Tài liệu 1 số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác hạch toán và quản lý tài sản cố định tại công ty cp vận tải

lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn mÆt hµng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Môc tiªu s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp lµ ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng vµ ®¹t tíi lîi nhuËn tèi ®a. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n chó ý ®Çu t chiÒu s©u: n©ng cao tr×nh ®é khoa häc, kü thuËt cña c¸n bé, c«ng nh©n s¶n xuÊt, ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, ¸p dông c«ng nghÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn. M¸y mãc thiÕt bÞ lµ bé phËn chñ yÕu cña TSC§, TSC§ lµ bé phËn c¬ b¶n nhÊt cña vèn kinh doanh (vèn cè ®Þnh) vµ nã lµ bé phËn chñ yÕu t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp. Nã gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm vµ lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gi¶m nhÑ søc lao ®éng. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khi mµ khoa häc kü thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp th× vai trß cña TSC§ l¹i cµng ®îc coi träng. Thùc tÕ chØ ra r»ng, kh«ng ph¶i chØ lµ cã TSC§ vµ sö dông nã mµ quan träng lµ qu¶n lý vµ sö dông nã nh thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. ChØ tiªu ®îc xem xÐt thêng lµ mét ®ång vèn TSC§ bá ra, sÏ ®¹t ®îc bao nhiªu ®ång doanh thu vµ sÏ thu ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. §ång thêi, nã cßn ®îc thÓ hiÖn trªn chÊt lîng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. V× vËy, cÇn ph¶i x©y dùng ®îc chu tr×nh qu¶n lý TSC§ mét c¸ch khoa häc. §iÒu nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ cßn gióp cho viÖc h¹ch to¸n TSC§ mét c¸ch khoa häc, chÝnh x¸c . KÕ to¸n ®îc coi nh mét ph¬ng tiÖn chñ yÕu gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông TSC§. T¹i C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Pertolimex Hµ t©y c«ng ty cïng víi sù nç lùc ®æi míi trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc c«ng t¸c kÕ to¸n còng ®· vµ ®ang c¶i tiÕn hoµn thiÖn dÇn, nh»m môc ®Ých thùc hiÖn vai trß träng tr¸ch cña m×nh. Trªn thùc tÕ, viÖc qu¶n lý vµ sö dông TSC§ cña C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Pertolimex Hµ t©y lµ rÊt khã kh¨n, ph¹m vi ho¹t ®éng réng, ph©n t¸n. Lµm thÕ nµo ®Ó qu¶n lý vµ sö dông TSC§ ngµy mét hiÖu qu¶ h¬n? C©u hái ®ã lu«n lµ mèi quan t©m cña l·nh ®¹o vµ hµng ngò kÕ to¸n ë ®©y. Do h¹n chÕ vÒ mÆt kiÕn thøc, ®ång thêi do thêi gian thùc tËp ë C«ng ty kh«ng nhiÒu nªn bµi viÕt cña em ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em mong c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n ®äc gãp ý bæ sung thªm cho b¸o c¸ocña em ®îc chÆt chÏ vµ kh¶ thi h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn Phó Giang ®· tËn t×nh híng dÉn, d¹y b¶o, gióp ®ì em hoµn thµnh b¸o c¸o nµy. 1 Qua ®©y, em còng xin göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c tíi c¸c c« chó, anh chÞ trong C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Pertolimex Hµ t©y ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì vÒ mÆt thùc tiÔn vµ cung cÊp nh÷ng tµi liÖu quan träng lµm c¬ së ®Ó nghiªn cøu ®Ò tµi, gióp em hoµn thµnh b¸o c¸o. * Néi dung ®Ò tµi gåm 3 phÇn chÝnh: PhÇn I: C¬ së lý luËn cña c«ng t¸c h¹ch to¸n TSC§ víi nh÷ng vÊn ®Ò qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ TSC§ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. PhÇn II: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ h¹ch to¸n vµ qu¶n lý TSC§ cña c«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Pertolimex Hµ t©y PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý TSC§ t¹i C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Pertolimex Hµ t©y 2 phÇn i c¬ së lý luËn cña c«ng t¸c h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnhvíi nh÷ng vÊn ®Ò qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh i : tµi s¶n cè ®Þnh ë c¸c doanh nghiÖp vµ sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh. 1.Tµi s¶n cè ®Þnh ë c¸c doanh nghiÖp TSC§ trong doanh nghiÖp lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ lín, tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt . Theo quy ®Þnh hiÖn nay TSC§ lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ tõ 5 triÖu ®ång trë lªn vµ thêi gian sö dông lµ 1 n¨m trë lªn 2.Sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n TSC§. Yªu cÇu qu¶n lý TSC§ rÊt s©u ,trong khi ®ã nghiÖp vô TSC§ sÈy ra cã quy m« réng lín ,thêi gian ph¸t sinh dµi nh: x©y dùng , khÊu hao ,söa ch÷a...Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o ghi chÐp ®Çy ®ñ ,chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ cung cÊp nh÷ng th«ng tin h÷u hiÖu nhÊt cho qu¶n lý th× cÇn ph¶i h¹ch to¸n TSC§ mét c¸ch hîp lý vµ khoa häc . V× vËy h¹ch to¸n TSC§ lµ rÊt cÇn thiÕt . 3.NhiÖm vô h¹ch to¸n TSC§. H¹ch to¸n TSC§ trong doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c nhiÖm vô sau ®©y: -Ghi chÐp,tæng hîp ,ph¶n ¸nh kÞp thêi mäi sù biÕn ®éng vÒ sè lîng gi¸ trÞ tµi s¶n. -TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao TSC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh víi møc ®é hao mßn cña TSC§ theo chÕ ®é quy ®Þnh. -Tham gia vµo viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ®Çu t ,kÕ ho¹ch söa ch÷a, c¶i t¹o liªn quan ®Õn TSC§ hiÖn cã . -ThiÕt kÕ hÖ thèng sæ chi tiÕt vµ h¹ch to¸n chi tiÕt cho tµi s¶n . -ThiÕt kÕ khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp theo tõng h×nh thøc sæ kÕ to¸n. -ThiÕt kÕ vÒ hÖ thèng b¸o c¸o th«ng tin vÒ TSC§ cho qu¶n lý trªn c¸c mÆt :§Çu t hay t¸i ®Çu t ,t¸i ®Çu t hay c¶i t¹o n©ng cÊp ,c¶i t¹o n©ng 3 cÊp hay söa ch÷a lín ®Þnh kú ,møc khÊu hao vµ ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao nh thÕ nµo . ii:h¹ch to¸n TSC§ trong doanh nghiÖp. 1.Ph©n lo¹i TSC§. 1.1:Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn. Theo h×nh thøc nµy TSC§ ®îc chia thµnh TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh . -TSC§ h÷u h×nh lµ lo¹i TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ bao gåm : Nhµ cöa ,vËt kiÕn tróc ,m¸y mãc thiÕt bÞ,ph¬ng tiÖn vËn t¶i ,truyÒn dÉn, thiÕt bÞ ,dông cô qu¶n lý ,c©y l©u n¨m ,sóc vËt lµm viÖc ,cho s¶n phÈm,TSC§ hu h×nh kh¸c . -TSC§ v« h×nh :lµ c¸c lo¹i t¸i s¶n kh«ng cã h×nh th¸i ,vËt chÊt thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ ®· ®îc ®Çu t chi phÝ ,chi phÝ nh»m cã ®îc lîi Ých hoÆc c¸c nguån tÝnh kinh tÕ mµ mµ gi¸ trÞ cña chóng suÊt ph¸t tõ ®Æc quyÒn cña doanh nghiÖp nh quyÒn sö dông ®Êt ,chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp,chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i . 1.2:Ph©n lo¹i TSC§ theo c«ng dông kinh tÕ . Bao gåm : -TSC§ dïmg trong s¶n xuÊt - TSC§ dïng ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh. 1.3:Ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh :TSC§ tù cã vµ TSC§ ®i thuª . 1.4:Ph©n lo¹i TSC§ theo t×nh h×nh sö dông. C¨n cø vµo t×nh h×nh sö dông cña tõng thêi kú ngêi ta chia toµn bé tµi s¶n cña ®¬n vÞ thµnh c¸c lo¹i : -TSC§ ®ang dïng -TSC§ cha cÇn dïng -TSC§ kh«ng cÇn dïng vµ chê thanh lý . 2:§¸nh gi¸ TSC§ . §¸nh gi¸ TSC§ lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ ghi sæ cña TSC§ t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh .TSC§ ®îc ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu vµ cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ l¹i trong qu¸ trÝnh sö dông.Do yªu cÇu h¹ch to¸n TSC§ ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña TSC§ nªn chóng ®îc ®¸nh gi¸ theo ba chØ tiªu:Nguyªn gi¸ (gi¸ trÞ ban ®Çu) ,gi¸ trÞ hao mßn ,gi¸ trÞ cßn l¹i. 2.1:Nguyªn gi¸ TSC§. Nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ (vèn ®Çu t ban ®Çu ) mµ doanh nghiÖp ®· chi tr¶ hoÆc chÊp nhËn nî ®Ó cã ®îc TSC§ ®Ó ®4 a vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp .Nguyªn gi¸ TSC§ trong tõng trêng hîp ®îc x¸c ®Þnh nh sau: 2.1.1:TSC§ h÷u h×nh .  TSC§ do doanh nghiÖp mua s¾m(bao gåm c¶ cò lÉn míi) Nguyªn gi¸ Gi¸ mua thùc C¸c kho¶n phÝ C¸c kho¶n Tµi s¶n = tÕ ph¶i tr¶ + tæn míi tríc gi¸ cè ®Þnh theo ho¸ ®¬n khi dïng (nÕu cã) PhÝ tæn tríc khi dïng cã thÓ lµ:phÝ vËn chuyÓn ,bèc dì,l¾p ®Æt , ch¹y thö ,thuÕ tríc b¹,chi phÝ söa ch÷a, t©n trang tríc khi dïng... NÕu doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× nguyªn gi¸ TSC§ kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng .Cßn nÕu doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× trong nguyªn gi¸ TSC§ bao gåm c¶ thuÕ GTGT.  