tailieuonthi
LêI NãI §ÇU
Tõ ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®Õn nay §¶ng ta lu«n x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp hãa
lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é. Thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã trong nh÷ng
n¨m qua, nhÊt lµ nh÷ng n¨m ®æi míi chóng ta ®· thu ®îc nhiÒu thµnh tùu quan
träng t¹o ra thÕ vµ lùc míi chuyÓn sang mét thêi kú ph¸t triÓn cao h¬n ®Èy tíi
mét bíc c«ng nghiÖp ho¸ níc nhµ. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa
nh÷ng n¨m tríc ®©y, do nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã cã nguyªn nh©n nãng véi
chñ quan, ®èt nãng giai ®o¹n mµ chóng ta ®· m¾c ph¶i mét sè khuyÕt ®iÓm sai
lÇm mµ NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VI vµ lÇn thø VII ®· v¹ch ra.
Muèn tiÕp tôc ph¸t huy thµnh tÝch, kh¾c phôc yÕu kÐm ®Èy lïi nguy c¬ tôt hËu
vÒ kinh tÕ,sím ®a ®Êt níc ra khái t×nh tr¹ng mét níc nghÌo, c¶i thiÖn ®êi
sèng nh©n d©n, t¨ng cêng tiÒm lùc quèc phßng an ninh, cñng cè v÷ng ch¾c ®éc
l©p d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia, t¹o ®iªï kiÖn cho lùc lîng s¶n xuÊt ra ®êi
phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt míi th× kh«ng cßn con ®êng nµo kh¸c lµ chóng ta
ph¶i ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa.
VÊn ®Ò c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa lµ mét vÊn ®Ò rÊt réng gåm nhiÒu néi
dung kh¸c nhau, kh«ng thÓ nãi hÕt trong ph¹m vi m«t bµi viÕt. V× vËy, em hy
väng bµi viÕt nµy cã thÓ gióp b¹n ®äc hiÓu thªm vÒ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãahiÖn ®¹i hãa ë níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.
1
tailieuonthi
I. Néi dung, môc tiªu cña ®êng lèi c«ng nghiÖp hãahiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam trong thêi kú qu¸ ®é
1. C«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô trung t©m
a. ThÕ nµo lµ c«ng nghiªp hãa- hiÖn ®¹i hãa
Tríc ®©y, vµo thÕ kû XVII, XVIII, khi cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®îc
tiÕn hµnh ë T©y ¢u, c«ng nghiÖp hãa ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh thay thÕ lao ®éng thñ
c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc. Nhng theo dßng thêi gian, kh¸i niÖm
c«ng nghiÖp hãa lu«n cã sù thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x·
héi, cña khoa häc c«ng nghÖ, tøc lµ kh¸i niÖm c«ng nghiÖp hãa mang tÝnh lÞch
sö. Dùa trªn viÖc kÕ thõa cã chän läc nh÷ng tri thøc v¨n minh cña nh©n lo¹i vµ
rót kinh nghiÖm trong lÞch sö tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, Héi nghÞ Ban chÊp
hµnh Trung ¬ng lÇn thø bÈy kho¸ VI vµ §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII
§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh: c«ng nghiÖp hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n
b¶n toµn diÖn c¸c nÒn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕx· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ
2
tailieuonthi
biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn
®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ t¹o ra
n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao.
Nh vËy, c«ng nghiÖp hãa theo t tëng míi lµ kh«ng bã hÑp trong ph¹m vi
tr×nh ®é c¸c lùc lîng s¶n xuÊt ®¬n thuÇn, kü thuËt ®¬n thuÇn ®Ó chuyÓn lao ®éng
thñ c«ng thµnh lao ®éng c¬ khÝ nh tríc ®©y mµ bao hµm c¶ vÒ c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh, c¶ vÒ ngµnh dÞch vô vµ qu¶n lÝ kinh tÕ- x· héi, ®îc sö dông
b»ng c¸c ph¬ng tiÖn vµ c¸c ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i cïng víi kü thuËt vµ
c«ng nghÖ cao.
