Tài liệu Luận văn giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại công ty cổ phần đầu tư phát triển hạ tầng viễn thông acom

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI --------------------------------------- LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH : QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐỀ TÀI LUẬN VĂN GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG VIỄN THÔNG ACOM NGUYỄN ANH TUẤN NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. NGUYỄN MINH DUỆ HÀ NỘI, 2012 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ MỤC LỤC Lời cam đoan Danh mục các ký hiệu, từ viết tắt Danh mục bảng biểu, sơ đồ LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................................1 Chương 1:LÝ LUẬN CHUNG VỀ HIỆU QUẢ KINH DOANH ........................4 1.1- Khái niệm về Hiệu quả kinh doanh .................................................................4 1.2. Bản chất của hiệu quả kinh doanh. ..................................................................7 1.3. Phân loại của hiệu quả kinh doanh. .................................................................8 1.4. Các chỉ tiêu đánh giá Hiệu quả kinh doanh. ..................................................11 1.5. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả kinh doanh ...........................................20 1.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến KQKD của doanh nghiệp .................................22 1.6.1. Các nhân tố bên trong .......................................................................22 1.6.2. Các nhân tố bên ngoài........................................................................26 1.7. Phương hướng, biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh28 Tóm tắt chương 1 ..................................................................................................31 Chương 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Ở CÔNG TY CP ĐẦU TƯ VÀ PTHT VIỄN THÔNG ACOM...........32 2.1- Những nét khái quát về Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển hạ tầng Viễn thông Acom...........................................................................................................32 2.1.1. Vài nét về quá trình hình thành và phát triển của công ty .................32 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Công ty cổ phần đầu tư phát triển hạ tầng viễn thông ACOM ................................................................................................33 2.1.3. Bộ máy tổ chức và quản lý kinh doanh của Công ty Acom ..............35 2.2- Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty Acom.....................................37 LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ 2.2.1. Đặc điểm về sản phẩm của Công ty...................................................37 2.2.2. Đặc điểm về lao động của Công ty: ...................................................37 2.3. Phân tích tình hình thực trạng hiệu quả kinh doanh ở Công ty Acom ..........38 2.3.1. Phân tích nhóm chỉ tiêu đầu vào. .......................................................38 2.3.2. Phân tích nhóm chỉ tiêu đầu ra (kết quả) ...........................................44 2.3.3. Phân tích đánh giá hiệu quả kinh doanh của Công ty Acom .............51 2.4. Đánh giá chung hiệu quả kinh doanh của Công ty Acom .............................64 2.4.1. Kết quả đạt được: ...............................................................................64 2.4.2. Những tồn tại: ....................................................................................65 Tóm tắt chương 2 ..................................................................................................67 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA CÔNG TY ACOM ......................................................................................68 3.1. Định hướng kinh doanh và phát triển dịch vụ: ..............................................68 3.1.1. Cơ sở hoạch định phương