Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Khảo sát thành phần hóa học cây ô môi (Cassia grandis L.f) họ Đậu (Fabaceae) ở ...

Tài liệu Khảo sát thành phần hóa học cây ô môi (Cassia grandis L.f) họ Đậu (Fabaceae) ở Đồng bằng sông Cửu Long

.PDF
14
640
83
  • VIN HÀN LÂM KHOA HC VÀ CÔNG NGH VIT NAM
    C VIN KHOA HC VÀ CÔNG NGH
    NGÔ QUC LUÂN
    KHO SÁT THÀNH PHN HÓA HC
    CÂY Ô MÔI (CASSIA GRANDIS L.F), HU
    (FABACEAE) NG BNG SÔNG CU LONG
    Chuyên ngành: Hóa hc các hp cht thn nhiên
    Mã s: 62.44.01.17
    TÓM TT LUN ÁN TIN S HÓA HC
    TP. H Chí Minh - nm 2017
    Công trình c hoàn thành ti: Vin Công ngh Hóa hc, Vin Hàn lâm
    Khoa hc và Công ngh Vit Nam
    Ngi hng dn khoa hc:
    1. PGS.TS. Nguyn Ngc Hnh
    2. GS.TS. Nguyn Kim Phi Phng
    Phn bin 1:
    Phn bin 2:
    Phn bin 3:
    Lun án sc bo v trc Hi ng ánh giá lun án tin s cp Hc vin
    p ti Vin Công ngh Hóa hc, Vin Hàn lâm Khoa hc và Công ngh
    Vit Nam, 01 Mc nh Chi, Phng Bn Nghé, Qun 1, TP. H Chí Minh.
    Vào hi gi phút ngày tháng nm 2017.
    Có th tìm lun án ti:
    - Th vin Quc Gia Vit Nam
    - Th vin Hc vin Khoa hc và Công ngh.
    Trang 1
  • DANH MC CÔNG TRÌNH KHOA HC Ã CÔNG B
    T QU NGHIÊN CU TRONG PHM VI LUN ÁN
    1. Ngô Quc Luân, ào Huy Phong, Trng Th Thu Thy, Mai ình Tr, Lê Tin Dng, Phm
    Th Nht Trinh, Nguyn Ngc Hnh (2012), “Hp cht flavonoid tô môi-Cassia grandis
    L.f”, p chí Khoa hc và Công ngh, Tp 50(3A), tr. 296–301.
    2. Ngô Quc Luân,  Huy,  Hoàng Vinh, Ngô Khc Không Minh và Nguyn Ngc Hnh
    (2013), “Phân lp và nhn danh hai hp cht t dch chit ethyl acetate ca trái ô môi Cassia
    grandis L.f”, p chí Khoa hc Trng i hc Cn Th, S 26, tr. 30–34.
    3. Ngô Quc Luân, Ngô Khc Không Minh, Nguyn Th Thùy Trang, Trng Cao Thun, Mai
    ình Tr, Lê Tin Dng, Nguyn Ngc Hnh (2013), Kho sát thành phn hóa hc cao etyl
    axetat v cây ô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí Hóa hc, Tp 51(6ABC), tr. 135–140.
    4. Ngô Quc Luân, V Duy Khánh, Ngô Khc Không Minh, Lê Tin Dng và Nguyn Ngc
    nh (2013), “Phân lp mt s hp cht tvà v cây ô môi (Cassia grandis L.f)”, p c
    phân ch Hóa, Lý và Sinh hc, Tp 18(4), tr. 101–108.
    5. Ngô Quc Luân, Hunh Minh Tin, V Duy Khánh, Lê Tin Dng và Nguyn Ngc Hnh
    (2013), “Ba hp cht flavonoid tô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí khoa hc Trng
    i hc Cn Th, S 29a, tr. 111–116.
    6. Ngô Quc Luân, Lê Vn Ril,  Hoàng Vinh, Ngô Khc Không Minh và Nguyn Ngc Hnh
    (2014), “Ba hp cht t cao ethyl acetate ca trái ô môi (Cassia grandis L.f)”, p ckhoa
    c Trng i hc Cn Th, S 30a, tr. 15–19.
    7. Ngô Quc Luân, Hunh Th Phi Yn, Nguyn Thanh Hoài Nhân, Ngô Khc Không Minh và
    Nguyn Ngc Hnh (2014), “Dn xut xanthone mi t r cây ô môi (Cassia grandis L.f)”,
    p chí khoa hc Trng i hc Cn Th, S 31a, tr. 72–75.
    8. Ngô Quc Luân, Nguyn Vn Kit, Ngô Khc Không Minh, Nguyn Tn Phát, Phùng Vn
    Trung, Lê Tin Dng, Nguyn Ngc Hnh (2014), “Mt s hp cht t trái ô môi (Cassia
    grandis L.f)”, p chí Khoa hc và Công ngh, Tp 52(5A), tr. 174–179.
    9. Ngo Quoc Luan, Huynh Thi Phi Yen, Ngo Khac Khong Minh, Phung Van Trung, Phan Nhat
    Minh, Nguyen Tan Phat, Mai Dinh Tri, Le Tien Dung, Nguyen Ngoc Hanh (2014), Natural
    compounds from the root of Cassia grandis L.f”, Vietnam Journal of Chemistry, Vol. 52(5),
    pp. 646–650.
    10. Ngo Quoc Luan, Vu Duy Khanh, Le Tien Dung, Mai Dinh Tri, Phan Nhat Minh, Nguyen Tan
    Phat, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2015), “New benzophenone derivative
    from leaves of Cassia grandis L.f”, Vietnam Journal of Chemistry, Vol. 53(6e), pp. 338–341.
    11. Ngo Quoc Luan, Vu Duy Khanh, Le Tien Dung, Mai Dinh Tri, Phan Nhat Minh, Nguyen Tan
    Phat, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2015), “Novel naphthalene glycoside
    derivative from leaves of Cassia grandis L.f”, Can Tho University Journal of Science, Vol. 1,
    pp. 10–13.
    12. Ngo Quoc Luan, Nguyen Thi Thuy Trang, Le Tien Dung, Mai Dinh Tri, Phan Nhat Minh,
    Nguyen Tan Phat, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2016), “Isolation and
    characterization of three natural compounds from the stem bark of Cassia grandis L.f”, Can
    Tho University Journal of Science, Vol. 3, pp. 57–60.
    13. Ngo Quoc Luan, Ngo Khac Khong Minh, Nguyen Ngoc Hanh (2016), Flavonoids from the
    fruit of Cassia grandis L.f”, Journal of Science and Technology, Vol. 54(2B), pp. 26–31.
    14. Ngo Quoc Luan, Nguyen Cong Tao, Vu Thi Hoai Tien, Nguyen Ba Nghia, Le Tien Dung, Mai
    Dinh Tri, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2016), Natural compounds from
    seeds of Cassia grandis L.f”, Vietnam Journal of Chemistry, Vol. 54(2), pp. 257–262.
    15. Lê Tin Dng, Mai ình Tr, Phm Th Nht Trinh, Ngô Quc Ln (2013), “nh lng hp
    cht epicatechin trong lá ô môi (Cassia grandis L.f)”,  yu Hi ngh hóa hc toàn quc ln
    th 6 (21-22/11/2013), tr. 284–290.
    Trang 2
  • -24-
    -1-
    I. GII THIU LUN ÁN
    1. t vn 
    Cây ô môi (Cassia grandis L.f) là loài thc vt c bit tn ti lâu
    i ng bng sông Cu Long. Theo các tn v cây thuc (Phm
    Hoàng H, Huy Bích) kinh nghim dân gian Vit Nam thì ô môi
    dc tính và mt s công dng nh: lá ti tr hc o, qu xanh cha
    kit l, qu chín cha au xng, nhc mi. Trong khi ó, cha có công
    trình nghiên cu hin i nào c công b trên i tng này.
    t s nc trên th gii cng có ô i nht Nam M, ni c
    cho là ngun gc ca loài ô môi. Ngoài các công dng dân gian nh
    Vit Nam, ngi ta còn cho bit cm qu ô môi chín có tác dng rt tt
    i vi ngi b bnh thiu máu. Các nghiên cu hin i phc v y hc
    nhiu nht là xoay quanh mt s hot tính sinh hc nh kh nng kháng vi
    sinh vt trên tôm nc mn, kng ái to ng, kháng oxi hóa, bo v
    gan, kháng viêm, gim au… Bên cnh ó, các nghiên cu hóa hc cng
    ch mi phân lp c khong 20 hp cht. Nh vy, cây ô môi còn ít
    nghiên cu, cha  c s gii thích các tác dng dc ca loài này.
    Vì vy tài Kho sát thành phn hóa hc cây ô môi (Cassia
    grandis L.f), hu (Fabaceae) ng bng sông Cu Longc
    thc hin nhm góp phn gii quyt vn nêu trên.
    2. Ý ngha khoa hc và thc tin ca  tài
    - Kt qu nghiên cu thành phn hóa hc nhm góp thêm nhng hiu bit
    a thc vt ca loài ô môi Vit Nam, làm c s lý lun  gii thích
    các tác dng dc lý và làm c s cho các nghiên cu tip theo.
