Tài liệu Dạy học theo chủ đề tích hợp ngữ văn 7 bài mùa xuân của tôi

Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. TIẾT 63 MÙA XUÂN CỦA TÔI -Vũ BằngA.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh: 1.Kiến thức: - Cảm nhận được nét đặc sắc riêng của cảnh sắc mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc được tái hiện trong bài tùy bút.Qua đó biết cảm nhận và khám phá về vẻ đẹp quê hương đất nước qua các văn bản khác hay trong đời sống. -Thấy được tình yêu quê hương, đất nước thiết tha, sâu đậm của tác giả được thể hiện qua ngòi bút tài hoa, tinh tế, giàu cảm xúc và hình ảnh. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng: - Đọc và phân tích thể loại tùy bút. -Phát hiện và phân tích các biện pháp nghệ thuật -Kĩ năng thảo luận nhóm, thuyết trình. -Kĩ năng giao tiếp Tiếng Việt… - Bồi dưỡng năng lực cảm thụ thẩm mĩ cho học sinh. 3.Tích hợp: -Môn Văn: + Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm, Sài Gòn tôi yêu… +Tiếng Việt: Các biện pháp tu từ +TLV: Văn miêu tả, văn biểu cảm. -Lịch sử:Lịch sử Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ. GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. -Địa lý: Đặc điểm khí hậu Việt Nam. 4. Thái độ: - Giúp học sinh thêm yêu và tự hào về vẻ đẹp quê hương đất nước. - Có ý thức giữ gìn và phát huy những vẻ đẹp đó. B.CHUẨN BỊ: 1.Giáo vên: - Soạn bài, máy chiếu ,bảng phụ. -Chân dung tác giả Vũ Bằng, tập tùy bút “ Thương nhớ mười hai”, các tùy bút về quê hương đất nước. - Hướng dẫn học sinh tham khảo tài liệu. - Tổ chức, phân công, hỗ trợ học sinh sưu tầm tư liệu. 2. Học sinh: - Chuẩn bị bài. - Đọc tác phẩm “ Thương nhớ mười hai” và các tác phẩm tùy bút, bút kí về quê hương, đất nước. - Sưu tầm thông tin, tranh ảnh về tác giả Vũ Bằng. - Vẽ tranh,làm thơ về mùa xuân, về vẻ đẹp quê hương đất nước. -Tìm hiểu đặc điểm khí hậu Việt Nam qua các vùng miền -Tìm hiểu đặc điểm lịch sử Việt Nam thời kì chống Mỹ ( 1954-1975) C.TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC: HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG 1.Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số và sự chuẩn bị của học sinh. 2.Bài cũ: GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. Văn bản “ Một thứ quà của lúa non: Cốm” ( Thạch Lam) đã mang đến cho em những khám phá gì về giá trị của cốm? 3. Bài mới: - Hs nghe một khúc ngâm về mùa xuân. - Những vần thơ trên đã đưa em đến với địa danh nào trên đất nước ta với những vẻ đep gì nổi bật? - Gv dẫn vào bài mới. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI Hoạt động dạy Hoạt (giáo viên) động học Nội dung cần đạt ( học sinh) I-Đọc, tìm hiểu khái ( ?) Hãy trình bày những hiểu biết của em -phát biểu quát văn bản. 1. Tác giả. về tác giả Vũ Bằng? -Vũ Đăng Bằng ( 19131984), sinh tại Hà Nội. -Gv bổ sung ( chiếu máy) -quan sát - Nhà báo, nhà văn – sở trường tùy bút. 2. Tác phẩm. (?)Tác phẩm “ Thương nhớ mười hai” -trình bày a.Tùy bút “ Thương nhớ được sáng tác trong hoàn cảnh nào? mười hai” -> Viết ở Sài Gòn ( 1960-1971) Năm 1954, sau khi hiệp định Giơ-ne-vơ kí GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. kết, đất nước chia cắt hai miền lấy vĩ tuyến 17 làm ranh giới: miền Bắc được giải phóng, miền Nam vẫn tiếp tục cuộc kháng chiến thống nhất đất nước cùng sự chi viện của miền Bắc ruột thịt. Vũ Bằng chuyển vào Sài