tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21 cã nh÷ng ®æi míi ®¸ng kÓ
trong ®Þnh híng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng XHCN.
Nh»m ph¸t triÓn vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi qua nh÷ng n¨m ®èi ®Çu
®æi míi nÒn kinh tÕ níc ta ®· tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch vµ ®· ®¹t ®îc mét sè
thµnh tùu nhÊt ®Þnh ®¸ng khÝch lÖ.
§Ó cã ®îc nh÷ng thµnh tùu nh ngµy h«m nay, nÒn kinh tÕ níc ta ®·
cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ ®Þnh híng vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ. Bªn c¹nh sù
thay ®æi ®ã cã mét nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi sù ph¸t triÓn cña c¶ nÒn kinh
tÕ ®ã lµ "ng©n hµng". §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng m¹nh tíi sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ th«ng qua chøc n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn cho nÒn kinh
tÕ, nh»m khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng tiÒm lùc vèn cã cña c¶ nÒn kinh tÕ vÒ vèn vµ
c¸c c«ng cô tµi chÝnh.
Th«ng qua chøc n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ Nhµ níc cã thÓ
dùa vµo ng©n hµng ®Ó ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng cña m×nh ®Ó t¹o
nªn mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh vÒ mäi mÆt vµ cã ®Þnh híng cña
XHCN.
Tuy nhiªn th«ng qua chøc n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn cña ng©n hµng nã còng
cã mét sè nhîc ®iÓm vµ g©y t¸c h¹i cho ng©n hµng, ®ã lµ rñi ro trong cho
vay, ®Çu t cña ng©n hµng cho c¸c ®èi tîng cña nÒn kinh tÕ. V× vËy c«ng t¸c
h¹n chÕ vµ phßng ngõa rñi ro cho vay lu«n ®îc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
quan t©m.
XuÊt ph¸t tõ tÝnh cÊp thiÕt cña vÊn ®Ò, sau thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n
hµng c«ng th¬ng Thanh Ho¸ t«i ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p phßng
ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong cho vay t¹i ng©n hµng c«ng th¬ng Thanh
Ho¸".
SV: Ng« V¨n Trêng
1
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Môc ®Ých nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò nµy lµ:
- Nghiªn cøu vÒ rñi ro trong cho vay trªn ph¬ng diÖn lý thuyÕt.
- Th«ng qua thùc tr¹ng ho¹t ®éng cho vay t¹i Ng©n hµng c«ng th¬ng
Thanh Ho¸ ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh rñi ro trong cho vay cña chi nh¸nh.
- §a ra mét sè kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro
trong cho vay.
§Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy th× chuyªn ®Ò ®îc tr×nh bµy lµm 3
ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ cho vay vµ rñi ro trong ho¹t ®éng cho vay.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng cho vay vµ rñi ro cho vay t¹i Ng©n hµng c«ng
th¬ng Thanh Ho¸.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro cho vay ®èi víi Ng©n hµng
c«ng th¬ng Thanh Ho¸.
Do kiÕn thøc vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, b¶n th©n l¹i cha tr¶i qua thùc tÕ
nªn kh«ng tr¸nh ®îc nh÷ng sai sãt. T«i rÊt mong ®îc sù gãp ý vµ gióp ®ì
cña quý vÞ. Hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng
dÉn cña c« gi¸o Th¹c sÜ Lª Thanh T©m vµ c¸c c¸n bé phßng kinh doanh Ng©n
hµng c«ng th¬ng Thanh Ho¸.
SV: Ng« V¨n Trêng
2
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ cho vay vµ rñi ro trong ho¹t ®éng
cho vay cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1. Ng©n hµng vµ nghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng
1.1.1. Kh¸i qu¸t vÒ ng©n hµng th¬ng m¹i
Trªn thÕ giíi, nghÒ ng©n hµng ®îc h×nh thµnh tõ rÊt sím, h×nh thøc s¬
khai cña ng©n hµng xuÊt hiÖn tõ thêi kú tiÒn t b¶n, cïng víi thêi gian c¸c
h×nh thøc ho¹t ®éng cña nã ngµy cµng ®îc thay ®æi cho phï hîp víi sù ph¸t
triÓn cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi cña hµng ho¸. Khi mµ nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn
hµng ho¸ ®îc t¹o ra nhiÒu lµm n¶y sinh quan hÖ trao ®æi hµng ho¸. Khi quan
hÖ trao ®æi hµng ho¸ ph¸t triÓn vît ra khái ranh giíi gi÷a c¸c vïng sö dông
c¸c lo¹i ®ång tiÒn kh¸c nhau nã lµm n¶y sinh khã kh¨n trong thanh to¸n gi÷a
c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau. Khi ®ã, nh÷ng th¬ng gia giµu cã vµ th«ng minh
nhÊt ®· n¾m ®îc c¬ héi nµy vµ chuyÓn sang nghÒ bu«n tiÒn: Hä thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô vÒ nhËn tiÒn göi, thu ®æi tiÒn vµ b¶o qu¶n tiÒn (cho kh¸ch hµng) vµ
cã thu phÝ cña ngêi göi. Cïng víi viÖc nhËn tiÒn göi c¸c nhµ ng©n hµng dÇn
dÇn cßn thùc hiÖn c¶ nghiÖp vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng (ngêi göi tiÒn),
nghiÖp vô cho vay n¶y sinh khi xuÊt hiÖn nh÷ng ngêi cã nhu cÇu vay ®Ó më
réng s¶n xuÊt kinh doanh trong khi c¸c nhµ ng©n hµng l¹i cã s½n trong kÐt
nh÷ng kho¶n tiÒn lín kh«ng sinh lêi. Khi cho vay c¸c nhµ ng©n hµng ®îc
nhËn c¸c kho¶n tr¶ tiÒn l·i tõ ngêi vay tiÒn. ChÝnh v× c¸c kho¶n thu nµy ®·
khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng muèn nhËn ®îc nhiÒu tiÒn göi ®Ó cho vay vµ hä
®· chuyÓn tõ viÖc thu phÝ ngêi göi tiÒn sang viÖc miÔn phÝ tiÒn göi thËm chÝ
cßn tr¶ cho ngêi göi tiÒn mét kho¶n tiÒn gäi lµ l·i tiÒn göi. Khi mµ tån t¹i c¸c
nghiÖp vô cho vay, thanh to¸n vµ nhËn tiÒn göi cã thÓ nãi ng©n hµng ®· ®îc
h×nh thµnh.
