Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ đổi mới quản lý nhà nước về công tác lưu trữ tại tỉnh bắc giang...

Tài liệu đổi mới quản lý nhà nước về công tác lưu trữ tại tỉnh bắc giang

.PDF
146
441
72

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN HOÀNG THỊ DUYÊN ĐỔI MỚI QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC LƢU TRỮ TẠI TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Lƣu trữ Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN HOÀNG THỊ DUYÊN ĐỔI MỚI QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC LƢU TRỮ TẠI TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC Chuyên ngành: Lƣu trữ Mã số: 603224 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. Nguyễn Văn Hàm Hà Nội - 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong đề tài này là trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trong bất cứ đề tài, công trình nghiên cứu nào khác. Những tƣ liệu tham khảo từ các tài liệu và công trình nghiên cứu trƣớc đều đã đƣợc chú thích rõ ràng. Tác giả Hoàng Thị Duyên LỜI CẢM ƠN Tác giả luận văn xin chân thành gửi lời cảm ơn đến các giáo sƣ, phó giáo sƣ, tiến sĩ, giảng viên Khoa Lƣu trữ học và Quản trị Văn phòng, Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; lãnh đạo và các chuyên viên Chi cục Văn thƣ Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang và nhiều chuyên gia, đồng nghiệp khác đã giúp đỡ, ủng hộ, tƣ vấn và chỉ bảo tận tình trong quá trình tác giả thực hiện đề tài nghiên cứu này. Đặc biệt, tác giả gửi lời cám ơn sâu sắc tới PGS. Nguyễn Văn Hàm, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn tác giả thực hiện đề tài. Hoàng Thị Duyên MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 4 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 5 2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................... 6 3. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 6 4. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 7 5. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................. 7 6. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................. 10 7. Tài liệu tham khảo ........................................................................................ 11 8. Bố cục của đề tài .......................................................................................... 11 NỘI DUNG...................................................................................................... 13 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VÀ NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC LƢU TRỮ ................................................... 13 1.1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ ........................................ 13 1.1.1. Khái niệm quản lý và quản lý nhà nước ......................................... 13 1.1.2. Khái niệm và nội dung quản lý nhà nước về lưu trữ ...................... 17 1.2. Cơ sở pháp lý trong quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ cấp tỉnh ............. 20 1.2.1. Sự thay đổi chức năng quản lý nhà nước về lưu trữ cấp tỉnh ......... 20 1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Chi cục văn thư - Lưu trữ tỉnh Bắc Giang .............................................................. 24 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC LƢU TRỮ TẠI TỈNH BẮC GIANG ............................................................ 27 2.1. Những kết quả đã đạt đƣợc trong quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang............................................................................................. 27 2.1.1. Công tác xây dựng và chỉ đạo thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển lưu trữ ............................................................................................... 