Tài liệu Luận văn nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên đảng bộ thành phố sơn la, tỉnh sơn la hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI -------- BÌNH THỊ HOA NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO ĐẢNG VIÊN ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ SƠN LA TỈNH SƠN LA HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI -------- BÌNH THỊ HOA NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO ĐẢNG VIÊN ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ SƠN LA TỈNH SƠN LA HIỆN NAY Chuyên ngành : Triết học Mã số : 60.22.03.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ THỌ HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Thị Thọ. Kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa từng được công bố. Các số liệu, tài liệu, trích dẫn trong luận văn chính xác, có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn Bình Thị Hoa LỜI CẢM ƠN Trong quá trình hoàn thiện luận văn của mình, ngoài sự cố gắng học hỏi của bản thân, tôi còn nhận được sự giúp đỡ không nhỏ từ các cá nhân, cơ quan, ban ngành. Trước hết tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và chân thành biết ơn tới Ban Giám hiệu; Phòng Sau đại học; Ban Chủ nhiệm, quý thầy, cô khoa Triết học trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi học tập, nghiên cứu và nâng cao trình độ của mình. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới cô PGS.TS. Nguyễn Thị Thọ đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình dìu dắt và đóng góp ý kiến quý báu để tôi hoàn thành luận văn này. Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến gia đình, những người đã không ngừng động viên, hỗ trợ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt thời gian học tập và thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn đến các anh, chị và các bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh. Hà Nội, tháng 5 năm 2017 Tác giả luận văn Bình Thị Hoa MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................... 3 3. Mục đích nghiên cứu .............................................................................. 7 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu........................................................ 7 5. Giả thuyết khoa học ................................................................................ 7 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................. 7 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ................................................................. 8 8. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 8 9. Cấu trúc của luận văn ............................................................................. 8 10. Những luận điểm cơ bản và đóng góp mới của luận văn ..................... 8 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO ĐẢNG VIÊN ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ SƠN LA TỈNH SƠN LA HIỆN NAY ............................................................... 10 1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................... 10 1.1.1. Khái niệm đạo đức, đạo đức cách mạng ........................................ 10 1.1.2. Nội dung cơ bản của đạo đức cách mạng ....................................... 15 1.2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................ 19 1.2.1. Đôi nét về thành phố Sơn La và đặc điểm đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La hiện nay ............................................. 19 1.2.2. Sự cần thiết và yêu cầu của việc nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay .... 32 Tiểu kết chương 1............................................................................................ 42 Chương 2: NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO ĐẢNG VIÊN ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ SƠN LA, TỈNH SƠN LA HIỆN NAY THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP .................................................................. 43 2.1. Thực trạng nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay ............................................ 43 2.1.1. Những kết quả đạt được của việc nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay ........................................................................................ 43 2.1.2. Những hạn chế, tồn tại của việc nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay ................................................................................................ 49 2.1.3. Nguyên nhân của thành tựu và hạn chế trong việc nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay .............................................................. 54 2.