Lêi më §Çu
§èi víi c¸c níc ph¸t triÓn nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng, tham gia vµo
nÒn kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc lµ viÖc ph¸t triÓn tÊt yÕu. NhËn thøc ®îc xu thÕ
cña thêi ®¹i, trong nh÷ng n¨m qua, hÖ thèng NHVN lu«n lu«n ®æi míi, v¬n lªn
®Ó ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c NH ®a quèc gia. C¸c NHTM ®· kh«ng ngõng cñng
cè vµ hoµn thiÖn ®Ó phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh hiÖn nay. Trong ®ã Ng©n
Hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam víi ph¬ng ch©m “ hîp t¸c cïng ph¸t triÓn” ®· lu«n
cè g¾ng ®æi míi c«ng nghÖ cung cÊp nh÷ng dÞch vô NH míi. NhËn thøc ®îc r»ng
kinh doanh c¸c nghiÖp vô NH lµ ho¹t ®éng then chèt cña c¸c NHTM trong bèi
c¶nh héi nhËp, NH ngµy cµng chó träng ®Õn viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô cña m×nh.
Mét trong nh÷ng lÜnh vùc kh¸ míi mÎ lµ ho¹t ®éng kinh doanh ThÎ tÝn dông ®·
®îc Ng©n Hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam triÓn khai thùc hiÖn nh»m ®¸p øng nhu
cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ gãp phÇn hiÖn ®¹i ho¸ NH.
Lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i, phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c quèc gia ph¸t
triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, kh«ng nh÷ng cã thÓ sö dông trong níc mµ
cßn cã thÓ sö dông trªn thÞ trêng quèc tÕ. Tuy nhiªn t¹i ViÖt Nam mét thÞ trêng
®îc coi lµ rÊt tiÒm n¨ng th× viÖc thanh to¸n b»ng thÎ l¹i cha thùc sù lµ mét ph¬ng
tiªn thanh to¸n th«ng dông. ViÖc thanh to¸n chØ diÔn ra ë mét sè thµnh phè lín
nh: HN, TP HCM, HP, vµ mét sè thµnh phè lín kh¸c, do ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi
vµ d©n trÝ…
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt cña kinh tÕ,
x· héi, nç lùc cña c¸c NHTM mµ ®iÓn h×nh la Ng©n Hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt
Nam, mét trong nh÷ng NH ®i tiªn phong trong viÖc øng dông thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt, viÖc thanh to¸n b»ng thÎ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ kh¼ng ®Þnh
vÞ trÝ u viÖt trong lÜnh vùc cña m×nh. Do ®ã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng
cña nÒn kinh tÕ, ®Ó ThÎ tÝn dông ph¸t huy ®îc nh÷ng tiÖn Ých trong c«ng t¸c
thanh to¸n, phôc vô kh¸ch hµng
mét c¸ch an toµn, tiÖn lîi vµ nh©nh chãng th× ngµnh NH ViÖt Nam noi chung vµ
Ng©n Hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam nãi riªng cÇn ph¶i kh«ng ngõng më réng thÞ
trêng thanh to¸n thÎ quèc tÕ, néi ®Þa, ph¸t triÓn nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ thanh
to¸n thÎ.
1
Kinh doanh ThÎ tÝn dông lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh quan träng, mét s¶n
phÈm dÞch vô cã khaw n¨ng t¹o mét bíc ®ét ph¸ trong viÖc t¨ng tû träng thanh
tãan kh«ng dïng tiÒn mÆt trong d©n c, n©ng cao d©n trÝ, t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lý x·
héi vµ kinh tÕ hiÖu qu¶ h¬n, tuy nhiªn vÉn cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp ph¶i xö lý.
Trªn c¬ së nhËn thøc ®îc tÝnh cÊp thiÕp cña vÊn ®Ò trªn, sau mét thêi gian thùc
tËp t¹i Ng©n Hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam. ®i s©u vµo t×m hiÓu thùc tÕ, em ®·
chän ®Ò tµi “ Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ThÎ tÝn dông t¹i Ng©n
Hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam” cho chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh
KÕt cÊu chuyªn ®Ò gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ThÎ tÝn dông
Ch¬ng 2: Thùc trang kinh doanh ThÎ tÝn dông t¹i Ng©n Hµng Ngo¹i
Th¬ng ViÖt Nam
Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ThÎ tÝn dông taÞ Ng©n
Hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam.
Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thÎ tÝn dông
1.1. Tæng quan vÒ thÎ:
1.1.1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÎ:
*LÞch sö h×nh thµnh cña thÎ:
Sù ra ®êi cña thÎ thanh to¸n xuÊt ph¸t tõ sù thay ®æi chiÕn lîc kh¸ch hµng
cña ng©n hµng. Tríc thÕ kû 18, ®Æc trng cña ng©n hµng lµ së h÷u t nh©n , qu¶n trÞ
ng©n hµng mang tÝnh chÊt gia ®×nh, kh¸ch hµng göi tiÒn lµ tÇng líp thîng lu,
kh¸ch hµng vay vèn lµ nh÷ng ngêi th©n quen thêng gäi lµ kh¸ch hµng truyÒn
thèng. Thêi kú c«ng nghiÖp hoµ thÕ kû 19, ng©n hµng t nh©n ®· bÞ thay thÕ b»ng
ng©n hµng cæ phÇn v× kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu vèn to lín. ®èi tîng, ph¹m vi
khai th¸c vèn cña ng©n hµng cæ phÇn ®· më réng, híng tíi c¸c tÇng líp d©n c,
thanh to¸n b»ng sÐc ph¸t triÓn m¹nh, thóc ®Èy ra ®êi C«ng íc Gi¬nev¬ vÒ sÐc
quèc tÕ 1931 vµ LuËt sÐc ë c¸c níc Ch©u ©u, ch©u Mü. Nhng chiÕn tranh thÕ giíi
2
thø hai ®· lµm gi¸n ®o¹n xu thÕ nµy, m·i tíi nh÷ng n¨m 70, tøc lµ sau 20 n¨m
chiÕn tranh, chiÕn lîc kh¸ch hµng ë c¸c níc T©y ©u, Mü, NhËt B¶n ®· trë thµnh
cuéc c¸ch m¹ng vÒ kh¸ch hµng híng tíi qu¶ng ®¹i d©n sè lµ tÇng líp trung lu vµ
h¹ lu. Sù thay ®æi chiÕn lîc kh¸ch hµng ®· dÉn tíi sù gia t¨ng m¹nh mÏ khèi lîng
giao dÞch cña ng©n hµng nh¨m tho¶ m·n dÞch vô tµi chÝnh gia ®×nh vµ c¸ nh©n
cña hµng tr¨m triÖu ngêi, trë thµnh ¸p lùc thóc ®Èy c¸c ng©n hµng ®Çu t hiÖn ®¹i
ho¸ c¬ së h¹ tÇng vµ øng dông c«ng nghÖ míi. ThÎ thanh to¸n ®iÖn tö cña ng©n
hµng ra ®êi trong bèi c¶nh ®ã, lµ mét thµnh tùu quan träng cña c«ng nghÖ th«ng
tin øng dông trong lÜnh vùc ng©n hµng.
C¬ së ra ®êi cña thÎ thanh to¸n (thÎ nhùa) lµ c¸c thÎ kim lo¹i, xuÊt hiÖn
vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XX, do mét sè c«ng ty ë Mü nh Western Union,
General
Petroleum ph¸t hµnh cung cÊp cho kh¸ch hµng ®Ó mua hµng ho¸ cña chÝnh c«ng
ty cña m×nh. ThÎ ra ®êi vµo n¨m 1949, cã mét doanh nh©n ngêi Mü lµ Frank Mc
Namara tíi ¨n tèi t¹i mét nhµ hµng ë New York. Sau khi ®· ¨n xong, «ng ph¸t
hiÖn ra m×nh kh«ng ®em theo tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n vµ «ng ph¶i gäi ®iÖn cho vî
m×nh nhanh chãng ®em theo tiÒn ®Õn. Trong t×nh huèng ®ã, khiÕn «ng ®· nghÜ ra
mét ph¬ng tiÖn chi tr¶ kh«ng dïng tiÒn mÆt ®Ó cã thÓ sö dông trong nh÷ng trêng
hîp t¬ng tù. TÊm thÎ thanh to¸n ®Çu tiªn ra ®êi mang tªn "Dinners Club". Nh÷ng
ngêi cã thÎ nµy cã thÓ ghi nî khi ¨n ë 27 nhµ hµng trong hoÆc ven thµnh phè
New York, víi lÖ phÝ h»ng n¨m lµ 5USD. §Õn n¨m 1951, h¬n 1 triÖu USD ®îc
tÝnh nî vµ sè lîng thÎ ngµy cµng t¨ng lªn, ®em ®Õn nguån l·i lín cho c«ng ty
ph¸t hµnh thÎ "Dinners Club". TiÕp theo "Dinners Club", n¨m 1955 lµ sù ra ®êi
cña hµng lo¹t thÎ míi nh Tripcharge, Goldenkey, Gourmet Club, Esquire Club.
N¨m 1958, c«ng ty American Express ®· ph¸t hµnh c¸c thÎ nhùa nh Carte
Blanche vµ American Express, trong ®ã tËp trung chñ yÕu vµo c¸c lÜnh vùc dÞch
vô du lÞch vµ gi¶i trÝ, chñ yÕu chØ dµnh cho giíi doanh nh©n. Còng vµo cuèi
nh÷ng n¨m 50, mét sè ng©n hµng Mü ®· b¾t ®Çu tiÕn hµnh cung cÊp dÞch vô thÎ
tÝn dông theo c¬ chÕ tÝn dông tuÇn hoµn. Ng©n hµng Mü (Bank of American) lµ
ng©n hµng ®Çu tiªn ph¸t hµnh thµnh c«ng thÎ Bank Americard vµo nh÷ng n¨m
1966. Bank Americard ra ®êi nhanh chãng ®îc thÞ trêng chÊp nhËn. Sau ®ã Bank
Americard (ngµy nay lµ Master Card).
