TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
--------- --------
DƯƠNG VĂN SỸ
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
--------- --------
DƯƠNG VĂN SỸ
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH`
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN VĂN LONG
Hà Nội - Năm 2013
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
---------------------------------------
DƯƠNG VĂN SỸ
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐỘI
Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC :
TS. NGUYỄN VĂN LONG
Hà Nội – Năm 2013
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
1
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
MỤC LỤC
Trang phụ bìa .............................................................................................................. 0
Lời cam đoan ............................................................................................................... 8
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ........................................................................ 9
Danh mục các sơ đồ................................................................................................... 10
Danh mục các bảng biểu ............................................................................................ 11
PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 12
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI ……………………………………………..………………………. 17
1.1.
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ......................................... 17
1.1.1.
Khái niệm về ngân hàng Thương mại ........................................................ 17
1.1.2.
Bản chất của ngân hàng thương mại .......................................................... 18
1.1.3.
Hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam................................................ 19
1.2.
1.1.3.1.
Ngân hàng Thương mại nhà nước: ...................................................... 19
1.1.3.2.
Ngân hàng thương mại cổ phần: ......................................................... 19
1.1.3.3.
Ngân hàng thương mại liên doanh ...................................................... 20
1.1.3.4.
Chi nhánh ngân hàng thương mại nước ngoài ..................................... 21
1.1.3.5.
Ngân hàng 100% vốn nước ngoài ....................................................... 21
TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ ................................... 21
1.2.1.
Khái niệm ngân hàng bán lẻ ...................................................................... 21
1.2.2.
Các loại dịch vụ ngân hàng bán lẻ ............................................................. 22
1.2.2.1.
Dịch vụ ngân hàng bán lẻ truyền thống ............................................... 22
1.2.2.2.
Dịch vụ ngân hàng bán lẻ hiện đại ...................................................... 23
1.2.2.3.
Đặc điểm của dịch vụ ngân hàng bán lẻ .............................................. 27
1.2.3.
Vai trò của dịch vụ ngân hàng bán lẻ .................................................. 28
1.2.3.1.
Đối với nền kinh tế ............................................................................. 29
1.2.3.2.
Đối với hoạt động kinh doanh ngân hàng ............................................ 30
1.2.3.3.
Đối với khách hàng............................................................................. 32
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
2
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
1.3.
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................................................. 32
1.3.1.
1.3.1.1.
Hạ tầng công nghệ thông tin ............................................................... 32
1.3.1.2.
Năng lực tài chính .............................................................................. 33
1.3.1.3.
Năng lực quản trị điều hành và chiến lược nguồn nhân lực hiệu quả ... 33
1.3.1.4.
Kênh phân phối .................................................................................. 34
1.3.1.5.
Chính sách khách hàng ....................................................................... 34
1.3.1.6.
Sản phẩm dịch vụ ............................................................................... 36
1.3.1.7.
Chính sách Marketing ......................................................................... 36
1.3.2.
1.4.
Nhân tố xuất phát từ phía ngân hàng ......................................................... 32
Nhân tố xuất phát từ môi trường bên ngoài ............................................... 36
1.3.2.1.
Cơ sở pháp lý...................................................................................... 36
1.3.2.2.
Mức độ hội nhập kinh tế quốc tế và cạnh tranh trong nội bộ ngành ..... 36
1.3.2.3.
Tăng trưởng phát triển kinh tế và môi trường xã hội ........................... 37
1.3.2.4.
Tình hình chính trị và trật tự an toàn xã hội ........................................ 38
1.3.2.5.
Nhu cầu của khách hàng ..................................................................... 38
1.3.2.6.
Chính sách của chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước............... 39
1.3.2.7.
Đối thủ cạnh tranh .............................................................................. 39
TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ CỦA
NGÂN HÀNG ........................................................................................................... 40
1.4.1.
Nhóm các chỉ tiêu định lượng.................................................................... 40
1.4.1.1.
Mức độ gia tăng doanh số và thu nhập cho ngân hàng ........................ 40
1.4.1.2.
Sự gia tăng số lượng khách hàng và thị phần ...................................... 40
1.4.1.3.
Số lượng dịch vụ................................................................................. 41
1.4.1.4.
Tỷ trọng sử dụng dịch vụ ngân hàng bán lẻ ......................................... 42
1.4.1.5.
