Tài liệu Giáo án dự thi tích hợp bộ môn giáo dục công dân 7 bài sống giản dị.

Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 PHỤ LỤC I PHIẾU THÔNG TIN VỀ NHÓM GIÁO VIÊN DỰ THI 1. Sở Giáo dục và đào tạo Thành phố Hà Nội 2. Phòng giáo dục và đào tạo quận Cầu Giấy 3. Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Địa chỉ: Ngõ 78, phố Duy Tân, phường Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy - Thành phố Hà Nội. - Email: c2dichvonghau.data.gmail.com - Website: c2dichvonghau 4. Thông tin về giáo viên STT Họ và tên 1 Nguyễn Thị Nguyệt 2 Trịnh Thị Khánh Phương 3 Mai Thị Tâm Ngày sinh Điện thoại 21/01/1981 0982.755440 08/06/1979 0903.080679 4/6/1979 0912771937 Email [email protected] [email protected] [email protected] HỒ SƠ DỰ THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 1 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 I. TÊN HỒ SƠ DẠY HỌC: SỐNG GIẢN DỊ - Môn học chính của chủ đề: GDCD - Nội dung: Bài Sống giản dị. - Các môn được tích hợp: Ngữ văn, Lịch sử. II. MỤC TIÊU DẠY HỌC 1. Kiến thức - Cảm nhận được, qua văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ, một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tính giản dị: giản dị trong lối sống, trong quan hệ với mọi người, trong việc làm và lời nói, bài viết; nhận ra và hiểu được nghệ thuật nghị luận của tác giả trong bài, đặc biệt là cách nêu dẫn chứng cụ thể, rõ ràng, kết hợp với bình luận, giải thích ngắn gọn mà sâu sắc. - Tích hợp với bài Cách làm bài văn lập luận chứng minh. - Tích hợp với môn Giáo dục công dân: Hiểu được thế nào là lối sống giản dị, biểu hiện và ý nghĩa của nó trong cuộc sống. 2. Kĩ năng - Đọc- hiểu văn bản nghị luận. - Kĩ năng sống: giản dị trong lối sống, trong khi nói và viết. 3. Thái độ - Khơi gợi niềm say mê, yêu thích bộ môn. - Học tập nghiêm túc, chủ động, tích cực. 4. Hình thành và phát triển năng lực - Năng lực quan sát, phân tích, ghi chép, phát biểu vấn đề. - Năng lực giải quyết vấn đề. - Năng lực hợp tác. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 2 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 - Năng lực giao tiếp, thuyết trình. - Năng lực nhận xét, liên hệ thực tế. III. ĐỐI TƯỢNG DẠY HỌC - Lớp 7A1 - Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Số lượng học sinh: 24/24 (có mặt đầy đủ) IV. Ý NGHĨA CỦA BÀI HỌC Một trong những mục tiêu vô cùng quan trọng của ngành giáo dục hiện nay là bồi dưỡng nhân cách, lối sống lành mạnh cho học sinh, trong đó có đức tính giản dị. Trong chương trình THCS, kiến thức về lối sống giản dị được dạy ở nhiều môn, trong đó có môn Ngữ văn và Giáo dục công dân. Việc dạy học vấn đề này ở từng môn dẫn đến sự trùng lặp, dễ gây nhàm chán cho học sinh. Trong khi đó, học sinh ngày nay rất năng động và sáng tạo. Để phát huy tính tích cực của các em, chúng tôi mạnh dạn đưa vào giảng dạy tích hợp hai môn GDCD và Ngữ văn với nội dung: “Vận dụng kiến thức liên môn để dạy học chủ đề: Sống giản dị”. 1. Đối với học sinh - Dạy học tích hợp liên môn theo phương pháp dạy học hợp tác sẽ phát huy được tính tích cực của học sinh. Ở đây, các hoạt động được thiết kế mang tính thiết thực, liên quan đến nhiều lĩnh vực kiến thức, lấy người học làm trung tâm và gắn kiến thức nhà trường với kiến thức thực tiễn. Cách tiếp cận này sẽ đem đến nhiều điều mới mẻ, tạo những cơ hội học tập thú vị và hiệu quả. - Tạo cơ hội cho học sinh tham gia tích cực vào bài học, được làm việc tích cực, tự nhận thức được quá trình hoạt động của bản thân. - Kết quả học tập