tailieuonthi
Lêi nãi ®Çu
Sau mét thêi gian chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ míi cho ®Õn nay níc ta ®·
®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ vµ ®ang tõng bíc æn ®Þnh kinh tÕ chuÈn bÞ
cho sù ph¸t triÓn nh¶y vät,tr¸nh nguy c¬ tôt hËu b¾t kÞp víi xu híng ph¸t triÓn
hiÖn nay trªn thÕ giíi.Tuy nhiªn ,chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ còng ®ång nghÜa víi
viÖc chÊp nhËn nh÷ng khã kh¨n ,thö th¸ch vµ nh÷ng c¬ héi míi , ®iÒu nµy t¸c
®éng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp.Víi m«i trêng ho¹t ®éng tho¸ng h¬n , c¹nh tranh gay g¾t vµ tù do h¬n
®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i gång m×nh vît qua khã kh¨n thö th¸ch tËn dông
c¬ héi th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ngîc l¹i doanh nghiÖp sÏ bÞ ®µo
th¶i.ChÝnh v× vËy cã thÓ coi kinh tÕ thÞ trêng lµ ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy c¸c doanh
nghiÖp lu«n t×m kiÕm c¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh
nh»m kh¼ng ®Þnh vai trß vµ vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng.Trong sè c¸c gi¶i ph¸p
®ã , gi¶i ph¸p vÒ vèn lµ vÊn ®Ò c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Æt lªn hµng ®Çu trong
qu¸ tr×nh t×m kiÕm con ®êng ph¸t triÓn cña m×nh.
XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm trªn kÕt hîp víi thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i XÝ nghiÖp x©y
dùng sè 2 thuéc C«ng ty thiÕt kÕ-x©y dùng dÇu khÝ em ®· chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 " lµm ®Ò tµi nghiªn
cøu phôc vô cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh.
Chuyªn ®Ò bao gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I
:Lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña
doanh nghiÖp
Ch¬ng II :Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh t¹i XÝ nghiÖp x©y dùng
sè 2
Ch¬ng III :Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp
x©y dùng sè 2.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy Vò Duy Hµo vµ c¸c c¸n bé nh©n viªn
phßng KÕ to¸n-XÝ nghiÖp x©y dùng sè 2 ®· tËn t×nh híng dÉn gióp ®ì em hoµn
thµnh chuyªn ®Ó thùc tËp tèt nghiÖp nµy.
1
tailieuonthi
Ch¬ng i:
lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh
doanh cña doanh nghiÖp
--------------------
I.Vèn vµ c¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp
1. Kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i vèn kinh doanh
1.1.Kh¸i niÖm vèn kinh doanh:
§èi víi mçi doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh bÊt kú mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh nµo ®ã còng ph¶i cã vèn . Vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cã ý nghÜa quan
träng ®èi víi qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp . Cã vèn ®Ó ®Çu t mua s¾m
c¸c yÕu tè cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh , ®ã lµ t liÖu lao ®éng , ®èi tîng
lao ®éng , søc lao ®éng . Do sù t¸c ®éng cña søc lao ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng
th«ng qua t liÖu lao ®éng mµ hµng hãa dÞch vô ®îc t¹o ra vµ tiªu thô trªn thÞ
trêng , doanh nghiÖp ®îc thu tiÒn.§Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp kÕt qu¶ thu ®îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i bï ®¾p toµn bé chi
phÝ ®· bá ra vµ cã l·i . Nh vËy cã thÓ thÊy sè tiÒn ®· øng ra ban ®Çu kh«ng chØ
®îc b¶o tån mµ nã cßn t¨ng thªm do ho¹t ®éng kinh doanh mang l¹i. Tõ ph©n
tÝch trªn cho ta thÊy :
Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé tµi s¶n
h÷u h×nh vµ v« h×nh ®îc ®Çu t vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc
®Ých sinh lêi
1.2.§Æc ®iÓm vèn kinh doanh :
§Ó qu¶n lý vµ ph©n biÖt vèn kinh doanh víi c¸c lo¹i vèn kh¸c ta cÇn t×m
hiÓu vÒ ®Æc ®iÓm cña vèn kinh doanh.
Vèn kinh doanh ®¹i diÖn cho mét lîng tµi s¶n nhÊt ®Þnh , ®iÒu nµy cã
nghÜa lµ vèn biÓu hiÖn b»ng gi¸ trÞ tµi s¶n h÷u h×nh vµ v« h×nh nh nhµ xëng
2
tailieuonthi
m¸y mãc , thiÕt bÞ , chÊt x¸m th«ng tin ...Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ
thÞ trêng vµ sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt th× tµi s¶n v« h×nh ngµy cµng ph¸t
triÓn phong phó vµ gi÷ vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra kh¶ n¨ng sinh lêi cña
doanh nghiÖp nh :nh·n hiÖu , b¶n quyÒn ph¸t minh s¸ng chÕ , bÝ quyÕt c«ng
nghÖ ...
Vèn ph¶i ®îc vËn ®éng sinh lêi ®¹t môc tiªu kinh doanh . Vèn ®îc biÓu
hiÖn b»ng tiÒn , ®Ó biÕn thµnh vèn th× ®ång tiÒn ®ã ph¶i ®îc vËn ®éng sinh lêi
.Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vèn cã thÓ thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn , nhng ®iÓm
xuÊt ph¸t vµ ®iÓm cuèi cïng cña vßng tuÇn hoµn ph¶i lµ ®ång tiÒn . §ång tiÒn
ph¶i quay vÒ n¬i xuÊt ph¸t víi gi¸ trÞ lín h¬n , ®ã lµ môc tiªu kinh doanh lín nhÊt
cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo .
Vèn ph¶i ®îc tÝch tô tËp trung ®Õn mét lîng nhÊt ®Þnh míi cã thÓ ph¸t
huy ®îc t¸c dông ®Ó ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh , ®iÒu nµy cho thÊy ®Ó cã
thÓ sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n
chÝnh x¸c lîng vèn cÇn sö dông tr¸nh t×nh tr¹ng thiÕu vèn doanh nghiÖp sÏ r¬i
vµo thÕ bÞ ®éng hoÆc thõa vèn sÏ ¶nh hëng nhiÒu ®Õn chi phÝ c¬ héi trong qu¸
tr×nh sö dông vèn ,kh«ng thÓ quay vßng vèn nhanh .V× vËy c¸c doanh nghiÖp
kh«ng thÓ chØ dùa vµo tiÒm n¨ng s½n cã cña m×nh mµ cßn ph¶i t×m c¸ch huy ®éng
thu hót vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh :gãp vèn liªn doanh , vay nî , ph¸t
hµnh cæ phiÕu ...
Vèn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian :Th«ng qua ®Æc ®iÓm nµy c¸c doanh nghiÖp
ph¶i lu ý ®Õn ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè bªn ngoµi nh l¹m ph¸t , t×nh h×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i tÝnh to¸n vßng quay cña vèn mét c¸c hîp lý.
Vèn ph¶i g¾n liÒn víi chñ së h÷u : vèn gãp ,vèn liªn doanh th× chñ së h÷u lµ
c¸c bªn tham gia liªn doanh ,gãp vèn, vèn vay thuéc së h÷u cña Ng©n hµng vµ
c¸c chñ nî kh¸c , nghiªn cøu kü vÊn ®Ò nµy lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt gióp doanh
nghiÖp cã c¸c ph¬ng ¸n sö dông vèn dµi h¹n vµ ng¾n h¹n hiÖu qu¶ h¬n .
