Tài liệu Hoạch định chiến lược kinh doanh cho công ty cổ phần thang máy hi tech giai đoạn 2010 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI --------------------------- NGUYỄN VĂN HƯNG HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO CÔNG TY CỔ PHẦN THANG MÁY HI –TECH GIAI ĐOẠN 2010 - 2015 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN THỦY BÌNH HÀ NỘI – 2012 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 LỜI CAM ĐOAN Tên tôi là Nguyễn Văn Hưng, học viên lớp Cao học Quản trị kinh doanh khoá 2009 - 2011, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội. Tôi xin cam đoan luận văn tốt nghiệp cao học ngành Quản trị Kinh doanh với đề tài: "Hoạch đinh chiến lược kinh doanh cho công ty cổ phần thang máy Hi-Tech giai đoạn 2010-2015" là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được tập hợp từ nhiều tài liệu và liên hệ với thực tế viết ra, không sao chép với bất kỳ luận văn nào từ trước đó. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về nội dung của luận văn này. Hà Nội, ngày 15 tháng 9 năm 2012 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Văn Hưng Khoá: Cao học 2009 -2011 Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang i Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Viện sau đại học, Khoa Kinh tế & Quản lý cùng các thầy cô giáo Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện đề tài nghiên cứu này. Đặc biệt xin trân trọng và cảm ơn sâu sắc đến cô giáo – TS. Trần Thủy Bình đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để xây dựng và hoàn thiện đề tài. Xin được cảm ơn Giám đốc và Ban lãnh đạo công ty CP Thang Máy Hi-Tech, các cán bộ phòng ban chuyên môn, các nhân viên của Công ty cổ phần Thang Máy Hi-Tech cũng như các doanh nghiệp bạn đã cung cấp tài liệu và tạo điều kiện giúp tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã chia sẻ động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài tốt nghiệp. Mặc dù tác giả đã có nhiều cố gắng, song bản luận văn này được thực hiện trong khoảng thời không nhiều và với kinh nghiệm thực tế được tích lũy vội vàng khó tránh khỏi những hạn chế, khiếm khuyết nhất định; Kính mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp chân thành của các thầy giáo, cô giáo, các bạn bè đồng nghiệp để đề tài nghiên cứu này được hoàn thiện hơn nữa. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 15 tháng 09 năm 2012 Người thực hiện Nguyễn Văn Hưng Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang ii Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i LỜI CẢM ƠN........................................................................................................ii DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................... vi DANH MỤC HÌNH VẼ.......................................................................................vii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT.........................................viii LỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................................1 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC KINH DOANH ................4 1.1. Tổng quan về chiến lược và quản trị chiến lược kinh doanh ............................... 4 1.1.1. Khái niệm về chiến lược kinh doanh.................................................................... 4 1.1.2. Các yêu cầu của chiến lược kinh doanh ............................................................... 5 1.1.3. Vai trò của chiến lược kinh doanh đối với các doanh nghiệp............................. 6 1.1.4. Quản trị chiến lược................................................................................................. 7 1.2. Hoạch định chiến lược kinh doanh....................................................................... 9 1.2.1. Khái niệm ............................................................................................................... 9 1.2.2. Trình tự, nội dung các bước hoạch định chiến lược kinh doanh ...................... 10 1.2.3. Xác định sứ mệnh, mục tiêu chiến lược của Công ty........................................ 10 1.3. Phân tích môi trường kinh doanh của công ty.................................................... 11 1.3.1. Môi trường vĩ mô................................................................................................. 12 1.3.2. Phân tích môi trường vi mô (môi trường ngành)............................................... 