tailieuonthi
lêi më ®Çu
Trong x· héi cã giai cÊp, giai cÊp thèng trÞ chiÕm ®o¹t lao ®éng cña
c¸c giai cÊp vµ tÇng líp bÞ trÞ, chiÕm ®o¹t cña c¶i x· héi vµo tay m×nh. C¸c
giai cÊp, tÇng líp bÞ trÞ kh«ng nh÷ng bÞ chiÕm ®o¹t kÕt qu¶ lao ®éng mµ hä
cßn bÞ ¸p bøc vÒ chÝnh trÞ, x· héi vµ tinh thÇn. Kh«ng cã sù b×nh ®¼ng gi÷a
giai cÊp thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ trÞ, ch¼ng h¹n gi÷a giai cÊp c¸c nhµ t b¶n víi
giai cÊp nh÷ng c«ng nh©n lµm thuª. Giai cÊp bãc lét bao giê còng dïng mäi
biÖn ph¸p vµ ph¬ng tiÖn b¶o vÖ ®Þa vÞ giai cÊp cña hä, duy tr× cñng cè kinh tÕ
x· héi cho phÐp hä ®îc hëng nh÷ng ®Æc quyÒn, ®Æc lîi giai cÊp. C«ng cô
chñ yÕu lµ quyÒn lùc nhµ níc. Lîi Ých c¬ b¶n cña giai cÊp bÞ trÞ ®èi lËp víi lîi
Ých c¬ b¶n cña giai cÊp thèng trÞ. §©y lµ ®èi kh¸ng vÒ quyÒn lîi gi÷a nh÷ng
giai cÊp ¸p bøc bãc lét vµ nh÷ng giai cÊp, tÇng líp bÞ ¸p bøc, bÞ bãc lét.
§èi kh¸ng lµ nguyªn nh©n cña ®Êu tranh giai cÊp. Cã ¸p bøc th× cã ®Êu
tranh chèng ¸p bøc. V× vËy ®Êu tranh giai cÊp kh«ng do mét lý thuyÕt x· héi
nµo t¹o ra mµ lµ hiÖn tîng tÊt yÕu kh«ng thÓ tr¸nh ®îc trong x· héi cã ¸p
bøc giai cÊp.
§Êu tranh giai cÊp lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc thóc ®Èy sù vËn ®éng
vµ ph¸t triÓn cña x· héi cã sù ph©n chia giai cÊp.
tailieuonthi
Ch¬ng I. Giai cÊp
I. Giai cÊp lµ g×?
Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö chØ ra r»ng, c¸c giai cÊp x· héi h×nh thµnh
mét c¸ch kh¸ch quan g¾n liÒn víi nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn lÞch sö nhÊt ®Þnh
cña s¶n xuÊt. Trong t¸c phÈm "S¸ng kiÕn vÜ ®¹i", Lª Nin ®· ®a ra ®Þnh nghÜa
vÒ giai cÊp nh sau:
"Ngêi ta gäi lµ giai cÊp, nh÷ng tËp ®oµn to lín gåm nh÷ng ngêi kh¸c
nhau vÒ ®Þa vÞ cña hä trong mét hÖ thèng s¶n xuÊt x· héi nhÊt ®Þnh trong lÞch
sö, kh¸c nhau vÒ quan hÖ cña hä (thêng th× nh÷ng quan hÖ nµy ®îc ph¸p
luËt quy ®Þnh vµ thõa nhËn) ®èi víi nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt, vÒ vai trß cña hä
trong nh÷ng tæ chøc lao ®éng x· héi, vµ nh vËy lµ kh¸c nhau vÒ c¸ch thøc
hëng thô vµ vÒ phÇn cña c¶i x· héi Ýt hoÆc nhiÒu mµ hä ®îc hëng. Giai cÊp
lµ nh÷ng tËp ®oµn ngêi mµ tËp ®oµn nµy th× cã thÓ chiÕm ®o¹t lao ®éng cña
tËp ®oµn kh¸c, do chç c¸c tËp ®oµn ®ã cã ®Þa vÞ kh¸c nhau trong mét chÕ ®é
kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh.