Bªn c¹nh ®ã, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa cßn cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ
chøc vµ vËn hµnh x· héi, n©ng cao chÊt lîng sèng cña ngêi d©n trong c¶ níc,
tÝch cùc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, phÊn ®Êu t¨ng møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi
c¶ níc
b. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa- hiªn ®¹i hãa ë ViÖt Nam
Trong nh÷ng n¨m 1986-1988, cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi ë níc ta ®·
trë nªn gay g¾t nhÊt, khi l¹m ph¸t lªn tíi møc “phi m·”(3 con sè), nh÷ng c¬ së
s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ níc bÞ ®×nh ®èn, thua lç, s¶n xuÊt cÇm chõng, thËm
chÝ ph¶i ®ãng cöa; béi chi ng©n s¸ch lín; gi¸ c¶ th× t¨ng vät; tiÒn l¬ng thùc tÕ
gi¶m khiÕn cho ®êi sèng nh©n d©n gi¶m sót nghiªm träng, khã kh¨n chång chÊt
khã kh¨n, cã lóc tëng chõng kh«ng thÓ vît qua. Trong khi ®ã, c«ng cuéc “c¶i
tæ” ë Liªn X«- ngêi anh cña chñ nghÜa x· héi trªn thÕ giíi- ®ang ngµy cµng ®i
vµo con ®êng bÕ t¾c. §iÒu nµy cã ¶nh hëng kh«ng nhá tíi c«ng cuéc x©y dùng
chñ nghÜa x· héi cña níc ta. Bªn c¹nh ®ã, níc ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ
mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt- kü thuËt thÊp kÐm, tr×nh ®é cña lùc
lîng s¶n xuÊt cha ph¸t triÓn, cha ®îc hoµn thiÖn, s¶n xuÊt nhá lÎ, lao ®éng
thñ c«ng lµ chñ yÕu. V× vËy, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ chÝnh lµ con ®êng duy
nhÊt ®Ó ®Êt níc ta cã thÓ tho¸t ra khái c¶nh ®ãi nghÌo, x©y dùng c¬ së vËt chÊtkü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. Cã tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa th× chóng ta
míi: x©y dùng ®îc c¬ së vËt- chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi ë níc ta; tiÕn
3
tailieuonthi
hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n;
t¨ng cêng ph¸t triÓn lùc lîng giai cÊp c«ng nh©n; cñng cè quèc phßng gi÷
v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù x· héi; gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n
ho¸ d©n téc, x©y dùng con ngêi míi ë ViÖt Nam. Mçi bíc tiÕn cña qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ mét bíc t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt
cho chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt vµ gãp phÇn hoµn
thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ®Ó níc ta cã thÓ tiÕn lªn chñ nghÜa x·
héi mét c¸ch nhanh chãng vµ thµnh c«ng.
2. Néi dung ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam trong thêi
kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi
a. Néi dung c¬ b¶n
Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt-c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héitrªn c¬ së thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu
khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i
Muèn cho d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh, ®Êt níc tõng
bíc ®i lªn chñ nghÜa x· héi, ®i ®«i víi viÖc cñng cè hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt
tiªn tiÕn, chóng ta ph¶i ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt víi n¨ng suÊt lao ®éng ngµy
cµng cao. Kh«ng cã lùc lîng s¶n xuÊt hïng hËu th× kh«ng thÓ nãi ®Õn c«ng
nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ.Tríc hÕt, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn
®¹i hãa lµ mét qu¸ tr×nh c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu thµnh lao ®éng sö
dông m¸y mãc, tøc lµ ph¶i c¬ khÝ hãa nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã lµ bíc chuyÓn
®æi rÊt c¨n b¶n tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp. §i liÒn
víi c¬ khÝ hãa lµ ®iÖn khÝ hãa vµ tù ®éng hãa s¶n xuÊt tõng bíc vµ trong toµn bé
nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i x©y
dùng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c nghµnh c«ng nghiÖp, then chèt lµ nghµnh chÕ
t¹o t liÖu s¶n xuÊt bëi v× theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, t¸i s¶n xuÊt
më réng cña khu vùc s¶n xuÊt t liÖu s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ cña nghµnh s¶n xuÊt t
liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt t liÖu s¶n xuÊt, quyÕt ®Þnh qui m« t¸i s¶n xuÊt më réng
4
tailieuonthi
cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh chÕ t¹o t liÖu s¶n xuÊt lµ
c¬ së ®Ó c¶i t¹o, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ qu«c d©n, ph¸t triÓn khu vùc n«ng-l©mng nghiÖp.
§ång thêi, môc tiªu cña c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa cßn lµ sö dông kü
thuËt, c«ng nghÖ ngµy cµng tiªn tiÕn hiÖn ®¹i nh»m ®¹t ®îc n¨ng suÊt lao ®éng
x· héi cao. Khi mµ nÒn khoa häc cña thÕ giíi ®ang cã sù ph¸t triÓn nh vò b·o,
khoa häc ®ang trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp tøc lµ trë thµnh nh©n tè
quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸, hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, kinh
doanh th× khoa häc- c«ng nghÖ ph¶i lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i
hãa. V× thÕ, ph¸t triÓn khoa häc- c«ng nghÖ cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong
sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. §Ó cã thÓ ph¸t triÓn khoa häcc«ng nghÖ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay cÇn ph¶I x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng
ph¬ng híng ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn cña khoa häc- c«ng nghÖ, vÝ dô nh
ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt níc, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t ®îc tr×nh ®é
tiªn tiÕn, tranh thñ øng dông nhiÒu h¬n thµnh tùu vÒ khoa häc- c«ng nghÖ
vµ
ph¶i t¹o dùng ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña khoa häcc«ng nghÖ nh ®¶m b¶o ®éi ngò c¸n bé khoa häc cã sè lîng lín , chÊt lîng
cao, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ- x· héi phï hîp.
Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa, ngêi lao ®éng- lùc lîng s¶n
xuÊt thø nhÊt- ph¶i ®îc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ kü thuËt v× hä võa lµ kÕt
qu¶ sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, võa lµ ngêi t¹o ra sù ph¸t triÓn ®ã.
ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i hãa, hîp lý vµ hiÖu qu¶
Trong thêi ®¹i ngµy nay, c«ng nghiÖp hãa kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ ph¸t triÓn
c«ng nghiÖp, còng kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ t¨ng thªm tèc ®é vµ tû träng cña nghµnh
c«ng nghiÖp. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa còng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn
®æi c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n bao gåm c¸c nghµnh kinh tÕ,
c¸c vïng kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a chóng.
Trong c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ, c¬ cÊu cña nghµnh kinh tÕ lµ quan träng nhÊt v× nã
quyÕt ®Þnh c¸c h×nh thøc c¬ cÊu kinh tÕ kh¸c. V× vËy, c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i
5
tailieuonthi
hãa ®ßi hái ph¶i x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, hiÖn ®¹i. Vµ xu híng chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®îc coi lµ hîp lý, tiÕn bé lµ tû träng khu vùc x©y dùng vµ
c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ tû träng khu vùc dÞch vô ngµy cµng t¨ng; tû träng khu
vùc n«ng-l©m-ng nghiÖp vµ khai kho¸ng ngµy cµng gi¶m trong tæng gi¸ trÞ s¶n
phÈm x· héi. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trong mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i ®ßi
hái c«ng nghiÖp- n«ng nghiÖp- dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh mÏ hîp lý vµ ®ång
bé.Mét c¬ cÊu kinh tÕ ®îc gäi lµ hîp lý khi nã ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu sau:
n«ng nghiÖp ph¶i gi¶m tû träng, c«ng nghiÖp, dich vô vµ x©y dùng ph¶i t¨ng dÇn
tû träng; tr×nh ®é kü thuËt cña nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng tiÕn bé; khai th¸c tèi ®a
tiÒm n¨ng ®Êt níc; c¬ cÊu kinh tÕ ®îc t¹o dùng theo “c¬ cÊu më”.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi
®îc thùc hiÖn theo ph¬ng ch©m: kÕt hîp c«ng nghÖ víi nhiÒu tr×nh ®é, tranh
thñ c«ng nghÖ mòi nhän- tiªn tiÕn võa tËn dông ®îc nguån lao ®éng dåi dµo,
võa cho phÐp rót ng¾n kho¶ng c¸ch l¹c hËu, võa phï hîp víi nguån vèn cã h¹n
ë trong níc; lÊy quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu, cã tÝnh ®Õn quy m« lín nhng
ph¶i lµ quy m« hîp lý vµ cã ®iÒu kiÖn; gi÷ ®îc tèc ®é t¨ng trëng hîp lý
V×
vËy, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta nh÷ng n¨m tríc m¾t cÇn thùc hiÖn theo
®Þnh híng chung sau ®©y: chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu ®Çu t dùa trªn
c¬ së ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh cña ®Êt níc, t¨ng søc c¹nh tranh, g¾n víi nhu cÇu
thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
Nh vËy, c«ng nghiÖp hãa tÊt yÕu g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i hãa ®Ó tõng bíc t¹o
ra nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt míi víi tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc
x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi.
ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
C«ng nghiÖp hãa ë níc ta nh»m môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Do
®ã,c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng chØ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt mµ cßn lµ qu¸ tr×nh
thiÕt lËp, cñng cè vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa. Theo quy luËt, quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh
6
tailieuonthi
®é cña lùc lîng s¶n xuÊt, bÊt cø sù thay ®æi nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt còng ®Òu
lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt.
Tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i
x¸c lËp chÕ ®é c«ng h÷u vÒ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. V× vËy, khi c¬ së vËt
chÊt- kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi ®îc x©y dùng xong vÒ c¨n b¶n th× chÕ ®é
c«ng h÷u t liÖu s¶n xuÊt sÏ chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi. Ngoµi ra, trong khi ph¸t triÓn
nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¶i lu«n lu«n b¶o ®¶m thµnh phÇn quèc doanh lµ
chñ ®¹o, kinh tÕ quèc doanh cïng víi kinh tÕ hîp t¸c dÇn trë thµnh nÒn t¶ng. NÒn
kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng nhng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc- Nhµ
níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. §Æc biÖt ph¶i coi träng viÖc båi dìng nguån
nh©n lùc ®Ó ph¸t huy søc manh quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ngêi, ch¨m lo gi¶I
quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, n©ng cao d©n trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt
vµ v¨n hãa cña nh©n d©n. Vµ ®iÒu quyÕt ®Þnh nhÊt lµ ph¶i b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o
cña §¶ng ®èi víi toµn bé tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa.