27 1 2.1.2. Công tác xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản về lưu trữ ........................................................................................................ 29 2.1.3. Công tác quản lý thống nhất tài liệu lưu trữ trong toàn tỉnh ........ 40 2.1.4. Công tác thống kê nhà nước và báo cáo về lưu trữ tại tỉnh Bắc Giang.. 44 2.1.5. Công tác quản lý thống nhất chuyên môn, nghiệp vụ lưu trữ ......... 44 2.1.6. Công tác tổ chức, chỉ đạo việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ trong hoạt động lưu trữ ........................................................... 45 2.1.7. Công tác tổ chức, biên chế, đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ lưu trữ47 2.1.8. Kiểm tra trong lưu trữ ..................................................................... 52 2.1.9. Công tác phối hợp với các cơ quan, tổ chức trong quản lý nhà nước về lưu trữ .......................................................................................... 56 2.2. Những tồn tại, hạn chế trong quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ ở Bắc Giang hiện nay ............................................................................................ 57 2.3. Nguyên nhân......................................................................................... 60 2.3.1. Nhận thức chưa thật đầy đủ và đúng đắn về vai trò, tác dụng của tài liệu lưu trữ và công tác lưu trữ ............................................................ 61 2.3.2. Công tác xây dựng hệ thống tổ chức và đội ngũ cán bộ làm công tác lưu trữ tại Chi cục Văn thư - Lưu trữ tỉnh Bắc Giang ........................ 63 2.3.3. Hệ thống văn bản chỉ đạo và quản lý công tác lưu trữ còn ít, chưa phù hợp với yêu cầu của thời kỳ đổi mới .................................................. 64 2.3.4. Kinh phí và cơ sở vật chất phục vụ cho công tác lưu trữ ............... 66 Chƣơng 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI PHƢƠNG PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC LƢU TRỮ TẠI TỈNH BẮC GIANG........ 68 3.1. Nhóm giải pháp đổi mới phƣơng pháp .............................................. 68 3.1.1. Công tác hướng dẫn thực hiện văn bản của nhà nước và địa phương về công tác lưu trữ ...................................................................... 68 3.1.2. Công tác thanh tra, kiểm tra công tác lưu trữ ............................... 71 2 3.1.3. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy định, hướng dẫn công tác lưu trữ ....................................................................................................... 75 3.2. Điều kiện đảm bảo đổi mới ................................................................. 77 3.2.1. Nhận thức của tỉnh về công tác lưu trữ, tài liệu lưu trữ ................. 77 3.2.2. Năng lực đội ngũ cán bộ Chi cục .................................................... 86 3.2.3. Hoàn thiện tổ chức của Trung tâm Lưu trữ tỉnh Bắc Giang ........... 90 3.2.4. Cơ sở vật chất ................................................................................... 94 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 98 PHỤ LỤC 3 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình thu thập tài liệu lƣu trữ trong 5 năm (2001-2006) tại Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang................................................. 42 Bảng 2.2: Tình hình thu thập tài liệu lƣu trữ trong 3 năm (2007-2009) tại Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang................................................. 43 Bảng 2.3: Tình hình đào tạo bồi dƣỡng về văn thƣ, lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang trong 5 năm (2001 - 2006) ............................................................................... 