II. Nguån gèc vµ kÕt cÊu giai cÊp.
1. Nguån gèc giai cÊp.
Trong x· héi cã nhiÒu nhãm ngêi, tËp ®oµn ngêi ®îc ph©n biÖt b»ng
nh÷ng ®Æc trng kh¸c nhau: tuæi t¸c, giíi tÝnh, d©n téc, chng téc, quèc gia,
nghÒ nghiÖp
Trong nh÷ng sù kh¸c nhau ®ã, cã mét sè lµ do nguyªn nh©n tù
nhiªn, mét sè kh¸c lµ do nguyªn nh©n x· héi. Nh÷ng sù kh¸c biÖt ®ã tù nã
kh«ng s¶n sinh ra sù ®èi lËp vÒ x· héi. ChØ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi nhÊt
®Þnh míi dÉn ®Õn sù ph©n chia x· héi thµnh nh÷ng giai cÊp kh¸c nhau. Chñ
nghÜa duy vËt lÞch sö kh¼ng ®Þnh sù ph©n chia x· héi thµnh giai cÊp lµ do
nguyªn nh©n kinh tÕ.
S¶n xuÊt x· héi dÇn dÇn ph¸t triÓn, viÖc sö dông c«ng cô b»ng kim lo¹i
lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn ®· dÉn tíi sù ph©n c«ng l¹i lao ®éng
trong x· héi: ch¨n nu«i t¸ch khái trång trät, s¶n xuÊt thñ c«ng còng dÇn dÇn
trë thµnh mét ngµnh t¬ng ®èi ®éc lËp víi n«ng nghiÖp, lao ®éng trÝ ãc t¸ch
2
tailieuonthi
khái lao ®éng ch©n tay. Víi lùc lîng s¶n xuÊt míi, chÕ ®é lµm chung, ¨n
chung nguyªn thñy kh«ng cßn thÝch hîp n÷a, s¶n xuÊt gia ®×nh c¸ thÓ trë
thµnh h×nh thøc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ h¬n. T liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lµm ra
trë thµnh tµi s¶n riªng cña tõng gia ®×nh. Së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt
xuÊt hiÖn vµ dÇn dÇn thay thÕ së h÷u céng ®ång nguyªn thuû. ChÕ ®é t h÷u ra
®êi dÉn tíi sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ t µi s¶n trong néi bé c«ng x·. X· héi ph©n ho¸
thµnh nh÷ng giai cÊp kh¸c nhau, giai cÊp bãc lét thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ bãc
lét, bÞ thèng trÞ. Nh vËy, sù ph©n chia x· héi thµnh giai cÊp lµ kÕt qu¶ tÊt
nhiªn cña chÕ ®é kinh tÕ dùa trªn sù chiÕm h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt.
Sù h×nh thµnh giai cÊp diÔn ra theo hai con ®êng:
- Thø nhÊt, sù ph©n ho¸ bªn trong néi bé c«ng x· thµnh kÎ bãc lét vµ
ngêi bÞ bãc lét.
- Thø hai, nh÷ng tï binh bÞ b¾t trong chiÕn tranh gi÷a c¸c bé l¹c kh«ng
bÞ giÕt nh tríc mµ bÞ biÕn thµnh n« lÖ.
ChÕ ®é cã giai cÊp ®Çu tiªn trong lÞch sö x· héi loµi ngêi lµ chÕ ®é
chiÕm h÷u n« lÖ, tiÕp theo lµ chÕ ®é phong kiÕn, chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa lµ
bíc ph¸t triÓn cuèi cïng vµ cao nhÊt cña x· héi cã giai cÊp.
2. KÕt cÊu giai cÊp.
Trong x· héi cã giai cÊp, mçi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi ®Òu cã mét kÕt
cÊu giai cÊp nhÊt ®Þnh. Khi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nµy thay thÕ h×nh th¸i
kinh tÕ - x· héi kh¸c, kÕt cÊu giai cÊp còng thay ®æi.
Mçi kÕt cÊu giai cÊp trong x· héi cã giai cÊp ®Òu cã c¸c giai cÊp c¬ b¶n
vµ kh«ng c¬ b¶n. Nh÷ng giai cÊp c¬ b¶n lµ nh÷ng giai cÊp xuÊt hiÖn vµ tån t¹i
g¾n liÒn víi ph¬ng thøc s¶n xuÊt thèng trÞ cña x· héi. Sù ®èi kh¸ng vµ cuéc
®Êu tranh cña c¸c giai cÊp ®ã biÓu hiÖn m©u thÉun c¬ b¶n cña ph¬ng tøhc s¶n
xuÊt ®· sinh ra chóng.