TSC§ h×nh thµnh th«ng qua ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n. Nguyªn gi¸ Gi¸ trÞ quyÕt to¸n Tµi s¶n = cña c«ng tr×nh + cè ®Þnh ®· duyÖt  TSC§ nhËn cña bªn tham gia liªn doanh Nguyªn gi¸ Gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi + Tµi s¶n s¶n cè ®Þnh do héi = cè ®Þnh ®ång ®¸nh gi¸ l¹i PhÝ tæn tríc khi dïng PhÝ tæn tríc khi dïng (nÕu cã)  TSC§ ®îc biÕu tÆng viÖn trî Nguyªn gi¸ TSC§ =Gi¸ trÞ thêng cña tµi s¶n t¬ng øng  TSC§ mµ doanh nghiÖp nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh Nguyªn gi¸ Gi¸ tho¶ thuËn PhÝ tæn tríc + Tµi s¶n t¹i th¬i ®iÓm khi dïng = cè ®Þnh nhËn l¹i (nÕu cã)  TSC§ nhËn do cÊp ph¸t -NÕu lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp: Nguyªn gi¸ TSC§ = Gi¸ cÊp ph¸t do héi ®ång x¸c nhËn +phÝ tæn tríc khi dïng nÕu cã. -NÕu lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc :nguyªn gi¸ ,gi¸ trÞ hao mßn ,gi¸ trÞ cßn l¹i ghi theo sæ ®¬n vÞ cÊp trªn,mäi phÝ tæn tÝnh vµo chi phÝ doanh nghiÖp. Nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷u h×nh chØ thay ®æi khi doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§, söa ch÷a,n©ng cÊp TSC§,th¸o gì hoÆc bæ sung mét sè bé 5 phËn cña TSC§ .Khi thay ®æi nguyªn gi¸ doanh nghiÖp ph¶i lËp biªn b¶n ghi râ c¸c c¨n cø thay ®æi vµ x¸c ®Þnh l¹i chØ tiªu nguyªn gi¸ ,gi¸ trÞ cßn l¹i , sè khÊu hao luü kÕ cña TSC§ vµ ph¶n ¸nh kÞp thêi vµo sæ s¸ch. 2.1.2: §èi víi TSC§ v« h×nh. Nguyªn gi¸ cña TSC§ v« h×nh lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra khi thùc hiÖn nh:phÝ tæn thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn ,chi phÝ mua b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ... 2.1.3: §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh . Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ thuª nh ®¬n vÞ chñ së h÷u TSC§ bao gåm :gi¸ mua thùc tÕ céng víi chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì ,c¸c chi phÝ söa ch÷a t©n trang tríc khi ®a TSC§ vµo sö dông,chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö ,thuÕ vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã) PhÇn chªnh lÖch gi÷a tiÒn thuª TSC§ ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ cho thuª vµ nguyªn gi¸ TSC§ ®ã ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh phï hîp víi thêi h¹n cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh. Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh ®îc tÝnh theo c¸ch sau: -TÝnh theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña sè tiÒn thuª: FV PV = (1 + r)t PV:gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña sè tiÒn thuª (gèc) FV:lîng tiÒn ph¶i tr¶ t¹i mét thêi ®iÓn trong t¬ng lai (tæng sè tiÒn thuª TSC§ ph¶i tr¶ ) r:tû lÖ l·i suÊt trong n¨m t: thêi gian thuª (n¨m) -TÝnh theo sè nî gèc thùc tÕ ph¶i tr¶ Nguyªn gi¸ Tæng sè nî ph¶i Sè Sè l·i TSC§ tr¶ theo hîp kú X ph¶i tr¶ = ®i thuª ®ång thuª thuª mçi kú 2.2: KhÊu hao. Trong qu¸ tr×nh ®Çu t vµ sö dông díi t¸c ®éng cña m«i trêng tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc còng nh tiÕn ®é khoa häc kü thuËt TSC§ bÞ hao mßn,hao mßn thÓ hiÖn díi hai d¹ng hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. §Ó thu håi gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ ngêi ta tiÕn hµnh trÝch khÊu hao b»ng c¸ch chuyÓn phÇn gi¸ trÞ hao mßn nµy vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm ra. X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao trë thµnh mét néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý vèn cè ®Þnh. 6 Cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§ ®îc ¸p dông réng r·i , phæ biÕn trªn thÕ giíi ,®Æc biÖt lµ ë nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn . Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp viÖt nam hiÖn nay ¸p dông mét ph¬ng ph¸p lµ ph¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n (hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p khÊu hao theo ®êng th¼ng ). Ph¬ng ph¸p nµy b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp viÖt nam theo quyÕt ®Þnh sè 166/1999/Q§-BTC ngµy 30/12/1999 cña bé tµi chÝnh. 2.2.1: Ph¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n. Theo ph¬ng ph¸p nµy sè tiÒn khÊu hao TSC§ ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Møc khÊu hao b×nh Nguyªn gi¸ Tû lÖ khÊu qu©n hµng n¨m cña = cña tµi s¶n x hao b×nh TSC§ cè ®Þnh qu©n n¨m Hay Møc khÊu hao b×nh Nguyªn gi¸ TSC§ qu©n hµng n¨m cña = TSC§ Sè n¨m sö dông Møc khÊu hao ph¶i trÝch = b×nh qu©n th¸ng Møc khÊu hao b×nh qu©n n¨m 12 Doanh nghiÖp ®îc phÐp lÊy trßn ®Õn con ssè hµng ®¬n vÞ cho møc khÊu haoÊu hao trung b×nh hµng n¨m ,hµng th¸ng . Nh÷ng TSC§ t¨ng hoÆc gi¶m trong th¸ng nµy th× th¸ng sau míi trÝch khÊu hao hoÆc th«i trÝch khÊu hao .V× thÕ sè khÊu hao gi÷a c¸c th¸ng chØ kh¸c nhau cã sù biÕn ®éng vÒ t¨ng gi¶m TSC§,cô thÓ: Sè khÊu hao trÝch trong th¸ng nµy Sè khÊu hao trÝch trong th¸ng tríc Sè khÊu hao cña + TSC§ t¨ng trong th¸ng tríc Sè khÊu hao cña gi¶m = - TSC§ trong th¸ng tríc Ph¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n cã u ®iÓm lµ tiÒn khÊu hao ®îc ph©n bæ ®Òu ®Æn trong gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng n¨m trong suèt qu¸ tr×nh sö dông cña TSC§ .Nh vËy sÏ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã møc gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn æn ®Þnh.Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy cã nhùc ®iÓm lµ thu håi vèn chËm.Do ®ã viÖc t¸i ®Çu t TSC§ ®æi míi kü thuËt kh«ng kÞp th¬i ,rÊt dÔ bÞ tæn thÊt do hao mßn v« h×nh . 2.2.2: Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n lîng. Víi ph¬ng ph¸p nµy doanh nghiÖp dùa vµo c«ng thøc thiÕt kÕ TSC§ ®Ó tÝnh ra møc khÊu hao cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ s¶n lîng thùc tÕ cña chu kú ®ã . Møc khÊu hao cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm Nguyªn gi¸ - gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi = Tæng s¶n lîng 7 2.3: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ . Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ ®· hao mßn. 3: H¹ch to¸n tæng hîp TSC§ . Môc ®Ých cña c«ng t¸c h¹ch to¸n TSC§ lµ nh»m ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ hiÖu qu¶ cña viÖc h¹ch to¸n nhê ®ã theo dâi vµ qu¶n lý chÆt chÏ TSC§ trªn cë së c¸c th«ng tin vÒ TSC§ ®îc cung cÊp chÝnh x¸c kÞp thêi , ®Çu ®ñ. 3.1 : H¹ch to¸n t¨ng TSC§ h÷u h×nh. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n t¨ng TSC§ víi trêng hîp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. a. Trêng hîp mua s¾m b»ng vèn chñ së h÷u. KÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n: BT1: Ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 211 : Nguyªn gi¸ TSC§ . Nî TK133 (1332) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ . Cã TK 331 : Tæng sè tiÒn cha tr¶ ngêi b¸n . Cã Tk 111 ,112 : Thanh to¸n ngay. BT2 :KÕt chuyÓn nguån vèn t¬ng øng . Nî TK 4141 : NÕu dïng quü ®Çu t ph¸t triÓn ®Ó ®Çu t . Nî TK 431 (4312) : NÕu dïng quü phóc lîi ®Ó ®Çu t. Nî TK 441 :§Çu t b»ng x©y dùng c¬ b¶n . Cã TK 411 : NÕu tµi s¶n dïng cho ho¹t ®éng kinh doanh. b. Trêng hîp mua s¾m b»ng vèn vay dµi h¹n KÕ to¸n chØ ph¶n ¸nh bót to¸n ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 211 :Nguyªn gi¸. Nî TK 133 (1332) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Cã TK 341 : Sè tiÒn vay dµi h¹n ®Ó mua s¾m. c. Trêng hîp mua s¾m ph¶i qua l¾p ®Æt trong thêi gian dµi -TËp hîp chi phÝ mua s¾m l¾p ®Æt Nî TK 241 (2411) :TËp hîp chi phÝ thùc tÕ . Nî TK 133 (1332):ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ . Cã TK 111,112,331,341... -Khi hoµn thµnh, nghiÖm thu ®a vµo sö dông: +Ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ Nî TK 211 : Chi tiÕt tõng lo¹i . Cã TK 241 (2411) . +KÕt chuyÓn nguån vèn (®Çu t b»ng vèn chñ së h÷u) Nî TK 414 (4141),441,431(4312). Cã TK 411. 8 d. Trêng hîp t¨ng do x©y dùng c¬ b¶n bµn giao Chi phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®îc tËp hîp riªng trªn TK 241(2412) chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh .Khi hoµn thµnh bµn giao ®a vµo sö dông ph¶i ghi t¨ng nguyªn gi¸ vµ kÕt chuyÓn nguån vèn gièng nh t¨ng TSC§ ph¶i th«ng qua l¾p ®Æt ch¹y thö . e. Trêng hîp t¨ng do ®¬n vÞ tham gia liªn doanh gãp. Nî TK 211 :Nguyªn gi¸ TSC§. Cã TK 441 : (chi tiÕt liªn doanh) Gi¸ trÞ gãp vèn. f. Trêng hîp nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh víi ®¬n vÞ kh¸c . BT1 :Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ Nî TK 211 : Nguyªn gi¸ theo gi¸ trÞ cßn l¹i. Cã TK 128 :NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh ng¾n h¹n . Cã TK 222 :NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh dµi h¹n. BT2 :Ph¶n ¸nh chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vèn gãp vµ gi¸ trÞ cßn l¹i Nî TK 111,112,152,1388... Cã TK 222,128. g. Trêng hîp do chuyÓn tõ c«ng cô dông, dông cô thµnh -NÕu c«ng cô, dông cô cßn míi ,cha sö dông Nî TK 211: Nguyªn gi¸ (gi¸ thùc tÕ ). Cã TK 153 (1531) . -NÕu c«ng cô dông cô ®· sñ dông Nî TK 211 :Nguyªn gi¸ . Cã TK 214 (2141) : Gi¸ trÞ ®· ph©n bæ . Cã TK 1421 : Gi¸ trÞ cßn l¹i cha trõ vµo chi phÝ. h. Trêng hîp t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ . BT1 : PhÇn chªnh lÖch t¨ng nguyªn gi¸ Nî TK 211 Cã TK 412 BT2 : PhÇn chªnh lÖch t¨ng hao mßn (nÕu cã) . Nî TK 412 Cã TK 214 i. Trêng hîp ph¸t hiÖn thõa trong kiÓm kª - NÕu bá sãt cha ghi sæ ,kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi bæ xung. - NÕu thõa ®ang sö dông cÇn trÝch khÊu hao bæ xung Nî TK 627,641,642 Cã TK 214(2141) - NÕu thõa kh«ng râ nguyªn nh©n chê xñ lý Nî TK 211: Nguyªn gi¸ 9 Cã TK 214 :Gi¸ trÞ hao mßn Cã TK 338 (3381) :Gi¸ trÞ cßn l¹i . 