Tài liệu Luận văn bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường trung cấp nghề tỉnh kiên giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI NGUYỄN HOÀNG HẢI BỒI DƯỠNG KĨ NĂNG SƯ PHẠM CỘNG ĐỒNG CHO ĐỘI NGŨ GV CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI NGUYỄN HOÀNG HẢI BỒI DƯỠNG KĨ NĂNG SƯ PHẠM CỘNG ĐỒNG CHO ĐỘI NGŨ GV CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ TỈNH KIÊN GIANG Chuyên ngành: Giáo dục và phát triển cộng đồng Mã số: Thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học GS.TS TRẦN QUỐC THÀNH HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn đến GS.TS. Trần Quốc Thành, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và động viên em trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài luận văn tốt nghiệp này. Em xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới các thầy, cô trong Khoa Tâm lý – Giáo dục học, trường ĐHSP Hà Nội, các đồng chỉ cùng công tác tại đơn vị…., gia đình, bè bạn đã giúp đỡ, động viên, tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình nghiên cứu. Mặc dù đã dành nhiều thời gian, công sức và cố gắng rất nhiều, nhưng do khả năng của bản thân còn hạn chế, kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều nên luận văn tốt nghiệp của em còn nhiều thiếu sót, kính mong các thầy, cô góp ý và chỉ bảo để em được tiến bộ và trưởng thành hơn về chuyên môn cũng như về công tác nghiên cứu khoa học. Hà Nội, ngày 10 tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Hoàng Hải DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CB : Cán bộ CBQL : Cán bộ quản lí CNH,HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa CSVC : Cơ sở vật chất ĐNGV : Đội ngũ GV GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GV : GV KH - CN : Khoa học - Công nghệ KNSP : Kĩ năng sư phạm KT - XH : Kinh tế - Xã hội Nxb : Nhà xuất bản SPCĐ : Sư phạm cộng đồng TCN : Trung cấp nghề MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 12 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 12 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 13 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................ 13 4. Giả thuyết khoa học......................................................................................... 14 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 14 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 14 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 14 8. Dự kiến cấu trúc của luận văn ......................................................................... 15 Chương 1 ............................................................................................................. 17 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ BỒI DƯỠNG KĨ NĂNG SƯ PHẠM CỘNG ĐỒNG .......... 17 CHO ĐỘI NGŨ GV CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ ............................. 17 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ...................................................................... 17 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.............................................................. 22 1.2.1. Kĩ năng, kĩ năng sư phạm và kĩ năng sư phạm cộng đồng ....................... 22 1.2.1.1. Kĩ năng ................................................................................................... 22 1.2.1.2. Kĩ năng sư phạm .................................................................................... 27 1.2.1.3. Kĩ năng sư phạm cộng đồng................................................................... 32 1.2.2. Bồi dưỡng và bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng .............................. 34 1.2.2.1. Bồi dưỡng ............................................................................................... 34 1.2.2.2. Bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng ................................................. 35 1.3. Trường Trung cấp nghề................................................................................ 35 1.3.1 Trường trung cấp nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân ........................ 35 1.3.2 Nhiệm vụ và quyền hạn của Trường trung cấp nghề ................................. 36 1.4. Tầm quan trọng của đội ngũ giáo viên và bồi dương kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề ..................................... 37 1.5. Những yêu cầu về kĩ năng sư phạm cộng đồng đối với đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề ........................................................................................ 38 1.6. Tổ chức bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề ........................................................................................ 42 1.6.1. Xác định nhu cầu bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ giáo viên trường Trung cấp nghề ................................................................................ 42 1.6.2. Xác định mục tiêu dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ giáo viên trường Trung cấp nghề ................................................................................ 42 1.6.3. Xây dựng nội dung bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trườug Trung cấp nghề .................................................................. 42 1.6.4. Phương thức tổ chức bồi dưỡng ................................................................ 43 1.6.5. Xác định nguồn lực phục vụ công tác bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề ..................................... 43 1.6.6. Tổ chức triển khai bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề .................................................................. 44 1.6.7. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề ........................................................... 44 1.7. Các yêu tố ảnh hưởng đến công tác bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề .................................................. 45 1.7.1. Yếu tố khách quan ..................................................................................... 45 1.7.2. Yếu tố chủ quan......................................................................................... 46 Tiểu kết chương 1................................................................................................ 48 Chương 2 ............................................................................................................. 49 THỰC TRẠNG BỒI DƯỠNG KĨ NĂNG SƯ PHẠM CỘNG ĐỒNG CHO ĐỘI NGŨ GV CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ TỈNH KIÊN GIANG ........... 49 2.1. Vài nét khái quát về tỉnh Kiên Giang ........................................................... 49 2.2. Tổ chức và phương pháp khảo sát thực trạng .............................................. 54 2.3. Kết quả nghiên cứu thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang .......................... 55 2.3.1. Thực trạng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ......................................................................... 55 2.3.1.1. Những kĩ năng sư phạm cộng đồng cần có ở đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ............................................................. 55 2.3.1.2. Đánh giá về tầm quan trọng của các kĩ năng sư phạm cộng đồng đối với đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang .......................... 56 2.3.1.3. Mức độ sử dụng các kĩ năng sư phạm cộng đồng đối với đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ............................................... 58 2.3.2. Thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ....................................................... 59 2.3.2.1. Nhận thức về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang . 59 2.3.2.2.Thực trạng thực hiện công tác khảo sát nhu cầu bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ giáo viên trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ............................................................................................................................. 60 2.3.2.3. Mục tiêu bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ....................................................... 61 2.3.2.4. Nội dung chương trình bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ................................. 63 2.3.2.5. Đội ngũ giảng viên đảm nhiệm công tác bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng ............................................................................................................ 66 2.3.2.6. Đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề trong quá trình tham gia bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng ............................................................... 67 2.3.2.7. Biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề ........................................................................................ 69 2.3.2.8. Hình thức tổ chức bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề ........................................................................... 72 2.3.2.9. Cơ sở vật chất phục vụ bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề .................................................................... 73 2.3.2.10. Hiệu quả của công tác bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề .................................................................... 74 2.3.2.11. Các nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ giáo viên các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang .......................................................................................................... 