Tài liệu 88 bài cảm thụ văn học lớp 5

.DOC

1742

TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (.doc)
C¶m thô v¨n häc líp 5
I. ThÕ nµo lµ c¶m thô v¨n häc?
C¶m thô v¨n häc lµ sù c¶m nhËn nh÷ng gi¸ trÞ næi bËt, nh÷ng ®iÒu s©u
s¾c, tÕ nhÞ vµ ®Ñp ®Ï cña v¨n häc thÓ hiÖn trong t¸c phÈm (cuèn truyÖn, bµi
v¨n, bµi th¬...) hay mét bé phËn cña t¸c phÈm (®o¹n v¨n , ®o¹n th¬...thËm
chÝ mét tõ ng÷ cã gi¸ trÞ trong c©u v¨n, c©u th¬)
Nh vËy, c¶m thô v¨n häc cã nghÜa lµ khi ®äc (nghe) mét c©u chuyÖn, mét
bµi th¬... ta kh«ng nh÷ng hiÓu mµ cßn ph¶i xóc c¶m, tëng tîng vµ thËt sù
gÇn gòi, nhËp th©n víi nh÷ng g× ®· ®äc...“ ”
§Ó cã ®îc n¨ng lùc c¶m thô v¨n häc s©u s¾c vµ tinh tÕ, cÇn cã s say
mª, høng thó khi tiÕp xóc víi th¬ v¨n; chÞu khã tÝch lòy vèn hiÓu biÕt vÒ thùc
tÕ cuéc sèng vµ v¨n häc; n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tiÕng ViÖt phôc vô
cho c¶m thô v¨n häc.
II. C¸ch viÕt mét ®o¹n bµi c¶m thô v¨n häc:
a. §äc kü ®Ò bµi, n¾m ch¾c yªu cÇu cña bµi tËp (ph¶i tr¶ lêi ®îc ®iÒu
g×? CÇn nªu bËt ®îc ý g×?...)
b. §äc vµ t×m hiÓu vÒ c©u th¬ (c©u v¨n ) hay ®o¹n trÝch ®îc nªu trong
bµi (Dùa vµo yªu cÇu cô thª cña bµi tËp ®Ó t×m hiÓu, vÝ dô: c¸ch dïng
tõ ®Æt c©u; c¸ch dïng h×nh ¶nh, chi tiÕt; c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ
thuËt quen thuéc nh so s¸nh, nh©n hãa, ®iÖp ng÷...®· gióp em c¶m
nhËn ®îc néi dung, ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï, s©u s¾c).
c. ViÕt ®o¹n v¨n vÒ c¶m thô v¨n häc (kho¶ng 5-7 dßng) híng vµo yªu
cÇu cña ®Ò bµi. (§o¹n v¨n cã thÓ b¾t ®Çu b»ng mét c©u “më ®o¹n ®Ó”
dÉn d¾t ngêi ®äc hoÆc tr¶ lêi th¼ng vµo c©u hái chÝnh; tiÕp ®ã,
cÇnnªu râ c¸c ý theo yªu cÇu cña ®Ò bµi; cuèi cïng, cã htÓ “kÕt ®o¹n”
b»ng mét c©u ng¾n gän ®Ó gãi“ l¹i néi dung c¶m thô) ”
N¾m v÷ng yªu cÇu vÒ c¶m thô v¨n häc ë tiÎu häc, kiªn tr× tËp luyÖn
tõng bíc (tõ dÔ ®Õn khã), nhÊt ®Þnh häc sinh sÏ viÕt ®îc nh÷ng ®o¹n v¨n hay
vÒ c¶m thô v¨n häc, sÏ cã ®îc n¨ng lùc c¶m thô v¨n häc tèt ®Ó ph¸t hiÖn
biÕt bao ®iÒu ®¸ng quý trong v¨n häc vµ cuéc sèng cña chóng ta.
§Ò 1: Trong bµi Dõa ¬i! (TiÕng ViÖt5 , tËp mét), nhµ th¬ Lª Anh Xu©n cã
viÕt:
Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót“
L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng
RÔ dõa c¾m s©u vµo lßng ®©t,
Nh d©n lµng b¸m chÆt quª h¬ng.”
Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong ®o¹n th¬ trªnnãi lªn nh÷ng
®iÒu g× ®Ñp ®Ï vÒ ngêi d©n miÒn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Mü?