hướng mục tiêu. .......................................68 3.1.2. Mục tiêu đến năm 2013......................................................................69 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty Acom ...69 3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao trình độ nghiệp vụ cho CBNV. .....................70 3.2.2. Giải pháp 2: Giảm chi phí..................................................................72 3.2.3. Giải pháp 3: Tăng cường công tác huy động vốn và thu hồi vốn......76 3.2.4. Giải pháp 4: Tăng cường quản lý chất lượng công trình....................78 Tóm tắt chương 3 ..................................................................................................83 KẾT LUẬN.........................................................................................................84 TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................85 LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của chính bản thân tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn theo đúng quy định và trung thực, nếu có gì sai trái tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. HỌC VIÊN Nguyễn Anh Tuấn LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ LỜI CÁM ƠN Với tất cả tình cảm, lòng chân thành và kính trọng, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy cô giáo Viện Kinh tế và Quản lý- Trường Đại học Bách khoa Hà nội đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt, Em xin chân thành cám ơn Giảng viên PGS.TS Nguyễn Minh Duệ, đã tận tình hướng dẫn em trong quá trình thực hiện Luận văn tốt nghiệp. Em xin cám ơn tới toàn thể cán bộ nhân viên Công ty Cổ phần đầu tư và Phát triển hạ tầng Viễn thông Acom đã tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình thực hiện Luận văn tốt nghiệp. Trân trọng! Hà nội, tháng 03 năm 2012 Học viên Nguyễn Anh Tuấn LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Công ty Acom Diễn giải : Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Hạ tầng Viễn thông Acom CP : Cổ phần PTHT : Phát triển hạ tầng SXKD : Sản xuất kinh doanh QTKD : Hiệu quả kinh doanh HQKD : Hiệu quả kinh doanh KD : Kinh doanh NSLĐ : Năng suất lao động CBNV : Cán bộ nhân viên NVL : Nguyên vật liệu LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ TT Tên bảng Trang 1 Bảng 2.1 : Các số liệu tài chính của Công ty Acom 40 2 Bảng 2.2 : Phân tích tình hình biến động lao động của Công ty Acom 43 3 Bảng 2.3 : Phân tích chỉ tiêu doanh thu cua Công ty Acom 44 4 Bảng 2.4 : Doanh thu các nhóm hàng của Công ty Acom 45 5 Bảng 2.5 : Bảng phân tích lợi nhuận của Công ty Acom 49 6 Bảng 2.6 : Bảng phân tích hệ số doanh lợi của doanh thu 52 7 Bảng 2.7 : Bảng phân tích tỷ suất lợi nhuận theo chi phí 54 8 Bảng 2.8 : Bảng phân tích tỷ suất lợi nhuận của vốn kinh doanh 55 9 Bảng 2.9 : Bảng phân tích Hiệu quả sử dụng vốn cố định 57 10 Bảng 2.10 : Bảng phân tích Hiệu quả sử dụng vốn lưu động 58 11 Bảng 2.11 : Bảng phân tích số vòng quay của vốn lưu động 59 12 Bảng 2.12 : Bảng phân tích số ngày của một vòng quay vốn lưu động 60 13 Bảng 2.13 : Bảng phân tích doanh thu bình quân một lao động 61 14 Bảng 2.14 : Bảng phân tích mức sinh lời của một lao động 62 15 Bảng 3.1 : Mục tiêu về doanh thu, lợi nhuận của công ty đến năm 2013 69 16 Bảng 3.2 : Kết quả đạt được sau khi giảm chi phí 75 17 Sơ đồ 3.1 : Sơ đồ nhân quả trong quản lý chất lượng 81 LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài: Kinh tế thị trường là việc tổ chức nền kinh tế xã hội dựa trên cơ sở một nền sản xuất hàng hoá. Thị trường luôn mở ra các cơ hội kinh doanh mới, nhưng đồng thời cũng chứa đựng những nguy cơ đe doạ cho các doanh nghiệp. Để có thể đứng vững trước qui luật cạnh tranh khắc nghiệt của cơ chế thị trường đòi hỏi các doanh nghiệp luôn phải vận động, tìm tòi một hướng đi cho phù hợp. Việc đứng vững này chỉ có thể khẳng định bằng cách hoạt động kinh doanh có hiệu quả. Hiệu quả kinh doanh là vấn đề đặt ra cho mọi doanh nghiệp, đặc biệt là trong điều kiện kinh tế thị trường. Các nhà đầu