75 2.4. Đánh giá chung về thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang .............................................. 77 Tiểu kết chương 2................................................................................................ 79 Chương 3 ............................................................................................................. 80 BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG KĨ NĂNG SƯ PHẠM CỘNG ĐỒNG CHO ĐỘI NGŨ GV CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ TỈNH KIÊN GIANG ........... 80 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ................................................................ 80 3.2. Một số biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ............................................................... 83 3.2.1. Xác định nhu cầu bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề.................................................................................. 83 3.2.2. Hoàn thiện nội dung bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề ........................................................................... 85 3.2.3. Huy động các nguồn lực cho công tác bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề .............................................. 88 3.2.4. Đa dạng hóa, linh hoạt các hình thức tổ chức bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề ..................................... 91 3.2.5. Đổi mới khâu kiểm tra, đánh giá hiệu quả bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng của đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề ..................................... 93 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang ....................................... 95 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang .................................................................................................... 96 3.4.1. Khái quát chung về quá trình khảo nghiệm .............................................. 97 3.4.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm ................................................................. 98 Tiểu kết chương 3.............................................................................................. 105 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 106 1. Kết luận ...................................................................................................... 106 2. Khuyến nghị ............................................................................................... 107 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 110 DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU Bảng 2.1. Danh sách các đơn vị hành chính của tỉnh Kiên Giang ...................... 50 Bảng 2.2. Những kĩ năng SPCĐ cần có ở ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ................................................................................................................... 55 Bảng 2.3. Đánh giá về tầm quan trọng của các kĩ năng SPCĐ cần có ở ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ........................................................................ 57 Bảng 2.4. Đánh giá về mức độ sử dụng các kĩ năng SPCĐ đối với ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang .............................................................................. 58 Bảng 2.5 Đánh giá về tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ........................................................... 59 Bảng 2.6. Đánh gái thực trạng thực hiện công tác khảo sát nhu cầu bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ của ĐNGV trường TCN tỉnh Kiên Giang ....................................... 60 Bảng 2.7. Đánh giá về mục tiêu bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang .......................................................................................... 61 Bảng 2.8. Đánh giá về thực trạng thực hiện các nội dung bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ......................................... 63 Bảng 2.9. Đánh giá về của CBQL, GV trường TCN và CB các Ban, Ngành, Đoàn thể về mức độ đảm bảo các yêu cầu của nội dung, chương trình bồi dưỡng kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin cho nông dân hiện nay ............................. 64 Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL, GV và đội ngũ giảng viên đảm nhiệm công tác bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ........... 66 Bảng 2.11. Đánh giá về ĐNGV các trường TCN trong quá trình tham gia bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ ........................................................................................... 68 Bảng 12. Đánh giá về mức độ hiệu quả của các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ......................................... 