Gòn hoạt động cách mạng bí mật với nhiệm vụ của một nhà tình báo, đồng thời ông vẫn sáng tác văn chương. “ Thương nhớ mười hai” được sáng tác với nỗi nhớ Bắc Việt, nhớ Hà Nội da diết mà không biết đến khi nào Vũ Bằng mới được gặp lại. (?) Nêu vị trí văn bản “ Mùa xuân của -phát biểu b. Văn bản “ Mùa xuân tôi” trong tác phẩm “ Thương nhớ mười của tôi” hai” ? -Đọc: - Xuất xứ: Trích mở đầu + Giáo viên giới thiệu cách đọc “Tháng giêng mơ về trăng + Đọc mẫu non rét ngọt” +Gọi hs đọc ( ?) Nêu phương thức biểu đạt và bố cục của văn bản? -Đọc -đọc -Phương thức biểu đạt: -trả lời biểu cảm, miêu tả GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. -> Bố cục: 3 phần +Phần Luyện -Bố cục: 3 phần 1: Từ đầu -> “Mê luyến mùa xuân”: Tình cảm của con người với mùa xuân +Phần 2: Từ “Tôi yêu sông xanh” -> “Mở hội liên hoan”: Cảnh sắc và không khí mùa xuân Hà Nội +Phần 3: Từ “Đẹp quá đi” -> hết: Vẻ đẹp mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng -Gv dẫn, chuyển II-Đọc, tìm hiểu chi tiết văn bản -Giáo viên chiếu đoạn văn “ Tự nhiên như 1.Tình cảm của con người thế…mê luyến mùa xuân”. với mùa xuân. (?) Tình cảm của con người dành cho mùa -Tự nhiên: xuân được tái hiện qua những ngữ nào? chuộng, trìu mến + ai cũng +mê luyến (?) Em có nhận xét gì về các biện pháp *Nghệ thuật: điệp từ, liệt nghệ thuật tác giả đã sử dụng trong đoạn kê văn trên? -Gv bình, chốt, chuyển ý -> tình cảm tự nhiên, thường trực -Chiếu đoạn văn “ Mùa xuân của tôi… đẹp 2.Cảnh sắc, không khí như thơ mộng” mùa xuân Hà Nội. GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. (?) Em có nhận xét gì về sự đặc biệt của câu văn trên? ( ?) Cảnh sắc, không khí mùa xuân Hà -Cảnh vật : mưa riêu riêu, Nội được tái hiện qua những chi tiết, hình rét ngọt ngào ảnh nào? -Âm thanh: tiếng nhạn, (?)Tại sao nhớ về mùa xuân đất Bắc, Vũ tiếng trống chèo, câu hát Băng lại nhớ về cảnh sắc đầu tiên? -Cảnh sinh hoạt: đoàn tụ, ->Lúc này Vũ Bằng đang ở Sài Gòn – thiêng liêng thành phố với khí hậu nhiệt đới đặc trưng, bốn mùa nắng vàng rực rỡ với những trận mưa rào nhiệt đới,với hoa mai vàng; không có mùa đông với cơn mưa phùn lất phất bay và cái rét ngọt ngào khi xuân đến cùng hoa đào Nhật Tân đỏ thắm. Nên khi xuân về kí ức đầu tiên ùa về trong tâm trí tác giả là những cảnh sắc thiên nhiên, khí hậu nhiệt đới gió mùa đặc trưng của xứ Bắc đã trở thành những ấn tượng sâu đậm về quê hương không phai trong lòng người con xa xứ.( chiếu hình ảnh minh họa) ( ?) Hãy tìm những từ ngữ hình ảnh thể -Tâm trạng: say sưa, nhựa hiện tâm trạng của tác giả trong những sống ngày xuân ở Hà Nội? thương ( ?) Trong phần văn bản trên, tác giả đã sử *Nghệ thuật:điệp ngữ, từ dụng những biện pháp nghệ thuật nào? láy, so sánh Nêu tác dụng của các biện pháp nghệ ->Đất trời, lòng người tràn căng tràn, GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội yêu Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. thuật đó? ngập sức sống, yêu thương -Gv bình, chốt, chuyển -Giáo viên chiếu đoạn văn “ Đẹp quá đi, 3.Vẻ đẹp mùa xuân sau mùa xuân ơi..một mùi hương man mác.” ngày rằm tháng giêng. (?) Em có nhận xét gì về câu văn mở đầu phần 3 ->câu văn sử dụng những từ ngữ biểu cảm trực tiếp thể hiện cảm xúc dâng trào. -Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm: Tìm những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của mùa