Hệ thống chi nhánh và kênh phân phối ............................................... 42
1.4.2.
Nhóm các chỉ tiêu định tính....................................................................... 42
1.4.2.1.
Tăng tiện ích cho sản phẩm ................................................................ 42
1.4.2.2.
Mức độ đáp ứng nhu cầu khách hàng .................................................. 43
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
3
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
1.4.2.3.
1.5.
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Danh tiếng và thương hiệu của ngân hàng cung cấp ............................ 44
BÀI HỌC KINH NGHIỆM VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ CỦA
NGÂN HÀNG TẠI MỘT SỐ NƯỚC ........................................................................ 45
1.5.1.
Kinh nghiệm của ngân hàng Bangkok – Thái Lan ..................................... 45
1.5.2.
Kinh nghiệm Standard Chartered – Singapore ........................................... 46
1.5.3.
Kinh nghiệm của Citibank – Nhật Bản ...................................................... 47
1.5.4.
Một số nghiên cứu về cung ứng dịch vụ ngân hàng hiện đại tại Mỹ ........... 47
1.5.5.
Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ........................................................... 48
1.5.5.1.
Phải có chiến lược dài hạn trong việc phát triển dịch vụ NHBL và vận
dụng linh hoạt chiến lược trong từng trường hợp cụ thể ...................................... 49
1.5.5.2.
Việc nghiên cứu và phát triển dịch vụ NHBL cần phải xuất phát từ nhu
cầu khách hàng ................................................................................................... 49
1.5.5.3.
Chính sách chăm sóc khách hàng rất quan trọng và ảnh hưởng rất lớn
đến việc giữ chân khách hàng cũ và thu hút khách hàng mới............................... 49
1.5.5.4.
Công tác quảng bá thương hiệu, quảng cáo dịch vụ NHBL ................. 49
1.5.5.5.
Phát triển mạnh mạng lưới kênh giao dịch, mở rộng thị trường hoạt
động ra nước ngoài ............................................................................................. 50
1.5.5.6.
Công tác tập huấn đào tạo cán bộ đặc biệt quan trọng vì đây chính là
yếu tố quyết định làm nên sự thành công cho ngân hàng ..................................... 50
1.5.5.7.
Tập trung phát triển các dịch vụ NHBL dựa trên lợi thế so sánh của
mình………………………………………………………………………………………..50
1.5.5.8.
Cung ứng dịch vụ theo đối tượng khách hàng ..................................... 50
1.5.5.9.
Đẩy mạnh hiện đại hóa ứng dụng những tiến bộ của khoa học công nghệ
vào khai thác thị trường bán lẻ ............................................................................ 51
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ....................................................................................... 52
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ
TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI CHI NHÁNH VŨNG TÀU………………53
2.1.
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI. .................................. 53
2.1.1.
Giới thiệu sơ lược về Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) .......................... 53
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
4
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
2.1.2.
Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) ... 57
2.1.3.
Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Quân đội - CN Vũng Tàu ........................ 59
2.2.
2.1.3.1.
Công tác tổ chức – nhân sự ................................................................. 60
2.1.3.2.
Kết quả hoạt động kinh doanh ............................................................ 63
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ TẠI MB VŨNG TÀU ..................... 64
2.2.1.
Giới thiệu về sản phẩm dịch vụ dành cho khách hàng cá nhân tại MB ....... 64
2.2.1.1.
Thẻ ..................................................................................................... 64
2.2.1.2.
Ngân hàng điện tử .............................................................................. 67
2.2.1.3.
Dịch vụ ............................................................................................... 68
2.2.1.4.
Huy động vốn cá nhân ........................................................................ 69
2.2.1.5.
Tín dụng cá nhân ................................................................................ 70
2.2.2.
Tổng quan hoạt động bán lẻ tại MB Vũng Tàu .......................................... 71
2.2.2.1.
Hoạt động Thẻ, Ngân hàng điện tử: .................................................... 72
2.2.2.2.
Hoạt động dịch vụ: ............................................................................. 73
2.2.2.3.
Hoạt động huy động vốn:.................................................................... 74
2.2.2.4.
Hoạt động tín dụng cá nhân: ............................................................... 76
2.2.2.5.
Nhận xét: ............................................................................................ 78
2.2.3.