tư, các chủ doanh nghiệp trước khi ra quyết định bỏ vốn đầu tư vào một nghành, một sản phẩm dịch vụ nào đó ngoài việc trả lời các câu hỏi Sản xuất caí gì? Sản xuất như thế nào? Sản xuất cho ai?, còn phải biết chi phí bỏ ra và lợi ích thu được. Dĩ nhiên rằng, lợi ích thu được phải lớn hơn chi phí bỏ ra mới mong thu được lợi nhuận. Hay nói cách khác, các nhà đầu tư, các chủ doanh nghiệp bao giờ cũng mong muốn được lợi nhuận tối đa với một chi phí thấp nhất có thể. Sở dĩ nói như vậy thì lợi ích (lợi nhuận) nói rộng ra vừa là hiệu quả kinh doanh, vừa là động lực, vừa là tiền đề để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển được trong điều kiện cạnh tranh vô cùng khắc nghiệt, mọi rủi ro, bất trắc luôn có thể xảy ra, nguy cơ phá sản luôn rình rập... Trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, hiệu quả kinh doanh là yếu tố được các doanh nghiệp quan tâm hàng đầu. Đối với các doanh nghiệp đây là vấn đề khó khăn chưa được giải quyết triệt để. Để giải quyết LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 1- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ nó không những phải có kiến thức, năng lực, mà cần có kinh nghiệm thực tế, trải nghiệm, sự nhạy bén với thị trường. Trước những khó khăn đó của doanh nghiệp, dưới sự hướng dẫn của PGS. TS Nguyễn Minh Duệ, Tôi chọn nghiên cứu đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Hạ tầng Viễn Thông ACOM” 2. Mục tiêu nghiên cứu: - Luận văn hệ thống hóa các vấn đề lý luận về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp việt nam - Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động kinh doanh của của Công ty Acom trong những năm gần đây, chỉ ra những kết quả đạt được và chưa được, những hạn chế còn tồn tại. - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty Acom 3. Đối tượng, phạm vi, và phương pháp nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động khinh doanh của Công ty Acom qua những năm qua. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu thực tiễn hoạt động kinh doanh của Công ty Acom và chủ yếu xem xét, phân tích, đánh giá các chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp thông qua các số liệu, tài liệu về báo hoạt động kinh doanh của Công ty Acom trong giai đoạn 2009-2011. - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp quan sát, tổng hợp, so sánh, phân tích, loại trừ dựa trên các chỉ tiêu, tiêu chí về hiệu quả kinh doanh và phương pháp phân tích thống kê để nghiên cứu. LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 2- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ 4. Kết cấu luận văn: Gồm 3 chương - Chương 1: Lý luận chung về hiệu quả kinh doanh - Chương 2 : Phân tích thực trạng hiệu quả kinh doanh của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển hạ tầng Viễn thông Acom - Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển hạ tầng Viễn thông Acom LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 3- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ HIỆU QUẢ KINH DOANH 1.1- Khái niệm về Hiệu quả kinh doanh Hiện nay, cũng có nhiều ý kiến khác nhau về thuật ngữ hiệu quả kinh doanh xuất phát từ các góc độ nghiên cứu khác nhau về vấn đề hiệu quả kinh doanh và sự hình thành phát triển của nghành quản trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, người ta có thể chia các quan điểm thành các nhóm cơ bản sau đây: Nhóm thứ nhất cho rằng: Hiệu quả kinh doanh là kết quả thu được trong hoạt động kinh doanh, là doanh thu tiêu thụ hàng hóa. Theo quan điểm này, hiệu quả kinh doanh đồng nhất với kết quả kinh doanh và với các chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh. Quan điểm này không đề cập đến chi phí kinh doanh, nghĩa là nếu hoạt động kinh doanh tạo ra cùng một kết quả thì có cùng một mức hiệu quả, mặc dù hoạt động kinh doanh đó có hai mức chi phí khác nhau. Nhóm thứ hai cho rằng: Hiệu quả kinh doanh là quan hệ tỷ lệ giữa phần tăng thêm của kết quả và phần tăng thêm của chi phí. Quan điểm này nói lên quan hệ so sánh một cách tương đối giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó, nhưng lại chỉ xét đến phần kết quả và chi phí bổ sung. Nhóm thứ ba cho rằng: Hiệu quả kinh doanh là một đại lượng so sánh giữa kết quả thu được và chi phí bỏ ra để thu được kết quả đó. Quan điểm này đã phản ánh được mối liên hợp bản chất của hiệu quả kinh doanh, vì nó gắn được kết quả với chi phí bỏ ra, coi hiệu quả kinh doanh là sự phản ánh trình độ sử dụng các chi phí. Tuy nhiên, kết quả và chi phí đều luôn LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 4- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ luôn vận động, nên quan đIểm này chưa biểu hiện được tương quan về về lượng và chất giữa kết quả và chi phí. Nhóm thứ tư cho rằng: Hiệu quả kinh doanh phải thể hiện được mối quan hệ giữa sự vận động của chi phí tạo ra kết quả đó, đồng thời phản ánh được trình độ sử dụng các nguồn lực sản xuất. Quan điểm này đã chú ý đến sự so sánh tốc độ vận động của hai yếu tố phản ánh hiệu quả kinh doanh, đó là tốc độ vận động của kết quả và tốc độ vận động của chi phí. Mối quan hệ này phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực sản xuất của doanh nghiệp. Như vậy, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực sản xuất, trình độ tổ chức và quản lý của doanh nghiệp để thực hiện cao nhất các mục tiêu kinh tế, xã hội với chi phí thấp nhất. Hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp gắn chặt với hiệu quả kinh tế của toàn xã hội, vì thế nó cần được xem xét toàn diện cả về mặt định tính lẫn định lượng, không gian và thời gian. Về mặt định tính, mức độ hiệu quả kinh doanh và những nỗ lực của doanh nghiệp phản ánh trình độ quản lý của doanh nghiệp, đồng thời gắn với việc đáp ứng các mục tiêu và yêu cầu của doanh nghiệp và của toàn xã hội. Về mặt định lượng, hiệu quả kinh doanh là biểu thị tương quan giữa kết quả mà doanh nghiệp thu được với chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra để thu kết quả đó. Hiệu quả kinh doanh chỉ có được khi kết qủa đạt được cao hơn chi phí bỏ ra. Mức chênh lệch này càng lớn thì hiệu quả kinh doanh càng cao và ngược lại. Cả hai mặt định tính và định lượng đều có quan hệ chặt chẽ với nhau, không tách rời nhau, trong đó hiệu quả về lượng phải gắn với mục tiêu kinh tế, chính trị, xã hội, môi truờng nhất định. Do vậy chúng ta không thể chấp nhận việc các nhà kinh tế tìm mọi cách để đạt được mục tiêu kinh tế cho dù phải chi phí bất cứ giá nào hoặc thậm chí đánh đổi mục tiêu chính trị, xã hội, môi trường để đạt được mục tiêu kinh tế. LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 5- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ Về mặt thời gian, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp đạt được trong từng thời kỳ, từng giai đoạn, không được làm giảm sút hiệu quả kinh doanh của từng giai đoạn, từng thời kỳ, chu kỳ kinh doanh tiếp theo. Điều đó đòi hỏi bản thân các doanh nghiệp không được vì lợi ích trước mắt mà bỏ đi lợi ích lâu dài. Trong thực tiễn kinh doanh của doanh nghiệp, điều này thường không được tính đến là con nguời khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên không có kế hoạch, thậm chí khai thác sử dụng bừa bãi, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên và phá huỷ môi trường. Cũng không thể quan niệm rằng cắt bỏ chi phí và tăng doanh thu lúc nào cũng có hiệu quả, một khi cắt giảm tuỳ tiện và thiếu cân nhắc các chi phí cải tạo môi trường, tạo cân bằng sinh thái, đầu tư cho giáo dục đào tạo. Như vậy, có thể hiểu “hiệu quả kinh doanh” là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố sản xuất nói riêng, trình độ tổ chức và quản lý nói chung để đáp ứng các nhu cầu xã hội và đạt được các mục tiêu mà doanh nghiệp đã xác định. Hiệu quả kinh doanh biểu thị mối tương quan giữa kết quả mà doanh gnhiệp đạt được với các chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra đẻ đạt được kết quả đó và mối quan hệ giữa sự vận động của kết quả với sự vận động của chi phí tạo ra kết quả đó trong những điều kiện nhất định. Tóm lại, “hiệu quả kinh