50 Bảng 2.4: Tình hình kiểm tra công tác văn thƣ, lƣu trữ tại các cơ quan, đơn vị tỉnh Bắc Giang năm 2011 ................................................................................ 54 4 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Công tác lƣu trữ đã thực sự là một ngành không thể thiếu của xã hội hiện đại và nó ngày càng khẳng định vị thế quan trọng đặc biệt của mình. Công tác này đã và đang đƣợc sự quan tâm và đầu tƣ phát triển của Đảng, Nhà nƣớc và toàn xã hội. Hệ thống tổ chức các cơ quan lƣu trữ từ trung ƣơng đến địa phƣơng ngày càng đƣợc hoàn thiện và kiện toàn. Trong đó, cơ quan có chức năng quản lý nhà nƣớc công tác lƣu trữ địa phƣơng cũng đƣợc tổ chức thống nhất, có hệ thống và đã có những đóng góp tích cực vào sự phát triển của sự nghiệp lƣu trữ của tỉnh nói riêng, sự phát triển chung về kinh tế, xã hội của địa phƣơng nói chung. Ở địa phƣơng, ban đầu chức năng quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ đƣợc giao cho Phòng Văn thƣ Lƣu trữ và Trung tâm Lƣu trữ tỉnh (Thông tƣ số 40/1998/TT-TCCP và Thông tƣ số 21/2005/TT-BNV). Đến ngày 28 tháng 4 năm 2010, Bộ Nội vụ ban hành Thông tƣ số 02/2010/TT-BNV Hƣớng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của tổ chức văn thƣ, lƣu trữ Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ và UBND các cấp. Ở cấp tỉnh thì Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ trực thuộc Sở Nội vụ đƣợc thành lập trên cơ sở hợp nhất Phòng Quản lý Văn thƣ - Lƣu trữ và Trung tâm Lƣu trữ tỉnh. Theo đó, Chi cục là cơ quan giúp Sở Nội vụ tham mƣu cho UBND tỉnh quản lý nhà nƣớc công tác văn thƣ, lƣu trữ ở địa phƣơng. Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang đƣợc thành lập không lâu sau hƣớng dẫn theo tinh thần của Thông tƣ 02. Cùng với sự giúp đỡ của Văn phòng UBND tỉnh, của Sở Nội vụ tỉnh, Chi cục nhanh chóng đƣợc bố trí về trụ sở, kiện toàn về bộ máy tổ chức và biên chế, tiếp tục thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc văn thƣ lƣu trữ và chức năng sự nghiệp lƣu trữ. Nhìn lại quá trình lịch sử của mình, Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang (trƣớc đây là Trung tâm Lƣu trữ tỉnh) đã có những đóng góp tích cực 5 vào quá trình xây dựng, phát triển sự nghiệp văn thƣ, lƣu trữ tỉnh. Bên cạnh những thành tựu bƣớc đầu đáng ghi nhận nhƣ xây dựng bộ máy tổ chức quản lý, thực hiện chỉ đạo, hƣớng dẫn thực hiện văn bản của cấp trên, chỉnh lý khối lƣợng lớn tài liệu lƣu trữ... thì trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc về công tác lƣu trữ ở địa phƣơng vẫn còn không ít hạn chế, tồn tại. Những hạn chế, tồn tại đó ảnh hƣởng không nhỏ tới chất lƣợng các nghiệp vụ công tác văn thƣ, lƣu trữ của tỉnh nói chung và công tác lƣu trữ nói riêng. Nếu không có những tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm và đổi mới kịp thời thì công tác lƣu trữ tỉnh Bắc Giang sẽ không thể theo kịp và đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh; đồng thời, công tác này sẽ không đƣợc các cơ quan, tổ chức và cá nhân chú trọng, quan tâm đúng mức. Ngoài ra, trƣớc nhu cầu thông tin từ tài liệu lƣu trữ không ngừng nâng cao cả về lƣợng và chất thì sự quản lý về công tác lƣu trữ của tỉnh càng cần đƣợc quan tâm, đổi mới về mọi mặt hơn nữa. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi quyết định lựa chọn đề tài "Đổi mới quản lý nhà nƣớc về công tác lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang" làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành lƣu trữ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Thực hiện đề tài này, chúng tôi hƣớng đến hai mục tiêu sau: - Thứ nhất, đánh giá một cách đầy đủ và toàn diện thực trạng quản lý nhà nƣớc công tác lƣu trữ của tỉnh Bắc Giang; - Thứ hai, đề xuất một số giải pháp để đổi mới phƣơng pháp thực hiện quản lý nhà nƣớc về công tác lƣu trữ của tỉnh trong thời gian tới. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Để thực hiện tốt các mục tiêu trên, luận văn của chúng tôi đặt ra và giải quyết các nhiệm vụ chính sau đây: - Tìm hiểu vị trí, vai trò của quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ; chức năng, nhiệm vụ của cơ quan có chức năng quản lý nhà nƣớc lƣu trữ cấp tỉnh. 6 - Tìm hiểu việc thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc công tác lƣu trữ cấp tỉnh, cụ thể là của Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang; khảo sát việc thực hiện các nội dung quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị trên địa bàn tỉnh Bắc Giang mà Chi cục có trách nhiệm quản lý; từ đó đánh giá hiệu quả của quản lý nhà nƣớc về công tác lƣu trữ của Chi cục. - Trên cơ sở tìm hiểu thực trạng, rút ra những điểm đã làm đƣợc và hạn chế, chúng tôi đề xuất một số giải pháp để đổi mới phƣơng pháp thực hiện quản lý công tác lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang. 4. Phạm vi nghiên cứu Đối với ngành văn thƣ, lƣu trữ, năm 1998 khi Thông tƣ số 40/1998/TTTCCP ngày 24 tháng 01 năm 1998 của Ban Tổ chức - Cán bộ Chính phủ về việc hƣớng dẫn tổ chức lƣu trữ ở cơ quan Nhà nƣớc các cấp đƣợc ban hành đã đánh dấu một bƣớc ngoặt về sự phát triển tổ chức văn thƣ, lƣu trữ trong phạm vi cả nƣớc nói chung và các địa phƣơng nói riêng. Từ đây, hệ thống tổ chức văn thƣ, lƣu trữ đã đƣợc hình thành trên phạm vi cả nƣớc từ cơ quan trung ƣơng đến các địa phƣơng, tạo tiền cho công tác văn thƣ, lƣu trữ có bƣớc phát triển mới. Vì vậy, trong đề tài này, chúng tôi tập trung nghiên cứu chức năng quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang từ năm 1998 cho đến nay. 5. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Quản lý nhà nƣớc nói chung, quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ nói riêng là một lĩnh vực luôn đƣợc sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà khoa học, các nhà quản lý. Mục đích của hoạt động này là tổng kết, đánh giá và đƣa ra những giải pháp nhằm phục vụ tốt hơn vai trò, chức năng quản lý, thúc đẩy và nâng cao hiệu quả, hiệu suất công tác của các cơ quan, tổ chức. Chính vì vậy, nghiên cứu về quản lý nhà nƣớc công tác văn thƣ, lƣu trữ đã có rất nhiều công trình nghiên cứu. 7 Đầu tiên chúng ta có thể kể đến các cuốn giáo trình: Thứ nhất cuốn: Lý luận và thực tiễn công tác lưu trữ của các tác giả Đào Xuân Chúc - Nguyễn Văn Hàm - Vƣơng Đình Quyền và Nguyễn Văn Thâm biên soạn (NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, 1990), cuốn sách đã dành một chƣơng viết về công tác quản lý của các cơ quan lƣu trữ. Thứ hai, cuốn Lý luận và phương pháp công tác văn thư do tác giả Vƣơng Đình Quyền biên soạn (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2006), trong cuốn sách này, tác giả dành một phần viết về tổ chức quản lý công tác văn thƣ. Cuốn giáo trình thứ ba là "Văn bản và lưu trữ học đại cương" của Vương Đình Quyền - Nguyễn Văn Hàm (NXB Giáo dục, Hà Nội, 1996, tái bản 1997). Các cuốn giáo trình này có viết về tổ chức quản lý công tác văn thƣ, lƣu trữ, song ở đó, các tác giả cho ngƣời đọc