Đánh giá hoạt động bán lẻ tại MB Vũng Tàu............................................. 78
2.2.3.1.
Những kết quả đạt được ...................................................................... 78
2.2.3.2.
Những mặt hạn chế ............................................................................. 81
2.2.3.3.
Nguyên nhân của những mặt hạn chế.................................................. 83
2.2.3.4.
Tiềm năng phát triển dịch vụ tín dụng cá nhân tại MB Vũng Tàu ....... 90
2.2.3.5.
Phân tích SWOT về khả năng phát triển NHBL tại MB Vũng Tàu ..... 92
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2. ......................................................................................... 95
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ TẠI NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐỘI CHI NHÁNH VŨNG TÀU
3.1.
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH NGÂN HÀNG ĐẾN NĂM 2020 ..... 97
3.1.1.
Về quan điểm phát triển ............................................................................ 97
3.1.2.
Định hướng phát triển hệ thống ngân hàng Việt Nam đến năm 2020 ......... 98
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
5
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
3.1.2.1.
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Tái cơ cấu hệ thống các TCTD theo hướng đa dạng, bền vững và có
năng lực cạnh tranh. ............................................................................................ 98
3.1.2.2.
Hoàn thiện môi trường hoạt động và cơ sở hạ tầng tài chính hỗ trợ cho
sự an toàn, lành mạnh và hiệu quả của tổ chức tín dụng ...................................... 99
3.1.2.3.
Xây dựng một cơ chế giám sát an toàn, hiệu quả và nâng cao năng lực
quản trị ngân hàng............................................................................................. 100
3.1.2.4.
Mở rộng khả năng cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng cho nền
kinh tế …………………………………………………………………..……….100
3.2.
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA MB. ..................................................... 101
3.2.1.
Định hướng phát triển chung ................................................................... 101
3.2.2.
Định hướng phát triển hoạt động tín dụng ............................................... 105
3.3.
HỆ THỐNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG BÁN LẺ
TẠI MB VŨNG TÀU.............................................................................................. 106
3.3.1.
Nhóm giải pháp chung cho toàn hệ thống ................................................ 106
3.3.1.1.
Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh để đáp ứng nhu cầu hội nhập
kinh tế quốc tế................................................................................................... 106
3.3.1.2.
Giải pháp về cơ chế quản lý và chính sách phát triển dịch vụ NHBL 114
3.3.1.3.
Giải pháp nâng cao chất lượng và phát triển dịch vụ NHBL ............. 116
3.3.1.4.
Đa dạng hóa hình thức giao dịch và các kênh phân phối DV NHBL . 118
3.3.1.5.
Tăng cường phương tiện hữu hình để tạo độ tin cậy đối với KH ....... 119
3.3.1.6.
Thực hiện tốt chính sách khách hàng ................................................ 120
3.3.1.7.
Gìn giữ sự hài lòng và tăng cường hợp tác với khách hàng ............... 120
3.3.1.8.
Đẩy mạnh công tác marketing .......................................................... 121
3.3.1.9.
Đẩy mạnh phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ để khắc phục hạn chế quá
tập trung vào đối tượng khách hàng bán buôn ................................................... 122
3.3.1.10. Các giải pháp khác............................................................................ 124
3.3.2.
Nhóm giải pháp cụ thể phát triển hoạt động bán lẻ tại MB ...................... 125
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
6
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
3.3.2.1.
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Giải pháp lớn cho MB: Xây dựng Quy trình cấp tín dụng khách hàng cá
nhân tại MB và bổ sung chức năng sử dụng cho phần mềm xếp hạng phê duyệt tín
dụng KHCN - CRA. .......................................................................................... 125
3.3.2.2.
Giải pháp phát triển dịch vụ NHBL tại MB Vũng Tàu: Triển khai thu
hút khách hàng cá nhân qua Mô hình Quân nhân và Mô hình bán chéo qua
CIB&SME. ....................................................................................................... 135
3.3.2.3.
3.4.
Dự toán tài chính để thực hiện giải pháp ........................................... 141
MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................ 144
3.4.1.
Khuyến nghị với ngân hàng nhà nước. .................................................... 144
3.4.2.
