Tài liệu Luận văn phân tích và đề xuất một số giải pháp củng cố tình hình tài chính của công ty tnhh tae yang việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------------------------------- ĐINH XUÂN PHÁP PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP CỦNG CỐ TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH TAE YANG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH HÀ NỘI - 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------------------------------- ĐINH XUÂN PHÁP PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP CỦNG CỐ TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH TAE YANG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN ÁI ĐOÀN HÀ NỘI - 2014 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................................4 CHƯƠNG 1. HỆ THỐNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP..................................................................6 1.1. Cơ sở lý luận về tài chính doanh nghiệp.................................................................6 1.1.1. Khái niệm tài chính doanh nghiệp ...................................................................6 1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và vai trò của tài chính doanh nghiệp ........................7 1.1.2.1. Chức năng của tài chính doanh nghiệp ....................................................7 1.1.2.2. Nhiệm vụ của tài chính doanh nghiệp.......................................................8 1.1.2.3. Vai trò của tài chính doanh nghiệp ...........................................................9 1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình tài chính doanh nghiệp......................10 1.1.3.1. Những yếu tố bên trong............................................................................10 1.1.3.2. Những yếu tố bên ngoài............................................................................12 1.2. Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp..............................................13 1.2.1. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp ................................................13 1.2.2. Mục tiêu, nhiệm vụ, ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp ...........13 1.3. Đối tượng của phân tích tài chính doanh nghiệp.................................................15 1.4. Tổ chức công tác phân tích tài chính doanh nghiệp và các loại hình phân tích tài chính doanh nghiệp ..................................................................................................17 1.4.1. Tổ chức công tác phân tích tài chính doanh nghiệp .....................................17 1.4.2. Các loại hình phân tích tài chính doanh nghiệp ...........................................18 1.5. Tài liệu cơ sở và phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp .....................19 1.5.1. Các tài liệu cơ sở dùng trong phân tích tài chính doanh nghiệp .................19 1.5.2. Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp...........................................22 1.6. Nội dung phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp.........................................29 1.6.1. Quy trình phân tích và đề xuất các biện pháp cải thiện tình hình tài chính ..........29 1.6.2. Đánh giá khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp..................................32 1.6.3. Phân tích hiệu quả tài chính ...........................................................................35 1.6.4. Phân tích rủi ro tài chính ................................................................................40 1.6.5. Phân tích tổng hợp tình hình tài chính ..........................................................43 CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH TAE YANG VIỆT NAM ............................................................................................................52 Đinh Xuân Pháp 1 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý 2.1. Giới thiệu chung về công ty TNHH Tae Yang Việt Nam ....................................52 2.1.1. Khái quát ..........................................................................................................52 2.1.2. Hoạt động sản xuất kinh doanh......................................................................53 2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ......................................................................53 2.1.3.1. Sơ đồ cấu tổ chức quản lý ........................................................................53 2.1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ cơ bản của các bộ phận.......................................54 2.1.4. Một số chỉ tiêu kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty ........................58 2.1.5. Những thuận lợi, khó khăn và phương hướng phát triển của Công ty.............59 2.2. Phân tích tình hình tài chính của Công ty TNHH TaeYang Việt Nam .............60 2.2.1. Đánh giá khái quát tình hình tài chính của Công ty ....................................60 2.2.1.1. Phân tích các cân bằng tài chính chủ yếu dựa vào bảng cân đối kế toán .................................................................................................................................60 2.2.1.2. Phân tích cơ cấu và biến động của tài sản ..............................................62 2.2.1.3. Phân tích cơ cấu và biến động nguồn vốn ..............................................70 2.2.1.4. Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.................................79 2.2.1.5. Phân tích lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính ...........................................................................................84 2.2.2. Phân tích hiệu quả tài chính ...........................................................................86 2.2.2.1. Phân tích mức độ sinh lợi.........................................................................86 2.2.2.2. Phân tích tình hình quản lý tài sản .........................................................91 2.2.3. Phân tích rủi ro tài chính ................................................................................99 2.2.3.1. Phân tích khả năng thanh khoản.............................................................99 2.2.3.2. Phân tích khả năng quản lý nợ ..............................................................102 2.2.4. Phân tích tổng hợp tình hình tài chính ........................................................104 2.2.4.1. Phân tích tài chính theo đẳng thức Dupont..........................................104 2.2.4.2. Phân tích các đòn bẩy tài chính.............................................................111 2.3. Đánh giá chung về tình hình tài chính của Công ty...........................................116 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CỦNG CỐ TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CÔNG TY TNHH TAE YANG VIỆT NAM ....................................................................................119 3.1. Định hướng chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thời gian tới 119 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính tại Công ty TNHH Tae Yang Việt Nam....120 3.2.1. Giải pháp 1: Tiết kiệm chi phí giá vốn và chi phí bán hàng ......................120 3.2.1.1. Cơ sở thực hiện giải pháp.......................................................................120 Đinh Xuân Pháp 2 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý 3.2.1.2. Cách thức thực hiện................................................................................121 3.2.1.3. Kết quả sau khi áp dụng giải pháp........................................................122 3.2.2. Giải pháp 2: Giảm các khoản phải thu ........................................................123 3.2.2.1. Cơ sở của giải pháp.................................................................................123 3.2.2.2. Cách thức thực hiện................................................................................124 KẾT LUẬN.......................................................................................................................128 TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................129 Đinh Xuân Pháp 3 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý PHẦN MỞ ĐẦU Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam và thế giới gặp nhiều khó khăn, là nguyên nhân ảnh hưởng tới các doanh nghiệp Việt Nam trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh tại thị trường trong và ngoài nước, đặc biệt với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu hàng hóa ra thị trường quốc tế. Do vậy, để đứng vững trên thị trường, vượt qua những khó khăn trong giai đoạn hiện nay, đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải định kỳ phân tích, đánh giá lại toàn bộ hoạt động kinh doanh của mình để đưa ra những giải pháp phù hợp khắc phục khó khăn và xây dựng chiến lược để nâng cao hiệu quả kinh doanh. Là doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất dao, thìa, dĩa Inox với sản phẩm được xuất khẩu và đánh giá cao trong các thị trường khó tính tại châu Âu và Bắc Mỹ, Công ty TNHH Tae Yang Việt Nam đang từng bước phát triển vững mạnh và ngày càng tăng cường hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Tuy nhiên, trong những năm qua, cùng với tình hình khó khăn chung của nền kinh tế Việt Nam và thế giới, Tae Yang Việt Nam cũng không tránh khỏi việc gặp rất nhiều bất lợi trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Khóa luận “Phân tích và đề xuất một số giải pháp củng cố tình hình tài chính của Công ty TNHH Tae Yang Việt Nam” sẽ thực hiện tìm hiểu, phân