Tài liệu Biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học thành phố nam định đáp ứng chuẩn nghề nghiệp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC DƢƠNG THỊ MINH HIỀN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số : 60 14 05 Hà Nội – 2010 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC DƢƠNG THỊ MINH HIỀN BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 05 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN VĂN LÊ Hà Nội – 2010 Lời cảm ơn Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn đến Lãnh đạo, cán bộ, giảng viên trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, Ban Giám đốc, Lãnh đạo chuyên viên Phòng Tổ chức cán bộ, PhòngGiáo dục Tiểu học, Sở Giáo dục - Đào tạo Nam Định, Lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục - Đào tạo, cán bộ quản lý, giáo viên các trường Tiểu học thành phố Nam Định đã quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giá trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn. Luận văn là sự thể hiện kết quả học tập nghiên cứu của tác giả và sự tận tâm giảng dạy, giúp đỡ, động viên của quý Thầy Cô giáo trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, sự giúp đỡ nhiệt tình của Lãnh đạo, chuyên viên các phòng ban chuyên môn Sở Giáo dục- Đào tạo Nam Định, Lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục- Đào tạo, cán bộ quản lý, giáo viên các trường Tiểu học thành phố Nam Định đã cung cấp thông tin và tham gia nhiều ý kiến quý báu. Tác giả xin trân trọng bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đến PGS. TS. Nguyễn Văn Lê đã tận tâm hướng dẫn, bồi dưỡng cho tác giả phương pháp nghiên cứu khoa học và kiến thức khoa học quản lý hết sức bổ ích. Mặc dù đã hết sức cố gắng, song chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính mong quý Thầy, Cô giáo và các bạn đồng nghiệp đóng góp, giúp đỡ để luận văn được hoàn thiện hơn./. Hà Nội, ngày 08 tháng 12 năm 2010 Tác giả luận văn Dương Thị Minh Hiền DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BDTX Bồi dưỡng thường xuyên CBQL Cán bộ quản lý CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hoá CNTT Công nghệ thông tin CNXH Chủ nghĩa xã hội CSVC Cơ sở vật chất GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GD-ĐT Giáo dục- Đào tạo GDTX Giáo dục thường xuyên GV Giáo viên GVTH Giáo viên Tiểu học HĐ Hoạt động HĐDH Hoạt động dạy học HĐGD Hoạt động giáo dục HĐND Hội đồng nhân dân HĐNGLL Hoạt động ngoài giờ lên lớp HS Học sinh HSG Học sinh giỏi PHHS Phụ huynh học sinh PPDH Phương pháp dạy học QLGD Quản lý giáo dục QLNN Quản lý nhà nước SGK Sách giáo khoa TBDH Thiết bị dạy học THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TPT Tổng phụ trách UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC BẢNG, HÌNH, BIỂU ĐỒ Nội dung Sơ đồ 1.1: Mô hình quản lý…………………………………………….. Trang 13 Sơ đồ 1.2: Quan hệ các chức năng quản lý………………………..……. 14 Bảng 2.1: Quy mô trường, lớp, học sinh…………………………..……. 41 Bảng 2.2: Thống kê về phòng học các trường Tiểu học………………… 42 Bảng 2.3: Thống kê về phòng chức năng các trường Tiểu học…………. 43 Bảng 2.4: Xếp loại hạnh kiểm học sinh Tiểu học…………………..….. 44 Bảng 2.5: Xếp loại học lực học sinh (Đối với hai môn Toán và Tiếng Việt)…………………………………………………………….………. 45 Bảng 2.6: Thực trạng đội ngũ giáo viên Tiểu học thành phố Nam Định…………………………………………………………….………. 46 Bảng 2.7: Thống kê GV theo thành phần chính trị chủ yếu…………….. 47 Bảng 2.8: Thực trạng giáo viên theo môn học các trường Tiểu học TP. Nam Định…………………………………………………………….…. 48 Bảng 2.9: Xếp loại GV theo chuẩn nghề nghiệp GVTH………………... 