Khuyến nghị với Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội................... 145
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................ 146
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN .................................................................................... 147
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 149
PHẦN PHỤ LỤC .................................................................................................... 150
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
7
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên là: DƯƠNG VĂN SỸ,
Sinh ngày 14 tháng 11 năm 1985
Quê quán: Ý Yên, Nam Định
Hiện công tác tại: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội – Chi nhánh
Vũng Tàu (Địa chỉ: 155 Nguyễn Thái Học, phường 7, Tp Vũng Tàu, tỉnh BRVT).
Là nghiên cứu sinh Khóa: CH2011B
Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh
Cam đoan luận án: “PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP MỞ RỘNG
HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN QUÂN ĐÔI”
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN VĂN LONG
Luận án được thực hiện tại Trường Đại Học Bách Khoa Hà Nội.
Luận án này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu có
tính độc lập riêng, không sao chép bất kỳ tài liệu nào và chưa được công bố toàn bộ
nội dung này bất kỳ ở đâu. Các số liệu, các nguồn trích dẫn trong luận văn được chú
thích nguồn gốc rõ ràng, minh bạch.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi.
Tp. Vũng Tàu, ngày 30 tháng 09 năm 2013
Tác giả
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
8
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
NHTM
: Ngân hàng thương mại
NHBL
: Ngân hàng bán lẻ
NHBB
: Ngân hàng bán buôn
NHNN
: Ngân hàng Nhà nước
NHNNg
: Ngân hàng nước ngoài
NH TMCP
: Ngân hàng thương mại cổ phần
TCTD
: Tổ chức tín dụng
MB
: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân Đội
MB Vũng Tàu
: Ngân hàng TMCP Quân Đội – Chi nhánh Vũng Tàu
DNVVN, SME:
: Doanh nghiệp vừa và nhỏ
CNTT
: Công nghệ thông tin
DVNH
: Dịch vụ ngân hàng
HĐQT
: Hội đồng quản trị
GĐ/PGĐ
: Giám đốc / Phó giám đốc
PGD
: Phòng giao dịch
QHKH
: Quan hệ khách hàng
KHCN/CVKHCN
: Khách hàng cá nhân / Chuyên viên khách hàng cá nhân
KHDN
: Khách hàng doanh nghiệp
RM
: Chuyên viên khách hàng
CVTĐ
: Chuyên viên thẩm định
PT BPTĐ
: Phụ trách bộ phận thẩm định
TSĐB
: Tài sản đảm bảo
CRA
: Hệ thống Xếp hạng phê duyệt tín dụng KHCN
CVTD
: Cho vay tiêu dùng
CBCNV
: Cán bộ công nhân viên
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
9
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1:
Bộ máy tổ chức MB Vũng Tàu
Sơ đồ 2.2:
Danh mục sản phẩm dịch vụ KHCN tại MB
Sơ đồ 3.1:
Sơ đồ quy trình Master
Sơ đồ 3.2:
Sơ đồ thực hiện các nội dung của giải pháp 1
Sơ đồ 3.3:
Lịch trình thực hiện các nội dung công việc triển khai giải pháp 1
Sơ đồ 3.4:
Lịch trình thực hiện giải pháp 1 tại MB Vũng Tàu.