SV: Ng« V¨n Trêng
3
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.1.1.1. Kh¸i niÖm ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM)
Khi nghiªn cøu vÒ NHTM c¸c nhµ kinh tÕ ®· ®a ra rÊt nhiÒu quan ®iÓm
kh¸c nhau vÒ NHTM. Cã ý kiÐn cho r»ng: "NHTM lµ tæ chøc tµi chÝnh nhËn
tiÒn göi vµ cho vay", cã ý kiÕn l¹i cho r»ng: "NHTM lµ trung gian tµi chÝnh cã
giÊy phÐp kinh doanh cña chÝnh phñ ®Ó cho vay tiÒn vµ më tµi kho¶n tiÒn göi,
kÓ c¶ c¸c kho¶n tiÒn göi cã thÓ dïng sÐc". Së dÜ cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c
nhau vÒ NHTM lµ do c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng rÊt ®a d¹ng, c¸c thao t¸c
cña tõng nghiÖp vô ng©n hµng l¹i phøc t¹p vµ vÊn ®Ò nµy lu«n biÕn ®éng theo
sù thay ®æi chung cña nÒn kinh tÕ. MÆt kh¸c do tËp qu¸n, luËt ph¸p cña mçi
quèc gia, mçi vïng kh¸c nhau ®· dÉn ®Õn nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ
NHTM.
Cßn theo luËt ng©n hµng, hîp t¸c x· tÝn dông vµ c«ng ty tµi chÝnh cña
ViÖt Nam ban hµnh ngµy 24/5/1990 th×: NHTM lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ
mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi
tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô
chiÕt khÊu vµ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n".
Nh vËy, NHTM lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt kinh doanh trªn lÜnh vùc
tiÒn tÖ. Th«ng qua nghiÖp vô huy ®éng vèn ®Ó cho vay, ®Çu t vµ thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô tµi chÝnh kh¸c. Th«ng qua c¸c nghiÖp vô NHTM ®· chøng tá ®îc
sù cÇn thiÕt cña hÖ thèng ng©n hµng trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
ng©n hµng lµ ®ßn b¶y cña nÒn kinh tÕ.
1.1.1.2. C¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña NHTM
- NghiÖp vô huy ®éng vèn: §©y lµ nghiÖp vô c¬ b¶n cña NHTM. Nã
quyÕt ®Þnh quy m« còng nh hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña NHTM.
NHTM cã thÓ huy ®éng vèn nhµn rçi cña nÒn kinh tÕ b»ng nhiÒu h×nh thøc
kh¸c nhau nh: nhËn tiÒn göi cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ, ph¸t hµnh tr¸i
phiÕu, k× phiÕu vµ ph¸t hµnh c¸c chøng tõ tiÒn hay vay vèn cña NHNN hoÆc
c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
SV: Ng« V¨n Trêng
4
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NghiÖp vô huy ®éng vèn cña NHTM cßn phô thuéc ®¸ng kÓ vµo vèn tù
cã cña ng©n hµng vµ nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cña nhµ níc vÒ tØ lÖ gi÷a vèn chñ
së h÷u víi vèn huy ®éng th«ng qua tØ lÖ nµy NHNN ®· h¹n chÕ ®îc mét sè
rñi ro trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Theo quy ®Þnh hiÖn nay cña ng©n hµng
nhµ níc ViÖt Nam c¸c NHTM kh«ng ®îc phÐp huy ®éng qu¸ 20 lÇn sè vèn
tù cã.
- NghiÖp vô cho vay vµ ®Çu t: §©y lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu
cña c¸c NHTM còng lµ ho¹t ®éng chñ yÕu mang l¹i thu nhËp cho c¸c NHTM.
§Ó thùc hiÖn nghiÖp vô nµy NHTM sö dông phÇn lín lµ sè vèn mµ ng©n hµng
huy ®éng ®îc tõ nÒn kinh tÕ ®Ó cung cÊp cho c¸c nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ
th«ng qua h×nh thøc cho vay, chiÕt khÊu, cho thuª tµi chÝnh, ®Çu t chøng
kho¸n, gãp vèn tham gia, hay tù ®Çu t vµo c¸c dù ¸n mang l¹i lîi nhuËn.
Th«ng qua c¸c nghiÖp vô nµy NHTM ®· trë thµnh mét trung gian tµi
chÝnh hoµn h¶o. Nã ®· ®iÒu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ tõ n¬i cã vèn sang n¬i
cÇn vèn th«ng qua ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh h¬n vµ s©u h¬n.
Th«ng qua c¸c nghiÖp vô nµy ng©n hµng lµm cho tèc ®é lu th«ng tiÒn tÖ t¨ng
m¹nh, nã gãp phÇn ®Èy nhanh qt s¶n xuÊt kinh doanh vµ lu th«ng hµng ho¸.
Bªn c¹nh ®ã nã cßn t¸c ®éng tíi lîng tiÒn mÆt trong lu th«ng cïng víi chi
phÝ lu th«ng gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ vµ tËn dông ®îc nh÷ng nguån vèn nhµn
rçi mét c¸ch tèi ®a th«ng qua ®ã cßn thùc thi ®îc chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.
Cã thÓ nãi ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng quan träng cña NHTM (chñ
yÕu ho¹t ®éng cho vay). Ho¹t ®éng nµy nã cã liªn quan mËt thiÕt víi c¸c
ngµnh, lÜnh vùc, ®èi tîng mµ ng©n hµng cÊp tÝn dông. Do vËy rñi ro trong
ho¹t ®éng cho vay cña c¸c NHTM lµ rñi ro tiÒm Èn tõ tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ
c¸c lÜnh vùc mµ ng©n hµng cho vay. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu rñi ro tÝn
dông hay rñi ro trong cho vay lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch lu«n ®îc c¸c NHTM quan
t©m:
- C¸c ho¹t ®éng dÞch vô
SV: Ng« V¨n Trêng
5
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ngoµi c¸c nghiÖp vô c¬ b¶n trªn, NHTM cßn thùc hiÖn mét sè ho¹t
®éng dÞch vô ®Ó ®¸p øng mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng, nh»m thu hót kh¸ch
hµng tíi víi ng©n hµng vµ ®Ó cã thªm kho¶n thu kh¸c ngoµi thu tõ l·i cho vay.
C¸c dÞch vô cña ng©n hµng nh:
+DÞch vô thanh to¸n hé
+ DÞch vô mua b¸n vµ m«i giíi chøng kho¸n
+ DÞch vô t vÊn
+ DÞch vô qu¶n lý tµi s¶n vµ c¸c chøng tõ cã gi¸.