Bµi lµm:
Thư viện Sen vàng - http://c1kiman-to.violet.vn/
1
Trang 1
TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (.doc)
Trong khæ th¬ trªn (trÝch trong bµi Dõa ¬i) cña nhµ th¬ Lª Anh Xu©n, ta
thÊy t¸c gi¶ nh muèn th«ng qua h×nh tîng c©y dõa ®Ó ca ngîi phÈm chÊt
kiªn cêng, anh dòng, hiªn ngang, tù hµo trong chiÕn ®Êu cña ngêi d©n miÒn
Nam. §ång thêi t¸c gi¶ còng muèn nãi lªn phÈm chÊt trong s¸ng, thñy
chung, dÞu dµng, ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng vµ ý chÝ kiªn cêng b¸m trô, g¾n bã
chÆt chÏ víi m¶nh ®Êt quª h¬ng m×nh cña ngêi d©n miÒn Nam trong cuéc
kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc.
§Ò 2: T¶ c¶nh ®Ñp Sa Pa, nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch ®· viÕt:
“Tho¾t c¸i, l¸c ®¸c l¸ vµng r¬i trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸i,
tr¾ng long lanh mét c¬n ma tuyÕt trªn nh÷ng cµnh ®µo, lª, mËn. Tho¾t c¸i,
giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm
quý.”
(§êng ®i Sa Pa- TiÕng ViÖt 4, tËp mét,
1995)
Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c
dông cña c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ®ã.
Bµi lµm:
Cã lÏ cha cã t¸c gi¶ nµo t¶ c¶nh Sa Pa l¹i ®Ñp ®Ï, tinh tÕ vµ sèng ®éng
nh nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch. T¸c gi¶ ®· khÐo lÐo sö dông biÖn ph¸p nghÖ
thuËt ®¶o ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh, ®Ó lµm næi bËt vÎ ®Ñp nªn th¬ cña c¶nh s¾c
thiªn nhiªn vµ thêi tiÕt ë Sa Pa. §ång thêi ®iÖp tõ “tho¾t c¸i” t¹o cho chóng
ta c¸i c¶m xóc ®ét ngét, ngì ngµng tríc sù thay ®æi nhanh chãng cña thêi
tiÕt ë Sa Pa. Sù thay ®æi nhanh chãng ®Õn møc bÊt ngê Êy khiÕn ngêi ®äc
nh l¹c vµc mét tiªn c¶nh vËy.
§Ò 3: Trong bµi Bãc lÞch (TiÕng ViÖt 2, tËp hai., 1995) nhµ th¬ BÕ KiÕn
Quèc cã viÕt:
“Ngµy h«m qua ë l¹i
Trong vë hång cña con
Con häc hµnh ch¨m chØ
Lµ ngµy qua vÉn cßn...”
Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn?
Bµi lµm:
Trong ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ BÕ KiÕn Quèc nh muèn nãi víi chóng ta
r»ng: Ta häc hµnh ch¨m chØ th× trong cuèn vë hång ®Ñp ®Ï cña chóng ta sÏ
®îc ghi l¹i nh÷ng ®iÓm mêi do chÝnh nh÷ng kiÕn thøc mµ ngµy ®ªm ta miÖt
mµi häc tËp. Bëi vËy cã thÓ nãi: Ngµy h«m qua tuy ®· qua ®i nhng sÏ ®îc
nh¾c ®Õn khi ta cã nh÷ng kiÕn thøc, cã nh÷ng thµnh qu¶ mµ ngµy h«m“
qua” ta ®· tÝch lòy ®îc.
Thư viện Sen vàng - http://c1kiman-to.violet.vn/
2
Trang 2
TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (.doc)
§Ò 4: Bãng m©y
H«m nay trêi n¾ng nh nung
MÑ em ®i cÊy ph¬i lng c¶ ngµy
¦íc g× em hãa ®¸m m©y
Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m
(Thanh Hµo)
§äc bµi th¬ trªn, em thÊy cã nh÷ng nÐt g× ®Ñp vÒ t×nh c¶m cña ngêi con
®èi víi mÑ?
Bµi lµm:
§äc bµi th¬ trªn, ta thÊy t×nh c¶m cña ngêi con ®èi víi mÑ m×nh thËt
®Ñp ®Ï vµ thËt ®¸ng quý träng.T×nh c¶m ®ã ®îc thÓ hiÖn qua sù c¶m th«ng
víi nh÷ng viÖc lµm vÊt v¶ cña mÑ nh ph¬i lng ®i cÊy díi c¸i nãng nh nung
vµ sù íc mong ®îc gãp phÇn lµm cho mÑ ®ì vÊt v¶ trong c«ng viÖc: Hãa
thµnh ®¸m m©y ®Ó che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m, gióp mÑ lµm viÖc trªn
®ång m¸t mÎ, khái bÞ n¾ng nãng. §ã lµ mét t×nh th¬ng võa s©u s¾c, võa cô
thÓ vµ thiÕt thùc cña ngêi con ®èi víi mÑ.