Sơ đồ 3.5:
Các lợi ích đạt được của giải pháp 1
Sơ đồ 3.6:
Sơ đồ thực hiện các nội dung của giải pháp 2
Sơ đồ 3.7:
Lịch trình thực hiện các nội dung công việc triển khai giải pháp 2
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
10
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1:
Một số chỉ tiêu về hoạt động kinh doanh của MB
Bảng 2.2:
Danh sách công ty con và công ty liên kết của MB
Bảng 2.3:
Một số chỉ tiêu hoạt động của MB Vũng Tàu
Bảng 2.4:
Tình trạng hoạt động bán lẻ của MB Vũng Tàu
Bảng 2.5:
Huy động vốn tại MB Vũng Tàu giai đoạn 2010 - 2012
Bảng 2.6:
Tín dụng cá nhân tại MB Vũng Tàu giai đoạn 2010 - 2012
Bảng 2.7:
Các đối thủ cạnh tranh của MB Vũng Tàu
Bảng 2.8:
Phân tích SWOT về khả năng phát triển NHBL tại MB Vũng Tàu
Bảng 3.1:
Chỉ tiêu phân giao đến RM Cá Nhân
Bảng 3.2:
Tổng vốn đầu tư dự kiến
Bảng 3.3:
Lợi nhuận dự kiến từ chênh lệch bán vốn với HO và thu dịch vụ
Bảng 3.4:
Lợi nhuận dự kiến từ việc thực hiện Gói Trả lương
Biểu đồ 2.1:
Tốc độ tăng trưởng của tổng tài sản và vốn chủ sở hữu của MB
Biểu đồ 2.2:
Tốc độ tăng trưởng Thu nhập và lợi nhuận trước thuế của MB
Biểu đồ 2.3:
Mức độ hài lòng chung của nhóm khách hàng sử dụng sản phẩm Thẻ
Biểu đồ 2.4:
Phân loại huy động vốn từ dân cư
Biểu đồ 2.5:
Phân loại huy động vốn theo kỳ hạn gửi
Biểu đồ 2.6:
Cơ cấu dư nợ cho vay cá nhân theo sản phẩm
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
11
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, đặc biệt là sau khi Việt Nam
trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), các doanh
nghiệp và các định chế tài chính như ngân hàng thương mại (NHTM) đứng trước
những thách thức vô cùng to lớn, yêu cầu có những thay đổi và cải tổ rõ rệt nhằm duy
trì và phát triển trong môi trường cạnh tranh mới. Hội nhập quốc tế mang đến một môi
trường cạnh tranh cao với sự xuất hiện và gia nhập thị trường của các tổ chức tín dụng
nước ngoài với công nghệ cao và các dịch vụ ngân hàng hiện đại. Các NHTM Việt
Nam cần phải có một đường lối phát triển đúng đắn để có thể bắt kịp và chiếm lĩnh thị
trường Việt Nam đầy tiềm năng và thách thức.
Phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ (NHBL) đã và đang được nhiều NHTM
quan tâm và đây được xem như một trong những xu hướng lựa chọn để phát triển lâu
dài và bền vững, đây là một xu hướng không chỉ ở Việt Nam mà ở nhiều nước trên thế
giới. Thực tế cho thấy NHTM nào nắm bắt được cơ hội trong việc mở rộng cung cấp
các dịch vụ ngân hàng bán lẻ đến đông đảo đối tượng khách hàng là các cá nhân, các
hộ kinh doanh và các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện đang có nhu cầu ngày càng cao về
các dịch vụ tài chính thì sẽ dễ dàng chiếm lĩnh thị trường và trở thành các ngân hàng
vững mạnh.
Việt Nam được đánh giá là thị trường mà các dịch vụ ngân hàng bán lẻ còn rất
nhiều tiềm năng phát triển. Tốc độ tăng trưởng kinh tế liên tục, môi trường pháp lý
đang dần được hoàn thiện, trình độ dân trí và nhu cầu xã hội ngày càng tăng đối với
các dịch vụ tài chính cá nhân là yếu tố đảm bảo cho sự tăng trưởng không ngừng của
thị trường dịch vụ NHBL tại Việt Nam. Sức hấp dẫn của thị trường dịch vụ NHBL
không chỉ đối với các NHTM trong nước mà cả với các ngân hàng nước ngoài vốn
đang tìm mọi cách thâm nhập sâu hơn vào thị trường Việt Nam. Trong điều kiện hội
nhập kinh tế tài chính sâu sắc như hiện nay, nhất là khi Việt Nam cam kết mở cửa thị
trường tài chính trong nước theo các cam kết với các đối tác nước ngoài thì các NHTM
nước ngoài sẽ được phép kinh doanh bình đẳng như các NHTM trong nước, do đó thị
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
12
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
phần của các NHTM Việt Nam sẽ bị chia sẻ rất nhiều bởi mảng dịch vụ ngân hàng bán
lẻ vốn là ưu thế của các ngân hàng nước ngoài.
Để tồn tại được trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt này, các NHTM
Việt Nam đã, đang thực hiện quá trình hiện đại hóa công nghệ, áp dụng các chuẩn mực
quốc tế vào hoạt động ngân hàng, chuyển từ mô hình ngân hàng chuyên doanh sang
mô hình ngân hàng đa năng, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng các sản phẩm dịch vụ
cung cấp. Bên cạnh đó, các NHTM Việt Nam phải liên tục thay đổi chiến lược kinh
doanh, tìm kiếm những cơ hội đầu tư mới, mở rộng và đa dạng hóa nhóm khách hàng
mục tiêu của mình.