    -Trên c s thành phn hóa hc c bit, th nghim hot tính sinh hc
    nhm hng gn hn ti nhng ng dng phc vi sng xã hi.
    3. Mc tiêu và nhim v nghiên cu ca lun án
    3.1 c tiêu
    - Phân lp, tìm hiu cu trúc hóa hc ca các hp cht tinh khit t cây ô
    môi, tìm kim các hp cht t nhiên có cu trúc mi, góp phn b sung d
    Trang 3
  • -2-
    liu hóa thc vt ca loài.
    - Th nghim hot tính sinh hc ca mt s cao chit, mt s hp cht
    tinh khit tùy theo cu trúc hóa hc góp phn gii thích tác dng dc
    ca loài ô môi.
    3.2 Nhim v nghiên cu ca lun án
    -Pn lp ít nht 20 hp cht tinh khit tc cao chit, trong ó có ít
    nht 1 hp cht mi.
    -Xác nh cu trúc các hp cht phân lp c.
    -Th mt s hot tính sinh hc ca c phân n chit hp cht tinh
    khit.
    4. Nhng óng góp mi ca lun án
    1. Lun án là công trình u tiên ca Vit Nam nghiên cu v thành phn
    hóa hc tn 5 b phn: lá, v thân, r, trái và ht ca cây ô môi ng
    ng sông Cu Long; phân lp c 42 hp cht t nhiên.
    2. Kt qu phân lp và xác nh cu trúc óng góp c 34 hp cht vào
     liu hóa thc vt ca loài ô môi, 19 hp cht vào d liu hóa thc vt
    a chi Cassia và 4 hp cht vào kho cu trúc phân t hu c trên th gii
    (xem phn kt lun).
    3. Ln u tiên mt s phân n chit lá ô môi c th hot tính kháng
    vi khun Propionibacterium acnes (P. Acnes) gây mn trng . Kt qu
    cho thy phân n chit H:E 1:1 và hp cht quercitrin th hin hot tính
    kháng virus P. acnes mnh vi giá tr MIC ln lt là 0,3 và 0,2 mg/mL.
    5. B cc ca lun án
    Lun án gm 129 trang chính vi 10 s, 55 bng s liu, 19 hình, 277
    tài liu tham kho. B cc ca lun án: Mu (2 trang), Chng 1: Tng
    quan (24 trang), Chng 2: Phng pp thc nghim (25 trang),
    Chng 3: Kt qubàn lun (76 trang), Kt lun và kin ngh (2 trang).
    Các trang th tc và tài liu tham kho (42 trang), ph lc (214 trang).
    -23-
    8 Hp cht lp li so vi các công b trc ây loài ô môi gm
    quercitrin (8), nicotiflorin (10), rutin (11), (-)-epiafzelechin (15), (-)-
    epicatechin (16), aloe-emodin (17), chrysophanol (19) và -sitosterol (27).
    3. ã th nghim mt s hot tính sinh hc, kt qu cho thy hp cht
    aloe-emodin có hot tính gây c i vi các dòng t bào ung th Hep-
    G2, Lu, RD và 1 dòng to thng Vero vi giá tr IC
    50
    tng ng 6,20;
    9,29; 9,81 và 9,92 µg/mL. Phân n chit H:E 1:1 và hp cht quercitrin
     lá ô môi có hot tính kháng c vi khun P. acnesy mn trng
    t nht trong các mu th vi giá tr MIC ln lt là 0,3 và 0,2 mg/mL.
    KIN NGH
    Trên c s phân ch tng quan và các kt qu có c,  ngh:
    1. Tip tc phân lp thêm các hp cht t tt c các b phn ca cây ô
    môi, c bit là các cao cha c kho sát hoc còn ít s hp cht phân
    p c nhc cao n-BuOH, cao nc ca r, v và ht ô môi kt
    qu toàn din hn v thành phn hóa hc ca loài Cassia grandis L.f,
    nhm xem t kh nng khai thác s dng làm dc liu.
    2. Tip tc có nhng nghiên cu phát trin và ánh kh nng c ch vi
    khun P. acnesvi khun y mn khác trên nhng ch phm làm t
    cao LE và phân n H:E (1:1) t lá ô môi, tin n bc u th nghim
    lâm sàng trong u tr mn trng cá. Tip tc kho sát hot tính kháng vi
    sinh vt, kháng oxy hóa c hot tính sinh hc kc ca c sn phm
    chit và phân lp t cây ô môi nhm tìm kim thêm các kh nng ng
    ng khác t cây ô môi.
    Trang 4
  • -22-
    T LUN VÀ KIN NGH
    T LUN
     tài ã thc hin áp ng y  các ni dung nghiên cu, trong ó
    i dung trng tâm là kho sát tnh phn hóa hc cây ô môi (Cassia
    grandis L.f) thu hái ng bng sông Cu Long:
    1. ã kho sát nh tính thành phn hóa hc 5 b phn lá, v tn, r,
    trái và ht; kt qu cho thy có s hin din ca hu ht 9 nhóm hp cht
     nhiên ln: flavonoid, anthranoid, alkaloid, steroid, terpenoid, glycoside,
    tannin, saponin, coumarine.
    2. ã phân lp và xác nh cu trúc ca 42 hp cht tinh khit t các b
    phn cây ô môi. Trong ó có:
    4 p cht t nhiên mi gm casgrandxanthone A (37), casgranone B
    (40), casgranone C (41) và 2,3-dihydroxypropyl 25-
    hydroxypentacosanoate (22).
    30 Hp cht ã bit các loài khác nhng mi phát hin loài ô môi
    m apigenin (1), apigetrin (2), kaempferol (3), astragalin (4), afzelin (5),
    quercetin (6), isoquercetin (7), ombuin (9), luteolin (12), cynaroside (13),
    vitexin (14), axit parietinic (18), pulmatin (20), 2,3-dihydroxypropyl
    octacosanoate (21), di-(2,3-dihydroxypropyl) tetracosandioate (23), -
    adenosine (24), D-mannitol (25), (+)-lyoresinol (26), daucosterol (28),
    brassicasterol-3-O--D-glucopyranoside (29), lupeol (30), axit betulinic
    (31), axit oleanolic (32), axit gallic (33), axit vanillic (34), axit o-anisic
    (35), axit cinnamic (36), -L-rhamnopyranoside (38), casgranone A (39)
    và moracin B (42).
    Trong 30 hp cht này 15 hp cht ln u tiên c phân lp t chi
    Cassia.
    -3-
    II. NI DUNG LUN ÁN
    u: Phn mu  cp n ý ngha khoa hc, tính thc tin, i
    ng, mc tiêu và nhim v nghiên cu ca lun án.
    CHNG 1: TNG QUAN
    Phn tng quan tp hp c nghiên cu trong nc trên th gii, gm:
    1.1 GII THIU V CHI CASSIA
    1.1.1 c m thc vt ca chi Cassia
    1.1.2 Các nghiên cu v tnh phn hóa hc
    1.1.3 Các nghiên cu v hot tính sinh hc kh nng ng dng
    1.2 GII THIU CÂY Ô MÔI
    1.2.1 Pn loi khoa hc
    1.2.2 c m thc vt ca loài Cassia grandis
    1.2.3 Công dng theo y hc dân gian
    1.2.4 Tình hình nghiên cu
    1.2.5 Nhn xét tng quan
    CHNG 2: PHNG PHÁP VÀ THC NGHIM
    2.1 I TNG NGHIÊN CU
    i tng nghiên cu là cây ô môi (Cassia grandis L.f.) c thu hái
    các tnh ng bng sông Cu Long (An Giang, Vnh Long, Cn Th, Sóc
    Trng, Cà Mau) t nm 2011n 2014. Mu thc vt c TS. ng
    Minh Quân, i hc Cn Th giám nh tên khoa hc.
    2.2 PHNG PHÁP NGHIÊN CU
    2.2.1 Phng pp nh tính các nhóm hp cht t nhiên
    Phng pháp kinh n, ng các phn ng hóa hc cho hin tng c
    trng.
    2.2.2 Phng pháp chit xut
    Chit rn-lng (nm dm), lng-lng vi các dung i hu c theo th
     tng dn  phân cc. Cô loi dung môi di áp sut kém.