Cã thÓ nãi c¸c nghiÖp vô cña NHTM cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau
trong qu¸ tr×nh vËn hµnh cña c¶ bé m¸y. NghiÖp vô huy ®éng vèn lµ nghiÖp vô
t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c nghiÖp vô tÝn dông, ®Çu t. Th«ng qua nghiÖp vô tÝn dông,
®Çu t mang l¹i thu nhËp cho ng©n hµng ®Ó t¸i t¹o c¸c nguån vèn kh¸c. Cßn
c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng nh»m thu hót kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n hµng
t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më réng huy ®éng vèn vµ më réng thÞ trêng kinh
doanh cña NHTM. Tuy nhiªn nghiÖp vô tÝn dông vÉn lµ nghiÖp vô quan träng
nhÊt. V× nghiÖp vô nµy nã quyÕt ®Þnh ®Õn c¶ mét qt kinh doanh cña ng©n hµng
®ã lµ lîi nhuËn.
1.1.2. NghiÖp vô cho vay cña NHTM
1.1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ cho vay
Cho vay lµ mét quan hÖ giao dÞch gi÷a hai chñ thÓ trong ®ã mét bªn
chuyÓn giao tiÒn cho bªn kia sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ®ång thêi
bªn nhËn tiÒn cam kÕt hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i khi ®Õn h¹n.
Cho vay lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô chñ yÕu cña ng©n hµng khi thùc
hiÖn tÝn dông ng©n hµng. §©y lµ nghiÖp vô chñ yÕu khi ng©n hµng quyÕt ®Þnh
cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng vµ còng lµ nghiÖp vô mang vÒ thu nhËp chñ yÕu
cho ng©n hµng. Tuy nhiªn, ®©y còng lµ ho¹t ®éng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro tiÒm
Èn cã thÓ x¶y ra víi ng©n hµng. Do vËy c¸c NHTM lu«n ph¶i quan t©m tíi rñi
ro trong cho vay nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro tÝn dông x¶y ra ®èi víi ng©n hµng.
SV: Ng« V¨n Trêng
6
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.1.2.2. Ph©n lo¹i cho vay
- Cho vay thÇu chi: lµ nghiÖp vô cho vay qua ®ã ng©n hµng cho phÐp
ngêi vay ®îc chi vît trªn sè d tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh ®Õn mét giíi
h¹n x¸c ®Þnh trong kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh, giíi h¹n nµy gäi lµ h¹n møc
thÇu chi.
H×nh thøc cho vay nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh÷ng kh¸ch hµng cã
kho¶n thu chi kh«ng phï hîp vÒ thêi gian vµ quy m« thuËn lîi trong qu¸ tr×nh
thanh to¸n nhanh vµ gióp kh¸ch hµng kÞp thêi.
H×nh thøc thÇu chi lµ h×nh thøc tÝn dông ng¾n h¹n, thñ tôc ®¬n gi¶n,
thêng nh÷ng kho¶n vay thÇu chi lµ kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o. H×nh thøc nµy
cho vay chØ víi c¸c kh¸ch hµng cã ®é tin cËy cao, thu nhËp ®Òu ®Æn.
- Cho vay trùc tiÕp tõng lÇn:
Lµ h×nh thøc cho vay t¬ng ®èi phæ biÕn cña ng©n hµng ®èi víi c¸c
kh¸ch hµng kh«ng cã nhu cÇu vay vèn thêng xuyªn, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó
®îc cÊp h¹n møc thÇu chi. H×nh thøc cho vay nµy t¬ng ®èi ®¬n gi¶n vÒ thñ
tôc vµ cã thÓ kiÓm so¸t ®îc c¸c kho¶n cho vay. H×nh thøc nµy an toµn h¬n
h×nh thøc thÇu chi.
- Cho vay theo h¹n møc tÝn dông:
§©y lµ h×nh thøc cho vay theo ®ã ng©n hµng tho¶ thuËn cÊp cho kh¸ch
hµng h¹n møc tÝn dông. H¹n møc nµy cã thÓ tÝnh cho c¶ k× hoÆc cuèi k×. §ãlµ
sè d tèi ®a t¹i thêi ®iÓm tÝnh.
H×nh thøc cho vay nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng vÒ nhu
cÇu vèn khi cÇn thiÕt sÏ ®îc ng©n hµng gi¶i quyÕt cho vay mét c¸ch nhanh
chãng gióp kh¸ch hµng chíp ®îc thêi c¬ trong kinh doanh. Ng©n hµng dùa
vµo c¬ së kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng ®Ó
cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng h¹n møc phï hîp.
SV: Ng« V¨n Trêng
7
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi cho kh¸ch hµng th× vÒ phÝa ng©n hµng gÆp
mét sè khã kh¨n trong kh©u qu¶n lý nguån vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña
tõng lÇn vay.
- Cho vay lu©n chuyÓn
Lµ nghiÖp vô cho vay dùa trªn lu©n chuyÓn hµng ho¸. Ng©n hµng cÊp tÝn
dông cho kh¸ch hµng khi cã nhu cÇu vÒ vèn ®Ó mua hµng ho¸, vµ sÏ thu vèn
vÒ khi kh¸ch hµng b¸n ®îc hµng. H×nh thøc cho vay nµy ®¬n gi¶n thuËn lîi
cho kh¸ch hµng vÒ thêi gian vµ thñ tôc.
- Cho vay tr¶ gãp:
Lµ h×nh thøc tÝn dông theo ®ã ng©n hµng cho phÐp kh¸ch hµng tr¶ gèc
lµm nhiÒu lÇn trong thêi h¹n tÝn dông ®· tho¶ thuËn.
H×nh thøc nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c kho¶n vay trung vµ dµi
h¹n, tµi trî cho tµi s¶n cè ®Þnh.
Cho vay tr¶ gãp chøa ®ùng rñi ro cao do kh¸ch hµng thêng thÕ chÊp
b»ng hµng ho¸ mua tr¶ gãp. Kh¶ n¨ng tr¶ nî phô thuéc vµo thu nhËp cña ngêi
vay do ®ã l·i suÊt cña h×nh thøc nµy thêng cao h¬n l·i suÊt th«ng thêng.
- Cho vay gi¸n tiÕp:
§©y lµ h×nh thøc cho vay th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian. C¸c tæ chøc
cã thÓ ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c thµnh viªn trong nhãm vay khi mµ c¸c thµnh
viªn kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Qua h×nh thøc cho vay nµy ng©n hµng cã thÓ
më réng thÞ trêng vµ qua h×nh thøc nµy ng©n hµng hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ
cho c¸c hé nghÌo kh«ng cã ®iÒu kiÖn vay vèn cña ng©n hµng trùc tiÕp.