Vèn ®îc coi lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt : ®iÒu nµy cã nghÜa lµ vèn ph¶i cã ®Çy ®ñ
c¶ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông , gi¸ trÞ cña hµng ho¸ vèn chÝnh lµ b¶n th©n nã , gi¸ trÞ
sö dông cña vèn thÓ hiÖn ë chç khi ®a vµo s¶n xuÊt kinh doanh nã sÏ t¹o ra mét
3
tailieuonthi
gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu . Nh mäi hµng ho¸ kh¸c vèn còng ®îc mua b¸n
trªn thÞ trêng nhng ngêi ta chØ mua vµ b¸n quyÒn sö dông nã ®ã chÝnh lµ yÕu
tè lµm cho vèn trë thµnh hµng ho¸ ®Æc biÖt kh¸c c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c . Ngêi
thõa vèn ®a vèn vµo thÞ trêng , ngêi cÇn vèn tíi thÞ trêng vay vµ ph¶i tr¶ mét
kho¶n phÝ cho lîng vèn vay ®ã (l·i) . Trong qu¸ tr×nh ®ã quyÒn së h÷u vèn sÏ
kh«ng thay ®æi mµ chØ thay ®æi quyÒn sö dông vèn .
1.3.Vai trß cña vèn kinh doanh:
§èi víi mét doanh nghiÖp ,vèn cã vai trß rÊt quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ,nã võa lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh l¹i còng chÝnh lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh ®ã . Bªn c¹nh ®ã vèn cßn lµ yÕu tè cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn
n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ x¸c lËp vÞ thÕ cña doanh
nghiÖp trªn th¬ng trêng .§iÒu nµy cµng thÓ hiÖn râ trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn
nay víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t , c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng c¶i
tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ ®Çu t hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ...tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè nµy
muèn ®¹t ®îc ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét lîng vèn ®ñ lín vµ sö dông
vèn cã hiÖu qu¶ .
MÆt kh¸c mét doanh nghiÖp muèn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng tiÕn hµnh t¸i
s¶n xuÊt më réng th× sau mét chu kú kinh doanh vèn cña doanh nghiÖp ph¶i sinh
lêi tøc lµ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i cã l·i ®¶m b¶o vèn cña doanh nghiÖp ®îc
b¶o toµn vµ ph¸t triÓn .§iÒu ®ã cho thÊy vèn lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc ®Çu
t më réng ph¹m vi s¶n xuÊt , th©m nhËp vµo thÞ trêng tiÒm n¨ng tõ ®ã më réng
thÞ trêng tiªu thô , n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng .
NhËn thøc ®îc vai trß quan träng nh vËy doanh nghiÖp cÇn hÕt søc thËn
träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn .B¾t ®Çu tõ c«ng t¸c ph©n lo¹i vèn vµ
t×m c¸c nguån tµi trî cho phï hîp víi yªu cÇu vÒ lîng vèn vµ thêi gian sö
dông.ChØ khi lµm tèt c«ng t¸c nµy doanh nghiÖp míi cã thÓ nghÜ ®Õn vÊn ®Ò n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn , më réng ph¹m vi ho¹t ®éng ,tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më
réng ,t¨ng uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
1.4.Ph©n lo¹i vèn
4
tailieuonthi
§Ó qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn trë nªn dÔ dµng thuËn lîi vµ ®¹t hiÖu
qu¶ cao , c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n lo¹i vèn thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau tuú theo
môc ®Ých vµ lo¹i h×nh cña tõng doanh nghiÖp .Tuy nhiªn theo c¸ch ph©n lo¹i
chung th× vèn ®îc chia thµnh hai lo¹i:
1.4.1.Vèn cè ®Þnh:
Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ,sù vËn ®éng cña
nã lu«n g¾n liÒn víi sù vËn hµnh vµ chu chuyÓn cña tµi s¶n cè ®Þnh ,chÝnh v× vËy
®Ó cã thÓ nghiªn cøu s©u h¬n vèn cè ®Þnh tríc hÕt ta ph¶i t×m hiÓu nh÷ng ®Æc
®iÓm tµi s¶n cè ®Þnh .
Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu cña doanh nghiÖp mµ
theo quy ®Þnh cña nhµ níc nã ph¶i tháa m·n hai ®iÒu kiÖn :
-Thêi gian sö dông tèi thiÓu ph¶i mét n¨m trë lªn
-Ph¶i cã gi¸ trÞ ®ñ lín theo quy ®Þnh phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ cña tõng
thêi kú (hiÖn nay lµ tõ 5 triÖu ®ång trë lªn)
Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tµi s¶n cè bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña
nã (vèn cè ®Þnh ) ®îc dÞch chuyÓn tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh.Kh¸c víi
®èi tîng lao ®éng, tµi s¶n cè ®Þnh tham gia nhiÒu chu kú kinh doanh vÉn gi÷
nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Õn lóc háng.Tuú tõng khu vùc, tõng quèc gia
mµ quy ®Þnh tµi s¶n kh¸c nhau vµ còng nh vËy th× cã nhiÒu tµi s¶n cè ®Þnh. Theo
quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm hai lo¹i:
-Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ t liÖu lao ®éng chñ
yÕu, cã h×nh th¸i vËt chÊt , cã gi¸ trÞ lín thêi gian sö dông l©u dµi vµ tham gia vµo
nhiÒu chu kú kinh doanh nhng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu.
VÝ dô: nhµ cöa , thiÕt bÞ, m¸y mãc,ph¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn...
Tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: mäi t liÖu lao
®éng lµ tµi s¶n cè ®Þnh cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ hÖ thèng bao gåm nhiÒu bé
phËn tµi s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi nhau, ®Ó cïng thùc hiÖn mét hay mét sè chøc
n¨ng nhÊt ®Þnh mµ nÕu thiÕu bÊt cø bé phËn nµo th× c¶ hÖ thèng kh«ng ho¹t ®éng
®îc, nÕu ®ång thêi tho¶ m·n c¶ hai nhu cÇu sau:
-Cã thêi gian sö dông tõ n¨m n¨m trë lªn.
5
tailieuonthi
-Cã gi¸ trÞ tõ n¨m triÖu ®ång trë lªn.
Trêng hîp cã mét hÖ thèng gåm nhiÒu tµi s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi nhau
trong mçi bé phËn cÊu thµnh cã thêi gian sö dông kh¸c nhau vµ nÕu thiÕu mét bé
phËn nµo ®ã mµ c¶ hÖ thèng vÉn thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng ho¹t ®éng chÝnh cña
nã, mµ yªu cÇu qu¶n lý ®ßi hái ph¶i qu¶n lý riªng tõng bé phËn tµi s¶n ®ã ®îc
coi lµ mét tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®éc lËp. VÝ dô nh khung vµ ®éng c¬ trong
mét m¸y bay.
-Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh:lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt
chÊt thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ ®· ®îc ®Çu t cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu
kú kinh doanh cña doanh nghiÖp.VÝ dô nh: chi phÝ sö dông ®Êt, Chi phÝ b»ng
ph¸t minh s¸ng chÕ...
Tiªu chuÈn nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh:mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ
doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp nÕu ®ång thêi tho¶ m·n c¶ hai ®iÒu kiÖn trªn mµ kh«ng thµnh
tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh th× coi nh lµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.
Theo chÕ ®é hiÖn hµnh doanh nghiÖp ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo tÝnh chÊt
cña tµi s¶n cè ®Þnh cô thÓ lµ:
Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh gåm:
+ Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh.
+Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.
Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp an ninh quèc phßng.
Tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp b¶o qu¶n gi÷ hé cho ®¬n vÞ kh¸c hoÆc gi÷ hé
nhµ níc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.