Bªn c¹nh nh÷ng giai cÊp c¬ b¶n, trong kÕt cÊu giai cÊp cßn cã giai cÊp
kh«ng c¬ b¶n. Trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, ®ã lµ nh÷ng n«ng trÞ do cã Ýt
ruéng ®Êt. Trong x· héi phong kiÕn, ®ã cã thÓ lµ giai cÊp n« lÖ vµ chñ n« víi
t c¸ch tµn d cña x· héi cñ; lµ giai cÊp t s¶n ra ®êi trong lßng x· héi phong
3
tailieuonthi
kiÕn. Trong x· héi t b¶n, nh÷ng giai cÊp kh«ng c¬ b¶n lµ giai cÊp ®Þa chñ víi
t c¸ch lµ tµn d, giai cÊp n«ng d©n.
Cïng víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, mçi giai cÊp trong mét kÕt cÊu giai cÊp
- x· héi còng cã nh÷ng biÕn ®æi nhÊt ®Þnh. Nh÷ng sù biÕn ®æi Êy dÉn ®Õn sù
thay ®æi ®Þa vÞ cña c¸c giai cÊp ®ã trong hÖ thèng s¶n xuÊt x· héi.
Trong kÕt cÊu cña x· héi cã giai cÊp, ngoµi c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng cßn
cã tÇng líp trÝ thøc lµm c«ng viÖc chñ yÕu b»ng trÝ ãc. TÇng líp trÝ thøc kh«ng
ph¶i lµ mét giai cÊp. Nã ®îc h×nh thµnh tõ nh÷ng giai cÊp kh¸c nhau vµ còng
phôc vô nh÷ng giai cÊp kh¸c nhau.
Ph©n tÝch kÕt cÊu giai cÊp vµ sù biÕn ®æi cña nã gióp ta hiÓu ®Þa vÞ, vai
trß vµ th¸i ®é chÝnh trÞ cña mçi giai cÊp ®èi víi mçi cuéc vËn ®éng lÞch sö, ®Æc
biÖt lµ trong cuéc ®Êu tranh cña thêi ®¹i ngµy nay.
4
tailieuonthi
ch¬ng ii. ®Êu tranh giai cÊp.
" §Êu tranh giai cÊp lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc thóc ®Èy sù vËn ®éng
vµ ph¸t triÓn cña x· héi cã sù ph©n chia giai cÊp".
§Êu tranh giai cÊp thùc chÊt lµ cuéc ®Êu tranh gi÷a nh÷ng giai cÊp mµ
lîi Ých c¨n b¶n ®èi lËp nhau.
§Êu tranh giai cÊp lµ mét trong lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x· héi cã
giai cÊp ®èi kh¸ng. §iÒu ®o ®îc thÓ hiÖn tríc hÕt ë chç: Th«ng qua ®Êu
tranh giai cÊp sù xung ®ét gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt míi vµ quan hÖ s¶n xuÊt giµ
cçi ®îc gi¶i quyÕt, bíc qu¸ ®é tõ mét chÕ ®é x· héi lçi thêi sµng mét chÕ ®é
míi cao h¬n ®îc thùc hiªn.
XÐt ®Õn cïng, nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi lµ
ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Song sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt chØ diÔn
ra khi quan hÖ s¶n xuÊt cßn phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng
s¶n xuÊt. Khi quan hÖ s¶n xuÊt ®· lçi thêi th× m©u thuÉn víi lùc lîng s¶n
xuÊt, m©u thuÉn nµy biÓu hiÖn vÒ mÆt x· héi thµnh m©u thuÉn gi÷a giai cÊp
c¸ch m¹ng ®¹i biÓu cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi, víi giai cÊp bãc lét, thèng
trÞ - ®¹i biÓu cho nh÷ng lîi Ých g¾n liÒn víi quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi. MÉu
thuÉn ®ã chØ cã thÓ ®îc gi¶i quyÕt b»ng cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai
cÊp c¸ch m¹ng vµ quÇn chóng bÞ bãc lét, mµ ®Ønh cao cña nã lµ c¸ch m¹ng x·
héi, thay thÕ quan hÖ x· héi cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi, më ra ®Þa bµn míi
cho s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn. S¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn, ®¬ng nhiªn kÐo
theo sù ph¸t triÓn cña toµn bé ®êi sèng x· héi.