1.1.2.3. Vai trß cña hµng ho¸ cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ
Ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi nÒn
kinh tÕ. Nã lµ ®ßn b¶y kinh tÕ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng
hµng ho¸ bëi ®Æc trng c¬ b¶n cña tÝn dônglµ sù vËn ®éng dùa trªn c¬ së hoµn
tr¶ vµ cã lîi tøc. Th«ng qua nghiÖp vô nµy nhµ níc cã thÓ ®iÒu chØnh sù ph¸t
SV: Ng« V¨n Trêng
8
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
triÓn c¬ cÊu ngµnh nghÒ cña c¶ nÒn kinh tÕ vµ thóc ®Èy sù ra ®êi cña c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ theo ®Þnh híng cña ®Êt níc.
Th«ng qua nghiÖp vô cho vay cña c¸c NHTM nã ®· thóc ®Èy nÒn kinh
tÕ ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu s©u vµ chiÒu réng. Nã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi tõng
ngµnh nghÒ tíi c«ng nghÖ, m¸y mãc trang thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng
nghiªp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Trong lÜnh vùc lu th«ng, ®Ó ®¶m b¶o ®a ®îc hµng ho¸ tõ ngêi s¶n
xuÊt ®Õn ngêi tiªu dïng, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã vèn ®Ó dù tr÷ khèi lîng
hµng ho¸ cÇn thiÕt ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ. H¬n n÷a ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh
doanh c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i dù tr÷ khèi lîng hµng ho¸ lín víi chñng
lo¹i phong phó, nhng th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã nhiÒu
vèn lu ®éng v× vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn cã sù hç
trî cña tÝn dông ng©n hµng.
Cßn víi c¸c doanh nghiÖp dÞch vô nh vËn t¶i, kh¸ch s¹n, du lÞch sÏ
ho¹t ®éng ra sao khi kh«ng cã vèn cña ng©n hµng tham gia vµo ®Çu t x©y
dùng trang thiÕt bÞ vËt chÊt ph¬ng tiÖn vËn t¶i. Do ®ã hÇu hÕt c¸c doanh
nghiÖp ®Òu cÇn tíi tÝn dông ng©n hµng.
Nãi chung mét trong nh÷ng nguån vèn quan träng ®Ó bæ xung vèn lu
®éng vµ vèn cè ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp lµ vèn vay tõ ng©n hµng v× nÕu chØ
dùa vµo vèn tù cã th× qu¸ Ýt ái, kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Bªn c¹nh c¸c yÕu tè trªn tÝn dông ng©n hµng cßn lµ mét c«ng cô tµi trî
cho c¸c dù ¸n t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n
mang tÝnh x· héi.
MÆt kh¸c tõ ho¹t ®éng tÝn dông nhµ níc cã thÓ kiÓm so¸t c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ ®Ó ®a ra c¸c biÖn ph¸p chÝnh
s¸ch qu¶n lý kinh tÕ vµ ph¸p lý phï hîp. Nhµ níc cã thÓ ®iÒu chØnh nÒn kinh
tÕ theo chÝnh s¸ch tÝn dông nh chÝnh s¸ch u ®·i vÒ l·i suÊt vµ c¸c ®iÒu kiÖn
SV: Ng« V¨n Trêng
9
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
cho vay kh¸c cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t s¶n xuÊt theo môc tiªu cña nhµ
níc.
- §Ó ph¸t huy tèt nh÷ng u ®iÓm cña tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc
d©n th× c¸c ng©n hµng lu«n ph¶i ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng tÝn dông.
1.2. Rñi ro trong ho¹t ®éng cho vay cña NHTM
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ rñi ro
Rñi ro cho vay lµ kh¶ n¨ng x¶y ra nh÷ng tæn thÊt mµ ng©n hµng ph¶i
chÞu do kh¸ch hµng vay kh«ng tr¶ ®óng h¹n, kh«ng tr¶, hoÆc kh«ng tr¶ ®Çy ®ñ
vèn vµ l·i.
Khi ng©n hµng thùc hiÖn ho¹t ®éng cho vay cô thÓ th× trong ho¹t ®éng
®ã lu«n hµm chøa rñi ro tiÒm Èn, rñi ro nµy nã sÏ lµm gi¶m kho¶n thu nhËp
cña ng©n hµng. Do ®ã trong ho¹t ®éng qu¶n lý toµn bé ng©n hµng lu«n x¸c
®Þnh mét tû lÖ tæn thÊt dù kiÕn nh»m h¹n chÕ møc tèi thiÓu c¸c thiÖt h¹i vÒ tµi
s¶n do c¸c rñi ro cho vay g©y ra.
1.2.2. C¸c h×nh thøc rñi ro cho vay
Theo kh¸i niÖm vÒ rñi ro tÝn dông th× rñi ro tÝn dông ®îc chia thµnh c¸c
h×nh thøc sau:
- Kh«ng thu ®îc l·i ®óng h¹n
Lóc nµy ng©n hµng sÏ chuyÓn sè l·i ®ã vµo kho¶n môc l·i treo ph¸t
sinh. H×nh thøc rñi ro nµy ®îc xÕp vµo møc rñi ro thÊp.
- Kh«ng thu ®îc vèn ®óng h¹n
Khi kh«ng thu ®îc vèn ®óng h¹n th× t×nh h×nh sö dông vèn bÞ ¶nh
hëng vµ ¶nh hëng tíi tÝnh thanh kho¶n cña tµi s¶n. H×nh thøc nµy g©y rñi ro
lín trong nhiÖm vô ®¶m b¶o thanh kho¶n vµ t×nh h×nh sinh lêi cña tµi s¶n.
- Kh«ng thu ®ñ l·i
Khi ng©n hµng kh«ng thu ®îc ®ñ l·i th× t×nh h×nh ®· trë nªn nghiªm
träng. T×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng cã thÓ ®· gÆp khã kh¨n kh«ng
SV: Ng« V¨n Trêng
10
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông vèn. Lóc nµy ng©n hµng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p
hç trî kh¸ch hµng nh gi¶m l·i, t vÊn cho kh¸ch hµng hoÆc cã thÓ cung cÊp
thªm nh÷ng kho¶n tÝn dông cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng nÕu dù ¸n ®ang ®Çu t lµ
kh¶ thi.
- Kh«ng thu ®ñ vèn cho vay
Khi ng©n hµng kh«ng thu ®ñ vèn cho vay t¹i thêi ®iÓm nµy, ng©n hµng
sÏ chuyÓn kho¶n nî vµo môc nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi hoÆc ph¶i xo¸ nî.
Trªn ®©y lµ bèn h×nh thøc rñi ro cho vay cã thÓ x¶y ra ®èi víi c¸c ng©n
hµng. Qua nghiªn cøu ®Ó nhËn biÕt vµ c¸c biÖn ph¸p xö lý rñi ro mét c¸ch cã
hiÖu qu¶ nhÊt.