Không nằm ngoài xu thế đó, Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), với mục tiêu
trở thành một tập đoàn tài chính đa năng, có quy mô tầm cỡ trong khu vực, bên cạnh
việc duy trì thế mạnh của một ngân hàng bán buôn, MB cần mở rộng và phát triển
mạnh hơn mảng kinh doanh bán lẻ, đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ để phát triển
dịch vụ ngân hàng bán lẻ, coi nhóm khách hàng cá nhân và các doanh nghiệp vừa và
nhỏ là đối tượng ưu tiên lựa chọn phục vụ.
Xuất phát từ những yêu cầu thực tế trên, tôi đã lựa chọn đề tài “Phân tích và đề
xuất giải pháp mở rộng hoạt động bán lẻ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Quân đội” làm đề tài luận văn tốt nghiệp với hi vọng đóng góp một phần nhỏ vào sự
phát triển của MB nói riêng và sự phát triển của hệ thống NHTM Việt Nam nói chung.
2. Các công trình nghiên cứu có liên quan
Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, các NHTM trong nước đã dần ý thức
được vai trò quan trọng của việc phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ. Thời gian qua đã
có nhiều tác giả nghiên cứu về các dịch vụ ngân hàng bán lẻ và các giải pháp nhằm
phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ đối với các NHTM ở Việt Nam, trong đó phải kể
đến:
-
Viện nghiên cứu khoa học ngân hàng - Hội thảo nghiên cứu khoa học (2003);
Hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm đổi mới hoạt động ngân hàng trong điều
kiện hội nhập quốc tế, đưa ra một số ý kiến, các giải pháp và việc hoàn thiện cơ
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
13
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
chế chính sách nhằm đổi mới hoạt động ngân hàng trong điều kiện hội nhập
kinh tế quốc tế.
-
Tác giả Nguyễn Văn Dũng (2009); Phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ trên nền
tảng công nghệ. Thực trạng; định hướng và những vấn đề cấp thiết cần quan
tâm, đề cập đến những vấn đề liên quan đến công nghệ phục vụ cho phát triển
dịch vụ ngân hàng bán lẻ và bàn về một số các giải pháp nhằm ứng dụng mạnh
mẽ hơn nữa nền tảng công nghệ vào phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại các
NHTM.
-
Tác giả Nguyễn Danh Lương (2003); Những giải pháp nhằm phát triển hình
thức thanh toán thẻ ở Việt Nam, trình bày một cách tổng quan về thẻ và các
hình thức thanh toán thẻ, những tồn tại về hình thức thanh toán thẻ tại Việt N
am, từ đó đưa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm phát triển hình thức thanh
toán thẻ tại Việt Nam.
-
Võ Kim Thanh (2001); Đa dạng hoá nghiệp vụ ngân hàng nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Công thương Việt Nam, khẳng định
đa dạng hoá nghiệp vụ ngân hàng là xu thế phát triển tất yếu của Ngân hàng
Công thương Việt Nam và đưa ra các kiến nghị, giải pháp nhằm đa dạng hoá
nghiệp vụ của ngân hàng này để nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Qua các công trình nghiên cứu trên, chúng ta có thể thấy, trong thời gian qua,
phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ đã được các nhà khoa học, các nhà tài chính ngân
hàng và cụ thể là các NHTM đi sâu nghiên cứu. Các NHTM đã có nhiều chuyển biến
trong lĩnh vực dịch vụ ngân hàng bán lẻ. Tuy nhiên, các đề tài chỉ đi vào một phần nhỏ
trong hoạt động bán lẻ tại ngân hàng như tín dụng bán lẻ, huy động vốn dân cư, dịch
vụ mà chưa tổng quan được toàn bộ hoạt động bán lẻ tại ngân hàng, mối quan hệ tương
hỗ giữa các loại hình bán lẻ với nhau.