Tuy nhiªn t¹i quyÕt ®Þnh1062 TC/Q§/CSTC/ ngµy 14/11/1996 cña Bé tµi
chÝnh vÒ viÖc ban hµnh chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh còng
cã quy ®Þnh riªng nh sau:
Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp tù ph©n lo¹i chi tiÕt c¸c tµi s¶n cè
®Þnh theo tõng nhãm cho phï hîp.
ViÖc nghiªn cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong qu¸
tr×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh. Khi nghiªn cøu c¬ cÊu vèn cè ®Þnh chóng ta
6
tailieuonthi
ph¶i xÐt trªn hai gãc ®é néi dung kÕ ho¹ch vµ quan hÖ cña mçi bé phËn so víi
toµn bé. VÊn ®Ò c¬ b¶n lµ ph¶i x©y dùng mét c¬ cÊu vèn nãi chung vµ c¬ cÊu vèn
cè ®Þnh nãi riªng cho phï hîp, hîp lý víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña s¶n xuÊt,
phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó t¹o ®iÒu
kiÖn tiÒn ®Ò cho viÖc sö dông vµ qu¶n lý vèn mét c¸ch hîp lý vµ hiÖu qu¶ nhÊt.
Th«ng qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh ë trªn ta cã thÓ ®a ra kÕt
luËn vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh,sù vËn ®éng cña
vèn cè ®Þnh chÝnh lµ sù vËn ®éng gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh nã sÏ lu©n chuyÓn dÇn dÇn tõng phÇn trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ
hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi gian sö dông. Vèn cè
®Þnh lµ mét bé phËn quan träng kh«ng thÓ thiÕu trong vèn kinh doanh cña doanh
nghiÖp .V× vËy doanh nghiÖp muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh
tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt c«ng qu¶n lý , tæ chøc ph©n bæ vµ sö dông
vèn cè ®Þnh.
1.4.2.Vèn lu ®éng:
NÕu mçi doanh nghiÖp chØ cã vèn cè ®Þnh ®iÒu ®ã sÏ kh«ng ®¶m b¶o chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh ®îc b×nh thêng, nh vËy ph¶i cã vèn lu ®éng, ®ã lµ
nguån vèn h×nh thµnh trªn tµi s¶n lu ®éng, lµ lîng tiÒn øng tríc ®Ó cã tµi s¶n
lu ®éng. Kh¸c víi tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n lu ®éng chØ tham gia vµo mét chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh vµ chuyÓn dÞch mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm t¹o nªn
thùc tÕ s¶n phÈm.. §Æc ®iÓm cña tµi s¶n lu ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh lóc nµo còng
nhÊt trÝ víi nhau do ®ã ph¶i gi¶m tèi thiÓu sù chªnh lÖch thêi gian nµy ®Ó t¨ng
hiÖu qu¶ sö dông vèn.
C¬ cÊu vèn lu ®éng lµ tØ lÖ gi÷a c¸c bé phËn cÊu thµnh vèn lu ®éng vµ
mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i vµ cña mçi lo¹i so víi tæng sè.
X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn lu ®éng hîp lý cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c
sö dông cã hiÖu qu¶ vèn lu ®éng.Nã ®¸p øng yªu cÇu vÒ vèn trong tõng
kh©u,tõng bé phËn ,trªn c¬ së ®¸p øng ®îc nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn.
7
tailieuonthi
§Ó qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ th× viÖc ph©n lo¹i vèn lu ®éng lµ rÊt
cÇn thiÕt. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vµ lu©n chuyÓn vèn lu ®éng ®îc chia
lµm 3 lo¹i:
Vèn dù tr÷: lµ bé phËn vèn dïng ®Ó mua nguyªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ
vµ dù tr÷ ®a vµo s¶n xuÊt.
Vèn trong s¶n xuÊt lµ bé phËn vèn trùc tiÕp dïng cho giai ®o¹n s¶n xuÊt
nh s¶n phÈm dë dang, chê chi phÝ ph©n bæ.
Vèn trong lu th«ng lµ bé phËn vèn trùc tiÕp phôc vô cho giai ®o¹n lu
th«ng nh: thµnh phÈm , vèn b»ng tiÒn mÆt.
C¨n cø vµo viÖc x¸c ®Þnh vèn ngêi ta chia vèn lu ®éng thµnh hai lo¹i:
Vèn ®Þnh møc:lµ vèn lu ®éng quy ®Þnh møc tèi thiÓu cÇn thiÕt cho s¶n
xuÊt kinh doanh.Nã bao gåm vèn dù tr÷, vèn trong s¶n xuÊt , s¶n phÈm hµng ho¸
mua ngoµi dïng cho tiªu thô s¶n phÈm, vËt t thuª ngoµi chÕ biÕn...
Vèn lu ®éng kh«ng ®Þnh møc: lµ sè vèn kh«ng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nhng kh«ng cã c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n ®Þnh
møc nh: thµnh phÈm trªn ®êng göi ®i, vèn kÕ to¸n...
C¨n cø vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn vèn lu ®éng bao gåm :
+TiÒn mÆt vµ chøng kho¸n cã thÓ b¸n ®îc
+C¸c kho¶n ph¶i thu
+C¸c kho¶n dù tr÷ , vËt t hµng ho¸
C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh vèn lu ®éng bao gåm:
Vèn lu ®éng bæ xung lµ sè vèn doanh nghiÖp tù bæ xung tõ lîi nhuËn, c¸c
kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ nhng cha ®Õn h¹n nh tiÒn l¬ng, tiÒn nhµ...
Vèn lu ®éng do ng©n s¸ch cÊp: lµ lo¹i vèn mµ doanh nghiÖp nhµ níc
®îc nhµ níc giao quyÒn sö dông.
Vèn liªn doanh liªn kÕt: lµ vèn do doanh nghiÖp nhËn liªn doanh, liªn kÕt
víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c.
Vèn tÝn dông: lµ vèn mµ doanh nghiÖp vay ng©n hµng vµ c¸c ®èi tîng kh¸c
®Ó kinh doanh. Mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh mét c¬ cÊu vèn lu
®éng hîp lý hiÖu qu¶.§Æc biÖt quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn trong vèn lu ®éng lu«n
8
tailieuonthi
thay ®æi nªn ngêi qu¶n lý cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó ®a ra mét c¬ cÊu phï hîp víi
®¬n vÞ m×nh trong tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n.
2.C¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp :
2.1.C¨n cø vµo tÝnh chÊt së h÷u:
2.1.1.Nguån vèn chñ së h÷u :
Khi doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp bao giê chñ ®Çu t cña doanh nghiÖp còng
ph¶i bá ra mét sè vèn nhÊt ®Þnh . §èi víi doanh nghiÖp nhµ níc vèn tù cã ban
®Çu chÝnh lµ vèn do ng©n s¸ch nhµ níc cÊp .§èi víi doanh nghiÖp t nh©n vèn tù
cã lµ sè vèn ph¸p ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó xin ®¨ng ký thµnh lËp doanh nghiÖp ,tøc lµ sè
vèn tèi thiÓu chñ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó ®îc thµnh lËp doanh nghiÖp theo
quy ®Þnh cña ph¸p luËt .Víi c«ng ty cæ phÇn nã lµ nguån vèn do c¸c cæ ®«ng
®ãng gãp ®Ó thµnh lËp c«ng ty . Mçi cæ ®«ng lµ mét chñ së h÷u c«ng ty mµ møc
®é quyÒn h¹n tham gia vµo c«ng ty c¨n cø theo tØ lÖ gãp vèn ®ång thêi chÞu tr¸ch
nhiÖm h÷u h¹n trªn trÞ gi¸ sè cæ phÇn mµ hä n¾m gi÷ .