1.2.3 C¸c chØ tiªu ®o lêng rñi ro trong cho vay
- Nî qu¸ h¹n vµ tØ lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d nî
Nî qu¸ h¹n lµ kho¶n nî mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc khi ®· ®Õn h¹n
tho¶ thuËn ghi trªn hîp ®ång tÝn dông.
ChØ tiªu nµy ¶nh hëng ®¸ng kÓ tíi tÝnh thanh kho¶n vµ rñi ro thanh
kho¶n cña ng©n hµng, ¶nh hëng tíi chi phÝ gia t¨ng lµm gi¶m thu nhËp cña
ng©n hµng.
- Nî khã ®ßi vµ tû lÖ nî khã ®ßi trªn tæng d nî
Nî khã ®ßi lµ kho¶n nî qu¸ h¹n ®· qua mét kú gia h¹n nî.
Nh÷ng kho¶n nî nµy ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó
thu l¹i tiÒn vay sao cho hîp lý nhÊt. Bëi v× c¸c kho¶n nî nµy hi väng thu l¹i
tiÒn vay lµ khã, lóc nµy kh¶ n¨ng chi tr¶ cña kh¸ch hµng h¹n hÑp. Lo¹i nî nµy
chøa ®ùng rñi ro cao vµ thêng mang l¹i tæn thÊt cho ng©n hµng.
1.2.4. ¶nh hëng cña rñi ro cho vay ®èi víi ng©n hµng
1.2.4.1. Rñi ro cho vay lµm gi¶m doanh thu cña ng©n hµng
Nh÷ng kho¶n cho vay gÆp rñi ro g©y cho ng©n hµng nh÷ng thiÖt h¹i vÒ
mÆt tµi s¶n khi kh«ng thu ®îc vèn vµ l·i trùc tiÕp lµm gi¶m doanh thu cña
SV: Ng« V¨n Trêng
11
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ng©n hµng. Cßn trong trêng hùop ng©n hµng thu ®îc l·i treo hay nî qu¸ h¹n
th× còng ¶nh hëng tíi tÝnh thanh to¸n vµ rñi ro thanh kho¶n cña ng©n hµng do
®ã ¶nh hëng tíi doanh thu cña ng©n hµng.
1.2.4.2. Rñi ro cho vay lµm gi¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng
Rñi ro cho vay nã ®· ¶nh hëng tíi viÖc hoµn tr¶ tiÒn göi cña ng©n hµng
gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸c kho¶n ®Çu t, cho vay thu håi chËm hoÆc kh«ng thu
håi ®îc trong khi ®ã ng©n hµng vÉn ph¶i tr¶ vèn huy ®éng mét c¸ch ®Òu ®Æn
c¶ vèn, l·i ®óng kú h¹n. ChÝnh v× thÕ nã ®· lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng thanh to¸n
cña ng©n hµng.
1.2.4.3. Rñi ro cho vay lµm gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng
Rñi ro cho vay lµm gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng vµ kh¶ n¨ng kinh doanh
cña ng©n hµng. Ng©n hµng nµo gÆp nhiÒu rñi ro lµ ng©n hµng ho¹t ®éng kÐm
hiÖu qu¶. §iÒu nµy t¸c ®éng m¹nh tíi uy tÝn cña ng©n hµng lµm cho lßng tin
cña kh¸ch hµng vµo ng©n hµng bÞ gi¶m. Nã sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîng
kh¸ch hµng tíi ng©n hµng ®Ó göi tiÒn còng nh sö dông c¸c dÞch vô cña ng©n
hµng do ®ã quy m« ho¹t ®éng cña ng©n hµng bÞ ¶nh hëng vµ g©y ra nh÷ng
tæn thÊt vÒ tµi chÝnh.
MÆt kh¸c nÕu ng©n hµng nµo gÆp nhiÒu rñi ro trong cho vay th× kh¶
n¨ng ph¸ s¶n cña c¸c ng©n hµng ®ã lµ rÊt cao. Bëi v× khi mµ ng©n hµng gÆp
nhiÒu rñi ro trong kinh doanh th× kh¶ n¨ng thanh to¸n hay tÝnh thanh kho¶n
cña ng©n hµng lµ kh«ng cao. Mµ khi ng©n hµng ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ sÏ
g©y t©m lý bÊt æn cho ngêi göi tiÒn vÒ kh¶ n¨ng chi tr¶ cñann dÉn tíi hä rót
tiÒn hµng lo¹t th× kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ng©n hµng sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n nã cã
thÓ sÏ bÞ ph¸ s¶n.
HËu qu¶ ph¸ s¶n cña mét ng©n hµng kh«ng chØ m×nh b¶n th©n ng©n
hµng ®ã g¸nh chÞu mµ nã cßn t¸c ®éng tíi nh÷ng ng©n hµng cã quan hÖ víi
ng©n hµng nµy. §iÒu nµy g©y ra sù ph¶n øng d©y chuyÒn g©y ra sù ph¸ s¶n
hµng lo¹t cña c¸c ng©n hµng ¶nh hëng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ. ChÝnh v×
nh÷ng hËu qu¶ khã lêng khi mµ rñi ro tÝn dông g©y ra nh c¸c cuéc khñng
SV: Ng« V¨n Trêng
12
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997. Nã ®· lµm nÒn kinh tÕ c¸c níc khu vùc ch©u ¸
l©m vµo khñng ho¶ng nÆng nÒ. V× vËy mçi ng©n hµng ph¶i lu«n quan t©m tíi
rñi ro trong cho vay còng nh rñi ro tÝn dông ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ho¹t
®éng kinh doanh cña ng©n hµng thùc sù lµ ®ßn b¶y cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi rñi ro cho vay
1.3.1. Nguyªn nh©n thuéc vÒ ng©n hµng
- Trong qu¸ tr×nh cho vay, c¸n bé ng©n hµng lµm sai quy t¾c tÝn dông,
hoÆc tr×nh ®é yÕu kÐm kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh nh÷ng dù ¸n phøc t¹p,
tr×nh ®é chuyªn m«n cßn h¹n chÕ cha b¾t kÞp víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ
trêng, chÝnh nh÷ng yÕu ®iÓm nµy ®· t¹o ra khe hë cho kh¸ch hµng chiÕm
®o¹t vèn cña ng©n hµng.
- Bªn c¹nh ®ã yÕu tè c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¸c ng©n
hµng ®· quªn nhiÖm vô ®¶m b¶o an toµn mµ ch¹y theo chÝnh s¸ch lîi nhuËn.