3
Ng©n hµng Barclay cña Anh lµ ng©n hµng ë h¶i ngo¹i ®Çu tiªn ®îc phÐp
ph¸t hµnh thÎ Bank Americard vµ còng lµ ng©n hµng ®Çu tiªn t¹i Anh ph¸t hµnh
thÎ Barclay Card vµo nh÷ng n¨m 1966. Hai lo¹i thÎ phæ biÕn hÞªn nay ë Anh lµ
Access vµ Barclay Card. ThÎ Access do c«ng ty Signet Ltd ph¸t hµnh ®Ó c¹nh
tranh víi Barclay Card, trong ®ã c¸c c« ®«ng chÝnh lµ mét sè ng©n hµng lín cña
Anh nh British Bank, National Westminster, Lloyds Bank, Midland Bank, The
Royal Bank cña Scotland vµ Clydesdale. ThÎ Barclay Card xuÊt ph¸t tõ Barclays
vµ thÎ Trustcard cña TSB Bank cã liªn hÖ víi Barclay Card. Barclay Card vµ
Trustcard lµ thµnh viªn cña tËp ®oµn quèc tÕ VISA. Access lµ mét thµnh viªn cña
tËp ®oµn Master Card. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 70, Access héi nhËp Master Card,
cßn Barclay Card héi nhËp thÎ VISA.
*Sù ph¸t triÓn cña thÎ:
TiÒn tÖ ®îc coi lµ mét trong nh÷ng ph¸t minh quan träng nhÊt cña con ngêi. TiÒn ®Ò ra ®êi vµ ®îc hoµn thiÖn nh»m vµo hai môc tiªu chÝnh lµ sù tiÖn lîi vµ
an toµn. Qua nhiÒu h×nh th¸i ph¸t triÓn, ngµy nay b»ng kü thuËt hiÖn ®¹i, tiÒn tÖ
®· ®¹t ®Ønh cao chÊt lîng. §ã lµ tiÒn ®iÖn tö - mét ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i. ThÎ thanh to¸n lµ mét d¹ng cña lo¹i tiÒn ®iÖn
tö kh«ng dïng tiÒn mÆt ®ã. ThÎ thanh to¸n ra ®êi kh«ng nh÷ng nh»m vµo hai
môc tiªu trªn, mµ cßn thÓ hiÖn tÝnh v¨n minh, hiÖn ®¹i cña thêi kú hiÖn ®¹i ho¸,
toµn cÇu ho¸.
Ra ®êi trªn c¬ së sù ph¸t triÓn cña kü thuËt tin häc, thÎ ng©n hµng ®· trë
thµnh mét c«ng cô thanh to¸n th«ng dông ë c¸c níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, mét
lÜnh vùc kinh doanh ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho c¸c c«ng ty vµ c¸c ng©n hµng.
ThÎ thanh to¸n quèc tÕ lµ nh÷ng lo¹i thÎ ®îc chÊp nhËn réng r·i trªn ph¹m vi
toµn cÇu nh thÎ Visa, Master Card, JCB, American Express (Amex)...§ã lµ c¸c
lo¹i thÎ ®îc sö dông phæ biÕn vµ thay nhau ph©n chia thÞ trêng réng lín.
- ThÎ Dinners Club: lµ lo¹i thÎ ®Çu tiªn ®îc ph¸t hµnh vµo n¨m 1949, tËp
trung vµo lÜnh vùc du lÞch vµ gi¶i trÝ
- ThÎ American Express (gäi t¾t lµ Amex): ra ®êi vµo n¨m 1958. HiÖn nay,
®©y lµ tæ chøc thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ lín nhÊt thÕ giíi. Tæng sè thÎ ph¸t hµnh gÊp
5 lÇn Dinners Club vµ gÊp 2 lÇn JCB. Kh¸c biÖt víi c¸c thÎ kh¸c lµ ë chç Amex
tù ph¸t hµnh thÎ cña chÝnh m×nh vµ trùc tiÕp qu¶n lý chñ thÎ, kh«ng cÊp giÊy
phÐp ®Ó trë thµnh thµnh viªn cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh - ng©n hµng. Green Amex
lµ thÓ ®Çu tiªn do tæ chøc American Express ph¸t hµnh vµo n¨m 1958. ThÎ nµy
4
kh«ng cã h¹n møc tÝn dông, chñ thÎ ®îc phÐp tiªu dïng vµ cã tr¸ch nhiÖm tr¶
mét lÇn vµo cuèi th¸ng.
§Õn n¨m 1987, Amex cho ra ®êi lo¹i thÎ tÝn dông míi - Amex Optima - cã h¹n
møc tÝn dông tuÇn hoµn vµ c¹nh tranh víi Visa, Master Card.
- ThÎ Visa xuÊt ph¸t tõ thÎ Bank of Americard do Bank of American (ng©n
hµng Mü) ph¸t hµnh vµo n¨m 1960. N¨m 1977, Bank of Americard trë thµnh thÎ
Visa. Tæ chøc thÎ quèc tÕ Visa còng chÝnh thøc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Ngµy
nay, thÎ Visa lµ lo¹i thÎ cã qui m« ph¸t triÓn lín nhÊt thÕ giíi. Tæ chøc thÎ quèc
tÕ Visa kh«ng trùc tiÕp ph¸t hµnh thÎ mµ giao l¹i cho c¸c thµnh viªn.
- ThÎ JCB: N¨m 1961, ng©n hµng Sanwa t¹i NhËt B¶n ®· lÇn ®Çu tiªn cho
ra ®êi thÎ JCB, lµ lo¹i thÎ ®ang c¹nh tranh víi Amex. N¨m 1981, ®· b¾t ®Çu ph¸t
triÓn thµnh tæ chøc thÎ quèc tÕ. Môc tiªu chñ yÕu lµ híng vµo thÞ trêng gi¶i trÝ vµ
du lÞch. Ngµy nay, thÎ JCB ®îc sö dông trªn 400 000 n¬i, tiªu thô trªn 109 quèc
gia ngoµi NhËt B¶n.
- ThÎ Master Card: Trªn c¬ së thµnh c«ng cña thÎ Bank Americard, mét sè
tæ chøc thÎ kh¸c ë Mü t×m c¸ch c¹nh tranh. N¨m 1966, 14 ng©n hµng th¬ng m¹i
Mü liªn kÕt víi nhau (kh«ng gåm Bank of American) thµnh lËp hiÖp héi thÎ liªn
ng©n hµng gäi t¾t lµ ICA (Interbank Card Association). N¨m 1967, bèn ng©n
hµng California ®æi tªn thµnh Western States Bankcard Association (WSBA)
chÝnh thøc ph¸t hµnh thÎ Master Charge. N¨m 1979, Master Charge ®æi tªn thµnh
Master Card vµ tæ chøc thÎ quèc tÕ Master Card ®îc thµnh lËp, trë thµnh tæ chøc
thÎ lín thø hai trªn thÕ giíi sau tæ chøc thÎ Visa. Cho ®Õn nay, sè lîng thµnh viªn
tham gia vµo hiÖp héi Master Card lªn ®Õn 29 000 thµnh viªn, m¹ng líi rót tiÒn
mÆt ®îc triÓn khai réng r·i ë h¬n 191 000 chi nh¸nh ng©n hµng trªn thÕ giíi.
1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ thÎ:
Cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ thÎ. Mçi kh¸i niÖm cã mét c¸ch diÔn ®¹t
kh¸c nhau. Song nh×n chung kh¸i niÖm vÒ thÎ cã thÓ hiÓu nh sau:
"ThÎ ng©n hµng lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt do
ng©n hµnh ph¸t hµnh cho kh¸ch hµng, theo ®ã ngêi së h÷u thÎ (chñ thÎ) cã thÓ
dïng ®Ó
thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô t¹i c¸c c¬ së chÊp nhËn thanh to¸n thÎ (cöa
hµng, kh¸ch s¹n, s©n bay...) hay rót tiÒn t¹i c¸c ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n thÎ
hoÆc c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM"
5
Sù xuÊt hiÖn cña thÎ ®îc coi lµ mét bíc ®ét ph¸ trong viÖc hoµn thiÖn ho¹t
®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ. C¸c dÞch vô cña thÎ ng©n
hµng hÕt søc ®a d¹ng, cã thÓ lµ thÎ tÝn dông, thÎ thanh to¸n b×nh thêng hoÆc thÎ
thanh to¸n ®Æc biÖt, cã thÓ lµ thÎ thanh to¸n dïng riªng cho mét ng©n hµng hoÆc
lµ thÎ thanh to¸n dïng trong hÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng trong néi bé
quèc gia, hoÆc lµ thÎ thanh to¸n quèc tÕ.
*ThÎ tÝn dông:
ThÎ tÝn dông lµ thÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh ®Ó chñ thÎ sö dông thanh to¸n
hµng ho¸, dÞch vô hoÆc rót tiÒn mÆt trong h¹n møc tÝn dông ®îc ng©n hµng ph¸t
hµnh thÎ chÊp nhËn trong hîp ®ång ký kÕt.