§Ò 5: Trong bµi Vµm Cá §«ng (TiÕng ViÖt 3, tËp mét), nhµ th¬ Hoµi Vò cã
viÕt:
§©y con s«ng nh“ dßng s÷a mÑ
Níc vÒ xanh ruéng lóa, vên c©y
Vµ ¨m ¾p nh lßng ngêi mÑ
Chë t×nh th¬ng trang tr¶i ®ªm ngµy.”
§äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp ®¸ng quý cña dßng s«ng
quª h¬ng nh thÕ nµo?
Bµi lµm:
NÕu nh ai còng cã mét dßng s«ng th× ch¾c sÏ ch¹nh lßng th¬ng nhí khi
®äc bµi th¬ “Vµm Cá §«ng” cña nhµ th¬ Hoµi Vò. Bëi dßng s«ng quª h¬ng
kh«ng nh÷ng lµ n¬i n« ®ïa, ngôp lÆn cña con trÎ mµ cßn ®a níc vÒ t¾m m¸t
cho ruéng lóa, n¬ng khoai, cho nh÷ng khu vên b¹t ngµn c©y tr¸i nh chÝnh
dßng s÷a ngät ngµo cña mÑ nu«i dìng c¸c con tõ thöa lät lßng. Kh«ng
nh÷ng thÕ mµ dßng níc ¨m ¾p nh tÊm lßng ngêi mÑ trµn ®Çy yªu th¬ng, s½n
sµng chia sÎ tÊm lßng m×nh cho nh÷ng ®øa con vµ cho hÕt th¶y mäi ngêi.
§Ò 6: Trong bµi C« gi¸o líp em (TiÕng ViÖt 2, tËp mét), nhµ th¬ NguyÔn
Xu©n Sanh cã viÕt:
“C« d¹y em tËp viÕt
Thư viện Sen vàng - http://c1kiman-to.violet.vn/
3
Trang 3
TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (.doc)
Giã ®a tho¶ng h¬ng nhµi
N¾ng ghÐ vµo cöa líp
Xem chóng em häc bµi”
Em h·y cho biÕt: khæ th¬ trªn ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× næi
bËt? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt ®ã gióp em thÊy ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï ë c¸c b¹n häc
sinh?
Bµi lµm:
Trong khæ th¬ trªn, t¸c gi¶ ®· dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa ®Ó
cho ta thÊy ®îc tinh thÇn häc tËp rÊt ch¨m chØ cña c¸c b¹n häc sinh. Sù
ch¨m chØ, miÖt mµi häc tËp cña c¸c b¹n kh«ng nh÷ng lµm vui lßng «ng bµ,
cha mÑ mµ cßn lµm cho c¶nh vËt xung quanh (n¾ng) còng muèn ngõng ®ïa
nghÞch ®Ó ghÐ vµo cöa líp xem c¸c b¹n häc bµi.
§Ò 7: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TiÕng ViÖt 4, tËp mét), nhµ th¬
NguyÔn §×nh Thi cã viÕt:
“ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i!
Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n
C¸nh cß bay l¶ rËp rên,
M©y mê che ®Ønh Trêng S¬n sím chiÒu”
§äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ ®Êt níc ViÖt
Nam?
Bµi lµm:
§Êt níc ViÖt Nam ta hiÖn ra trong khæ th¬ trªn cña nhµ th¬ NguyÔn
§×nh Thi thËt giµu ®Ñp vµ ®¸ng yªu, thËt nªn th¬ vµ hïng vÜ. Sù giµu ®Ñp vµ
®¸ng yªu ®ã ®ùoc thÓ hiÖn qua nh÷ng h×nh ¶nh: BiÓn kóa mªnh m«ng høa
hÑn mét sù no ®ñ, c¸nh cß bay l¶ rËp rên thËt thanh b×nh, gi¶n dÞ vµ ®¸ng
yªu. Sù hïng vÜ vµ nªn th¬ ®îc thÓ hiÖn qua h×nh ¶nh ®Ønh Trêng S¬n cao vêi
vîi sím chiÒu m©y phñ. §Êt níc ViÖt Nam ta t¬i ®Ñp biÕt nhêng nµo!
§Ò 8: KÕt thóc bµi Tre ViÖt Nam (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), mhµ th¬ NguyÔn
Duy viÕt:
“Mai sau,
Mai sau,
Mai sau,
§Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh.”