Bá qua c¸c quy t¾c phßng ngõa rñi ro, lµm sai lÖch c¸c nguyªn t¾c co vay,
trong thÈm ®Þnh dù ¸n. §©y lµ chÝnh s¸ch m¹o hiÓm trong kinh doanh nã sÏ
mang l¹i tæn thÊt lín nÕu x¶y ra rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh.
- C«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé ng©n hµng cha ®ång bé, cha ®¸p øng ®îc
yªu cÇu nhiÖm vô kinh doanh trong thêi kú míi, tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông cßn
h¹n chÕ c¶ nghiÖp vô vµ hiÓu biÕt n¾m b¾t nh÷ng thay ®æi cña thÞ trêng.
- Ng©n hµng kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng tèt c¸c ®¶m b¶o tÝn
dông, ngêi bay kh«ng ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè,
b¶o l·nh nhng NHTM vÉn cho vay. Bªn c¹nh ®ã cã mét sè c¸n bé tÝn dông
biÕn chÊt ®· th«ng ®ång víi kh¸ch hµng n©ng gi¸ trÞ tµi s¶n nh»m nh»m môc
®Ých vay ®îc nhiÒu tiÒn. Tuy tµi s¶n thÕ chÊp lµ tiªu chuÈn thø yÕu nhng
chÝnh nã lµ nguån ®¶m b¶o thu nî thø hai khi kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng
tr¶ nî b»ng nguån thu thø nhÊt. ChÝnh v× vËy viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n ®¶m b¶o
còng lµ mét yÕu tè t¸c ®éng tíi rñi ro ng©n hµng.
SV: Ng« V¨n Trêng
13
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.3.2. Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng
Nguyªn nh©n dÉn tíi rñi ro cho vay cña NHTM tõ phÝa kh¸ch hµng cã
thÓ chia lµm hai trêng hîp sau:
1.3.2.1. Nguyªn nh©n do chñ quan cña ngêi vay
Trong ho¹t ®éng cho vay
1.3.2.2. Nguyªn nh©n do kh¸ch quan mang l¹i
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÞu sù c¹nh tranh
gay g¾t vµ ®Ó tån t¹i th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i nç lùc hÕt m×nh trong nh÷ng
quan hÖ phøc t¹p cña x· héi. Tuy nhiªn, rñi ro vÉn lu«n lµ ®iÒu kh«ng thÓ
tr¸nh khái nh trªn ®· nªu: nguån thu chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng lµ tõ c¸c
doanh nghiÖp th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông; chÝnh v× vËy ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp cã ¶nh hëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ rñi ro trong kinh
doanh cña doanh nghiÖp nã còng ¶nh hëng trùc tiÕp tíi rñi ro tÝn dông cña
ng©n hµng. Rñi ro cña doanh nghiÖp x¶y ra nh:
+ Doanh nghiÖp bÞ rñi ro kh¸ch quan: thiªn tai ho¶ ho¹n, ®éng ®Êt
§©y lµ trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng khã mµ lêng tríc ®îc.
+ B¶n th©n doanh nghiÖp bÞ lõa ®¶o hoÆc bÞ ¶nh hëng tõ phÝa kh¸ch
hµng cña doanh nghiÖp.
Ngoµi c¸c trêng hîp nªu trªn cßn cã rñi ro xuÊt ph¸t tõ chÝnh sù yÕu
kÐm cña b¶n th©n doanh nghiÖp. Sù c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña thÞ trêng lu«n
®Æt doanh nghiÖp trong t×nh tr¹ng ph¶i cã sù nç lùc cao ®é v× bÊt k× mét sù sai
sãt nµo trong ph¬ng thøc qu¶n lý kinh tÕ còng nh qu¶n lý tµi chÝnh ®Òu dÉn
®Õn thua lç, ph¸ s¶n doanh nghiÖp ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh
nghiÖp
1.3.3. Nguyªn nh©n tõ m«i trêng kinh doanh
- M«i trêng kinh tÕ: M«i trêng kinh tÕ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn lÜnh vùc
kinh doanh cña ng©n hµng còng nh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ.
SV: Ng« V¨n Trêng
14
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Khi nÒn kinh tÕ ®ang t¨ng trëng æn ®Þnh th× c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n
cã hiÖu qu¶ vµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng tr¶ nî ®îc cho ng©n hµng. Ngîc l¹i khi
nÒn kinh tÕ r¬i vµo suy tho¸i, mÊt æn ®Þnh ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp gÆp
nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh bÞ ®×nh trÖ, søc mua bÞ
gi¶m sót, hµng ho¸ bÞ ø ®äng ®iÒu nµy ¶nh hëng tíi c¸c kho¶n nî cña c¸c
ng©n hµng.
Ngoµi ra, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nã t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng cña
ng©n hµng. ChÝnh phñ sÏ u tiªn h¬n vÒ luËt ph¸p, ®iÒu kiÖn kinh doanh trong
lÜnh vùc chÝnh phñ khuyÕn khÝch ®Çu t ph¸t triÓn vµ ngîc l¹i. Do nh÷ng
chÝnh s¸ch kinh tÕ cña chÝnh phñ nã ®· lµm gi¶m bít kh¸ch hµng ®Õn víi ng©n
hµng tõ c¸c lÜnh vùc mµ nhµ níc kh«ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.
- M«i trêng chÝnh trÞ, x· héi
M«i trêng chÝnh trÞ, x· héi æn ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t
ph¸t triÓn. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp.
Ngîc l¹i nÕu m«i trêng chÝnh trÞ, x· héi kh«ng æn ®Þnh th× c¸c doanh
nghiÖp kh«ng thÓ yªn t©m mµ ph¸t triÓn vµ lu«n ®Æt trong rñi ro cã thÓ Ëp tíi
bÊt k× lóc nµo ®èi víi doanh nghiÖp còng nh ng©n hµng.
- M«i trêng ph¸p lý: NÕu nh mét ®Êt níc x©y dùng ®îc mét hµnh
lang ph¸p lý th«ng tho¸ng vµ cã hiÖu lùc sÏ thu htó ®îc ®«ng ®¶o c¸c nhµ
®Çu t vµo ®Çu t ph¸t triÓn ®©y lµ ®iÒu tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Vµ
ngîc l¹i nÕu hµnh lang ph¸p lý láng lÎo t¹o ra nhiÒu khe hë, g©y nªn t×nh
tr¹ng m¸nh khoÐ, lõa ®¶o vµ g©y thiÖt h¹i lÉn nhau tõ ®ã nã ¶nh hëng tíi kh¶
n¨ng thanh to¸n cho ng©n hµng, thËm chÝ trùc tiÕp lõa ®¶o chiÕm dông vèn
cña ng©n hµng.