49 Bảng 2.10. Những khó khăn mà GVTH thành phố Nam Định hay gặp… 53 Bảng 2.11. Nguyên nhân của những khó khăn GVTH thường gặp…….. 54 Bảng 2.12. Đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động bồi dưỡng GVTH theo chuẩn nghề nghiệp mà Sở GD-ĐT, Phòng GD-ĐT Nam Định đã thực hiện………………………………………………….. 60 Bảng 2.13. Nhu cầu về nội dung bồi dưỡng GVTH nhằm đáp ứng Chuẩn…………………………………………………………………… 62 Bảng 2.14. Ý kiến của CBQL, GVTH về hình thức đánh giá GVTH theo Chuẩn……………………………………………………………..…….. 64 Bảng 2.15. Ý kiến của CBQL và GVTH về nguồn kinh phí cho hoạt động bồi dưỡng GVTH ………………………………………………… 65 Bảng 2.16. Ý kiến của CBQL, GVTH về việc sử dụng kết quả kiểm tra đánh giá GVTH theo Chuẩn……………………………………………. 66 Bảng 2.17. Ý kiến đánh giá của CBQL,GVTH về các biện pháp bồi dưỡng GVTH theo Chuẩn mà Sở GD-ĐT, Phòng GD-ĐT Nam Định đã thực hiện……………………………………………………………....... 67 Bảng 3.1. Kết quả thăm dò về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý bồi dưỡng GVTH thành phố Nam Định đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp……………………………………………………………….….. 100 Biểu đồ 2.1 : Chất lượng GVTH thành phố Nam Định về lĩnh vực kiến thứ………………………………………………………..…………….. 51 Biểu đồ 2.1: Chất lượng GVTH thành phố Nam Định về lĩnh vực kỹ năng…………………………………………………..………………….. 52 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài……………………………….…………………. 1 2. Mục đích nghiên cứu…………………….……………………….. 5 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu……….……………………... 5 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ……………………….……………………. 5 5. Giả thuyết khoa học………………………………………………. 6 6. Phạm vi nghiên cứu……………….…………………………….. 6 7. Phương pháp nghiên cứu………….…………………………….. 6 8. Cấu trúc của luận văn……………………………………………. 7 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP……. 8 1.1.Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng giáo viên Tiểu học…………………………………………………………………… 8 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài……….……………………….. 11 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường….…………… 11 1.2.2. Giáo viên, giáo viên Tiểu học…………………………………. 19 1.2.3. Đào tạo, bồi dưỡng, quản lý bồi dưỡng giáo viên…………… 20 1.3. Trường Tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân…….……… 24 1.3.1. Vị trí, vai trò, nội dung, phương pháp giáo dục của cấp tiểu học……………………………….………………………………….. 24 1.3.2. Đặc thù lao động của giáo viên Tiểu học……………………. 25 1.3.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học………………………. 26 1.3.4. Những yêu cầu đặt ra đối với giáo viên Tiểu học và đội ngũ giáo viên Tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục phổ thông……. 29 1.4. Nội dung công tác quản lý bồi dưỡng giáo viên Tiểu học đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp………………………….………………….. 31 1.4.1. Tổ chức nghiên cứu chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học..... 32 1.4.2. Tổ chức đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp……..….. 32 1.4.3. Kế hoạch hoá công tác bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp….. 33 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng trong quản lý bồi dưỡng giáo viên Tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp……………….………………….. 35 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC VÀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ NÀY Ở THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH SO VỚI CHUẨN NGHỀ NGHIỆP……………………………………………………. 37 2.1. Tổ chức khảo sát thực trạng………………………………….… 37 2.2. Khái quát về giáo dục của thành phố Nam Định……………..… 37 2.3. Thực trạng về các trường Tiểu học thành phố Nam Định…….... 