tích và đánh giá qua đó đề ra một số giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính của Công ty TNHH Tae Yang Việt Nam. Khóa luận gồm 3 chương: Chương 1: Hệ thống cơ sở lý luận về tài chính và phân tích tài chính doanh nghiệp Chương 2: Phân tích tình hình tài chính của Công ty TNHH Tae Yang Việt Nam Chương 3: Một số giải pháp cải thiện tình hình tài chính của Công ty TNHH Tae Yang Việt Nam Đinh Xuân Pháp 4 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý Do kinh nghiệm thực tế không nhiều và kiến thức về lĩnh vực tài chính còn mang nặng tính lý thuyết nên Khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy cô và các bạn để Khóa luận được hoàn thiện hơn. Qua đây, tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn tới tập thể thầy cô giáo Viện Kinh tế và Quản lý, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội và đặc biệt là thầy giáo, PGS.TS Nguyễn Ái Đoàn đã giúp đỡ tôi hoàn thành Khóa luận này. Đồng thời, tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty TNHH Tae Yang Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian thực hiện Khóa luận. Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Học viên Đinh Xuân Pháp Đinh Xuân Pháp 5 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý CHƯƠNG 1. HỆ THỐNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VÀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Cơ sở lý luận về tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm tài chính doanh nghiệp Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp luôn phải có một lượng vốn tiền tệ nhất định, đó là yếu tố quan trọng và cũng là tiền đề trong mọi hoạt động của doanh nghiệp. Quá trình này đã phát sinh ra các luồng tiền tệ gắn liền với hoạt động đầu tư và các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các luồng tiền này tạo nên sự vận động các luồng tài chính của doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp là quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp nhằm góp phần đạt tới các mục tiêu của doanh nghiệp. Tổng quát, tài chính doanh nghiệp là các mối quan hệ về mặt giá trị được biểu hiện bằng tiền trong lòng một doanh nghiệp và giữa nó với các chủ thể có liên quan ở bên ngoài mà trên cơ sở đó giá trị của doanh nghiệp được tạo lập. Giá trị của doanh nghiệp là sự hữu ích của doanh nghiệp đối với chủ sở hữu và xã hội. Các hoạt động của doanh nghiệp để làm tăng giá trị của nó bao gồm: - Tìm kiếm, lựa chon cơ hội kinh doanh và tổ chức huy động vốn - Quản lý chi phí trong quá trình sản xuất kinh doanh, hạch toán chi phí và lợi nhuận. - Tổ chức phân phối lợi nhuận cho các chủ thể liên quan và tái đầu tư. Tài chính bao gồm ba lĩnh vực nhỏ có liên quan tới nhau: - Thị trường vốn và tiền tệ hay còn gọi là tài chính vĩ mô, lĩnh vực này liên quan đến môi trường kinh tế vĩ mô. - Các hoạt động đầu tư, lĩnh vực này tập trung vào các quyết định của từng cá nhân và các tổ chức tài chính khi họ chọn các chứng khoán cho danh mục đầu tư của mình. - Quản lý tài chính hay tài chính doanh nghiệp, lĩnh vực này bao gồm các quyết định trong doanh nghiệp. Đinh Xuân Pháp 6 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý Tài chính doanh nghiệp được hiểu là những quan hệ giá trị giữa doanh nghiệp với các chủ thể trong nền kinh tế. Các quan hệ tài chính doanh nghiệp chủ yếu bao gồm: - Quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nước: đây là mối quan hệ phát sinh khi doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ thuế đối với nhà nước, khi nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp. - Quan hệ giữa doanh nghiệp với thị trường tài chính: Mối quan hệ này được thể hiện khi doanh nghiệp tìm kiếm nguồn tài trợ hoặc doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội đầu tư. - Quan hệ giữa doanh nghiệp với thị trường khác: Trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình, doanh nghiệp phải tham gia vào các thị trường hàng hóa, lao động, vật tư, bất động sản v.v... và doanh nghiệp sẽ phải làm sao để hoạch định ngân sách đầu tư, kế hoạch sản xuất, tiếp thị sao cho thỏa mãn nhu cầu thị trường. - Quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp: Đây là vấn đề giữa các bộ phận sản xuất kinh doanh, giữa cổ đông với người quản lý, cổ đông với chủ nợ, quyền sử dụng vốn và quyền sở hữu vốn. Các mối quan hệ này thể hiện qua: chính sách cổ tức (phân phối thu nhập), chính sách đầu tư, chính sách về cơ cấu vốn, chi phí. Tổng quát, tài chính doanh nghiệp là các mối quan hệ về mặt giá trị được biểu hiện bằng tiền trong lòng một doanh nghiệp và giữa nó với các chủ thể có liên quan ở bên ngoài mà trên cơ sở đó giá trị của doanh nghiệp được tạo lập. Giá trị của doanh nghiệp là sự hữu ích của doanh nghiệp đối với chủ sở hữu và xã hội. Các hoạt động của doanh nghiệp để làm tăng giá trị của nó bao gồm: - Tìm kiếm, lựa chọn cơ hội kinh doanh và tổ chức huy động vốn. - Quản lý chi phí trong quá trình sản xuất kinh doanh, hạch toán chi phí, lợi nhuận. - Tổ chức phân phối lợi nhuận cho các chủ thể liên quan và tái đầu tư. 1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và vai trò của tài chính doanh nghiệp 1.1.2.1. Chức năng của tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp có hai chức năng chủ yếu có tác động qua lại lẫn nhau đó là chức năng phân phối và chức năng giám đốc: Đinh Xuân Pháp 7 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý + Chức năng phân phối là việc phân phối các nguồn tài chính để hình thành vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có hoạt động hiệu quả hay không, sản xuất có được trôi chảy hay không là nhờ vào chức năng này. Ngoài ra chức năng phân phối còn là việc sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đã huy động để tạo các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp, mua các tài sản của doanh nghiệp hay sử dụng để đầu tư nhằm đem lại lợi ích. Đồng thời nó cũng đóng vai trò phân phối thu nhập tới các chủ thể của doanh nghiệp. Tóm lại, chức năng phân phối là chức năng chủ yếu của tài chính doanh nghiệp, chức năng này là cơ sở cho công tác tổ chức hoạch định tài chính của nhà quản trị tài chính của doanh nghiệp. + Chức năng giám đốc là khả năng sử dụng tài chính doanh nghiệp như một công cụ kiểm tra, giám đốc hiệu quả quá trình kênh phân phối các nguồn tài chính để hình thành và sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Mục tiêu cuối cùng của mọi quá trình kinh doanh là thu lợi nhuận, vì thế ngoài khả năng phân phối, tài chính doanh nghiệp còn có khả năng giám sát, dự báo hiệu quả của quá trình phân phối. Chức năng giám đốc của tài chính là chức năng mà nhờ vào đó việc kiểm tra bằng đồng tiền được thực hiện với quá trình vận động của các nguồn tài chính để tạo lập các quỹ tiền tệ hay sử dụng chúng theo các mục đích đã định. Chức năng giám đốc có khả năng phát hiện những khuyết tật trong khâu phân phối để từ đó điều chỉnh quá trình phân phối nhằm thực hiện phương hướng, mục tiêu, chiến lược sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, chức năng khách quan của tài chính doanh nghiệp phát huy đến mức nào lại phụ thuộc vào sự nhận thức một cách tự giác và hoạt động chủ quan của người quản lý trong khi sử dụng chức năng của tài chính. Đó chính là vai trò của tài chính doanh nghiệp. 1.1.2.2. Nhiệm vụ của tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp giúp các nhà quản trị nắm vững tình hình và kiểm soát lượng vốn sản xuất kinh doanh hiện có về mặt hiện vật và giá trị, nắm vững sự luân chuyển vốn vốn của từng khâu, từng thời gian của quá trình sản xuất để có biện Đinh Xuân Pháp 8 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý pháp quản lý và điều chỉnh hợp lý hiệu quả. Tài chính doanh nghiệp giúp doanh nghiệp huy động và sử dụng kịp thời các nguồn vốn nhàn rỗi, chi phí vốn rẻ để phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh mang lại lợi nhuận cao hơn, và phát huy đồng bộ nguồn lực của doanh nghiệp có hiệu quả nhất. Để thực hiện được điều này thì tài chính doanh nghiệp phải trả lời được câu hỏi doanh nghiệp cần bao nhiêu vốn và cơ cấu vốn như thế nào và huy động ở đâu phương thức huy động như thế nào để doanh nghiệp sử dụng với lượng vốn nhất định đó phải tạo ra một lượng lợi nhuận lớn dựa trên cơ sở sử dụng tối đa các nguồn lực hiện có của doanh nghiệp. 1.1.2.3. Vai trò của tài chính doanh nghiệp Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, tài chính doanh nghiệp có các vai trò chủ yếu sau: + Đảm bảo huy động đầy đủ và kịp thời vốn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp: Để thực hiện mọi quá trình kinh doanh, trước hết các doanh nghiệp phải có vốn kinh doanh. Vai trò của tài chính doanh nghiệp được thể hiện là xác định đúng đắn nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Tiếp theo phải lựa chọn các phương pháp và hình thức huy động vốn thích hợp, đáp ứng kịp thời các nhu cầu vốn để hoạt động của các doanh nghiệp được thực hiện một cách nhịp nhàng, liên tục với chi phí huy động vốn thấp nhất. + Tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả: Việc tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả được coi là điều kiện tồn tại và phát triển của mọi doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong việc đánh giá và lựa chọn dự án đầu tư, chọn ra dự án đầu tư tối ưu, lựa chọn và huy động nguồn vốn có lợi nhất cho hoạt động kinh doanh, bố trí cơ cấu vốn hợp lý, sử dụng các biện pháp để tăng nhanh vòng quay của vốn, nâng cao khả năng sinh lời của vốn kinh doanh. + Đòn bẩy kích thích và điều tiết kinh doanh: Đinh Xuân Pháp 9 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý Vai trò này của tài chính doanh nghiệp được thể hiện thông qua việc tạo ra sức mua hợp lý để