Em h·y cho biÕt nh÷ng c©u th¬ trªn nh»m kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? C¸ch
diÔn ®¹t cña nhµ th¬ cã g× ®éc ®¸o, gãp phÇn kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã?
Bµi lµm:
Thư viện Sen vàng - http://c1kiman-to.violet.vn/
4
Trang 4
TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 (.doc)
Nh÷ng c©u th¬ kÕt thóc bµi “Tre ViÖt Nam” cña nhµ th¬ NguyÔn Duy
nh»m kh¼ng ®Þnh mét mµu xanh vÜnh cöu cña tre ViÖt Nam, søc sèng bÊt
diÖt cña con ngêi ViÖt Nam, truyÒn thèng cao ®Ñp cña con ngêi ViÖt Nam.
Nhµ th¬ ®· khÐo lÐo thay ®æi c¸ch ng¾t nhÞp, ng¾t dßng vµ ®iÖp ng÷ ‘ mai’
sau” gãp phÇn gîi c¶m xóc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nh më ra v« tËn t¹o
bao ý th¬ ©m vang, bay bæng vµ ®em ®Õn cho ngêi ®äc nh÷ng liªn tëng thËt
phong phó. Tõ “xanh” ®îc nh¾c l¹i 3 lÇn trong dßng th¬ víi sù kÕt hîp kh¸c
nhau (xanh tre/ xanh mµu / tre xanh) t¹o nh÷ng nÐt nghÜa ®a d¹ng, phong
phó vµ kh¼ng ®Þnh sù trêng tån cña mµu s¾c, cña søc sèng d©n téc.
§Ò 9: Trong bµi VÒ th¨m nhµ B¸c (TiÕng ViÖt 5, tËp mét ), nhµ th¬ NguyÔn
§øc MËu viÕt:
“Ng«i nhµ thuë B¸c thiÕu thêi
nghiªng nghiªng m¸i lîp bao ®êi n¾ng ma
ChiÕc giêng tre qu¸ ®¬n s¬
Vâng gai ru m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ.”
Em h·y cho biÕt: §o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï, th©n
th¬ng?
Bµi lµm:
§äc ®o¹n th¬ trªn, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu ®· cho chóng ta thÊy h×nh
¶nh ng«i nhµ cña B¸c- n¬i B¸c ®îc sinh ra vµ ®· tr¶i qua nh÷ng ngµy th¬ Êu
ë quª B¸c thËt ®¬n s¬ vµ gi¶n dÞ nh bao nhiªu ng«i nhµ kh¸c ë lµng quª ViÖt
Nam. M¸i tranh nghiªng nghiªng tr¶i bao mïa ma n¾ng, chiÕc giêng tre,
chiÕc vâng gai thËt méc m¹c ®¬n s¬. Sèng trongng«i nhµ b×nh dÞ ®ã, B¸c ®·
®îc Êp ñ, che chë, vç vÒ bëi t×nh c¶m yªu th¬ng cña gia ®×nh (vâng gai ru
m¸t nh÷ng tra n¾ng hÌ) vµ cã lÏ còng chÝnh n¬i ®ã ®· khëi nguån cho nh÷ng
chÝ híng lín lao, vÜ ®¹i sau nµy cña B¸c
§Ò 10: Trong bµi th¬ Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cã viÕt:
“Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ
§i hÕt ®êi, lßng mÑ vÉn theo con”
Hai dßng th¬ trªn ®· gióp em c¶m nhËn ®îc ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï?
Bµi lµm:
§äc hai c©u th¬ trªn, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn cho chóng ta thÊy t×nh yªu
th¬ng cña mÑ dµnh cho con thËt vÜ ®¹i, thiªng liªng nh m¹ch níc nguån
kh«ng bao giê v¬i c¹n. Dï con ®· lín kh«n, dï ®· ®i hÕt cuéc ®êi, sèng trän
c¶ cuéc ®êi th× t×nh th¬ng cña mÑ ®èi víi con vÉn cßn sèng m·i, vÉn dâi
theo bªn con ®Ó lo l¾ng, ®Ó quan t©m, ®Ó gióp ®ì, tiÕp søc m¹nh cho con v¬n
lªn trong cuéc sèng. Cã thÓ nãi: t×nh th¬ng cña mÑ dµnh cho con lµ mét t×nh
th¬ng bÊt tö.
Ph Çn I: Mét sè ®Ò c¶m thô v¨n häc Líp 5 vµ gîi ý lµm bµi
Thư viện Sen vàng - http://c1kiman-to.violet.vn/
5
Trang 5

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng

Tài liệu xem nhiều nhất