Nh vËy thÎ tÝn dông gióp cho viÖc mua hµng ho¸ vµ c¸c dÞch vô tr¶ tiÒn
sau. Nã lµ mét dÞch vô thanh to¸n víi h¹n møc chi tiªu nhÊt ®Þnh mµ ng©n hµng
cung cÊp cho kh¸ch hµng c¨n cø vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh, sæ tiÒn ký quü, hoÆc tµi
s¶n thÕ chÊp. §©y lµ mét d¹ng tÝn dông tuÇn hoµn dµnh cho thanh to¸n. Mçi ngêi
cã thÓ ®îc cÊp mét h¹n møc tÝn dông theo tµi kho¶n thÎ tÝn dông cña ngêi ®ã.
C¸c tµi kho¶n nµy hoµn toµn t¸ch khái tµi kho¶n th«ng thêng cña ng©n hµng.
ViÖc hoµn tr¶ nî cña kh¸ch hµng cã thÓ ®îc thùc hiÖn mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn
theo mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh vµ theo h¹n møc qui ®Þnh cña ng©n hµng ph¸t hµnh
thÎ.
*ThÎ thanh to¸n:ThÎ thanh to¸n lµ thÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh ®Ó chñ thÎ
sö dông thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô, rót tiÒn mÆt trong ph¹m vi sè d trªn tµi
kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña chñ thÎ t¹i ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ.
VËy ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®èi víi mçi c¸ nh©n, ph¸p
nh©n muèn sö dông thÎ lµ ph¶i cã tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n t¹i ng©n hµng
ph¸t hµnh thÎ
(®èi víi chñ thÎ thµnh to¸n); hoÆc tµi kho¶n thÎ ®Ó ng©n hµng theo dâi vµ thanh
to¸n theo ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®îc cÊp (®èi víi chñ thÎ tÝn dông).
1.1.3. Ph©n lo¹i thÎ:
ThÎ rÊt ®a d¹ng díi nhiÒu gãc ®é
a.Theo chñ thÓ ph¸t hµnh thÎ:
- ThÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh (Bank Card)
Lµ lo¹i thÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh gióp cho kh¸ch hµnh sö dông linh
®éng tµi kho¶n cña m×nh t¹i ng©n hµng, hoÆc sö dông mét sè tiÒn do ng©n hµng
cÊp tÝn dông.
6
ThÎ ng©n hµng lµ lo¹i thÎ ®îc sö dông réng r·i nhÊt hiÖn nay, nã kh«ng chØ
lu hµnh trong mét quèc gia mµ cßn cã thÓ lu hµnh trªn ph¹m vi toµn cÇu, nh Visa,
Master Card, JCB...
- ThÎ do c¸c tæ chøc phi ng©n hµng ph¸t hµnh
§ã lµ thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh lín ph¸t hµnh nh
Dinner Club, Amex...hay ®ã còng cã thÓ lµ do c¸c c«ng ty x¨ng dÇu, c¸c cöa hiÖu
lín, c¸c c¬ së kinh doanh... ph¸t hµnh.
b. Theo tÝnh chÊt thanh to¸n thÎ:
- ThÎ tÝn dông (Credit Card)
Lµ thÎ ng©n hµng (do ng©n hµng ph¸t hµnh) vµ ®îc sö dông phæ biÕn nhÊt.
Ng©n hµng cÊp cho tõng chñ thÎ mét h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh vµ chñ thÎ ®îc
chi tiªu trong h¹n møc ®· cho mµ kh«ng ph¶i tr¶ l·i nÕu hä hoµn tr¶ hÕt sè tiÒn
®· sö dông ®óng kú h¹n theo sao kª. NÕu kh«ng thanh to¸n hÕt nî th× chñ thÎ sÏ
ph¶i tr¶ l·i cho sè tiÒn cßn nî theo møc l·i suÊt qui ®Þnh tuú theo ng©n hµng ph¸t
hµnh. Ngoµi ra víi thÎ tÝn dông, chñ thÎ ®îc øng tríc mét h¹n møc tiªu dïng mµ
kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn ngay, chØ thanh to¸n theo mét kú h¹n nhÊt ®Þnh.
- ThÎ ghi nî (Debit Card)
Lµ lo¹i thÎ cã quan hÖ trùc tiÕp vµ g¾n liÒn víi tµi kho¶n tiÒn göi cña chñ
thÎ. Lo¹i thÎ nµy khi mua hµng ho¸, dÞch vô, gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®îc khÊu
trõ
ngay lËp tøc vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ vµ ®ång thêi ghi Cã ngay (chuyÓn ng©n
ngay) vµo tµi kho¶n cña c¬ së chÊp nhËn thÎ (CSCNT) ®ã, th«ng qua c¸c thiÕt bÞ
®iÖn tö ®Æt t¹i CSCNT. Ngoµi ra thÎ ghi nî cßn ®îc sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i
m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM. ThÎ ghi nî thêng kh«ng cã h¹n møc tÝn dông (kh«ng
cã giíi h¹n chØ ®Þnh tríc), v× nã phô thuéc vµo sè d thùc cã trªn tµi kho¶n tiÒn göi
cña chñ thÎ t¹i ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ. Khi nµo tµi kho¶n tiÒn göi cña chñ thÎ
cã sè d (tµi kho¶n d cã) th× ng©n hµng sÏ cÊp thÎ ghi nî cho kh¸ch hµng. Chñ thÎ
chØ chi tiªu trong ph¹m vi m×nh cã. Trong trêng hîp sè d trªn tµi kho¶n cña chñ
thÎ kh«ng ®ñ thanh to¸n, ng©n hµng sÏ cÊp cho chñ thÎ mét møc thÊu chi (chi vît
qu¸ sè tiÒn hiÖn cã trªn tµi kho¶n), tõ ®ã gióp cho c¸ nh©n, doanh nghiÖp ®îc cÊp
mét kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n mµ kh«ng cÇn thñ tôc phøc t¹p.
ThÎ ghi nî cã hai lo¹i c¬ b¶n:
+ ThÎ on-line: lµ thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®îc khÊu
trõ ngay lËp tøc vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ
7
+ ThÎ off-line: lµ thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®îc khÊu
trõ vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ sau ®ã vµi ngµy
- ThÎ rót tiÒn mÆt (Cash Card)
Lµ lo¹i thÎ ®îc dïng ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM hoÆc
ë ng©n hµng. Víi chøc n¨ng chuyªn biÖt chØ dïng ®Ó rót tiÒn, chñ thÎ ph¶i ký quü
tiÒn giö vµo tµi kho¶n ng©n hµng hoÆc chñ thÎ ®îc cÊp tÝn dông thÊu chi míi sö
dông ®îc. Sè tiÒn rót ra mçi lÇn sÏ ®îc trõ dÇn vµo sè tiÒn ký quü. ThÎ rót tiÒn
mÆt cã hai lo¹i:
+ Lo¹i 1: ChØ ®Ó rót tiÒn t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng cña ng©n hµng ph¸t
hµnh
+ Lo¹i 2: Kh«ng chØ ®îc dïng ®Ó rót tiÒn ë ng©n hµng ph¸t hµnh mµ
cßn ®îc sö dông ®Ó rót tiÒn ë c¸c ng©n hµng cïng tham gia tæ hîp thanh
to¸n víi ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ
c. Theo c«ng nghÖ s¶n xuÊt:
ThÎ cã ba lo¹i: ThÎ kh¾c ch÷ næi, thÎ tõ vµ thÎ th«ng minh
- ThÎ kh¾c ch÷ næi (Embossing Card): lµ lo¹i thÎ ®îc lµm dùa trªn kü thuËt
kh¾c ch÷ næi. Trªn bÒ mÆt thÎ ®îc kh¾c næi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. Nh÷ng tÊm
thÎ ®Çu tiªn ra ®êi ®· ®îc s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ nµy. ë thêi kú s¬ khai, kü
thuËt s¶n xuÊt qu¸ th« s¬, thÎ dÔ bÞ lîi dông, lµm gi¶, kh«ng ®¶m b¶o an toµn
trong khi sö dông. Do ®ã hiÖn nay thÎ nµy kh«ng ®îc sö dông.
- ThÎ tõ: §Ó ®¶m b¶o tÝnh an toµn cña thÎ, ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cã thÓ
sö dông c¸c thiÕt bÞ cã thÓ mang tÝnh c«ng nghÖ cao. §©y lµ lo¹i thÎ ®ang ®îc sö
dông phæ biÕn hiÖn nay (phæ biÕn trong vßng 20 n¨m nay). ThÎ ®îc s¶n xuÊt trªn
kü thuËt th tÝn. MÆt sau cã mét d¶i b¨ng tõ mµu n©u sÉm, cã chøa c¸c th«ng tin
vÒ chñ thÎ vµ c¸c th«ng tin vÒ ng©n hµng ph¸t hµnh nh»m kiÓm so¸t ®îc tÝnh hîp
lÖ cña thÎ ®îc m· ho¸.
- ThÎ th«ng minh (Smart Card): Lµ lo¹i thÎ ¸p dông c«ng nghÖ thÎ hiÖn ®¹i
vµ lµ thÕ hÖ míi nhÊt cña thÎ thanh to¸n, ®îc sö dông ë nhiÒu níc Ch©u ¢u, ®Æc
biÖt lµ ë Ph¸p. ThÎ nµy dùa trªn kü thuËt vi xö lý tin häc, nhê g¾n vµo thÎ mét
"chip" ®iÖn tö cã cÊu tróc gièng nh mét m¸y tÝnh hoµn h¶o. Vi m¹ch ®iÖn tö cã
kh¶ n¨ng lu tr÷ th«ng tin b¶o mËt cña thÎ vµ chñ thÎ. Do ®ã thÎ chip cho phÐp xö
lý on-line, hay thÎ ®îc sö dông t¹i c¸c CSCNT th«ng qua c¸c m¸y chuyªn dông
cã kh¶ n¨ng ®äc thÎ, nhËn biÕt thÎ vµ sè Pin. ThÎ th«ng minh cã nhiÒu nhãm víi
dung lîng nhí cña "chip" ®iÖn tö klh¸c nhau.