Tõ khi ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa xuÊt hiÖn trªn vò ®µi lÞch
sö, viÖc x· héi n¾m lÊy quyÒn së h÷u toµn bé t liÖu s¶n xuÊt ®· lu«n lu«n lµ
mét lý tëng t¬ng lai mµ nhiÒu c¸ nh©n còng nh nhiÒu m«n ph¸i trän vÑn ®·
tõng ph¶ng phÊt nh×n thÊy Ýt nhiÒu lê mê ë tríc m¾t. Nhng viÖc chiÕm h÷u
®ã chØ cã thÓ trë thµnh mét kh¶ n¨ng, trë thµnh mét tÊt yÕu lÞch sö, mét khi
mµ c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó thùc hiÖn viÖc ®ã ®· cã s½n råi. Còng nh mäi sù
5
tailieuonthi
tiÕn bé kh¸c cña x· héi, viÖc ®ã mµ cã thÓ thùc hiÖn ®îc, th× kh«ng ph¶i lµ
do ë chç ngêi ta ®· hiÓu r»ng sù tån t¹i cña giai cÊp lµ tr¸i víi chÝnh nghÜa,
tr¸i víi b×nh ®¼ng, kh«ng ph¶i lµ do ë chç chØ ®¬n thuÇn cã ý muèn tiªu diÖt
c¸c giai cÊp Êy, mµ lµ do nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ míi nhÊt ®Þnh. T×nh tr¹ng x·
héi ph©n chia thµnh mét giai cÊp bãc lét vµ mét giai cÊp bÞ bãc lét, thµnh mét
giai cÊp thèng trÞ vµ mét giai cÊp bÞ ¸p bøc lµ mét hËu qu¶ tÊt nhiªn cña t×nh
tr¹ng ph¸t triÓn thÊp kÐm cña nÒn s¶n xuÊt tríc kia. Chõng nµo tæng sè s¶n
phÈm do lao ®éng cña x· héi lµm ra chØ míi cung cÊp ®îc mét sè gäi lµ vît
chót Ýt c¸i sè thËt cÇn thiÕt ®Ó võa ®ñ ®Ó ®¶m b¶o sù sinh sèng cña mäi ngêi
mµ th«i, chõng nµo mµ lao ®éng vÉn cho¸n hÕt hay hÇu hÕt thêi giê cña ®¹i ®a
sè thµnh viªn trong x· héi, th× tÊt nhiªn x· héi ®ã ph¶i chia thµnh gia cÊp lµ
®iÒu tÊt yÕu xÈy ra. Khi giai cÊp thèng trÞ nµy, hay mét giai cÊp thång trÞ kh¸c
trë thµnh mét sù lçi thêi, mét tr¹ng th¸i cæ hñ th× cÇn ph¶i cã mét giai cÊp míi
tiÕn bé h¬n, ph¸t triÓn h¬n phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt míi vµ diÔn ra cuéc
®Êu tranh gi÷a nh÷ng giai cÊp nµy, giai cÊp tiÕn bé tÊt yÕu sÏ giµnh th¾ng lîi
vµ cø nh thÕ thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn ®i lªn.
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen chøng minh r»ng, s¶n xuÊt vËt chÊt ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ngêi vµ x· héi loµi ngêi lµ hµnh ®éng
lÞch sö ®Çu tiªn cña con ngêi. T¸c ®éng biÖn chøng gi÷a c¶i tiÕn s¶n xuÊt víi
nhu cÇu kh«ng ngõng t¨ng lªn lµ ®éng lùc ph¸t triÓn c¬ b¶n, thêng xuyªn cña
tÊt c¶ x· héi. S¶n xuÊt vËt chÊt bao giê còng ph¸t triÓn trong mét quan hÖ s¶n
xuÊt nhÊt ®Þnh. Khi quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng cßn phï hîp víi lùc lîng s¶n
xuÊt, th× nã trë thµnh xiÒng xÝch cña lùc lîng s¶n xuÊt, dÉn ®Õn nh÷ng cuéc
khñng ho¶ng ph¸ ho¹i lùc lîng s¶n xuÊt,. Trong c¸c x· héi cã ®èi kh¸ng giai
cÊp, nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi kh«ng tù ®éng nhêng chç cho quan hÖ
s¶n xuÊt míi. Chóng ®îc giai cÊp thèng trÞ b¶o vÖ b»ng tÊt c¶ søc m¹nh
chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ t tëng, ®Æc biÖt lµ b»ng b¹o lùc cã tæ chøc. Muèn thay
®æi quan hÖ s¶n xuÊt ®Ó gi¶i phãng søc s¶n xuÊt ph¶i g¹t bá lùc c¶n lín lao Êy.