3.2 :H¹ch to¸n gi¶m TSC§ h÷u h×nh . TSC§ h÷u h×nh cña doanh nghiÖp gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n , trong ®ã chñ yÕu lµ do nhîng b¸n , thanh lý...Tuú theo tõng trêng hîp cô thÓ kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch cho phï hîp . a. Nhîng b¸n TSC§ . BT1 :Xo¸ sæ TSC§ nhîng b¸n Nî TK 214 (2141) : Gi¸ trÞ hao mßn. Nî TK 821 : Gi¸ trÞ cß l¹i. Cã TK 211 : Nguyªn gi¸ . BT2 : Doanh thu nhîng b¸n TSC§ Nî TK 111,112,131... : Tæng gi¸ thanh to¸n . Cã TK 721 : Doanh thu nhîng b¸n . Cã TK 333 (3331) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra ph¶i nép. (NÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× phÇn ghi Cã TK 721 Lµ tæng gi¸ thanh to¸n ) BT3: C¸c chi phÝ nhîng b¸n kh¸c (söa ch÷a , t©n trang,m«i giíi...) ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhîng b¸n TSC§. Nî TK 821: TËp hîp chi phÝ nhîng b¸n . Cã TK 331,111,112... b. Thanh lý TSC§ h÷u h×nh C¨n cø vµo nh÷ng chøng tõ liªn quan ,kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: BT1 :Xo¸ sæ TSC§ (t¬ng tù nh nhîng b¸n TSC§ h÷u h×nh) BT2 :Sè thu håi vÒ thanh lý Nî TK 111,112 : Thu håi b»ng tiÒn. Nî TK 152,153 : Thu håi vËt liÖu, dông cô nhËp kho. Nî TK 131,138 : Ph¶i thu ë ngêi mua. Cã TK 333 (3331) :ThuÕ GTGT ph¶i nép (nÕu cã). Cã TK 721 :Thu nhËp vÒ thanh lý . BT3 :TËp hîp chi phÝ thanh lý (tù lµm hay thuª ngoµi) Nî TK 821 :Chi phÝ thanh lý . Cã TK liªn quan (111,112,331,334...) c. Gi¶n do chuyÓn thµnh c«ng cô ,dông cô nhá . -NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i nhá, kÕ to¸n sÏ ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ kinh doanh trong kú . Nî TK 214 (2141) : Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ . Nî TK 627 (6273) : TÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Nî TK 641 (6413) : TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng. Nî TK 642(6423) :T×nh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp . 10 Cã TK 211 : Nguyªn gi¸ TSC§ . - NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i lín sÏ ®a vµo chi phÝ tr¶ tríc ®Ó ph©n bæ dÇn. Nî TK 214 : Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ . Nî TK 142 (1421) : Gi¸ trÞ cßn l¹i . Cã TK 211 Nguyªn gi¸ TSC§. -NÕu TSC§ cß míi cha sö dông kÕ to¸n ghi ; Nî TK 153 (1531) :NÕu nhËp kho . Nî TK 142 (1421) : NÕu ®em sö dông . Cã TK 211 : Nguyªn gi¸ TSC§ . d. Gi¶m tµi s¶n do mang ®i gãp vèn liªn doanh b»ng TSC§. Nî TK 222 : Gi¸ trÞ gãp vèn liªn doanh dµi h¹n . Nî TK 128 : Gi¸ trÞ gãp vèn liªn doanh ng¾n h¹n. Nî TK 214 (2141) : Gi¸ trÞ hao mßn . Nî (cã ) TK 412 :PhÇn chªnh lÖch . Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ TSC§ . e. Tr¶ l¹i TSC§ cho bªn tham gia liªn doanh . BT1 :Xo¸ sæ TSC§ . Nî TK 411 : ( chi tiÕt vèn liªn doanh). Nî TK 214 (2141) : Gi¸ trÞ hao mßn . Nî (cã) TK 412 : PhÇn chªnh lÖch nÕu cã . Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§. BT2 :Thanh to¸n nèt sè vèn liªn doanh cßn l¹i. Nî TK 411 : Chi tiÕt vèn liªn doanh. Cã TK liªn quan (111,112,338) :PhÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ gãp vèn víi gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ giao tr¶. f. ThiÕu TSC§ ph¸t hiÖn do kiÓm kª . C¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª TSC§ , kÕ to¸n ghi nhËn TSC§ thiÕu cha râ nguyªn nh©n , chê xö lý. Nî TK 214 (2141) : Gi¸ trÞ hao mßn . Nî TK 138 (1381) :Gi¸ trÞ thiÕu chê sö lý . Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ TSC§. g. Gi¶m TSC§ do hÕt khÊu hao . Nî TK 214 (2141) Cã TK 211. 3.3: H¹ch to¸n TSC§ v« h×nh. a. T¨ng TSC§ v« h×nh trong qu¸ tr×nh thµnh lËp, chuÈn bÞ kinh doanh: BT1 :TËp hîp toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp nh: nghiªn cøu , th¨m dß, héi häp ... Nî TK 241(2) :TËp hîp chi phÝ thùc tÕ . 