8
Trong trêng hîp chñ thÎ sö dông thÎ ë c¸c CSCNT kh«ng ®îc trang bÞ m¸y
mãc chuyªn dông ®äc thÎ th× CSCNT cã thÓ dïng m¸y th«ng thêng ®äc thÎ th«ng
qua b¨ng tõ cña thÎ. Do ®ã, thÎ tõ cã chip xuÊt hiÖn, lµ sù kÕt hîp chøc n¨ng cña
hai lo¹i thÎ trªn.
Tãm l¹i, vÒ mÆt kü thuËt, trªn thÕ giíi phæ biÕn hiÖn nay lµ hai lo¹i thÎ tõ
tÝnh vµ thÎ th«ng minh. Lµ lo¹i thÎ ra ®êi sím, thÎ tõ tÝnh cã sè lîng sö dông
nhiÒu h¬n, song nã ®· béc lé mét sè nhîc ®iÓm vÒ kü thuËt. §ã lµ th«ng tin ghi
trong thÎ kh«ng tù m· ho¸ ®îc, kh¶ n¨ng bÞ lîi dông cao, cã thÓ ®äc thÎ dÔ dµng
b»ng thiÕt bÞ ®äc g¾n víi m¸y vi tÝnh, céng víi ®é b¶o mËt kh«ng cao, dÔ bÞ lµm
gi¶. Do vËy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng nghÖ thÎ th«ng minh ra ®êi vµ nhanh
chãng ®îc ®a vµo øng dông. ThÎ th«ng minh kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña thÎ
tõ, nhng gi¸ thµnh ®Ó s¶n xuÊt thÎ qu¸ ®¾t, chi phÝ sö dông thÎ tèn kÐm h¬n do
viÖc thanh to¸n t¹i c¸c c¬ së chÊp nhËn thÎ ph¶i thanh to¸n c¸c m¸y mãc hiÖn ®¹i
chuyªn dông ®äc thÎ. Tuy vËy, thÎ th«ng minh ®ang dÇn dÇn thay thÕ thÎ tõ vµ sÏ
®îc sö dông réng r·i h¬n.
d. Theo ph¹m vi l·nh thæ:
- ThÎ trong níc: Lµ thÎ ®îc sö dông giíi h¹n trong ph¹m vi mét quèc gia.
§ång tiÒn giao dÞch ph¶i lµ ®ång b¶n tÖ cña níc ®ã. ThÎ dïng trong níc cã hai
lo¹i:
+Lo¹i 1: Lµ lo¹i thÎ do tæ chøc tµi chÝnh hoÆc ng©n hµng trong níc
ph¸t hµnh, chØ ®îc dïng trong néi bé tæ chøc ®ã.
+Lo¹i 2: Lµ lo¹i thÎ thanh to¸n mang th¬ng hiÖu cña tæ chøc thÎ
quèc tÕ ®îc ph¸t hµnh ®Ó sö dông trong níc
ThÎ néi ®Þa còng cã c«ng dông nh c¸c lo¹i thÎ kh¸c nhng ho¹t ®éng ®¬n
gi¶n v× chØ do mét tæ chøc hay ng©n hµng ®iÒu hµnh tõ viÖc ph¸t hµnh ®Õn xö lý
trung gian thanh to¸n.
- ThÎ quèc tÕ (International Card): Lµ lo¹i thÎ ®îc chÊp nhËn trªn toµn cÇu.
Nã kh«ng chØ ®îc sö dông t¹i quèc gia mµ nã ®îc ph¸t hµnh mµ cßn dïng trªn
ph¹m vi quèc tÕ vµ sö dông c¸c ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó thanh to¸n. ThÎ quèc tÕ ®îc hç
trî vµ qu¶n lý trªn toµn thÕ giíi bëi nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh lín nh Visa, Master
Card...hoÆc nh÷ng c«ng ty ®iÒu hµnh nh Amex, JCB...
ë hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi hiÖn nay, c¸c ng©n hµng thêng ¸p dông
song song hai hÖ thèng thÎ tÝn dông trong níc b»ng ®ång b¶n tÖ vµ ngoµi níc
9
b»ng ®ång Dollars díi nh÷ng th¬ng hiÖu næi tiÕng nh Visa, Master Card, JCB,
Dinners Club...
e. Theo môc ®Ých vµ ®èi tîng sö dông (chñ thÓ sö dông):
Theo ®èi tîng sö dông thÎ cã hai lo¹i: ThÎ c¸ nh©n vµ thÎ c«ng ty
- ThÎ c¸ nh©n: §îc ph¸t hµnh cho c¸c c¸ nh©n cã nhu cÇu vµ ®¸p øng ®ñ
®iÒu kiÖn ph¸t hµnh thÎ. Chñ thÎ chôi tr¸ch nhiÖm thanh to¸n, tr¶ nî cho ng©n
hµng c¸c kho¶n ®· chi tiªu b»ng thÎ b»ng nguån tiÒn cña b¶n th©n m×nh. ThÎ c¸
nh©n cã hai lo¹i lµ thÎ chÝnh vµ thÎ phô
+ ThÎ chÝnh: Lµ thÎ do chñ thÎ chÝnh ®øng tªn xin ph¸t hµnh cho
chÝnh m×nh sö dông vµ cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n c¸c kho¶n m×nh ®· chi
tiªu.
+ ThÎ phô: Lµ thÎ do chñ thÎ chÝnh ®øng tªn xin ph¸t hµnh (thÎ phô)
cho ngêi kh¸c sö dông (chñ thÎ phô) vµ chñ thÎ chÝnh chôi tr¸ch nhiÖm
thanh to¸n toµn bé c¸c chi tiªu cña thÎ phô.
- ThÎ c«ng ty: Lµ thÎ do mét tæ chøc, c«ng ty ®øng tªn xin ph¸t hµnh thÎ
vµ uû quyÒn cho c¸ nh©n thuéc c«ng ty ®ã sö dông thÎ. Tæ chøc, c«ng ty ph¶i
chôi tr¸ch nhiÖm thanh to¸n c¸c kho¶n chi tiªu thÎ b»ng nguån tiÒn cña tæ chøc,
c«ng ty ®ã vµ ph¶i nªu râ viÖc uû quyÒn nµy trong ®¬n xin ph¸t thÎ. C¸ nh©n ®îc
uû quyÒn sö dông thÎ c«ng ty kh«ng ®îc phÐp ph¸t hµnh thÎ phô. ThÎ c«ng ty cã
thÓ lµ thÎ kinh doanh (Business Card), ®îc ph¸t hµnh cho nh©n viªn cña c«ng ty
sö dông, nh»m gióp cho c«ng ty qu¶n lý chÆt chÏ viÖc chi tiªu cña c¸c nh©n viªn
v× môc ®Ých chung cña c«ng ty trong kinh doanh.
Ngoµi ra, cßn thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ (Travel and Entertainment Card) ®îc
ph¸t hµnh bëi c¸c c«ng ty t nh©n, phôc vô cho ngµnh du lÞch vµ gi¶i trÝ.
g. Theo h¹n møc tÝn dông:
- ThÎ vµng (Gold Card): Lµ lo¹i thÎ cã h¹n møc tÝn dông cao (cao h¬n h¹n
møc tÝn dông thÎ thêng). ThÎ nµy chØ ®îc ph¸t hµnh cho nh÷ng ®èi tîng cã uy
tÝn, cã thu nhËp cao, kh¶ n¨ng tµi chÝnh lµnh m¹nh vµ nhu cÇu chi tiªu lín. Nã
còng cho phÐp c¸c kho¶n thÊu chi tù ®éng trong vßng mét giíi h¹n nµo ®ã vµ cã
thÓ rót tiÒn mÆt dÔ dµng. ThÎ vµng (thÎ h¹ng nhÊt, thÎ cao cÊp...) lµ mét ph¸t triÓn
cña thÎ tÝn dông vµ thÎ thanh to¸n. Thêng ®©y lµ thÎ tÝn dông cho hÖ thèng
Master Card ph¸t hµnh. T¹i ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam, thÎ vµng cã h¹n
møc tÝn dông tèi ®a lµ 90 triÖu VND vµ tèi thiÓu lµ 50 triÖu VND
10
- ThÎ thêng (Standard Card): lµ lo¹i thÎ c¨n b¶n nhÊt, mang tÝnh chÊt phæ
th«ng ®¹i chóng, ®îc h¬n 142 triÖu ngêi trªn thÕ giíi sö dông mçi ngµy. §©y lµ
mét d¹ng thÎ tÝn dông phæ biÕn bëi h¹n møc tÝn dông thÊp h¬n, phï hîp víi
kh¸ch hµng cã thu nhËp trung b×nh. H¹n møc tÝn dông tèi thiÓu tuú ng©n hµng
ph¸t hµnh qui ®Þnh (thêng 1000 USD). T¹i ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam,
h¹n møc tÝn dông tèi ®a cña thÎ thêng thÊp h¬n h¹n møc tÝn dông tèi thiÓu cña
thÎ vµng (díi 50triÖu VND) vµ tèi thiÓu lµ 10 triÖu VND
1.1.4. §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña thÎ tÝn dông
ThÎ ®îc s¶n xuÊt víi kü thuËt cao, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. HÇu hÕt thÎ ®Òu ®îc
chÕ t¹o b»ng nhùa cøng (plastic), cã cÊu t¹o ba líp, ®îc Ðp kü thuËt cao. Lâi thÎ
lµ líp nhùa tr¾ng cøng n»m gi÷a hai líp tr¸ng máng. ThÎ cã h×nh ch÷ nhËt, chung
mét kÝch cì 96mm*54mm*0.76mm, cã gãc trßn gåm hai mÆt:
- MÆt tríc cña thÎ bao gåm:
+ C¸c huy hiÖu cña tæ chøc ph¸t hµnh thÎ, tªn nh Visa, Master Card,
American Express, JCB, Dinners Club...