70 Bảng 2.13. Đánh giá cuả các giảng viên Đại học; CBQL và giáo viên các trường TCN tỉnh Kiên Giang về thực trạng các hình thức tổ chức bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ......................................... 72 Bảng 2.14. Đánh giá về thực trạng CSVC, trang thiết bị phục vụ bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang................................. 73 Bảng 2.15. Đánh giá về hiệu quả bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cần cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang .............................................................................. 74 Bảng 2.16. Đánh giá về tầm quan trọng của các kĩ năng SPCĐ cần có ở ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ........................................................................ 75 Bảng 3.1. Đánh giá về mức độ cần thiết của các biện pháp bồi dưỡng KNSPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang ........................................................... 98 Bảng 3.2. Đánh giá về tính khả thi của các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang .................................................. 101 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay các quốc gia trên thế giới đều nhận thức rằng: giáo dục là chìa khóa mở đường đi vào tương lai, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển bền vững của mọi nền kinh tế, văn hóa, xã hội. Việt Nam đang bước vào thời kì đẩy mạnh Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước với mục tiêu phấn đấu sớm đưa nước ta trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Nhân tố quyết định thắng lợi của CNH, HĐH và hội nhập quốc tế là con người - là động lực trực tiếp của sự phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học, công nghệ của đất nước, góp phần thực hiện có hiệu quả quá trình CNH, HĐH đất nước và quá trình hội nhập quốc tế. Trong lí luận và thực tiễn, đội ngũ viên (GV) luôn được xem là lực lượng nồng cốt của sự nghiệp giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), là nhân tố chủ đạo quyết định việc nâng cao chất lượng giáo dục. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII cũng đã xác định: “GV là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục”[10]. Để phát triển giáo dục, trước hết phải có đội ngũ GV giỏi về chuyên môn, tinh thông về nghiệp vụ. Kỹ năng nghề nghiệp có ảnh hưởng hết sức quan trọng đến sự thành công trong hoạt động nghề nghiệp của người giáo viên. Kỹ năng nghề nghiệp của giáo viên cũng vậy. Bản thân giáo viên là người hành nghề dạy học. Do đó, kỹ năng sư phạm là kỹ năng quan trọng bậc nhất của người giáo viên. Nghĩa là, nếu người giáo viên nắm vững các kỹ năng sư phạm thì họ sẽ hoàn thành tốt hoạt động dạy học. Ngược lại, nếu kỹ năng sư phạm của giáo viên mà yếu kém thì chắc chắn họ không thể hoàn thành được nhiệm vụ của mình. Đối với ĐNGV các trường TCN, bên cạnh việc thực hiện các hoạt động giảng dạy và giáo dục trong nhà trường, chức năng hết sức quan trọng của họ là phát triển cộng đồng. Hệ thống kĩ năng SPCĐ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động giáo dục, phát triển cộng đồng của mỗi 12 người GV trường TCN. Do đó, công tác bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN. Kiên Giang là một tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội (KT - XH). Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đã thành lập được 4 trường Trung cấp nghề (TCN): Trường TCN vùng Tứ Giác Long Xuyên, trường TCN vùng U Minh Thượng, trường TCN Tân Hiệp và trường TCN Dân tộc nội trú. Tuy nhiên, cho đến nay, chất lượng giáo dục và đào tạo của các nhà trường chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu nâng cao dân trí cho cộng đồng, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và kĩ năng nghề nghiệp cho người lao động, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có những hạn chế về kĩ năng sư phạm cộng đồng (SPCĐ) của ĐNGV các trường TCN. Việc nghiên cứu hệ thống lí luận, phân tích thực trạng và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả bồi dưỡng kĩ năng SPCĐ cho ĐNGV các trường TCN là vấn đề có ý nghĩa khoa học và thực tiễn. Xuất phát từ những cơ sở lí luận và thực tiễn nêu trên, chúng tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài “Bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho đội ngũ GV các trường Trung cấp Nghề tỉnh Kiên Giang”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận, phân tích thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang, đề xuất các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường TCN trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Qua đó nâng cao được vai trò của đội ngũ này trong phát triển các cộng đồng nơi trường TCN đóng chân. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu 13 Quá trình phát triển nghề nghiệp của ĐNGV các trường TCN dưới góc độ phát triển cộng đồng. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường TCN tỉnh Kiên Giang 4. Giả thuyết khoa học Kĩ năng sư phạm cộng đồng của ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang còn nhiều hạn chế. Vì vậy mà các kết quả đóng góp của các trường nghề cho sự phát triển cộng đồng chưa cao. Nếu nghiên cứu và đề xuất được các biện pháp tổ chức bồi dưỡng hợp lý, đồng bộ thì sẽ góp phần phát triển được kĩ năng sư phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề của tỉnh. Qua đó đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế xã hội của các cộng đồng nơi trường đóng 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 5.3. Đề xuất một số biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lí luận về bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường TCN dưới góc độ phát triển cộng đồng. Khảo sát trên 20 cán bộ quản lí, 50 GV các trường TCN trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; 20 chuyên gia thuộc lĩnh vực Tâm lí học, Giáo dục học và 10 giảng viên trường Đại học sư phạm kỹ thuật. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận 14 Nhóm phương pháp này dùng để thu thập, xử lí các tài liệu có liên quan, trên cơ sở đó xây dựng cơ sở lí luận của đề tài nghiên cứu. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Nhóm phương pháp này dùng để nghiên cứu về thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Xây dựng và sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến để thu thập ý kiến của các chuyên gia, cán bộ quản lí, GV về thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn Trò chuyện, phỏng vấn sâu để lấy ý kiến của GV, cán bộ quản lí về công tác bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 7.2.3. Phương pháp chuyên gia Thu thập những ý kiến nhận xét, đành giá của các chuyên gia trong quá trình nghiên cứu thực trạng ĐNGV, xây dựng các biện pháp và khảo nghiệm các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 7.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu hỗ trợ Sử dụng các phương pháp nghiên cứu hỗ trợ nhằm xử lí những số liệu thu được từ thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang, trên cơ sở đó, đưa ra những nhận xét, đánh giá, lí giải nguyên nhân, đồng thời đề xuất các biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 8. Dự kiến cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được thể hiện ở 3 chương: 15 Chương 1. Cơ sở lí luận về bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề. Chương 2. Kết quả nghiên cứu thực trạng bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang.. Chương 3. Biện pháp bồi dưỡng kĩ năng sự phạm cộng đồng cho ĐNGV các trường Trung cấp nghề tỉnh Kiên Giang. 16 Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ BỒI DƯỠNG KĨ NĂNG SƯ PHẠM CỘNG ĐỒNG CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Sự phát triển của GD trong thời đại hội nhập đòi hỏi ở người thầy phải được học tập, được bồi dưỡng thường xuyên và nhận thức sâu sắc rằng muốn cống hiến được nhiều hơn cho GD cho xã hội thì phải biết tích lũy tri thức, muốn tích lũy tri thức thì phải thường xuyên rèn luyện, bồi dưỡng và học tập suốt đời. Cùng với công tác đào tạo và đào tạo lại thì công tác bồi dưỡng trong giai đoạn hiện nay là một hoạt động rất phong phú đa dạng, luôn có yêu cầu cao nhằm bổ sung kịp thời những kiến thức, kĩ năng, thái độ để không ngừng nâng cao về năng lực, trình độ, phẩm chất của đội ngũ CBQL, GV. Đặc biệt vấn đề bồi dưỡng KNGD cho đội ngũ GV được sự quan tâm thực sự từ khi có nền GD mới, người thầy luôn luôn tồn tại với tư cách là một nhân tố quan trọng tạo nên hoạt động GD. KNSP là một KN nghề nghiệp rất quan trọng, là hành trang không thể thiếu được của người GV trong hoạt động nghề nghiệp của mình. Chính vì vậy, vấn đề KN và KNSP, bồi dưỡng KNSP được được rất nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu. 1.1.1. Những nghiên cứu về kĩ năng và kĩ năng sư phạm Nhìn một cách tổng thể về các công trình nghiên cứu kĩ năng, việc nghiên cứu kĩ năng được tiến hành từ hai quan điểm sau: *Quan điểm thứ nhất: nghiên cứu KN trên cơ sở của Tâm lý học hành vi mà đại diện là các tác giả như: J. Watson (1878 - 1958), B.F. Skiner (1904 1990), E.C. Tolman (1886-1959), E. Thorndike (1974-1949)... 