những kiến thức lý luận chung. Bên cạnh đó, vấn đề tổ chức quản lý nhà nƣớc về văn thƣ lƣu trữ còn đƣợc thể hiện trên những bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành nhƣ Tạp chí Văn thƣ Lƣu trữ, Tạp chí Dấu ấn thời gian, Tạp chí Xƣa và Nay... Đó là, Lại bàn về Quản lý nhà nước công tác văn thư, lưu trữ ở địa phương của tác giả Trần Việt Hà (Tạp chí Văn thƣ Lƣu trữ Việt Nam, số 5/2006), tác giả nêu lên quan điểm nên giao chức năng quản lý nhà nƣớc ở địa phƣơng cho Sở Nội vụ trên cơ sở phân tích các quy định của nhà nƣớc liên quan đến giao chức năng quản lý nhà nƣớc văn thƣ lƣu trữ ở địa phƣơng. Bài viết Một số ý kiến về Quản lý nhà nước trong công tác văn thư, lưu trữ ở địa phương của tác giả Ngân Hà (Tạp chí Văn thƣ Lƣu trữ Việt Nam, số 2/2007), bài viết này trên cơ sở phân tích văn bản của nhà nƣớc quy định chức năng, nhiệm vụ của văn phòng UBND tỉnh tác giả nêu quan điểm nên giao cho văn phòng UBND tỉnh quản lý nhà nƣớc về văn thƣ lƣu trữ là phù hợp. Tiếp theo, bài viết Thống nhất quản lý nhà nước công tác văn thư, lưu trữ nhìn từ góc độ các quy định pháp lý và thực tiễn của tác giả Trần Quốc Thắng (Tạp chí Văn thƣ Lƣu trữ 8 Việt Nam, số 9/2007), trong bài viết này, tác giả khái quát hệ thống văn bản quy định chức năng quản lý nhà nƣớc văn thƣ lƣu trữ của các cơ quan từ trung ƣơng đến địa phƣơng, khó khăn trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc của các cơ quan này, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm thống nhất quản lý nhà nƣớc công tác văn thƣ, lƣu trữ. Nhƣ vậy, chúng ta có thể thấy rằng, các bài viết trên chủ yếu đề cập đến hoàn thiện cơ quan có chức năng quản lý nhà nƣớc văn thƣ lƣu trữ ở địa phƣơng chứ chƣa đề cập đến thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ ở địa phƣơng. Ngoài ra, có thể kể đến một số khóa luận tốt nghiệp có nội dung liên quan đến quản lý nhà nƣớc công tác văn thƣ, lƣu trữ. Đó là, Thực trạng việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước của Phòng Lưu trữ các cơ quan trung ương của tác giả Trần Thị Hải Vân, ở đề tài này tác giả đề cập đến thực trạng quản lý nhà nƣớc văn thƣ lƣu trữ của Phòng Lƣu trữ các Bộ. Khóa luận của tác giả Lý Văn Vũ Hoàn thiện một bước trong xây dựng quy chế công tác văn thư, lưu trữ của văn phòng UBND cấp tỉnh, trong đó tập trung tới quy trình xây dựng công tác văn thƣ lƣu trữ của văn phòng UBND tỉnh trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc văn thƣ, lƣu trữ cấp tỉnh... Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy chƣa có công trình nào tập trung nghiên cứu một cách toàn diện về thực trạng tổ chức quản lý công tác lƣu trữ cấp tỉnh. Vì vậy, nghiên cứu toàn diện thực trạng tổ chức quản lý nhà nƣớc công tác lƣu trữ cấp tỉnh thì đây là vấn đề mới và có ý nghĩa thiết thực trong giai đoạn hiện nay, khi mà Chi cục Văn thƣ Lƣu trữ mới đƣợc thành lập và tiếp nhận chức năng quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ từ Trung tâm Lƣu trữ thuộc Văn phòng UBND tỉnh. Hơn nữa, việc đi sâu nghiên cứu tại một tỉnh cụ thể (tỉnh Bắc Giang) là một việc làm hết sức cần thiết trong bối cảnh hiện nay tại tỉnh... Do đó, nghiên cứu tổ chức, quản lý công tác lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang có vị 9 trí đặc biệt trong việc tổ chức, quản lý hiệu quả công tác lƣu trữ tỉnh, góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc cải cách hành chính, đƣa tài liệu lƣu trữ tham gia ngày càng nhiều vào các hoạt động của các cơ quan, tổ chức, mang lại hiệu quả to lớn vào sự phát triển chung, bền vững của tỉnh. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, chúng tôi đã vận dụng phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin, các phƣơng pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Những phƣơng pháp này xuyên suốt trong quá trình nghiên cứu đề tài. Bên cạnh đó chúng tôi còn sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu khác nhƣ: - Phƣơng pháp khảo sát thực tế: khi thực hiện đề tài này, chúng tôi đã tiến hành thâm nhập thực tế để tìm hiểu công tác quản lý nhà nƣớc của Chi cục về công tác lƣu trữ tại các cơ quan, tổ chức; ngoài ra, bản thân tác giả đã có điều kiện đƣợc hƣớng dẫn thực tập cho sinh viên chuyên ngành văn thƣ lƣu trữ qua nhiều năm tại văn phòng các sở, ban, ngành, văn phòng UBND tỉnh và văn phòng UBND các huyện, một số văn phòng các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Giang; tập huấn nghiệp vụ công tác văn thƣ lƣu trữ tại các huyện, thành phố thuộc tỉnh Bắc Giang. Chính thực tế phong phú đó đã cung cấp cho tác giả những tƣ liệu quan trọng để đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc công tác lƣu trữ tại địa phƣơng. - Phƣơng pháp so sánh: trên cơ sở khảo sát thực tế và nghiên cứu hồ sơ về công tác quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ (báo cáo tình hình thực hiện công tác lƣu trữ trên địa bàn tỉnh qua các năm) đã giúp chúng tôi so sánh, đối chiếu để thấy đƣợc những điểm tƣơng đồng cũng nhƣ là những điểm khác nhau trong cách quản lý, chỉ đạo của Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang đối với công tác này tại địa phƣơng ở từng giai đoạn và giữa các giai đoạn với nhau. 10 - Phƣơng pháp phân tích chức năng: vận dụng phƣơng pháp này, chúng tôi đã đi sâu tìm hiểu chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chi cục Văn thƣ Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang để từ đó xác định vai trò, tầm quan trọng của công tác quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ tại địa phƣơng trong việc thực hiện chức năng giúp Sở Nội vụ và UBND tỉnh quản lý nhà nƣớc về công tác văn thƣ, lƣu trữ trên phạm vi toàn tỉnh. Bằng các phƣơng pháp trên đã giúp chúng tôi thu thập đƣợc những thông tin cần thiết để hoàn thành đề tài. 7. Tài liệu tham khảo Để thực hiện đề tài này, chúng tôi đã tham khảo một số nguồn tƣ liệu sau đây: - Các văn bản của Nhà nƣớc quy định về công tác văn thƣ, lƣu trữ; - Các Quyết định của UBND tỉnh Bắc Giang, Sở Nội vụ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh, Trung tâm Lƣu trữ; - Báo cáo tổng kết của Chi cục Văn thƣ - Lƣu trữ tỉnh Bắc Giang, Sở Nội vụ và trƣớc đây là của Trung tâm Lƣu trữ tỉnh, Văn phòng UBND tỉnh Bắc Giang về tình hình công tác văn thƣ, lƣu trữ tại địa phƣơng; - Các luận án, luận văn, đề tài liên quan đến vấn đề quản lý nhà nƣớc về công tác văn thƣ, lƣu trữ nói riêng và quản lý nhà nƣớc nói chung; - Các sách, giáo trình, các bài viết trên tạp chí có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. - Các tài liệu, văn bản cụ thể, mang tính thực tiễn đƣợc dùng làm ví dụ minh hoạ trong đề tài nghiên cứu. 8. Bố cục của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn của chúng tôi chia làm 3 chƣơng, sau đây: 11 Chƣơng 1. Cơ sở lý luận, pháp lý và nội dung quản lý nhà nƣớc về công tác lƣu trữ Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về công tác lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang Chƣơng 3. Một số giải pháp đổi mới phƣơng pháp quản lý nhà nƣớc về công tác lƣu trữ tại tỉnh Bắc Giang Trong quá trình thực hiện đề tài, mặc dù đã hết sức cố gắng nhƣng do khả năng có hạn nên chắc chắn không tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót, tác giả luận văn rất mong nhận đƣợc sự góp ý của các thầy, cô và đồng nghiệp. 