11 Nî TK 133(2) :ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ . Cã TK liªn quan : (111,112,331,333...) BT2: Khi qu¸ tr×nh ®Çu t kÕt thóc doanh nghiÖp bíc vµo s¶n xuÊt kinh doanh . Nî TK 213 Cã TK 241 (2). BT3 : §ång thêi nÕu sñ dông vèn chñ së h÷u th× ghi : Nî TK liªn quan (414,431,441) Cã TK411. b. T¨ng TSC§ v« h×nh do bá tiÒn mua b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, ®Æc nhîng , quyÒn sö dông ®Êt (thuª ®Êt). BT1 : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng thªm . Nî TK 213 (2131,2133,2138...) : Nguyªn gi¸ . Nî TK 133(1332) :ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Cã TK liªn quan (111,112,311,331...). BT2 : KÕt chuyÓn nguån vèn t¬ng øng . Nî TK liªn quan (414,431,441). Cã TK 411. c. T¨ng TSC§ v« h×nh do ®Çu t , nghiªn cøu, ph¸t triÓn nh»m phôc vô lîi Ých l©u dµi cña doanh nghiÖp. BT1 :TËp hîp chi phÝ ®Çu t, nghiªn cøu (chi tiÕt theo tõng dù ¸n ). Nî TK 241 (2412) : Chi phÝ thùc tÕ. Nî TK 133 (1332) :ThuÕ GTGT vµo ®îc khÊu trõ Cã TK liªn quan (111,112,331...). BT2 :KÕt thóc qu¸ tr×nh ®Çu t, nghiªn cø vµo kÕt qu¶ cña tõng dù ¸n ghi : Nî TK 213 (2133) :NÕu ®îc nhµ níc c«ng nhËn lµ ph¸t minh s¸ng chÕ . Nî TK 213 (2134) :NÕu kh«ng ®îc c«ng nhËn lµ ph¸t minh s¸ng chÕ nhng ®îc coi lµ s¸ng kiÕn ¸p dông t¹i doanh nghiÖp . Nî Tk 627,641,642,1421 :NÕu dù ¸n thÊt b¹i (ph©n bæ dÇn hoÆc ph©n bæ mét lÇn). Cã TK 241 (2412) :KÕt chuyÓn chi phÝ ®Çu t nghiªn cøu. BT3 :KÕt chuyÓn nguån vèn . Nî TK liªn quan (414,431,441) Cã TK 411. d. T¨ng TSC§ v« h×nh do ph¶i tr¶ chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i . Khi chi vÒ lîi thÐ th¬ng m¹i, cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè tiÒn bá ra bëi v× lîi thÕ th¬ng m¹i thêng g¾n víi TSC§ h÷u h×nh cô thÓ . 12 BT1 :Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng lªn . Nî TK 211 : Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh. Nî TK 213 (2135) : Nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh. Nî TK 133 (1332) : ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ . Cã TK liªn quan (111,112,331...). BT2 :Bót to¸n kÕt chuyÓn nguån vèn t¬ng øng . Nî TK 414,431,441. Cã TK 411. e. T¨ng TSC§ v« h×nh do nhËn vèn gãp liªn doanh ,gãp cæ phÇn . Nî TK 213. Cã TK 411. f. T¨ng TSC§ v« h×nh do nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh . Nî TK 213. Cã TK 128,222. g. T¨ng TSC§ v« h×nh do ®îc cÊp ph¸t ,biÕu tÆng viÖn trî. Nî TK 213. Cã TK 411. h. C¸c trêng hîp gi¶m TSC§ v« h×nh do nhîng b¸n ,do ®a ®i gãp vèn liªn doanh ,Tr¶ l¹i vèn gãp liªn doanh...h¹ch to¸n tng tù TSC§ h÷u h×nh (Thay TK 211 b»ng TK 213 ) i. Trong trêng hîp ®· trÝch khÊu ®ñ ph¶i so¸ sæ TSC§ v« h×nh . Nî TK 214(3). Cã TK 213. 3.4 :H¹ch to¸n TSC§ thuª ngoµi vµ cho thuª . 3.4.1 :H¹ch to¸n TSC§ thuª tµi chÝnh. • Khi nhËn TSC§ thuª ngoµi , c¨n cø vµo chøng tõ liªn quan ta ghi bót to¸n : Nî TK 212 : Nguyªn gi¸ . Nî TK 133 (2) :ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Cã TK 342 :Tæng sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ . • Trong trêng hîp doanh nghiÖp thuª TSC§ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ ,dÞch vô chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hay kh«ng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng kÕ to¸n ghi sæ : Nî TK 212 : Nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh . Cã TK 342 : Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ . • §Þnh kú x¸c ®Þnh sè l·i thuª ph¶i tr¶ . Nî TK 811. Cã TK 142(1). 13 • Cuèi kú trÝch khÊu hao TSC§ ®i thuª theo chÕ ®é quy ®Þnh . Nî TK 641,642,627. Cã TK 214(2). • Cuèi kú x¸c ®Þnh sè thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc kh¸u trõ. Nî TK 333(1). Cã TK 133(2). • Cuèi kú x¸c ®Þnh sè nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶ . Nî TK 342. Cã TK 111,112 :(Tr¶ nî dµi h¹n ). Cã TK 315 :X¸c ®Þnh nî dµi h¹n dÕn h¹n tr¶ . • Khi kÕt thóc hîp®ång cho thuª . -NÕu tr¶i l¹i TSC§ cho bªn cho thuª : Nî TK 214 : Hao mßn luü kÕ Nî TK 142 : Gi¸ trÞ cßn l¹i cha khÊu hao hÕt (nÕu cã). Cã TK 212 : Nguyªn gi¸ . -NÕu bªn di thuª ®îc quyÒn së h÷u hoµn toµn : BT 1: Nî TK 211,213 Cã TK 212. BT2 : Nî TK 214(2). Cã TK 214(1),214(3). -NÕu bªn ®i thuª ®îc mua l¹i :ngoµi hai bót to¸n 1 vµ 2 kÕ to¸n cÇn ph¶i ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ vÒ mua l¹i hay chuyÓn quyÒn së h÷u . Nî TK 211,213 : Gi¸ trÞ tr¶ thªm . Cã TK liªn quan (111,112,342). 3.4.2 : H¹ch to¸n TSC§ thuª ho¹t ®éng . TSC§ thuª ho¹t ®éng lµ TSC§ thuª kh«ng tho¶ m·n mét trong bèn tiªu chuÈn vÒ thuª tµi chÝnh hoÆc thuª cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng thuéc c¸c c«ng ty cho thue tµi chÝnh ,khi thuª song TSC§ ®îc giao tr¶ l¹i cho bªn cho thuª. a.T¹i ®¬n vÞ ®i thuª -Khi thuª TSC§ ho¹t ®éng ®¬n vÞ theo dâi ë TK ngoµi b¶ng c©n ®è kÕ to¸n: NîTK 001 _TSC§ thuª ngoµi . -C¨n cø vµo hîp ®ång thuª TSC§ vµ c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc thuª ngoµi (vËn chuyÓn , bèc dì, l¾p ®Æt ...) kÕ to¸n ghi : Nî TK 627,641,642 :TiÒn thuª (kh«ng cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ) vµ c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c. Nî TK133(1331):ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®îc khÊu trõ Cã TK 331 (hoÆc 3388): Sè tiÒn thuª ph¶i tr¶. 