+ BiÓu tîng cña thÎ: BiÓu tîng cña Visa lµ h×nh con chim bå c©u
®ang bay trong kh«ng gian ba chiÒu, biÓu tîng JCB lµ ch÷ JCB ®îc lång
trong ba ®êng g¹ch song song liÒn nhau víi mµu s¾c kh¸c nhau...tªn vµ
biÓu tîng cña thÎ lµ yÕu tè cho biÕt ng©n hµng ph¸t hµnh. BiÓu tîng nµy do
ng©n hµng ph¸t hµnh thiÕt kÕ vµ in lªn bÒ mÆt thÎ. §©y còng lµ yÕu tè b¶o
hiÓm cña thÎ.
+ Sè thÎ: ®îc dËp næi trªn thÎ vµ lµ sè dµnh riªng cho mçi chñ thÎ.
Sè nµy sÏ ®îc in l¹i trªn ho¸ ®¬n khi chñ thÎ ®i mua hµng. Sè thÎ lµ sè tµi
kho¶n
+ Ngµy hiÖu lùc cña thÎ ®îc in næi: ®©y lµ thêi h¹n mµ thÎ ®îc lu
hµnh, ngoµi thêi h¹n ®ã thÎ kh«ng cã gi¸ trÞ. Ngµy hiÖu lùc chØ ghi th¸ng
vµ n¨m
+ Hä tªn cña chñ thÎ ®îc in næi.
+ Tªn, biÓu tîng cña ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ
+ C¸c ®Æc ®iÓm t¨ng tÝnh anh toµn, chèng gi¶ m¹o cña thÎ: ch÷ ký,
h×nh cña chñ thÎ, h×nh in næi kh«ng gian ba chiÒu.
+ Ngoµi ra, trªn mÆt tríc cßn mét sè ®Æc ®iÓm riªng cña tõng lo¹i
thÎ, nh trªn thÎ Master Card sau ngµy hiÖu lùc cã ch÷ M vµ C viÕt lång vµo
nhau...
11
- MÆt sau cña thÎ bao gåm:
+ D¶i b¨ng mµu ®en hoÆc sÉm, cã kh¶ n¨ng lu tr÷ (m· ho¸) c¸c
th«ng tin nh sè thÎ, tªn chñ thÎ, tªn ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ, ngµy hiÖu
lùc, m· sè c¸ nh©n Pin. D·y b¨ng tõ ch¹y song song víi mÐp bªn trªn cña
thÎ, ®îc cÊu t¹o 2 vµ 3 r·nh, nh÷ng r·nh nµy sÏ ®îc ®äc bëi nh÷ng thiÕt bÞ
chuyªn dông nh m¸y POS, Veriphone...R·nh thø 3 dïng riªng cho m¸y
ATM khi kh¸ch hµng rót tiÒn mÆt th«ng qua sè Pin
+ Díi d¶i b¨ng tõ lµ b¨ng ch÷ ký, trªn ®ã lµ ch÷ ký cña chñ thÎ. §©y
®îc coi lµ ch÷ ký mÉu cña chñ thÎ vµ nã lµ c¬ së ®Ó c¸c CSCNT ®èi chiÕu,
so s¸nh víi ch÷ ký trªn ho¸ ®¬n khi lËp c¸c ho¸ ®¬n thanh to¸n. B¨ng ch÷
ký ®îc lµm tõ nguyªn liÖu ®Æc biÖt cã thÓ ng¨n c¶n mäi sù tÈy xo¸, söa ®æi
trªn bÒ mÆt cña nã vµ ®îc Ðp chÆt trªn nÒn thÎ, kh«ng dïng tay cËy lªn ®îc.
+ Sè thÎ cã thÓ ®îc in l¹i. §ã lµ mét dßng gåm 19 ch÷ sè in
nghiªng, 16 sè ®Çu lµ sè thÎ, 3 sè sau lµ sè m· ho¸ cña thÎ (cïng n»m
trong « ch÷ ký).
1.1.5. Chñ thÓ tham gia thÞ trêng thÎ:
Tham gia trong qu¸ tr×nh ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ tÝn dông
quèc tÕ (hay thÎ thanh to¸n quèc tÕ nãi chung) bao gåm c¸c thµnh viªn sau:
- Chñ thÎ: Lµ ngêi cã tªn in næi trªn thÎ, lµ ngêi duy nhÊt ®îc quyÒn sö
dông thÎ cña m×nh. Chñ thÎ lµ ngêi ®îc ng©n hµng ph¸t hµnh sau khi xem xÐt xö
lý hå s¬, sÏ ph¸t hµnh thÎ cho ®Ó sö dông. Chñ thÎ lµ c¸ nh©n (hoÆc lµ ngêi ®îc
uû quyÒn sö dông nÕu lµ thÎ cña c«ng ty) ®îc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cho phÐp
sö dông trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông tuÇn hoµn ®îc cÊp (®èi víi thÎ tÝn
dông). §¬n vÞ cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n, hoµn tr¶ c¸c kho¶n ®· chi tiªu b»ng thÎ
vµ l·i cho ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ sÏ lµ chñ thÎ chÝnh (®èi víi thÎ c¸ nh©n) vµ tæ
chøc c«ng ty ®øng tªn xin ph¸t hµnh thÎ (®èi víi thÎ c«ng ty).
Ngoµi ra chñ thÎ cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n thÎ kh«ng ®Ó lîi dông, lÊy c¾p,
bÝ mËt sè Pin, khi mÊt thÎ ph¶i th«ng b¸o ngay cho ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ ®Ó
kÞp thêi xö lý...
- Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ (Issuer):Lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña c¸c tæ
chøc thÎ quèc tÕ, hiÖp héi thÎ nh Visa, Master Card, hoÆc lµ chi nh¸nh ®èi víi tæ
chøc ph¸t hµnh nh JCB, Amex. Ng©n hµng chôi tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn hå s¬ xin
cÊp thÎ cña chñ thÎ göi ®Õn, xö lý vµ ph¸t hµnh thÎ theo mÉu m·, qui c¸ch biÓu t12
îng cña tæ chøc thÎ quèc tÕ (TCTQT), më vµ qu¶n lý tµi kho¶n thÎ, cËp nhËt vµo
danh s¸ch thÎ ®en (warning bulletin) ®Ó b¸o cho ng©n hµng thanh to¸n vµ
CSCNT, cÊp phÐp cho c¸c giao dÞch thanh to¸n vît h¹n møc, thanh to¸n ngay sè
tiÒn trªn ho¸ ®¬n cho ng©n hµng ®¹i lý khi ®¸p øng ®ñ ®iÒu kiÖn do ng©n hµng
ph¸t hµnh qui ®Þnh, vµ thùc hiÖn viÖc thanh to¸n cuèi cïng víi chñ thÎ.
- Ng©n hµng thanh to¸n (Acquirer): Lµ thµnh viªn cña tæ chøc thÎ quèc tÕ,
lµ ng©n hµng chÊp nhËn thanh to¸n thÎ víi c¸c CSCNT. Ng©n hµng cã tr¸ch
nhiÖm tr¶ tiÒn vµo tµi kho¶n cña CSCNT vµ ph¶i thanh to¸n ngay víi trung t©m
ph¸t hµnh thÎ n¬i ng©n hµng nhËn lµm ®¹i lý nÕu viÖc thanh to¸n ®óng qui ®Þnh,
cung cÊp c¸c ho¸ ®¬n, tµi liÖu cña ng©n hµng ph¸t hµnh (danh s¸ch thÎ ®en, th«ng
b¸o míi vÒ thay ®æi h¹n møc thanh to¸n...) cho CSCNT
- CSCNT (Merchant): Lµ n¬i cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô cho chñ thÎ vµ
chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ. T¹i c¸c CSCNT ®îc trang bÞ m¸y mãc kü thuËt ®Ó
®äc thÎ. CSCNT chØ chÊp nhËn thanh to¸n c¸c thÎ ®ãng mÉu do ng©n hµng thanh
to¸n vµ ng©n hµng ph¸t hµnh hay hiÖp héi thÎ qui ®Þnh, chØ thanh to¸n c¸c thÎ ®·
kiÓm tra ®óng mËt m· vµ qui ®Þnh vÒ kü thuËt an toµn cña ng©n hµng ®¹i lý vµ
ng©n hµng ph¸t hµnh, göi ho¸ ®¬n thanh to¸n (biªn lai) tíi ng©n hµng ®¹i lý ®Ó
®ßi tiÒn theo sè ngµy qui ®Þnh.
- Trung t©m thÎ: Trùc thuéc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ, cã quan hÖ chÆt chÏ
víi ng©n hµng , thay mÆt ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ ký kÕt hîp ®ång sö dông thÎ,
cung cÊp thÎ vµ c¸c dÞch vô kÌm theo cho ngêi sö dông, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cã
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña thÎ vµ ph¶i cung cÊp c¸c mÊy mãc, thiÕt bÞ chuyªn
dïng cho c¸c CSCNT ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng thanh to¸n.