§iÒu ®ã chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc qua ®Êu tranh giai cÊp vµ c¸ch m¹ng x· héi.
XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm xem sù vËn ®éng néi t¹i cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt
6
tailieuonthi
quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña toµn bé lÞch sö x· héi, C.M¸c vµ Ph ¡ngghen ®·
xem ®Êu tranh giai cÊp mµ ®Ønh cao lµ thêi kú c¸ch m¹ng, nh ®ßn bÈy ®Ó
thay ®æi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi do ®ã "®Êu tranh giai cÊp lµ ®éng lùc trùc
tiÕp cña lÞch sö c¸c x· héi cã giai cÊp.
Trong x· héi cã ¸p bøc giai cÊp, ®Êu tranh giai cÊp ch¨ng nh÷ng c¶i t¹o
x· héi mµ cßn cã t¸c dông c¶i t¹o b¶n th©n c¸c giai cÊp c¸ch m¹ng vµ quÇn
chóng lao ®éng. ChØ qua ®Êu tranh cho tù do, kh«ng cam chÞu sè phËn n« lÖ,
c¸c giai cÊp bÞ ¸p bøc míi gét söa ®îc tinh thÇn n« lª vµ nh÷ng tËp qu¸n xÊu
do chÕ ®é ngêi ¸p bøc ngêi s¶n sinh ra.
LÞch sö nh©n lo¹i ®· chøng minh vai trß to lín cña ®Êu tranh giai cÊp
chèng ¸p bøc bãc lét. Thêi cæ ®¹i nÕu kh«ng cã c¸c cuéc ®Êu tranh ngµy cµng
m¹nh mÏ cña hµng chôc v¹n n« lÖ vµ tÇng líp b×nh d©n chèng giai cÊp chñ n«
th× chÕ ®é n« lÖ dï ®· thèi n¸t còng kh«ng thÓ sôp ®æ. Cuèi x· héi phong kiÕn
c¸c phong trµo ®Êu tranh cña n«ng d©n, thî thñ c«ng, th¬ng nh©n, trÝ thøc
do giai cÊp t s¶n l·nh ®¹o ®· dÉn ®Õn c¸c cuéc c¸ch m¹ng t s¶n trong c¸c
thÕ kû XVI, XVII, XVIII lµm sôp ®æ chÕ ®é phong kiÕn, ®a x· héi chuyÓn
sang thêi ®¹i t s¶n.
Cuéc ®Êu tranh giai cÊp do giai cÊp c«ng nh©n tiÕn hµnh lµ cuéc ®Êu
tranh giai cÊp cuèi cïng trong lÞch sö loµi ngêi. Nã lµ ph¬ng tiÖn tÊt yÕu ®Ó
gi¶i phãng chia giai cÊp do giai cÊp c«ng nh©n tiÕn hµnh lµ cuéc ®Êu tranh giai
cÊp cuèi cïng trong lÞch sö loµi ngêi. Nã lµ ph¬ng tiÖn tÊt yÕu ®Ó gi¶i phãng
toµn x· héi khái ¸ch ¸p bøc, bãc lét, khái sö ph©n chia giai cÊp vµ ®Êu tranh
giai cÊp. V× vËy ®©y lµ mét qu¸ tr×nh ®Êu tranh rÊt l©u dµi vµ v« cïng phøc t¹p.
Cuéc ®Êu tranh giai cÊp ph¸t triÓn tÊt yÕu dÉn ®Õn c¸ch m¹ng v« s¶n. Cuéc
c¸ch m¹ng nµy th¾ng lîi tríc hÕt ë nh÷ng kh©u yÕu nhÊt cña chñ nghÜa t
b¶n, n¬i giai cÊp c«ng nh©n vµ c¸c lùc lîng c¸ch m¹ng cã nh÷gn ®iÒu kiÖn
kh¸ch quan vµ chñ quan ®Ó giµnh chÝnh quyÒn.
Sau khi giai cÊp c«ng nh©n d©n lao ®éng giµnh ®îc chÝnh quyÒn, ®Êu
tranh giai cÊp cha biÕn mÊt mµ tiÕp tôc diÔn ra gay go phøc t¹p trong ®iÒu
kiÖn míi.
