Tài liệu Luận văn hoạch địch chiến lược kinh doanh cho viễn thông hà nội giai đoạn 2015 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI -----------------------ONG KHẮC QUẾ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO VIỄN THÔNG HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2020 Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN THẠC SỸ KỸ THUẬT NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN ÁI ĐOÀN HÀ NỘI - 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------------------ ONG KHẮC QUẾ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO VIỄN THÔNG HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SỸ KỸ THUẬT QUẢN TRỊ KINH DOANH HÀ NỘI - 2014 LỜI CAM ĐOAN -Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của bản thân với sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn TS. Nguyễn Ái Đoàn - Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. - Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã chỉ rõ nguồn gốc. Những số liệu thu thập và tổng hợp của cá nhân đảm bảo tính khách quan và trung thực. -Nếu có gì sai tôi xin chịu trách nhiệm trước Hội đồng khoa học viện Quản lý kinh tế - Viện sau đại học- Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội. Tác giả Ong Khắc Quế Trang i LỜI CẢM ƠN    Trong quá trình học tập, nghiên cứu, hoàn thành luận văn tốt nghiệp tôi tự nhận thấy đã được nâng cao một bước về nhận thức. Với một thời gian gắn bó cuộc đời với Viễn thông Hà Nội, qua bản luận văn này tôi hy vọng rằng sẽ đóng góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp phát triển bền vững của Viễn thông Hà Nội trong giai đoạn cạnh tranh gay gắt của ngành viễn thông. Tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới Ban giám hiệu, Viện Đào tạo sau Đại học, Viện Kinh tế và Quản lý cùng thầy cô giáo Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi. Đặc biệt tôi vô cùng biết ơn thầy giáo TS Nguyễn Ái Đoàn đã đã hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình xây dựng đề cương, thu thập số liệu và phương pháp nghiên cứu để hoàn thành bản luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo, các phòng chức năng Viễn thông Hà Nội đã cung cấp tài liệu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình làm việc, thu thập số liệu tại Viễn thông Hà Nội để tôi có thể hoàn thành luận văn. Do kiến thức, kinh nghiệm và thời gian nghiên cứu có hạn nên nội dung ý nghĩa, tác dụng thực tế của bản luận văn này chắc chắn còn nhiều thiếu sót, hạn chế. Tôi rất mong được sự tham gia góp ý kiến của các Thầy Cô giáo và được sự cộng tác của các đồng nghiệp để bản luận văn hoàn thiện hơn nữa. /. Xin trân trọng cảm ơn ! Hà Nội, ngày 20 tháng 3năm 2014 Người thực hiện Ong Khắc Quế Trang ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i  LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii  DANH MỤC HÌNH VẼ........................................................................................ vi  DANH MỤC BẢNG............................................................................................. vi  KÝ HIỆU ............................................................................................................. vii  PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................... 1  1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài........................................................................ 1  2. Phương pháp khoa học................................................................................... 1  3. Mục đích nghiên cứu đề tài............................................................................ 2  4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 2  5. Những đóng góp thực tiễn ............................................................................. 2  6. Dự kiến bố cục của luận văn.......................................................................... 2  CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC KINH DOANH ..................... 3  1.1 Khái niệm về quản trị chiến lược ..................................................................... 