doanh” phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực (bao gồm nhân lực, tài lực và vật lực…) vào hoạt động sản xuất kinh doanh để có được kết quả cao nhất với chi phí thấp nhất. LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 6- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ Từ khái niệm này, có thể đưa ra công thức chung để đánh giá hiệu quả kinh doanh là: H = K C Trong đó: - H: Hiệu quả kinh doanh - K: Kết quả nhận được - C: Chi phí yếu tố đầu vào Tỷ lệ này càng lớn thì hiệu quả kinh doanh càng cao. Nâng cao hiệu quả kinh doanh được hiểu là làm cho các chỉ tiêu đo lường hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp tăng lên thường xuyên và mức độ đạt được các mục tiêu định tính theo hướng tích cực. 1.2. Bản chất của hiệu quả kinh doanh. Từ khái niệm về hiệu quả nêu ở trên đã khẳng định bản chất của hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh phản ánh được tình hình sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp để đạt mục tiêu cuối cùng của mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của mọi doanh nghiệp là tối đa hoá lợi nhuận. Hiệu quả kinh doanh là phạm trù phức tạp và khó đánh giá. Sở dĩ như vậy vì ở khái niệm này cho ta thấy hiệu quả sản suất kinh doanh được xác định bởi mối tương quan giữa hai đại lượng là kết quả đầu ra và chi phí bỏ ra để có được kết quả đó mà hai đại lượng này đều khó xác định. Về kết quả, chúng ta ít khi xác định được chính xác kết quả mà doanh nghiệp thu được. Ví dụ như kết quả thu được của hoạt động kinh doanh chịu ảnh hưởng của thước đo giá trị đồng tiền- với những thay đổi trên thị trường của nó. LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 7- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ Về chi phí cũng vậy việc xác định đại lượng này không dễ dàng. Vì chi phí cũng chịu ảnh hưởng của đồng tiền hơn thế nữa có thể một chi phí bỏ ra nhưng nó liên quan đến nhiều quá trình trong hoạt động kinh doanh thì việc bổ xung chi phí cho từng đối tượng chỉ là tương đối, và có khi không phải chỉ là chi phí trực tiếp mang lại kết quả cho doanh nghiệp mà còn rất nhiều chi phí gián tiếp như: giáo dục, cải tạo môi trường, sức khoẻ... có tác động không nhỏ đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, các chi phí đó rất khó tính toán trong quá trình xem xét hiệu quả kinh tế. 1.3. Phân loại của hiệu quả kinh doanh. Trong công tác quản lý, phạm trù hiệu quả kinh doanh được biểu hiện dước các dạng khác nhau. Mỗi dạng có những đặc trưng và ý nghĩa cụ thể hiệu quả theo hướng nào đó. Việc phân chia hiệu quả kinh doanh theo các tiêu thức khác nhau có tác dụng thiết thực cho công tác quản lý kinh doanh. Nó là cơ sở để xác định các chỉ tiêu và định mức hiệu quả kinh doanh để từ đó có biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. a) Hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế quốc dân. Hiệu quả tài chính còn gọi là hiệu quả sản xuất kinh doanh hay hiệu quả doanh nghiệp là hiệu quả xem xét trong phạm vi doanh nghiệp. Hiệu quả tài chính phản ánh mối quan hệ lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp nhận được và chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để có được lợi ích kinh tế đó. Hiệu quả tài chính là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư. Biểu hiện chung của hiệu quả doanh nghiệp là lợi nhuận mà mỗi doanh nghiệp đạt được. Tiêu chuẩn cơ bản của hiệu quả này là lợi nhuận cao nhất và ổn định. Hiệu quả kinh tế quốc dân hay còn gọi là hiệu kinh tế xã hội tổng hợp xét trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế. Hiệu quả kinh tế quốc dân mà doanh LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 8- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ nghiệp mang lại cho nền kinh tế quốc dân là sự đóng góp của doanh nghiệp vào phát triển xã hội, tích luỹ ngoại tệ, tăng thu ngân sách, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người lao động... “Hiệu quả tài chính” là mối quan tâm của các doanh nghiệp hoặc các nhà đầu tư, còn “hiệu quả kinh tế quốc dân” là