- Tæ chøc thÎ quèc tÕ (TCTQT): Cã hai tæ chøc c¬ b¶n
+ HiÖp héi thÎ quèc tÕ: Bao gåm c¸c thµnh viªn ph¸t hµnh vµ thanh
to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ liªn kÕt víi nhau, tæ chøc thµnh lËp hiÖp héi. §©y
lµ n¬i so¹n th¶o c¸c qui ®Þnh riªng vÒ c¸ch tæ chøc, c¸ch cÊp phÐp, bï trõ
vµ thanh to¸n cho tÊt c¶ c¸c thµnh viªn. HiÖp héi kh«ng ph¸t hµnh thÎ trùc
tiÕp mµ giao cho c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh thµnh viªn. ThÎ tÝn dông quèc tÕ
Visa, Master Card lµ ®èi tîng chôi sù qu¶n lý cña hiÖp héi.
+ Ng©n hµng hay c«ng ty: §iÓn h×nh lµ Amex vµ JCB. Ng©n hµng
hay c«ng ty trùc tiÕp ph¸t hµnh thÎ, qu¶n lý chñ thÎ vµ ®©y lµ tæ chøc ®éc
quyÒn ph¸t hµnh lo¹i thÎ nµy. Ng©n hµng ph¸t hµnh cã thÓ thµnh lËp chi
13
nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn ph¸t hµnh thÎ hoÆc nhËn mét sè ng©n hµng lµm
®¹i lý thanh to¸n.
1.1.6. Vai trß vµ tiÖn Ých cña thÎ tÝn dông:
Ra ®êi trªn c¬ së sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin, thÎ tÝn dông - mét
bé phËn cña hÖ thèng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, ®ang lµ ®èi tîng cã søc
hÊp dÉn ®èi víi ng©n hµng nhiÒu quèc gia, vµ lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®îc
lùa chän trong t¬ng lai bëi lîi Ých mµ thÎ ®em l¹i víi tõng ®èi tîng kh¸c nhau.
a. §èi víi chñ thÎ:
ThÎ tÝn dông quèc tÕ lµ mét ph¬ng tiÖn chi tr¶ v¨n minh, hiÖn ®¹i cã thÓ sö
dông ®Ó mua hµng ho¸ dÞch vô t¹i c¸ CSCNT, rót tiÒn mÆt ë c¸c quÇy giao dÞch
cña ng©n hµng hay t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM ë trong níc hay ngoµi níc,
trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®îc cÊp.
VÒ mÆt kinh tÕ, ®èi víi kh¸ch hµng, thÎ tÝn dông lµ mét dÞch vô ®îc ng©n
hµng cung cÊp. Thùc tÕ cho thÊy, thÎ tÝn dông lµ s¶n phÈm kÕt hîp cña nghiÖp vô
tÝn dông vµ nghiÖp vô thanh to¸n. TÝn dông phôc vô cho c«ng t¸c thanh to¸n vÒ
tiªu dïng hay gäi lµ tÝn dông tiªu dïng. Khi kh¸ch hµng sö dông thÎ tÝn dông cña
ng©n hµng ®Ó mua hµng ho¸, th× ®ång nghÜa víi viÖc hä ®ang sö dông mét dÞch
vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua ng©n hµng. Do ®ã, lîi Ých næi râ h¬n so
víi khi sö dông tiÒn mÆt hay c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c.
Mét lµ, thÎ tÝn dông lµ c«ng cô thanh to¸n tiÖn lîi vµ an toµn. TÝnh tiÖn lîi
thÓ hiÖn ë chç gän nhÑ vµ nhanh chãng. Thay v× mang hµng xÊp tiÒn c«ng kÒnh,
lé liÔu trong tói, kh¸ch hµng chØ cÇn mang mét tÊm thÎ nhá. Tuy kÝch thíc cña
thÎ nhá, nhng mÖnh gi¸ l¹i rÊt lín. Do vËy nÕu mang b»ng tiÒn mÆt ®Õn giao dÞch
thanh to¸n víi ng©n hµng sÏ gÆp ph¶i rñi ro. Bªn c¹nh ®ã, thÎ quèc tÕ cã kh¶
n¨ng sö dông trªn toµn cÇu, do ®ã rÊt thuËn tiÖn cho ngêi sö dông. Khi ®i c«ng
t¸c, du häc níc ngoµi hay du lÞch quèc tÕ, thay v× ®æi tiÒn ®i ®æi tiÒn l¹i, vÊt v¶
tÝnh to¸n tû gi¸ mua b¸n, ®¬n gi¶n chØ cÇn tÊm thÎ. Thay v× khi hÕt tiÒn hay
kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó mua hµng, b¹n ph¶i c©n nh¾c b¨n kho¨n kh«ng biÕt mîn tiÒn ai
b©y giê, b¹n chØ cÇn tÊm thÎ. Chi tiªu tho¶i m¸i c¶ th¸ng, ng©n hµng míi yªu cÇu
b¹n tr¶ tiÒn, mµ cßn cho b¹n mét thêi gian ©n h¹n lo thu xÕp tr¶ nî, vµ sÏ kh«ng
thu l·i nÕu b¹n hoµn tr¶ ®óng ngµy qui ®Þnh. Sö dông thÎ tÝn dông quèc tÕ, chñ
thÎ cã thÓ mua hµng ho¸, dÞch vô t¹i bÊt kú mét CSCNT nµo, chi tiªu b»ng nhiÒu
ngo¹i tÖ kh¸c nhau phï hîp vãi nhiÒu quèc gia kh¸c nhau. H¬n n÷a, kh¸ch hµng
cã thÓ göi tiÒn mÆt vµo mét n¬i, rót tiÒn ë nhiÒu n¬i kh¸c th«ng qua hÖ thèng
14
m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM. Râ rµng lµ võa tiÖn lîi, võa an toµn, võa ®¬n gi¶n, chi
phÝ l¹i thÊp h¬n nhiÒu so víi viÖc mang theo tiÒn mÆt. §Æc biÖt thanh to¸n b»ng
thÎ cã ®é an toµn cao bëi c¸c th«ng tin vÒ chñ thÎ, sè thÎ, sè tµi kho¶n...®· ®îc
m· ho¸, nªn nÕu bÞ mÊt thÎ ngêi kh¸c khã sö dông ®îc. Chñ thÎ vÉn cã thÓ yªn
t©m v× tµi s¶n kh«ng bÞ mÊt nÕu kÞp thêi th«ng b¸o cho ng©n hµng ph¸t hµnh. H¬n
n÷a, thÎ ®îc s¶n xuÊt víi c«ng nghÖ kü thuËt cao, hiÖn ®¹i khiÕn cho thÎ khã bÞ
lµm gi¶.
Hai lµ, thÎ tÝn dông gióp cho viÖc mua hµng ho¸ dÞch vô ®îc tiªu tríc, tr¶
tiÒn sau. Thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông gióp cho chñ thÎ cã thÓ sö dông ®îc
nguån tÝn dông do ng©n hµng ph¸t hµnh cung cÊp. ThÎ tÝn dông lµ mét d¹ng ®Çu
t tÝn dông ®Æc biÖt - cho vay thanh to¸n. Khi sö dông thÎ tÝn dông, chñ thÎ cã thÓ
thùc hiÖn c¸c giao dÞch vît sè tiÒn mÆt mµ m×nh hiÖn cã. Tøc lµ t¹i thêi ®iÓm mµ
chñ thÎ muèn mua mét mÆt hµng nµo ®Êy, nhng l¹i kh«ng ®ñ tiÒn, chñ thÎ cã thÓ
sö dông thÎ tÝn dông ®Ó tiªu tríc vµ chi tiªu tho¶i m¸i trong ph¹m vi h¹n møc ®îc
cÊp. §Õn khi nµo nhËn ®îc b¶n sao kª do ng©n hµng ph¸t hµnh göi ®Õn, chñ thÎ
míi ph¶i tr¶ tiÒn, chñ thÎ cã thÓ thanh to¸n ®ñ toµn bé sè tiÒn theo sao kª mµ
kh«ng ph¶i chôi bÊt kú kho¶n l·i nµo trªn doanh sè giao dÞch, hoÆc thanh to¸n
mét gi¸ trÞ tèi thiÓu nhÊt ®Þnh vµ chuyÓn sè tiÒn cßn nî trªn thÎ sang th¸ng sau.
C¸c kho¶n nî trªn thÎ sÏ bÞ tÝnh l·i. Víi ®Æc ®iÓm nµy, thÎ tÝn dông gióp cho
kh¸ch hµng më réng ®îc c¸c giao dÞch tµi chÝnh cña m×nh mµ nÕu sö dông tiÖn
mÆt sÏ kh«ng thùc hiÖn ®îc, nh»m tho¶ m·n cña nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
Ba lµ, thÎ tÝn dông rÊt ®a d¹ng vµ linh ho¹t víi nhiÒu møc h¹n tÝn dông
kh¸c nhau phï hîp víi nh÷ng ®èi tîng kh¸ch hµng. Cã nh÷ng lo¹i thÎ tÝn dông
h¹n møc cao dµnh cho nh÷ng ®èi tîng ®Æc biÖt (kh¸ch VIP), nh÷ng ngêi cã thu
nhËp cao, kh¶ n¨ng tµi chÝnh lµnh m¹nh, nhu cÇu chi tiªu lín. Bªn c¹nh ®ã, cã
lo¹i thÎ h¹n møc thÊp h¬n dµnh cho ngêi cã thu nhËp trung b×nh.