2.1.2.Nî ph¶i tr¶:
BÊt cø doanh nghiÖp nµo muèn ®i vµo ho¹t ®éng kh«ng chØ dùa vµo nguån
vèn chñ së h÷u mµ cßn ph¶i tËn dông c¸c mèi quan hÖ huy ®éng thªm vèn tõ bªn
ngoµi nh :Vay ng©n hµng ,vay c¸c tæ chøc tÝn dông vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ kh¸c
.ThËm chÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã kh¶ n¨ng doanh nghiÖp ph¶i nî
ngêi b¸n ,nî l¬ng c«ng nh©n viªn ®Ó tÝch luü vèn ®¸p øng nhu cÇu vèn qu¸ lín
ë mét kh©u nµo ®ã th× míi cã thÓ duy tr× ®îc c¸c ho¹t ®éng.TÊt c¶ nh÷ng kho¶n
trªn ®îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nî ph¶i tr¶ cña doanh nghiÖp nªn sau mét
thêi h¹n nhÊt ®Þnh theo tháa thuËn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ c¶ gèc vµ l·i cho chñ
nî.Trong trêng hîp nµy nh÷ng ngêi tµi trî cho doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ
ngêi chñ së h÷u doanh nghiÖp v× vËy khi doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ nguån
nµy sÏ bÞ ¸p lùc ph¶i tr¶ nî vµ kh«ng tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh.MÆc dï vËy nguån
tµi trî tõ c¸c kho¶n vay nî vÉn lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho c¸c doanh nghiÖp khi
cÇn vèn ®Ó duy tr× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay tÝch luü vèn ®Ó t¸i s¶n xuÊt
më réng qui m« ho¹t ®éng .
9
tailieuonthi
§©y lµ c¸ch ph©n chia rÊt c¬ b¶n vµ phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng.Dùa vµo c¸ch ph©n chia nµy doanh nghiÖp cã thÓ thiÕt lËp c¬ cÊu nguån tµi
trî tèi u ®Ó t¨ng cêng hiÖu qu¶ sö dông vèn cña m×nh
2.2 C¨n cø vµo thêi gian huy ®éng :
XÐt theo thêi gian huy ®éng th× vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc
chia lµm hai lo¹i:
2.2.1.Nguån tµi trî dµi h¹n
§©y lµ nguån cã tÝnh chÊt æn ®Þnh mµ doanh nghiÖp cã thÓ sö dông dµi h¹n
vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh ®Çu t mua s¾m TSC§ vµ mét
bé phËn tµi s¶n lu ®éng tèi thiÓu cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp .Nã cã u ®iÓm lµ gióp cho doanh nghiÖp gi¶i quyÕt ®îc nhiÒu
vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt dµi h¹n mµ kh«ng gÆp khã kh¨n trong vÊn ®Ò thanh to¸n hoµn
tr¶ .Nguån tµi trî dµi h¹n cã thÓ nhËn ®îc díi h×nh thøc vay nî dµi h¹n , vèn cæ
phÇn hoÆc mua b¸n trao ®æi c¸c c«ng cô tµi trî dµi h¹n trªn thÞ trêng vèn nh :cæ
phiÕu ,tr¸i phiÕu...vµ c¸c h×nh thøc tµi trî tÝn dông kh¸c.
Cæ phiÕu thêng
Cæ phiÕu thêng :lµ mét chøng kho¸n thÓ hiÖn quyÒn së h÷u vÜnh viÔn ®èi
víi c«ng ty bëi kh«ng cã sù dù kiÕn tríc thêi gian ®¸o h¹n .Gi¸ trÞ ghi trªn bÒ
mÆt cæ phiÕu gäi lµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu (Par Value).Gi¸ c¶ cæ phiÕu trªn thÞ trêng
gäi lµ thÞ gi¸ .TrÞ gi¸ cæ phiÕu ®îc ph¶n ¸nh trong sæ s¸ch cña c«ng ty cæ phÇn
gäi lµ gi¸ trÞ ghi sæ .MÖnh gi¸ chØ cã ý nghÜa khi míi ph¸t hµnh cæ phiÕu hay
trong thêi gian ng¾n. ThÞ gi¸ ph¶n ¸nh sù ®¸nh gi¸ cña thÞ trêng , ph¶n ¸nh lßng
tin cña nhµ ®Çu t ®èi víi ho¹t ®éng cña c«ng ty.ThÞ gi¸ thay ®æi xung quanh gi¸
trÞ cæ phiÕu tuú thuéc quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng . Sè lîng cæ phÇn tèi ®a
mµ c«ng ty ®îc quyÒn huy ®éng ®îc gäi lµ vèn ph¸p ®Þnh .Sè lîng cæ phiÕu
t¬ng øng víi sè vèn ph¸p ®Þnh ®îc ghi trong ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp gäi lµ
vèn ®iÒu lÖ . Nh÷ng cæ phÇn sÏ ®îc ®a ra b¸n cho d©n chóng ®Çu t gäi lµ cæ
phÇn dù kiÕn ph¸t hµnh vµ sè lîng ph¸t hµnh thêng thÊp h¬n sè lîng ghi trong
®iÒu lÖ .Tæng sè lîng cæ phÇn tèi ®a mµ c«ng ty ®îc phÐp ph¸t hµnh gäi lµ vèn
cæ phÇn vµ :
10
tailieuonthi
Vèn cæ phÇn =Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n - c¸c kho¶n nî.
C¸c cæ ®«ng n¾m gi÷ cæ phiÕu thêng chÝnh lµ nh÷ng ngêi së h÷u c«ng ty
, cã quyÒn tham gia kiÓm so¸t vµ ®iÒu khiÓn c¸c c«ng viÖc cña c«ng ty tuú theo tØ
lÖ cæ phÇn mµ hä n¾m gi÷.
Tuy nhiªn trong mäi trêng hîp ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn c«ng
ty cÇn ph¶i lu ý ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ c«ng ty tríc sù th«n tÝnh b»ng cæ phiÕu cña
c¸c c«ng ty kh¸c ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ c«ng ty ph¶i tÝnh ®Õn tØ lÖ cæ phÇn tèi thiÓu
mµ mçi cæ ®«ng ®îc phÐp n¾m gi÷ ®Ó duy tr× tØ lÖ c©n ®èi vÒ së h÷u c«ng ty.
Cæ phiÕu u tiªn:Lµ lo¹i cæ phiÕu cã tØ lÖ cæ tøc cè ®Þnh . Ngêi chñ cña cæ
phiÕu u tiªn cã quyÒn ®îc thanh to¸n l·i tríc c¸c cæ ®«ng thêng .NÕu sè lîi
nhuËn rßng chØ ®ñ ®Ó tr¶ cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng u tiªn th× c¸c cæ ®«ng thêng sÏ
kh«ng ®îc nhËn cæ tøc cña kú ®ã.Th«ng thêng trong tæng sè vèn huy ®éng th×
cæ phiÕu u tiªn chØ chiÕm mét tû träng nhá .Nhng trong trêng hîp c«ng ty
muèn t¨ng vèn chñ së h÷u chèng l¹i sù ph¸ s¶n cña c«ng ty nhng kh«ng muèn
san sÎ quyÒn l·nh ®¹o th× cæ phiÕu u tiªn l¹i lµ c«ng cô h÷u hiÖu nhÊt do ®Æc
®iÓm cña cæ phiÕu u tiªn lµ c¸c cæ ®«ng u tiªn rÊt hiÕm khi cã quyÒn bá phiÕu
®Çy ®ñ nh cæ ®«ng cæ phiÕu thêng .ChØ trong trêng hîp c¸c cæ phiÕu u tiªn
kh«ng ®îc tr¶ cæ tøc th× c¸c cæ ®«ng u tiªn míi cã thÓ ®îc quyÒn bá phiÕu.v.v
Tr¸i phiÕu c«ng ty:
Tr¸i phiÕu c«ng ty lµ c¸c giÊy vay nî dµi h¹n vµ trung h¹n do c«ng ty ph¸t
hµnh.Tuú theo tËp qu¸n tõng níc c¸c c«ng ty ph¸t hµnh tr¸i phiÕu víi nh÷ng kú
h¹n kh¸c nhau .Trªn thùc tÕ tr¸i phiÕu c«ng ty cã rÊt nhiÒu lo¹i mçi lo¹i l¹i cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nh chi phÝ tr¶ l·i , c¸ch thøc tr¶ l·i , kh¶ n¨ng lu
hµnh vµ tÝnh hÊp dÉn cña tr¸i phiÕu .V× vËy tríc khi ph¸t hµnh nhµ ph¸t hµnh cÇn
ph¶i hiÓu râ ®Æc ®iÓm vµ u nhîc ®iÓm cña mçi lo¹i tr¸i phiÕu .