17 1.3.3. Phân tích nội bộ doanh nghiệp............................................................................ 21 1.3.4. Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược............................................... 25 1.3.5. Xây dựng các giải pháp (chiến lược chức năng) để thực hiện các phương án chiến lược........................................................................................................................ 36 1.4. Kết luận chương 1 .............................................................................................. 37 CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH CÁC CĂN CỨ ĐỂ HÌNH THÀNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO CÔNG TY CỔ PHẨN THANG MÁY HI-TECH.......... 38 2.1. Giới thiệu về Công ty Cổ phần Thang máy Hi-Tech ......................................... 38 Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang iii Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 2.1.1. Quá trình hình thành, phát triển .......................................................................... 38 2.1.2. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Công ty................................................................... 39 2.1.3. Ngành nghề kinh doanh chính ............................................................................ 42 2.1.4. Giới thiệu sản phẩm Công ty .............................................................................. 43 2.1.5. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty giai đoạn 2009, 2010 và 2011....... 43 2.2. Phân tích môi trường vĩ mô ảnh hưởng đến hoạch định chiến lược phát triển của Công ty cổ phần thang máy HT. ............................................................................... 44 2.2.1. Phân tích điều kiện kinh tế .................................................................................. 44 2.2.2. Phân tích điều kiện chính trị................................................................................ 49 2.2.3. Phân tích ảnh hưởng của điều kiện văn hóa - xã hội ......................................... 50 2.2.4. Phân tích sự ảnh hưởng của chính sách luật pháp ............................................. 50 2.2.5. Phân tích ảnh hưởng của sự thay đổi công nghệ................................................ 51 2.3. Phân tích môi trường ngành ảnh hưởng đến hoạch định chiến lược phát triển của Công ty cổ phần thang máy HT ................................................................................ 52 2.3.1. Phân tích đối thủ cạnh tranh hiện có................................................................... 52 2.3.2. Phân tích áp lực của nhà cung ứng ..................................................................... 62 2.3.3. Áp lực từ khách hàng........................................................................................... 63 2.3.4. Phân tích áp lực của sản phẩm mới thay thế...................................................... 63 2.3.5. Phân tích đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn................................................................... 64 2.4. Phân tích môi trường bên trong.......................................................................... 64 2.4.1. Chất lượng nhân sự, cơ sở vật chất và trình độ tiếp thị ..................................... 65 2.4.2. Năng lực kinh doanh............................................................................................ 67 2.4.3. Phân tích trình độ công nghệ............................................................................... 68 2.4.4. Phân tích tiềm lực tài chính ................................................................................. 69 2.4.5. Các ma trận lựa chọn chiến lược......................................................................... 70 2.5. Kết luận chương 2 .............................................................................................. 77 CHƯƠNG III: HÌNH THÀNH CHIẾN LƯỢC CHO CÔNG TY CỔ PHẦN THANG MÁY HT GIAI ĐOẠN 2010-2015 ....................................................... 78 3.1. Các căn cứ để hình thành chiến lược kinh doanh............................................... 