14 Cã TK 111,112 : C¸c chi phÝ kh¸c . -Khi tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cho thuª : Nî TK 331 (hoÆc 3388): Sè tiÒn thuª ®· tr¶ . Cã TK 111,112... -Khi tr¶ TSC§ cho bªn cho thuª kÕ to¸n ghi : Cã TK 001 b.T¹i ®¬n vÞ cho thuª . -TSC§ cho thuª vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nªn hµng th¸ng vÉn ph¶i trÝch khÊu hao .C¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc cho thuª nh khÊu hoa TSC§ cho thuª, chi phÝ m«i giíi , vËn chuyÓn... Nî TK 811 : TËp hîp chi phÝ cho thuª. Nî TK 133(1331) : ThuÕ GTGT vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 214 (2141,2143) :KhÊu hao TSC§ cho thuª . Cã TK liªn quan (111,112...) : C¸c chi phÝ kh¸c . -Kho¶n thu vÒ cho thuª : Nî TK 111,112,138 : Tæng sè thu. Cã TK 333(3331) : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép . Cã TK 711 : Sè thu vÒ cho thuª. 3.5 :H¹ch to¸n khÊu hao TSC§. a.TSC§ cha khÊu hao ®ñ nguyªn gi¸ ,gi¸ trÞ s dông vÉn cßn. -§Þnh kú (th¸ng quý...) trÝch khÊu hao TSC§ vµ ph©n bæ dÇn vµo s¶n xuÊt kinh doanh . Nî TK 627 (6274) : KhÊu hao TSC§ sö dông ë ph©n xëng . Nî TK 642(6424):KhÊu hao TSC§ dïmg chung cho toµn doanh nghiÖp. Nî TK 641(6414):KhÊu hao TSC§ dïng cho tiªu thô s¶n phÈm,hµng ho¸,dÞch vô . Cã TK 214 :Tæng sè khÊu hao ph¶i trÝch. §ång thêi ghi nhËn sè khÊu hao c¬ b¶n ®· trÝch vµo TK ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Nî TK 009. -Sè khÊu hao ph¶i nép cho cÊp trªn hoÆc ng©n s¸ch nhµ nîc(nÕu cã) Nî TK 411 : NÕu kh«ng ®îc hoµn l¹i. Nî TK 1368 :NÕu ®îc hoµn l¹i . Cã TK 336 :Sè ph¶i nép cÊp trªn. b.TSC§ cha khÊu hao ®ñ nguyªn gi¸ nhng gi¸ trÞ sö dông kh«ng cßn hoÆc cha khÊu hao ®ñ nguyen gi¸ nhng ph¶i nhîng b¸n th× gi¸ trÞ cßn l¹i ®ã cña TSC§ ph¶n ¸nh vµo TK 821. Nî TK 214 :Hao mßn luü kÕ . Nî TK 821 :Gi¸ trÞ cßn l¹i . 15 Cã TK 211,213 :Nguyªn gi¸ . c. Khi TSC§ ®· khÊu hao ®ñ nhng gi¸ trÞ sö dông vÉn cßn . +§èi víi TSC§ h÷u h×nh :Khi ®· khÊu hao ®ñ nguyªn gi¸ nhng gi¸ trÞ sö dông vÉn cßn th× kh«ng ph¶i trÝch khÊu hao nhng vÉn ph¶i b¶o qu¶n vµ söa ch÷a TSC§ . +§èi víi TSC§ v« h×nh khi ®· khÊu hao ®ñ nguyªn gi¸ th× ghi gi¶m TSC§ v« h×nh . Nî TK 214(3) Cã TK 213. d. §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh khi hÕt h¹n thuª ph¶i tr¶ l¹i TSC§ mµ cha trÝch ®ñ khÊu hao th× gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ thuª ngoµi ®îc ph¶n ¸nh nh sau: +NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i nhá th× ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh . Nî TK 214 : Hao mßn luü kÕ . Nî TK 627,641,642 : Gi¸ trÞ cßn l¹i Cã TK 212 : Nguyªn gi¸ . +NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i lín th× ph©n bæ dÇn. Nî TK 214 : Hao mßn luü kÕ . Nî TK 142 : Gi¸ trÞ cßn l¹i. Cã TK 212 :Nguyªn gi¸ . Ph©n bæ : Nî TK 627,641.642. Cã TK 142(1). 3.6 :KÕ to¸n söa ch÷a TSC§ . a.Trêng hîp söa ch÷a nhá mang tÝnh chÊt b¶o dìng. - Trêng hîp tù söa ch÷a : Nî TK 627,641,642... Cã TK 111,112,152,214,334,338... - Trêng hîp thuª ngoµi söa ch÷a: Nî TK 627,641,642. Nî TK 133(1331) :ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ . Cã TK 111,112, :Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ . b.Trêng hîp söa ch÷a lín mang tÝnh chÊt kh«i phôc hoÆc n©ng cÊp . * TËp hîp chi phÝ söa ch÷a -NÕu thuª ngoµi : +Khi hoµn thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a ,bµn giao ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp dång cho ngêi nhËn thÇu, söa ch÷a lín . Nî TK 133 :ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®îc khÊu trõ . 16 Nî TK 241 (2413) : Chi phÝ söa ch÷a thùc tÕ . Cã TK 331 : Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ . +Trêng hîp øng tríc tiÒn c«ng hoÆc thanh to¸n cho ngêi nhËn thÇu ,söa ch÷a lín TSC§ . Nî TK 331. Cã TK 111,112,311... -NÕu tù lµm Nî TK 241(2413). Cã TK 111,112,152,214,334,338... *KÕt chuyÓn gi¸ thµnh c«ng tr×nh söa ch÷a sau khi hoµn thµnh . -Trêng hîp söa ch÷a mang tÝnh chÊt phôc håi +Söa ch÷a theo kÕ ho¹ch : Nî TK 335 :Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. Cã Tk 241(2413) : Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. +Söa ch÷a ngoµi kÕ ho¹ch (®ét xuÊt ) Nî TK 142 (1421): Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. Cã TK 241(2413): Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c söa ch÷a. -Trêng hîp söa ch÷a mang tÝnh chÊt n©ng cÊp kÐo dµi tuæi thä Nî TK 211 :Nguyªn gi¸ ,gi¸ thµnh söa ch÷a thùc tÕ . Cã TK 241 (2413) . S¬ ®å 1: s¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ do mua s¾m ,x©y dùng c¬ b¶n bµn giao...