3  1.1.1 Khái niệm về chiến lược ........................................................................... 3  1.1.2. Khái niệm về quản trị chiến lược............................................................. 4  1.2 Nội dung cơ bản của hoạch định chiến lược:................................................... 4  1.2.1 Mô hình quản trị chiến lược: .................................................................... 4  1.2.2 Mô hình hoạch định chiến lược ................................................................ 5  1.2.2.1 Phân tích môi trường kinh doanh: ..................................................... 5  1.2.2.2 Xác định chức năng và nhiệm vụ mục tiêu ..................................... 12  1.2.3 Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược ................................... 14  1.3 Các cấp chiến lược ......................................................................................... 14  1.3.1 Chiến lược cấp Công ty .......................................................................... 14  1.3.1.1 Chiến lược tăng trưởng tập trung .................................................... 14  1.3.1.2 Chiến lược tăng trưởng bằng con đường hội nhập (liên kết) .......... 15  1.3.1.3 Chiến lược tăng trưởng bằng cách đa dạng hóa .............................. 15  1.3.1.4 Chiến lược suy giảm........................................................................ 15  1.3.1.5 Chiến lược hỗn hợp ......................................................................... 16  1.3.1.6 Chiến lược hướng ngoại .................................................................. 16  1.3.2 Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh .......................................................... 17  1.3.3 Chiến lược cấp bộ phận chức năng......................................................... 18  1.3.3.1 Chiến lược sản xuất ......................................................................... 18  1.3.3.2 Chiến lược tài chính ........................................................................ 19  1.3.3.3 Chiến lược nghiên cứu và phát triển ............................................... 20  1.3.3.4 Chiến lược quản trị nguồn nhân lực ................................................ 20  1.3.3.5 Chiến lược marketing ...................................................................... 20  1.4 Các công cụ giúp hoạch định chiến lược ....................................................... 21  1.4.1 Công cụ phân tích môi trường ................................................................ 21  1.4.1.1 Lập bảng tổng hợp môi trường kinh doanh..................................... 21  1.4.1.2 Phân tích các mặt mạnh, yếu, cơ hội, nguy cơ ................................ 21  1.4.2 Công cụ phân tích đầu tư ........................................................................ 23  1.4.2.1 Ma trận thị phần/tăng trưởng của Boston Consulting Group(BCG)23  Trang iii 1.4.2.2. Ma trận Mc Kinsey......................................................................... 25  1.4.3 Ma trận phân tích cạnh tranh (ma trận hình ảnh cạnh tranh).................. 26  1.4.4 Công cụ lựa chọn chiến lược .................................................................. 28  1.5 Kết luận .......................................................................................................... 30  CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH CÁC CĂN CỨ HÌNH THÀNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH ............................................................................................................... 31  CHO VIỄN THÔNG HÀ NỘI............................................................................. 31  2.1 Giới thiệu về Viễn thông Hà Nội ................................................................... 31  2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ............................................................. 31  2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức bộ máy của Vnpt Hà Nội........ 35  2.1.2.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy của Viễn thông Hà Nội............................. 35  2.1.2.2 Chức năng, nhiệm vụ của Viễn thông Hà Nội ................................ 