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay ............ 62 2.2.1. Phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, tạo môi trường thuận lợi để nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên thành phố Sơn La .......................................................................................... 62 2.2.2. Không ngừng nâng cao trình độ học vấn và tư duy lý luận cho đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La ............................. 67 2.2.3. Tăng cường giáo dục, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La ......................... 69 2.2.4. Phát huy có hiệu quả phong trào học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ................................................ 71 Tiểu kết chương 2............................................................................................ 74 KẾT LUẬN ....................................................................................................... 75 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 77 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa HĐND : Hội đồng nhân dân KTTT : Kinh tế thị trường Nxb : Nhà xuất bản UBND : Ủy ban nhân dân XHCN : Xã hội chủ nghĩa 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Để đất nước hội nhập ngày càng sâu rộng, phát triển đúng định hướng, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, thì một trong những nhân tố quyết định nhất là nguồn lực con người, trong đó phải nhấn mạnh đến vai trò hàng đầu của đội ngũ đảng viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, điều đó nhấn mạnh đến tính gương mẫu, tiên phong đi đầu trong tất cả mọi lĩnh vực của đảng viên. Trong điều kiện hiện nay, trước xu thế mở cửa, hội nhập đan xen cả các yếu tố tích cực và tiêu cực đòi hỏi người đảng viên càng phải nâng cao cả đức và tài, trong đó cần lấy đức làm gốc. Người cũng nhiều lần nhấn mạnh “cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” [40, tr.252-253]. Nhận thức được vai trò to lớn của đạo đức cách mạng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng và thường xuyên chăm lo giáo dục, trau dồi đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Nghị quyết Hội nghị lần thứ Tư, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đánh giá “Đa số cán bộ, đảng viên có ý thức rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, có ý thức phục vụ nhân dân, được nhân dân tin tưởng”. Điều đó được chứng minh trong thực tiễn của 30 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, ngày một hội nhập sâu rộng hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, chúng ta cũng đang đối mặt với những suy thoái về đạo đức, lối sống diễn ra trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Đảng đã thừa nhận trong Hội nghị lần thứ 4 khóa XI: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản 2 lý kể cả một số cán bộ cấp cao, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng sa vào chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí tùy tiện, vô nguyên tắc…” [28, tr.22]. Như vậy, thực trạng về đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên hiện nay đã được Đại hội Đảng và Hội nghị trung ương nhìn nhận một cách thẳng thắn, nghiêm túc. Đảng ta cũng nhận thấy rằng, trong điều kiện kinh tế thị trường, kinh tế nhiều thành phần, cán bộ, đảng viên, hàng ngày, hàng giờ chịu sự tác động của nhiều yếu tố tiêu cực, sự chống phá của các thế lực thù địch, vấn đề giữ vững bản chất giai cấp công nhân và phẩm chất đạo đức cách mạng đứng trước những thách thức mới. Trước tình hình đó, Đảng ta cũng đã đưa ra các giải pháp để ngăn chặn tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức cho cán bộ, đảng viên, lãnh đạo, quản lý các cấp. Các giải pháp được cụ thể hóa thông qua các chủ trương, nghị quyết của Đảng, được ban hành, triển khai đến các tỉnh thành trong cả nước. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn 2016 - 2020 được Đảng ta xác định tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII đó là “ Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, tăng cường bản chất giai cấp công nhân và tính tiên phong, sức chiến đấu, phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất của Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ...” [29, tr.80]. Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò và tầm quan trọng của đạo đức cách mạng, trong những năm qua, Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La cũng rất quan tâm tới vấn đề nâng cao đạo đức cho đội ngũ cán bộ đảng viên. Thành ủy Sơn La đã triển khai thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; 3 nghiêm túc kiểm điểm theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI; Chỉ thị 25-CT/TU ngày 18.12.2013 của Ban Thường vụ tỉnh ủy Sơn La về nêu cao trách nhiệm và chấn chỉnh tác phong của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; Chỉ thị 03 - CT/TU ngày 09.9.2013 của Thành ủy Sơn La về chấn chỉnh tác phong, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên. Kết quả đã tạo được sự chuyển biến bước đầu về ý thức tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên, có tác dụng tích cực đối với công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng và thực hiện nhiệm vụ chính trị của các tổ chức Đảng, đảng viên. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, kết quả đạt được chưa đáp ứng được yêu cầu, vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên còn biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống từ đó gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức Đảng, làm giảm lòng tin của quần chúng nhân dân đối với Đảng. Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn trên, tôi chọn đề tài “Nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay” làm đề tài luận văn thạc sỹ Triết học của mình với mong muốn góp một phần nhỏ bé vào việc nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên ở thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Vấn đề đạo đức nói chung, đạo đức cách mạng và giáo dục đạo đức cách mạng cho đảng viên nói riêng đã có rất nhiều công trình, nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở nhiều khía cạnh khác nhau với những cách tiếp cận khác nhau. Những công trình nghiên cứu đó có những đóng góp to lớn vào việc nâng cao nhận thức về vai trò của đạo đức cách mạng và tầm quan trọng của giáo dục đạo đức cách mạng đối với đội ngũ đảng viên. Đạo đức cách mạng được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đặc biệt quan tâm trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đã có rất nhiều bài viết, bài nói của Người về vấn đề đạo đức cách mạng 4 và được tập hợp lại thành những công trình nghiên cứu như: “Hồ Chí về đạo đức cách mạng”, Nxb Sự thật 1976; “Chủ tịch Hồ Chí Minh với vấn đề đạo đức cách mạng”, Nxb Thông tin lý luận, Hà Nội, 1986; “Học tập đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh”, Nxb Thông Tấn, Hà Nội, 2004. Những quan điểm, tư tưởng của Hồ Chí Minh về đạo đức có ý nghĩa vô cùng to lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ oanh liệt hào hùng của dân tộc, nó có sức ảnh hưởng, lan tỏa và giữ nguyên giá trị cho đến ngày nay. Bên cạnh đó, những nghiên cứu liên quan đến đề tài có thể chia thành các nhóm sau: Nhóm thứ nhất, những nghiên cứu về đạo đức Tiêu biểu như công trình nghiên cứu: Đạo đức mới của Vũ Khiêu (chủ biên), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội,1974; Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam của GS.Trần Văn Giàu, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh,1993; Giáo trình Đạo đức học, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Giáo trình Đạo đức học của Trần Đăng Sinh, Nguyễn Thị Thọ (Chủ biên), Nxb Đại học sư phạm Hà Nội v.v.. Các công trình nghiên cứu này đã làm rõ các khái niệm: đạo đức, đạo đức bao gồm những nội dung gì và có vai trò như thế nào đối với con người; đồng thời đưa ra được quan điểm về đạo đức mới; … Thứ hai, những nghiên cứu về đạo đức cách mạng Các công trình tiêu biểu như: Nguyễn Thế Kiệt, “Quan hệ giữa đạo đức và kinh tế trong việc định hướng các giá trị đạo đức hiện nay”, Tạp chí Triết học, số 6/1996; Nguyễn Tĩnh Gia, “Sự tác động hai mặt của cơ chế thị trường đối với đạo đức người cán bộ quản lý”, Tạp chí Nghiên cứu Lý luận, số 2/1997; Nguyễn Văn Huyên với công trình “Giá trị truyền thống - nhân lõi và sức sống bên trong của sự phát triển đất nước, dân tộc”, Tạp chí Triết học, số 6, năm 1998; Hoàng Trung với công trình “Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và vấn đề giáo dục rèn luyện đạo đức trong nền kinh tế thị trường”, Tạp chí 5 Triết học, số 5/1998; “Giáo dục đạo đức với việc phát huy nguồn lực con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa”, Lê Thị Thủy, Tạp chí Nghiên cứu Lý luận, số 4/ 2000; Trần Văn Phòng, “Tiêu chuẩn đạo đức của người cán bộ lãnh đạo chính trị hiện nay, Tạp chí Lý luận chính trị, số 5-2003; Nguyễn Linh Khiếu. Tư tưởng “Nâng cao đạo đức cách mạng chống chủ nghĩa cá nhân” của Hồ Chí Minh, Tạp chí Cộng sản, số 22-2005; Nguyễn Trọng Phúc, “Rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng một nội dung quan trọng trong công tác xây dựng đảng hiện nay”, Tạp chí Cộng sản, 2007; Lê Hữu Nghĩa, “Bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”, Tạp chí Cộng sản, số 1-2016; Vũ Văn Phúc, “Phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên là một yêu cầu bức thiết hiện nay”, Tạp chí Cộng sản, số 6-2016… Nói chung, các công trình này đã khẳng định sức sống bền vững của