Tr¸i phiÕu cã b¶o ®¶m :
§©y lµ lo¹i tr¸i phiÕu ®îc b¶o ®¶m b»ng nh÷ng tµi s¶n cña c«ng ty.Nh÷ng
tµi s¶n ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c tr¸i phiÕu ph¸t hµnh thêng lµ c¸c bÊt ®éng s¶n cña
doanh nghiÖp , trong mét sè trêng hîp vËt b¶o ®¶m còng cã thÓ lµ nhµ xëng
11
tailieuonthi
hay nh÷ng thiÕt bÞ ®¾t tiÒn .§ång thêi mét tµi s¶n nµo ®ã còng cã thÓ lµm vËt b¶o
®¶m cho nhiÒu lÇn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu nhng ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn tæng gi¸
trÞ cña tÊt c¶ c¸c tr¸i phiÕu kh«ng ®îc lín h¬n gi¸ trÞ cña tµi s¶n thÕ chÊp .
Tr¸i phiÕu kh«ng cã b¶o ®¶m :
Ngîc l¹i víi tr¸i phiÕu cã b¶o ®¶m , tr¸i phiÕu kh«ng cã b¶o ®¶m lµ tr¸i
phiÕu kh«ng cã mét tµi s¶n cô thÓ nµo cô thÓ nµo ®Ó ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng thanh
to¸n cña chóng , nhng chóng vÉn ®îc b¶o ®¶m ch¾c ch¾n b»ng thu nhËp t¬ng
lai vµ gi¸ trÞ thanh lý cña c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp theo thø tù u tiªn cña luËt
ph¸ s¶n tøc lµ quyÒn lîi u tiªn cña c¸c tr¸i phiÕu bao giê còng ®øng tríc cæ
phiÕu , nhng trong c¸c tr¸i phiÕu th× c¸c tr¸i phiÕu míi ph¸t hµnh cã thø tù u
tiªn cao h¬n nh÷ng tr¸i phiÕu ®· ph¸t hµnh tríc chóng.
Tr¸i phiÕu tr¶ l·i theo thu nhËp :
Lµ tr¸i phiÕu mµ tiÒn l·i chØ ®îc tr¶ khi ngêi vay thu ®îc lîi nhuËn ,nÕu
doanh nghiÖp n¨m ®ã cã thu nhËp cao h¬n sè tiÒn l·i ph¶i tr¶ theo qui ®Þnh th× tr¸i
chñ sÏ ®îc nhËn toµn bé tiÒn l·i,ngîc l¹i khi lîi nhuËn mµ ngêi vay thu ®îc
nhá h¬n sè tiÒn l·i th× tr¸i chñ chØ ®îc nhËn tiÒn tr¶ b»ng kho¶n thu nhËp ®ã sè
tiÒn cßn thiÕu ®îc chuyÓn sang nh÷ng n¨m tiÕp theo tuú theo qui ®Þnh trong khÕ
íc cña hai bªn.Lo¹i tr¸i phiÕu nµy cã tÝnh linh ho¹t cao thÝch hîp víi nh÷ng
doanh nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh.
Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh:
L·i suÊt tr¸i phiÕu lµ sè tiÒn ngêi vay ph¶i tr¶ cho tr¸i chñ ®îc tÝnh lµ chi
phÝ bá ra ®Ó ®îc sö dông vèn ,sè tiÒn nµy ®îc tr¶ mét lÇn hay nhiÒu lÇn tuú theo
qui ®Þnh cña ngêi ph¸t hµnh .Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh lµ lo¹i tr¸i phiÕu phæ
biÕn nhÊt trong c¸c lo¹i tr¸i phiÕu c«ng ty , l·i suÊt tr¸i phiÕu ®îc ghi trªn mÆt
tr¸i phiÕu vµ kh«ng thay ®æi trong suèt kú h¹n cña nã.
Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi :
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t vµ l·i suÊt thÞ trêng kh«ng æn ®Þnh
dÉn ®Õn l·i suÊt danh nghÜa cña tr¸i phiÕu còng bÞ ¶nh hëng lµm cho tr¸i phiÕu
cã l·i suÊt cè ®Þnh kh«ng ®îc u chuéng chÝnh v× vËy c¸c c«ng ty thêng ph¸t
12
tailieuonthi
hµnh tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi ,l·i suÊt cña lo¹i tr¸i phiÕu nµy phô thuéc vµo
mét sè nguån l·i suÊt quan träng nh l·i suÊt LIBOR(London Inter bank offered
Rate)hoÆc l·i suÊt c¬ b¶n PR ( Prime Rate).Th«ng thêng l·i suÊt tr¸i phiÕu nµy
lÊy l·i suÊt tr¸i phiÕu kho b¹c lµm chuÈn vµ ®îc ®Þnh kú ®iÒu chØnh sau nh÷ng
kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh theo qui ®Þnh . Nh÷ng tr¸i phiÕu nµy sÏ hÊp dÉn c¸c
nhµ ®Çu t trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh , thÞ trêng tµi chÝnh biÕn
®éng kh«ng ngõng nhng cã thÓ g©y khã kh¨n cho c«ng ty trong viÖc ho¹ch ®Þnh
ng©n quü v× c«ng ty kh«ng thÓ ph©n biÖt ch¾c ch¾n vÒ chi phÝ l·i vay cña tr¸i
phiÕu ®ång thêi do l·i suÊt tr¸i phiÕu thêng xuyªn thay ®æi ®ßi hái c«ng ty ph¶i
tèn nhiÒu thêi gian h¬n cho qu¸ tr×nh qu¶n lý tr¸i phiÕu do ph¶i ®iÒu chØnh l·i
suÊt .
Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi sím :
Ngoµi c¸c lo¹i tr¸i phiÕu trªn , tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi sím còng lµ mét
h×nh thøc huy ®éng vèn ®îc rÊt nhiÒu c«ng ty sö dông ,®Æc ®iÓm cña lo¹i tr¸i
phiÕu nµy lµ c«ng ty cã thÓ mua l¹i vµ mét thêi ®iÓm nµo ®ã tríc khi m·n h¹n
.C«ng ty nµo ph¸t hµnh tr¸i phiÕu nµy th× ph¶i qui ®Þnh râ vÒ thêi h¹n vµ gi¸ c¶
cña tr¸i phiÕu khi c«ng ty chuéc l¹i ®Ó ngêi mua tr¸i phiÕu ®îc biÕt .Trong
trêng hîp nµy th× nh÷ng tr¸i chñ cña tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi sÏ kh«ng kiÕm
®îc l·i suÊt m·n h¹n (YTM).