37  2.2 Phân tích môi trường vĩ mô............................................................................ 37  2.2.1 Phân tích môi trường kinh tế .................................................................. 38  2.2.1.1 Phân tích sự ảnh hưởng của tốc độ tăng trưởng kinh tế .................. 38  2.2.1.2 Phân tích sự ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái và chính sách tiền tệ... 39  2.2.1.3 Phân tích sự ảnh hưởng của lạm phát.............................................. 40  2.2.1.4.Phân tích sự ảnh hưởng của tỷ lệ thất nghiệp.................................. 40  2.2.1.5 Phân tích sự ảnh hưởng của nhà đầu tư nước ngoài........................ 41  2.2.1.6 Ảnh hưởng của lãi suất ngân hàng .................................................. 43  2.2.2 Phân tích sự ảnh hưởng của điều kiện chính trị...................................... 44  2.2.3 Phân tích sự ảnh hưởng của các điều kiện luật pháp - chính sách.......... 45  2.2.4 Phân tích sự thay đổi của công nghệ ...................................................... 45  2.2.5 Phân tích sự ảnh hưởng của các điều kiện văn hóa, xã hội .................... 47  2.3 Phân tích môi trường nghành ......................................................................... 48  2.3.1 Phân tích đối thủ cạnh tranh ................................................................... 48  2.3.2 Phân tích áp lực của nhà cung ứng ......................................................... 51  2.3.3 Phân tích áp lực của khách hàng............................................................. 52  2.3.4 Phân tích áp lực của sản phẩm thay thế.................................................. 55  2.3.5 Phân tích ảnh hưởng của các đối thủ tiềm năng ..................................... 57  2.4 Phân tích nội bộ Viễn thông Hà nội............................................................... 57  2.4.1 Phân tích lao động .................................................................................. 57  2.4.2 Phân tích tài chính .................................................................................. 60  2.4.3 Công nghệ ............................................................................................... 62  2.4.4 Tình hình tổ chức kênh tiêu thụ .............................................................. 63  2.4.5 Các chính sách Marketing ...................................................................... 64  2.4.6 Phân tích môi trường văn hóa của Công ty ............................................ 67  2.5 Tổng hợp các cỏ hội và nguy cơ, điểm mạnh và điểm yếu............................ 68  2.5.1 Tổng hợp các yếu tố kinh doanh chiến lược........................................... 68  2.5.2 Phân tích định hướng chiến lược ............................................................ 74  CHƯƠNG 3 HÌNH THÀNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CHO VNPT HÀ NỘI CHO ĐẾN NĂM 2020 ................................................................................ 77  3.1 Tầm nhìn chiến lược, sứ mệnh và mục tiêu ................................................... 77  3.1.1 Tầm nhìn chiến lược ............................................................................... 77  Trang iv 3.1.2 Sứ mệnh của Công ty.............................................................................. 77  3.1.3 Mục tiêu chiến lược của Công ty............................................................ 77  3.2 Phân tích lựa chọn chiến lược cho VNPT Hà Nội cho đến 2020 .................. 78  3.2.1 Cơ sở lựa chọn chiến lược theo mô hình SWOT.................................... 78  3.2.2 Phân tích SWOT ..................................................................................... 79  3.2.3 Lựa chọn phương án chiến lược cho VNPT Hà Nội cho đến 2020........ 81  3.2.4 Giải pháp chiến lược............................................................................... 82  3.2.4.1 Giải pháp thâm nhập thị trường....................................................... 82  3.2.4.2 Giải pháp giảm chi phí sản xuất kinh doanh: .................................. 