    Trang 5

Mô tả:

VI N HÀN LÂM KHOA H C VÀ CÔNG NGH VI T NAM C VI N KHOA H C VÀ CÔNG NGH NGÔ QU C LUÂN Công trình c hoàn thành t i: Vi n Công ngh Hóa h c, Vi n Hàn lâm Khoa h c và Công ngh Vi t Nam Ng i h ng d n khoa h c: 1. PGS.TS. Nguy n Ng c H nh 2. GS.TS. Nguy n Kim Phi Ph ng Ph n bi n 1: Ph n bi n 2: Ph n bi n 3: KH O SÁT THÀNH PH N HÓA H C CÂY Ô MÔI (CASSIA GRANDIS L.F), H U (FABACEAE) NG B NG SÔNG C U LONG Chuyên ngành: Hóa h c các h p ch t thiên nhiên Mã s : 62.44.01.17 Lu n án s c b o v tr c H i ng ánh giá lu n án ti n s c p H c vi n p t i Vi n Công ngh Hóa h c, Vi n Hàn lâm Khoa h c và Công ngh Vi t Nam, 01 M c nh Chi, Ph ng B n Nghé, Qu n 1, TP. H Chí Minh. Vào h i gi phút ngày tháng n m 2017. TÓM T T LU N ÁN TI N S HÓA H C TP. H Chí Minh - n m 2017 Có th tìm lu n án t i: - Th vi n Qu c Gia Vi t Nam - Th vi n H c vi n Khoa h c và Công ngh . DANH M C CÔNG TRÌNH KHOA H C Ã CÔNG B T QU NGHIÊN C U TRONG PH M VI LU N ÁN 1. Ngô Qu c Luân, ào Huy Phong, Tr ng Th Thu Th y, Mai ình Tr , Lê Ti n D ng, Ph m Th Nh t Trinh, Nguy n Ng c H nh (2012), “H p ch t flavonoid t lá ô môi-Cassia grandis L.f”, p chí Khoa h c và Công ngh , T p 50(3A), tr. 296–301. 2. Ngô Qu c Luân, Lê Huy, Hoàng Vinh, Ngô Kh c Không Minh và Nguy n Ng c H nh (2013), “Phân l p và nh n danh hai h p ch t t d ch chi t ethyl acetate c a trái ô môi Cassia grandis L.f”, p chí Khoa h c Tr ng i h c C n Th , S 26, tr. 30–34. 3. Ngô Qu c Luân, Ngô Kh c Không Minh, Nguy n Th Thùy Trang, Tr ng Cao Thu n, Mai ình Tr , Lê Ti n D ng, Nguy n Ng c H nh (2013), “Kh o sát thành ph n hóa h c cao etyl axetat v cây ô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí Hóa h c, T p 51(6ABC), tr. 135–140. 4. Ngô Qu c Luân, V Duy Khánh, Ngô Kh c Không Minh, Lê Ti n D ng và Nguy n Ng c nh (2013), “Phân l p m t s h p ch t t lá và v cây ô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí phân tích Hóa, Lý và Sinh h c, T p 18(4), tr. 101–108. 5. Ngô Qu c Luân, Hu nh Minh Ti n, V Duy Khánh, Lê Ti n D ng và Nguy n Ng c H nh (2013), “Ba h p ch t flavonoid t lá ô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí khoa h c Tr ng i h c C n Th , S 29a, tr. 111–116. 6. Ngô Qu c Luân, Lê V n Ril, Hoàng Vinh, Ngô Kh c Không Minh và Nguy n Ng c H nh (2014), “Ba h p ch t t cao ethyl acetate c a trái ô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí khoa c Tr ng i h c C n Th , S 30a, tr. 15–19. 7. Ngô Qu c Luân, Hu nh Th Phi Y n, Nguy n Thanh Hoài Nhân, Ngô Kh c Không Minh và Nguy n Ng c H nh (2014), “D n xu t xanthone m i t r cây ô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí khoa h c Tr ng i h c C n Th , S 31a, tr. 72–75. 8. Ngô Qu c Luân, Nguy n V n Ki t, Ngô Kh c Không Minh, Nguy n T n Phát, Phùng V n Trung, Lê Ti n D ng, Nguy n Ng c H nh (2014), “M t s h p ch t t trái ô môi (Cassia grandis L.f)”, p chí Khoa h c và Công ngh , T p 52(5A), tr. 174–179. 9. Ngo Quoc Luan, Huynh Thi Phi Yen, Ngo Khac Khong Minh, Phung Van Trung, Phan Nhat Minh, Nguyen Tan Phat, Mai Dinh Tri, Le Tien Dung, Nguyen Ngoc Hanh (2014), “Natural compounds from the root of Cassia grandis L.f”, Vietnam Journal of Chemistry, Vol. 52(5), pp. 646–650. 10. Ngo Quoc Luan, Vu Duy Khanh, Le Tien Dung, Mai Dinh Tri, Phan Nhat Minh, Nguyen Tan Phat, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2015), “New benzophenone derivative from leaves of Cassia grandis L.f”, Vietnam Journal of Chemistry, Vol. 53(6e), pp. 338–341. 11. Ngo Quoc Luan, Vu Duy Khanh, Le Tien Dung, Mai Dinh Tri, Phan Nhat Minh, Nguyen Tan Phat, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2015), “Novel naphthalene glycoside derivative from leaves of Cassia grandis L.f”, Can Tho University Journal of Science, Vol. 1, pp. 10–13. 12. Ngo Quoc Luan, Nguyen Thi Thuy Trang, Le Tien Dung, Mai Dinh Tri, Phan Nhat Minh, Nguyen Tan Phat, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2016), “Isolation and characterization of three natural compounds from the stem bark of Cassia grandis L.f”, Can Tho University Journal of Science, Vol. 3, pp. 57–60. 13. Ngo Quoc Luan, Ngo Khac Khong Minh, Nguyen Ngoc Hanh (2016), “Flavonoids from the fruit of Cassia grandis L.f”, Journal of Science and Technology, Vol. 54(2B), pp. 26–31. 14. Ngo Quoc Luan, Nguyen Cong Tao, Vu Thi Hoai Tien, Nguyen Ba Nghia, Le Tien Dung, Mai Dinh Tri, Nguyen Ngoc Hanh, Nguyen Kim Phi Phung (2016), “Natural compounds from seeds of Cassia grandis L.f”, Vietnam Journal of Chemistry, Vol. 54(2), pp. 257–262. 15. Lê Ti n D ng, Mai ình Tr , Ph m Th Nh t Trinh, Ngô Qu c Luân (2013), “ nh l ng h p ch t epicatechin trong lá ô môi (Cassia grandis L.f)”, y u H i ngh hóa h c toàn qu c l n th 6 (21-22/11/2013), tr. 284–290. -1- -24- I. GI I THI U LU N ÁN 1. tv n Cây ô môi (Cassia grandis L.f) là loài th c v t i ng b ng sông C u Long. Theo các t Hoàng H , có d n v cây thu c (Ph m Huy Bích) và kinh nghi m dân gian c tính và m t s công d ng nh : lá t ki t l , qu chín ch a au x trình nghiên c u hi n ts n c bi t t n t i lâu Vi t Nam thì ô môi i tr h c lào, qu xanh ch a ng, nh c m i. Trong khi ó, ch a có công i nào c công b trên it ng này. c trên th gi i c ng có ô môi nh t là Nam M , n i c cho là ngu n g c c a loài ô môi. Ngoài các công d ng dân gian nh Vi t Nam, ng i v i ng i ta còn cho bi t c m qu ô môi chín có tác d ng r t t t i b b nh thi u máu. Các nghiên c u hi n i ph c v y h c nhi u nh t là xoay quanh m t s ho t tính sinh h c nh kh n ng kháng vi sinh v t trên tôm n c m n, kháng ái tháo ng, kháng oxi hóa, b o v gan, kháng viêm, gi m au… Bên c nh ó, các nghiên c u hóa h c c ng ch m i phân l p nghiên c u, ch a Vì v y c kho ng 20 h p ch t. Nh v y, cây ô môi còn ít c s gi i thích các tác d ng d c lý c a loài này. tài “Kh o sát thành ph n hóa h c cây ô môi (Cassia grandis L.f), h u (Fabaceae) ng b ng sông C u Long” th c hi n nh m góp ph n gi i quy t v n 2. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a c nêu trên. tài - K t qu nghiên c u thành ph n hóa h c nh m góp thêm nh ng hi u bi t hóa th c v t c a loài ô môi các tác d ng d gi i thích c lý và làm c s cho các nghiên c u ti p theo. -Trên c s thành ph n hóa h c nh m h Vi t Nam, làm c s lý lu n c bi t, th nghi m ho t tính sinh h c ng g n h n t i nh ng ng d ng ph c v i s ng xã h i. 3. M c tiêu và nhi m v nghiên c u c a lu n án 3.1 c tiêu - Phân l p, tìm hi u c u trúc hóa h c c a các h p ch t tinh khi t t cây ô môi, tìm ki m các h p ch t t nhiên có c u trúc m i, góp ph n b sung d -23- -2li u hóa th c v t c a loài. 8 H p ch t l p l i so v i các công b tr c ây loài ô môi g m - Th nghi m ho t tính sinh h c c a m t s cao chi t, m t s h p ch t quercitrin (8), nicotiflorin (10), rutin (11), (-)-epiafzelechin (15), (-)- tinh khi t tùy theo c u trúc hóa h c epicatechin (16), aloe-emodin (17), chrysophanol (19) và -sitosterol (27). góp ph n gi i thích tác d ng d c lý c a loài ô môi. 3. 3.2 Nhi m v nghiên c u c a lu n án aloe-emodin có ho t tính gây -Phân l p ít nh t 20 h p ch t tinh khi t t các cao chi t, trong ó có ít G2, Lu, RD và 1 dòng t bào th nh t 1 h p ch t m i. 9,29; 9,81 và 9,92 µg/mL. Phân -Xác nh c u trúc các h p ch t phân l p lá ô môi có ho t tính kháng c. -Th m t s ho t tính sinh h c c a các phân ã th nghi m m t s ho t tính sinh h c, k t qu cho th y h p ch t n chi t và h p ch t tinh i v i các dòng t bào ung th Hep- ng Vero v i giá tr IC50 t ng ng 6,20; n chi t H:E 1:1 và h p ch t quercitrin c vi khu n P. acnes gây m n tr ng cá t nh t trong các m u th v i giá tr MIC l n l t là 0,3 và 0,2 mg/mL. KI N NGH khi t. Trên c s phân tích t ng quan và các k t qu có 4. Nh ng óng góp m i c a lu n án 1. Lu n án là công trình u tiên c a Vi t Nam nghiên c u v thành ph n hóa h c trên 5 b ph n: lá, v thân, r , trái và h t c a cây ô môi ng sông C u Long; phân l p 2. K t qu phân l p và xác ng nh c u trúc óng góp c 34 h p ch t vào a chi Cassia và 4 h p ch t vào kho c u trúc phân t h u c trên th gi i (xem ph n k t lu n). c, ngh : 1. Ti p t c phân l p thêm các h p ch t t t t c các b ph n c a cây ô môi, p c 42 h p ch t t nhiên. li u hóa th c v t c a loài ô môi, 19 h p ch t vào d li u hóa th c v t 3. L n c c bi t là các cao ch a c kh o sát ho c còn ít s h p ch t phân c nh các cao n-BuOH, cao n c c a r , v và h t ô môi có k t qu toàn di n h n v thành ph n hóa h c c a loài Cassia grandis L.f, nh m xem xét kh n ng khai thác s d ng làm d c li u. 2. Ti p t c có nh ng nghiên c u phát tri n và ánh kh n ng c ch vi khu n P. acnes và vi khu n gây m n khác trên nh ng ch ph m làm t u tiên m t s phân n chi t lá ô môi c th ho t tính kháng cao LE và phân n H:E (1:1) t lá ô môi, ti n nb c u th nghi m vi khu n Propionibacterium acnes (P. Acnes) gây m n tr ng cá. K t qu lâm sàng trong cho th y phân sinh v t, kháng oxy hóa và các ho t tính sinh h c khác c a các s n ph m n chi t H:E 1:1 và h p ch t quercitrin th hi n ho t tính kháng virus P. acnes m nh v i giá tr MIC l n l t là 0,3 và 0,2 mg/mL. Lu n án g m 129 trang chính v i 10 s tài li u tham kh o. B c c c a lu n án: M Ch chi t và phân l p t cây ô môi nh m tìm ki m thêm các kh n ng ng ng khác t cây ô môi. 5. B c c c a lu n án quan (24 trang), Ch u tr m n tr ng cá. Ti p t c kh o sát ho t tính kháng vi ng 2: Ph , 55 b ng s li u, 19 hình, 277 u (2 trang), Ch ng 1: T ng ng pháp và th c nghi m (25 trang), ng 3: K t qu và bàn lu n (76 trang), K t lu n và ki n ngh (2 trang). Các trang th t c và tài li u tham kh o (42 trang), ph l c (214 trang). -3- -22- II. N I DUNG LU N ÁN T LU N VÀ KI N NGH u: Ph n m T LU N y các n i dung nghiên c u, trong ó i dung tr ng tâm là kh o sát thành ph n hóa h c cây ô môi (Cassia grandis L.f) thu hái ã kh o sát ng b ng sông C u Long: nh tính thành ph n hóa h c 5 b ph n lá, v thân, r , trái và h t; k t qu cho th y có s hi n di n c a h u h t 9 nhóm h p ch t nhiên l n: flavonoid, anthranoid, alkaloid, steroid, terpenoid, glycoside, tannin, saponin, coumarine. 2. ã phân l p và xác n ý ngh a khoa h c, tính th c ti n, casgranone C 30 H p ch t ã bi t CH NG 1: T NG QUAN Ph n t ng quan t p h p các nghiên c u trong n 1.1 GI I THI U V CHI CASSIA 1.1.1 c c và trên th gi i, g m: m th c v t c a chi Cassia 1.1.2 Các nghiên c u v thành ph n hóa h c 1.1.3 Các nghiên c u v ho t tính sinh h c và kh n ng ng d ng 1.2.1 Phân lo i khoa h c (41) và 2,3-dihydroxypropyl 25- 1.2.2 c m th c v t c a loài Cassia grandis 1.2.3 Công d ng theo y h c dân gian 1.2.4 Tình hình nghiên c u hydroxypentacosanoate (22). các loài khác nh ng m i phát hi n loài ô môi m apigenin (1), apigetrin (2), kaempferol (3), astragalin (4), afzelin (5), quercetin (6), isoquercetin (7), ombuin (9), luteolin (12), cynaroside (13), 1.2.5 Nh n xét t ng quan CH octacosanoate (21), di-(2,3-dihydroxypropyl) tetracosandioate (23), - adenosine (24), D-mannitol (25), (+)-lyoresinol (26), daucosterol (28), brassicasterol-3-O- -D-glucopyranoside (29), lupeol (30), axit betulinic NG 2: PH 2.1 IT it vitexin (14), axit parietinic (18), pulmatin (20), 2,3-dihydroxypropyl NG PHÁP VÀ TH C NGHI M NG NGHIÊN C U ng nghiên c u là cây ô môi (Cassia grandis L.f.) các t nh Tr ng, Cà Mau) t n m 2011 n 2014. M u th c v t Minh Quân, i h c C n Th giám 2.2 PH NG PHÁP NGHIÊN C U 2.2.1 Ph ng pháp (35), axit cinnamic (36), -L-rhamnopyranoside (38), casgranone A (39) Ph và moracin B (42). tr ng. Trong 30 h p ch t này có 15 h p ch t l n u tiên c phân l p t chi ng pháp kinh 2.2.2 Ph c thu hái ng b ng sông C u Long (An Giang, V nh Long, C n Th , Sóc (31), axit oleanolic (32), axit gallic (33), axit vanillic (34), axit o-anisic Cassia. i 1.2 GI I THI U CÂY Ô MÔI nh c u trúc c a 42 h p ch t tinh khi t t các b ph n cây ô môi. Trong ó có: 4 p ch t t nhiên m i g m casgrandxanthone A (37), casgranone B (40), c p ng, m c tiêu và nhi m v nghiên c u c a lu n án. tài ã th c hi n áp ng 1. u c TS. ng nh tên khoa h c. nh tính các nhóm h p ch t t nhiên n, dùng các ph n ng hóa h c cho hi n t ng ng pháp chi t xu t Chi t r n-l ng (ngâm d m), l ng-l ng v i các dung môi h u c theo th t ng d n phân c c. Cô lo i dung môi d i áp su t kém. c -21- -42.2.3 Ph ng pháp phân l p các h p ch t Ph i h p các ph ng pháp s c ký bao g m: s c ký l p m ng (TLC), và c ký c t (SKC) pha th 2.2.4 Ph Ph o. 3.3.1 Ho t tính gây ng pháp xác nh c u trúc ng pháp chung p gi a các Ph kh i l ng và pha c xác nh c u trúc hóa h c c a các h p ch t là k t m lý-hóa v i các ph ng pháp ph hi n ng phân gi i cao (HR-MS), ph c ng h i bao g m: ng t nhân (NMR), quay c c ([ ]D). trên các