b. Néi dung cô thÓ
§èi víi níc ta, mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, tiÕn
hµnh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa cµng lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch, lµ nhiÖm vô
trung t©m cã tÇm quan träng hµng ®Çu trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·
héi. Héi nghÞ Trung ¬ng 7( kho¸ VII) th¸ng 7/1994, sau khi ph©n tÝch nh÷ng
thuËn lîi, khã kh¨n, thùc tr¹ng cña ®Êt níc vµ tÝnh to¸n c¸c mÆt, ®· chØ ra môc
tiªu c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Õn n¨m 2000 lµ: phÊn ®Êu ®¹t vµ vît c¸c chØ
tiªu ®· ®¹t ra trong chiÕn lîc kinh tÕ- x· héi, chuÈn bÞ nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt
cho bíc ph¸t triÓn cao h¬n trong thËp kû sau. Vµ híng u tiªn ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp vµ c«ng nghÖ trong nh÷ng n¨m tríc m¾t lµ:
§Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n
Ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng- l©m- ng nghiÖp gÇn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn
n«ng- l©m- thuû s¶n nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a d¹ng cña n«ngl©m- ng nghiÖp,b ¶o ®¶m v÷ng ch¾c yªu cÇu an toµn l¬ng thùc cho x· héi; t¹o
nguån nguyªn liÖu cã khèi lîng lín, chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, ®ñ tiªu chuÈn
7
tailieuonthi
®¸p øng yªu cÇu cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn;t¨ng gi¸ trÞ vµ khèi lîng hµng xuÊt
khÈu; t¨ng thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng; më mang thÞ trêng
s¶n phÈm vµ dÞch vô cho c«ng nghiÖp. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng nghiÖp hãahiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cÇn chó träng ®Õn vÊn ®Ò thuû lîi, ¸p
dông khoa häc- c«ng nghÖ vµo trång trät, ch¨n nu«i, ph¸t triÓn m¹nh c«ng,
th¬ng nghiÖp, dÞch vô, du lÞch , t¨ng cêng x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng
¦u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng
Híng u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ: c¸c nghµnh chÕ biÕn l¬ng thùcthùc phÈm, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, hµng xuÊt khÈu, c«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ c«ng
nghÖ th«ng tin. X©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng trong
nh÷ng nghµnh träng yÕu mµ nhu cÇu ®ßi hái bøc b¸ch vµ cã ®iÒu kiÖn vÒ vèn,
c«ng nghÖ, thÞ trêng ®Ó ph¸t huy t¸c dông nhanh vµ cã hiÖu qu¶( n¨ng lîngnguyªn liÖu, vËt liÖu x©y dùng, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®ãng vµ söa ch÷a tµu thuû, luyÖn
kim, ho¸ chÊt).
C¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp vµ x©y dùng míi cã träng ®iÓm kÕt cÊu h¹ tÇng
vËt chÊt cña nÒn kinh tÕ
Tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu ®i lªn chñ nghÜa x· héi, kÕt cÊu h¹ tÇng
cña nÒn kinh tÕ níc ta hÕt søc thÊp kÐm, kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña s¶n
xuÊt kinh doanh vµ cña ®êi sèng d©n c.Do vËy, viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng
cña nÒn kinh tÕ ®îc coi lµ mét néi dung cña c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa.
Nh÷ng n¨m tríc ®©y, do kh¶ n¨ng tµi chÝnh cã h¹n nªn viÖc x©y dùng kÕt cÊu
h¹ tÇng ph¶i tËp trung vµo kh©u c¶i t¹o n©ng cÊp. ViÖc x©y dùng míi chØ cã møc
®é vµ ph¶i tËp trung vµo nh÷ng kh©u träng ®iÓm cã ý nghÜa quan träng ®èi víi
nÒn kinh tÕ.
Ph¸t triÓn nhanh du lÞch, c¸c nghµnh dÞch vô
Ph¸t triÓn nghµnh du lÞch vµ c¸c nghµnh dÞch vô tríc hÕt nh»m ®¸p øng nhu
cÇu vÒ dÞch vô cña nh©n d©n. Møc thu nhËp, møc sèng cµng cao, nhu cÇu vÒ c¸c
lo¹i dÞch vô cña nh©n d©n cµng lín. Ph¸t triÓn dÞch vô kh«ng nh÷ng gãp phÇn
n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña d©n c mµ cßn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña
8
tailieuonthi
s¶n xuÊt kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cña nghµnh du lÞch mét mÆt cho phÐp khai
th¸c tiÒm n¨ng du lÞch, t¨ng thu nhËp cho d©n c, mÆt kh¸c sù ph¸t triÓn cña
nghµnh du lÞch cßn gãp phÇn më réng giao lu, ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i, më
cöa nÒn kinh tÕ.