83  3.2.4.4 Giải pháp Marketing........................................................................ 86  3.2.4.5 Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .............................. 91  3.2.4.6 Giải pháp về tài chính...................................................................... 94  KẾT LUẬN .......................................................................................................... 96  TÀI LIÊU THAM KHẢO...................................................................................98 Trang v DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1. Mô hình quản trị chiến lược................................................................... 5  Hình 1.2. Mô hình hoạch định chiến lược.............................................................. 5  Hình 1.3. Sơ đồ môi trường tác nghiệp trong ngành.............................................. 7  Hình 1.4. Ma trận nội dung và ưu thế cạnh tranh ................................................ 17  Hình 1.5. Ma trận cơ hội ...................................................................................... 22  Hình 1.6. Ma trận nguy cơ ................................................................................... 23  Hình 1.7: Ma trận BCG........................................................................................ 24  Hình 1.8 Lưới chiến lược kinh doanh .................................................................. 25  Hình 2.1 Mô hình tổ chức .................................................................................... 36  DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Tổng hợp môi trường kinh doanh........................................................ 21  Bảng 1.2 Ma trận SWOT ..................................................................................... 23  Bảng 1.3 Khung đánh giá năng lực cạnh tranh ................................................... 27  Bảng 1.4. Ma trận QSPM..................................................................................... 28  Bảng 2.1 Cơ cấu lao động .................................................................................... 58  Bảng 2.2 Tổng hợp kết quả sản xuất kinh doanh của VTHN từ 2010-2013 ....... 60  Bảng 2.3: Biểu đồ minh họa doanh thu của Viễn thông Hà Nội từ 2010-2013.. 61  Bảng 2.4 Một số chỉ tiêu kết quả của ngành Viễn thông Việt Nam 2010-2013 .. 62  Bảng 2.5 Doanh thu của VNPT Hà Nội do đầu tư công nghệ từ 2010-2013 ..... 62  Bảng 2.6 Tổng hợp các cơ hội và nguy cơ........................................................... 68  Bảng 2.7 Các điểm mạnh và yếu của VNPT Hà Nội........................................... 69  Bảng 3.1: Ma trận SWOT giúp hình thành chiến lược ........................................ 79  Trang vi KÝ HIỆU STT VIẾT ĐẦY ĐỦ VIẾT TẮT 1 Tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam VNPT 2 Viễn thông Hà nội 3 Công ty điện toán và truyền số liệu VDC 4 Công ty dịch vụ viễn thông Vinaphone VNP 5 Công ty thông tin di động Mobifone VMS 6 Công ty cổ phần bưu chính viễn thông Sài gòn SPT 7 Tập đoàn viễn thông quân đội 8 Công ty thông tin EVN telecom 9 Công ty cổ phần viễn thông Hà nội HT Telecom 10 Tổng công ty Viễn thông tòan cầu Gtel 11 Công ty cổ phần FPT FPT 12 Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC VNPT Hà Nội Trang vii Viettel EVN Telecom Trang viii PHẦN MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài Toàn cầu hóa là xu thế tất yếu của quá trình phát triển kinh tế trong thời đại ngày nay. Thời đại toàn cầu hóa đã mở ra nhiều cơ hội cho các quốc gia, các công ty và các tập đoàn kinh tế lớn, bởi toàn cầu hóa thúc đẩy hoạt động thương mại, đầu tư và chuyển giao công nghệ là động lực tạo ra tăng trưởng kinh tế. Toàn cầu hóa gắn liền với quá trình mở cửa thị trường. Thị trường chiếm vị trí chủ đạo, do đó ai chiếm được thị trường thì người đó có quyền chủ động đặt ra các luật chơi đồng thời có nhiều lợi thế cạnh tranh. Chúng ta đang tiến hành công cuộc Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước trong xu thế toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới; xu