dòng HepG2, Lu, RD và Vero theo ph ng pháp c a Skehan và ng s (1991) và Likhiwitayawuid và c ng s (1993). n chi t và ng pháp khuy ch tán trên gi ng th ch c a c a Saranraj P. et al. (2010). -Các h p ch t chrysophanol, pulmatin cho k t qu âm tính v i 2 dòng t Các phân th y phân c t bào n H:E 1:1 và h p ch t quercitrin th hi n ho t tính kháng t t i giá tr MIC l n l t là 0,3 và 0,2 mg/mL. c và tóm t t 10 s 2.1-2.10. c ti n hành t i Vi n Hóa h c các p ch t thiên nhiên, Vi n Hàn lâm Khoa h c và Công ngh Vi t Nam t i Hà N i. Ho t tính kháng vi khu n P. acnes Nghiên c u và Phát tri n công ngh sinh h c, Tr nh c u trúc c 42 p ch t (không k các h p ch t trùng l i gi a các b ph n). Các h p ch t NGHI M HO T TÍNH SINH H C Th nghi m ho t tính gây kháng v i clindamycin và erythromycin), k t qu cho 5 b ph n c a cây ô môi ã phân l p và xác Ph n này mô t chi ti t vi c phân l p các h p ch t t 5 b ph n c a cây, 2.5 QUÁ TRÌNH TH u c th trên 9 dòng vi khu n P. 3.3 NH N XÉT CHUNG V CÁC K T QU NGHIÊN C U 2.4 QUÁ TRÌNH PHÂN L P CÁC H P CH T n chi t n chi t n-hexane, EtOAc, MeOH và các h p ch t aloe- emodin, rutin, quercitrin t lá ô môi NH TÍNH CÁC NHÓM H P CH T i b ph n g m 2 phân ng ng là 6,20; 9,29; 9,81 và 9,92 g/mL. t qu này phù h p v i công b c a A. Yordanova [19]. Acnes (t t c -Th ho t tính kháng vi khu n P. Acnes c a m t s phân 2.3 QUÁ TRÌNH RD và Vero v i giá tr IC50 t 3.3.2 Ho t tính kháng vi khu n P. Acnes c t bào c a các h p ch t nhóm anthraquinone p ch t quercetin t lá ô môi b ng ph c t bào bào HepG2 và Lu. ng pháp th ho t tính sinh h c -Kh o sát kh n ng gây HO T TÍNH SINH H C -H p ch t aloe-emodin cho k t qu kháng t t 4 dòng t bào HepG2, Lu, ph t ngo i (UV), ph h ng ngo i (IR), 2.2.5 Ph 3.3 K T QU TH c ti n hành t i Vi n ng i h c C n Th . phân l p có th x p vào các nhóm: flavonoid (16 h p ch t); anthraquinone (6 h p ch t); polyalcol và glyceryl ester m ch dài bão hòa (4 h p ch t); n xu t m t vòng benzene (4 h p ch t); triterpene (3 h p ch t); sterol (3 p ch t); xanthone (1 h p ch t); lignan (1 h p ch t); alkaloid (1 h p ch t); benzophenone (1 h p ch t); ng (1 h p ch t); benzofuran (1 h p ch t). Do v y các h p ch t phát hi n t loài ô môi khá a d ng, ng phù h p v i k t qu u này nh tính s b thành ph n hóa h c. Cao chi t EtOAc và quercitrin t lá ô môi th hi n ho t tính m i phát hi n là kháng vi khu n gây m n tr ng cá t t h n m t s thu c kháng sinh hi n dùng. K t qu này c ng là m t trong các minh ch ng t tác d ng y h c dân gian c a lá ô môi là dùng da. ng t cho ch a h c lào, b nh ngoài -20trí 1 và 8 c a khung s nhóm OH H 5,09 t -5- n naphthalene có mang 2 nhóm OH, trong ó v trí 8 liên k t v i nhóm ng rutinose b i proton anomer ng quan v i carbon t c p vòng th m mang oxygen Ph HMBC xác nh n proton không ghép c p methyl H 2,30 135,3 và carbon methine n naphthalene C-3 ( ng quan v i C-2; ng quan v i carbon t c p vòng th m C C -Ngâm d m, chi t nóng (50 C) v i EtOH 96% -L c, cô c n d i áp su t th p C 157,4. 6,93 và m t nhóm H u thu c vòng A vì chúng cùng có t nhóm methyl này c ng có t T NGUYÊN LI U Bã chi t Cao EtOH C -Phân tán trong n c m, chi t v i n-hexane -Cô c n d i áp su t th p 119,7 ch ng t nhóm này g n vào khung 135,3). Vì v y, ngoài H-4 ( H 6,93), hai 2 Ph n không tan trong n-hexane Cao n-hexane proton vòng th m còn l i thu c vòng B. Trên vòng B có m t carbon t p vòng th m mang oxygen meta H C 6,94 và 6,73 ch ng t hai proton này ph i nh v y nhóm OH g n vào C-6 ( C các v trí 5 và 7; và c ngh nh Hình 3.16, c u ng t c u trúc h p ch t 5-hydroxydianellin (B ng 3.2.7.2), nh ng khác là p ch t 41 thì nhóm OH g n -Chi t v i n-BuOH bão hòa n -Cô c n d i áp su t th p tài li u [57] h p ch t này t i C-5 g n nhóm OH còn C-6. Ph n không tan trong EtOAc Cao EtOAc 158,2). Nh v y, c u trúc c a h p ch t 41 trúc này t -Chi t v i EtOAc -Cô c n d i áp su t th p 158,2 và hai proton methine ghép c p ây là h p ch t có c u trúc m i c ki m tra b ng ph n m m SciFinder ngày 07-04-2014 45) và Cao n-BuOH ho c Cao acetone c ho c acetone Ph n không tan trong n-BuOH ho c acetone -Cô c n d i áp su t th p c t tên là casgranone C. Cao n 2.1 Quy trình chung c u ch các cao chi t t các b ph n cây ô môi Cao BuOH r cây ô môi (RB, 35 gam) C:M 95:5 RB1 RB2 RB3 RB4 1,0 g 4,0 g 4,0 g 23,0 g C:M 9:1 Hình 3.16 T ng quan HMBC trong c u trúc h p ch t 41 Ghi chú: C:M 95:5 RB14 RB23 0,13 g 0,08 g 9:1 CGRB01 (18) CGRB02 (37) 12 mg 10 mg -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th ng; : T ng d n phân c c; -Các phân n con ch a dùng phân l p ch t không t vào s ; giai n cu i là k t tinh l i. 2.6 Phân l p các h p ch t t cao n-BuOH r cây ô môi -6- -19u trúc này Cao n c lá ô môi (LM, 290 g) E:M:W 20:1:1 2014 t i c ki m tra b ng ph n m m SciFinder ngày 07-04- i h c Reims Champagne-Ardenne (Pháp) cho bi t ây là c u 10:1:1 trúc m i. Do ó, là h p ch t 40 là h p ch t m i trong t nhiên và LM1 29 g LM2 27,6 g LM3 34 g E:M 50:1 LM4 30 g LM5 28,7 g 10:1 LM25 821 mg 3:1 LM223 300 mg C:M 8:1 LM2243 489 mg LM266 1,3 g 3:1 C:M 10:1 LM2533 114 mg C:M 12:1 C:M 9:1 C:M 10:1 3:1 LM253 300 mg C:M 9:1 C:M 9:1 LM26 7,0 g C:M 10:1 LM224 1,3 g LM2232 120 mg LM2662 776 mg 3:1 C:M 10:1 C:M 9:1 LM22322 36 mg LM22432 319 mg LM25332 20 mg LM25334 16 mg Ghi chú: CGLM07 (40) 13 mg CGLM04 (8) 49 mg LM25336 18 mg CGLM09 (41) 9 mg CGLM08 (10) 12 mg LM26622 260 mg CGLM01 (11) 45 mg -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th ng; : T ng d n phân c c; -Các phân n con ch a dùng phân l p ch t không t vào s ; giai n cu i là k t tinh l i. 2.3 Phân l p các h p ch t t cao n c lá ô môi Cao EtOAc r cây ô môi (RE, 300 gam) H:E 10:0 Các c tính lý hóa và d li u ph UV, IR (m c 3.2.1). Ph UV cho bi t c u trúc có h liên h p, ph IR cho th y m t s dao RE2 19,8 g RE3 21,4 g RE4 26,4g H:E 95:5 H:E 9:1 H:E 8:2 RE23 4,5 g RE33 1,8 g RE42 2,0 g H:E 95:5 RE233 34 mg H:E 9:1 RE334 54 mg H:E 8:2 RE423 100 mg RE5 67,0 g H:E 7:3 0:10 RE54 5,0 g H:E 7:3 5:5 ng c tr ng c a các n i O-H, C=O, C-O, C-C... H p ch t 41 còn cho ph n ng d ng tính v i thu c th FeCl3/EtOH, ch ng t thu c nhóm phenolic. Ph HR-MS cho m i ion phân t gi m/z 563,1747 [M+Na]+ (tính toán lý thuy t: [C25H32O13+Na]+ = 563,17406), phù h p v i công th c phân t C25H32O13 (540,18 vC). 