Trong khi đó, bên cạnh những công trình nghiên cứu như đã nêu trên, chúng ta
thấy rằng những nghiên cứu mang tính hệ thống, đề cập một cách đầy đủ về các nghiệp
vụ ngân hàng bán lẻ và về phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ vẫn còn ít, đặc biệt là
những nghiên cứu cụ thể về trường hợp Ngân hàng TMCP Quân đội - Một ngân hàng
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
14
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
hàng đầu, có đầy đủ cơ sở và nguồn lực để cạnh tranh với các ngân hàng thương mại
nước ngoài trong phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ, trong bối cảnh Việt Nam hội
nhập kinh tế quốc tế. Do đó, tác giả tiến hành nghiên cứu một cách khoa học nhằm có
thể tổng hợp, khái quát thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Ngân hàng
TMCP Quân đội để từ đó có những giải pháp nâng cao hoạt động bán lẻ tại Ngân hàng
TMCP Quân đội nói riêng và áp dụng cho hệ thống NHTM trong nước nói chung trong
bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
3. Mục đích nghiên cứu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận văn
Để đạt được mục đích nghiên cứu là chỉ ra cơ cấu khách hàng của MB quá chú
trọng đối tượng khách hàng bán buôn, loại hình dịch vụ ngân hàng bán buôn và sự cần
thiết phải chuyển đổi MB từ ngân hàng chuyên phục vụ bán buôn sang vừa bán buôn
vừa bán lẻ, trên cơ sở đó tìm ra giải pháp giúp MB phát triển cân đối dịch vụ ngân
hàng bán buôn và bán lẻ. Từ đó, tác giả đi vào nghiên cứu những nội dung sau:
Luận án đã phân tích một cách toàn diện lý thuyết về dịch vụ ngân hàng bán lẻ:
Hệ thống hóa lý thuyết về dịch vụ ngân hàng, dịch vụ ngân hàng bán lẻ và phát triển
dịch vụ ngân hàng bán lẻ; Chỉ ra đặc điểm của dịch vụ ngân hàng bán lẻ, các hình thức
và quan điểm phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ trong kinh doanh ngân hàng; Nghiên
cứu kinh nghiệm phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn và bán lẻ của ngân hàng
Citibank, Bank of Bankok, Standard Chartered và những bài học kinh nghiệm được rút
ra trong phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ cho các NHTM Việt Nam nói chung và
MB nói riêng.
Phân tích thực trạng phát triển hoạt động bán lẻ tại MB Vũng Tàu giai đoạn
2010 – 2012, đánh giá được những mặt mạnh và hạn chế trong việc phát triển hoạt
động bán lẻ tại MB và tổng kết được các nguyên nhân khách quan cũng như chủ quan
cần khắc phục.
Xây dựng hệ thống giải pháp để phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại MB
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế và đưa ra những khuyến nghị đối với Chính
phủ, Ngân hàng Nhà nước và Hiệp hội ngân hàng.
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
15
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
4. Tóm tắt cô đọng các luận điểm cơ bản và đóng góp mới của tác giả
Về mặt khoa học, luận văn có thể góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt
động bán lẻ của ngân hàng và làm cơ sở để phát triển các công trình nghiên cứu có liên
quan.
Không chỉ vậy, về mặt thực tiễn, luận văn đưa ra các giải pháp có thể áp dụng
trong việc phát triển, giải quyết những khó khăn trong hoạt động bán lẻ ở các ngân
hàng. Bên cạnh đó, luận văn còn là tài liệu tham khảo, phục vụ công tác học tập và
nghiên cứu, hoạch định chính sách.
5. Phương pháp nghiên cứu.
Xuất phát từ thực tiễn hoạt động của MB, những vấn đề lý luận về hoạt động
bán lẻ, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học cơ bản là phương pháp
duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để phân tích thực trạng phát triển dịch vụ ngân
hàng bán lẻ tại MB trong một quá trình vận động và phát triển của thị trường tài chính
ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung.
Bên cạnh đó, luận văn cũng sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích,
thống kê học, so sánh để phân tích số liệu nhằm nêu rõ thực trạng dịch vụ ngân hàng
bán lẻ tại MB.
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
16
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG BÁN LẺ
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.1. Khái niệm về ngân hàng Thương mại
Trong nền kinh tế hàng hóa, có nhiều doanh nghiệp, nhiều đơn vị tổ chức kinh
tế hoạt động kinh doanh trong nhiều ngành, nghề, nhiều lĩnh vực khác nhau. Có ngành
tạo ra sản phẩm hàng hóa cho xã hội như nông nghiệp, công nghiệp …, có ngành chỉ
làm nhiệm vụ lưu thông phân phối, lại có ngành chỉ thuần túy cung cấp dịch vụ như
vận tải, bưu chính viễn thông, ngân hàng… Trong đó các ngân hàng thương mại
(NHTM) hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng. Tất cả đều
góp phần thúc đẩy nền kinh tế - xã hội phát triển. Vậy ngân hàng thương mại là gì?