Ph¸t triÓn hîp lý c¸c vïng l·nh thæ
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng, l·nh thæ trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi
thÕ, tiÒm n¨ng cña tõng vïng, liªn kÕt hç trî nhau, lµm cho tÊt c¶ c¸c vïng cïng
nhau ph¸t triÓn. VÒ ph¬ng híng ph¸t triÓn vïng l·nh thæ ë níc ta trong thêi
gian tíi, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh, ph¸t huy vai trß cña c¸c vïng kinh
tÕ träng ®iÓm cã møc t¨ng trëng cao, tÝch luü lín; ®ßng thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t
triÓn c¸c vïng kh¸c trªn c¬ së ph¸t huy thÕ manh cña tõng vïng, liªn kÕt víi
träng ®iÓm t¹o møc t¨ng trëng kh¸. Cã chÝnh s¸ch hç trî cho c¸c vïng khã kh¨n
®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng, nguån nh©n lùc, n©ng cao d©n trÝ, xo¸ ®ãi gi¶m
nghÌo
Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i
Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu ho¸, më cöa nÒn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt víi tÊt c¶ c¸c
níc. Sau thêi gian kh¸ dµi ®ãng cöa nÒn kinh tÕ, hiÖn nay, më cöa nÒn kinh tÕ lµ
mét nhu cÇu cÊp b¸ch ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta, lµ mét néi dung cña c«ng
nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta trong nh÷ng n¨m tríc m¾t. Trong viÖc më
cöa, héi nhËp, ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ híng u tiªn vµ lµ
träng ®iÓm. ChuyÓn híng chiÕn lîc, x©y dùng nÒn kinh tÕ më ®ßi hái ph¶i ®iÒu
chØnh c¬ cÊu kinh tÕ ®Ó võa héi nhËp khu vùc, võa héi nhËp toµn cÇu.
9
tailieuonthi
3. KÕt qu¶ cña ®êng lèi c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam trong
thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi
a. VÒ kinh tÕ- x· héi
§Êt níc ta kh«ng nh÷ng ®· tho¸t ra khái khñng ho¶ng chØ sau 10 n¨m ®æi
míi, ngay c¶ khi cßn bÞ Mü bao v©y, cÊm vËn, t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó
chuyÓn sang thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, mµ cßn
®¹t ®îc t«c ®é t¨ng trëng kh¸. Thêi kú 1991-2000, tèc ®é t¨ng trëng b×nh
qu©n hµng n¨m ®¹t h¬n 7,5%, ®a GDP t¨ng gÊp ®«i, trong khi ph¶i chÞu nh÷ng
t¸c ®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Ch©u ¸ vµ trªn thÕ giíi vµo
cuèi thËp niªn 90 cña thÕ kû 20. NÒn kinh tÕ ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa tõng
bíc ®îc kh¼ng ®Þnh vµ x©y dùng mét c¸ch ®ång bé h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n; ®êi
sèng vËt chÊt cña ®¹i bé phËn nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn, ®ång thêi chó träng thùc
hiÖn chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo víi nh÷ng kÕt qu¶ ®îc thÕ giíi ®¸nh gi¸
cao. ChØ trong 5 n¨m 1993-1998, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi trªn c¶ níc ®·
t¨ng gÊp 2,45 lÇn; tû lÖ hé ®ãi nghÌo vÒ c¶ l¬ng thùc, thùc phÈm vµ phi l¬ng
thùc, thùc phÈm ®· gi¶m tõ trªn 50% giai ®o¹n 1992- 1993 xuèng cßn trªn 30%
giai ®o¹n 1997- 1998. §i ®«i víi ph¸t triÓn kinh tÕ, §¶ng vµ Nhµ níc ta lu«n
ch¨m lo x©y dùng nÒn v¨n hãa ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. §êi sèng tinh thÇn trong
x· héi ®îc c¶i thiÖn râ rÖt, nh©n d©n ®îc quyÒn tù do tÝn ngìng
( B¸o Lý
luËn vµ chÝnh trÞ sè 1- 2005, tr.22)
b. VÒ chÝnh trÞ
Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ, hÖ thèng chÝnh trÞ tõng bíc ®îc ®æi míi. T×nh h×nh
chÝnh trÞ- x· héi c¬ b¶n ®îc æn ®Þnh, nh §¹i héi IX ®· nhÊn m¹nh: ®ã võa lµ
®iÒu kiÖn rÊt c¬ b¶n, võa lµ kÕt qu¶ cña ®æi míi kinh tÕ- x· héi. Quan hÖ ®èi
ngo¹i kh«ng ngõng ®îc më réng, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®îc tiÕn hµnh chñ
®éng vµ ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tèt. Víi tinh thÇn “ ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶
c¸c níc”, ®Õn nay chóng ta ®· thiÕt lËp ®îc quan hÖ toµn diÖn víi hÇu hÕt c¸c
níc trªn thÕ giíi, lµ thµnh viªn cña nhiÒu tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc. Ngoµi ra,
10
tailieuonthi
t×nh h×nh chÝnh trÞ trong níc còng cùc k× æn ®Þnh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
viÖc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam. Víi nh÷ng ngêi lì bÞ kÎ xÊu
dô dç, §¶ng vµ Nhµ níc ta lu«n dang tay ®ãn hä trë vÒ, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä
®îc lµm ¨n, sinh sèng, ®îc hßa ®ång trong cuéc sèng víi mäi ngêi, víi x· héi
( B¸o Lý luËn vµ chÝnh trÞ sè 1- 2005, tr.23).