1 H-NMR (CD3OD, 500 MHz) xu t hi n các tín hi u c a 3 proton vòng th m trong ó g m 2 proton ghép meta H 2,30. Ngoài ra là các tín hi u proton c a 1 nv 13 C:M 9:1 RE62 2,7 g C:M 8:2 RE7 13,8 g RE8,9 57,8 g C:M:W 8,5:1,5:0,1 RE72 1,5 g 8:2:0,1 C:M:W 8:2:0,1 RE542 67 mg RE622 65 mg RE722 90 mg RE725 60 mg CGRE01 (26) 7,2 mg CGRE05 (15) 15 mg CGRE04 (25) 15 mg CGRE06 (34) 10 mg C CGRE02 (31) 32 mg CGRE03 (32) 20 mg Ghi chú: -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th ng; : T ng d n phân c c; -Các phân n con ch a dùng phân l p ch t không t vào s ; giai n cu i là k t tinh l i. 2.5 Phân l p các h p ch t t cao EtOAc r cây ô môi nv 20,3) và 2 carbon c a nhóm acetyl ( ng C 32,6 và 208,3); còn l i là 10 carbon vòng th m trong ó có 3 carbon methine, 3 carbon t c p mang oxygen và 4 carbon t c p không mang oxygen. t h p v i CTPT d chi m 3 C:M:W 8:2:0,1 H C-NMR (CD3OD, 125 MHz) k t h p v i ph DEPT và ph HMBC cho th y có t ng s 25 carbon g m 12 carbon c a RE6 30,1 g 2,61 và 5,08 (8,0 Hz) và 4,77 (1,5 Hz) là các proton anomer. Ph 0:10 H ng rutinose v i oán (10 b t bão hòa), rutinose và acetyl b t bão hòa, v y 10 carbon vòng th m (5 b t bão hòa) ph i ghép thành 2 vòng thành 1 phân t naphthalene. Ph HMBC (Hình 3.16) cho th y nhóm methyl CGRE07 (30) 9,1 mg 6,94 và 6,73 (2,0 Hz) và m t proton không ghép spin 6,93 (s); 2 nhóm methyl rutinose, 1 nhóm methyl ( RE1 12,1 g t tên là casgranone B (Hình 3.8). Ph CGLM03 (5) 12 mg c 3.2.2.4 H p ch t 41 (casgranone C) LM22 4,5 g C:M 10:1 LM6 109,7 g quan v i carbon carbonyl vòng A c a khung s 2,61 c ng t C H 2,61 có t ng 208,3 h p thành nhóm acetyl và g n vào n naphthalene v trí 2 b i protron nhóm methyl ng quan v i carbon t c p vòng th m C 123,3 (C-2). H v nhóm OH Ph HMBC cho th y proton anomer c a ng tác v i C-1 ( C dihydroxybenzoyl) benzoate. nv y c u trúc c a h p ch t 40 ch khác h p ch t (39) Methyl 3-O-glucopyranosyl-5-hydroxymethylene-2-(2,6ng -D-glucoside 155,0) c a khung c u trúc h p ch t (39) (Hình 3.8). ch thay th C-1 b ng nhóm O-glucosyl (xem d li u ph NMR B ng 3.2.2.3), có th xem là ch t chuy n hóa ti p theo sau h p ch t (39) do s thay th nhóm OH b ng nhóm O-glucosyl. H p ch t 40 có tên IUPAC là: 2.2 Phân l p các h p ch t t cao EtOAc lá ô môi CGLE20 (39) 29 mg LE8223 80 mg C:M 85:15 LE822 140 mg C:M 85:15 LE82 2,0 g C:M 85:15 LE8 8,7 g CGLE05 (5) 31 mg LE1012 82 mg C:M 7:3 LE101 1,0 g C:M 7:3 LE102 2,0 g LE10 3,8 g CGLE04 (7) 8,3 mg LE114344 60 mg C:M 7:3 LE11434 153 mg C:M 7:3 LE1143 200 mg C:M 7:3 LE114 0,4 g phân c c; : gi m d n CGLE11 (4) 12 mg LE10232 35 mg C:M 7:3 LE1023 111 mg C:M 7:3 LE9 10,1 g u dùng s c ký c t silica gel pha th ng; : T ng d n t vào s ; giai o n cu i là k t tinh l i. CGLE03 (6) 20 mg CGLE08 (8) 6,7 mg CGLE10 (16) 8 mg CGLE02 (3) 20 mg CGLE01 (17) 660 mg LE6322 45 mg C:M 9:1 0:1 LE5323 40 mg C:M 85:15 LE632 70 mg C:M 9:1 C:M 95:5 LE572 90 mg LE63 1,3 g C:M 9:1 LE7 12,4 g H:E 1:0 LE57 2,9 g LE6 16,4 g Ghi chú: -Các quá trình phân l p không ghi sephadex ho c RP18 thì -Các phân o n con ch a dùng phân l p ch t không có ch CGLE09 (15) 10 mg LE563 30 mg C:M 98:2 LE56 1,9 g ng LE5722 33 mg C:M 95:5 LE532 180 mg LE523 195 mg LE554 800 mg C:M 95:5 C:M 95:5 C:M 98:2 1–2 ppm do ghi ph trong dung môi khác v i h p ch t (39). LE55 2,1 g 103,2 là carbon anomer. Các s li u có l ch kho ng C:M 98:2 nv LE53 2,3 g C m c 3.2.1) và 6 carbon c a 1 LE52 1,1 g glucose trong ó ng t h p ch t LE5 15,8 g tín hi u c a t ng s 22 carbon. Trong ó g m 16 carbon t LE4 12,4 g C-NMR (CD3OD, 125 MHz) k t h p v i ph DEPT cho các LE3 14,3 g ã bi t (39) (s li u ph ng quan HMBC trong c u trúc h p ch t 40 LE2 15,6 g Hình 3.8 T LE1 11,2 g Ph 13 Cao EtOAc lá ô môi (LE, 155 g) phân c c; CGLE07 (10) 28 mg Sephadex E:M:W 15:1:1 LE1152 90 mg E:M:W 20:1:1 LE115 1,3 g C:M 7:3 LE11 2,6 g CGLE06 (11) 11 mg LE1163 103 mg RP18, M:W 1:5 1:1 LE116 0,8 g -18-7- CGBE15 (42) 8 mg BE7323 25 mg C:M 97:3 BE732 90 mg C:M 97:3 BE73 1,2 g oán 2 carbon carbonyl carboxyl. Còn l i 2 carbon t c p 1 và C-3 nh CGBE13 (23) 10 mg C C vòng B, 169,0 và 165,3 thu c 2 nhóm 135,4 và 137,0 so sánh v i d CGBE06 (28) 1200 mg CGBE03 (32) 660 mg BE433 1800 mg BE422 790 mg C:M 95:5 C:M 98:2 BE223 309 mg CGBE02 (31) 650 mg CGBE01 (27) 130 mg BE342 980 mg 5:5 H:E 8:2 H:E 8:2 2.4 Phân l p các h p ch t t cao EtOAc v cây ô môi c tính c xác nh là C- li u NMR c a các h p ch t d i hóa h c trên ph n m m Chemdraw 12.0. N u 2 nhóm carboxyl v trí 2 và 4 thì th y không phù h p vì carbon vòng A s thay các Ghi chú: -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th ng; : T ng d n phân c c; -Các phân o n con ch a dùng phân l p ch t không có ch t vào s ; giai o n cu i là k t tinh l i. CGBE12 (30) 26 mg CGBE09 (18) 410 mg CGBE10 (29) 440 mg BE5332 530 mg C:M 98:2 BE541 89 mg BE533 870 mg BE442 670 mg 93:7 C:M 99:1 C:M 95:5 BE53 3,5 g BE44 3,3 g BE43 3,9 g BE42 2,7 g BE34 2,8 g BE22 1,5 g kh o CGBE05 (21) 18 mg BE5434 29 mg BE5423 45 mg C:M 97:3 C:M 98:2 BE543 67 mg BE542 113 mg C:M 98:2 BE54 4,2 g C:M 98:2 95:5 95:5 C:M 99:1 4:6 H:E 9:1 H:E 8:2 BE4 26,4 g BE3 22,8 g BE2 13,6 g u không th y tín hi u methylene và methyl k oxygen nào khác nhóm methoxyl g n CGBE07 (22) 220 mg BE544 480 mg C:M 98:2 95:5 BE6 30,1 g BE5 24,7 g 3:7 BE1 2,1 g C-4; C-1 và C-3 . Ngoài ra, trên các ph monodictyxanthone [37], griseoxanthone C [104] (B ng 3.2.7.1) và tham H:E 9:1 Cao EtOAc v cây ô môi (BE, 145 g) -17- cho phép d BE7 3,8 g BE8 3,6 g BE9 4,2 g -8- c i và nh v y H-1 s có t i l i, c a các C ng quan v i C-9. m lý, hóa và ph nghi m ã phân tích nh trên k t h p so sánh v i tài li u tham kh o cho phép xây d ng c u trúc h p ch t 37 nh Hình 3.14, tên IUPAC là 8-hydroxy-6-methoxy-9-oxo-9H-xanthene1,3-dicarboxylic. C u trúc hóa h c này c ki m tra b ng ph n m m SciFinder ngày 04-11-2013 45) cho bi t ây là h p ch t t nhiên m i, t tên là casgrandxanthone A, (Hình 3.15). 