78 Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang iv Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 3.2. Tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị cốt lõi....................................................................... 78 3.3. Hình thành mục tiêu chiến lược tổng quát của Công ty ..................................... 79 3.4. Lập ma trận SWOT để hình thành các chiến lược bộ phận ............................... 80 3.4.1. Lựa chọn chiến lược kinh doanh......................................................................... 82 3.4.2. Chiến lược kinh doanh của HT giai đoạn 2010-2015 ....................................... 85 3.5. Các giải pháp thực hiện chiến lược kinh doanh giai đoạn 2010-2015............. 86 3.5.1. Nhóm giải pháp quản trị Marketing .................................................................. 86 3.5.2. Nhóm giải pháp quản trị nguồn nhân lực ......................................................... 88 3.5.3. Nhóm giải pháp quản trị tài chính ..................................................................... 91 3.5.4. Nhóm giải pháp xây dựng văn hóa doanh nghiệp............................................. 92 3.6. Kết luận chương 3 .............................................................................................. 96 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................. 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................. 100 CÁC PHỤ LỤC PHỤC VỤ LUẬN VĂN Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang v Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Trình tự các bước hoạch định chiến lược ............................................... 10 Bảng 1.2: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài - Ma trận EFE............................ 17 Bảng 1.3: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong - Ma trận IFE ............................. 24 Bảng 2.1: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh chính giai đoạn 2009, 2010 và 2011 ...................................................................................................................... 44 Bảng 2.2: Chỉ số GDP hàng năm theo số liệu Tổng cục thống kê........................... 45 Bảng 2.3: Tốc độ lạm phát của Việt Nam giai đoạn 2008-2012 ............................. 46 Bảng 2.4: Bảng so sánh các đối thủ cạnh tranh ...................................................... 58 Bảng 2.5: Bảng điểm đánh giá vị thế cạnh tranh của Công ty HT so với các đối thủ khác trong lĩnh vực cung sản phẩm thang máy nội địa. .......................................... 61 Bảng 2.6: Bảng kê khai năng lực tài chính HT qua các năm 2009, 2010 và 2011.. 69 Bảng 2.7: Ma trận yếu tố bên ngoài của HT (EFE) ................................................ 71 Bảng 2.8: Ma trận yếu tố bên trong của HT (IFE).................................................. 73 Bảng 3.1: Ma trận SWOT để hình thành các chiến lược bộ phận ........................... 81 Bảng 3.2: Bảng so sánh các chiến lược có thể thực hiện....................................... 83 Bảng 3.3: Mô hình GREAT để lựa chọn chiến lược............................................... 83 Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang vi Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Quá trình quản trị chiến lược kinh doanh .................................................8 Hình 1.2: Các yếu tố thuộc môi trường kinh doanh của doanh nghiệp ................... 12 Hình 1.3: Các yếu tố của môi trường ngành........................................................... 19 Hình 1.4 : Ma trận chiến lược chính ...................................................................... 30 Hình 1.5 : Ma trận MC.Kinsey .............................................................................. 31 Hình 1.6 : Các chiến lược kinh doanh theo ma trận Mc.Kinsey.............................. 