(DN tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ). TK 111,112,341... Thanh to¸n ngay (kÓ c¶ phÝ tæn míi) TK 1331 ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ TK 331 Tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n Ph¶i tr¶ ngêi b¸n TK 411 NhËn cÊp ph¸t, tÆng thëng liªn doanh TK414,431,441... §Çu t b»ng vè chñ së h÷u TK 128,222,412... C¸c trêng hîp t¨ng kh¸c (nhËn l¹i Vèn gãp liªn doanh ,®¸nh gi¸ t¨ng...) 17 TK 211,213 Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng trong kú S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ h÷u h×nh,v« h×nh do gãp vèn liªn doanh; do thiÕu ,mÊt ... TK 211,213 TK 214 Gi¶m gi¸ trÞ TSC§ Gi¶m do c¸c nguyªn nh©n kh¸c Nguyªn gi¸ TSC§ gi¶m do c¸c nguyªn nh©n kh¸c TK 1381 Gi¸ trÞ thiÖt h¹i do thiÕu,mÊt (theo gi¸ trÞ cßn l¹i ) TK 222,128 Gi¸ trÞ vèn gãp ®îc liªn doanh x¸c nhËn TK 412 Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cßn l¹i lín h¬n gi¸ trÞ vèn gãp TK 411 Tr¶ l¹i vèn gãp liªn doanh, vèn cæ phÇn,vèn cÊp ph¸t... S¬ ®å 3: S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ do nhîng b¸n thanh lý TK 211,213 TK 214 Gi¸ trÞ hao mßn Nguyªn gi¸ TSC§ gi¶m do nhîng b¸n , thanh lý TK 821 Gi¸ trÞ cßn l¹i TK 111,112,331... C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn nhîng b¸n ,thanh lý TK 721 TK 33311 TK 111,112,152,131... ThuÕ VAT ph¶i nép 18 C¸c kho¶n thu liªn quan ®Õn nhîng b¸n , thanh lý S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng qu¸t söa ch÷a TSC§. TK 111,112,152,334 Tù lµm TK 627,641,642 Chi phÝ söa ch÷a, lÆt vÆt TK 2413 TËp hîp TK 331 chi Thuª ngoµi phÝ söa TK 1331 ch÷a lín KÕt chuyÓn gi¸ thµnh söa ch÷a TK 1421 Ngoµi KH Ph©n bæ dÇn TK 335 Trong KH TrÝch tríc TK211 ThuÕ VAT Chi phÝ söa, ch÷a lÆt vÆt III: tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ,sæ s¸ch h¹ch to¸n . 1. Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ . H¹ch to¸n TSC§ còng nh bÊt kú mét nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nµo còng ph¶i dùa trªn c¬ së chøng tõ gèc ®Ó ghi sæ kÕ to¸n, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n. Do ®ã khi mét nghiÖp vô kinh tÕ vÒ TSC§ ph¸t sinh ph¶i ®¶m b¶o ®îc hÖ thèng chøng tõ hîp ph¸p ngay tõ ®Çu, tõ ®ã gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý dÔ dµng kiÓm so¸t sù biÕn ®éng cña chóng. §Ó h¹ch to¸n TSC§ ta cÇn 2 lo¹i chøng tõ sau. a. Chøng tõ mÖnh lÖnh: Bao gåm c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t hay ®iÒu ®éng tµi s¶n, c¸c quyÕt ®Þnh thanh lý hoÆc nhîng b¸n, quyÕt ®Þnh ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n... b b. Chøng tõ thùc hiÖn. 19 Biªn b¶n giao nhËn TSC§ (mÉu sè 02 - TSC§) , ThÎ TSC§ (mÉu 01 TSC§),Biªn b¶n thanh lý TSC§ , Biªn b¶n nghiÖm thu sè lîng söa ch÷a lín TSC§,Biªn b¶n kiÓm kª TSC§, Biªn b¶n ®¸nh gi¸ TSC§. Trªn ®©y lµ mét sè chøng tõ chñ yÕu liªn quan ®Õn t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m TSC§. Ngoµi ra, trong nh÷ng trêng hîp cô thÓ cã thÓ ph¸t sinh nh÷ng tµi liÖu kÕ to¸n kh¸c liªn quan. S¬ ®å 5: Quy tr×nh lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ t¨ng gi¶m TSC§. Chñ së h÷u tµi s¶n Nhu cÇu t¨ng gi¶m Hîp ®ång giao nhËn tµi s¶n KÕ to¸n Lu tr÷ (1) QuyÕt ®Þnh thay ®æi tµi s¶n (2) LËp chøng tõ giao nhËn t¸i s¶n (3) NhËn chøng tõ, giao nhËn tµi s¶n thÎ tµi s¶n 2. KÕ to¸n chi tiÕt TSC§. §ã lµ viÖc më sæ chi tiÕt theo dâi tõng lo¹i, tõng nhãm TSC§ vµ theo tõng bé phËn sö dông (kÕ to¸n chi tiÕt sö dông c¶ thíc ®o hiÖn vËt vµ thíc ®o gi¸ trÞ). C¨n cø ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt lµ dùa vµo chøng tõ liªn quan ®Õn mçi ®èi tîng ghi TSC§ lËp hå s¬ TSC§. Mçi ®èi tîng ghi TSC§ ®îc lËp riªng thµnh mét bé hå s¬. C¨n cø vµo hå s¬ nµy kÕ to¸n ghi sæ hoÆc thÎ chi tiÕt cho tõng lo¹i ®èi tîng ghi TSC§. Cã 2 h×nh thøc sæ chi tiÕt TSC§ theo 2 tiªu thøc cô thÓ. a. Sæ chi tiÕt theo lo¹i TSC§: Sæ nµy ®îc më theo ®èi tuîng ghi TSC§ (nÕu Ýt lo¹i TSC§) vµ nhãm tµi s¶n cïng lo¹i (nÕu cã nhiÒu lo¹i TSC§). Më sæ nµy sÏ cho ta biÕt ®îc lo¹i tµi s¶n vµ n¬i sö dông. Ph¬ng ph¸p më sæ nµy thêng ®îc ¸p dông cho ®¬n vÞ cã Ýt lo¹i tµi s¶n vµ cã tÝnh chÊt chuyªn theo bé phËn. b. Sæ TSC§ theo ®¬n vÞ sö dông. Theo híng nµy viÖc t¸ch sæ 4 thµnh 2 sæ t¸ch biÖt. - Sæ chi tiÕt theo lo¹i tµi s¶n ®îc thiÕt kÕ nh sæ trªn. 20