7
tailieuonthi
Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi môc tiªu ®Êu tranh trùc tiÕp
cña gai cÊp c«ng nh©n ®· thay ®æi: tõ môc tiªu giµnh chÝnh quyÒn chuyÓn
sang môc tiªu c¬ b¶n vµ chñ yÕu lµ cñng cè chÝnh quyÒn cña nh©n d©n lao
®éng x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi, träng t©m lµ x©y dùng kinh tÕ.
Giai cÊp t s¶n ®· bÞ lËt ®æ, tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh chèng c¸ch m¹ng x· héi
chñ nghÜa nh»m phôc håi chñ nghÜa t b¶n.
§iÒu kiÖn ®Êu tranh thay ®æi, môc tiªu trùc tiÕp cña c¸c giai cÊp thay
®æi th× h×nh thøc ®Êu tranh giai cÊp còng thay ®æi. Lªnin d· nãi: "Trong ®iÒu
kiÖn chuyªn chÝnh v« s¶n, nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp v«
s¶n kh«ng thÓ gièng nh tríc:1
Cuéc ®Êu tranh giai cÊp trong thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t bant lªn
chñ nghÜa x· héi diªn xra trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc: chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi v¨n
ho¸, t tëng. V.I.Lªnin cho r»ng chñ nghÜa x· héi chØ giµnh ®îc th¾ng lîi
triÖt ®Ó khai giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n x©y
dùng thµnh c«ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi, b¶o ®¶m chñ nghÜa x· héi t¹o ra
®îc n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n chñ nghÜa t b¶n. Môc tiªu nµy cha ®îc
thùc hiÖn th× kh¶ n¨ng phôc håi chñ nghÜa t b¶n vÉn cßn rÊt lín. C¸c thÕ lùc
t b¶n quèc tÕ ra søc ng¨n c¶n giai cÊp c«ng nh©n ®· n¾m chÝnh quyÒn x©y
dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi b»ng nhiÒu ph¬ng tiÖn vµ thñ ®o¹n tõ bao
v©y, cÊm vËn, can thiÖp qu©n sù ®Õn "diÔn biÕn hoµ b×nh". §Ó x©y dùng chñ
nghÜa x· héi, giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng ph¶i lµm thÊt b¹i c¸c
thñ ®o¹n nãi trªn.
Trong ®iÒu kiÖn ®· n¾m ®îc chÝnh quyÒn, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i sö
dông tæng hîp, linh ho¹t c¸c h×nh thøc ®Êu tranh míi, trong ®ã cã ®Êu tranh
b»ng b¹o lùc vµ b»ng hoµ b×nh, b»ng gi¸o dôc thuyÕt phôc vµ b»ng hµnh
chÝnh, ph¸p chÕ, b»ng chÝnh trÞ, qu©n sù vµ b»ng kinh tÕ, b»ng c¶i t¹o c¸c quan
hÖ cò ®· lçi thêi vµ x©y dùng c¸c quan hÖ míi ®óng quy luËt; b»ng liªn minh
gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi c¸c giai cÊp, tÇng líp lao ®éng vµ c¸c tÇng líp
trung gian kh¸c; b»ng “sö dông” giai cÊp t s¶n ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi,
1
1. V.I.Lªnin: Toµn tËp, NXB. TiÕn bé, M¸txc¬va, 1977, t.39, tr.298
8
tailieuonthi
v.v... Cuéc ®Êu tranh v× chñ nghÜa x· héi l©u dµi, gay go phøc t¹p nh thÕ nµo
tuú theho ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ. ë Liªn X« cò vµ c¸c níc x· héi chñ nghÜa
§«ng ¢u cò, c¸c lùc lîng chèng chñ nghÜa x· héi ®· lîi dông t×nh h×nh
khñng ho¶ng cña chñ nghÜa x· héi, nhÊt lµ lîi dông nh÷ng sai lÇm nghiªm
träng cña c¸c ®¶ng céng s¶n cÇm quyÒn ®Ó ®¶o ngîc t×nh thÕ, lËp l¹i trËt tù t
s¶n. Hai lo¹i sai lÇm nghiªm träng dÔ m¾c ph¶i lµ: .
a. Chñ quan duy ý chÝ, coi nhÑ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan, trong khi
®ã l¹i tuyÖt ®èi ho¸ ®Êu tranh giai cÊ, nhÊt lµ tuyÖt ®èi ho¸ mét trong nh÷ng
h×nh thøc cña ®Êu tranh giai cÊp;
b. C¬ héi h÷u khuynh, m¬ hå vÒ ®Êu tranh giai cÊp, mÊt c¶nh gi¸c tríc
©m mu diÔn biÕn hoµ b×nh cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch víi chñ nghÜa x· héi.
Trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta, x· héi vÉn tån
t¹i l©u dµi c¸c giai cÊp, c¸c m©u thuÉn giai cÊp. §Êu tranh giai cÊp lµ thùc tÕ
kh¸ch quan kh«ng thÓ tr¸nh danh tõ ®Êu tranh giai cÊp, mµ lµ nhËn thøc cho
®óng tÝnh chÊt, néi dung, h×nh thøc cña cuéc ®Êu tranh, xö lý ®óng ®¾n c¸c
quan hÖ x· héi - giai cÊp.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu c¸ch m¹ng lµ d©u giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng
b»ng v¨n minh, ®iÒu c¬ b¶n lµ ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ nÒn kinh tÕ nhiÒu
thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc, b¶o
®¶m ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa; thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
níc. X©y dùng chñ nghÜa x· héi ph¶i ®i ®«i víi b¶o vÖ Tæ quèc, b¶o vÖ chÝnh
quyÒn nh©n d©n vµ ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa. Toµn bé sù nghiÖp trªn ®©y lµ
lîi Ých c¨n b¶n cña d©n téc vµ nh©n d©n lao ®éng. TuyÖt ®¹i ®a sè trong céng
®ång d©n téc ViÖt Nam bao gåm giai cÊp c«ng nh©n, giai cÊp n«ng d©n, tÇng
líp trÝ thøc, c¸c tÇng líp lao ®éng kh¸c, tÇng líp t s¶n d©n téc, c¸c nh©n sÜ
yªu níc... t¸n thµnh môc tiªu nãi trªn. Tuy nhiªn mét bé phËn nhá trong x·
häi v× quyÒn lîi Ých kû, v× hËn thï giai cÊp, ®· vµ ®ang liªn kÕt víi c¸c thÕ lùc
ph¶n ®éng quèc tÕ chèng l¹i sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta. V× vËy,
®Êu tranh giai cÊp trong thêi kú qu¸ ®é ë níc ta tríc hÕt lµ cuéc ®Êu tranh
díi nhiÒu h×nh thøc gi÷a mét bªn lµ quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng, c¸c lùc
9
tailieuonthi
lîng x· héi ®i theo con ®êng dÉn ®Õn môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, x· héi
c«ng b»ng van minh, ®oµn kÕt trong mÆt trËn thèng nhÊt d©n téc do §¶ng l·nh
®¹o, víi mét bªn lµ c¸c thÕ lùc, c¸c tæ chøc, c¸c phÇn tö chèng ®éc lËp d©n téc
vµ chñ nghÜa x· héi, chèng §¶ng, Nhµ níc vµ ph¸p luËt, ph¸ ho¹i trËt tù x·
héi va an ninh quèc gia.
C¸c thÕ lùc ph¶n ®éng trong níc vµ quèc tÕ chèng ®éc lËp d©n téc vµ
chñ nghÜa x· héi chñ yÕu th«ng qua “diÔn biÕn hoµ b×nh” nh»m thñ tiªu sù
l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n, lµm tan r· vÒ hÖ t tëng tiÕn tíi lËt ®é chÝnh
quyÒn nh©n d©n b»ng h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c.
Cuéc “®Êu tranh gi÷a hai con ®êng”, con ®êng x· héi chñ nghÜa vµ
con ®êng t b¶n chñ nghÜa còng lµ biÓu hiÖn cña ®Êu tranh giai cÊp trong thêi
kú qu¸ ®é ë níc ta. §©y lµ cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸c nh©n tè thóc ®Èy ®Êt níc
ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi c¸c nh©n tè thóc ®Èy ®Êt níc
dÞch chuyÓn theo ®Þnh híng t b¶n chñ nghÜa. C¸c nh©n tè tù ph¸t t b¶n chñ
nghÜa nµy ®îc nh÷ng thÕ lùc chèng ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi lîi
dông phôc vô môc tiªu cña chóng. Cuéc ®Êu tranh gi÷a hai khuynh híng
ph¸t triÓn trªn ®©y diÔn ra hµng ngµy hµng giê trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, tríc
hÕt lµ lÜnh vùc kinh tÕ, lÜnh vùc t tëng vµ lÜnh vùc trËt tù x· héi.