thế đó đã tạo ra nhiều thời cơ, cơ hội nhưng cũng chứa đựng không ít những nguy cơ, thách thức mà các doanh nghiệp phải đối mặt; đó là sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt bởi vì trên thị trường không chỉ có các ngành kinh doanh nội địa xuất hiện ngày càng nhiều mà còn có sự tham gia của các doanh nghiệp nước ngoài với các ưu thế vượt trội về vốn, khoa học công nghệ, trình độ và kinh nghiệm quản lý... Các doanh nghiệp trong ngành Viễn thông Việt Nam nói chung và Viễn thông Hà Nội nói riêng không nằm ngoài xu thế chung đó. Trong bối cảnh như vậy, để đứng vững và phát triển đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chiến lược phát triển đúng đắn, phù hợp với đặc điểm, sắc thái mới của nền kinh tế. Đặc biệt đối với Viễn thông Hà Nội - Một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh với sự đổi mới công nghệ nhanh chóng; hoạt động trên thị trường đầy tiềm năng nhưng cũng tương đối khó tính, cạnh tranh gay gắt thì điều này lại càng mang tính cấp bách. Xuất phát từ yêu cầu thực tế đó, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Hoạch định chiến lược kinh doanh cho Viễn thông Hà nội đến năm 2020” làm đề tài luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ Quản trị kinh doanh. 2. Phương pháp khoa học Sử dụng phương pháp tổng hợp để nghiên cứu như duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương pháp điều tra, phân tích kinh tế, tiếp cận hệ thống; phương pháp mô hình hoá kết hợp nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Trang 1 3. Mục đích nghiên cứu đề tài Vận dụng các vấn đề lý luận và phương pháp luận về giải pháp chiến lược kinh doanh trên cơ sở phân tích môi trường, xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, nguy cơ để từ đó đề xuất một số biện pháp chiến lược kinh doanh của Viễn thông Hà Nội đến năm 2020. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động kinh doanh và chiến lược phát triển của VNPT Hà Nội - doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực viễn thông. b. Phạm vi nghiên cứu: - Thực trạng hoạt sản xuất kinh doanh của Viễn thông Hà Nội trong giai đoạn hiện nay. - Các nhân tố tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh của Viễn thông Hà Nội đến năm 2020. 5. Những đóng góp thực tiễn Đề tài đã hệ thống hoá được những vấn đề lý luận và phương pháp luận về công tác hoạch định chiến lược kinh doanh. Ứng dụng những vấn đề lý luận đó vào việc phân tích tình hình hoạt động kinh doanh của Viễn thông Hà Nội, tìm ra thời cơ, nguy cơ, đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu trong hoạt động kinh doanh từ đó đề xuất một số giải pháp mang tính chất định hướng nhằm củng cố, nâng cao vị thế của Viễn thông Hà Nội. Hình thành chiến lược kinh doanh của Viễn thông Hà nội đến năm 2020. 6. Dự kiến bố cục của luận văn Ngoài lời mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lược kinh doanh Chương 2: Phân tích các căn cứ hình thành chiến lược kinh doanh tại Viễn thông Hà Nội. Chương 3: Một số giải pháp trong chiến lược kinh doanh của Viễn thông Hà Nội đến năm 2020. Trang 2 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHIẾN LƯỢC KINH DOANH 1.1 Khái niệm về quản trị chiến lược 1.1.1 Khái niệm về chiến lược Hiện tại có nhiều định nghĩa khác nhau về chiến lược, nguyên nhân cơ bản có sự khác nhau này là do có các hệ thống quan niệm khác nhau về tổ chức nói chung và các phương pháp tiếp cận khác nhau về chiến lược của tổ chức nói riêng. Theo Jonhson và Scholes, chiến lược được định nghĩa như sau: “Chiến lược là việc xác định định hướng và phạm vi hoạt động của một tổ chức trong dài hạn, ở đó tổ chức phải giành được lợi thế thông qua việc kết hợp các nguồn lực trong một môi trường nhiều thử thách, nhằm thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của thị trường và đáp ứng mong muốn của các tác nhân có liên quan đến tổ chức”. Theo định nghĩa này chiến lược của một doanh nghiệp được hình thành để trả lời các câu hỏi sau: - Hoạt động kinh doanh sẽ diễn ra ở đâu trong dài hạn. - Hoạt động kinh doanh sẽ cạnh tranh trên thị trường sản phẩm nào và phạm vi các hoạt động. - Bằng cách