thu hút vốn đầu tư, lao động, vật tư, dịch vụ, đồng thời xác định giá bán hợp lý khi tiêu thụ hàng hóa, cung cấp dịch vụ và thông qua hoạt động phân phối thu nhập của doanh nghiệp, phân phối quỹ khen thưởng, quỹ lương, thực hiện các hợp đồng kinh tế… + Giám sát, kiểm tra chặt chẽ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp: Tình hình tài chính của doanh nghiệp là một tấm gương phản ánh trung thực nhất mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thông qua các chỉ tiêu tài chính mà các nhà quản lý doanh nghiệp dễ dàng nhận thấy thực trạng quá trình kinh doanh của doanh nghiệp, phát hiện kịp thời những vướng mắc, tồn tại để từ đó đưa ra các quyết định điều chỉnh các hoạt động kinh doanh nhằm đạt tới mục tiêu đã định. Vai trò của tài chính doanh nghiệp sẽ trở nên tích cực hay thụ động trước hết là phụ thuộc vào sự nhận thức và vận dụng các chức năng của tài chính, sau nữa còn phụ thuộc vào môi trường kinh doanh, cơ chế tổ chức tài chính của doanh nghiệp và các nguyên tắc cần quán triệt trong mọi hoạt động tài chính doanh nghiệp. 1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình tài chính doanh nghiệp 1.1.3.1. Những yếu tố bên trong Những yếu tố bên trong là những yếu tố mang tính chủ quan của các doanh nghiệp. - Yếu tố con người: Con người là yếu tố rất quan trọng, đó là những cán bộ quản lý và lực lượng lao động trong doanh nghiệp. Cán bộ quản lý là những người cần nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của phân tích tài chính doanh nghiệp, những người có toàn quyền quản lý và sử dụng toàn bộ tài sản, tiền vốn của doanh nghiệp và là người chịu trách nhiệm quyết định mọi vấn đề tài chính trong doanh nghiệp. Phân tích tài chính doanh nghiệp đòi hỏi phải có đội ngũ chuyên viên đủ mạnh, lực lượng cán bộ phân tích tài chính cần phải thường xuyên được nâng cao, đảm bảo cả về mặt số lượng và chất lượng. Đinh Xuân Pháp 10 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý - Yếu tố về công nghệ sản xuất: Việc nghiên cứu chính sách đầu tư của doanh nghiệp vào công cụ sản xuất cũng là điều rất cần thiết trong việc phân tích chiến lược, nhằm mục đích nghiên cứu và phát triển những chi tiết cho việc đầu tư và máy móc thiết bị, và các tài sản hữu hình là hoàn toàn cần thiết. Ví dụ như khi doanh nghiệp đầu tư vào máy móc thiết bị, doanh nghiệp phải khấu hao từng phần trong nhiều năm, không cho phép khấu trừ toàn bộ chi phí ngay từ đầu năm. Vậy, khi doanh nghiệp nhận thấy có sự giảm sút về các khoản khấu hao, cũng có nghĩa là tăng về kết quả kinh doanh, thì cần phải biết nguyên nhân vì sao, có phải do máy móc thiết bị đã lỗi thời, hoặc do doanh nghiệp không có dự án khả thi, dẫn đến nguy cơ suy giảm về sản xuất, giảm sút về năng lực cạnh tranh. Do vậy, yếu tố công nghệ là một trong những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả sản xuất cũng như tình hình tài chính của doanh nghiệp. - Yếu tố về chiến lược kinh doanh: Chiến lược kinh doanh được nói đến ở đây là cách phân chia những giới khách hàng khác nhau trong tổng doanh thu của nó. Trên thực tế, một doanh nghiệp phải luôn phụ thuộc vào khách hàng và nhà cung cấp. Nếu một khách hàng quen và luôn mua với số lượng nhiều nhưng chuyển sang mua của nhà cung cấp khác thì tình trạng gì sẽ xảy ra, như vậy doanh nghiệp phải chấp nhận những điều kiện ưu đãi hơn cho khách hàng này. Tình hình này sẽ dẫn đến những khó khăn lâu dài về mặt tài chính. Vì vậy, điều quan trọng với một doanh nghiệp là không nên tập trung quá vào một nhóm đối tượng khách hàng. Mở rộng nhiều nhóm khách hàng tốt hơn là tập trung vào một khách hàng lớn. - Hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp: Hình thức pháp lý của doanh nghiệp khác nhau sẽ chi phối đến việc tổ chức, huy động vốn, quản lý vốn và phân phối kết quả kinh doanh. Đối với doanh nghiệp Nhà nước, vốn điều lệ ban đầu có thể được ngân sách Nhà nước đầu tư toàn bộ hoặc một phần, Nhà nước quy định quản lý vốn và phân phối kết quả kinh doanh. Đối với doanh nghiệp tư nhân thì vốn là do chủ doanh nghiệp tư nhân bỏ ra, cũng có thể huy động thêm từ bên ngoài dưới hình thức đi vay nhưng không được phép phát hành chứng khoán trên thị trường để tăng vốn. Đối Đinh Xuân Pháp 11 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý với công ty trách nhiệm hữu hạn thì vốn điều lệ của công ty là do các thành viên đóng góp. Trong quá trình hoạt động sản xuât kinh doanh vốn có thể tăng lên bằng cách kết nạp thêm thành viên mới, trích từ quỹ dự trữ hoặc đi vay bên ngoài nhưng không được phép phát hành chứng khoán.Việc phân phối kết quả sản xuất kinh doanh do các thành viên quyết định, mức lợi nhuận các thành viên nhận được phụ thuộc vào vốn đóng góp… 1.1.3.2. Những yếu tố bên ngoài - Yếu tố lạm phát: Khi lạm phát tăng cao, việc huy động vốn của các ngân hàng gặp nhiều khó khăn, lạm phát tăng cao, ngân hàng