TÝn dông thuª mua :TÝn dông thuª mua lµ mét h×nh thøc tµi trî tÝn dông
th«ng qua c¸c lo¹i tµi s¶n , m¸y mãc thiÕt bÞ ...gióp cho c¸c doanh nghiÖp thiÕu
vèn vÉn cã ®îc tµi s¶n cÇn thiÕt sö dông vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh
.§©y lµ ph¬ng thøc tµi trî th«ng qua hîp ®ång thuª mua gi÷a ngêi thuª vµ
ngêi cho thuª .Ngêi thuª ®îc sö dông tµi s¶n vµ ph¶i tr¶ tiÒn thuª cho ngêi
cho thuª theo thêi h¹n mµ hai bªn tho¶ thuËn , ngêi cho thuª lµ ngêi së h÷u tµi
s¶n vµ nhËn ®îc tiÒn cho thuª tµi s¶n.
TÝn dông thuª mua cã hai h×nh thøc giao dÞch chñ yÕu lµ thuª vËn hµnh vµ
thuª tµi chÝnh:
Thuª vËn hµnh :§©y lµ mét h×nh thøc thuª ng¾n h¹n tµi s¶n ,cã thêi gian
thuª thêng rÊt ng¾n so víi toµn bé thêi gian tån t¹i h÷u Ých cña tµi s¶n ,®iÒu kiÖn
13
tailieuonthi
chÊm døt hîp ®ång chØ cÇn b¸o tríc trong mét thêi gian ng¾n .§èi víi ngêi
thuª th× chØ ph¶i tr¶ tiÒn thuª theo tho¶ thuËn , ngêi cho thuª ph¶i chÞu mäi chi
phÝ vËn hµnh tµi s¶n nh chi phÝ b¶o tr× , b¶o hiÓm , thuÕ tµi s¶n ...cïng mäi rñi ro
vÒ hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n .Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cho thÊy thuª vËn hµnh
hoµn toµn phï hîp víi nh÷ng ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt thêi vô ,sö dông tµi s¶n trong
thêi gian ng¾n , ngoµi ra nã cßn cã u ®iÓm lµ kh«ng cÇn ph¶i ph¶n ¸nh tµi s¶n
thuª vµ sæ s¸ch kÕ to¸n , kh«ng gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông
.
Thuª tµi chÝnh: lµ ph¬ng thøc tµi trî tÝn dông trung vµ dµi h¹n theo hîp
®ång .Theo ph¬ng thøc nµy ngêi cho thuª thêng mua tµi s¶n , thiÕt bÞ mµ
ngêi thuª cÇn vµ ®· th¬ng lîng tõ tríc c¸c ®iÒu kiÖn mua l¹i tµi s¶n tõ ngêi
cho thuª .Trong hîp ®ång thuª tµi chÝnh th× thêi h¹n thuª tµi s¶n cña bªn thuª
ph¶i chiÕm phÇn lín ®êi sèng h÷u Ých cña tµi s¶n vµ hiÖn gi¸ thuÇn cña toµn bé
c¸c kho¶n tiÒn thuª ph¶i ®ñ ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mua tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm b¾t
®Çu hîp ®ång .
2.2.2. Nguån tµi trî ng¾n h¹n :
Lµ nguån tµi trî mµ sau khi huy ®éng thêi gian sö dông vèn ng¾n (díi 1
n¨m) ,doanh nghiÖp chØ cã thÓ sö dông vèn huy ®éng tõ nh÷ng nguån nµy ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu t¹m thêi vÒ vèn ph¸t sinh bÊt thêng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh
doanh.Nguån nµy bao gåm c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn
dông ,c¸c kho¶n nî ngêi cung cÊp, nî tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm cña ngêi lao
®éng ...
TÝn dông nhµ cung cÊp (tÝn dông th¬ng m¹i):
TÝn dông th¬ng m¹i lµ c¸c kho¶n mua chÞu tõ ngêi cung cÊp hoÆc øng
tríc cña kh¸ch hµng mµ doanh nghiÖp t¹m thêi chiÕm dông . TÝn dông th¬ng
m¹i lu«n g¾n víi mét luång hµng ho¸ dÞch vô cô thÓ , g¾n víi mét quan hÖ thanh
to¸n cô thÓ nªn nã chÞu sù t¸c ®éng cña c¬ chÕ thanh to¸n cña chÝnh s¸ch tÝn dông
kh¸ch hµng mµ doanh nghiÖp ®îc hëng .C«ng cô ®Ó thùc hiÖn lo¹i tÝn dông nµy
phæ biÕn lµ dïng kú phiÕu vµ hèi phiÕu .Víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng
nh÷ng ngêi “cho vay”hoµn toµn cã thÓ dÔ dµng chiÕt khÊu c¸c th¬ng phiÕu ®Ó
14
tailieuonthi
lÊy tiÒn phôc vô cho nh÷ng nhu cÇu riªng khi th¬ng phiÕu cha ®Õn h¹n thanh
to¸n .
§©y lµ ph¬ng thøc tµi trî linh ho¹t trong kinh doanh vµ nã cßn cã kh¶
n¨ng më réng quan hÖ hîp t¸c kinh doanh mét c¸ch l©u bÒn . Tuy nhiªn c¸c
kho¶n tÝn dông th¬ng m¹i thêng cã thêi h¹n ng¾n nhng nÕu doanh nghiÖp biÕt
qu¶n lý mét c¸ch khoa häc th× cã thÓ ®¸p øng ®îc phÇn nµo nhu cÇu vèn lu
®éng cho doanh nghiÖp .
Vay theo h¹n møc tÝn dông:
H¹n møc tÝn dông lµ mét h¹n møc vay do ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tho¶
thuËn tríc víi nhau mµ khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay n»m trong h¹n møc nµy
th× ng©n hµng kh«ng cÇn ph¶i thÈm ®Þnh , kh¸ch hµng còng kh«ng ph¶i thÕ chÊp
.Vµ còng trong h¹n møc tÝn dông c«ng ty cã thÓ rót hoÆc chi tiÒn vît qu¸ sè d
trªn tµi kho¶n .H¹n møc tÝn dông ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn nhu cÇu vèn bæ xung
cña doanh nghiÖp vµ møc cho vay tèi ®a mµ ng©n hµng cã thÓ chÊp nhËn ngoµi ra
nã cßn phô thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vµ dù hiÓu biÕt
tin tëng gi÷a hai bªn.
Th tÝn dông :
Th tÝn dông lµ mét b¶n cam kÕt tr¶ tiÒn ®îc sö dông trong nhËp khÈu
hµng ho¸ .Khi nhµ nhËp khÈu hµng ho¸ kh«ng cã tiÒn trªn tµi kho¶n th× cã thÓ ®Ò
nghÞ ng©n hµng cung cÊp tÝn dông ®Ó mua hµng tõ mét nhµ xuÊt khÈu níc ngoµi
díi h×nh thøc më th tÝn dông ®¶m b¶o viÖc tr¶ tiÒn cho nhµ xuÊt khÈu th«ng qua
ng©n hµng phôc vô bªn b¸n .Khi nhËn ®îc th«ng b¸o cña ng©n hµng phôc vô
m×nh lµ ®· cã th rÝn dông th× hµng ho¸ cña nhµ xuÊt khÈu ®îc chuyÓn ®i , cßn
viÖc thanh to¸n sÏ lµ cña ng©n hµng phôc vô bªn mua vµ bªn b¸n.
Cho vay theo hîp ®ång :
Trong trêng hîp nµy ng©n hµng sÏ cho vay theo c¸c hîp ®ång ®îc ký kÕt
gi÷a c«ng ty vµ kh¸ch hµng vÒ s¶n xuÊt gia c«ng .H×nh thøc cho vay nµy tá ra
t¬ng ®èi phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp nhá.