nào hoạt động kinh doanh được tiến hành tốt hơn đối thủ cạnh tranh. - Nguồn lực cần thiết tạo ra lợi thế cạnh tranh. - Các nhân tố thuộc môi trường bên ngoài tác động đến khả năng cạnh tranh của Doanh nghiệp. Theo Micheal Porter, “chiến lược là việc tạo ra một sự hài hòa giữa các hoạt động của một công ty. Sự thành công của chiến lược chủ yếu dựa vào việc tiến hành tốt nhiều việc và kết hợp chúng với nhau. Cốt lõi của chiến lược là lựa chọn cái chưa được làm”. Theo cách tiếp cận này, chiến lược là tạo ra sự khác biệt trong cạnh tranh, tìm và thực hiện cái chưa được làm. Bản chất của chiến lược là xây dựng được lợi thế cạnh tranh. Chiến lược là xây dựng một vị trí duy nhất và có giá trị tác động một nhóm các hoạt động khác biệt. Trang 3 1.1.2. Khái niệm về quản trị chiến lược Có nhiều định nghĩa về “quản trị chiến lược” có thể áp dụng được: Quản trị chiến lược là tổng hợp các hoạt động hoạch định, tổ chức thực hiện và kiểm tra, điều chỉnh chiến lược kinh doanh diễn ra lặp đi, lặp lại theo hoặc không theo chu kỳ thời gian nhằm đảm bảo rằng Doanh nghiệp luôn tận dụng được cơ hội, thời cơ cũng như hạn chế hoặc xóa bỏ được các đe dọa, cạm bẫy trên con đường thực hiện các mục tiêu của mình. (Theo giáo trình Quản trị chiến lược do Thạc sĩ Lê Thị Bích Ngọc biên soạn). Quản trị chiến lược là quá trình quản lý việc theo đuổi chức năng, nhiệm vụ của một tổ chức trong khi quản lý mối quan hệ của tổ chức đó đối với môi trường của nó. Quản trị chiến lược là tập hợp các quyết định và hành động quản lý quyết định sự thành công lâu dài của Công ty. Quản trị chiến lược là tập hợp các quyết định và biện pháp hành động dẫn đến việc hoạch định và thực hiện các chiến lược nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức. Trong Luận văn này, định ngĩa dưới đây được sử dụng làm cơ cở: “Quản trị chiến lược là quá trình nghiên cứu các môi trường hiện tại cũng như tương lai, hoạch định các mục tiêu của tổ chức; đề ra, thực hiện và kiểm tra việc thực hiện các quyết định nhằm đạt được các mục tiêu đó trong môi trường hiện tại cũng như tương lai”. (Theo giáo trình chiến lược và sách lược kinh doanh – NXB thống kê). 1.2 Nội dung cơ bản của hoạch định chiến lược: 1.2.1 Mô hình quản trị chiến lược: Mô hình quản trị chiến lược được thể hiện như hình 1.1. Bao gồm các bước: + Phân tích môi trường: + Xác định chức năng và nhiệm vụ mục tiêu; + Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược; + Thực hiện chiến lược; Trang 4 + Đánh giá và kiểm tra thực hiện. Hình 1.1. Mô hình quản trị chiến lược (Nguồn: Garry D. Smith và cộng sự, Chiến lược và sách lược kinh doanh ) Phân tích môi trường Mối liên hệ ngược Xác định chức năng nhiệm vụ mục tiêu Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược Thực hiện chiến lược Đánh giá và kiểm tra thực hiện 1.2.2 Mô hình hoạch định chiến lược Mối liên hệ ngược Hình 1.2. Mô hình hoạch định chiến lược Phân tích môi trường Xác định chức năng nhiệm vụ mục tiêu Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược (Nguồn: Garry D. Smith và cộng sự, Chiến lược và sách lược kinh doanh ) Mô hình quản trị chiến lược được thể hiện như hình 1.2. Bao gồm các bước: + Phân tích môi trường; + Xác định chức năng và nhiệm vụ mục tiêu; + Phân tích và lựa chọn các phương án chiến lược; 1.2.2.1 Phân tích môi trường kinh doanh: 1.2.2.1.1 Phân tích môi trường vĩ mô: a. Các yếu tố kinh tế: Mục đích: Nhằm tìm ra các cơ hội và nguy cơ đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của tổ chức trong tình hình kinh tế hiện tại. Trang 5 Các yếu tố cần phân tích: Giai đoạn trong chù kỳ kinh tế; nguồn cung cấp tiến; xu hướng của GNP; tỷ lệ lạm phát; lãi xuất ngân hàng; chính sách tiền tệ; mức độ thất nghiệp; chính sách tài chính; kiểm soát giá tiền công; cán cân thanh toán. b. Yếu tố chính phủ và chính trị Mục đích: Nhằm tìm ra các cơ hội và thách thức của hệ thống pháp luật đối với hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp. Các yếu tố cần phân tích như: Các quy định về cho khách hàng vay tiêu dùng, các quy định về chống độc quyền, bảo vệ môi trường, các sắc luật thuế, các chế độ đãi ngộ đặc biệt, các quy định trong lĩnh