3.2.2.3 H p ch t 40 (casgranone B) Các c tính lý hóa và d li u ph UV, IR (m c 3.2.1). Ph UV cho bi t c u trúc có h liên h p, ph IR cho th y m t s dao ng c tr ng c a các n i O-H, C=O, C-O, C-C... H p ch t 40 còn cho ph n ng d ng tính v i thu c th FeCl3/EtOH, ch ng t thu c nhóm phenolic. Ph HR-MS cho m i ion phân t gi toán lý thuy t: [C22H25O12]+ = 481,1346), t m/z 481,1245 [M+H]+ (tính ng ng v i CTPT C22H24O12 (480,13 vC). Ph 1 H-NMR (CD3OD, 500 MHz), xu t hi n các tín hi u c a n m proton nhân th m H kho ng H 6,3–7,8 (trong ó có m t c p t 6,32 Hz); hai proton nhóm oxymethylene methoxy H hexose d ng 7,5 Hz). H H ng 4,69 và ba proton nhóm 3,73. Ngoài ra còn có các tín hi u proton c a 1 t i vùng ng 3,2–5,0 trong ó proton anomer có nv H ng 4,92 (d; i 2 carbon C C 118,8. T ng t , proton 165,3 và 122,0 còn có t 118,8 và 154,3 cho phép xác carbon C 154,3 là C-4a, t nhóm carboxyl C 8,05 ngoài t C ây các carbon c xác vùng t tr C C ng th p h n CGFE11 (8) 10 mg CGFE09 (13) 11 mg CGFE05 (14) 8 mg CGFE03 (2) 10 mg FE1243 0,45 g FE1152 0,25 g FE1143 0,90 g FE1022 0,65 g C:M 85:15 C:M 9:1 C:M 9:1 C:M 85:15 FE114 3,6 g FE102 2,5 g C:M 85:15 CGFE10 (9) 15 mg FE093 1,1 g C:M 95:5 ng ng là C-9a; C-2; CGFE07 (12) 16 mg CGFE02 (28) 26 mg CGFE01 (27) 16 mg CGFE06 (1) 6 mg FE0823 0,75 g C:M 9:1 C:M 95:5 FE0632 0,65 g FE082 2,6 g FE063 2,3 g nh 118,8; 122,0; 119,3 và 2 nh t C:M 95:5 v trí 154,3 và 118,8. Trên khung g n oxygen h n. Do v y có th xác 169,0; 165,3 FE08 14,0 g ng quan ng quan v i 2 carbon t c p xanthone carbon t c p t i v trí 4a có giá tr v trí 9a do H nh proton này g n v i carbon ortho ho c meta so v i các carbon so v i carbon v trí ortho ho c meta FE0522 0,70 g 7,75 g n v i carbon v trí 2.7 Phân l p các h p ch t t cao EtOAc trái ô môi Ghi chú: -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th ng; : T ng d n phân c c; -Các phân o n con ch a dùng phân l p ch t không có ch t vào s ; giai o n cu i là k t tinh l i. so v i carbon H nh 2 nhóm carbonyl c ng FE0432 0,75 g meta v i nhau và proton ng quan v i CGFE04 (36) 50 mg 118,8 cho phép xác 119,3, v a có t 8,05, v a C:M 95:5 C C H C:M 95:5 ng quan v i carbon methine carbon t c p C 7,75 ghép c p meta v i proton FE052 1,8 g có t H FE022 1,2 g vòng A, proton FE043 2,1 g ng hoàn toàn phù h p (Hình 3.15). C:M 95:5 6,46 và 6,71 C:M 95:5 H 157,2 là C- 3:7 ng quan c a hai proton C C:M 98:2 nh là C-6. Nh v y 93,1 là C-5 và carbon t c p 4b. Ph HMBC cho th y t 167,1 ch ng H:E 7:3 C c xác FE115 1,5 g C:M 9:1 C:M 95:5 FE12 4,5 g FE11 12,4 g còn l i carbon methine FE09 8,0 g FE10 11,6 g nhóm methoxyl g n v i carbon này và C FE07 6,3 g ng quan duy nh t v i carbon FE06 9,3 g 3,91) có t 103,6 là C-8a. Proton nhóm FE05 10,7 g H C 162,4); và vì v y FE04 12,5 g methoxyl ( 97,7 là C-7 và carbon C FE03 4,8 g C nh nhóm hydroxyl g n vào v trí C-8 ( 162,4 và 103,6 FE02 14,7 g carbon C FE01 8,5 g cho phép xác ng quan v i hai carbon t c p 0:10 97,7, v a có t H:E 10:0 C ng quan HMBC trong c u trúc h p ch t 37 Cao EtOAc trái ô môi (FE; 168,5 g) Hình 3.15 T FE124 1,2 g -9- -16- -15- -10Cao n-BuOH trái ô môi (FB, 150 g) C:M 9:1 FB1 1,5 g proton vòng benzene chia làm 2 c p C:M 8:2 H:E E:M FB43 5g H 9:1 CGFB05 (33) 8 mg C:M 95:5 6,46; J=2,0; 6,71; H 3,91 và 1 proton nhóm hydroxyl ki m n i 12,29. 5:5 FB54 0,6 g FB433 0,2 g FB4333 10 mg tr c ti p trên vòng benzene FB5 19,2 g E:M 98:2 H J=2,0; 8,16; J=1,5 và 8,05; J=1,5 Hz), 3 proton c a nhóm methoxyl g n 5:5 FB4 30 g CGFB01 (38) 4,3 mg u ghép meta ( 13 Ph C-NMR (DMSO-d6, 125 MHz) k t h p v i ph DEPT cho th y 16 tín hi u c a 16 carbon. Trong ó có b n carbon methine mang n i ôi c a vòng benzene trong kho ng duy nh t C C 93,1–122,0; m t carbon methoxyl 1 56,4 phù h p v i các tín hi u trên ph H-NMR. Ngoài ra còn có tám carbon t c p mang n i ôi và ba carbon carbonyl 5:5 C 178,7; 169,0 và 165,3. FB4334 20 mg t khác, ph HMBC cho th y trong 3 carbon carbonyl có 2 carbon C:M 9:1 thu c 2 nhóm carboxyl, v y h p ch t 37 có th có 4 nhóm th (1 CGFB02 (24) 5 mg FB43342 10 mg FB43343 8 mg CGFB03 (6) 7 mg CGFB04 (7) 5 mg methoxyl, 1 hydroxyl và 2 carboxyl) g n tr c ti p vào vòng benzene. V y khung s Ph HSQC cho phép xác Cao EtOAc h t ô môi (SE, 70 g) SE2 2,64 g SE3 3,14 g C:M 10:0 SE41 0,056 g SE42 0,323 g SE43-45 0,607 g 2 c nh phù h p v i c c u khung trên 2 vòng A và B (Hình 3.15). 2.8 Phân l p các h p ch t t cao n-BuOH trái ô môi SE1 0,98 g p mang n i ôi do ghép 3 vòng xanthone. V i 2 c p proton ghép c p meta suy ra các nhóm th phân b Ghi chú: -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th ng; : T ng d n phân c c; -Các phân n con ch a dùng phân l p ch t không t vào s ; giai n cu i là k t tinh l i. H:E 10:0 n h p ch t 37 có 13 carbon v i 1 nhóm carbonyl và 8 carbon t và 3,91 t nh các proton ng ng g n tr c ti p v i các carbon SE4 3,01 g SE5 8,12 g 7:3 C:M 8:2 SE51 0,049 g SE52 0,458 g SE6 40,07 g 5:5 SE53-57 0,953 g Ph HMBC cho th y proton carbon carbonyl C H C 119,3; 122,0; 93,1; 7,75 cùng có t CGSE02 (19) 19 mg ng; 2.9 Phân l p các h p ch t t cao EtOAc h t ô môi ng quan v i 2 169,0 và 165,3 (Hình 3.15) ch ng t 2 nhóm carbonyl cùng g n vào m t vòng (cho là vòng A), vì v y hai nhóm hydroxyl và methoxyl còn l i ph i g n vòng B, proton H vòng i di n (vòng B). 6,46 ghép c p meta v i proton nhóm hydroxyl và methoxyl c ng ph i -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th - : T ng d n phân c c; giai n cu i là k t tinh l i. 8,05; 7,75; 6,71; 6,46 97,7 và 56,4. 0:10 CGSE01 (35) 109 mg Ghi chú: H nhóm hydroxyl ki m n i (g n C-9) v a có t H 6,71 ch ng v trí meta v i nhau. Proton ng quan v i carbon methine -11- -141 trên ph H-NMR; m t carbon carbonyl methylene k nhóm carbonyl oxygen 62,6 t C oxygen trên ph ng C C Cao acetone h t ô môi (SA, 27 g) 174,5; m t carbon 34,1 và m t carbon methylene mang E:M 10:0 ng phù h p v i các pronton methylene k SA1 0,47 g 1 H-NMR; m t carbon methylene cách nhóm carbonyl b i t carbon C 0:10 SA2 2,67 g 24,8 và m t carbon methylene cách nhóm hydroxymethylene b i m t carbon, các proton methylene trên ph 25,7 c ng t C C:M 10:0 ng ng phù h p v i SA21 0,051 g 1 H-NMR. Ngoài ra còn có tín hi u c a nhi u nhóm methylene trong m ch bão hòa kho ng C 29,1-29,6 t SA22 0,521 g SA3 2,83 g SA4 3,42 g 5:5 C:M 95:5 SA23-26 1,575 g SA5 4,96 g SA6-7 10,01 g SA33 0,682 g SA34-36 1,568 g 5:5 SA31-32 0,132 g ng CGSA01 (20) 302 mg ng v i các proton methylene trong m ch carbon bão hòa xu t hi n trên CGSA02 (15) 218 mg 1 ph H-NMR. Ghi chú: So v i h p ch t (21) (d li u ph 2 m là t m c 3.2.1) thì