15
tailieuonthi
Cho vay cã ®¶m b¶o :
Cho vay cã b¶o ®¶m cã ba h×nh thøc lµ t¹o vèn b»ng c¸ch b¸n nî ,vay ng¾n
h¹n b»ng c¸ch thÕ chÊp kho¶n ph¶i thu ,vay thÕ chÊp b»ng hµng ho¸ vµ chiÕt khÊu
th¬ng phiÕu.
T¹o vèn b»ng c¸ch b¸n nî :C«ng ty cã thÓ gia t¨ng nguån vèn ng¾n h¹n cña
m×nh b»ng c¸ch b¸n nh÷ng kho¶n nî mµ c¸c t¸c nh©n kinh tÕ kh¸c nî m×nh ,c¸c
tæ chøc mua nî thêng lµ mét ng©n hµng , mét c«ng ty tµi chÝnh hay mét c«ng ty
mua nî ,lóc ®ã sÏ ph¸t sinh mét quan hÖ kinh tÕ cña ngêi nî cò vµ chñ nî míi lµ
bªn mua nî ,bªn mua nî sÏ c¨n cø vµo chøng tõ ®Ó thu håi nî ,Nh÷ng kho¶n nî
®îc mua cao hay thÊp tuú thuéc vµo tÝnh chÊt vµ møc ®é khã ®ßi .
Vay ng¾n h¹n b»ng c¸ch thÕ chÊp kho¶n ph¶i thu: theo ph¬ng thøc nµy
c«ng ty cã thÓ ®em c¸c ho¸ ®¬n thu tiÒn ®Ó lµm vËt b¶o ®¶m cho c¸c kho¶n
vay.Sè tiÒn mµ c¸c ng©n hµng cho vay tuú thuéc vµo møc ®é rñi ro cña c¸c ho¸
®¬n thu tiÒn nhng th«ng thêng tØ lÖ gi¸ trÞ cho vay chiÕm kho¶ng 30-90% gi¸ trÞ
danh nghÜa cña ho¸ ®¬n thu tiÒn.
Vay thÕ chÊp b»ng hµng ho¸ :còng t¬ng tù nh c¸c ho¸ ®¬n thu tiÒn hµng
ho¸ còng cã thÓ ®îc mang ra thÕ chÊp b¶o ®¶m cho nh÷ng kho¶n vay ng¾n h¹n
.Sè tiÒn mµ ng©n hµng cho vay kh«ng chØ phô thuéc vµo gi¸ trÞ thùc cña hµng ho¸
thÕ chÊp mµ cßn phô thuéc vµo tÝnh chÊt chuyÓn ®æi cña hµng ho¸ thµnh tiÒn vµ
tÝnh æn ®Þnh vÒ gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ ®ã .Hµng ho¸ dÔ vËn chuyÓn vµ hµng
ho¸ cã gi¸m ®Þnh chÊt lîng th× ®é rñi ro cao h¬n nªn ng©n hµng cho vay víi tØ lÖ
thÊp so víi gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®em thÕ chÊp .
ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu :lµ nghiÖp vô qua ®ã ng©n hµng dµnh cho kh¸ch
hµng ®îc quyÒn sö dông cho ®Õn kú h¹n cña th¬ng phiÕu mét kho¶n tiÒn cña
th¬ng phiÕu sau khi ®· trõ kho¶n l·i ph¶i thu , tøc tiÒn chiÕt khÊu vµ c¸c kho¶n
chi phÝ chiÕt khÊu.
C¸ch ph©n lo¹i nguån tµi trî thµnh nguån tµi trî ng¾n h¹n vµ nguån tµi trî
dµi h¹n nh trªn gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu chi phÝ huy
®éng , ph©n bæ nguån vèn huy ®éng mét c¸ch hîp lý h¬n tuú theo nhu cÇu vèn
lín hay nhá , thêi gian ng¾n hay dµi .Bªn c¹nh ®ã, th«ng qua c¸c nguån tµi trî
16
tailieuonthi
doanh nghiÖp cßn cã thÓ thiÕt lËp mét c¬ cÊu vèn tèi u cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm
kinh tÕ kü thuËt cña s¶n xuÊt, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ
tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn mét
c¸ch hîp lý vµ hiÖu qu¶ nhÊt.
II. hiÖu qña sö dông vèn vµ sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu
qu¶ sö dông vèn:
1.HiÖu qu¶ sö dông vèn:
Môc tiªu ®Çu tiªn vµ còng lµ môc tiªu cuèi cïng cña mét doanh nghiÖp khi
tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn hay nãi c¸ch
kh¸c lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp .§Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy ®ßi hái doanh
nghiÖp ph¶i t×m c¸c biÖn ph¸p nh»m khai th¸c vµ sö dông mét c¸ch triÖt ®Ó nh÷ng
nguån lùc bªn trong vµ ngoµi doanh nghiÖp .ChÝnh v× vËy vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu
qu¶ sö dông vèn ph¶i ®îc doanh nghiÖp ®Æt lªn hµng ®Çu , ®ã lµ môc tiªu trung
gian tÊt yÕu ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cuèi cïng bëi vèn cã vai trß mang tÝnh quyÕt
®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nhng
tríc khi thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn doanh
nghiÖp cÇn ph¶i hiÓu hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ g× ,nã bao gåm nh÷ng yÕu tè nµo :
Nãi ®Õn hiÖu qu¶ cã nghÜa lµ ®Ò cËp ®Õn mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®îc
vµ chi phÝ bá ra ,nã bao gåm hai mÆt : hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qña x· héi.
- HiÖu qu¶ kinh tÕ: HiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc thùc hiÖn mçi nhiÖm vô kinh
tÕ x· héi biÓu hiÖn ë mèi t¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ thu ®îc vµ chi phÝ bá ra .NÕu
xÐt vÒ tæng lîng ,ngêi ta chØ thu ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ khi nµo kÕt qu¶ lín h¬n
chi phÝ , chªnh lÖch gi÷a hai ®¹i lîng nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng cao
vµ ngîc l¹i.
- HiÖu qña x· héi:Møc ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ cao thu ®îc ph¶n ¸nh sù cè
g¾ng nç lùc , tr×nh ®é qu¶n lý ë mçi kh©u mçi cÊp trong hÖ thèng c«ng viÖc vµ sù
g¾n bã cña viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu kinh tÕ víi nh÷ng yªu cÇu
vµ môc tiªu chÝnh trÞ x· héi ,
17
tailieuonthi
Nh vËy , hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t ®îc ph¶i cã ®Çy ®ñ c¶ hai mÆt trªn cã nghÜa
lµ võa ph¶i ®¶m b¶o sù cã sù chªnh lÖch gi÷a kÕt qu¶ thu ®îc vµ chi phÝ bá ra
®ång thêi ph¶i ®¹t ®îc môc tiªu chÝnh trÞ x· héi nhÊt ®Þnh .
Th«ng qua quan ®iÓm tæng qu¸t ®· ®a ra ë trªn cã thÓ kÕt luËn :
HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh
tr×nh ®é khai th¸c ,sö dông nguån vèn cña doanh nghiÖp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh nh»m môc ®Ých sinh lîi tèi ®a víi chi phÝ thÊp nhÊt .