II. C¬ së lý luËn triÕt häc cña ®êng lèi c«ng nghiÖp
hãa- hiÖn ®¹i hãa ë viÖt nam trong thêi kú qu¸ ®é
1. Lùc lîng s¶n xuÊt
a.Kh¸i niÖm
Lùc lîng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ngêi
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt bao gåm ngêi
lao ®éng víi kü n¨ng lao ®éng cña hä vµ t liÖu s¶n xuÊt, tríc hÕt lµ c«ng cô lao
®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, søc lao ®éng cña con ngêi vµ t liÖu s¶n xuÊt,
tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh lùc lîng s¶n xuÊt.
( Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c- Lªnin, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia, 2004, tr. 351)
Theo quan niÖm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c, lÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt
cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh mèi quan hÖ kh¸ch quan, phæ biÕn: mét mÆt,con
ngêi ph¶i quan hÖ víi giíi tù nhiªn nh»m biÕn ®æi giíi tù nhiªn ®ã, quan hÖ nµy
®îc biÓu hiÖn ë lùc lîng s¶n xuÊt, mÆt kh¸c, con ngêi ph¶i quan hÖ víi nhau
®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, quan hÖ nµy ®îc biÓu biÖ ë quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc lîng
s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt ®èi lËp biÖn chøng cña mét thÓ thèng
nhÊt kh«ng thÓ t¸ch rêi- ph¬ng thøc s¶n xuÊt. Trong mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt
th× lùc lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùc lîng s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng
lµ thíc ®o thùc tiÔn cña con ngêi trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o tù nhiªn nh»m b¶o
®¶m sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi mµ cßn lµm thay ®æi quan hÖ
gi÷a ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt, thay ®æi c¸c quan hÖ trong x· héi .
11
tailieuonthi
b. C¸c yÕu tè cña lùc lîng s¶n xuÊt
Trong c¸c yÕu tè cña lùc lîng s¶n xuÊt, ngêi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸
tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, víi søc m¹nh vµ kü n¨ng lao ®éng cña m×nh, sö dông t
liÖu lao ®éng, tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng ®Ó
s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, søc m¹nh vµ
kü n¨ng lao ®éng cña con ngêi ngµy cµng ®îc t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ trÝ tuÖ cña
con ngêi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, hµm lîng trÝ tuÖ cña lao ®éng ngµy cµng cao.
Ngµy nay, víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, lao ®éng trÝ tuÖ ngµy
cµng ®ãng vai trß chÝnh yÕu. Cïng víi ngêi lao ®éng, c«ng cô lao ®éng còng lµ
m«t yÕu tè c¬ b¶n cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong t liÖu
s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng do con ngêi s¸ng t¹o ra, lµ “søc m¹nh cña tri thøc ®·
®îc vËt thÓ hãa”, nã “nh©n” søc m¹nh cña con ngêi trong qu¸ tr×nh lao ®éng
s¶n xuÊt. Qua thêi gian, c«ng cô lao ®éng kh«ng ngõng ®îc c¶i tiÕn vµ hoµn
thiÖn. ChÝnh sù c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng c«ng cô lao ®éng ®· lµm biÕn
®æi toµn bé t liÖu s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng lµ thíc ®o
tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi, lµ tiªu chuÈn ph©n biÖt c¸c thêi ®¹i
kinh tÕ lÞch sö. Trong sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, khoa häc ®ãng vai trß
ngay cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lµ ®éng lùc
m¹nh mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Cã thÓ nãi: khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn
®¹i lµ ®¨c trng cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ( Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸cLªnin, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia, 2004, tr.352).
2. C¬ së lý luËn ®Ó x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô trung
t©m trong suèt thêi ký qu¸ ®é ë ViÖt Nam
Tõ thËp niªn 60 cña thÕ kû XX, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· ®Ò ra ®êng lèi
c«ng nghiÖp hãa vµ coi c«ng nghiÖp hãa lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú
qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Bëi v× sao §¶ng vµ Nhµ níc ta l¹i coi träng viÖc
thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i hãa ®Õn nh vËy? Muèn tr¶ lêi
12
tailieuonthi
®îc c©u hái nµy chóng ta sÏ ph¶i cïng nhau ®i t×m hiÓu nh÷ng nguyªn nh©n s©u
xa cña vÊn ®Ò nµy.