17 * Quan điểm thứ hai: nghiên cứu KN trên cơ sở Tâm lý học hoạt động mà đại diện là các nhà Tâm lý học Liên Xô. Các công trình nghiên cứu của các tác giả đi theo hai hướng nghiên cứu chính là: - Hướng thứ nhất: bao gồm các công trình nghiên cứu ở mức độ khái quát. Tuy chỉ nghiên cứu ở mức độ khái quát, song các tác giả cũng đã nghiên cứu bản chất, khái niệm KN, các giai đoạn, các quy luật, các điều kiện hình thành KN, mối quan hệ giữa KN và kĩ xảo. Đại diện của hướng nghiên cứu thứ nhất này có các tác giả như: A.G. Covaliov, K.K. Platonov, V.X.Cuzin, A.V. Petrovxki, V.A. Kruch, P.Ia. Galperin... - Hướng thứ hai: các công trình nghiên cứu KN ở mức độ cụ thể trong các lĩnh vực khác nhau như lĩnh vực hoạt động sư phạm, hoạt động lao động, hoạt động sản xuất... Cụ thể là: + Những công trình nghiên cứu về KN lao động, sản xuất có trong tác phẩm của các tác giả ở nước ngoài như: V.V. Tsebyseva (1973), K.K. Platonov và G.G. Golubev (1977)... Ở trong nước, tác giả Trần Trọng Thủy nghiên cứu về KN lao động công nghiệp [43]. + Những công trình nghiên cứu về KN hoạt động sư phạm có trong tác phẩm của các tác giả như: N.D. Levitov (1970), X.I. Kixegof (1976)... Ở Việt Nam, các tác giả như: Trần Quốc Thành, Nguyễn Quang Uẩn, Ngô Công Hoàn, Nguyễn Văn Lũy, Nguyễn Kế Hào... cũng đi theo hướng nghiên cứu này. Khi đi sâu vào lĩnh vực nghiên cứu các KN trong hoạt động sư phạm, các tác giả lại nghiên cứu kỹ hơn về các vấn đề cụ thể như: Nghiên cứu KN tổ chức hoạt động sư phạm có các tác giả: X.I. Kixegof [26], Nguyễn Như An [1], Phan Thanh Long [30], Nguyễn Đình Chỉnh [6], Trần Anh Tuấn [43]. Các tác giả đã đi sâu nghiên cứu về vấn đề rèn luyện, hình thành kĩ năng sư phạm cho người GV tương lai. 18 1.1.2. Những nghiên cứu về bồi dưỡng, phát triển ĐNGV Tại Mỹ, những nghiên cứu về phát triển ĐNGV được tiến hành sớm hơn so với các ngành nghề khác và sớm hơn nhiều so với ở các nước khác. Những nghiên cứu đầu tiên dựa trên năng lực thực hiện theo tiếp cận hành vi được thực hiện từ những năm 1950. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, để trở thành một GV giỏi không thể đánh đồng GV với một người tốt, hay một người có đạo đức tốt hay biết cách nuôi dưỡng chăm sóc, mà GV phải là một người có giáo dục, có đào tạo chuyên môn (DM Campbell, Melenyzer, Nettles, &WymanJr, 2000). Cũng vào những năm 50 của thế kỷ 20, trong công trình nghiên cứu “Hình thành các năng lực sư phạm”, N.V. Cudơminna đã xác định các năng lực sư phạm cần có cần có của một người GV, mối quan hệ giữa năng lực chuyên môn và năng lực nghiệp vụ, giữa năng khiếu sư phạm và việc bồi dưỡng năng khiếu sư phạm thành năng lực… [14] Đầu những năm 60, vấn đề rèn luyện nghiệp vụ sư phạm mới trở thành hệ thống lý luận với công trình nghiên cứu của O.A.Apđuliana: “Bàn về kĩ năng sư phạm”. Trong công trình này tác giả nêu rõ từng loại kĩ năng sư phạm của người GV và phân tích tỉ mỉ những kĩ năng chung và kĩ năng chuyên biệt trong hoạt động giảng dạy và giáo dục của họ [2]. Tại Anh, nghiên cứu về bồi dưỡng ĐNGV ngày càng được chính phủ khuyến khích đặc biệt trong lĩnh vực đào tạo nghề từ cuối những năm 1980. Các kĩ năng trình độ chuyên môn quan trọng của ĐNGV dạy nghề được tổ chứcThe Qualifications and CurriculumAuthority (QCA) đưa ra vào năm 2000, bắt nguồn từ hai bộ tiêu chuẩn trước đó- bộ tiêu chuẩn đầu tiênđược xuất bảnvào năm 1992,và lần thứ hai được giới thiệu vào năm1995(Sử dụng chủ yếu trong xác nhận trình độ chuyên môn trong dạy nghề cấp quốc gia và chương trình cấp bằng dạy nghề quốc gia nói chung). 19 Tại Ấn độ, vào năm 1988 đã quyết định thành lập hàng loạt các trung tâm học tập trong cả nước nhằm tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi người. Việc bồi dưỡng ĐNGV được tiến hành ở các trung tâm này đã mang lại hiệu quả rất thiết thực. Tại Philippin, công tác nâng cao chất lượng ĐNGV không tiến hành tổ chức trong năm học mà tổ chức bồi dưỡng thành từng khóa học trong thời gian nghỉ hè. Hè thứ nhất bao gồm các nội dung môn học, nguyên tắc dạy học, tâm lý học và đánh giá giáo dục; Hè thứ hai gồm các môn về quan hệ con người, triết học giáo dục, nội dung và phương pháp giáo dục; Hè thứ ba gồm nghiên cứu giáo dục, viết tài liệu trong giáo dục và Hè thứ tư gồm kiến thức nâng cao, kĩ năng nhận xét, vấn đề lập kế hoạch giảng dạy, viết tài liệu giảng dạy, viết sách giáo khoa, viết sách tham khảo. Tại Nhật Bản, việc bồi dưỡng và đào tạo lại cho ĐNGV, cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao động sư phạm. Tùy theo thực tế của từng đơn vị, từng cá nhân mà cấp quản lý giáo dục đề ra các phương thức bồi dưỡng khác nhau trong một phạm vi theo yêu cầu nhất định. Cụ thể là mỗi cơ sở giáo dục cử từ 3 đến 5 GV được đào tạo lại một lần theo chuyên môn mới và tập trung nhiều vào đổi mới phương pháp dạy học. Tại Thái Lan, từ năm 1998 việc bồi dưỡng ĐNGV được tiến hành ở các trung tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện giáo dục cơ bản, huấn luyện kĩ năng nghề nghiệp và thông tin tư vấn cho mọi người dân trong xã hội. Khi nghiên cứu về bồi dưỡng, phát triển ĐNGV, ngoài sự thống nhất về nội dung các nhiệm vụ phát triển nguồn nhân lực, những nghiên cứu gần đây trên thế giới đều dành sự quan tâm đặc biệt đến chất lượng của ĐNGV, đề cao việc phát triển bền vững và thích ứng nhanh của mỗi GV và cả ĐNGV với những thay đổi ngày càng nhanh chóng về giáo dục trên thế giới. Nhất là việc xuất hiện các công nghệ dạy học mới đã dẫn đến nhu cầu thay đổi vai trò và 20