vực ngoại thương, quy định về thuê mướn và khuyến mãi, mức độ ổn định của Chính phủ. c. Yếu tố xã hội Mục đích: Nhận ra sự thay đổi của các yếu tố này để dự báo tác động của nó và đề ra chiến lược tương ứng. Các yếu tố xã hội cần phân tích: Quan điểm về mức sống, phong cánh sống, lao động nữ, ước vọng về sự nghiệp, tính tích cực tiêu dùng, tỷ lệ tăng dân số, dịch chuyển dân số, tỷ lệ sinh đẻ. d. Yếu tố tự nhiên Mục đích: Việc nghiên cứu các yếu tố về ô nhiêm môi trường, thiếu năng lượng, lãng phí tài nguyên thiên nhiên để cho các nhà doanh nghiệp phải thay đổi các quyết định và biện pháp hoạt động hiệu quả. Các yếu tố cần phân tích: Ô nhiễm môi trường, sự thiếu hụt năng lượng, sự lãng phí nguồn tài nguyên thiên nhiên. e. Yếu tố công nghệ Mục đích: Việc nghiên cứu các yếu tố này để các Doanh nghiệp phải cảnh giác với công nghệ mới có thể làm cho sản phẩm của họ bị lạc hậu một cách trực tiếp hoặc gián tiếp. Các yếu tố cần phân tích: Chi phí cho công tác nghiên cứu và phát triển từ ngân sách, chi phí cho nghiên cứu và phát triển trong ngành, tiêu điểm của các Trang 6 nỗ lực công nghệ, sự bảo vệ bản quyền, các sản phẩm mới, chuyển giao công nghệ mới, tự động hóa, sử dụng người máy. 1.2.2.1.2 Phân tích môi trường tác nghiệp Môi trường tác nghiệp bao gồm các yếu tố trong ngành và là các yếu tố ngoại cảnh đối với Doanh nghiệp quyết định tính chất và mức độ cạnh tranh trong ngành kinh doanh đó. Có 5 yếu tố cơ bản đó là: đối thủ cạnh tranh, người mua, người cung cấp, các đối thủ tiềm ẩn và hàng (sản phẩm) thay thế. Hình 1.3. Sơ đồ môi trường tác nghiệp trong ngành Khả năng ép giá của người cung cấp hàng Người cung cấp mới Các đối thủ mới tiềm ẩn Nguy cơ có các đối thủ cạnh Các đối thủ cạnh Khả năng tranh trong ép giá của ngành người mua Người mua Sự tranh đua giữa các hãng hiện có mặt trong ngành Nguy cơ do các sản phẩm và dịch vụ thay thế Hàng thay thế (Nguồn: Giáo trình sách lược và chiến lược kinh doanh, NXB thống kê) a. Phân tích cạnh tranh giữa các đối thủ trong ngành Mục đích: Việc phân tích các đổi thủ cạnh tranh là để nắm và hiểu được các biện pháp phản ứng và hành động mà họ có thể thông qua. Các yếu tố cần phân tích: Đối thủ có bằng lòng với vị trí hiện tại, khả năng đối thủ chuyển dịch và đổi hướng chiến lược như thế nào? điểm yếu của đối thủ cạnh tranh là gì? điều gì có thể giúp đối thủ cạnh tranh trả đũa một cách mạnh mẽ và hiệu quả nhất. Trang 7 b. Phân tích áp lực khách hàng Mục đích phân tích: Việc phân tích khách hàng ở hiện tại và tương lai để thu được các thông tin làm cơ sở định hướng quan trọng cho việc hoạch định kế hoạch, nhất là các kế hoạch liên quan trực tiếp đến Marketing. Các yếu tố phân tích: Bao gồm các thông số về địa lý (vùng, miền, mật độ dân số, khí hậu), về nhân khẩu học (tuổi tác, giới tính, tuổi, thu nhập, nghề nghiệp, trình độ văn hóa, tôn giáo, chủng tộc, quốc tịch), về tâm lý (tầng lớp xã hội, lối sống, cá tính), thái độ (lối sống, mức độ tiêu dùng...). c. Phân tích áp lực nhà cung cấp Mục đích phân tích: Việc phân tích khách hàng cung ứng để thiết lập mối quan hệ với các nhà cung cấp nguyên vật liệu, lao động và tài chính cho hoạt động của Doanh nghiệp. Các chỉ tiêu phân tích: Bao gồm các chỉ tiêu về người bán vật tư, thiết bị (số lượng người cung cấp, số lượng mặt hàng thay thế), cộng đồng tài chính (các điều kiện cho vay, người cho vay có khả năng kéo dài ngân khoản và thời hạn cho vay khi cần thiết không, cổ phiếu của doanh nghiệp có được đánh giá đúng không), nguồn lao động (trình độ đào tạo, trình độ chuyên môn) d. Phân tích nguy cơ xâm nhập đối thủ tiềm ẩn Mục đích phân tích: Việc phân tích đối thủ tiềm ẩn mới để đưa ra các biện pháp thích hợp để bảo vệ vị thế cạnh tranh của Doanh nghiệp. Việc duy trì lợi thế cạnh tranh của Doanh nghiệp bao gồm việc duy trì hàng rào hợp pháp ngăn cản sự xâm nhập từ bên ngoài. Những hàng rào này là: Lợi thế do sản xuất trên quy mô lớn, đa dạng hóa sản phẩm, sự đòi hỏi có nguồn tài chính lớn, chi phí chuyển đổi mặt hàng cao... Các chỉ tiêu phân tích: Phân tích năng lực sản xuất và các nguồn lực của các đổi thủ có khả năng tham gia kinh doanh trong ngành. e. Phân tích