Nh vËy trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, do nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ
trêng, nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng
cña doanh nghiÖp vµ chÝnh b¶n th©n ng©n hµng lµm n¶y sinh c¸c biÕn cè trong
quan hÖ tÝn dông lµm cho c¸c quan hÖ tÝn dông vËn ®éng theo nh÷ng chiÒu
híng xÊu, kh«ng cã lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th¬ng
SV: Ng« V¨n Trêng
15
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
m¹i lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái hay nãi c¸ch kh¸c: Rñi ro x¶y ra lµ ®iÒu tÊt
yÕu kh¸ch quan trong ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông cña ng©n hµng th¬ng
m¹i, rñi ro thêng xuyªn ®a ng©n hµng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n c¶ vÒ tµi
chÝnh lÉn c¸c dÞch vô mµ ng©n hµng cung cÊp. V× vËy cÇn ph¶i phßng tr¸nh rñi
ro. Lo¹i bá rñi ro lµ ®iÒu kh«ng thÓ cã nhng phßng ngõa vµ h¹n chÕ nã th×
c¸c nhµ kinh doanh Ng©n hµng hoµn toµn cã thÓ lµm ®îc. ViÖc phßng ngõa
vµ h¹n chÕ rñi ro gióp cho Ng©n hµng Th¬ng m¹i hoµn toµn ®îc vèn, t¨ng
nguån vèn, më réng kinh doanh vµ t¨ng thu nhËp, ho¹t ®éng kinh doanh cña
Ng©n hµng cã hiÖu qu¶ sÏ n©ng cao ®îc uy tÝn cña Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch
hµng, nhê ®ã Ng©n hµng cã thÓ më réng kinh doanh vµ ph¸t huy ®îc vai trß
cña m×nh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
SV: Ng« V¨n Trêng
16
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng cho vay vµ rñi ro trong cho vay t¹i Ng©n
hµng C«ng th¬ng - Thanh Ho¸
2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng - C«ng th¬ng Thanh Ho¸.
Ng©n hµng c«ng th¬ng Thanh Ho¸ ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè
258/Q§ - NH5 ngµy 21.9.1996 cña thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam
trªn c¬ së Ng©n hµng C«ng th¬ng ®· ®îc thµnh lËp tríc ®©y theo quyÕt
®Þnh sè 67/Q§ - NH5 ngµy 27.3.1993 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc
ViÖt Nam.
Lµ mét chi nh¸nh trùc thuéc Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam bao
gåm cã héi së chÝnh t¹i Thµnh PhèThanh Ho¸ vµ hai ®¬n vÞ phô thuéc lµ Ng©n
hµng c«ng th¬ng BØm S¬n vµ Ng©n hµng C«ng th¬ng SÇm S¬n.
Ng©n hµng C«ng th¬ng Thanh Ho¸ cã sè biªn chÕ 295 c¸n bé víi
m¹ng líi ho¹t ®éng.
- Héi së chÝnh gåm cã 7 phßng ban trong ®ã phßng giao dÞch vµ mét
kh¸ch s¹n.
- Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng BØm S¬n bao gåm 4 phßng ban vµ
2 phßng giao dÞch.
- Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th¬ng SÇm S¬n bao gåm: 4 phßng ban vµ
mét phßng giao dÞch.
Thanh tho¸ lµ mét tØnh n»m trªn trôc giao th«ng chÝnh B¾c Nam víi d©n
sè kho¶ng 3,5 triÖu ngêi sinh sèng réng kh¾p trªn bèn vïng kinh tÕ lín c¸c
tØnh ®ã lµ ®ång b»ng vïng biÓn, miÒn nói vµ trung du vµ miÒn nói nªn cã
nhiÒu thuËn lîi trong ph¸t triÓn kinh tÕ nh nguån nh©n lùc dåi dµo, sè lao
®éng phæ th«ng ®«ng ®¶o ®ñ ®Ó ph¸t triÓn n«ng l©m, ng nghiÖp.
Nhng nÒn kinh tÕ cã xu©t ph¸t ®iÓm thÊp kÐm nhÞp ®é t¨ng trëng cßn
chËm so víi tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n cña c¶ níc, kh¶ n¨ng tÝch luü tõ
SV: Ng« V¨n Trêng
17
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
néi bé nÒn kinh tÕ cßn thÊp, nguy c¬ tôt hËu kinh tÕ lín. Kinh tÕ quèc doanh
víi thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu, chÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸ cßn thÊp, hiÖu
qu¶ kinh tÕ cha cao, thiÕu n¨ng ®éng, cha x©y dùng ®îc nhiÒu dù ¸n kh¶
thi ®Ó ®Çu t vµ gäi vèn níc ngoµi. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch cßn chËm tõ
nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n nµy nã ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña hÖ thèng
Ng©n hµng nãi chung trong ®ã cã Ng©n hµng C«ng th¬ng.
Trong nh÷ng n¨m qua Ng©n hµng C«ng th¬ng - Thanh Ho¸ ®· gãp
phÇn tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ tØnh nhµ b»ng viÖc më réng ®Çu t
tÝn dông cho c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ tØnh nhµ mét c¸ch
c©n ®èi trong c¬ cÊu ngµnh. Trong nh÷ng n¨m qua Ng©n hµng C«ng th¬ng
kh«ng ngõng t¨ng trëng vÒ vèn gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc gi¶i quyÕt
t×nh tr¹ng thiÕu vèn t¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ, gãp phÇn vµo
quan träng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
2.2. T×nh h×nh huy ®äng vèn vµ sö dông vèn t¹i Ng©n hµng C«ng th¬ng
Thanh Ho¸.
Trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i th× viÖc huy ®éng vèn nã
sö dông vèn lµ hai ho¹t ®éng chñ yÕu quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh cña Ng©n hµng. §Ó cã mét c¸i nh×n t¬ng ®èi kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng
kinh doanh cña Ng©n hµng C«ng th¬ng - Thanh Ho¸ ta sÏ nghiªn cøu t×nh
h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn cña Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
2.2.1. T×nh h×nh huy ®éng vèn:
X¸c ®Þnh ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c huy ®éng vèn lµ kh©u ®Çu
tiªn quyÕt ®Þnh qui m« vµ c¬ cÊu ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng. Trong nh÷ng
n¨m qua Ng©n hµng C«ng th¬ng Thanh Ho¸ ®· lu«n chó träng ®Õn c«ng t¸c
huy ®éng vèn b»ng c¸ch sö dông nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn víi l·i suÊt
hîp lý ®· khuyÕn khÝch ngêi göi tiÒn ®Õn víi Ng©n hµng hä göi bõng nhiÒu
h×nh thøc nh TGTK kh«ng kú h¹n, TGTK cã kú h¹n, kú phiÕu cã kú h¹n...
b»ng nhiÒu biÖn ph¸p c¶i tiÕn nghiÖp vô, ®æi míi phong c¸ch Ng©n hµng C«ng
th¬ng Thanh Ho¸ giao dÞch ®· tõng bíc lÊy ®îc lßng tin cña ngêi göi
SV: Ng« V¨n Trêng
18
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
tiÒn. Nhê vËy mµ nh÷ng n¨m qua nguån vèn huy ®éng cña Ng©n hµng C«ng
th¬ng - Thanh Ho¸ lu«n t¨ng trëng cao vµ æn ®Þnh.