§Ó cã mét x· héi nh ngµy nay kh«ng ph¶i do tù nhiªn mµ cã, nã do qu¸ tr×nh
tÝch luü vÒ lîng ngay tõ khi loµi ngêi xuÊt hiÖn, khi mµ s¶n xuÊt th« s¬, ®êi
sèng kh«ng æn ®Þnh, c¬ së vËt chÊt hÇu nh kh«ng cã g× nhng b»ng sù nç lùc,
con ngêi t¸c ®éng vµo giíi t nhiªn, c¶i biÕn nã th«ng qua lao ®éng vµ traØ qua
nhiÒu th¨ng trÇm cña lÞch sö, giê ®©y con ngêi ®· t¹o ra ®îc nh÷ng thµnh c«ng
®¸ng kÓ. Thµnh tùu ®¹t ®îc lµ do quy luËt ph¸t triÓn, do tù th©n vËn ®éng cña
con ngêi trong toµn x· héi. Ngµy nay, trong c«ng cuéc x©y dùng kinh tÕ, c¸c
níc ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu trong cuéc ch¹y ®ua vÒ kinh tÕ. ThÓ hiÖn ë c¸c chÝnh
s¸ch, ®êng lèi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy mét toµn diÖn h¬n, vÒ c¸c mÆt quan hÖ
s¶n xuÊt, lùc lîng s¶n xuÊt, nÒn v¨n hãa vµ con ngêi cña x· héi ®ã. Muèn x©y
dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt th× c«ng nghiÖp hãahiÖn ®¹i hãa chÝnh lµ con ®êng duy nhÊt vµ tÊt yÕu ®Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã. C«ng
nghiÖp ho¸ lµ xu híng mang tÝnh quy luËt cña c¸c níc ®i tõ nÒn s¶n xuÊt nhá
lªn mét nÒn s¶n xuÊt lín nh níc ta hiÖn nay. Tuy nhiªn, tuú tõng níc kh¸c
nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕn lªn kh¸c nhau, môc tiªu ph¸t triÓn kh«ng gièng
nhau nªn c¸ch thøc tiÕn hµnh c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn
®¹i kh«ng gièng nhau. §èi víi nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh
níc ta (nÒn s¶n xuÊt nhá, kü thuËt thñ c«nglµ chñ yÕu ) c«ng nghiÖp hãa lµ qu¸
tr×nh mang tÝnh quy luËt, tÊt yÕu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh»m t¹o ra c¬ së vËt
chÊt- kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i.
Sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, nhiÒu níc dï th¾ng hay b¹i ®Òu trë
thµnh níc kiÖt quÖ ®· trë thµnh mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cho bíc khëi
®éng cña cuéc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn, cuéc c¸ch m¹ng khoa
häc- kü thuËt diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c níc do nhiÒu nguyªn nh©n dÔ dÉn
®Õn sù chªnh lÖch vÒ kinh tÕ.
ViÖt Nam lµ mét níc cã nÒn kinh tÕ nhá, ngêi d©n chñ yÕu lµm n«ng
nghiÖp, lai l¹c hËu vÒ khoa häc- kü thuËt, lùc lîng s¶n xuÊt cßn non nít cha
13
tailieuonthi
phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña chñ nghÜa x· héi. §Ó cã c¬ së kü thuËt cña nÒn
s¶n xuÊt lín, kh«ng cßn con ®êng nµo kh¸c lµ c«ng nghiÖp hãa, c¬ khÝ hãa c©n
®èi vµ hiÖn ®¹i trªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao. Muèn vËy, c«ng
nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ph¶i ph¸t triÓn tuÇn tù vµ ph¸t triÓn nh¶y vät, cïng lóc
thùc hiÖn hai cuéc c¸ch m¹ng ®ã lµ chuyÓn lao ®éng th« s¬ sang lao ®éng b»ng
m¸y mãc vµ chuyÓn lao ®éng m¸y mãc sang lao ®éng tù ®éng ho¸ cã sù chØ ®¹o
cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
HiÖn nay, trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, c«ng nghiÖp hãa vÉn ®ang ®îc coi lµ
ph¬ng híng chñ ®¹o, ph¶i tr¶i qua cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §èi víi níc
ta, khi nh÷ng t tëng c¬ b¶n trong häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi
®îc nhËn thøc l¹i mét c¸ch khoa häc vµ s©u s¾c víi t c¸ch lµ c¬ së lý luËn cña
c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc th× chóng ta ph¶i ®Èy m¹nh sù nghiÖp
nµy trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi ®Ó nhanh chãng t¹o ra lùc lîng
s¶n xuÊt, hiÖn ®¹i cho chÕ ®é x· héi míi. C«ng nghiÖp hãa ph¶i ®i ®«i víi hiÖn
®¹i hãa, kÕt hîp nh÷ng bíc tiÕn tuÇn tù vÒ c«ng nghÖ víi viÖc tranh thñ nh÷ng
c¬ héi ®i t¾t, ®ãn ®Çu, h×nh thµnh nh÷ng mòi nhän ph¸t triÓn theo tr×nh ®é tiªn
tiÕn cña khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi.
V× vËy cã thÓ kh¼ng ®Þnh c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô trung
t©m trong thêi kú qu¸ ®é.