Trong c¬ cÊu giai cÊp - x· héi ë níc ta hiÖn nay, ngoµi c«ng nh©n,
n«ng d©n, trÝ thøc vµ c¸c tÇng líp t s¶n, tÇng líop nµy cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. §¬ng nhiªn cã m©u thuÉn vÒ lîi Ých gi÷a nh÷ng
ngêi lao ®éng lµm thuª víi tÇng líp t s¶n vµ cã m©u thuÉn gi÷a sù ph¸t triÓn
theo con ®êng x· héi chñ nghÜa víi khuynh híng tù ph¸t cña thµnh phÇn
kinh tÕ t b¶n t nh©n. §©y lµ nh©n d©n lao ®éng víi tÇng líp t s¶n. M©u
thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng víi tÇng líp t s¶n, tuy
mang tÝnh chÊt m©u thuÉn gi÷a lao ®éng vdµ bãc lét lao ®éng, song trong ®iÒu
kiÖn thêi kú qu¸ ®é níc ta l¹i lµ m©u thuÉn trong néi bé nh©n dana. Kinh tÕ
nhiÒu thµnh phÇn vµ tÇng líp t s¶n cã vai trß tÝch cùc trong sù nghiÖp ph¸t
triÓn kinh tÕ, cã kh¶ n¨ng tham gia tÝch cùc vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Trong x· héi ta hiÖn nay, lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c nhµ
10
tailieuonthi
t s¶n c¨n b¶n thèng nhÊt víi lîi Ých chung cña céng ®ång. §©y lµ mÆt thèng
nhÊt gi÷a giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng víi tÇng líp t s¶n. Quan hÖ
gi÷a giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng víi tÇng líp t s¶n lµ quan hÖ võa
hîp t¸c võa ®Êu tranh; ®Êu tranh víi nh÷ng khuynh híng tiªu cùc cña tÇng
líp t s¶n còng ®Ó thùc hiÖn hîp t¸c, ®oµn kÕt x©y dùng x· héi d©n giµu, níc
m¹nh, c«ng b»ng v¨n minh.
Trong x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ Tæ quèc x· héi chñ nghÜa
ph¶i n¾m v÷ng quan ®iÓm giai cÊp cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin. §ã lµ quan
®iÓm c¸ch m¹ng vµ khoa häc. Sù tuyÖt ®èi ho¸ ®Êu tranh giai cÊp, sù cêng
®iÖu ®Êu tranh giai cÊp còng nh sù m¬ hå vÒ ®Êu tranh giai cÊp ®Òu tr¸i víi
quan ®iÓm giai cÊp M¸c - Lªnin, ®Òu g©y tæn h¹i cho sù nghiÖp x©y dùng chñ
nghÜa x· héi.
11
tailieuonthi
KÕt luËn
§Êu tranh giai cÊp ch¼ng nh÷ng cã t¸c dông c¶i t¹o x· héi, xo¸ bá c¸c
lùc lîng x· héi ph¶n ®éng, mµ nã cßn cã t¸c dông c¶i t¹o b¶n th©n c¸c giai
cÊp c¸ch m¹ng.
Trong x· héi cã giai cÊp, sù ph¸t triÓn cña c¸c mÆt v¨n hoÝa, nghÖ thuËt
vµ cd¸c mÆt kh¸c cña ®êi sèng x· héi kh«ng thÓ kh«ng mang dÊu Ên cña ®Êu
tranh giai cÊp, vµ do cuéc ®Êu tranh ®ã thóc ®Èy.
§Êu tranh giai cÊp lµ quy luËt chung cña x· héi cã giai cÊp. Song, quy
luËt Êy cã nh÷ng biÓu hiÖn ®Æc thï trong tõng x· héi cô thÓ. §iÒu ®ã do kÕt
cÊu giai cÊp cña mçi x· héi, do ®Þa vÞ lÞch sö cña mçi giai cÊp c¸ch m¹ng
trong tõng giai ®o¹n vµ trªn tõng ®Þa bµn quyÕt ®Þnh. Muèn hiÓu ®óng quy luËt
®Êu tranh giai cÊp, cßn ph¶i ph©n tÝch cô thÓ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô
thÓ.
12
tailieuonthi
Tµi liÖu tham kh¶o
1. TriÕt häc M¸c - Lªnin - toµn tËp
Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc
2. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c Lªnin
Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia.
3. Chèng §uy - Rinh - Ph.¡ngghen
Nhµ xuÊt b¶n sù thËt.
13
- Xem thêm -