hiểm họa sản phẩm thay thế Mục đích phân tích: Để xác định các nguồn lực cần thiết để phát triển hay vận dụng công nghệ mới vào chiến lược của mình. Do phần lớn các sản phẩm thay thế mới là kết quả của cuộc bùng nổ công nghệ. Trang 8 Các chỉ tiêu phân tích: Nghiên cứu và kiểm tra các mặt hàng thay thế tiềm ẩn, trên cơ sở của sự phát triển khoa học công nghệ. 1.2.2.1.3 Phân tích hoàn cảnh nội tại Hoàn cảnh nội tại của một Doanh nghiệp bao gồm tất cả các yếu tố và hệ thống bên trong của Doanh nghiệp. Các Doanh nghiệp phải cố gắng phân tích một cách cặn kẽ các yếu tố nội bộ đó nhằm xác định rõ ưu điểm và nhược điểm của mình. Trên cơ sở đó đưa ra các biện pháp nhằm giảm bớt nhược điểm và phát huy ưu điểm để đạt được lợi thế tối đa. Các yếu tố nội bộ chủ yếu bao gồm các lĩnh vực chức năng như: Nguồn nhân lực, nghiên cứu và phát triển, sản xuất, tài chính kế toán, marketting và nền nếp tổ chức chung. a. Các yếu tố liên quan đến nguồn nhân công Mục đích phân tích: Nhằm đảm bảo nguồn lực cần phải được thu nhận và bố trí sao cho Doanh nghiệp có thể đạt được mục tiêu đề ra. Các yếu tố cần phân tích: Bộ máy lãnh đạo, trình độ tay nghề và tư cách đạo đức của cán bộ công nhân viên, giá trị các mối quan hệ lao động so với toàn ngành và các đối thủ cạnh tranh khác; các chính sách cán bộ có hiệu quả và hiệu năng; sử dụng có hiệu quả các biện pháp khuyến khích để động viên nhân viên hoàn thành nhiệm vụ; khả năng cân đối giữa mức độ sử dụng nhân công ở mức độ tối đa và tối thiểu; mức độ thuyên chuyển cán bộ và bỏ việc; trình độ chuyên môn; kinh nghiệm b. Yếu tố nghiên cứu phát triển Mục đích phân tích: Nhằm xác định trình độ, kinh nghiệm và năng lực khoa học của bộ phận chức năng về nghiên cứu sự phát triển để đưa ra các định hướng về hoạt động nghiên cứu phát triển của Doanh nghiệp Các yếu tố cần phân tích: Tổ chức của bộ phận nghiên cứu, các công trình nghiên cứu, sự trao đổi thông tin giữa bộ phận nghiên cứu phát triển và các lĩnh vực hoạt động khác, đặc biệt là Marketing. c. Các yếu tố sản xuất Mục đích: Tìm ra những điểm mạnh, yếu trong quá trình tạo ra sản phẩm của Doanh nghiệp. Trang 9 Các yếu tố cần phân tích: Giá cả và mức độ cung ứng nguyên vật liệu, quan hệ với người cung cấp hàng; Hệ thống kiểm tra hàng tồn kho; mức độ quay vòng; Sự bố trí các phương tiện sản xuất, quy hoạch và tận dung các phương tiện; lợi thế do sản xuất trên quy mô lớn... d. Yếu tố Tài chính kế toán Mục đích: Để đánh giá hoạt động của bộ phận tài chính bao gồm việc phân tích, lập kế hoạch và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch tài chính và tình hình tài chính của Doanh nghiệp. Bộ phận này có ảnh hưởng sâu rộng trong toàn Doanh nghiệp Các yếu tố cần phân tích: Khả năng huy động vốn ngắn hạn; khả năng huy động vốn dài hạn (tỷ lệ giữa vốn vay và vốn cổ phần); nguồn vốn công ty; chi phí vốn so với toàn ngành và các đối thủ cạnh tranh; các vấn đề thuế; tình hình vay có thế chấp; khả năng tận dụng các chiến lược tài chính thay thế như cho thuê hoặc bán và thuê lại; tỉ lệ lãi... e. Hoạt động Marketing Mục đích: Nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động của bộ phận Marketing. Các yếu tố cần phân tích: Các loại sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp, mức đa dạng của sản phẩm, sự tập trung bán một số loại sản phẩm hoặc bán cho một số khách hàng, khả năng thu thập thông tin cần thiết về thị trường, kênh phân phối (số lượng, phạm vi và mức độ kiểm soát), việc quảng cáo và khuyến mại có hiệu quả, hiệu năng và sáng tạo; chiến lược giá và tính linh hoạt trong việc định giá; dịch vụ sau bán hàng và hướng dẫn sử dụng cho khách hàng; thiện chí và tín nhiệm của khách hàng... f. Nền nếp tổ chức: Mục đích: Đánh giá lại nền nếp hiện có của Doanh nghiệp để từ đó đưa ra các biện pháp để phát huy mạnh mạnh, khắc phục điểm yếu để thực hiện tốt chiến lược kinh doanh đã đề ra. Các yếu tố phân tích: Cơ cấu tổ chức, uy tín và thể diện của Doanh nghiệp, điểm số của Doanh nghiệp để đạt được mục tiêu, tổ chức hệ thống thông tin giao tiếp, hệ thống kiểm soát tổ chức chung, bầu không khí và nề nếp tổ chức, hệ thống kế hoạch hóa chiến lược... Trang 10