các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, làm rõ mối quan hệ, sự tác động của đạo đức tới các yếu tố như kinh tế, văn hóa… và sự tác động của các yếu tố này tới đạo đức. Các công trình làm rõ mối quan hệ của đạo đức trong thời kỳ mở cửa, hội nhập, sự tác động của các yếu tố ngoại lai tới đạo đức đồng thời đưa ra những phương hướng giải pháp để giáo dục đạo đức cách mạng. Một số luận án tiến sỹ cũng đã nghiên cứu về vấn đề đạo đức cách mạng, vai trò của đạo đức với sự phát triển của xã hội, các biện pháp giáo dục đạo đức cách mạng, đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ đảng viên, đó là các công trình như: Nguyễn Văn Lý, “Kế thừa và đổi mới những giá trị đạo đức truyền thống trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường Việt Nam hiện nay”, Luận án tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2000; “Vai trò của đạo đức với sự hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam 6 hiện nay”, Lê Thị Thủy, Luận án tiến sỹ Triết học, 2001; “Vai trò của giá trị đạo đức truyền thống trong sự hình thành và phát triển nhân cách”; Cao Thu Hằng, Luận án tiến sỹ Triết học, 2011; Công trình“Làm người cộng sản trong giai đoạn hiện nay”của PGS.TS. Tô Huy Rứa, PGS.TS. Trần Khắc Việt, Nxb Hà Nội 2013; “Công tác tư tưởng trong thời kỳ đổi mới” của Đào Duy Tùng, Nxb Hà Nội 2015… Thứ ba, những nghiên cứu về đạo đức cách mạng của đảng viên thành phố Sơn La Trong những năm qua, Tỉnh ủy Sơn La nói chung, Đảng bộ thành phố Sơn La nói riêng rất quan tâm tới việc giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Thành ủy Sơn La đã triển khai thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh tới toàn thể đảng viên, ban hành các Chỉ thị học tập theo chuyên đề như Chỉ thị 03 - CT/TU ngày 09.9.2013 của Thành ủy Sơn La về chấn chỉnh tác phong, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên. Nghiêm túc thực hiện kiểm điểm theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một Chỉ thị, Nghị quyết hay công trình nghiên cứu cụ thể nào bàn về nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên của thành phố. Như vậy, vấn đề đạo đức, đạo đức cách mạng, xây dựng đạo đức cho cán bộ đảng viên đã được nhiều cá nhân và tập thể tác giả đề cập ở nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, việc nghiên cứu các giải pháp để nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên ở một địa bàn dân cư cụ thể chỉ mới được đề cập ở một mức độ nhất định. Đồng thời, cũng chưa có công trình nào nghiên cứu về giải pháp để nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên của thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La. Trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu của các tác giả, các nhà khoa học nói trên, tác giả đi sâu nghiên 7 cứu vấn đề nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, đưa ra giải pháp mang tính khả thi nhằm góp phần xây dựng, nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ đáp ứng yêu cầu thực tiễn của địa phương trong giai đoạn hiện nay. 3. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc nâng cao đạo đức cách mạng, thực trạng nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, từ đó đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu là đảng viên của Đảng bộ thành phố Sơn La. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ của đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La hiện nay. 5. Giả thuyết khoa học Đạo đức cách mạng có vai trò vô cùng to lớn đối với mỗi người đảng viên trong bất kỳ giai đoạn lịch sử nào. Nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La hiện nay sẽ góp phần tạo ra những người đảng viên vừa “hồng”, vừa “chuyên”, hoàn thành nhiệm vụ của người đảng viên trong điều kiện mới, đưa thành phố Sơn La ngày càng phát triển. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt mục đích trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau: - Chỉ ra cơ sở khoa học của việc nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La hiện nay. - Làm rõ một số khái niệm công cụ, như: đạo đức, đạo đức cách mạng, nâng cao đạo đức cách mạng. - Chỉ ra sự cần thiết nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La trong giai đoạn hiện nay. 8 - Đánh giá thực trạng đạo đức cách mạng của đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La hiện nay. - Nêu lên một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La hiện nay. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài là nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La trong phạm vi thời gian từ năm 2011 đến nay. Không gian nghiên cứu bao gồm toàn bộ đảng viên của Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La. 8. Phương pháp nghiên cứu Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Ngoài ra luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản như phương pháp phân tích- tổng hợp; lôgic - lịch sử; khái quát hóa; thống kê... để thực hiện mục đích và nhiệm vụ đề tài đặt ra. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 2 chương 4 tiết. 10. Những luận điểm cơ bản và đóng góp mới của luận văn 10.1. Những luận điểm cơ bản Người cách mạng phải lấy đạo đức cách mạng làm gốc, đạo đức cách mạng cũng giống như gốc của cây, ngọn nguồn của sông suối. Nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên để họ trở thành những người đáp ứng yêu cầu phát triển của thực tiễn đất nước là một nhiệm vụ vừa mang tính cấp bách vừa mang tính thường xuyên liên tục. Luôn nhận thức trau dồi đạo đức cách mạng là một quá trình rèn luyện bền bỉ của mỗi người đảng viên của tổ chức cơ sở Đảng, vì vậy việc nâng cao 9 đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La hiện nay cần phải được đặc biệt quan tâm như việc soi gương, rửa mặt hàng ngày, để giúp họ trở thành những đảng viên đáp ứng yêu cầu của thực tiễn đất nước nói chung, thực tiễn thành phố Sơn La nói riêng. 10.2. Đóng góp mới của tác giả Hệ thống hóa lý luận về đạo đức cách mạng, đạo đức cách mạng của đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La hiện nay. Chỉ ra sự cần thiết của việc nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La tỉnh Sơn La đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn hiện nay. Làm rõ thực trạng nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La. Nêu lên một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La hiện nay. Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và giảng dạy các vấn đề: đạo đức và đạo đức cách mạng, môn Xây dựng Đảng, Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức... ở các trường đại học, cao đẳng, trung tâm bồi dưỡng chính trị của tỉnh, huyện… Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo để đề ra kế hoạch, giải pháp nhằm nâng cao phẩm chất đạo đức cho cán bộ, đảng viên Đảng bộ thành phố Sơn La trong điều kiện hiện nay. 10 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO ĐẢNG VIÊN ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ SƠN LA TỈNH SƠN LA HIỆN NAY 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Khái niệm đạo đức, đạo đức cách mạng 1.1.1.1. Khái niệm đạo đức Để đảm bảo trật tự phát triển của xã hội ngoài những quy định về pháp luật, con người còn chịu sự quy định, ràng buộc của những chuẩn mực đạo đức nhất định. Theo Triết học Mác - Lênin, bất cứ một xã hội nào tồn tại cũng phải có một phương thức sản xuất nhất định, có một cơ sở hạ tầng và một kiến trúc thượng tầng phù hợp. Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng của xã hội, nó cùng với hệ thống các hình thái ý thức xã hội và các thiết chế chính trị - xã hội tương ứng quản lý xã hội. Đạo đức là một bộ phận của tri thức triết học đã xuất hiện cách đây hơn 26 thế kỷ trong triết học Trung Quốc, Ấn Độ, Hy Lạp cổ đại. Ở Trung Quốc, Ấn Độ, đạo đức được thể hiện rõ nét qua các học thuyết Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo. Các học thuyết này đều lấy đạo đức làm cơ sở trong Phật giáo vấn đề đạo đức được đề cập đến là khuyên con người sống thiện, biết yêu thương nhau, giúp đỡ nhau, tránh điều ác, sống bao dung, từ bi, bác ái.... Trong Nho giáo, Khổng Tử luôn khuyên học trò mình là phải “ Tiên học lễ, hậu học văn”, ông đề ra một xã hội tôn ti, trật tự. Khổng Tử đã đưa ra những nguyên tắc về vua - tôi, cha - con, vợ - chồng, anh - em…, tất cả đều phải tuân theo những chuẩn mực nhất định. Ông đã đưa ra quan niệm đức trị để quản lý xã hội với các nội dung; ý thức với bản thân, ý thức với xã hội, đặt các mối quan hệ của con người trong mối quan hệ xã hội, cách ứng xử và hành vi của con người… 11 Nhìn chung, ở các nước phương Đông, đạo đức rất được coi trọng, để đảm bảo trật tự xã hội cần có đạo đức, con người sống phải có đạo đức, phải yêu thương nhau, có tôn ti, trật tự, lễ phép, ước vọng về một xã hội bình dị, hòa mục, hòa đồng, có truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo. Ở các nước phương Tây, từ “Đạo đức” được bắt nguồn từ tiếng La tinh: “mos” (moris) - lề thói, “Moralis” có nghĩa là thói quen. Khi nói đến đạo đức là nói đến lề thói, tập tục và biểu hiện mối quan hệ nhất định giữa người với người trong sự giao tiếp với nhau hàng ngày. Trong xã hội Hy Lạp - La Mã cổ đại, người ta đề cao những giá trị đạo đức, như tính trung thực, lòng dũng cảm, sự trong sáng và cao thượng trong tình bạn, tình yêu… Theo từ điển Tiếng việt, Nhà xuất bản Văn hóa thông tin (1999), đạo đức được định nghĩa như sau: “Đạo đức là phép tắc về quan hệ giữa người với người, giữa cá nhân với tập thể, với xã hội; là phẩm chất tốt đẹp của con người” [56, tr.595]. Bàn về đạo đức, quan