mối quan tâm của toàn xã hội mà đại diện là nhà nước. Hiệu quả tài chính được xem xét theo quan điểm doanh nghiệp, hiệu quả kinh tế quốc dân xem xét theo quan điểm toàn xã hội. Quan hệ giữa hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế quốc dân là mối quan hệ giữa lợi ích bộ phận với lợi ích tổng thể, giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể và toàn xã hội. Đó là quan hệ thống nhất có mâu thuẫn. Trong quản lý kinh doanh không những cần tính hiệu quả tài chính doanh nghiệp mà còn phải tính đến hiệu quả kinh tế xã hội của doanh nghiệp đem lại cho nền kinh tế quốc dân. Hiệu quả kinh tế quốc dân chỉ đạt được trên cơ sở hoạt động có hiệu quả của các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Các doanh nghiệp phải quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội đó chính là tiền đề cho doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả. Để doanh nghiệp quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội nhà nước phải có chính sách đảm bảo kết hợp hài hoà lợi ích xã hội với lợi ích doanh nghiệp và lợi ích cá nhân. b) Hiệu quả chi phí xã hội Hoạt động của bất kỳ doanh nghiệp nào cũng gắn với môi trường và thị trường kinh doanh của nó. Doanh nghiệp nào cũng căn cứ vào thị trường để giải quyết các vấn đề then chốt: Sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Sản xuất cho ai? Mỗi doanh nghiệp đều tiến hành sản xuất kinh doanh của mình trong điều kiện cụ thể về tài nguyên trình độ trang thiết bị kỹ thuật, trình độ tổ chức quản lý lao động quản lý kinh doanh. Họ đưa ra thị trường sản phẩm LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 9- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ với chi phí cá biệt nhất định và người nào cũng muốn tiêu thụ hàng hoá của mình với giá cao nhất. Tuy vậy khi đưa hàng hoá của mình ra thị trường, họ chỉ có thể bán sản phẩm của mình theo giá thị trường nếu chất lượng sản phẩm của họ là tương đương. Bởi vì thị trường chỉ chấp nhận mức hao phí xã hội cần thiết trung bình để sản xuất ra một đơn vị hàng hoá. Quy luật giá trị đặt tất cả các doanh nghiệp với một mức chi phí khác nhau trên cùng một mặt bằng trao đổi, thông qua mức giá cả thị trường. Suy cho cùng chi phí bỏ ra là chi phí xã hội, nhưng tại mỗi doanh nghiệp chúng ta cần đánh giá hiệu quả kinh doanh, thì hao phí lao động xã hội thể hiện dưới dạng cụ thể: - Giá thành sản xuất. - Chi phí sản xuất. Bản thân mỗi loại chi phí lại được phân chia chi tiết hơn. Đánh giá hiệu quả kinh doanh không thể không đánh giá tổng hợp các chi phí trên đây, và cần thiết đánh giá hiệu quả của từng loại chi phí. c) Hiệu quả tuyệt đối và hiệu quả tương đối. Hiệu quả tuyệt đối và hiệu quả tương đối là hai hình thức biểu hiện mối quan hệ giữa kết quả và chi phí. Trong đó hiệu quả tuyệt đối được đo bằng hiệu số giữa kết quả và chi phí. Hiệu quả tương đối được đo bằng tỷ số giữa kết quả và chi phí. Trong công tác quản lý kinh doanh việc xác định hiệu quả nhằm mục tiêu cơ bản: - Để thể hiện và đánh giá trình độ sử dụng các nguồn lực trong hoạt động kinh doanh LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 10- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ - Phân tích luận chứng kinh tế của các phương án khác nhau trong việc thực hiện một nhiệm vụ cụ thể đó để lựa chọn phương án tối ưu nhất. Người ta xác định hiệu quả tuyệt đối khi phải bỏ chi phí ra để thực hiện một phương án quyết định nào đó. Để biết rõ chi phí bỏ ra sẽ thu được bao nhiêu lợi ích cụ thể và mục tiêu cụ thể là gì, từ đó quyết định bỏ tiền ra thực hiện phương án hay quyết định kinh doanh phương án đó không. Vì vậy, trong công tác quản lý kinh doanh, bất cứ việc gì đòi hỏi chi phí, dù một phương án lớn hay một phương án nhỏ đều cần phải tính hiệu quả tuyệt đối. d) Hiệu quả trước mắt và lâu dài. Căn cứ vào lợi ích nhận được trong các khoảng thời gian dài hay ngắn mà người ta đưa ra xem xét đánh giá hiệu quả trước mắt và hiệu quả lâu dài. Lợi ích trong hiệu quả trước mắt là hiệu quả xem xét trong thời gian ngắn. Hiệu quả lâu dài là hiệu quả dược xem xét đánh giá trong một khoảng thời gian dài. doanh nghiệp cần phải xem xét thực hiện các hoạt động kinh doanh sao cho nó mang lại lợi ích trước mắt cũng như lâu dài cho doanh nghiệp. Phải kết hợp hài hoà lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài, không được chỉ vì lợi ích trước mắt mà làm thiệt hại đến lợi ích lâu dài của doanh nghiệp. 