hợp tác sẽ vượt qua ranh giới của các môn học đơn lẻ. Học sinh sẽ chủ động lập kế hoạch và tích cực thực hiện nội dung bài học trên tinh thần hợp tác tạo sức mạnh để chiếm lĩnh tri thức và vận dụng trong thực tế cuộc sống. 2. Đối với giáo viên GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 3 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 - Hình thành ý tưởng về một dự án liên quan tới nội dung bài học ở nhiều môn học, thấy được mối liên hệ giữa bài học với thực tiễn. - Giáo viên có thêm kinh nghiệm trong việc lựa chọn, thiết kế bài dạy theo dự án và tổ chức dạy học đạt hiệu quả cao nhất. - Là cơ hội để giáo viên gần gũi, chia sẻ với học sinh kiến thức cũng như những trải nghiệm của cá nhân. - Khi học sinh tham gia tích cực, có hứng thú học tập và đạt kết quả cao, người giáo viên sẽ càng thêm yêu nghề và tâm huyết hơn. 3. Đối với nhà trường - Việc dạy học vấn đề này ở nhiều môn học là rất cần thiết song đôi khi còn trùng lặp, dễ gây nhàm chán cho học sinh. Vì vậy, lựa chọn phương pháp dạy học tích hợp liên môn sẽ tạo được hiệu quả tối ưu. - Dạy học tích hợp liên môn theo phương pháp dạy học hợp tác sẽ góp phần thúc đẩy việc đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường. 4. Đối với xã hội - Sống giản dị là một truyền thống vô cùng tốt đẹp của dân tộc ta. Bởi vậy, bài dạy sẽ góp phần bồi dưỡng lối sống giản dị cho học sinh. V. THIẾT BỊ DẠY HỌC, HỌC LIỆU 1. Giáo viên - Soạn giáo án, phiếu học tập. - Máy chiếu projector, máy ảnh. - Tài liệu tham khảo: Tư liệu về Hồ Chí Minh. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 4 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 2. Học sinh - Đọc kĩ văn bản. - Soạn bài theo phiếu học tập, tham khảo phần câu hỏi trong sách giáo khoa. - Thực hiện nhiệm vụ học tập theo nhóm (mỗi nhóm 4 học sinh): Các em có thể phát huy năng lực của mình để làm bài: vẽ tranh, thiết kế slogan, vẽ bản đồ tư duy, tạo trò chơi, câu đố, diễn kịch, làm tập san về chủ đề sống giản dị, trao đổi về các vấn đề có liên quan,… - Ghi lại: + Những điều đã biết có liên quan đến bài học. + Những điều muốn tìm hiểu qua tiết học này. - Phiếu đánh giá cá nhân trong nhóm VI. TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN 1. Chuẩn bị 1.1. Kế hoạch thực hiện đề tài - Xác định môn và nội dung tích hợp - Soạn thảo nội dung tích hợp - Soạn thảo giáo án tích hợp - Tiến hành dạy thực nghiệm - Viết báo cáo gửi lên cấp trường và các cấp cao hơn. 1.2. Tiến độ thực hiện đề tài 1.2.1 Xác định môn và nội dung tích hợp Chúng tôi đã nghiên cứu sách giáo khoa hiện hành và lựa chọn nội dung tích hợp trên cơ sở các bài học của các môn như sau: - Môn Giáo dục công dân: Lớp 7 - Bài 1: Sống giản dị. - Môn Ngữ văn: Lớp 7 - Bài 23: Đức tính giản dị của Bác Hồ. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 5 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 1.2.2. Soạn thảo nội dung tích hợp Sau khi lựa chọn được nội dung tích hợp, chúng tôi tiến hành nghiên cứu các bài học ở từng môn học để thống nhất về mặt kiến thức, sau đó soạn thảo lại các nội dung một cách hợp lí. Nội dung được soạn thảo này sẽ là tài liệu học tập mà học sinh sử dụng trong quá trình học tập. a. Khái niệm giản dị. b. Biểu hiện của giản dị. Biểu hiện trái với giản dị. c. Ý nghĩa của lối sống giản dị. d. Chứng minh những tấm gương tiêu biểu về lối sống giản dị: * Hồ Chí Minh: Giản dị là đức tính nổi bật của Bác Hồ: - Giản dị trong đời sống - Giản dị trong quan hệ với mọi người - Giản dị trong lời nói và bài viết.  