3. C¬ së lý luËn ®Ó x¸c ®Þnh quan ®iÓm c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ
nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam
C«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc ph¶i b¶o ®¶m x©y dùng nÒn kinh tÕ
®éc lËp tù chñ, tríc hÕt lµ ®éc lËp tù chñ vÒ ®êng lèi, chÝnh s¸ch, ®ång thêi cã
tiÒm lùc kinh tÕ ®ñ m¹nh: cã møc tÝch luü ngµy cµng cao tõ néi bé nÒn kinh tÕ;
cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, cã søc c¹nh tranh; kÕt cÊu h¹ tÇng ngµy cµng hiÖn ®¹i
vµ cã mét sè nghµnh c«ng nghiÖp nÆng then chèt; cã n¨ng lùc néi sinh vÒ khoa
häc vµ c«ng nghÖ; gi÷ v÷ng æn ®Þnh kinh tÕ- tµI chÝnh vÜ m«
14
X©y dùng nÒn
tailieuonthi
kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ; kÕt hîp néi
lùc víi ngo¹i lùc thµnh nguån lùc tæng hîp ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc.
Ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ, c¬ cÊu lao ®éng theo híng c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa. ChuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t dùa trªn c¬ së ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh vµ c¸c lîi thÕ
so s¸nh cña ®Êt níc, t¨ng søc canh tranh, g¾n víi thi trêng trong níc vµ ngoµi
níc, nhu cÇu ®êi s«ng nh©n d©n vµ quèc phßng, an ninh.
T¨ng cêng sù chØ ®¹o vµ huy ®éng vèn c¸c nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh
c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ
®a n«ng- l©m- ng nghiÖp lªn méy tr×nh ®é míi b»ng øng dông khoa häc c«ng
nghÖ, nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc; ®Èy m¹nh thuû lîi hãa, c¬ giíi hãa,®iÖn khÝ
hãa; quy ho¹ch sö dông ®Êt hîp lý; ®æi míi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, t¨ng gi¸
trÞ thu ®îc trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch; gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò tiªu thô n«ng s¶n hµng
hãa.
C«ng nghiÖp võa ph¸t triÓn c¸c nghµnh sö dông nhiÒu lao ®éng, võa ®i nhanh
vµo mét sè nghµnh, lÜnh vùc cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao. X©y dùng cã
chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng quan träng s¶n xuÊt t liÖu s¶n xuÊt cÇn
thiÕt ®Ó trang bÞ cho c¸c nghµnh kinh tÕ vµ quèc phßng.
Ph¸t triÓn m¹nh vµ n©ng cao chÊt lîng c¸c nghµnh dÞch vô. X©y dùng ®ång
bé vµ tõng bíc hiÖn ®¹i hãa hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng: giao th«ng, tho¸t níc
VÒ chiÕn lîc ph¸t triÓn c¸c vïng, ph¸t huy vai trß cña c¸c vïng kinh tÕ träng
®iÓm cã møc t¨ng trëng cao, tÝch luü lín; ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó phat triÓn
c¸c vïng kh¸c. Sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm tµi nguyªn, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i
trêng tù nhiªn, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, coi ®©y lµ mét néi dung quan träng
cña chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi ( V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia,
2001, tr. 91, 92, 93, 94).
Bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i ph¸t huy nh©n tè con ngêi bëi ngêi lao ®éng chÝnh lµ
chñ thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt.
15
tailieuonthi
KÕt luËn
Sù nhiÖp c«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Nã
nh»m tíi nh÷ng môc tiªu rÊt cô thÓ vµ mang tÝnh c¸ch m¹ng. Nã thay ®æi míi
hµng loat vÊn ®Ò c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn, c¶ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ- x· héi. Nã
b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c- Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh trong hoµn
c¶nh ®iÒu kiÖn míi.
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa lµ nh»m môc tiªu biÕn ®æi níc ta thµnh níc c«ng
nghiÖp, c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt
tiÕn bé, phï hîp víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nguån lùc con ngêi ®îc ph¸t huy,
møc sèng vËt chÊt tinh thÇn ®îc n©ng cao, quèc phßng vµ an ninh v÷ng ch¾c,
d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa
hiÖn nay míi chØ lµ bíc ®Çu nh÷ng thµnh tùu khiªm tèn mµ nÒn kinh tÕ ViÖt
Nam ®¹t ®îc rÊt ®¸ng khÝch lÖ.
C«ng nghiÖp hãa- hiÖn ®¹i hãa lµ mét ®Ò tµi hÕt søc réng lín, v× vËy trong bµi
viÕt nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong ®îc sù gãp
ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n.
16
tailieuonthi
Danh môc tµI liÖu tham kh¶o
1. B¸o Lý luËn vµ ChÝnh trÞ sè 1- 2005
2. T¹p chÝ Céng s¶n sè 1- 1999
3. Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c- Lªnin, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia
4. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia
5. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia
17
- Xem thêm -