Nhà nước cũng phải thắt chặt tiền tệ để giảm khối lượng tiền trong lưu thông, nhưng nhu cầu vay vốn của các doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh vẫn rất lớn, các ngân hàng chỉ có thể đáp ứng cho một số ít khách hàng với những hợp đồng đã ký hoặc những dự án thực sự có hiệu quả, với mức độ rủi ro cho phép. Như vậy, nếu lạm phát tăng cao có thể làm suy yếu, thậm chí phá vỡ thị trường vốn, ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp. - Yếu tố lãi suất: Lãi suất là biến số kinh tế nhạy cảm, sự thay đổi của lãi suất sẽ tác động làm thay đổi hành vi sản xuất và tiêu dung của xã hội, về phương diện lý thuyết cũng như thực tiễn các nước đã chứng minh, sự thay đổi lãi suất sẽ tác động đến sản lượng và giá cả, người ta thường phải đánh giá giá trị của các chi phí và các khoản thu lợi đó qua các đơn vị tiền tệ và chúng được gọi là chi phí và thu nhập. Các khoản chi phí và thu nhập đó lại xảy ra ở các mốc thời gian khác nhau, do đó phải xét đến vấn đề thời giá của tiền tệ hay giá trị theo thời gian của đồng tiền, giá trị theo thời gian của tiền được biểu hiện qua tiền lãi, tiền lãi là giá cả mà người đi vay phải trả để sử dụng vốn vay trong khoảng thời gian nhất định hoặc là tiền thuê vốn để sử dụng. - Yếu tố tỷ giá: Tỷ giá hối đoái cũng ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của doanh nghiệp. Chênh lệch hối đoái là khoản chênh lệch dương hoặc âm giữa giá trị nợ phải thu và nợ phải trả bằng đồng ngoại tệ đổi sang đồng nội tệ. Chênh lệch này có thể làm lợi nhưng ngược lại cũng có thể là khoản lỗ cho doanh nghiệp. - Yếu tố tình hình phát triển kinh tế - xã hội: Bao quanh doanh nghiệp là Đinh Xuân Pháp 12 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý một môi trường kinh tế - xã hội phức tạp và luôn biến động, đó chính là thách thức đối với doanh nghiệp trong việc cạnh tranh. 1.2. Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp 1.2.1. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp là qua trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so sánh các số liệu về tài chính hiện hành và quá khứ. Thông qua phân tích tình hình tài chính, người ta sử dụng thông tin để đánh giá tiềm năng hiệu quả kinh doanh cũng như những rủi ro trong tương lai và triển vọng của doanh nghiệp. Bởi vậy, phân tích tài chính doanh nghiệp là mối quan tâm của nhiều nhóm người khác nhau, gồm: Ban Giám đốc, Hội đồng quản trị, các nhà đầu tư, các cổ đông, các chủ nợ và các nhà cho vay tín dụng. 1.2.2. Mục tiêu, nhiệm vụ, ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp - Mục tiêu: Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp là nhận dạng những điểm mạnh, điểm yếu, thuận lợi, khó khăn về mặt tài chính của doanh nghiệp bao gồm các tiêu chí: + An toàn tài chính (khả năng thanh khoản và khả năng quản lý nợ). + Hiệu quả tài chính (khả năng sinh lợi và khả năng quản lý tài sản) + Tổng hợp hiệu quả và rủi ro tài chính (đẳng thức Dupont ) Sau khi nhận dạng, tìm hiểu các tiêu chí đó của doanh nghiệp để có thể giải thích các nguyên nhân đứng sau thực trạng đó, đánh giá đúng các thực trạng và tiềm năng của doanh nghiệp để đưa ra các đề xuất, giải pháp cải thiện vị thế tài chính của doanh nghiệp nhằm giúp cho doanh nghiệp lựa chọn phương án kinh doanh tốt nhất. - Nhiệm vụ của tài chính doanh nghiệp: Tài chính doanh nghiệp giúp nắm vững tình hình kiểm soát vốn sản xuất kinh doanh hiện có về mặt hiện vật và giá trị, nắm vững sự biến động vốn của từng khâu, từng thời gian của quá trình sản xuất để có biện pháp quản lý và điều chỉnh hiệu quả. Đinh Xuân Pháp 13 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý Tài chính doanh nghiệp giúp tổ chức khai thác và huy động kịp thời các nguồn vốn nhàn rỗi phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh, không cho vốn bị tồn đọng và sử dụng vốn có hiệu quả. Để thực hiện được điều này, tài chính doanh nghiệp phải thường xuyên giám sát và tổ chức sử dụng các nguồn vốn vay và tự có của doanh nghiệp, làm sao so với lượng vốn nhất định đó phải tạo ra một lượng lợi nhuận lớn dựa trên cơ sở sử dụng tối đa các nguồn lực hiện có của doanh nghiệp. - Ý nghĩa: Tình hình tài chính doanh nghiệp được nhiều cá nhân, tổ chức quan tâm cũng như nhà quản lý doanh nghiệp, chủ sở hữu vốn, khách hàng , nhà đầu tư, các cơ quan quản lý chức năng…Tuy nhiên, mỗi cá nhân, tổ chức sẽ quan tâm ở những khía cạnh khác nhau khi phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp. Vì vậy, phân tích tình hình tài chính cũng sẽ có ý nghĩa khác nhau đối với từng cá nhân, tổ chức: + Đối với các chủ doanh nghiệp và các nhà quản trị doanh nghiệp: Mối quan tâm hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ. Bên cạnh đó, các nhà quản trị doanh nghiệp còn quan tâm đến nhiều mục tiêu như: tạo công ăn việc làm, nâng cao chất lượng sản phẩm, cung cấp nhiều sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chi phí thấp, đóng góp phúc lợi xã hội, bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, một doanh nghiệp chỉ có thể thực hiện được các mục tiêu này nếu đáp ứng được hai thử thách sống còn và hai mục tiêu cơ bản là kinh doanh có lãi và trả được nợ. Một doanh nghiệp bị lỗ liên tục, rút cuộc sẽ bị cạn kiệt các nguồn lực và buộc phải đóng cửa. Mặt khác, nếu doanh nghiệp không có khả năng thanh toán nợ đến hạn cũng bị buộc ngừng hoạt động và đóng cửa. Như vậy, hơn ai hết, các nhà quản trị doanh nghiệp và các chủ doanh nghiệp cần có đủ thông tin và hiểu rõ doanh nghiệp nhằm đánh giá tình hình tài chính đã qua, thực hiện cân bằng tài chính, khả năng thanh toán, sinh lợi, rủi ro và dự đoán tình hình tài chính nhằm đề ra quyết định đúng. + Đối với các chủ ngân hàng và các nhà cho vay tín dụng: Mối quan tâm của họ hướng chủ yếu vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Vì vậy, họ đặc biệt chú ý tới số lượng tiền và các tài sản khác có thể chuyển đổi thành tiền nhanh: từ đó, so sánh với số nợ ngắn hạn để biết được khả năng thanh toán tức thời của doanh Đinh Xuân Pháp 14 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý nghiệp. Ngoài ra, các chủ ngân hàng và các nhà cho vay tín dụng cũng rất quan tâm đến số lượng vốn chủ sở hữu, bởi vì số vốn chủ sở hữu này là khoản bảo hiểm cho họ trong trường hợp công ty gặp rủi ro. Không mấy ai sẵn sàng cho vay nếu các thông tin cho thấy người vay không bảo đảm chắc chắn rằng khoản vay đó sẽ được thanh toán khi đến hạn. Người cho vay cũng quan tâm đến khả năng sinh lợi của doanh nghiệp vì nó là cơ sở của việc hoàn trả vốn và lãi vay dài hạn. + Đối với các nhà cung cấp vật tư, thiết bị, hàng hoá, dịch vụ: Họ phải biết được khả năng thanh toán hiện tại và thời gian sắp tới của doanh nghiệp để quyết định xem có cho phép doanh nghiệp được mua chịu hàng, thanh toán chậm hay không. + Đối với các nhà đầu tư: Mối quan tâm của họ hướng vào các yếu tố như sự rủi ro, thời gian hoàn vốn, mức sinh lãi, khả năng thanh toán vốn…Vì vậy, họ cần những thông tin về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, về kết quả kinh doanh và các tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp. Đồng thời, các nhà đầu tư cũng rất quan tâm tới việc điều hành hoạt động và tính hiệu quả của công tác quản lý. Những điều đó nhằm đảm bảo sự an toàn và tính hiệu quả cao cho các nhà đầu tư. + Các nhóm khác: Bên cạnh các chủ doanh nghiệp (chủ sở hữu), các nhà quản lý, các nhà đầu tư, các chủ ngân hàng còn có nhiều nhóm người khác cũng quan tâm tới tình hình tài chính doanh nghiệp. Đó là các cơ quan tài chính, thuế, chủ quản, các nhà phân tích tài chính, những người lao động…Những nhóm người này có nhu cầu thông tin về cơ bản giống như các chủ ngân hàng, các nhà đầu tư, các chủ doanh nghiệp…bởi vì nó liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm, đến khách hàng hiện tại và tương lai của họ. 1.3. Đối tượng của phân tích tài chính doanh nghiệp Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp cần có các hoạt động trao đổi điều kiện và kết quả sản xuất thông qua những công cụ tài chính và vật chất. Chính vì vậy, bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải tham gia vào các mối quan hệ tài chính đa dạng và phức tạp. Các quan hệ tài chính đó có thể chia thành các nhóm chủ yếu sau: Đinh Xuân Pháp 15 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý - Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp và Nhà nước. Quan hệ này biểu hiện trong quá trình phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân giữa Ngân sách Nhà nước với các doanh nghiệp thông qua các hình thức: + Doanh nghiệp nộp các loại thuế vào ngân sách theo luật định. + Nhà nước cấp vốn kinh doanh cho các doanh nghiệp (DNNN) hoặc tham gia với tư cách người góp vốn (trong các doanh nghiệp sở hữu hỗn hợp). - Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với thị trường tài chính và các tổ chức tài chính. Thể hiện cụ thể trong việc huy động các nguồn vốn dài hạn và ngắn hạn cho nhu cầu kinh doanh: + Trên thị trường tiền tệ đề cập đến việc doanh nghiệp quan hệ với các ngân hàng, vay các khoản ngắn hạn, trả lãi và gốc đến hạn. + Trên thị trường tài chính, doanh nghiệp huy động các nguồn vốn dài hạn bằng cách phát hành các loại chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu) cũng như việc trả các khoản lãi, hoặc doanh nghiệp gửi các khoản vốn nhàn rỗi vào ngân hàng hay mua chứng khoán của các doanh nghiệp khác. - Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với các thị trường khác huy động các yếu tố đầu vào (thị trường hàng hoá, dịch vụ lao động,…) và các quan hệ để thực hiện tiêu thụ sản phẩm ở thị trường đầu ra (với các đại lý, các cơ quan xuất nhập khẩu, thương mại,…). - Quan hệ tài chính phát sinh trong nội bộ doanh nghiệp. Đó là các khía