h p ch t 22 khác các d ki n trên có th xác CH nh h p ch t 22 là m t ester c a glycerol v i m t dây axit-alcol bão hòa g m 25 carbon [s nhóm CH2 trên ng; 2.10 Phân l p các h p ch t t cao acetone h t ô môi dài m ch carbon bão hòa ng n h n 3 nhóm methylene và u m ch thay vì là nhóm methyl thì là nhóm hydroxymethylene. -Các quá trình phân l p u dùng s c ký c t silica gel pha th - : T ng d n phân c c; giai n cu i là k t tinh l i. NG 3. K T QU VÀ BI N LU N 3.1 K T QU t qu NH TÍNH THÀNH PH N HÓA H C nh tính cho th y trong cây ô môi hi n di n h u h t 9 nhóm h p dây axit=(M-C3H7O3-CO-OH):14=(472-91-28-17):14=24] có c u trúc nh ch t kh o sát: flavonoid, steroid, terpenoid, anthranoid, coumarine... Hình 3.2 K T QU PHÂN L P, XÁC 3.10 và tên theo IUPAC là hydroxypentacosanoate. C u trúc này SciFinder t i 2,3-dihydroxypropyl 25- c ki m tra b ng ph n m m i h c Reims Champagne-Ardenne (Pháp) ngày 17-12- NH C U TRÚC VÀ NH N DANH Ph n này trình bày k t qu phân tích ph và bi n lu n chi ti t xác trúc c a 4 h p ch t m i (d li u ph 38 h p ch t ã bi t chi m 15 trang). 2013 cho bi t ây là h p ch t t nhiên m i. 3.2.1 3.2.2.2 H p ch t 37 (casgrandxanthone A) (22) 2,3-dihydroxypropyl-25-hydroxypentacosanoate: Các c tính v t lý và d li u ph (m c 3.2.1). Ph UV cho bi t c u trúc có liên h p, ph IR cho th y m t s dao ng C-O, C-C... H p ch t 37 còn cho ph n c tr ng c a các n i O-H, C=O, ng d ng tính v i thu c th Ph HR-MS cho m i ion phân t gi m/z 331,04536 [M+H]+ (tính + toán lý thuy t: [C16H10O8+H] = 331,04539), phù h p v i công th c phân Ph 1 m v t lý và d li u ph c a 4 h p ch t m i 25 D +10,5 -1 mp. 132-135 °C, [ ] t màu tr ng, (0,01M/CHCl3). FT-IR (KBr), : 3422, 1 2848, 1735, 1467, 1178 cm . HRMS: m/z 473,42061 [C28H57O5]+. HNMR (CDCl3 & MeOD, 500MHz, H ppm, J Hz): 1,26-1,29 (40H; m; H- (2H; m; H-2); 3,54-3,61 (2H; m; H-25); 3,63-3,66 (2H; m; H-3 ); 3,8613 3,89 (1H; m; H-2 ); 4,09-4,14 (2H; m; H-1 ). C-NMR (CDCl3 & MeOD, 125MHz, b t bão hòa). H-NMR (DMSO-d6, 500 MHz) cho tín hi u c 4, 5..., 23); 1,54-1,57 (2H; m; H-24); 1,58-1,65 (2H; m; H-3); 2,33-2,36 FeCl3/EtOH, ch ng t thu c nhóm phenolic. C16H10O8 (330,04 vC, 12 nh c u c tr ng c a 4 C ppm): 24,83 (C-3); 25,70 (C-23); 29,08-29,60 (C-4, 5..., 22); 32,54 (C-24); 34,12 (C-2); 62,61 (C-25); 63,22 (C-3 ); 65,07 (C-1 ); 69,98 (C-2 ); 174,48 (C-1). -13- -12o (37) Casgrandxanthone A: Hình kim màu vàng s m, mp. 330 C. UV 8); 154,0 (C-1); 139,4 (C-10); 135,3 (C-3); 123,3 (C-2); 119,7 (C-4); (MeOH), 109,7 (C-9); 105,4 (C-7); 104,7 (C-5); 104,2 (C-1'); 102,3 (C-1"); 78,1 (C- max: 377, 402 nm. FT-IR (KBr), : 3391, 2919, 1656, 1490, -1 + 1 1157 cm . HRMS: m/z 331,04536 [C16H11O8] . H-NMR (DMSO-d6, 3'); 77,5 (C-5'); 74,9 (C-2'); 74,1 (C-4"); 72,4 (C-3"); 72,1 (C-2"); 71,3 500MHz, (C-4'); 69,9 (C-5"); 67,7 (C-6'); 32,6 (C-12); 20,3 (C-13); 17,9 (C-6"). H ppm, J Hz): 7,75 (1H; d; 1,5; H-2); 8,05 (1H; d; 1,5; H-4); 6,71 (1H; d; 2,0; H-5); 6,46 (1H; d; 2,0; H-7); 3,91 (3H, s, H-6 ); 12,29 (1H, s, 1 -OH). 13 C-NMR (DMSO-d6, 125MHz, C ppm): 135,4 (C-1); 3.2.2 Bi n lu n chi ti t xác nh c u trúc các h p ch t m i 3.2.2.1 H p ch t 22 (2,3-dihydroxypropyl-25-hydroxypentacosanoate) 122,0 (C-2); 137,0 (C-3); 119,3 (C-4); 155,3 (C-4a); 157,2 (C-4b); 93,1 c tính v t lý và d li u ph (m c 3.2.1). Ph IR cho th y m t s (C-5); 167,1 (C-6); 97,7 (C-7); 162,4 (C-8); 103,6 (C-8a); 178,7 (C-9); dao 118,8 (C-9a); 169,0 (C-1 ); 165,3 (C-3 ); 56,4 (C-6 ). UV ch ng t c u trúc không có h liên h p, âm tính v i thu c th (40) Casgranone B: Hình kim màu vàng, mp. 229-230 °C. UV (MeOH), FeCl3/EtOH ch ng t không thu c nhóm phenolic. max: 226, 258, 261, 302 nm. FT-IR (KBr), : 3379, 2923, 1628, 1461, 1276 cm-1. HR-MS: m/z 481,1245 [C22H25O12]+. 500MHz, H 1 H-NMR (MeOD, ppm, J Hz): 7,72 (1H; d; 1,0; H-4); 7,51 (1H; d; 1,0; H-2); 7,25 (1H; t; 8,0; H-6); 6,32 (2H; d; 8,0; H-5; H-7); 4,69 (1H; s; H-11a,b); ng c tr ng c a các n i O-H, C-O, C-C; không hi n v t d i èn Ph HR-MS cho m i ion phân t gi m/z 473,42061 [M+H]+ (tính toán lý thuy t: [C28H56O5+H]+ = 473,42060), t ng ng v i công th c phân t C28H56O5 (472,41 vC). 1 Các ph H-NMR (CDCl3-CD3OD, 500 MHz) k t h p v i HSQC, 3,73 (1H; s; H-12); 4,92 (1H; d; 7,5; H-1'); 3,87 (1H; m; H-6'a); 3,67 (1H; HMBC cho th y h p ch t 22 có các tín hi u c a 4 proton oxymethylene m; H-6'b); 3,42 (1H; m; H-5'); 3,40 (1H; m; H-3'); 3,33 (1H; m; H-4'); 3,26 trong kho ng 13 (1H; m; H-2'). C-NMR (MeOD, 125MHz, C ppm): 202,7 (C-9); 167,6 3,86–3,89 H 3,63–4,14; m t tín hi u proton oxymethine kho ng H c tr ng cho nhóm glyceryl; m t tín hi u c a 2 proton (C-10); 163,2 (C-8; C-5a); 155,0 (C-1); 144,7 (C-3); 137,7 (C-6); 136,0 methylene k nhóm carbonyl (C-1a); 129,4 (C-4a); 120,0 (C-2); 122,8 (C-4); 112,9 (C-8a); 108,2 (C-5; proton methylene k oxygen C-7); 64,4 (C-11); 52,6 (C-12); 103,2 (C-1'); 78,2 (C-5'); 77,9 (C-3'); 74,9 methylene cách nhóm carbonyl và oxygen b i m t carbon, (C-2'); 71,1 (C-4'); 62,6 (C-6'). 1,54–1,65. Ngoài ra còn có các tín hi u proton c a nhi u nhóm methylene (41) Casgranone C: t màu nâu, mp. 165-166 °C. UV (MeOH), max: trong m ch carbon bão hòa 211, 325 nm. FT-IR (KBr), : 3442, 3083, 2920, 1703, 1630 cm . HR1 H-NMR (MeOD, 500MHz, H ppm, J Hz): 6,94 (1H; d; 2,0; H-5); 6,93 (1H; d; 2,0; H-4); 6,73 (1H; d; 3.86 - 3.89 2' HO 63.2 70.0 3' kho ng 65.1 O 2.34 2 174.5 1 H H 2,28–2,36; m t tín hi u c a 2 3,54–3,61 và các tín hi u proton 3.58 - 3.66 3 1.64 4.09 - 4.14 29.0 1.29 22 1.26 29.1 5 1.26 29.6 15 29.6 21 1.29 29.6 1.55 24 25.7 H 62.6 OH 25 3.50 O Hình 3.10 T Ph ng quan HMBC trong c u trúc h p ch t 22 13 C-NMR (CDCl3-CD3OD, 125 MHz) k t h p v i ph DEPT và HSQC, HMBC cho th y: m t carbon oxymethine duy nh t NMR (MeOD, 125MHz, hai carbon oxymethylene ppm): 208,3 (C-11); 158,2 (C-6); 157,4 (C- 32.5 23 1.43 groups); 2,61 (1H; s; H-12); 2,30 (1H; s; H-13); 1,23 (1H; d; H-6"). 13CC kho ng 1,26–1,29. 1.29 4 24.8 34.2 1' 2,0; H-7); 5,08 (1H; d; 8,0; H-1'); 4,77 (1H; d; 1,5; H-1"); 4,10 (1H; dd; 1,5; 11,0; H-6'a); 3,95 (1H; dd; 1,5; 3,5; H-2"); 3,36-3,75 (8H; m; 8 CH kho ng H OH -1 MS: m/z 563,1747 [C25H32O13Na]+. kho ng C C 70,0 và 65,1 và 63,2 phù h p v i nhóm glyceryl
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan