Tài liệu Kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản tại kho bạc nhà nước hạ hòa phú thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o-------- BÙI MAI HƢƠNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC HẠ HOÀ - PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o-------- BÙI MAI HƢƠNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC HẠ HOÀ - PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN ĐỨC HIỆP Hà Nội – 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn này là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện, dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS.Trần Đức Hiệp. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, trƣớc tiên em xin chân thành cảm ơn PGS.TS.Trần Đức Hiệp - ngƣời đã tâm huyết hƣớng dẫn em trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã trang bị cho em kiến thức, quan tâm, chỉ bảo tận tình trong quá trình học tập. Và trên hết, cảm ơn bố, mẹ và gia đình - những ngƣời đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để em có thể yên tâm hoàn thành tốt mọi công việc trong quá trình thực hiện luận văn. Bên cạnh đó, em cũng xin gửi lời cảm ơn của mình tới bạn bè, đồng nghiệp đã luôn quan tâm, chia sẻ, động viên những lúc khó khăn và đã cung cấp cho em nhiều nguồn tài liệu hữu ích phục vụ cho việc thực hiện đề tài. Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình thực hiện nhƣng Luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em mong nhận đƣợc sự góp ý của các thầy cô và bạn bè. Em xin chân thành cảm ơn! MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................................... i DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................................................ ii DANH MỤC SƠ ĐỒ........................................................................................................................... iii PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHI VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC .............. 5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................................5 1.2. Cơ sở lý luận về kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc .........................................................................................................................8 1.2.1 Các khái niệm cơ bản .......................................................................................... 8 1.2.2 Nội dung kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nước.17 1.2.3 Một số nhân tố ảnh hưởng đến kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nước. .....................................................................................................24 1.2.4 Một số tiêu chí đánh giá hoạt động kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nước. ................................................................................................27 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................................................................29 2.1 Nhóm các phƣơng pháp thu thập thông tin......................................................29 2.1.1 Phương pháp nghiên cứu tài liệu và kế thừa ...................................................29 2.1.2. Thu thập thông tin thứ cấp ...............................................................................29 2.2 Nhóm các phƣơng pháp xử lý thông tin ..........................................................30 2.2.1 Sử dụng phương pháp thống kê mô tả ..............................................................30 2.2.2 Sử dụng phương pháp tổng hợp........................................................................30 2.2.3 Sử dụng phương pháp phân tích .......................................................................30 2.2.4 Sử dụng phương pháp so sánh và phân tích tỷ lệ ............................................31 Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC HẠ HOÀ ......................................................................32 3.1. Giới thiệu chung về huyện Hạ Hoà và Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà ...............32 3.1.1 Đặc điểm về huyện Hạ Hoà và Kho bạc Nhà nước Hạ Hoà ..........................32 3.1.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Kho bạc Nhà nước Hạ Hoà ..............................33 3.1.3. Cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước Hạ Hoà ............................................35 3.1.4. Nhiệm vụ cụ thể của các tổ, bộ phận nghiệp vụ thuộc Kho bạc Nhà nước huyện. ...........................................................................................................................36 3.2. Tình hình kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà giai đoạn 2013 - 2015 ...............................................................................38 3.2.1 . Tổ chức bộ máy thực hiện kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản.........38 3.2.2. Quy trình kiểm soát chi vốn đầu tư .................................................................39 3.2.3 Kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nước Hạ Hoà..44 3.3. Đánh giá chung về công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà. ...................................................................................51 3.3.1. Những kết quả đạt được ...................................................................................51 3.3.2. Những mặt hạn chế ...........................................................................................53 Chƣơng 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC HẠ HOÀ .......................................................................................................................................................62 4.1. Mục tiêu trong công tác kiểm soát chi đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc nhà nƣớc Hạ Hòa - Phú Thọ ..................................................................................62 4.2 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà ...................................................................65 4.2.1. Giải pháp về cơ chế quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản .............................65 4.2.2. Giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước......................................................................................................................70 KẾT LUẬN ..........................................................................................................................................82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................84 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu 1 QLDA 2 ĐTKB-LAN 3 Nguyên nghĩa Quản lý dự án Quản lý kiểm soát thanh toán vốn đầu tƣ Hệ thống quản lý chất lƣợng theo tiêu ISO chuẩn Việt Nam Kho bạc Nhà nƣớc 4 KBNN 5 KSC Kiểm soát chi 6 NSĐP Ngân sách địa phƣơng 7 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc 8 TABMIS (Treasury And Budget Management Information System) 9 THBC_ĐTKB_LAN Hệ thống tổng hợp báo cáo đầu tƣ kho bạc 10 TPCP Trái phiếu Chính phủ 11 UBND Ủy ban nhân dân 12 VĐT 13 XDCB Vốn đầu tƣ Xây dựng cơ bản i DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng 1 Bảng 3.1 2 Bảng 3.2 Nội dung Đội ngũ cán bộ kiểm soát chi đầu tƣ XDCB KBNN Hạ Hoà giai đoạn 2013-2015 Kết quả tiếp nhận hồ sơ tại KBNN Hạ hoà giai đoạn 2013 - 2015 Trang 38 45 Tình hình thanh toán VĐT tại KBNN Hạ Hoà 3 Bảng 3.3 4 Bảng 3.4 5 Bảng 3.5 giai đoạn 2013 -2015 46 Kết quả thu hồi tạm ứng VĐT tại KBNN Hạ Hoà giai đoạn 2013 -2015 Số vốn từ chối thanh toán tại KBNN Hạ Hoà giai đoạn 2013-2015 ii 49 51 DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ 1 Sơ đồ 3.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy của KBNN Hạ Hòa 35 2 Sơ đồ 3.2 Quy trình kiểm soát chi đầu tƣ XDCB 39 3 Sơ đồ 4.1 Quy trình KSC VĐT XDCB đề xuất 67 Nội dung iii Trang PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Đầu tƣ xây dựng cơ bản là một trong những nhân tố quan trọng trong sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, quyết định sự tăng trƣởng kinh tế xã hội; góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và giải quyết các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Nền kinh tế phát triển theo hƣớng năng động, có qui mô ngày càng mở rộng, có sức cạnh tranh cao phụ thuộc chủ yếu vào tính năng động, hợp lý của chính sách quản lý hoạt động đầu tƣ. Hàng năm, nguồn NSNN dành cho thanh toán đầu tƣ XDCB chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi NSNN. Tuy nhiên việc quản lý cấp phát, thanh toán vốn còn nhiều vƣớng mắc dẫn đến tình trạng tiêu cực, gây lãng phí, thất thoát vốn NSNN. Bên cạnh đó, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm, kinh tế trong nƣớc gặp nhiều khó khăn và phải tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội và quốc phòng an ninh thì việc tăng cƣờng công tác kiểm soát chi NSNN nói chung và chi đầu tƣ XDCB nói riêng một cách chặt chẽ, có hiệu quả là vô cùng quan trọng. Bởi nếu không kiểm soát chi đầu tƣ XDCB chặt chẽ thì vốn đầu tƣ từ NSNN sẽ dễ bị thất thoát, lãng phí, đầu tƣ dàn trải, không hiệu quả. Do vậy, tăng cƣờng kiểm soát chi đầu tƣ XDCB qua KBNN sẽ góp phần giám sát quá trình sử dụng nguồn lực tài chính nhà nƣớc một cách có hiệu quả, là một biện pháp hữu hiệu để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và đảm bảo an sinh xã hội… Với nhiệm vụ quản lý quỹ ngân sách trên địa bàn huyện Hạ Hoà, công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ XDCB luôn đƣợc Ban lãnh đạo KBNN Hạ Hoà đặc biệt quan tâm và bám sát chỉ đạo, đã từ chối nhiều khoản thanh toán 1 không đúng chế độ quy định.... Tuy nhiên, trƣớc sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế và xu hƣớng hội nhập quốc tế, công tác kiểm soát chi đầu tƣ XDCB ở KBNN Hạ Hoà còn bộc lộ một số điểm hạn chế, bất cập ở nhiều khâu, từ khâu quyết định cấp vốn, sử dụng vốn đến việc thanh, quyết toán vốn đầu tƣ. Phạm vi và nội dung kiểm soát còn nhiều bất cập, chƣa đáp ứng với xu thế đổi mới; tình trạng chồng chéo giữa các văn bản hƣớng dẫn đã dẫn đến việc sử dụng vốn kém hiệu quả thậm chí gây lãng phí và thất thoát không nhỏ nguồn NSNN. Vì vậy, việc đổi mới hoạt động của hệ thống KBNN nói chung, của KBNN Hạ Hòa nói riêng nhằm tăng cƣờng công tác kiểm soát chi đƣợc đặt ra nhƣ một nhiệm vụ tất yếu, cấp bách, góp phần quản lý hiệu quả vốn đầu tƣ XDCB và giúp ngày càng hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và vai trò của hệ thống KBNN. Xuất phát từ những lí luận trên và công việc thực tế tại nơi công tác cùng với những kiến thức về quản lý kinh tế đƣợc học tại trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, em đã lựa chọn đề tài “ Kiểm soát chi đầu tƣ xây dựng cơ bản tại KBNN Hạ Hoà - Phú Thọ” để làm luận văn thạc sỹ của mình. Đề tài hƣớng đến trả lời câu hỏi nghiên cứu then chốt là: Làm thế nào để hoàn thiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ XDCB từ NSNN tại KBNN Hạ Hoà? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: - Mục đích nghiên cứu: Luận văn nhằm hƣớng tới mục đích là đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà - Phú Thọ trong thời gian tới. - Nhiệm vụ nghiên cứu: + Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản của Kho bạc Nhà nƣớc. 2 + Phân tích và đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ. + Đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà - Phú Thọ trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn: công tác kiểm soát chi đầu tƣ xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN do Kho bạc Nhà nƣớc thực hiện. - Phạm vi nghiên cứu: +. Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ XDCB từ nguồn vốn NSNN do KBNN thực hiện. + Về không gian: Luận văn nghiên cứu việc kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà thuộc tỉnh Phú Thọ. + Về thời gian: Luận văn nghiên cứu hoạt động kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ năm 2013 - 2015. 4. Ý nghĩa khoa học của luận văn: Đề tài góp phần hệ thống hoá những vấn để lý luận về kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ Ngân sách Nhà nƣớc. Phân tích, đánh giá, phác thảo đƣợc thực trạng công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản trong giai đoạn 2013 - 2015 tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà - Phú Thọ. Đề xuất đƣợc một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cƣờng kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại địa phƣơng trong thời gian tới. 5. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn đƣợc trình bày thành các chƣơng: 3 Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc. Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà. Chƣơng 4: Định hƣớng và một số giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà. 4 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHI VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI KHO BẠC NHÀ NƢỚC 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Những năm gần đây, NSNN chi cho đầu tƣ XDCB luôn chiếm tỷ lệ lớn từ 25% - 30% tổng chi NSNN, do vậy việc tăng cƣờng kiểm soát chi đầu tƣ XDCB luôn đƣợc đặc biệt quan tâm. Thực tế đã có nhiều nhà nghiên cứu, nhiều tác giả báo chí đƣa ra những vấn đề xoay quanh việc quản lý kiểm soát chi đầu tƣ XDCB xong các bài nghiên cứu, bài viết đó chƣa cập nhật đƣợc tình hình kiểm soát chi đầu tƣ XDCB trong giai đoạn hiện nay khi hệ thống KBNN đã triển khai Tabmis và thực hiện cam kết chi đối với các gói thầu có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên. Một số tác giả điển hình nhƣ: “Hoàn thiện công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại KBNN Hà Nội” (Nguyễn Hoàng Tiến, 2008) - Luận văn thạc sĩ. Công trình đã khái quát đƣợc những lý luận cơ bản, phân tích đƣợc thực trạng và đề ra các giải pháp. Tuy nhiên, luận văn đƣợc thực hiện trƣớc khi KBNN triển khai hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (TABMIS) và thực hiện cam kết chi nên chƣa đánh giá đƣợc hết các kết quả, cũng nhƣ bất cập trong công tác kiểm soát chi đầu tƣ XDCB hiện nay. “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư XDCB tập trung từ NSNN do Thành phố Hà Nội quản lý” (Cấn Quang Tuấn, 2009) - Luận án Tiến sĩ. Tác giả đã đƣa ra đƣợc những vấn đề lý luận cơ bản, chỉ rõ những bất cập và đƣa ra đƣợc các giải pháp, kiến nghị cụ thể. Tuy nhiên, trong các nhận định đánh giá của mình tác giả chƣa đề cập sâu đến các chỉ tiêu hiệu quả trong phần phân tích thực trạng đồng thời cũng chƣa bàn nhiều đến kiểm soát chi đầu 5 tƣ XDCB từ NSNN. Phạm vi luận văn tuy rộng nhƣng chƣa phản ánh đƣợc hết những khó khăn trong khâu kiểm soát chi ở cấp quận, huyện khi nhân sự cho bộ phận kiểm soát chi ở huyện luôn ít, phải làm kiêm nhiệm nhiều việc. “Hoàn thiện công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại KBNN Đà Nẵng” (Đoàn Kim Khuyên, 2012) - Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh. Điểm nổi bật của luận văn đã chỉ ra đƣợc mức độ hài lòng của các tổ chức, cá nhân giao dịch tại KBNN Đà Nẵng trong hai năm 2009 và 2010. “Tăng cường kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB qua Kho bạc tỉnh Quảng Ngãi” (Dƣơng Thị Ánh Tiên, 2012) - Luận văn thạc sĩ. Luận văn đã phân tích đƣợc thực trạng công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tƣ từ ngân sách trung ƣơng và ngân sách địa phƣơng qua KBNN tỉnh Quảng Ngãi, chỉ rõ kết quả đạt đƣợc và hạn chế đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tƣ. Tuy nhiên luận văn chƣa khái quát hết đƣợc những tồn tại, khó khăn trong công tác Kiểm soát chi nhất là chế độ kiểm soát hiện nay đã có nhiều thay đổi. "Hoàn thiện kiểm soát chi đầu tư XDCB qua KBNN tỉnh Phú Thọ“ (Cao Thắng, 2013) - Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh. Luận văn đã đƣa ra đƣợc những vấn đề lý luận cơ bản, phân tích những bất cập đồng thời đƣa ra đƣợc các giải pháp cụ thể. Tuy nhiên, trong phần thực trạng công tác kiểm soát chi qua KBNN Phú Thọ, tác giả chƣa quan tâm phân tích đúng hƣớng đến tình hình kiểm soát chi trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. “Hoàn thiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB tại KBNN Tuyên Quang”(Nguyễn Thanh Tùng, 2014) - Luận văn thạc sĩ kinh tế. Luận văn đã đƣa ra đƣợc những vấn đề lý luận cơ bản về nguồn vốn đầu tƣ XDCB và quản lý chi vốn đầu tƣ XDCB thuộc nguồn vốn NSNN qua KBNN; phân tích, đánh giá những mặt đƣợc và chƣa đƣợc của quản lý vốn đầu tƣ XDCB đồng thời đề xuất đƣợc các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tƣ XDCB. Luận văn làm 6 nổi bật các hạn chế trong công tác quản lý chi vốn đầu tƣ XDCB thuộc nguồn vốn NSNN qua KBNN, nhƣng về kiểm soát chi đầu tƣ XDCB vẫn còn mờ nhạt. “Kiểm soát chi đầu tư XDCB qua KBNN huyện Lâm Thao - tỉnh Phú Thọ”(Hoàng Mạnh Thắng, 2015) - Luận văn thạc sỹ quản lý kinh tế. Luận văn đã đƣa ra đƣợc những lý luận cơ bản về vốn NSNN trong đầu tƣ XDCB, đƣa ra đƣợc các nhân tố ảnh hƣởng. Tuy nhiên, tác giả đã phân tích sâu về hiệu quả đầu tƣ XDCB, chƣa phân tích đƣợc yếu tố kiểm soát chi ảnh hƣởng đến hiệu quả vốn NSNN trong đầu tƣ XDCB. “Hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB qua KBNN Lào Cai” (Hoàng Thị Hồng Phúc, 2015) - Luận văn thạc sĩ kinh tế. Luận văn đã đƣa ra đƣợc các cơ sở lý luận về quản lý chi NSNN cho đầu tƣ XDCB; chỉ ra đƣợc những kết quả, hạn chế và đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN cho đầu tƣ XDCB. Tuy nhiên, phần giải pháp của luận văn chƣa có sự gắn kết giữa các giải pháp, vì vậy chƣa thể hiện hết các tồn tại, yếu kém trong công tác quản lý chi NSNN nói chung và quản lý chi NSNN cho đầu tƣ XDCB. “Hoàn thiện công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB qua KBNN tỉnh Đăk Nông” (Phan Văn Điện, 2015) - Luận văn thạc sĩ. Luận văn đã đánh giá cơ bản các vấn đề lý luận về quản lý vốn đầu tƣ XDCB từ NSNN của tỉnh Đăk Nông, phân tích thực trạng, đánh giá đƣợc kết quả, chỉ ra hạn chế, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nhằm quản lý vốn đầu tƣ XDCB. Tuy nhiên, các giải pháp của tác giả đƣa ra còn chƣa thật toàn diện. Bên cạnh đó, trên Tạp chí Quản lý Ngân quỹ Quốc gia có rất nhiều bài viết đề cập đến kiểm soát chi đầu tƣ XDCB. Trong Tạp chí số 73 ra tháng 7/2008 có 2 bài đƣa ra ý kiến về kiểm soát chi nhƣ “Một vài suy nghĩ về cơ chế quản lý vốn đầu tư XDCB trong giai đoạn hiện nay“ (Nguyễn Hồng Lam, 2008, Tạp chí Quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 73, tr22-24); “Quản lý thanh toán vốn đầu tư - những điều còn trăn trở“ (Trƣơng Công Lý, 2008. Tạp chí 7 Quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 73, tr25-26); “Kiểm soát thanh toán vốn bồi thường giải phóng mặt bằng - Thực trạng và giải pháp” (Phạm Bình, 2013. Tạp chí quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 132, tr17-18); “Tạm ứng và thu hồi tạm ứng vốn đầu tư - Những vấn đề rút ra từ thực tiễn” (Lê Hồ Thanh Tâm, 2013. Tạp chí quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 132, tr22-23);“Một số giải pháp tăng cường quản lý tạm ứng và thu hồi tạm ứng trong công tác kiểm soát thanh toán các dự án đầu tư sử dụng vốn NSNN qua KBNN” (Trƣơng Thị Tuấn Linh, 2014. Tạp chí quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 144, tr18-19); “Một số giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư năm 2014”, (Nguyễn Thị Hồng Thúy, 2014. Tạp chí Quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 146, tr29-31); “Thực hiện cam kết chi NSNN tại KBNN Phú Thọ: Kết quả và kiến nghị”, (Nguyễn Thị Linh Ngọc, 2014. Tạp chí quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 148, tr33-34); “Nâng cao hiệu quả kiểm soát và giải ngân vốn đầu tư”, (Lâm Hồng Cƣờng, 2014. Tạp chí quản lý Ngân quỹ Quốc gia, số 150, tr16-18); .... Với lý do trên, tác giả đã chọn đề tài “Kiểm soát chi vốn đầu tƣ XDCB tại Kho bạc Nhà nƣớc Hạ Hoà – Phú Thọ“ với mong muốn tiếp tục nghiên cứu về vấn đề đƣợc xã hội đặc biệt quan tâm nhƣng chƣa có nhiều nghiên cứu này. Từ các lý thuyết nghiên cứu của các bài viết trƣớc đó, tác giả hƣớng đến việc làm rõ hơn một số vấn đề về công tác kiểm soát chi đầu tƣ XDCB, đề ra các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tƣ XDCB qua KBNN nói chung và KBNN Hạ Hoà nói riêng trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. 1.2. Cơ sở lý luận về kiểm soát chi vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Kho bạc Nhà nƣớc 1.2.1 Các khái niệm cơ bản 1.2.1.1 Đầu tư xây dựng cơ bản  Khái niệm về đầu tư xây dựng cơ bản Thuật ngữ đầu tƣ đƣợc sử dụng rất nhiều trong đời sống kinh tế hàng ngày để phản ánh hoạt động của con ngƣời nhằm vào mục đích nhất định 8 phục vụ cuộc sống nhƣ: Đầu tƣ sức lực, đầu tƣ trí tuệ, đầu tƣ vốn vào dự án kinh tế - xã hội. Có nhiều cách định nghĩa thuật ngữ đầu tƣ, ta có thể hiểu một cách tổng quát: Đầu tƣ là việc bỏ trƣớc một khoản tiền hoặc hiện vật vào kho tài sản vật chất, phi vật chất (bao gồm nhân lực, vật lực, trí lực) trong thời gian nhất định nhằm sản sinh ra hoặc tăng thêm năng lực mới làm tăng thêm thu nhập của quốc gia hay thay thế các tài sản khác đã hao mòn. Nhƣ vậy nói đến đầu tƣ là nói đến hoạt động bỏ vốn nói chung nhằm thu đƣợc nguồn lợi vốn lớn trong tƣơng lai, không phân biệt nguồn vốn, cơ cấu, quy mô và hình thức đầu tƣ. Vì vậy bất cứ hoạt động bỏ vốn nào nhằm mục đích thu đƣợc hiệu quả nhƣ mua cổ phiếu, trái phiếu, gửi tiết kiệm … đều đƣợc gọi là hoạt động đầu tƣ. Đầu tƣ XDCB chỉ là một loại hình đầu tƣ nói chung, trong đó mục đích bỏ vốn đƣợc xác định và giới hạn trong phạm vi tạo ra những sản phẩm XDCB. Đó là cơ sở vật chất kỹ thuật của nền kinh tế-xã hội nhƣ các nhà máy, hệ thống giao thông, công trình thuỷ lợi, trƣờng học, bệnh viện… Dự án đầu tƣ XDCB là một tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc bỏ vốn để tạo mới, mở rộng hoặc cải tạo những cơ sở vật chất nhất định nhằm đạt đƣợc sự tăng trƣởng kinh tế về số lƣợng hoặc duy trì, cải tiến, nâng cao chất lƣợng của sản phẩm hoặc dịch vụ trong khoảng thời gian xác định. Các nguồn vốn đầu tƣ XDCB trong toàn xã hội bao gồm vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ Ngân sách nhà nƣớc, và vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản ngoài Ngân sách nhà nƣớc: - Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản ngoài Ngân sách nhà nƣớc là hoạt động đầu tƣ xây dựng cơ bản sử dụng các nguồn vốn ngoài Ngân sách nhà nƣớc nhƣ vốn tín dụng đầu tƣ phát triển, vốn vay các ngân hàng thƣơng mại, vốn đầu tƣ của các doanh nghiệp, vốn đầu tƣ từ khu vực dân doanh, vốn đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài… 9 - Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ Ngân sách nhà nƣớc là các hoạt động đầu tƣ xây dựng cơ bản sử dụng nguồn vốn do Ngân sách nhà nƣớc đảm bảo chi trả.  Đặc điểm của đầu tư xây dựng cơ bản Để làm tốt công tác kiểm soát chi đầu tƣ xây dựng cơ bản cần hiểu rõ các đặc điểm của đầu tƣ xây dựng cơ bản. Đầu tƣ xây dựng cơ bản có những đặc điểm nổi bật đƣợc biểu hiện thông qua sản phẩm của nó là công trình xây dựng “Công trình xây dựng là sản phẩm của công nghệ xây lắp gắn liền với đất (Bao gồm cả khoảng không, mặt đất, mặt biển và thềm lục địa) đƣợc tạo thành bằng vật liệu xây dựng, thiết bị và lao động". Công trình xây dựng cơ bản có những đặc điểm sau: Thứ nhất, công trình xây dựng cơ bản đƣợc xây dựng và sử dụng tại cùng một địa điểm nhất định có ý nghĩa sản phẩm xây dựng là cố định, phụ thuộc trực tiếp vào điều kiện địa chất, thuỷ văn, khí hậu, ví dụ xây dựng trƣờng học cho một địa phƣơng nào đó thì xây dựng ngay tại đó chứ không phải xây dựng từ nơi khác rồi mới đem đến. Thứ hai, công trình xây dựng cơ bản có thời gian sử dụng lâu dài nhiều năm, thậm trí có những công trình bền vững nhƣ Kim Tự Tháp Ai Cập, Vạn Lý Trƣờng Thành ở Trung Quốc. Chất lƣợng của công trình xây dựng có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả hoạt động của các ngành khác. Thứ ba, công trình xây dựng mang tính chất đơn chiếc, riêng lẻ, mỗi công trình thƣờng có thiết kế riêng phù hợp với yêu cầu đầu tƣ và địa chất khí hậu từng vùng. Do đó các công trình xây dựng có thể cùng công dụng nhƣng lại khác nhau về khối lƣợng và giá cả khi xây dựng trên những địa điểm khác nhau. Thứ tư, công trình xây dựng thƣờng có kích thƣớc và quy mô lớn, thời gian kiến tạo và sử dụng lâu dài dẫn đến chu kỳ sản xuất của các nhà thầu xây dựng thƣờng kéo dài, vốn đầu tƣ vào dự án bị ứ đọng. Điều đó đòi hỏi các 10 Chủ đầu tƣ và nhà thầu phải tìm biện pháp rút ngắn thời gian xây dựng và đảm bảo chất lƣợng công trình. Toàn bộ hoạt động của quá trình đầu tƣ xây dựng cả một dự án đầu tƣ từ khi bắt đầu đến khi kết thúc đƣa vào khai thác sử dụng đƣợc chia thành ba giai đoạn kế tiếp nhau theo thời gian: - Chuẩn bị đầu tƣ: Đó là giai đoạn lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tƣ xây dựng cơ bản. - Chủ đầu tƣ dựa vào quy hoạch phát triển ngành, lãnh thổ, quy hoạch xây dựng đô thị, nông thôn để xác định nhiệm vụ cần thiết phải đầu tƣ, quy mô dự án. Quan trọng nhất là phải xác định đƣợc quy mô và tổng mức đầu tƣ của dự án. - Thực hiện đầu tƣ: Khi dự án có quyết định đầu tƣ thì việc thực hiện dự án là trách nhiệm của Chủ đầu tƣ, Chủ đầu tƣ có toàn quyền quyết định công việc đầu tƣ trên cơ sở phải tôn trọng đầy đủ nội dung quyết định đầu tƣ đã ban hành. - Kết thúc xây dựng và đƣa dự án vào khai thác sử dụng: Đó là giai đoạn cuối cùng của toàn thể quá trình đầu tƣ và xây dựng. Hoạt động xây dựng chỉ kết thúc khi công trình xây lắp theo đúng thiết kế đƣợc duyệt, nghiệm thu đúng chất lƣợng và vận hành đúng yêu cầu kỹ thuật, Nhà thầu bàn giao công trình cho Chủ đầu tƣ. 1.2.1.2 Kiểm soát chi đầu tư XDCB Trong “Từ điển Tiếng Việt” của Nhà xuất bản Đà Nẵng của Trung tâm Từ điển học Vietlex xuất bản năm 2009 đƣa ra khái niệm về kiểm soát nhƣ sau:“ Kiểm soát có nghĩa là xem xét để phát hiện, ngăn chặn những gì trái với quy định”. “Kiểm soát là công việc đo lƣờng, đánh giá và điều chỉnh hoạt động của các bộ phận trong hệ thống nhằm đảm bảo rằng các mục tiêu và các kế 11