32 Hình 1.7- Ma trận SWOT để hình thành chiến lược............................................... 33 Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức quản lý bộ máy công ty.................................................. 41 Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang vii Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu & chữ viết tắt Nội dung AFTA Asia-Free-Trade-Area : Khu vực Tự do Thương mại APEC The Asia Pacific Enconomic Cooperation : Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á Thái Bình Dương ASEAN Association of Southeast Asian Nation : Hiệp hội các nước Đông Nam Á EU European Unions : Liên minh Châu Âu WTO World Trade Organization : Tổ chức Thương mại Quốc tế SX-KD Sản xuất - Kinh doanh KH-KT Khoa học – Kỹ thuật TNHH Trách nhiệm hữu hạn CP Cổ Phần DN Doanh Nghiệp HT Hi-Tech : công nghệ cao BĐS Bất Động Sản TT Thị trấn T Tỉnh H Huyện TP Thành phố R&D Research and Develoment : nghiên cứu và phát triển SP Sản phẩm DV (Dvụ) Dịch vụ Mc.Kinsey/GE McKinsey and Company/General Electric SWOT - S : Strengths (điểm mạnh) W : Weakenesses (điểm yếu) O : Opprtunities (cơ hội) T : Threats (đe dọa) EFE External Factor Evaluation Matrix: Yếu tố môi trường bên ngoài IFE Interal Factor Evaluation Matrix: Yếu tố môi trường bên trong SBU Stratergic Business Unit : Đơn vị kinh doanh chiến lược GDP Gross Domestic Product : Tổng sản lượng nội địa Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang viii Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Vì mục tiêu lợi nhuận, các doanh nghiệp trên khắp thế giới đang cố gắng vươn ra khỏi phạm vi thị trường một quốc gia để tranh thủ các cơ hội kinh doanh mà nền kinh tế toàn cầu mang lại. Các doanh nghiệp Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này, nhất là trong tình hình hiện nay, khi Việt Nam đang phấn đấu để có thể đứng vững và phát triển khi Hiệp định mậu dịch tự do ASEAN đang ngày càng có hiệu lực sâu hơn, quá trình gia nhập WTO đã hoàn tất. Bối cảnh nền kinh tế hiện nay ngày càng sôi động, cạnh tranh diễn ra gay gắt và quyết liệt hơn, xuất hiện nhiều nhân tố bất ổn, không chắc chắn và khó lường trước. Do vậy, cơ hội cũng như rủi ro kinh doanh có thể nhanh chóng đến và nhanh chóng đi đối với bất kỳ doanh nghiệp nào. Các doanh nghiệp Việt Nam không còn nằm trong khuôn khổ của những kế hoạch cứng nhắc mà chịu tác động chi phối bởi các quy luật của kinh tế thị trường. Thực tế kinh doanh trong cơ chế thị trường cho thấy môi trường kinh doanh luôn luôn biến đổi. Sự phát triển ngày càng phức tạp hơn của môi trường kinh doanh đòi hỏi doanh nghiệp phải hoạch định và triển khai một công cụ kế hoạch hoá hữu hiệu, đủ linh hoạt để ứng phó với những thay đổi của môi trường kinh doanh, công cụ đó chính là chiến lược kinh doanh. Chiến lược kinh doanh giúp cho doanh nghiệp có một cái nhìn tổng thể về bản thân mình cũng như về môi trường kinh doanh bên ngoài để hình thành nên những mục tiêu chiến lược và sách lược, giải pháp thực hiện thành công những mục tiêu đó. Thực tiễn hoạt động của ngành thang máy cũng đã cho thấy, nếu doanh nghiệp có chiến lược kinh doanh đúng đắn, có tầm nhìn rộng, tạo được tư duy hành động, nhằm hướng tới mục tiêu chiến lược cụ thể, thì doanh nghiệp đứng vững và thành công trong cạnh tranh hiện nay, còn nếu ngược lại thì sẽ rơi vào tình trạng bế tắc, hoạt động không có hiệu quả hoặc đi đến phá sản. Do đó, vấn đề cốt lõi của các doanh nghiệp kinh doanh thang máy là phải có định hướng phát triển lâu dài thông qua một chiến lược kinh doanh đúng đắn được xây Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 1 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 dựng phù hợp với bối cảnh môi trường và tương thích với khả năng, vị thế của từng doanh nghiệp trong điều kiện thị trường nhiều biến động và cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ, sôi động như hiện nay. Xuất phát từ thực trạng trên, tôi đã lựa chọn đề tài “Hoạch định chiến lược kinh doanh cho công ty cổ phần Thang Máy Hi-Tech giai đoạn 2010-2015” với mong muốn từ thực tế nghiên cứu tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty sẽ đưa ra giải pháp nhằm đóng góp một số ý kiến của mình tạo thêm cơ sở cho các quyết định chiến lược liên quan đến sự phát triển của Công ty. 2. Mục tiêu nghiên cứu Việc chọn đề tài “Hoạch định chiến lược kinh doanh cho công ty cổ phần Thang Máy Hi-Tech giai đoạn 2010-2015” nhằm các mục tiêu sau: - Phân tích tác động của môi trường kinh doanh đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần thang máy Hi-Tech. - Nhận thức rõ các cơ hội và thách thức, các mặt mạnh và mặt yếu của công ty cổ phần thang máy Hi-Tech. - Đề ra các biện pháp về chiến lược kinh doanh cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả của chiến lược kinh doanh tại công ty cổ phần thang máy Hi-Tech. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Công ty cổ phần thang máy Hi-Tech. - Phạm vi nghiên cứu: Phân tích, đánh giá những vấn đề liên quan đến chiến lược kinh doanh, đồng thời hoạch định chiến lược kinh doanh cụ thể cho Công ty cổ phần thang máy HT trong giai đoạn 2010-2015. 4. Phương pháp nghiên cứu Để tiếp cận và làm rõ các vấn đề cần nghiên cứu, phương pháp luận được sử dụng là: phương pháp luận của phép duy vật biện chứng, các phương pháp mô hình, phương pháp phân tích hệ thống, phương pháp chuyên gia, phương pháp thống kê đơn giản, phương pháp điều tra-khảo sát… Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 2 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Đề tài giúp cho Công ty có được tầm nhìn cụ thể hơn về môi trường kinh doanh của mình, từ đó nhận ra những cơ hội và thách thức cũng như điểm mạnh, điểm yếu của Công ty để có những chiến lược kinh doanh cụ thể trong quá trình phát triển của mình. 6. Kết cấu của luận văn Để thực hiện được mục đích nghiên cứu của đề tài, ngoài những sơ đồ và bảng biểu minh họa, phần mở đầu, kết luận và các tài liệu tham khảo, phần nội dung của luận văn được chia làm 3 phần với kết cấu như sau: - Chương I: Cơ sở lý luận về chiến lược kinh doanh. - Chương II: Phân tích các căn cứ hình thành chiến lược kinh doanh của công ty. - Chương III: Hình thành chiến lược kinh doanh và các giải pháp thực hiện chiến lược kinh doanh cho công ty cổ phần thang máy Hi-Tech. Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 3 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC KINH DOANH 1.1. Tổng quan về chiến lược và quản trị chiến lược kinh doanh 1.1.1. Khái niệm về chiến lược kinh doanh "Chiến lược" là thuật ngữ bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp "Strategos" dùng trong quân sự. Nhà lý luận quân sự thời cận đại Clawzevit cũng cho rằng: chiến lược quân sự là nghệ thuật chỉ huy ở vị trí ưu thế. Một xuất bản của từ điển Larous xem chiến lược là nghệ thuật chỉ huy các phương tiện để giành chiến thắng . Ngày nay, thị trường là nơi diễn ra cạnh tranh gay gắt, vì thế chiến lược cũng được áp dụng trong các thuật ngữ kinh tế. Từ thập kỷ 60 thế kỷ XX chiến lược được ứng dụng vào lĩnh vực kinh doanh và thuật ngữ "Chiến lược kinh doanh" ra đời. Tuy nhiên, quan niệm về chiến lược kinh doanh cũng được phát triển dần theo thời gian và có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Tiếp cận về phía "cạnh tranh", một nhóm tác giả có quan điểm coi chiến lược kinh doanh là một nghệ thuật để giành thắng lợi trong cạnh tranh. - Theo Micheal.E.Porter: "Chiến lược tính doanh là một nghệ thuật xây dựng các lợi thế cạnh tranh để phòng thủ ". - Theo K.Ohmae: "Mục đích của chiến lược là mang lại những điều thuận lợi nhất cho mọi phía, đánh giá thời điểm tấn công hay rút lui, xác định đúng ranh giới của sự thỏa hiệp" và ông nhấn mạnh "Không có đối thủ cạnh tranh thì không cần chiến lược, mục đích duy nhất của chiến lược là đảm bảo giành thắng lợi bền vững đối với đối thủ cạnh tranh". Theo hướng tiếp cận khác, có một nhóm tác giả cho rằng chiến lược là tập hợp các kế hoạch chiến lược làm cơ sở hướng dẫn các hoạt động: - Nhóm tác giả Garry D.Smith, DannyR, Amold, Bopby G.Bizrell trong cuốn " Chiến lược và sách lược kinh doanh" cho rằng: " Chiến lược được định ra như là kế hoạch hoặc sơ đồ tác nghiệp tổng quát dẫn dắt hoặc định hướng tổ chức đi đến mục tiêu mong muốn. Kế hoạch tác nghiệp tổng quát này tạo cơ sở cho các chính sách( định hướng cho việc thông qua quyết định) và các thủ pháp tác nghiệp ". Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 4 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 - Theo Alfred Chandler (trường đại học Harward): "Chiến lược kinh doanh bao hàm việc ấn định các mục tiêu cơ bản dài hạn của ngành, đồng thời lựa chọn cách thức hoặc tiến trình hành động và phân bổ các nguồn lực thiết yếu để thực hiện các mục tiêu đó". Từ cách tiếp cận trên có thể định nghĩa chiến lược kinh doanh như sau: “chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp là trong điều kiện kinh tế thị trường, căn cứ vào điều kiện khách quan và chủ quan, vào nguồn lực mà doanh nghiệp có thể định ra mưu lược biện pháp đảm bảo sự tồn tại, phát triển ổn định, lâu dài theo mục tiêu phát triển mà doanh nghiệp đã đặt ra ". Chiến lược kinh doanh phản ánh kế