41 2.4. Thực trạng về đội ngũ giáo viên Tiểu học thành phố Nam Định so với Chuẩn……………………………………………………….. 46 2.5. Thực trạng về hoạt động bồi dưỡng giáo viên Tiểu học tại thành phố Nam Định………………………………………………………. 55 2.6. Thực trạng về quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên thành phố Nam Định so với Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học……….….. 61 2.7. Đánh giá chung…………………………………………………. 68 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP……………………………………………………. 73 3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp…………………………….. 73 3.2. Các biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên Tiểu học thành phố Nam Định đáp ứng chuẩn nghề nghiệp……………..….…………… 74 3.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về bồi dưỡng theo chuẩn ghề nghiệp……………………….….…………… 74 3.2.2. Đổi mới công tác lập kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp……………………………………………..…… 78 3.2.3. Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác bồi dưỡng GV theo chuẩn…………………………………………………………………. 85 3.2.4. Tổ chức đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp…..……. 87 3.2.5. Đảm bảo các điều kiện cần thiết cho công tác bồi dưỡng đạt kết quả………………….……………………………………………. 93 3.2.6 Sử dụng kết quả đánh giá xếp loại GVTH theo Chuẩn nghề nghiệp …………………………………..…………………………… 95 3.2.7 Hoàn thiện chế độ động viên, khích lệ tạo động lực để giáo viên tự bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp……….…………………. 96 3.3. Kết quả thăm dò về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp………………………………………………………………….. 99 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ………………………………… 103 1. Kết luận…………………………………………………………… 103 2. Khuyến nghị………………………………………………………. 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………… 106 PHỤ LỤC \ MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài 1.1. Về mặt lý luận Trong những thập niên cuối thế kỷ XX và những năm đầu thế kỷ XXI của nhân loại, một nền kinh tế mới-nền kinh tế tri thức hay còn gọi là nền kinh tế thông tin, kinh tế mạng, kinh tế dựa trên tri thức…đã ra đời. Trong bối cảnh này, việc nhận dạng những khoảng cách giữa các quốc gia không chỉ dựa vào chỉ số về thu nhập đầu người GDP, năng lực khoa học-công nghệ mà còn về chỉ số phát triển giáo dục. Các nước đều xem phát triển giáo dục là nhiệm vụ trọng tâm của chiến lược phát triển kinh tế xã hội, dành cho giáo dục những đầu tư ưu tiên, đẩy mạnh cải cách giáo dục nhằm giành ưu thế cạnh tranh trên trường quốc tế. Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị nguồn nhân lực có chất lượng của mỗi đất nước và tạo cơ hội học tập cho mỗi người dân. Hệ thống giáo dục, chương trình và phương pháp giáo dục của các quốc gia tiếp tục được thay đổi nhằm xóa bỏ mọi ngăn cách trong các nhà trường, cung cấp các tri thức hiện đại, đáp ứng được yêu cầu mới phát sinh của nền kinh tế. Hình thức dạy- học phong phú đa dạng, phương tiện dạy học ngày càng hiện đại. Tuy nhiên vai trò của người thầy trong mô hình trường học hiện đại không hề giảm sút. Giá trị tương tác giữa con người được coi là mối quan tâm hàng đầu. Vì Internet không bao giờ thay thế hoàn toàn được sự tiếp xúc giữa con người, không thể gửi hơi ấm bàn tay qua những bức thư điện tử. Người thầy trong quan niệm dạy học mới vừa là đạo diễn, trọng tài, huấn luyện viên, người tổ chức, người hướng dẫn và tạo ra môi trường hợp tác, tương tác cho HS. Mức độ đáp ứng của người thầy đối với các công việc đó là vô cùng quan trọng, quyết định chất lượng giáo dục. Hơn nữa trong hệ thống giáo dục quốc dân, Tiểu học được coi là bậc học nền tảng. Vị trí, vai trò của người thầy trong việc giúp HS hình thành và rèn luyện phương pháp học tập, năng lực tư duy 1 cũng như việc hình thành và phát triển nhân cách cho HS hơn bất cứ bậc học nào khác là vô cùng quan trọng. Vấn đề chuẩn hoá GV cả về số lượng, cơ cấu, chất lượng; trong đó nâng cao chất lượng là trọng tâm, đang trở thành vấn đề mang tính thời sự trong nghiên cứu giáo dục. Với tư cách là một lĩnh vực trong Khoa học quản lý giáo dục, Khoa học đo lường và đánh giá giáo dục đã phát triển gần một thế kỷ trở lại đây ở các nước phát triển nhằm giải quyết bài toán chất lượng. Ở nước ta, tuy còn khá mới mẻ nhưng khoa học đo lường và đánh giá giáo dục đã đạt được những thành tựu đáng kể: nghiên cứu ra các bộ tiêu chuẩn, trong đó có chuẩn nghề nghiệp GV cho các cấp học. Tuy nhiên, một mâu thuẫn thường xuyên tồn tại là sự bất cập của đội ngũ GV, đặc biệt là chất lượng GV không đáp ứng được mọi mặt của thực tiễn đầy biến động của nhà trường. Nhất là khi thực tiễn càng có sự phát triển nhanh chóng, thì mâu thuẫn đó càng trở nên gay gắt hơn, nếu không có giải pháp để khắc phục. Mâu thuẫn đó hiện nay đang đòi hỏi phải đổi mới giáo dục để đáp ứng nhu cầu CNH, HĐH đất nước ta. Tìm ra các biện pháp để đội ngũ GV đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GV cho từng cấp học bảo đảm tính cách mạng và khoa học của vấn đề và đưa nó vào áp dụng thành công trong thực tế là một yêu cầu thiết thực, nghiêm túc và thực sự bức thiết trong khoa học giáo dục hiện nay. Những vấn đề lý luận đặt ra ở trên, trước yêu cầu đổi mới và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã hiện thực hóa quan điểm chỉ đạo bằng những chủ trương, chính sách lớn. Điều đó đã được khẳng định trong các Nghị quyết Đảng. Trung ương 4 (khoá VIII): “Khâu then chốt thực hiện chiến lược phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và tiêu chuẩn hoá đội ngũ GV cũng như cán bộ quản lý giáo dục về tư tưởng, chính trị, đạo đức và nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ”. Luật giáo dục khẳng định nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục; nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện để 2 nêu gương tốt cho người học; Nhà nước có trách nhiệm tổ chức, đào tạo bồi dưỡng nhà giáo, có chính sách bảo đảm các điều kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện nhiệm vụ của mình, giữ gìn và phát huy truyền thống quý trọng nhà giáo, tôn vinh nghề dạy học. Dự thảo chiến lược giáo dục 2011 - 2020 lần thứ 14 với 24 trang đã được Bộ GD-ĐT công bố ngày 30/12/2008 đã coi việc “ Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý” là một giải pháp quan trọng trong 11 giải pháp phát triển giáo dục đến năm 2020: “Tiếp tục xây dựng, ban hành và tổ chức đánh giá GV theo chuẩn nghề nghiệp đối với GV mầm non và phổ thông, đánh giá theo chuẩn nghiệp vụ sư phạm đối với GV giáo dục nghề nghiệp và giảng viên đại học.”; “Tăng cường các khóa bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ GV theo các chương trình tiên tiến, các chương trình hợp tác với nước ngoài để đáp ứng được nhiệm vụ nhà giáo trong tình hình mới”. [32] Điều lệ trường Tiểu học ban hành kèm theo Quyết định 51/2007/QĐBGD-ĐT ngày 31/8/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo dành trọn 1 chương (Chương IV) để quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn, trình độ được đào tạo… của đội ngũ GVTH [5, tr.16-17] Như vậy, nghiên cứu cơ sở lý luận, làm tiền đề cho việc đối chiếu với nhu cầu thực tế, để từ đó tìm ra các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng đội ngũ GV đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GV chính là đáp ứng nhiệm vụ nhà giáo phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục, phát