1.4. Các chỉ tiêu đánh giá Hiệu quả kinh doanh. Hiệu quả kinh doanh là một chỉ tiêu chất lượng tổng hợp nó liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, và nó phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố đầu vào của doanh nghiệp. Do đó, khi xem xét hiệu quả kinh doanh cần quán triệt một số quan điểm sau: LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 11- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ - Bảo đảm tính toàn diện và hệ thống trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh. Quan điểm này đòi hỏi nâng cao hiệu quả kinh doanh phải xuất phát và đảm bảo yêu cầu nâng cao hiệu quả nền kinh tế xã hội, của ngành, của địa phương và cơ sở. Hơn nữa trong từng đơn vị cơ sở khi xem xét đánh giá hiệu quả kinh doanh phải coi trong tất cả các hoạt động, các lĩnh vực, các khâu của quá trình kinh doanh và phải xem xét đầy đủ các mối quan hệ, các tác động qua lại của các tổ chức, các lĩnh vực trong một hệ thống theo mục tiêu đã xác định. - Đảm bảo tính thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh Quan điểm này đòi hỏi khi đánh giá và xác định mục tiêu biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh phải xuất phát từ đặc điểm, điều kiện kinh tế xã hội của ngành, của địa phương của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Chỉ có như vậy, chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh, phương án kinh doanh của doanh nghiệp mới có đủ cơ sở khoa học thực hiện, đảm bảo lòng tin của người lao động, hạn chế rủi ro, tổn thất. - Phải căn cứ vào kết quả cuối cùng cả về hiện vật và giá trị để đánh giá hiệu quả kinh doanh. Quan điểm này đòi hỏi khi tính toán đánh giá hiệu quả một mặt phải căn cứ vào số lượng hàng hoá đã tiêu thụ và giá trị thu nhập của những hàng hoá đó theo giá cả thị trường, mặt khác phải tính toán đủ chi phí đã chi ra để sản xuất và tiêu thụ hàng hoá đó. Căn cứ vào kết quả cuối cùng cả về hiện vật và giá trị đó là đòi hỏi tất yếu của nền kinh tế thị trường. Ngoài ra còn đòi hỏi các nhà kinh doanh phải tính toán đúng đắn hợp lý lượng hàng hoá mua vào cho quá trình kinh doanh tiếp theo. Điều đó còn cho phép đánh giá đúng đắn khả năng thoả mãn nhu cầu của thị trường về hàng LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 12- Nguyễn Anh Tuấn TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ hoá và dịch vụ theo cả giá trị và hiện vật tức là cả giá trị sử dụng và giá trị hàng hoá mà thị trường cần. Hiệu quả kinh doanh không chỉ là mục tiêu kinh tế tổng hợp mà còn là nhiệm vụ cơ bản của công tác quản trị doanh nghiệp. Để đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp trong cơ chế thị truờng, người ta thường sử dụng một hệ thống chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.Hệ thống chỉ tiêu này cho ta thấy rõ kết quả về lượng của phạm trù hiệu quả kinh tế, hiệu quả đạt được cao hay thấp sau mỗi chu kỳ kinh doanh. a) Hiệu quả kinh tế tài chính Khi xem xét đánh giá hiệu quả kinh doanh của một doanh nghiệp, người ta thường quan tâm trước hết tới lợi nhuận. Lợi nhuận là đại lượng tuyệt đối, là mục tiêu và là thước đo chủ yếu để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Chỉ tiêu này được tính toán theo công thức: P = D – (Z +TH + TT) Trong đó: P : Lợi nhuận của doanh nghiệp trong 1 kỳ kinh doanh D : Doanh thu tiêu thụ trong 1 kỳ kinh doanh Z : Giá thành sản phẩm trong 1 kỳ kinh doanh TH: Các loại thuế phải nộp sau mỗi kỳ TT : Các loại tổn thất sau mỗi kỳ kinh doanh Khi lợi nhuận càng lớn thì doanh nghiệp làm ăn càng có lãi. Tuy nhiên bản thân chỉ tiêu lợi nhuận chưa biểu hiện đầy đủ hiệu quả kinh LUẬN VĂN THẠC SỸ QTKD - 13- Nguyễn Anh Tuấn