hoạch hoạt động của đơn vị kinh doanh bao gồm các mục tiêu, các giải pháp và các biện pháp để đạt được mục tiêu đó. Chiến lược kinh doanh giúp các doanh nghiệp đạt được mục tiêu trước mắt và lâu dài, tổng thể và bộ phận, là một điều hết sức quan trọng và cần thiết. Mục đích của việc hoạch định chiến lược kinh doanh là “dự kiến tương lai trong hiện tại”. Dựa vào chiến lược kinh doanh, các nhà quản lý có thể lập các kế hoạch cho những năm tiếp theo. Tuy nhiên quá trình đó phải có sự kiểm soát chặt chẽ, hiệu chỉnh trong từng bước đi. Một chiến lược vững mạnh luôn cần đến khả năng điều hành linh hoạt, sử dụng được các nguồn lực vật chất, tài chính và con người thích ứng. Như vậy, có thể hiểu chiến lược là phương thức mà các công ty sử dụng để định hướng tương lai nhằm đạt được những thành công . Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp được hiểu là tập hợp thống nhất các mục tiêu, các chính sách và sự phối hợp các hoạt động của các đơn vị kinh doanh trong chiến lược tổng thể của doanh nghiệp. 1.1.2. Các yêu cầu của chiến lược kinh doanh Chiến lược kinh doanh cần phải đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau: - Chiến lược kinh doanh phải xác định rõ những mục tiêu cơ bản cần phải đạt được trong từng thời kỳ và cần phải quán triệt ở mọi cấp, mọi lĩnh vực hoạt động trong doanh nghiệp. Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 5 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 - Chiến lược kinh doanh phải khả thi: Nội dung, mục tiêu của chiến lược phải phù hợp thực tế của doanh nghiệp, phù hợp với lợi ích của mọi người trong doanh nghiệp, phải phù hợp với các mục tiêu của doanh nghiệp. - Chiến lược kinh doanh phải đảm bảo huy động tối đa và kết hợp một cách tối ưu việc khai thác và sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp trong kinh doanh nhằm phát huy được những lợi thế, nắm bắt những cơ hội để giành ưu thế trong cạnh tranh. - Chiến lược kinh doanh phải có tính linh hoạt đáp ứng theo sự thay đổi của môi trường. - Chiến lược kinh doanh phải đảm bảo được sự an toàn trong kinh doanh cho doanh nghiệp. - Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp được phản ánh trong một quá trình liên tục từ xây dựng đến thực hiện, đánh giá, kiểm tra, điều chỉnh. - Chiến lược kinh doanh được lập ra đối với các doanh nghiệp. 1.1.3. Vai trò của chiến lược kinh doanh đối với các doanh nghiệp - Giúp doanh nghiệp nhận rõ mục đích, hướng đi của mình trong từng thời kỳ, là kim chỉ nam cho mọi hoạt động. Nó giúp doanh nghiệp có thể chủ động hơn thay vì bị động trong việc vạch rõ tương lai của mình. - Làm cho mọi thành viên của doanh nghiệp thấu hiểu được những việc phải làm và cam kết thực hiện nó. Điều đó có thể tạo sự ủng hộ và phát huy năng lực sẵn có của cán bộ nhân viên trong doanh nghiệp, làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân. - Giúp doanh nghiệp khai thác những ưu thế cạnh tranh trên thương trường để tạo lợi thế cạnh tranh, qua đó các thành viên có thái độ tích cực với những sự thay đổi từ môi trường bên ngoài. - Giúp doanh nghiệp sử dụng có hiệu quả tài sản hữu hình và vô hình. Chẳng hạn, trong chiến lược kinh doanh đặt ra cho doanh nghiệp phải có đồng phục, logo, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao . . . những điều đó sẽ tạo ra sức mạnh cạnh tranh và đó là tài sản vô hình của doanh nghiệp. - Làm tối thiểu hóa các rủi ro đối với các doanh nghiệp. Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 6 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 - Là cơ sở, căn cứ để lựa chọn phương án kinh doanh, phương án đầu tư, đổi mới công nghệ, mở rộng thị trường . . . Như vậy doanh nghiệp muốn tồn tại, ứng phó được những thay đổi thườ ng xuyên diễn ra trên thị trường, muốn giành thắng lợi trong cuộc cạnh tranh khốc liệt thì phải có chiến lược kinh doanh phù hợp. Điều đó một lần nữa khẳng định: Chiến lược kinh doanh là yếu tố không thể thiếu đối với sự tồn tại của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. 1.1.4. Quản trị chiến lược 1.1.4.1 Khái niệm, vai trò của quản trị chiến lược Quản trị chiến lược có thể định nghĩa như là một nghệ thuật và khoa học thiết lập, thực hiện và đánh giá các quyết định liên quan nhiều chức năng cho phép một tổ chức đạt được các mục tiêu đề ra. Quản trị chiến lược tập trung vào việc hợp nhất việc quản trị, tiếp thị, tài chính kế toán, sản xuất, nghiên cứu phát triển và các hệ thống thông tin các lĩnh vực kinh doanh để đạt được thành công của tổ chức. Trong điều kiện môi trường kinh doanh luôn biến động như hiện nay, thường tạo ra những cơ hội và nguy cơ bất ngờ, quá trình quản trị chiến lược giúp chúng ta nhận biết được cơ hội và nguy cơ trong tương lai, các doanh nghiệp xác định rõ hướng đi, vượt qua những thử thách trong thương trường, vươn tới tương lai bằng nỗ lực của chính mình. Việc nhận thức kết quả mong muốn và mục đích trong tương lai giúp cho nhà quản trị cũng như nhân viên nắm vững được việc gì cần làm để đạt được thành công. Như vậy sẽ khuyến khích cả hai nhóm đối tượng nói trên đạt được những thành tích ngắn hạn, nhằm cải thiện tốt hơn phúc lợi lâu dài của doanh nghiệp . Quá trình quản trị chiến lược giúp cho doanh nghiệp gắn kết được kế hoạch đề ra và môi trường bên ngoài, sự biến động càng lớn doanh nghiệp càng phải cố gắng chủ động. Để có thể tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp phải xây dựng cho mình hệ thống quản trị chiến lược có tính thích ứng, thay đổi cùng với sự biến động của thị trường. Do vậy quản trị chiến lược đi theo hướng hành động hướng tới tương lai, không chấp nhận việc đi theo thị trường, mà nó có tác động thay đổi môi Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 7 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 trường kinh doanh. Nhờ việc vận dụng quá trình quản trị chiến lược đã đem lại cho công ty thành công hơn, do đoán được xu hướng vận động của thị trường, doanh nghiệp sẽ gắn liền các quyết định đề ra với điều kiện môi trường liên quan. Thành quả thu được là những con số về doanh thu, lợi nhuận và mức độ gia tăng cổ phiếu trên thị trường. . . Do sự biến động và tính phức tạp trong môi trường ngày càng tăng, các doanh nghiệp cần phải cố gắng chiếm được vị thế chủ động, tăng thêm khả năng ngăn chặn những nguy cơ của tổ chức, tối thiểu hóa rủi ro. Tóm lại, quản trị chiến lược là một sản phẩm của khoa học quản lý hiện đại dựa trên cơ sở thực tiễn, đúc kết kinh nghiệm của rất nhiều công ty. Tuy vậy mức độ thành công của mỗi doanh nghiệp lại phụ thuộc vào năng lực triển khai, thực hiện, kiểm soát của hệ thống bên trong và được xem như là nghệ thuật trong quản trị kinh doanh. 1.1.4.2. Quá trình quản trị chiến lược kinh doanh Quản trị chiến lược gồm có ba giai đoạn: Hình 1.1: Quá trình quản trị chiến lược kinh doanh Hoạch định chiến lược Tổ chức thực hiện Đánh giá, điều chỉnh a. Hoạch định chiến lược Thiết lập chiến lược gồm việc phát triển nhiệm vụ kinh doanh, xác định các cơ hội, nguy cơ đến với tổ chức từ bên ngoài, chỉ rõ các điểm mạnh, điểm yếu bên trong, thiết lập các mục tiêu dài hạn, tạo ra các chiến lược thay thế và chọn ra các chiến lược đặc thù để theo đuổi. b. Thực hiện chiến lược Hình thành hoặc xây dựng chiến lược là chưa đủ đối với các nhân viên của tổ chức mà cần phải thực hiện chiến lược. Thực hiện chiến lược là quá trình đưa những chiến lược khác nhau của tổ chức vào thực thi. Các biện pháp thực hiện Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 8 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 những cấp khác nhau của chiến lược được gắn chặt với việc xây dựng chiến lược. c. Đánh giá, điều chỉnh Giai đoạn cuối của quản lý chiến lược là đánh giá chiến lược. Tất cả chiến lược tùy thuộc vào thay đổi tương lai vì các yếu tố bên trong và bên ngoài thay đổi đều đặn. Ba hoạt động chính yếu của giai đoạn này là: ( 1 ) xem xét lại các yếu tố là cơ sở cho các chiến lược hiện tại, (2) đo lường các thành tích và (3) thực hiện các hoạt động điều chỉnh. Giai đoạn đánh giá chiến lược là cần thiết vì thành công hiện tại không đảm bảo cho thành công tương lai. Sự thành công luôn tạo ra các vấn đề mới khác, các tổ chức có tư tưởng thỏa mãn phải trả giá cho sự tàn lụi. 1.2. Hoạch định chiến lược kinh doanh 1.2.1. Khái niệm Trong kinh doanh, hoạch định chiến lược chỉ được bắt đầu nghiên cứu một cách thực sự từ những năm 1950 của thế kỷ 20. Năm 1960, Igo Ansoff đã cho xuất bản các công trình nghiên cứu của mình về chiến lược kinh doanh. Những năm 1970 vấn đề chiến lược kinh doanh đã được phát triển mạnh mẽ bởi các nghiên cứu của nhóm tư vấn Boston BCG, nhóm GE. Từ năm 1980 các công trình nghiên cứu của Michael Porter về chiến lược kinh doanh đã thu hút sự chú ý của nhiều doanh nghiệp. Từ năm 1990 đến nay, hoạch định chiến lược kinh doanh đã trở nên phổ biến trong kinh doanh hiện đại. Trong các công trình nghiên cứu, các tác giả đã đưa ra các định nghĩa về hoạch định chiến lược kinh doanh khác nhau, tuỳ theo cách tiếp cận. Tuy nhiên, về cơ bản có thể hiểu khái niệm hoạch định chiến lược kinh doanh như sau: Hoạch định chiến lược kinh doanh là một quá trình tư duy nhằm tạo lập chiến lược kinh doanh trên cơ sở nghiên cứu và dự báo các thông tin cơ bản về môi trường kinh doanh. Hoạch định chiến lược kinh doanh nhằm vào một thời gian dài, thông thường là từ 5 năm trở lên, do vậy nó phải dựa trên cơ sở dự báo dài hạn. Hoạch định chiến lược kinh doanh cũng là giai đoạn khởi đầu của quá trình hoạch định trong doanh nghiệp đồng thời là một chức năng của quản trị chiến lược. Giai đoạn hoạch định chiến lược kinh doanh bao gồm việc phát triển nhiệm vụ, chức Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 9 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 năng, xác định cơ hội và nguy cơ, chỉ rõ điểm mạnh, yếu, thiết lập các mục tiêu chiến lược, nghiên cứu các giải pháp chiến lược và chọn lựa giải pháp chiến lược để theo đuổi. Hoạch định chiến lược không những phác thảo tương lai cho doanh nghiệp cần đạt tới mà còn phải vạch ra các con đường để đạt tới tương lai đó. Quá trình hoạch định chiến lược kinh doanh chủ yếu tập trung làm rõ mục tiêu mà doanh nghiệp cần vươn tới, đồng thời dự kiến các phương thức để đạt được các mục tiêu này. Hoạch định chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp là một giai đoạn không thể tách rời của quá trình quản trị chiến lược: hoạch định chiến lược, thực hiện chiến lược, kiểm soát chiến lược. Đây là một quá trình liên tục trong đó các giai đoạn có tác động qua lại với nhau tạo thành một chu kỳ chiến lược. 1.2.2. Trình tự, nội dung các bước hoạch định chiến lược kinh doanh Trình tự các bước hoạch định chiến lược kinh doanh của một doanh nghiệp được thực hiện theo 4 bước như sau: Bảng 1.1: Trình tự các bước hoạch định chiến lược Bước 1: Xác định sứ mệnh - mục tiêu chiến lược Bước 2: Phân tích môi trường kinh doanh Phân tích môi trường bên trong doanh Phân tích môi trường bên ngoài doanh nghiệp nghiệp Bước 3: Phân tích và lựa chọn phương án chiến lược Bước 4: Xây dựng các giải pháp nguồn lực để thực hiện chiến lược Đưa ra giải pháp Đưa ra các biện Tính hiệu quả kinh Quyết định áp thực hiện pháp cụ thể tế của biện pháp dụng biện pháp 1.2.3. Xác định sứ mệnh, mục tiêu chiến lược của Công ty + Sứ mệnh: là yếu tố đầu tiên của bản "tuyên ngôn" đối với doanh nghiệp, là việc xác định rõ chức năng nhiệm vụ, lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp, cụ thể gồm: - Chức năng nhiệm vụ, lĩnh vực kinh doanh của Công ty hiện tại. - Chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực kinh doanh của Công ty thời gian tới. Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 10 Viện Kinh tế & Quản lý – ĐHBK Hà Nội Khóa 2009 - 2011 + Mục tiêu: thực chất là lời phát ngôn rõ ràng tham vọng mà doanh nghiệp theo đuổi hay nói cách khác chính là những đích mong muốn đạt tới của doanh nghiệp. Hệ thống mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp được phân loại theo các căn cứ sau: - Vị trí thứ bậc của mục tiêu: thông thường với doanh nghiệp mục tiêu cốt tử là lợi nhuận. Các mục tiêu thứ cấp như là thị phần, đổi mới năng suất, kết quả công việc, sự phát triển của bộ phận quản lý, thái độ của người lao động, trách nhiệm với xã hội. vv... - Thời gian: có mục tiêu ngắn, trung và dài hạn. - Các bộ phận, nhóm khác nhau trong doanh nghiệp: gồm mục tiêu của các cổ đông, mục tiêu của ban giám đốc, mục tiêu của người lao động, mục tiêu của công đoàn. - Theo các loại chiến lược tương ứng: mục tiêu chung của toàn doanh nghiệp, mục tiêu của đơn vị trực thuộc, mục tiêu chức năng như thương mại, sản xuất, tài chính, nhân lực...vv. 1.3. Phân tích môi trường kinh doanh của công ty Môi trường kinh doanh của công ty bao gồm: Môi trường bên ngoài doanh nghiệp và môi trường bên trong doanh nghiệp. Môi trường bên ngoài doanh nghiệp gồm môi trường vĩ mô và môi trường vi mô (môi trường ngành). Môi trường bên trong doanh nghiệp chỉ bao gồm các yếu tố nội bộ của doanh nghiệp, cụ thể như sau: Nguyễn Văn Hưng - Luận văn Thạc sĩ QTKD Trang 11