B¶ng 1: Thùc tr¹ng huy ®éng vèn ë Ng©n hµng C«ng th¬ng - Thanh
Ho¸ ph©n tÝch theo tèc ®é t¨ng trëng
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
N¨m 2001
N¨m 2002
N¨m 2003
ChØ tiªu
Sè tiÒn
%/2000 Sè tiÒn %/2000 Sè tiÒn %/2000
Tæng vèn huy ®éng
515522
112
600178
116
615165
102
TGTCKT
57030
110
68363
120
80890
118
TiÒn göi d©n c
432119
109
450220
104
483670
107
Kp - tp
23669
102
41294
174
24506
60
Nguån: B¸o c¸o vÒ t×nh h×nh nguån vèn vµ sö dông vèn toµn tØnh
Ng©n hµng C«ng th¬ng - Thanh Ho¸
Qua sè liÖu b¶ng trªn cho ta thÊy tæng nguån vèn huy ®éng cña Ng©n
hµng C«ng th¬ng - Thanh Ho¸ trong ba n¨m gÇn ®©y liªn tôc t¨ng trëng æn
®Þnh víi tèc ®é cao.
Trong sè c¸c nguån vèn huy ®éng nguån tiÒn göi c¸c TCKT vµ TG d©n
c liªn tôc t¨ng trong ba n¨m tõ 2001 - 2003. Nguån tiÒn göi cña TCKT t¨ng
trëng víi møc ®é b×nh qu©n tõ 18% - 20% trªn mét n¨m. Cßn nguån tiÒn göi
cña d©n c còng t¨ng nhng kÐm h¬n nã t¨ng kho¶ng 4% - 7% trªn mét n¨m.
§iÒu nµy chøng tá uy tÝn cña Ng©n hµng C«ng th¬ng Thanh Ho¸ ngµy cµng
cao ®îc nhiÒu ngêi tÝn nhiÖm vµ qua tèc ®é t¨ng trëng vèn cña tiÒn göi cña
TCKT t¨ng hµng n¨m vµo kho¶ng 20% vµo n¨m 2002 18% vµo n¨m 2003.
Chøng tá Ng©n hµng C«ng th¬ng Thanh Ho¸ ®· t¹o ®îc lßng tin cho kh¸ch
hµng vµ ho¹t ®éng dÞch vô cña Ng©n hµng phôc vô cho kh¸ch hµng ngµy cµng
®îc n©ng cao.
SV: Ng« V¨n Trêng
19
Ng©n hµng 42A
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Ng©n hµng C«ng th¬ng Thanh Ho¸ ®· n¾m
b¾t ®îc ®Æc ®iÓm cña t×nh, ®a sè ngêi d©n trong tØnh lµ d©n lao ®éng nªn
lîng tiÒn nhµn rçi trong d©n t¬ng ®èi lín, triÖt ®Ó khai th¸c nguån vèn nµy
lµ mét chñ tr¬ng ®óng ®¾n cña Ng©n hµng C«ng th¬ng nh»m n©ng cao chÊt
lîng nguån vèn huy ®éng ®îc trong hai n¨m gÇn ®©y nguån tiÒn göi d©n c
liªn tôc t¨ng tõ 4% 2002 tíi 7% 2003. So víi c¸c n¨m tríc víi nh÷ng chÝnh
®óng ®¾n nhÊt l·i suÊt, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô ng©n hµng. Ng©n hµng C«ng
th¬ng Thanh Ho¸ ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y víi tèc ®é t¨ng trëng nguån vèn cao. Huy ®éng ®îc phÇn lín
nguån tiÒn nhµn rçi tõ d©n c vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
2.2.2. T×nh h×nh sö dông vèn.
Nhê nguån vèn huy ®éng dåi dµi, Ng©n hµng C«ng Th¬ng - Thanh
Ho¸ ®· tiÕn hµnh ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt nghiÖp vô kinh doanh dÞch vô Ng©n
hµng nh cho vay ®Çu t, b¶o l·nh,... trong ®ã chñ yÕu lµ ho¹t ®éng cho vay.
Ho¹t ®éng nµy nã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi kÕt qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng. V×
thÕ Ng©n hµng C«ng th¬ng - Thanh Ho¸ lu«n ®Æt ra môc tiªu më réng cho
vay ®ång th× h¹n chÕ rñi ro ë møc thÊp nhÊt.
Trong nh÷ng n¨m qua, víi quyÕt t©m cao chi nh¸nh ®· vËn dông kÞp
thêi, linh ho¹t c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña nhµ níc, cña ngµnh, b¸m s¸t
víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc nªn kÕt qu¶
ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng C«ng th¬ng Thanh Ho¸ ®· ®¹t ®îc
nh÷ng kÕt qu¶ tèt c¶ vÒ tèc ®é t¨ng trëng lÉn chÊt lîng cña c¸c kho¶n cho
vay. Ng©n hµng ®· thùc hiÖn cho vay víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau
ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc cña c¸c nÒn kinh tÕ, trong ®ã t¨ng cêng ®Çu
t cho khu vùc kinh tÕ quèc, c¸c ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm, kinh tÕ mòi nhän
cã ®Þnh híng cña Nhµ níc níc nh: Xi m¨ng, mÝa ®êng, c«ng nghiÖp,
dÞch vô giao th«ng vËn t¶i u tiªn cho c¸c dù ¸n lín cã tÝnh kh¶ thi cao. Cïng
víi ho¹t ®éng cho vay ®¬n thuÇn, Ng©n hµng C«ng th¬ng - Thanh Ho¸ cßn
thùc hiÖn mét sè têng tr×nh cho vay u ®·i ®èi víi nh÷ng hé ®ãi nghÌo, cho
SV: Ng« V¨n Trêng
20
Ng©n hµng 42A
- Xem thêm -