xuân ( cảnh sắc, cảnh sinh hoạt, tâm trạng) vào thời điểm: +Trước ngày rằm tháng giêng ( tổ 1, 2) +Sau ngày rằm tháng giêng ( tổ 3, 4) -Mời đại diện các nhóm lên trình bày - Giáo viên nhận xét, đánh giá Vẻ Trước Sau ngày rằm đẹp ngày Cảnh rằm -cỏ mướt -đào hơi phai nhưng sắc xanh, nhụy vẫn còn phong GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. -mưa -mưa xuân phùn -trời trong, sáng hông -nền trời hồng, những vệt sáng đùng đục xanh tươi như màu pha lê mờ -thịt mỡ, -bữa cơm giản dị: cà Cảnh dưa hành om, canh trứng cua sinh vắt chanh hoạt -cánh màn điều hạ xuống -sự sống -lòng rạo rực một Tâm căng tràn niềm vui sáng sủa trạng ( ?) Những chi tiết, hình ảnh trên đã tái hiện những vẻ đẹp gì của mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng? -Thiên nhiên: trong trẻo, tươi sáng - Cảnh sinh hoạt: giản dị, đầm ấm (?) Trong những vẻ đẹp của bức tranh - Tâm trạng: rạo rực một xuân trên, em thấy rung động với hình niềm vui sáng sủa ảnh nào nhất ? (?) Em có nhận xét gì về những biện pháp GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. nghệ thuật đặc sắc trong những đoạn văn viết về mùa xuân sau ngày rằm tháng *Nghệ thuật: quan sát, giêng? miêu tả tinh tế (?) Dựa vào những hiểu biết về địa lý đất nước, em hãy cho biết vì sao sau ngày rằm ->Thiên nhiên,lòng người tháng giêng ở Bắc Việt lại đẹp như vậy? nên thơ, tươi sáng. ->Khí hậu miền Bắc luôn có sự luân chuyển hai mùa trong năm ( mùa hạ, mùa đông) đan xen vào đó là những khoảnh khắc giao mùa tuyệt đẹp mà ta thường gọi là mùa thu ( chuyển tiếp từ mùa hạ sang đông), mùa xuân ( chuyển tiếp từ mùa đông sang hè). Những khoảnh khắc của mùa xuân luôn có sự đan xen giữa cái rét còn sót lại của mùa đông và bầu trong, sáng hồng hồng của ánh nắng hạ sắp đến tạo cho mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng có vẻ đẹp nên thơ, tươi sáng như vậy. -GV bình,chốt -Vì sao văn bản “ Mùa xuân của tôi” được => Tình yêu quê hương ca ngợi là một trong những áng tùy bút tha thiết GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. dặc sắc nhất của Vũ Bằng? III- Tổng kết. 1.Nội dung 2.Nghệ thuật -Chốt.Gọi hs đọc ghi nhớ Ghi nhớ SGK trang 178 HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP ( ?)Hãy đọc diễn cảm đoạn văn em yêu thích nhất và chia sẻ với các bạn những cái hay, cái đẹp em cảm nhận được ở đoạn văn đó? VI-LUYỆN TẬP 1. Đoạn văn hay - Giới thiệu về vẻ đẹp quê hương em qua những câu hát, vần thơ… 2. Nét đẹp quê hương -Em hãy giới thiệu về các tác phẩm tùy bút về vẻ đẹp quê hương, đất nước mà em biết? 3.Khám phá vẻ đẹp quê hương qua tùy bút,bút kí: -Món ngon Hà Nội (Vũ Bằng) -Món lạ miền Nam (Vũ Bằng) GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. -Thú ăn chơi của người Hà Nội (Băng Sơn) - Hà Nôi băm sáu phố phường (Thạch Lam) -Bút kí Cô Tô (Nguyễn Tuân) … I CỦNG CỐ, DẶN DÒ *Hướng dẫn chuẩn bị tiết 64 Nội dung Phân công chuẩn bị hoạt động GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội Giáo án dự thi giảng dạy tích hợp liên môn. 1.Hướng dẫn -Nhóm 1: bài thuyết trình khoảng 3 phút về Sài Gòn đọc thêm: ( có hình ảnh minh họa) Sài Gòn tôi yêu 2.Trải nghiệm: - Nhóm 2: Vẽ tranh, giới thiệu tranh Vẻ đẹp quê -Nhóm 3: Sáng tác thơ hương, đất nước -Nhóm 4: Giới thiệu các tác phẩm tùy bút cùng chủ đề GV: Nguyễn Thị Thu Bình, Trường THCS Chu Văn An , Thanh Trì – Hà Nội