Ở Bác, sự giản dị hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tư tưởng và tình cảm cao đẹp. * Võ Nguyên Giáp: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người. d. Bài học - Học tập và rèn luyện để lối sống giản dị. - Nghị luận về một vấn đề đạo đức, lối sống: Nghệ thuật lập luận chặt chẽ, kết hợp chứng minh với bình luận và biểu cảm. 1.3. Giao nhiệm vụ cho học sinh theo dự án - Tìm hiểu đôi nét về tác giả Phạm Văn Đồng và văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ. - Trong bài Đức tính giản dị của Bác Hồ, để làm rõ đức tính giản dị của Bác, tác giả đã chứng minh ở những phương diện nào trong đời sống và con người Bác? - Tại sao có thể nói đời sống của Bác là đời sống thực sự văn minh? - Hãy tìm hiểu nghệ thuật lập luận của văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 6 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 - Thế nào là sống giản dị? - Biểu hiện của tính giản dị là gì? - Tại sao cần sống giản dị? - Sống giản dị có ý nghĩa như thế nào? - Khi nào và ở đâu cần sống giản dị? - Ngày nay, ta có cần sống giản dị không?... Sau đó, học sinh sắp xếp các ý tưởng bằng một sơ đồ tư duy. + Sơ đồ tư duy 1: Đức tính giản dị của Bác Hồ (giản dị trong đời sống vật chất, trong quan hệ vối mọi người, giản dị trong lời nói và bài viết, tâm hồn phong phú, tư tưởng cao đẹp) + Sơ đồ tư duy 2: Nội dung bài học Sống giản dị (khái niệm, biểu hiện, ý nghĩa) Sau khi lập được sơ đồ tư duy tìm hiểu các chủ đề, giáo viên yêu cầu học sinh lựa chọn những tiểu chủ đề theo sở thích và các em cùng chọn một chủ đề đó sẽ về một nhóm. 1.4. Lập kế hoạch cụ thể Khi các học sinh có cùng sở thích ngồi vào cùng nhóm, lúc này vấn đề nghiên cứu của nhóm là tên dự án. Ví dụ: Khái niệm giản dị, Biểu hiện của lối sống giản dị, Bác Hồ- tấm gương giản dị sáng ngời,… Giáo viên hướng dẫn HS lập kế hoạch thực hiện dự án. Xác định các vấn đề cần nghiên cứu liên quan đến chủ đề nhằm giải quyết vấn đề nghiên cứu. Ví dụ: Chủ đề Bác Hồ- tấm gương giản dị sáng ngời Sau khi xây dựng được quy mô nghiên cứu, học sinh thảo luận xác định các nhiệm vụ cần thực hiện để đạt mục tiêu, đồng thời phân công các thành viên trong nhóm, ai sẽ làm nhiệm vụ gì và thời hạn hoàn thành, xác định phương tiện và dự kiến sản phẩm: (Bổ sung: Hình ảnh học sinh lập kế hoạch thực hiện dự án.) Nhóm 1: Tìm hiểu lối sống giản dị của Bác Hồ. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 7 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Tên thành viên Cả nhóm A: Trưởng nhóm B C D Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 Nhiệm vụ Phương tiện Phân tích văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ Phỏng vấn: Học sinh, Giáo viên, Ông bà Chụp ảnh Lấy thông tin từ in-tơnét Lấy thông tin từ sách báo Sách giáo khoa, Văn bản … Phiếu hỏi Máy ghi âm Máy ảnh Máy tính nối mạng Sách báo Thời hạn hoàn thành 1 tuần Dự kiến sản phẩm 1 tuần Bảng tổng hợp về đức tính giản dị của Bác Hồ Số liệu kết quả phỏng vấn 1 tuần 1 tuần Ảnh hoặc phim về lối sống giản dị Hình ảnh, tư liệu tham khảo 1 tuần Bài viết …. Nhóm 2: Thực hành sống giản dị (Tạo tình huống, hoạt cảnh,…) Tên thành viên Cả nhóm A: Trưởng nhóm B: C: Nhiệm vụ Phương tiện Trao đổi, viết kịch bản Sách, video khảo Đạo diễn, phân vai Đạo cụ phù hợp Thuộc kịch bản, tập Đạo cụ khớp với các thành viên khác Thuộc kịch bản, tập Đạo cụ khớp với các thành viên khác GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 8 Thời hạn hoàn thành tham 3 ngày Dự kiến sản phẩm Hoàn thành kịch bản 1 ngày 3 ngày Phân vai hợp lí Khớp với thành viên khác để diễn một hoạt cảnh hoàn chỉnh. 