cạnh tài chính liên quan đến vấn đề phân phối thu nhập và chính sách tài chính của doanh nghiệp như vấn đề cơ cấu tài chính, chính sách tái đầu tư, chính sách lợi tức cổ phần, sử dụng ngân quỹ nội bộ doanh nghiệp. Trong mối quan hệ quản lý hiện nay, hoạt động tài chính của các DNNN có quan hệ chặt chẽ với hoạt động tài chính của cơ quan chủ quản là tổng công ty. Mối quan hệ đó được thể hiện trong các quy định về tài chính như: + Doanh nghiệp nhận và có trách nhiệm bảo toàn vốn của nhà nước do tổng công ty giao. + Doanh nghiệp có nghĩa vụ đóng góp một phần quỹ khấu hao cơ bản và Đinh Xuân Pháp 16 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý trích một phần lợi nhuận sau thuế vào quỹ tập trung của tổng công ty theo quy chế tài chính của tổng công ty và với những điều kiện nhất định. + Doanh nghiệp do tổng công ty vay quỹ khấu hao cơ bản và chịu sự điều hoà vốn trong tổng công ty theo những điều kiện ghi trong điều lệ của tổng công ty. Như vậy, đối tượng của phân tích tài chính, về thực chất là các mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình hình thành, phát triển và biến đổi vốn dưới các hình thức có liên quan trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 1.4. Tổ chức công tác phân tích tài chính doanh nghiệp và các loại hình phân tích tài chính doanh nghiệp 1.4.1. Tổ chức công tác phân tích tài chính doanh nghiệp Quá trình tổ chức công tác phân tích tài chính được tiến hành tuỳ từng loại hình tổ chức kinh doanh ở các doanh nghiệp nhằm mục đích cung cấp, đáp ứng nhu cầu thông tin cho quá trình lập kế hoạch, công tác kiểm tra và ra quyết định. Công tác tổ chức phân tích tài chính phải làm sao thoả mãn cao nhất cho nhu cầu thông tin của từng loại hình quản trị khác nhau. - Công tác phân tích tài chính có thể nằm ở một bộ phận riêng biệt đặt dưới quyền kiểm soát trực tiếp của ban giám đốc và làm tham mưu cho giám đốc. Theo hình thức này thì quá trình phân tích được thể hiện toàn bộ nội dung của hoạt động kinh doanh. Kết quả phân tích sẽ cung cấp thông tin thường xuyên cho lãnh đạo trong doanh nghiệp. Trên cơ sở này các thông tin qua phân tích được truyền từ trên xuống dưới theo chức năng quản lý và quá trình giám sát, kiểm tra, kiểm soát, điều chỉnh, chấn chỉnh đối với từng bộ phận của doanh nghiệp theo cơ cấu từ ban giám đốc đến các phòng ban. - Công tác phân tích tài chính được thực hiện ở nhiều bộ phận riêng biệt theo các chức năng của quản lý nhằm cung cấp thông tin và thoả mãn thông tin cho các bộ phận của quản lý được phân quyền, cụ thể: + Đối với bộ phận được phân quyền kiểm soát và ra quyết định về chi phí, bộ phận này sẽ tổ chức thực hiện thu nhập thông tin và tiến hành phân tích tình hình biến động chi phí, giữa thực hiện so với định mức nhằm phát hiện chênh lệch chi Đinh Xuân Pháp 17 Lớp: CHQTKD - 2012A Luận văn thạc sĩ khoa học Viện Kinh tế và quản lý phí cả về hai mặt động lượng và giá để từ đó tìm ra nguyên nhân và đề xuất giải pháp. + Đối với bộ phận được phân quyền kiểm soát và ra quyết định về doanh thu (thường gọi là trung tâm kinh doanh), là bộ phận kinh doanh riêng biệt theo địa điểm hoặc một số sản phẩm nhóm hàng riêng biệt, do đó họ có quyền với bộ phận cấp dưới là bộ phận chi phí. Ứng với bộ phận này thường là trưởng phòng kinh doanh, hoặc giám đốc kinh doanh tuỳ theo doanh nghiệp. Bộ phận này sẽ tiến hành thu thập thông tin, tiến hành phân tích báo cáo thu nhập, đánh giá mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận làm cơ sở để đánh giá hoàn vốn trong kinh doanh và phân tích báo cáo nội bộ. 1.4.2. Các loại hình phân tích tài chính doanh nghiệp - Căn cứ theo thời điểm kinh doanh - Phân tích tài chính chia làm 3 hình thức: + Phân tích trước khi kinh doanh: còn gọi là phân tích tương lai, nhằm dự báo, dự toán cho các mục tiêu trong tương lai. + Phân tích trong khi kinh doanh: còn gọi là phân tích hiện tại (hay tác nghiệp) là quá trình diễn ra cùng quá trình kinh doanh. Hình thức này rất thích hợp cho chức năng kiểm tra thường xuyên nhằm điều chỉnh, chấn chỉnh những sai lệch lớn giữa kết quả thực hiện với mục tiêu đề ra. + Phân tích sau khi kinh doanh: là phân tích sau khi kết thúc quá trình kinh doanh (hay phân tích quá khứ). Quá trình này nhằm định kỳ đánh giá kết quả giữa thực hiện so với kế hoạch hoặc định mức đề ra. Từ kết quả phân tích cho ta nhận rõ tình hình thực hiện kế hoạch của các chỉ tiêu đề ra và làm căn cứ để xây dựng kế hoạch tiếp theo. - Căn cứ theo thời điểm lập báo cáo Phân tích tài chính được chia làm phân tích thường xuyên và phân tích định kỳ. + Phân tích thường xuyên: được đặt ra ngay trong quá trình kinh doanh. Kết quả phân tích giúp phát hiện ra sai lệch, giúp doanh nghiệp đưa ra được các điều chỉnh kịp thời và thường xuyên trong quá trình hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên Đinh Xuân Pháp 18 Lớp: CHQTKD - 2012A