Ngân hàng Thương mại là loại ngân hàng giao dịch trực tiếp với các loại hình
doanh nghiệp, tổ chức đoàn thể xã hội và cá nhân, bằng việc huy động vốn dưới hình
thức nhận tiền gửi hoạt kỳ, tiền gửi định kỳ, tiền phát hành kỳ phiếu, trái phiếu, đồng
thời sử dụng số tiền huy động được để cho vay, chiết khấu, cung cấp các phương tiện
thanh toán và cung ứng dịch vụ ngân hàng cho các đối tượng là khách hàng trong nền
kinh tế.
Luật số 47/2010/QH12 Luật các Tổ chức Tín dụng Việt Nam định nghĩa:
“Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động
ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của luật này, nhằm mục
tiêu lợi nhuận” (Khoản 4, Điều 4).
Trong đó hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân
hàng, bao gồm: Huy động vốn dưới mọi hình thức; Cho vay ngắn hạn, trung hạn, dài
hạn; Chiết khấu chứng từ có giá; Bao thanh toán; Cho thuê tài chính; Thấu chi; Cho
vay trả góp; Cho vay tiêu dùng; và cung cấp mọi dịch vụ ngân hàng khác.
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
17
Khoa Kinh tế & Quản lý
Luận văn Thạc sỹ Quản Trị Kinh Doanh
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
Ngân hàng thương mại là loại ngân hàng có số lượng lớn và rất phổ biến trong
nền kinh tế. Sự có mặt của ngân hàng thương mại trong hầu hết các mặt hoạt động của
nền kinh tế xã hội đã minh chứng rằng: Ở đâu có một hệ thống ngân hàng thương mại
phát triển, thì ở đó sẽ có sự phát triển với tốc độ cao của nền kinh tế - xã hội.
Như vậy có thể nói rằng ngân hàng thương mại là một định chế tài chính trung
gian quan trọng vào loại bậc nhất trong nền kinh tế thị trường. Nhờ hệ thống định chế
tài chính trung gian này mà các nguồn tiền nhàn rỗi nằm rải rác trong xã hội sẽ được
huy động, tập trung lại, đồng thời sử dụng số vốn đó để cấp tín dụng cho các tổ chức
kinh tế, cá nhân để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Căn cứ vào hình thức sở hữu vốn mà ở Việt Nam ngân hàng thương mại được
phân thành:
-
Ngân hàng thương mại quốc doanh (hay còn gọi là Ngân hàng Thương mại Nhà
nước): Là các ngân hàng kinh doanh bằng vốn cấp phát của ngân sách Nhà
nước.
-
Ngân hàng thương mại cổ phần: Là những ngân hàng hoạt động như công ty cổ
phần, nguồn vốn ban đầu do các cổ đông đóng góp.
-
Ngân hàng thương mại liên doanh: Có vốn góp bởi một bên là ngân hàng Việt
Nam và bên còn lại là ngân hàng nước ngoài, có trụ sở đặt tại Việt Nam và hoạt
động theo pháp luật Việt Nam.
-
Chi nhánh ngân hàng thương mại nước ngoài: Là ngân hàng được thành lập
theo vốn và luật pháp nước ngoài, được phép mở chi nhánh tại Việt Nam và chi
nhánh này hoạt động theo luật pháp Việt Nam.
-
Ngân hàng 100% vốn nước ngoài: Là ngân hàng thành lập bằng 100% vốn của
nước ngoài và hoạt động theo luật pháp Việt Nam. Dạng ngân hàng này có tư
cách pháp nhân, có quyền lập hội sở, mở rộng chi nhánh và có đầy đủ các quyền
lợi và nghĩa vụ như các Ngân hàng thương mại trong nước theo luật pháp Việt
Nam
1.1.2. Bản chất của ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp và là một đơn vị kinh tế:
Dương Văn Sỹ: CH 2011-2013
18
Khoa Kinh tế & Quản lý
- Xem thêm -