Bèn lµ, thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ngêi d©n tiÕp cËn víi
h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i ë ng©n hµng, më réng tr×nh ®é hiÓu biÕt còng nh
t¹o nªn vÎ v¨n minh, lÞch sù, sang träng cho kh¸ch hµng khi thanh to¸n.
b. §èi víi CSCNT:
Thø nhÊt, lµ c¸c c¬ së b¸n hµng, cung øng dÞch vô chÊp nhËn thÎ, thanh
to¸n b»ng thÎ tÝn dông sÏ gióp t¨ng nhanh doanh sè h¬n, më réng thÞ trêng vµ thu
lîi nhuËn. Còng nh nh÷ng ®¬n vÞ kinh doanh kh¸c, môc tiªu cña c¬ së lµ tèi ®a
ho¸ lîi nhuËn th«ng qua tèi ®a lîng hµng ho¸ dÞch vô b¸n ®îc. ThÎ tÝn dông víi
15
lîi Ých cung cÊp cho kh¸ch hµng kh¶ n¨ng më réng n¨ng lùc tµi chÝnh trong ng¾n
h¹n ®· thóc ®Èy sù t¨ng lªn cña søc mua hµng ho¸, dÞch vô. Do ®ã, ngµy cµng cã
nhiÒu ngêi sö dông thÎ h¬n, khi dïng thÎ chi tiªu nhiÒu h¬n vµ ch¾c ch¾n doanh
thu sÏ t¨ng cao
Thø hai, t¹i c¸c c¬ së chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ sÏ ®îc cung cÊp,
trang bÞ ®ñ c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc chuyªn dông cho viÖc thanh to¸n thÎ. Tõ ®ã lµm
cho n¬i b¸n hµng trë nªn v¨n minh, hiÖn ®¹i h¬n, t¨ng thªm sù sang träng vµ uy
tÝn cho ®¬n vÞ, thu hót nhiÒu kh¸ch hµng h¬n.
Thø ba, thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông gióp CSCNT gi¶m ®îc chi phÝ b¶o
qu¶n, vËn chuyÓn tiÒn mÆt, tr¸nh ®îc hiÖn tîng tr¶ b»ng tiÒn gi¶ cña kh¸ch hµng
hay vÊn ®Ò mÊt c¾p tiÒn mÆt x¶y ra trong nhµ hµng, kh¸ch s¹n, cöa hiÖu cña
m×nh, qu¶n lý nh©n viªn dÔ dµng h¬n.
c. §èi víi ng©n hµng
Cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, ®Æc biÖt
lµ lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin, thÎ tÝn dông - mét trong sè c¸c dÞch vô ng©n
hµng b¸n lÎ, ®· thu hót ®îc sù chó ý cña nhiÒu níc ®· vµ ®ang ph¸t triÓn. Kinh
doanh thÎ cã søc hÊp dÉn lín ®èi víi c¸c ng©n hµng bëi nh÷ng lîi Ých mµ thÎ tÝn
dông ®em l¹i ®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng. Víi ng©n hµng (c¶ ng©n hµng ph¸t
hµnh vµ ng©n hµng thanh to¸n), thÎ tÝn dông ®· lµm phong phó c¸c h×nh thøc
thanh to¸n, t¨ng hiÖu qu¶ nghiÖp vô thanh to¸n, më réng ®èi tîng thanh to¸n,
t¨ng doanh sè thanh to¸n vµ t¨ng lîi nhuËn. Ho¹t ®éng thanh to¸n lµ mét trong
nh÷ng chøc n¨ng trung t©m quan träng cña ng©n hµng. Dï ho¹t ®éng kinh doanh
díi h×nh thøc nµo còng kÕt thóc ë viÖc thanh, quyÕt to¸n. ThÎ tÝn dông lµ ph¬ng
tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra ®êi sau c¸c ph¬ng tiÖn kh«ng dïng tiÒn
mÆt kh¸c nh uû nhiÖm chi - chuyÓn tiÒn, uû nhiÖm thu, th tÝn dông, sÐc, ng©n
phiÕu thanh to¸n..., nhng ®· lµ ®éng lùc thóc ®Æy ph¸t triÓn thÞ trêng c¸c ph¬ng
tiÖn thanh to¸n kh¸c, cho phÐp ng©n hµng ®a ra c¸c dÞch vô míi cho kh¸ch hµng.
Bëi thÞ trêng thÎ tÝn dông ph¸t triÓn th× qui m«, sè lîng c¸c CSCNT lµ nh÷ng ®¬n
vÞ kinh doanh, do ®ã còng cã nhu cÇu sö dông c¸c dÞch vô thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt qua ng©n hµng. H¬n n÷a, nhê sù ph¸t triÓn cña thÎ tÝn dông mµ c¸
h×nh thøc thanh to¸n kh¸c còng ®îc trang bÞ, ®Çu t m¸y mãc, thiÖt bÞ hiÖn ®¹i, tËn
dông thµnh tùu c«ng nghÖ míi. Qua ®ã n©ng cao chÊt lîng dÞch vô thanh to¸n,
phôc vô kh¸ch hµng an toµn vµ nhanh chãng.
16
§èi víi c¸c tæ chøc kinh doanh thÎ, dÞch vô thÎ tÝn dông ®· gióp t¨ng thªm
nguån thu nhËp th«ng qua c¸c kho¶n thu phÝ.
*PhÝ thanh to¸n (chiÕt khÊu th¬ng m¹i): lµ phÝ mµ CSCNT ph¶i tr¶ cho
ng©n hµng thanh to¸n cho mçi giao dÞch thÎ. HiÖn nay møc phÝ nµy kh¸ cao
(Discount Rate) tèi thiÓu lµ 2.5% (cha kÓ VAT). Khi CSCNT tr×nh ho¸ ®¬n thanh
to¸n thÎ tÝn dông lªn ng©n hµng thanh to¸n, ng©n hµng sÏ chiÕt khÊu mét kho¶n
trªn doanh thu. Nhng ng©n hµng thanh to¸n kh«ng ®îc hëng toµn bé sè phÝ ®ã,
mµ chØ hëng mét phÇn tõ 0.8 1.3% mµ th«i. Sè cßn l¹i tr¶ cho ng©n hµng ph¸t
hµnh (qua TCTQT), gäi lµ phÝ trao ®æi (Interchange fee).
*Chñ thÎ ph¶i tr¶ phÝ cho ng©n hµng ph¸t hµnh bao gåm:
- PhÝ ph¸t hµnh: Lµ phÝ mµ ng©n hµng thu khi ph¸t hµnh thÎ cho chñ thÎ.
C¸c tµi kho¶n thÎ sÏ ph¸t sinh phÝ thêng niªn, lµ phÝ mµ chñ thÎ ph¶i tr¶ cho
quyÒn sö dông thÎ tÝn dông cña m×nh
- BiÓu phÝ ng©n hµng ph¸t hµnh nh:
+ PhÝ rót tiÒn mÆt: Mçi giao dÞch rót tiÒn mÆt tai quÇy giao dÞch hay
t¹i c¸c m¸y ATM, chñ thÎ trùc tiÕp ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ. PhÝ nµy kh¸ cao
bëi lÏ thÎ sinh ra ®Ó h¹n chÕ lîng tiÒn mÆt trong lu th«ng kho¶ng 4
5%
+ PhÝ tr¶ chËm: C¸c tµi kho¶n thÎ cã thÓ ph¸t sinh phÝ ph¹t trong trêng hîp chñ thÎ kh«ng thanh to¸n ®ñ sè tiÒn thanh to¸n tèi thiÓu cña kú tríc. PhÝ nµy tÝnh trªn phÇn sè d thanh to¸n tèi thiÓu cßn l¹i.
+ L·i sö dông thÎ: C¸c tµi kho¶n thÎ ph¸t sinh l·i trong trêng hîp cã
giao dÞch rót tiÒn mÆt trong kú (lµ phÝ rót tiÒn mÆt) vµ chñ thÎ kh«ng thanh
to¸n toµn bé sè tiÒn d nî cña sao kª kú tríc.
+ PhÝ t¨ng h¹n møc tÝn dông t¹m thêi
+ PhÝ in thÎ míi, in thÎ l¹i
+ PhÝ tra so¸t giao dÞch
+ PhÝ chi tiªu vît h¹n møc
+ PhÝ th«ng b¸o thÎ mÊt c¾p, thÊt l¹c, lé sè Pin
*Ngoµi ra cßn phÝ ®¹i lý thanh to¸n, phÝ chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ...
Ngoµi lîi Ých lµm t¨ng thu nhËp cho ng©n hµng, kinh doanh thÎ tÝn dông
lµm t¨ng trëng vèn huy ®éng cña ng©n hµng. §©y lµ mét h×nh thøc cho vay, ®Çu
t. So víi c¸c lo¹i h×nh cho vay, ®Çu t kh¸c, tÝn dông thÎ lµ h×nh thøc tÝn dông cã
®é an toµn cao bëi thÎ tÝn dông ®îc ph¸t hµnh trªn c¬ së thÕ chÊp, tÝn chÊp, b¶o
l·nh. H¬n n÷a, mçi mét hîp ®ång thÎ tÝn dông ®· t¹o lËp ®îc mèi quan hÖ vÒ tÝn
17
dông, thanh to¸n l©u dµi gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng, n©ng cao h×nh ¶nh vµ uy
tÝn cña ng©n hµng trªn thÞ trêng.
d. §èi víi nÒn kinh tÕ - x· héi:
Khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu x· héi ngµy cµng cao th× ®ßi hái
c¸c dÞch vô thanh to¸n ngµy cµng lín. ThÎ ng©n hµng - mét c«ng cô thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt ph¸t triÓn ®· lµm tû träng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt gi¶m
®¸ng kÓ. Tõ ®ã, sè tiÒn mÆt cã trong tói mçi ngêi lµ rÊt Ýt, chñ yÕu lµ ®Ó chi tiªu
lÆt vÆt. §iÒu ®ã ®em ®Õn lîi Ých cho quèc gia v× tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ in Ên, b¶o
qu¶n, ph¸t hµnh vËn chuyÓn, kiÓm ®Õm tiÒn tÖ vµ lu th«ng tiÒn mÆt cho x· héi,
gi¶m bít ¸p lùc tiÒn mÆt trong lu th«ng, t¨ng vßng lu©n chuyÓn vèn, t¹o ®iÒu kiÖn
tËp trung vèn nhanh, gãp phÇn më réng ho¹t ®éng tÝn dông, t¨ng trëng kinh tÕ x·
héi
Bªn c¹nh ®ã, thanh to¸n b»ng thÎ sÏ h¹n chÕ ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ
ngÇm, gi¶m thiÓu c¸c tiªu cùc. NÕu trong nÒn kinh tÕ, tÊt c¶ ®Òu thanh to¸n qua
ng©n hµng th× kh«ng thÓ trèn thuÕ, tham «, tham nhòng. Qua ®ã gãp phÇn thùc
hiÖn chøc n¨ng kiÓm so¸t, qu¶n lý cña Nhµ Níc trong viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ.
1.2. C¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh doanh thÎ tÝn dông.
1.2.1. NghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ:
a. S¬ ®å 1: Qui tr×nh ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ
(2)
Chi nh¸nh ph¸t hµnh
(3)
Trung t©m thÎ
(5)
(1)
(4)
Kh¸ch hµng (chñ thÎ)
(1): Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu sö dông thÎ sÏ ®Õn ng©n hµng ®Ó lµm thñ
tôc xin cÊp thÎ. Bé hå s¬ yªu cÇu ph¸t hµnh thÎ cña kh¸ch hµng bao gåm:
- §¬n xin ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ
- Hîp ®ång sö dông thÎ tÝn dông quèc tÕ
- Mét sè giÊy tê kh¸c nh b¶n sao chøng minh th nh©n d©n hoÆc hé chiÕu
- GiÊy tê b¶o l·nh, thÕ chÊp, ký quü
- GiÊy phÐp kinh doanh, giÊy phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp (nÕu lµ thÎ c«ng
ty)
18
(2): T¹i chi nh¸nh ph¸t hµnh:
- XÐt duyÖt yªu cÇu ph¸t hµnh thÎ: Ng©n hµng thÈm ®Þnh yªu cÇu ph¸t
hµnh thÎ nh kiÓm tra toµn bé hå s¬ kh¸ch hµng, thÈm ®Þnh th«ng tin kh¸ch hµng,
hoµn thµnh c¸c thñ tôc liªn quan ®Õn tÝn chÊp, b¶o l·nh, thÕ chÊp, cÇm cè, ký quÜ.
Sau ®ã, cã thÓ ph©n lo¹i kh¸ch hµng ®Ó cÊp thÎ vµ tr×nh gi¸m ®èc chi nh¸nh phª
duyÖt hå s¬ hoµn chØnh.
- T¹o vµ cËp nhËt hå s¬ qu¶n lý thÎ: ng©n hµng nhËp th«ng tin kh¸ch hµng
vµo hå s¬ ®Ó qu¶n lý nh tªn chñ thÎ, ngµy sinh, sè chøng minh nh©n d©n, h¹n
møc tÝn dông, ®Þa chØ thêng chó, ®Þa chØ liªn l¹c...
- Tõ chi nh¸nh, göi d÷ liÖu ra trung t©m thÎ ®Ó yªu cÇu ph¸t hµnh:
+ DuyÖt thÎ ®Ó t¹o tÖp d÷ liÖu
+ TruyÒn d÷ liÖu tíi trung t©m thÎ
+ Göi giÊy ®Ò nghÞ ph¸t hµnh thÎ (theo mÉu) b»ng fax
+ §èi víi thÎ Visa ph¶i göi b¶n sao hîp ®ång sö dông thÎ kem ¶nh
theo ®êng bu ®iÖn hoÆc truyÒn tÖp d÷ liÖu ¶nh vµ ch÷ ký cña chñ thÎ ra
trung t©m thÎ.
(3): T¹i trung t©m thÎ:
- Qu¶n lý hå s¬ kh¸ch hµng: H»ng ngµy, nhËn d÷ liÖu th«ng tin kh¸ch hµng
tõ chi nh¸nh ph¸t hµnh (CNPH), ®èi chiÕu d÷ liÖu nhËn ®îc b»ng file víi c¸c hå
s¬ kh¸ch hµng nhËn ®îc b»ng v¨n b¶n, cËp nhËt vµo hÖ thèng qu¶n lý hå s¬
kh¸ch hµng, vµ t¹o d÷ liÖu in thÎ.
- In thÎ: C¨n cø trªn c¬ së tÖp d÷ liÖu thÎ ®· t¹o ra, bé phËn in thÎ sÏ in thÎ
míi. Sau ®ã, kiÓm tra c¸c d÷ liÖu ®· in trªn thÎ víi hå s¬ kh¸ch hµng vÒ tªn chñ
thÎ, ngµy hiÖu lùc, ¶nh vµ ch÷ ký trªn thÎ ®èi víi thÎ Visa, th«ng tin chñ thÎ ®îc
m· ho¸ (kiÓm tra qua Electronic Data Capture)
- T¹o vµ in Pin cña chñ thÎ
- Göi thÎ cho CNPH: Trung t©m thÎ lËp danh s¸ch göi thÎ cho CNPH ph©n
theo tõng thÓ lo¹i, kho¸ thÎ t¹m ngõng sö dông, göi thÎ vµ Pin trong hai b× th t¸ch
riªng theo ®êng truyÒn ph¸t nhanh th b¶o ®¶m.
(4): T¹i CNPH: NhËn thÎ tõ Trung t©m thÎ vµ giao thÎ cho kh¸ch hµng
- NhËn thÎ vµ Pin: Sau 5 ngµy kÓ tõ ngµy göi yªu cÇu ph¸t hµnh thÎ ra
trung t©m thÎ (®èi víi Visa) vµ sau 4 ngµy (®èi víi Master Card), CNPH nhËn ®îc thÎ vµ Pin cña chñ thÎ. CNPH sÏ kiÓm tra t×nh tr¹ng thÎ th«ng qua c¸c th«ng
tin thÎ.
19
- Giao thÎ vµ Pin cho kh¸ch hµng, híng dÉn kh¸ch hµng sö dông thÎ vµ b¶o
qu¶n thÎ. Ng©n hµng yªu cÇu chñ thÎ gi÷ bÝ mËt sè Pin
(5): Göi x¸c nhËn nhËn thÎ cña kh¸ch hµng tíi trung t©m thÎ b»ng fax ®Ó
më thÎ. T¹i trung t©m thÎ sÏ më kho¸ thÎ khi cã x¸c nhËn thÎ cña chñ thÎ. Trong
nhiÒu trêng hîp, CNPH yªu cÇu trung t©m thÎ trùc tiÕp giao thÎ cho chñ thÎ
b. H¹ch to¸n khi ph¸t hµnh thÎ
*ThÎ do chÝnh ng©n hµng ph¸t hµnh: ®èi víi thÎ tÝn dông, khi ng©n hµng
ph¸t hµnh thÎ cho kh¸ch hµng tøc lµ ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay trªn tµi
kho¶n thÎ tÝn dông cña chñ thÎ. Sè d ph¸t sinh ghi vµo biªn nî tµi kho¶n thÎ.
Tuy nhiªn viÖc kh¸ch hµng cã thùc sù vay hay kh«ng tuú thuéc vµo qu¸ tr×nh sö
dông thÎ sau khi ph¸t hµnh
Nî TK : ThÎ tÝn dông cña chñ thÎ : H¹n møc thÎ phÝ ph¸t hµnh thuÕ
Cã TK : TiÒn göi cña ngêi thô hëng : H¹n møc thÎ phÝ ph¸t hµnh thuÕ
H¹n møc cña thÎ ®îc ph©n thµnh h¹n møc rót tiÒn mÆt riªng, h¹n møc
thanh to¸n tiÒn hµng hãa dÞch vô riªng. Khi chñ thÎ sö dông hÕt h¹n møc tiÒn mÆt
th× dï h¹n møc cña thÎ vÉn cßn nhng chñ thÎ vÉn kh«ng thÓ rót tiÒn mÆt t¹i c¸c
m¸y ATM.
*Trêng hîp ng©n hµng lµm ®¹i lý ph¸t hµnh thÎ:
- Khi ng©n hµng nhËn thÎ (thÎ tr¾ng) cña ng©n hµng níc ngoµi vÒ ®Ó b¸n
cho kh¸ch hµng sÏ h¹ch to¸n:
NhËp TK9124 - chøng tõ cã gi¸ trÞ ngo¹i tÖ do níc ngoµi göi ®Õn ®îi thanh
to¸n/ thÎ quèc tÕ: Sè tiÒn theo mÖnh gi¸ cña thÎ.
Sau ®ã ng©n hµng nhËp thÎ vµo kho vµ b¶o qu¶n nh tiÒn.
- Khi ph¸t hµnh thÎ sÏ h¹ch to¸n:
XuÊt TK9124 - chøng tõ cã gi¸ trÞ ngo¹i tÖ do níc ngoµi göi ®Õn ®îi thanh
to¸n/ thÎ quèc tÕ: Sè tiÒn theo mÖnh gi¸ cña thÎ b¸n cho kh¸ch hµng.
§ång thêi h¹ch to¸n néi b¶ng gièng nh khi chÝnh ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ.
- Khi ng©n hµng nhËn ®îc b¸o nî tõ trung t©m xö lý d÷ liÖu thÎ, sÏ h¹ch
to¸n:
Nî TK - tiÒn göi ®¶m b¶o thanh to¸n thÎ/ chñ thÎ
Cã TK Nostro - - tiÒn göi ngo¹i tÖ ë níc ngoµi hoÆc TK thÝch hîp.
1.2.2.NghiÖp vô thanh to¸n thÎ:
20
- Xem thêm -