§Ó hiÓu râ h¬n vÒ kh¸i niÖm nµy cÇn ph¶i xem xÐt mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh
kÕt qu¶ vµ chi phÝ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp :
ChØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cã 3 chØ tiªu:
ChØ tiªu lîi nhuËn rßng: lµ chØ tiªu quan träng nhÊt, nã lµ chØ tiªu chÊt
lîng thÓ hiÖn râ rµng nhÊt t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy
ph¶n ¸nh ®îc mét phÇn c¸c chØ tiªu kh¸c nh doanh thu vµ thu nhËp.Khi chØ tiªu
nµy t¨ng th× th«ng thêng c¸c chØ tiªu kh¸c còng ®îc thùc hiÖn t¬ng ®èi tèt.
Nhng trong nhiÒu trêng hîp ®iÒu nµy kh«ng ph¶i lµ lu«n lu«n ®óng.
ChØ tiªu doanh thu: mang tÝnh chÊt cña chØ tiªu khèi lîng, ph¶n ¸nh quy
m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tuy nhiªn khi xem xÐt chØ
tiªu nµy ph¶i lu«n so s¸nh víi c¸c chØ tiªu kh¸c. §Æc biÖt lµ chØ tiªu lîi nhuËn cña
doanh nghiÖp míi cã thÓ nhËn xÐt ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ®îc chØ tiªu doanh thu lµ
tÝch cùc hay h¹n chÕ, bëi v× rÊt nhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn chØ tiªu doanh thu
trong kú lín nhng chóng ta biÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy nay viÖc kinh
doanh thanh to¸n tríc hoÆc chËm tr¶ lµ thêng xuyªn x¶y ra gi÷a c¸c doanh
nghiÖp víi nhau do ®ã sè tiÒn thu håi b¸n hµng, thu håi c«ng nî nhanh trªn c¬ së
thùc hiÖn doanh thu th× doanh thu míi lµ thùc tÕ , nÕu kh«ng chØ lµ doanh thu trªn
danh nghÜa, sau ®ã trõ ®i mét kho¶n chi phÝ bÊt thêng kh¸c lµm gi¶m doanh thu
thùc hiÖn.
ChØ tiªu thu nhËp: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé thu nhËp cña c«ng ty ®¹t
®îc, tuy nhiªn khi xem xÐt chØ tiªu nµy ph¶i c¨n cø vµo lîi nhuËn rßng ®Ó l¹i cña
doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh ®Ó xem xÐt sù ph©n chia tæng sè thu
18
tailieuonthi
nhËp doanh nghiÖp ®Ó l¹i ®· hîp lý cha. Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp míi
ho¹t ®éng th× lîi nhuËn rßng ®Ó l¹i chiÕm mét tû träng rÊt lín cho ®Çu t s¶n xuÊt.
Qua 3 chØ tiªu trªn ta thÊy r»ng doanh thu thùc hiÖn lín còng cha ph¶n ¸nh
®Çy ®ñ ho¹t ®éng kinh doanh còng nh hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp,
mµ nã chØ ph¶n ¸nh ®îc quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp trªn thÞ trêng.V× vËy ta ph¶i c¨n cø vµo thu nhËp vµ lîi nhuËn rßng ®Ó l¹i
doanh nghiÖp, so s¸nh chØ tiªu nµy víi kho¶n chi phÝ ®Çu vµo ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
ChØ tiªu ph¶n ¸nh chi phÝ: chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp lµ vèn s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm vèn cè ®Þnh vµ vèn lu
®éng. Ngoµi ra cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tõng bé phËn vèn kh¸c nhau. VÊn ®Ò ®Æt
ra lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi tõng lo¹i vèn, bé phËn nµo trùc tiÕp t¹o ra doanh thu th×
míi trùc tiÕp tÝnh vµo chi phÝ ®Çu vµo.
HiÖu qu¶ sö dông vèn ®îc lîng ho¸ th«ng qua hÖ thèng c¸c chØ tiªu vÒ
kh¶ n¨ng ho¹t ®éng ,kh¶ n¨ng sinh lêi , tèc ®é lu©n chuyÓn vèn ...Nã ph¶n ¸nh
quan hÖ gi÷a ®Çu ra vµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua
thíc ®o tiÒn tÖ hay cô thÓ lµ mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ thu ®îc víi chi phÝ bá ra
®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh .KÕt qu¶ thu ®îc cµng cao so víi chi
phÝ vèn bá ra th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao .Do ®ã doanh nghiÖp muèn ®¹t
®îc môc tiªu t¨ng trëng vµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Æt vÊn ®Ò
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lªn hµng ®Çu .Tuy nhiªn n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn kh«ng ph¶i lµ mét nhiÖm vô ®¬n gi¶n tríc khi t×m ra c¸c gi¶i ph¸p
thùc hiÖn doanh nghiÖp cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®îc c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau:
-Ph¶i khai th¸c nguån lùc vèn mét c¸ch triÖt ®Ó ,kh«ng ®Ó vèn nhµn rçi
,l·ng phÝ ,sö dông vèn ®óng môc ®Ých ,tiÕt kiÖm cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i
x¸c ®Þnh ®îc thêi ®iÓm bá vèn ,quy m« bá vèn sao cho ®em l¹i hiÖu qu¶ cao
nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt .
-Doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh , cã kÕ ho¹ch
qu¶n lý ph©n bæ sö dông vèn mét c¸ch hîp lý vµ quan träng lµ ph¶i lu«n huy
®éng ,®Çu t thªm ®Ó më réng qui m« s¶n xuÊt vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng .
19
tailieuonthi
§©y lµ nh÷ng yÕu tè cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp liªn quan ®Õn vÊn ®Ò b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña doanh nghiÖp
,thùc hiÖn ®îc nh÷ng yªu cÇu trªn tøc lµ doanh nghiÖp ®· t×m ra mét nöa trong
sè c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn.
2.C¸c ph¬ng ph¸p ®·nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn:
Cã hai ph¬ng ph¸p ®Ó ph©n tÝch tµi chÝnh còng nh ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö
dông vèn cña doanh nghiÖp, ®ã lµ ph¬ng ph¸p so s¸nh vµ ph¬ng ph¸p ph©n
tÝch tû lÖ.
Ph¬ng ph¸p so s¸nh:
§Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p so s¸nh cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn so s¸nh
®îc cña c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ( thèng nhÊt vÒ kh«ng gian, thêi gian, néi dung,
tÝnh chÊt vµ ®¬n vÞ tÝnh to¸n... ) vµ theo môc ®Ých ph©n tÝch mµ x¸c ®Þnh gèc so
s¸nh. Gèc so s¸nh ®îc chän lµ gèc vÒ thêi gian hoÆc kh«ng gian, kú ph©n tÝch
®îc chän lµ kú b¸o c¸o hoÆc kú kÕ ho¹ch, gi¸ trÞ so s¸nh cã thÓ ®îc lùa chän
b»ng sè tuyÖt ®èi, sè t¬ng ®èi hoÆc sè b×nh qu©n; néi dung so s¸nh bao gåm:
So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú tríc ®Ó thÊy râ xu
híng thay ®æi vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp. ®¸nh gi¸ sù t¨ng trëng hay thôt lïi
trong ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong kú tíi.
So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy râ møc ®é phÊn ®Êu cña
doanh nghiÖp.
So s¸nh gi÷a sè liÖu cña doanh nghiÖp víi sè liÖu trung b×nh cña ngµnh;
cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp
m×nh tèt hay xÊu ®îc hay cha ®îc.
So s¸nh theo chiÒu däc ®Ó xem xÐt tû träng cña tõng chØ tiªu so víi tæng
thÓ, so s¸nh theo chiÒu ngang cña nhiÒu kú ®Ó thÊy ®îc sù biÕn ®æi c¶ vÒ sè
t¬ng ®èi vµ sè tuyÖt ®èi cña mét chØ tiªu nµo ®ã qua c¸c niªn ®é kÕ to¸n liªn
tiÕp.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ :
20
- Xem thêm -