triển kinh tế - xã hội, phù hợp với đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước và là một yêu cầu bức thiết đối với khoa học giáo dục hiện nay. 1.2. Về mặt thực tiễn Đánh giá những thành tựu và những yếu kém của giáo dục và đào tạo trong chặng đường đã qua, đặc biệt là về đội ngũ GV, Dự thảo chiến lược giáo dục 2011-2020 đã khẳng định: “Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục chưa đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ mới. Còn thiếu quy hoạch tổng thể đào tạo đội ngũ nhà giáo từ mầm non đến đại học dẫn đến tình trạng 3 đội ngũ nhà giáo vừa thừa, vừa thiếu, vừa không đồng bộ về cơ cấu. Ở các trường cao đẳng, đại học, số giảng viên có trình độ thạc sỹ và tiến sỹ còn quá ít. Phương thức đào tạo trong các nhà trường sư phạm chậm đổi mới, chất lượng đào tạo còn thấp dẫn đến tình trạng trình độ chuyên môn và nghiệp vụ của một bộ phận nhà giáo chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao chất lượng. Bên cạnh sự nỗ lực của tuyệt đại bộ phận, một số nhà giáo còn có biểu hiện vi phạm đạo đức lối sống, làm ảnh hưởng xấu tới uy tín của người thầy trong xã hội. Công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ nhà giáo còn thiếu hiệu quả. Các chế độ chính sách đối với nhà giáo chưa thỏa đáng, chưa tạo được động lực phấn đấu vươn lên trong bản thân mỗi người thầy” [32] . “Tuy số GV đào tạo đạt chuẩn tăng lên, nhưng thực chất một số mới đạt chuẩn về bằng cấp đào tạo; trình độ tin học và ngoại ngữ còn yếu, phần lớn rất lúng túng trong đổi mới phương pháp dạy học” [15,tr.42] Đội ngũ GVTH thành phố Nam Định, Tỉnh Nam Định là mội đội ngũ GV mạnh, đóng góp một phần lớn vào thành tích 15 năm liên tục dẫn đầu toàn quốc về giáo dục và đào tạo của tỉnh. Song trong thời kỳ của công nghệ và thông tin, trước những thách thức mới của thời đại, đội ngũ GV Thành Nam thực sự chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục, cũng không thể tránh khỏi những tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường. Chính vì vậy, việc thường xuyên trau dồi trình độ, nghiệp vụ sư phạm phần nào còn hạn chế, mang tính hình thức, chưa thấm sâu vào ý thức GV, một bộ phận GV lên lớp dạy chưa có trách nhiệm, chưa thực sự tâm huyết với nghề, chưa hết lòng vì HS... Bên cạnh đó, GVTH thành phố Nam Định còn được đào tạo ở những loại hình khác nhau do yêu cầu cấp bách của xã hội trong từng thời điểm lịch sử, số lượng GV chưa đủ đáp ứng yêu cầu dạy học 2 buổi/ngày, càng chưa đủ về chủng loại cũng là một thách thức lớn cho việc đổi mới phương pháp giáo dục, đặc biệt là việc tiếp cận các phương tiện hiện đại, nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục trong các nhà trường. Một vấn đề hiển nhiên rằng: không thể loại bỏ hàng loạt GV không đạt chuẩn để tuyển chọn GV mới đáp 4 ứng chuẩn nghề nghiệp được. Quán triệt những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục đào tạo nói chung và về nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo nói riêng, trước thực trạng của GVTH, để đáp ứng với với yêu cầu đổi mới của giáo dục nói chung và của bậc học nói riêng (như các chương trình dạy học tích hợp, kỹ năng sống, các phong trào thi đua và các cuộc vận động của Ngành), Phòng GD&ĐT Thành phố Nam Định đã chú trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ sư phạm cho GV. Tuy nhiên, chất lượng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển GD &ĐT ngày càng cao theo xu thế hiện đại, cụ thể là chuẩn nghề nghiệp GVTH. Chính vì vậy, quản lý công tác bồi dưỡng cho GVTH thành phố Nam Định là một việc làm hết sức quan trọng, thiết thực và mang ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần đẩy mạnh chất lượng giáo dục, phát huy nội lực đáp ứng ngày mội tốt hơn nhiệm vụ của ngành giáo dục. Xuất phát từ những lý do chủ quan, khách quan nêu trên tôi mạnh dạn lựa chọn và nghiên cứu đề tài: "Biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên Tiểu học thành phố Nam Định đáp ứng chuẩn nghề nghiệp”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dưỡng GVTH thành phố Nam Định nhằm nâng cao chất lượng GV đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GVTH do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng GVTH. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý bồi dưỡng GVTH tại Thành phố Nam Định. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nguồn nhân lực, quản lý bồi dưỡng đội ngũ GVTH làm luận cứ giải quyết các nhiệm vụ và nội dung nghiên cứu của đề tài. 5 4.2. Phân tích thực trạng hoạt động bồi dưỡng GVTH và quản lý công tác bồi dưỡng đội ngũ này ở thành phố Nam Định so với chuẩn nghề nghiệp GVTH. 4.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho GVTH tại Thành phố Nam Định đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GVTH. 5. Giả thuyết khoa học Thực trạng công tác quản lý bồi dưỡng cho GVTH của Thành Phố Nam Định còn hạn chế, chưa hướng tới mục tiêu của chuẩn nghề nghiệp GVTH. Nếu đề xuất được những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ GVTH của thành Phố Nam Định trên cơ sở nhu cầu và thực hiện tốt các chức năng quản lý phù hợp với yêu cầu Chuẩn nghề nghiệp thì đội ngũ GVTH thành phố sẽ đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp và nâng cao chất lượng giáo dục của cấp học. 6. Phạm vi nghiên cứu - Trọng tâm đề tài nghiên cứu các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng cho đội ngũ GVTH của Thành Phố Nam Định . - Phạm vi nghiên cứu hoạt động quản lý công tác bồi dưỡng cho GVTH Thành phố Nam Định từ 2002 đến nay của các cấp quản lý giáo dục. Để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài, chúng tôi tiến hành khảo sát vấn đề này trên 100 đối tượng là Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng và GV của 21 trường Tiểu học trên địa bàn Thành phố Nam Định. 7. Phương pháp nghiên cứu Để tiến hành nghiên cứu, đề xuất được những biện pháp quản lý có tính khả thi, hữu hiệu, đề tài sử dụng kết phối hợp các biện pháp sau: 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Tìm hiểu, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các tài liệu có liên quan đến nội dung của đề tài: - Một số văn kiện của Đảng cộng sản Việt Nam về GD&ĐT. - Một số văn bản chỉ đạo về công tác đào tạo, bồi dưỡng của Bộ GD&ĐT. 6 - Một số tác phẩm tâm lý học, giáo dục học, quản lý giáo dục. - Một số tài liệu tham khảo khác có liên quan. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Khảo sát các hoạt động bồi dưỡng cho GV. - Điều tra bằng phiếu hỏi. - Tọa đàm phỏng vấn với Ban giám hiệu, GV. - Phân tích xử lý số liệu. - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia. Xin ý kiến chuyên gia, tham gia đóng góp để đề tài được thực hiện có tính khả thi. - Phương pháp quan sát. - Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm. Phân tích nội dung, phương pháp, các hoạt động quản lý công tác bồi dưỡng cho GV tìm ra những nguyên nhân dẫn đến kết quả, những mặt hạn chế. Căn cứ vào cơ sở lý luận, vào thực tiễn để lý giải và tìm ra những biện pháp tích cực trong việc quản lý hoạt động bồi dưỡng cho GVTH đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GVTH. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Xử lý các tài liệu, số liệu đã thu thập được để bảo đảm độ tin cậy, chính xác. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng giáo viên Tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp Chương 2: Thực trạng hoạt động bồi dưỡng giáo viên Tiểu học và quản lý công tác bồi dưỡng đội ngũ này ở thành phố Nam Định so với Chuẩn nghề nghiệp GVTH Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên Tiểu học thành phố Nam Định đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp. 7 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP 1.1.Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng giáo viên Tiểu học Trong những năm gần đây, tầm quan trọng về đội ngũ GV trong việc giải bài toán chất lượng giáo dục đã được nhận thức sâu sắc ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Khi đề cập đến phát triển đội ngũ GV ngoài sự thống nhất về nội dung các nhiệm vụ với phát triển nguồn nhân lực, thời gian gần đây các nghiên cứu đều đề cao việc thúc đẩy phát triển bền vững và thích ứng nhanh của mỗi GV và của cả đội ngũ. Ở nước ta, khoa học giáo dục tuy còn non trẻ nhưng đã có những thành tựu đáng kể nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nói chung, chất lượng đội ngũ GV nói riêng. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học, nhiều tài liệu về vấn đề này được công bố. Đó là các báo cáo khoa học, các luận văn nghiên cứu về các biện pháp phát triển đội ngũ GV, biện pháp quản lý bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ GV ở tất cả các cấp, bậc học. Các công trình tập trung nghiên cứu những vấn đề nhằm thiết lập cơ sở cho việc xây dựng chương trình và chiến lược đào tạo GV; khẳng định những tố chất về nhân cách người GV, đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ GV với các tên tuổi gắn liền với khoa học giáo dục như: Phạm Minh Hạc, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thị Mỹ Lộc... Đặc biệt, liên quan đến cấp Tiểu học đã có những công trình nghiên cứu lớn như : “Dự án phát triển Giáo vên Tiểu học”. Mục tiêu của dự án đề cập đến vấn đề đổi mới quản lý giáo dục Tiểu học vì sự phát triển bền vững. Dự án tập trung nghiên cứu theo các nội dung sau: - Xây dựng chuẩn nghề nghiệp GVTH; -Xây dựng chương trình đào tạo GVTH dựa trên chuẩn nghề nghiệp GVTH; 8 - Xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng và kiểm định chất lượng các chương trình đào tạo GVTH; -Xây dựng hệ thống đánh giá và xếp loại GV và HS Tiểu học. Một số những luận văn thạc sỹ đã nghiên cứu về vấn đề về nâng cao đội ngũ GVTH trên cơ sở thực trạng từng địa phương cụ thể có hiệu quả thiết thực. Có thể kể đến những đề tài sau: * Một số biện pháp quản lý nâng cao năng lực chuyên môn GVTH quận Ngô Quyền, Hải Phòng nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục Tiểu học, tác giả Vũ Nguyên Nhung ( năm 2005). Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận có liên quan và phân tích thực trạng công tác quản lý giáo dục Tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng, tác giả đã đề xuất nhóm các biện pháp quản lý nâng cao năng lực chuyên môn GVTH như sau: - Nhóm các biện pháp sư phạm: + Củng cố tăng cường nề nếp, kỷ cương chuyên môn. + Bồi dưỡng đội ngũ GV tại chỗ và nâng cao năng lực tự học, bồi dưỡng của GV. + Hoàn thiện, cải tiến phương pháp, cách thức tổ chức công tác bồi dưỡng GV. + Bồi dưỡng nâng cao năng lực sử dụng máy vi tính cho GVTH. - Nhóm các biện pháp bổ trợ: + Thực hiện giáo dục tư tưởng, nâng cao nhận thức cho GV. + Thực hiện công tác dân chủ hóa, xã hội hóa. + Thực hiện luân chuyển CBQL và GV. + Đổi mới công tác kiểm tra, thanh tra. + Tuyển mộ GV trẻ thay thế đội ngũ GVTH cao tuổi năng lực yếu. * Tác giả Dương Văn Đức trong đề tài “Những biện pháp quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên Tiểu học ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay” ( năm 2006) đã nhấn mạnh: để chất lượng đội ngũ GVTH huyện Yên 9 Dũng, tỉnh Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay cần thực hiện các biện pháp quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng như sau: - Nâng cao nhận thức về phát triển và đổi mới sự nghiệp giáo dục. - Xây dựng và thực hiện tốt công tác quy hoạch phát triển đội ngũ GVTH huyện Yên Dũng. - Chỉ đạo thực hiện đổi mới quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GVTH. - Đa dạng hóa các nội dung và cách thức tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GVTH. - Xây dựng và thực hiện tốt các chế độ, chính sách về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ GV. - Thực hiện tốt công tác kiểm tra, đánh giá công tác đào tạo bồi dưỡng đội ngũ GV. * Luận văn “Quản lý chất lượng đội ngũ Giáo viên Tiểu học Quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh , tác giả Phạm Văn Huấn (năm 2008) đã đưa ra 7 biện pháp nhằm quản lý chất lượng đội ngũ GVTH: - Biện pháp quản lý đào tạo bồi dưỡng. - Biện pháp quản lý bồi dưỡng để chuẩn hoá đội ngũ giáo viên. - Biện pháp quản lý bồi dưỡng theo yêu cầu kế hoạch thay sách. - Biện pháp quản lý bồi dưỡng thường xuyên. - Biện pháp quản lý về tuyển dụng và sử dụng giáo viên. - Biện pháp quản lý việc kiểm tra đánh giá giáo viên. - Biện pháp quản lý việc thực hiện chính sách đối với giáo viên. Tại tỉnh Nam Định, ở cấp Tiểu học đã có công trình nghiên cứu về đội ngũ GV trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay. Đó là Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Mạnh Tuân nghiên cứu về: “Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GVTH”. Quá trình nghiên cứu, tác giả đã đưa ra các giải pháp: - Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ GVTH theo chuẩn nghề nghiệp. 10 - Các giải pháp chuyên môn: + Cải tiến công tác đào tạo, bồi dưỡng GV. Nội dung bồi dưỡng bám sát Chuẩn nghề nghiệp GVTH, hình thức bồi dưỡng đa dạng phong phú. + Đánh giá xếp loại GVTH theo Chuẩn nghề nghiệp. - Các giải pháp về chế độ chính sách: + Chế độ đãi ngộ đối với người lao động lương và phụ cấp. + Thi đua khen thưởng, khích lệ động viên. + Chính sách thu hút người tài về công tác tại địa phương. - Biện pháp quản lý đào tạo bồi dưỡng. - Biện pháp quản lý bồi dưỡng để chuẩn hóa đội ngũ GV. - Biện pháp quản lý bồi dưỡng theo kế hoạch thay sách. - Biện pháp quản lý bồi dưỡng thường xuyên. - Biện pháp quản lý về tuyển dụng và sử dụng GV. - Biện pháp quản lý việc thực hiện chính sách đối với GV. Từ những nội dung đã trình bày trên, có thể nhận thấy: Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ GVTH với tư cách là nguồn nhân lực của các cấp học là một nội dung quan trọng, cấp thiết, thu hút sự nghiệp nghiên cứu của nhiều cơ quan và nhà khoa học. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu và có những thành tựu quan trọng về vấn đề này. Tuy nhiên, đi sâu nghiên cứu về vấn đề quản lý công tác bồi dưỡng GVTH đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp vẫn chưa được đề cập đến. Đó là nội dung chính mà đề tài tiếp tục nghiên cứu để làm sáng tỏ, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ GVTH thành phố Nam Định đáp ứng yêu cầu của thời đại mới. 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường 1.2.1.1. Quản lý Từ khi xuất hiện xã hội loài người, trước nhu cầu sinh tồn và phát triển, con người đã biết quy tụ thành bầy, thành nhóm để tồn tại và phát triển. Từ lao động đơn lẻ đến lao động phối hợp, phức tạp, con người đã biết phân công, 11