12 NỘI DUNG Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VÀ NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CÔNG TÁC LƢU TRỮ 1.1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về lƣu trữ 1.1.1. Khái niệm quản lý và quản lý nhà nước * Khái niệm quản lý Trong tiếng Anh và tiếng Pháp, từ "management" dùng hiện nay đƣợc hiểu là quản lý. Một số tác giả cho rằng, từ này có nguồn gốc từ tiếng Latinh hoặc là từ phát sinh từ tiếng Ý. Trong một số từ điển tiếng Pháp, có giải thích về quản lý nhƣ sau: "Quản lý là tổ chức và lãnh đạo các nguồn lực nhằm đạt đƣợc kết quả mong muốn" [56, tr.75]. Định nghĩa này ngắn gọn, nhƣng nó đã đề cập đến và nhấn mạnh vào mục tiêu của hoạt động quản lý là kết quả mà hoạt động quản lý cần đạt tới. Đối tƣợng ở đây cụ thể là các nguồn lực (có trong một tổ chức, một cơ quan, một doanh nghiệp hay một quốc gia). "Quản lý là hoạt động của việc lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra các hoạt động của các thành viên của một tổ chức để thực hiện các mục tiêu của tổ chức đó" [36, tr. 16 - 17]. Hiện nay, ở Việt Nam có rất nhiều cách giải thích thuật ngữ quản lý. Thuật ngữ quản lý có thể đƣợc hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, tùy thuộc vào góc độ nghiên cứu của các ngành khoa học khác nhau: Kinh tế học, hành chính học, luật học, điều khiển học và nhiều ngành khoa học khác nhƣ xã hội học... Các ngành khoa học đó đều sử dụng thuật ngữ quản lý với nội dung phù hợp với đối tƣợng nghiên cứu của mình. Có thể kể đến một số giải thích sau: - "Quản lý là điều khiển, chỉ đạo một hệ thống hay một quá trình, căn cứ vào quy luật, định luật hay nguyên tắc tƣơng ứng để cho hệ thống hay quá trình ấy vận động theo ý muốn của ngƣời quản lý và nhằm đạt đƣợc những 13 mục đích đã định trƣớc" [57, tr. 258]. Theo khái niệm này, quản lý đƣợc hiểu theo góc độ hành động, góc độ quy trình công nghệ của tác động (quản lý là điều khiển). - "Quản lý là sự tác động có ý thức để chỉ huy, điều hành, hƣớng dẫn, các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con ngƣời để hƣớng tới mục đích, đúng ý chí và phù hợp với quy luật khách quan" [17, tr. 61]. - Quản lý còn là "sự tác động có tổ chức, có mục đích của chủ thể quản lý lên đối tƣợng quản lý nhằm đạt đƣợc mục tiêu đã đặt ra từ trƣớc" [30, tr. 5]. Nhƣ vậy, quản lý đƣợc hiểu là con ngƣời với các hành vi của họ. Quản lý xuất hiện ở bất cứ nơi nào, lúc nào nếu ở nơi đó, lúc đó có hoạt động chung của con ngƣời. Quản lý đƣợc thực hiện bằng tổ chức và quyền uy. Có tổ chức thì mới phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ của những ngƣời tham gia hoạt động chung. Có quyền uy thì mới đảm bảo sự phục tùng của cá nhân đối với tổ chức. Mục đích của quản lý là điều khiển, chỉ đạo chung con ngƣời, phối hợp các hoạt động riêng lẻ của từng cá nhân tạo thành một hoạt động chung thống nhất của cả tập thể và hƣớng hoạt động chung đó theo những mục tiêu đã định trƣớc. Chúng ta thấy thuật ngữ quản lý có thể đƣợc hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, tùy thuộc vào góc độ nghiên cứu của những ngành khoa học khác nhau. Tuy nhiên, xét riêng trong lĩnh vực hành chính, ngƣời ta thống nhất hiểu quản lý nhƣ sau: "Quản lý là thuật ngữ chỉ hoạt động có ý thức của con người nhằm sắp xếp tổ chức, chỉ huy, điều hành, hướng dẫn, kiểm tra... các quá trình xã hội và hoạt động của con người để hướng chúng phát triển phù hợp với quy luật xã hội, đạt được mục tiêu xác định theo ý chí của nhà quản lý với chi phí thấp nhất". [55, tr. 136] * Khái niệm quản lý nhà nước: 14 Thuật ngữ "Quản lý nhà nƣớc" đƣợc sử dụng khá phổ biến ở Việt Nam với nhiều