điểm duy tâm tôn giáo cho rằng đạo đức là những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực rút ra từ lực lượng siêu nhiên hay quy về "ý niệm tuyệt đối", "thượng đế"… rồi đem áp dụng vào đời sống hiện thực của con người mà không xuất phát từ thực tiễn, từ quan niệm xã hội hiện thực để suy ra lĩnh vực tư tưởng trong đó có tư tưởng đạo đức. Hay các nhà duy vật trước Mác do hạn chế về hoàn cảnh lịch sử, do địa vị giai cấp và nhận thức nên khi nghiên cứu những vấn đề đạo đức, họ hoặc chưa thoát khỏi những quan điểm duy tâm hoặc lại rơi vào quan điểm siêu hình. Quan điểm mác xít về đạo đức học như là một cuộc cách mạng mới về đạo đức. Xuất phát từ thực tiễn với vai trò của lao động sản xuất, từ tính quy định của phương thức sản xuất, C. Mác khẳng định: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, nó phản ánh tồn tại xã hội. Vì thế, khi tồn tại xã hội thay đổi thì những quan niệm chuẩn mực đạo đức cũng thay đổi. 12 Như vậy, bàn về đạo đức có rất nhiều các quan niệm khác nhau, tuy nhiên khái quát lại ta có thể hiểu: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội” [50, tr.6]. Tóm lại, đạo đức đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc sống của mỗi cá nhân cũng như trong sự tồn tại và phát triển của xã hội. Mỗi con người đều cần phải lấy đạo đức là cơ sở, là nền tảng để xây dựng lý tưởng sống, hướng con người xác định mục đích sống. Đạo đức sẽ như một động cơ có sức mạnh thôi thúc con người đấu tranh chống lại những cái ác, cái xấu đi ngược lại với lợi ích của xã hội; nó giữ gìn và phát triển những cái tốt, cái thiện, làm cho xã hội ngày càng phát triển. Trong thời đại ngày nay, đạo đức càng đóng vai trò quan trọng trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, dân chủ, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội. Đạo đức đang tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh vì quyền con người, chống lại chủ nghĩa vô nhân đạo, bảo vệ môi sinh, chống nghèo đói, tạo ra mọi khả năng và điều kiện thuận lợi để con người thực hiện nhu cầu của mình. Chính vì vậy, xã hội muốn phát triển cần phải xây dựng những chuẩn mực đạo đức phù hợp để giúp con người điều chỉnh hành vi của mình nhằm đáp ứng những yêu cầu chung của nền đạo đức xã hội. 1.1.1.2. Khái niệm đạo đức cách mạng Đạo đức ở mỗi hình thái kinh tế - xã hội đều phản ánh những đặc trưng riêng của xã hội đó. Cũng như vậy, đạo đức cách mạng phản ánh xã hội mới, xã hội mà ở đó con người muốn thay đổi, muốn xóa bỏ đi những hủ tục lạc hậu, lỗi thời, một xã hội tiến bộ đáp ứng những khát vọng mà họ mơ ước bấy lâu. Chính vì vậy, khái niệm đạo đức cách mạng ra đời. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, cách mạng được thể hiện trong tác phẩm "Đường Kách mệnh" năm 13 1927 là: "Cách mệnh là phá cái cũ đổi ra cái mới, phá cái xấu đổi cái tốt”. Khi đã trở thành Chủ tịch nước, năm 1952 Người nhắc lại lần nữa rằng: "Cách mạng là tiêu diệt những cái gì xấu, xây dựng những cái gì tốt. Như vậy, chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản cách mạng là thay đổi, là xóa bỏ cái cũ, cái lạc hậu để đổi ra cái mới, cái tiến bộ. Đạo đức cách mạng là đạo đức mới, là đạo đức xóa bỏ đi những cái lạc hậu, lỗi thời không còn phù hợp và xây dựng đạo đức mới phù hợp với sự phát triển của xã hội. Bàn về đạo đức cách mạng, chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định: Đạo đức cách mạng là đạo đức mới của giai cấp công nhân, là đạo đức xã hội chủ nghĩa, là đạo đức cộng sản theo nghĩa rộng. V.I.Lênin chỉ rõ đạo đức của chúng ta hoàn toàn phục vụ lợi ích đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản mà ra; là đạo đức nhằm đoàn kết những người lao động chống mọi sự bóc lột. Vì vậy, “đối với một người cộng sản, tất cả đạo đức là nằm trong cái kỷ luật đoàn kết keo sơn đó và trong cuộc đấu tranh tự giác của quần chúng chống bọn bóc lột... Đạo đức giúp xã hội loài người tiến lên cao hơn, thoát khỏi ách bóc lột lao động” [35, tr.369]. Đạo đức luôn mang tính giai cấp của từng xã hội mà nó xuất hiện. Chủ nghĩa Mác - Lênin cũng thừa nhận tính giai cấp của đạo đức, khẳng định những chuẩn mực đạo đức phát sinh và phát triển từ những điều kiện sinh hoạt vật chất, đời sống vật chất của con người, từ thực tiễn của đời sống xã hội. Theo quy luật phát triển của sự vật thì đạo đức của chủ nghĩa xã hội không xây dựng trên mảnh đất trống không mà nó phải kế thừa những thành tựu đạo đức của các xã hội trước và khắc phục những hạn chế đạo đức của các xã hội đó và xây dựng nên một nền đạo đức mới. Chính vì vậy, nền đạo đức xã hội chủ nghĩa đã kế thừa, lĩnh hội và phát triển những yếu tố hợp lý trong đạo đức đã được sáng tạo trong lịch sử hàng ngàn năm của những người lao động cùng với đó là xây dựng lên một nền đạo đức mới.