3 ngày Khớp với thành viên khác để diễn một hoạt cảnh hoàn chình. Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 …. 1.5. Học sinh thực hiện dự án * Giáo viên - Giáo viên cần theo dõi, hướng dẫn với thái độ thân thiện, cởi mở, khuyến khích và động viên các em kịp thời. - Giáo viên cần hướng dẫn cụ thể các kĩ năng: kĩ năng giao tiếp, hợp tác, lập phiếu phỏng vấn, thu thập, xử lí thông tin, tổng hợp và trình bày báo cáo,… * Học sinh - Thu thập thông tin: Thu thập thông tin theo nhiệm vụ được giao. - Xử lí thông tin Sau khi thu thập dữ liệu, cần tiến hành xử lí dữ liệu. Các thành viên trong nhóm thường xuyên trao đổi, thảo luận để tập hợp các dữ liệu, giải quyết vấn đề, kiểm tra tiến độ. Học sinh có thể xin ý kiến giáo viên hoặc những người có kinh nghiệm để giải quyết vấn đề, đảm bảo tiến độ và hướng đi. 2. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học - Thời gian: Tiết 1 Ngày 16/10/2014 - Địa điểm: Lớp 7A1 - Nội dung: Hoạt động của GV Hoạt động của HS STT 1 - Giới thiệu phương pháp học theo dự án. - Học sinh xây dựng ý tưởng. - Giới thiệu chủ đề. - Chọn tiểu chủ đề cho dự án theo sở thích. Lập nhóm - Hướng dẫn phát triển tiểu chủ đề theo sở thích 2 - Hướng dẫn học sinh lập kế hoạch, trình bày kế - Học sinh lập kế hoạch và phân công nhiệm vụ trong hoạch nhóm. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 9 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 3 - Hướng dẫn học sinh thu thập thông tin 4 5 - Hướng dẫn học sinh xử lí, tổng hợp thông tin - Hướng dẫn học sinh trình bày báo cáo kết quả 6 7 - Hướng dẫn học sinh đánh giá, nhìn lại quá trình - Giáo viên đánh giá - Trình bày và hoàn thiện kế hoạch. - Học sinh biết cách thu thập thông tin từ nhiều nguồn. - Học sinh biết cách phân tích và tổng hợp thông tin - Học sinh biết xây dựng và trưng bày sản phẩm với các hình thức đa dạng - Học sinh đánh giá lẫn nhau, chia sẻ, rút kinh nghiệm - Học sinh rút kinh nghiệm CHỦ ĐỀ: SỐNG GIẢN DỊ 1. Ổn định tổ chức (1 phút) - Ổn định nề nếp, kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra bài (2 phút) - Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở và tìm hiểu bài ở nhà của học sinh. 3. Bài mới (40 phút) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG I: KHỞI ĐỘNG - GV đã giao nhiệm vụ học tập cho HS. Đại điện nhóm lên - Cảm nhận ban đầu về lối sống giản dị của Bác Hồ: - GV chọn mốt sản phẩm để học sinh trình bày. trình bày sản phẩm Bác Hồ rất giản dị. và nêu câu hỏi ? Nêu cảm nhận của bạn về hình ảnh Bác Hồ trong đoạn phim trên. - Trên cơ sở phần trình bày của HS, GV dẫn vào HS trả lời bài học. HOẠT ĐỘNG 2: TỔ CHỨC CHO HS TÌM HIỂU VĂN BẢN “ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ” GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 10 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 - Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản: Đức tính giản I. TÌM HIỂU VĂN BẢN dị của Bác Hồ. “Đức tính giản dị của Bác Hồ” - Yêu cầu HS đọc diễn cảm văn bản. Đọc diễn cảm. - GV đã giao nhiệm vụ cho các nhóm thảo luận Thảo luận nhóm Đại diện nhóm theo câu hỏi SGK. - GV gọi đại diện 1 nhóm trình bày bằng bảng trình bày Nhận xét - Luận điểm chính: giản dị là đức tính nổi bật của phụ. - Yêu cầu HS xác định nội dung khái quát của Chốt ý Bác Hồ. văn bản. - GV nhấn mạnh: Đức tính giản dị ấy thể hiện trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết. Sự giản dị ấy hoà hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tư tưởng và tình cảm cao đẹp. - GV giao nhiệm vụ cho HS tìm hiểu lối sống Đại diện nhóm giản dị của Bác Hồ. trình bày ? Lối sống giản dị của Bác thể hiện trên những - Tác giả chứng minh đức tính giản dị của Bác phương diện nào? trên các phương diện: Phương diện Dẫn chứng Nhận xét 1. Bữa cơm, đồ dùng - Vài ba món giản đơn - Bác là người tiết kiệm, có tác phong - Khi ăn không để rơi vãi hạt cơm nào nhanh nhẹn, gọn gàng và tấm lòng biết - Ăn xong, cái bát sạch và thức ăn được quý trọng sức lao động của người dân. sắp tươm tất 2. Cái nhà - Vài ba phòng - Tâm hồn yêu thiên nhiên, phóng - Luôn lộng gió và ánh sáng, phảng khoáng, thanh bạch và tao nhã. phất hương thơm của hoa vườn GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 11 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 3. Lối sống - Suốt đời làm việc, suốt ngày làm việc - Bác là người rất yêu lao động, sống từ việc nhỏ đến việc lớn. chan hoà, yêu thương mọi người. - Ít người giúp việc, luôn tự làm việc. - Đặt tên cho các đồng chí giúp việc những cái tên mà gộp lại là ý chí chiến đấu và chiến thắng. ĐỨC TÍNH - Mục đích: làm cho mọi người hiểu Gần gũi với lời ăn tiếng nói của người GIẢN DỊ CỦA 4. Lời nói và bài viết BÁC HỒ được, nhớ được và làm được dân. - Chân lí của thời đại được nói rất giản dị. - GV đánh giá: Nhờ nghệ thuật lập luận chặt chẽ, thuyết phục, tác giả đã làm nổi bật tính giản dị của Bác Hồ. Thảo luận nhóm: HS thảo luận theo - Bình luận ? Sau khi chứng minh Bác rất giản dị, tác giả nhóm 4 HS + Giản dị không có nghĩa là sống khắc khổ, ẩn dật: đã có lời bình luận như thế nào? “Chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.” Trình bày ý kiến + Đời sống vật chất giản dị của Bác đã hoà hợp với đời sống tinh thần phong phú, với những tư tưởng tình cảm và những giá trị tinh thần cao đẹp nhất. Đó là đời sống thực sự văn minh. ? Phân tích đoạn văn để thấy được nhận thức  Thể hiện cái nhìn thấu đáo và sâu sắc về lối sống của tác giả về lối sống giản dị của Bác Hồ: giản dị của Bác Hồ. “Nhưng chớ…thế giới ngày nay”.  Nghệ thuật lập luận chặt chẽ và tình cảm kính yêu Bác vô cùng của tác giả. ? Hãy đọc một số câu thơ nói về lối sống của Người. “Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 12 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 Màu quê hương bền bỉ đậm đà.” - GV nhận xét, chốt lại vấn đề. ? Nêu những nét đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của bài văn? - GV nhận xét Đại diện nhóm lên trình bày bằng sơ đồ tư duy Nhận xét, bổ sung ? Qua văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ”, Học sinh trả lời cá em cảm nhận như thế nào về Bác Hồ? nhân - GV: Bằng tình cảm chân thành, sự quan sát tinh Nhận xét, bổ sung tế và cách lập luận chặt chẽ, tác giả đã khẳng định Bác Hồ là tấm gương đạo đức sáng ngời để chúng ta noi theo. - Yêu cầu HS Tọa đàm Tọa đàm ? Qua bài văn, em hiểu thế nào là đức tính giản Một học sinh điều dị? khiển tọa đàm - Yêu cầu HS chia sẻ suy nghĩ Chốt ý - GV lắng nghe, phản hồi tích cực ? Trình bày những biểu hiện của đức tính giản Đại diện một nhóm dị và những biểu hiện trái với tính giản dị. trình bày bằng sơ đồ tư duy. Nhận xét, bổ sung Cho ví dụ minh họa trong thực tế cuộc GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 13 * Đặc sắc nghệ thuật: - Kết hợp các phương thức nghị luận: giải thích, chứng minh, bình luận. - Lí lẽ, dẫn chứng có sức thuyết phục cao bởi sự kết hợp hài hoà của cảm xúc trong quá trình nghị luận. - Dẫn chứng cụ thể, sinh động và giàu sức gợi. * Tổng kết - Qua văn bản, ta thấy giản dị là đức tính nổi bật của Bác Hồ kính yêu. II. BÀI HỌC 1. Giản dị và ý nghĩa của nó trong cuộc sống a. Thế nào là sống giản dị? - Sống giản dị là sống phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của bản thân, gia đình và xã hội. * Biểu hiện của lối sống giản dị: - Không xa hoa lãng phí - Không cầu kì kiểu cách. - Không chạy theo những nhu cầu vật chất và hình thức bề ngoài. - Thẳng thắn, chân thật, gần gũi, hoà hợp với mọi Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 sống. Đại diện nhóm trình bày Nhận xét Bổ sung người trong cuộc sống hàng ngày. * Biểu hiện trái với giản dị: - Sống xa hoa, lãng phí. - Phô trương về hình thức. - Học đòi trong ăn mặc. - Cầu kì trong cử chỉ sinh hoạt, giao tiếp… ? Theo em, giản dị có ý nghĩa như thế nào b. Ý nghĩa trong cuộc sống? - Đối với bản thân: - GV nhận xét về phần trình bày của học sinh. + Tiết kiệm thời gian, sức lực. Khuyến khích các em học tập rèn luyện để có lối + Được mọi người xung quanh yêu mến, cảm thông sống giản dị. và giúp đỡ. - Đối với gia đình: Giúp con người biết sống tiết kiệm, đem lại sự bình yên, hạnh phúc. - Đối với xã hội: + Tạo ra mối quan hệ chan hòa, chân thành với nhau. + Đem lại sự lành mạnh cho xã hội. ? Em học được gì từ tác giả khi viết văn nghị 2. Nghị luận về một vấn đề đạo đức, lối sống luận chứng minh? - Luận điểm sáng rõ. - Yêu cầu HS trình bày - Lí lẽ thuyết phục, dẫn chứng toàn diện, sinh động, - GV nhận xét giàu sức gợi. - Lưu ý các em học tập tác giả khi trình bày - Nghệ thuật lập luận chặt chẽ: kết hợp chứng minh một vấn đề nghị luận về đạo đức, lối sống. với bình luận và biểu cảm. HOẠT ĐỘNG 3: THỰC HÀNH 1. Cho HS xem tình huống: HS đóng hoạt cảnh III. THỰC HÀNH Ông An đi dự đám cưới anh Quân - người cùng 1. Phân tích tình huống GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 14 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 làng với chiếc áo đã bạc màu, chiếc quần lùng thùng, đã cũ trong khi điều kiện gia đình ông ấy khá giả, đầy đủ. Thấy vậy, ông Thái nói: - Đi ăn cưới mà ông mặc như thế ư? Ông An cười: - Tôi quen mặc giản dị nên mặc thế này là được rồi. ? Em có nhận xét gì về cách ăn mặc và câu trả lời của ông An. ? Qua đó, em hãy phân biệt giản dị với một số biểu hiện khác trong cuộc sống. - GV nhận xét. - Lưu ý các em phân biệt đức tính giản dị với một số biểu hiện khác. Trình bày Nhận xét Học sinh rút kinh nghiệm, hiểu đúng bản chất của lối sống giản dị. Đại diện học sinh trình bày Học sinh bổ sung, đưa ra biện pháp cho mình và các bạn. ? Theo em, học sinh cần làm gì để rèn luyện tính giản dị? - GV chia sẻ với học sinh: Khi các em làm tốt GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 15 - Cách ăn mặc của ông An: chưa phù hợp với hoàn cảnh. - Cách trả lời của ông An: đơn giản trong suy nghĩ, hay nói cách khác là cũng qua loa, đại khái. => Không thể cho rằng ông An là người có lối sống giản dị. - Phân biệt + Giản dị không có nghĩa là qua loa, đại khái, cẩu thả, tuỳ tiện trong nếp sống, nếp nghĩ. + Nói năng cụt ngủn, xưng hô tùy tiện, không đúng phép tắc, tâm hồn nghèo nàn, trống rỗng… + Lối sống giản dị phải phù hợp với lứa tuổi, điều kiện gia đình, bản thân, môi trường xã hội xung quanh. + Không khắc khổ như nhà tu hành hay hiền triết 2. Liên hệ bản thân - Ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ, không mặc quần áo kì Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 những điều đó thì các em đã khẳng định được vai trò là chủ nhân tương lai của đất nước. - Yêu cầu HS kể chuyện tấm gương giản dị trong Học sinh thực hiện cuộc sống; GV gọi HS nhận xét. Nhận xét cách kể - GV yêu cầu HS diễn hoạt cảnh liên hệ thực tế Học sinh thực hiện biểu hiện của tính giản dị trong cuộc sống hoạt cảnh - GV yêu cầu HS trao đổi, thảo luận Cùng xem và suy ? Qua kịch bản, em thấy, bạn Sơn có suy nghĩ ngẫm như thế nào? Trao đổi về suy - GV chia sẻ: Các em hãy tự rèn luyện để hoàn nghĩ của bạn Sơn thiện bản thân, tránh xa hoa, lãng phí. Hãy sống trong thân thiện và quan tâm, chia sẻ với mọi người. hoạt cảnh. Làm được điều đó, cuộc sống của chúng ta sẽ trở nên tốt đẹp hơn. - GV tổ chức trò chơi: Ai nhanh hơn? Hai nhóm trình bày - Yêu cầu HS tìm những câu ca dao, tục ngữ, HS chơi chạy tiếp châm ngôn về tính giản dị. sức Lần lượt ghi lên bảng GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 16 quặc hoặc mua mất nhiều tiền, quá sức cha mẹ. - Tác phong tự nhiên, đi đứng đàng hoàng, nghiêm trang, không điệu bộ, kiểu cách, thẳng thắn khi nói năng, bày tỏ thái độ, tình cảm trước mọi người. - Diễn đạt ý một cách dể hiểu, không tiêu dùng nhiều tiền bạc vào việc giải trí và giao tiếp. 3. Kể chuyện tấm gương giản dị trong cuộc sống Bác Hồ trong ngày Tuyên ngôn độc lập 4. Kịch bản 5. Ai nhanh hơn? a. Tìm những câu ca dao, tục ngữ về tính giản dị - Sống đơn giản sống lâu trăm tuổi. - Tốt gỗ hơn tốt nước sơn Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người. - Hay quần hay áo hay hơi Mà chẳng hay người là của bỏ đi. b. Tìm những câu châm ngôn về tính giản dị Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 - Khiêm tốn thật sự không có nghĩa là không biết đến những giá trị của mình mà chính là biết nhận những chân giá trị ấy. (J.C.Hare) - Khiêm tốn bao nhiêu cũng chưa đủ, tự kiêu một chút cũng là nhiều. (Karl Marx) - Bản chất giản dị là kết quả tự nhiên của tư tưởng sâu sắc. (Hazlitt) - Tri thức làm người ta khiêm tốn, ngu si làm người ta kiêu ngạo. (Ngạn ngữ Anh) - Giản dị là điều khó nhất trên đời: đó là sự giới hạn tột cùng của sự từng trải và là nỗ lực cuối cùng của thiên tài. (G. Xăng) - Thiên tài và đức hạnh giống như viên kim cương: đẹp nhất là lồng trong chiếc khung giản dị. (X.Batle) - Những người vĩ đại thật sự bao giờ cũng giản dị: cách cư xử của họ tự nhiên và thoải mái. (F.Clinghe) - Giản dị chẳng những là điều tốt đẹp nhất mà còn là điều cao thượng nhất. (T.Phôntakê) - Không có sự vĩ đại nào lại không có sự giản dị, lòng tốt và sự thật (L.Tonxtôi) HOẠT ĐỘNG 4: HOẠT ĐỘNG BỔ SUNG 1. Làm tập san về chủ đề: a. Sống giản dị. b. Những bài viết của Bác Hồ 2. Vẽ tranh về chủ đề: Sống giản dị. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm Học sinh về nhà làm bài bổ sung 17 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 3. Viết đoạn văn bàn luận về lối sống giản dị trong giới trẻ hiện nay. 4. Củng cố (1phút): - GV củng cố bằng sơ đồ tư duy. 5. Hướng dẫn về nhà (1phút ) - Học bài, hiểu được ý nghĩa của lối sống giản dị. Biết liên hệ thực tế. - Làm tập san hoặc diễn tiếu phẩm với chủ đề: Sống giản dị + Yêu cầu: . Cử nhóm trưởng. Cả nhóm họp thống nhất ý tưởng thực hiện sản phẩm. . Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ, thời gian thực hiện, dự kiến nộp sản phẩm. - Soạn bài: Tiết tiếp theo. VII. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP 1. Đề kiểm tra * Yêu cầu của đề kiểm tra - Đề chú trọng vào nội dung chính của bài học, đánh giá được năng lực hoạt động của học sinh thông qua: + Các bài viết trên lớp + Năng lực trình bày miệng vấn đề + Năng lực hoạt động nhóm + Kết quả của cả quá trình dạy học - Có tính chất phân loại học sinh GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 18 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 - Tích hợp với môn Ngữ văn. - Đề gợi mở, khuyến khích sự sáng tạo, vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. - Chú ý bồi dưỡng thái độ, tư tưởng, lối sống giản dị cho học sinh. ĐỀ THAM KHẢO Đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi: Giản dị và tiết kiệm Bà Nguyễn Thị Liên, nguyên cán bộ Văn phòng Phủ Chủ tịch, kể lại rằng: Khi làm việc ở Văn phòng, đôi khi bà còn đảm nhận việc khâu, vá quần áo, chăn, màn, áo gối cho Bác. Công việc này giúp bà có điều kiện được gần Bác và học tập được rất nhiều, nhất là đức tính giản dị, tiết kiệm. Áo Bác rách, có khi vá đi vá lại, Bác mới cho thay. Chiếc áo gối màu xanh hoà bình của Người thường được chú Cần (người phục vụ Bác) đưa bà vá đi vá lại. Cầm chiếc áo gối của Bác, bà rưng rưng nước mắt. Bà nói với chú Cần thay áo gối khác cho Bác dùng nhưng Bác chưa đồng ý. Người vẫn dùng chiếc áo gối vá. Những năm tháng giúp việc ở Văn phòng của Bác, tôi (Nguyễn Thị Liên- TNTP) có những kỷ niệm không bao giờ quên. Bà kể rằng: Ở Việt Bắc, có một buổi Bác đi công tác về muộn, về qua Văn phòng, Bác nghỉ lại một lát vì mệt. Anh Hoàng Hữu Kháng, bảo vệ của Bác nói với bà: - Bác mệt không ăn được cơm. Cô nấu cho Bác bát cháo. Bác đang nằm nghỉ nghe thấy thế liền nhỏm dậy bảo: - Cô nấu cháo cho Bác bằng cơm nguội ấy, vừa chóng chín, vừa tiết kiệm được gạo, khỏi bỏ phí cơm thừa. Câu chuyện bà kể khiến mọi người đều xúc động và thương Bác quá chừng. Bác thật giản dị và tiết kiệm, chắt chiu như người cha lo cho một gia đình lớn, như cảnh nhà đông con mà còn túng thiếu. GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm 19 Tổ Xã hội Giáo án liên môn Trường THCS Dịch Vọng Hậu - Năm học 2014 - 2015 Chiếc áo gối vá, bát cháo nấu bằng cơm nguội của vị Chủ tịch Nước có tác động lớn đến suy nghĩ của mỗi con người. Nhất là hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đang mở cuộc vận động: “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Những câu chuyện nhỏ trên đây chính là một trong những nét đẹp về đạo đức Bác Hồ để chúng mình cùng học tập. a. Qua câu chuyện trên, em học tập được điều gì từ Bác Hồ kính yêu? b. Hãy kể một câu chuyện về một tấm gương giản dị trong cuộc sống hiện nay mà em biết. Hướng dẫn chấm - Câu a: HS nêu được bài học rút từ câu chuyện: + Phải biết sống giản dị + Giản dị gắn liền với tiết kiệm, tránh lãng phí. + Giản dị và tiết kiệm tạo nên nét đẹp cho mỗi người, làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. (HS có thể diễn đạt khác nhau nhưng đảm bảo được các nội dung trên) - Câu b: HS kể đúng một câu chuyện trong thực tế về lối sống giản dị hiện nay. * Kiểm tra hoạt động nhóm của học sinh trong quá trình dạy học Các sản phẩm: Diễn kịch, làm tập san, vẽ tranh, phỏng vấn. * Hình thức kiểm tra - Kiểm tra miệng cá nhân hoặc kiểm tra song song hai HS: một HS đặt câu hỏi liên quan đến bài học, một HS trả lời. - Kiểm tra viết - Kiểm tra kết quả hoạt động nhóm * Hình thức đánh giá - Giáo viên chấm bài - Học sinh đổi bài chấm; giáo viên nhận xét, đánh giá 1. Kết quả Sự hứng thú, hợp tác của học sinh trong khi chuẩn bị bài Kết quả Rất nhiệt tình Số lượng 18 GV: Nguyễn Thị Nguyệt - Trịnh Thị Khánh Phương - Mai Thị Tâm Phần trăm 20 Ghi chú Tổ Xã hội