cách tiếp cận khác nhau: - "Quản lý nhà nƣớc là hoạt động của toàn bộ bộ máy nhà nƣớc từ cơ quan quyền lực nhà nƣớc: Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; các cơ quan hành chính nhà nƣớc: Chính phủ, các bộ, Ủy ban hành chính các cấp; cơ quan kiểm sát (nghĩa rộng). - Quản lý nhà nƣớc là hoạt động của riêng hệ thống cơ quan hành chính nhà nƣớc (Quản lý hành chính nhà nƣớc): Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các cấp, các sở, phòng, ban chuyên môn của UBND (nghĩa hẹp)" [41]. Một số nhà nghiên cứu hành chính, luật pháp cho rằng: - "Quản lý nhà nƣớc là hoạt động của nhà nƣớc trên các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tƣ pháp nhằm thực hiện chức năng đối nội và đối ngoại của nhà nƣớc" [57, tr. 258]. - "Quản lý nhà nƣớc (Quản lý hành chính nhà nƣớc) là hoạt động hành chính của cơ quan thực thi quyền lực nhà nƣớc (quyền hành pháp) để điều hành các lĩnh vực của đời sống xã hội theo luật pháp" [16, tr. 15]. - "Quản lý nhà nƣớc là sự chỉ huy, điều hành để thực thi quyền lực nhà nƣớc; là tổng thể về thể chế, pháp luật, quy tắc về tổ chức và cán bộ của bộ máy nhà nƣớc có trách nhiệm quản lý công việc hàng ngày của nhà nƣớc do tất cả các cơ quan nhà nƣớc (lập pháp, hành pháp, tƣ pháp) có tƣ cách pháp nhân công pháp (công quyền) tiến hành bằng các văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn mà nhà nƣớc đã giao cho trong việc tổ chức và điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi của công dân" (nghĩa rộng) [18, tr. 62]. Nhƣ vậy, có thể hiểu quản lý nhà nƣớc theo nghĩa bao quát là nói đến chức năng tổng thể của bộ máy nhà nƣớc với tƣ cách là một tổ chức quyền lực 15 và mang tính pháp quyền, là tổ chức công quyền quản lý toàn xã hội bằng các hoạt động lập pháp, hành pháp, tƣ pháp. Theo nghĩa hẹp thì quản lý nhà nƣớc (quản lý hành chính nhà nƣớc) không bao gồm hoạt động lập pháp và tƣ pháp của nhà nƣớc, mà đó là hoạt động điều hành công việc hàng ngày của hệ thống bộ máy hành chính nhà nƣớc. Mặc dù có nhiều giải thích khác nhau về quản lý nhà nƣớc, nhƣng thực chất về nội dung chúng đều có những điểm giống nhau, có những đặc điểm cơ bản phản ánh bản chất của quản lý nhà nƣớc nhƣ: + Chủ thể của quản lý nhà nƣớc là các cơ quan nhà nƣớc, bao gồm cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp, cơ quan tƣ pháp; + Khách thể của quản lý nhà nƣớc là các quá trình xã hội (trật tự quản lý nhà nƣớc, trật tự xã hội... do pháp luật quy định) và hoạt động của con ngƣời; + Quản lý nhà nƣớc là hoạt động chấp hành và điều hành. + Quản lý nhà nƣớc là hoạt động mang tính tổ chức trực tiếp của nhà nƣớc trên mọi lĩnh vực, mọi ngành và mọi mặt đời sống xã hội; + Quản lý nhà nƣớc là hoạt động mang tính chủ động sáng tạo. Đƣợc thể hiện ở hoạt động xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh hoạt động quản lý; + Quản lý nhà nƣớc là hoạt động đƣợc bảo đảm về phƣơng diện tổ chức bộ máy, trƣớc hết là bộ máy các cơ quan hành chính. Đây là hệ thống gồm nhiều cơ quan và rất đông về biên chế, phức tạp về cơ cấu tổ chức và rất đa dạng về chức năng, nhiệm vụ cũng nhƣ hình thức và phƣơng thức hoạt động; + Quản lý nhà nƣớc ở bất kỳ quốc gia nào cũng mang tính chính trị. Bởi vì nhà nƣớc là tổ chức chính trị thể hiện ý chí của giai cấp thống trị và ý chí đó đƣợc các cơ quan nhà nƣớc đƣa vào cuộc sống; + Quản lý nhà nƣớc có tính dân chủ. Có ba hình thức thực hiện quyền lực trong quản lý nhà nƣớc, đó là hình thức dân chủ tập trung trực tiếp, dân chủ đại diện, hình thức chuyên nghiệp thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc; 16
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan