Tài liệu Luận văn phát triển các khu công nghiệp ở tỉnh hải dương

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- LẠI THANH HƢNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN CÔNG NGHỆ CMC LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ CÔNG NGHỆ VÀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP Hà Nội – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------LẠI THANH HƢNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN CÔNG NGHỆ CMC Chuyên ngành: Quản trị Công nghệ và Phát triển doanh nghiệp Mã số: Chuyên ngành thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ CÔNG NGHỆ VÀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐỐ MINH CƢƠNG XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trin ̀ h nghiên cƣ́u của riêng tôi . Các số liệu , kế t luâ ̣n đƣơ ̣c đƣa ra trong luâ ̣n văn là trung thƣ̣c , có nguồ n gố c rõ ràng. Tác giả luận văn Lại Thanh Hƣng LỜI CẢM ƠN Sau khi hoàn thành đƣợc luận văn tốt nghiệp này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tác giả vô cùng c ảm ơn sƣ̣ giúp đỡ rấ t lớn tƣ̀ PGS .TS Đỗ Minh Cƣơng, ngƣời đã luôn quan tâm , trách nhiệm và nhiệt tình hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên tác giả trong quá trình thực hiện nghiên cƣ́u của mình. Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô đã giảng dạy trong quá trình học thạc sĩ, Quý thầy cô trong Hội đồng bảo vệ đề cƣơng, Quý thầy cô Khoa Sau đại học, Quý thầy cô trong Hội đồng chấm luận văn đã truyền đạt các kiến thức bổ ích và có những góp ý quý báu về những hạn chế của Luận văn, giúp tác giả nhận ra những vấn đề cần khắc phục để Luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Tác giả xin đƣợc trân trọng cảm ơn các cán bộ, nhân viên công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMCđã giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu luận văn của mình. Xin đƣợc trân trọng cảm ơn những ngƣời thân trong gia đình, bạn bè đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để tác giả có thể chuyên tâm hoàn thành Luận văn. Nhằm hoàn thiện đề tài nghiên cứucủa mình tố t hơn nữa, Tác giả rất mong tiế p tu ̣c nh ận đƣợc sự chỉ bảo, giúp đỡ của các nhà chuyên môn, của các thầy cô viện đào tạo Sau đại học trƣờng ĐH Kinh Tế- ĐH Quốc Gia Hà Nội. MỤC LỤC Danh mục từ viết tắt .................................................................................................. iii Danh mục bảng biểu.................................................................................................. iv Danh mục hình vẽ .......................................................................................................v LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP .............................................................................6 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..........................................................................6 1.2. Cơ sở lý luận về văn hoá doanh nghiệp .............................................................10 1.2.1. Các quan niệm và định nghĩa về văn hoá doanh nghiệp .............................10 1.2.2. Vai trò văn hóa doanh nghiệp .....................................................................11 1.2.3. Các yếu tố tác động đến sự hình thành và phát triển của VHDN ...............12 1.2.4. Cấu trúc của văn hoá doanh nghiệp ............................................................15 1.2.5. Các biểu trƣng văn hóa doanh nghiệp .........................................................17 1.2.6. Quá trình phát triển văn hóa doanh nghiệp .................................................21 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ................26 2.1.Phƣơng pháp nghiên cứu.....................................................................................26 2.2.Thiết kế quá trình nghiên cứu .............................................................................26 2.2.1. Xác định vấn đề, đối tƣợng và mục đích nghiên cứu..................................27 2.2.2. Xác định số lƣợng mẫu nghiên cứu ............................................................28 2.2.3. Xây dựng thang đo và thiết kế bảng hỏi, phỏng vấn chuyên sâu ................28 2.2.4. Thu thập dữ liệu ..........................................................................................30 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN CÔNG NGHỆ CMC ................................................................31 3.1. Tổng quan về CMC và quá trình xây dựng văn hoá doanh nghiệp ...................31 3.1.1. Giới thiệu tổng quan về quá trình xây dựng và phát triển của công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC............................................................................31 3.1.2. Quá trình xây dựng, áp dụng văn hoá doanh nghiệp của CMC ..................36 i 3.2. Nhận diện, đánh giá về văn hoá doanh nghiệp của CMC hiện nay ...................38 3.2.1. Các sản phẩm hữu hình của văn hoá CMC .................................................38 3.2.2. Những giá trị đƣợc tuyên bố của CMC .......................................................45 3.2.3. Các ngầm định nền tảng và quan niệm chung ............................................49 3.2.4. Khảo sát về cảm nhận, đánh giá của nhân viên về văn hoá doanh nghiệp của CMC ...............................................................................................................50 3.3. Đánh giá chung về Văn hoá doanh nghiệp tại CMC hiện nay ...........................58 3.3.1. Những thành tựu đã đạt đƣợc ......................................................................58 3.3.2. Một số tồn tại và nguyên nhân. ...................................................................60 CHƢƠNG 4 : MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ DOANH NGHIỆP CMC TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY. ................................................................63 4.1. Sự ảnh hƣởng của hội nhập quốc tế đến văn hóa doanh nghiệp CMC ..............63 4.2. Định hƣớng chiến lƣợc của CMC giai đoạn 2015 – 2020 .................................65 4.3. Một số giải pháp nhằm phát triển Văn hóa doanh nghiệp CMC trong giai đoạn hiện nay. ....................................................................................................................66 4.3.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản và đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục về văn hoá doanh nghiệp............................................................................................66 4.3.2. Xây dựng phong cách văn hóa doanh nghiệp định hướng vào khách hàng. ....67 4.3.3. Nêu cao vai trò và trách nhiệm xây dựng và phát huy VHDN của các cấp lãnh đạo và cá nhân ngƣời đứng đầu các đơn vị.. .................................................67 4.3.4. Xây dựng quy chế khen thưởng, kỷ luật. .........................................................67 4.3.5. Tăng cƣờng áp dụng chuẩn mực đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội của công ty. ...........................................................................................................70 4.3.6. Đổi mới, hoàn thiện công tác quản trị VHDN của CMC phù hợp với các thách thức và yêu cầu của thời hội nhập quốc tế ..................................................70 KẾT LUẬN ...............................................................................................................72 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................74 PHỤ LỤC ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Nguyên nghĩa Ký hiệu 1 CNTT Công nghệ thông tin 2 CNTT-VT Công nghệ thông tin – viễn thông 3 ĐHQGHN Đại học Quốc gia Hà Nội 4 ICT Viễn thông và công nghệ thông tin 5 PGS.TS Phó giáo sƣ. Tiến sỹ 6 Th.S Thạc sỹ 7 VHDN Văn hóa doanh nghiệp iii DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung 1 Bảng 1.1 Các loại lễ nghi trong tổ chức 19 2 Bảng 3.1 Đánh giá chung vai trò VHDN tại CMC 51 3 Bảng 3.2 Đánh giá về cấu trúc hữu hình của VHDN CMC 52 4 Bảng 3.3 Đánh giá về các giá trị đƣợc tuyên bố của CMC 53 5 Bảng 3.4 6 Bảng 3.5 Đánh giá về các ngầm định nền tảng và quan niệm chung Đánh giá về việc áp dụng, thực thi và quản trị VHDN vào thực tế hoạt động của CMC iv Trang 55 56 DANH MỤC HÌNH VẼ Nội dung STT Hình 1 Hình 1.1 Cấp độ văn hóa doanh nghiệp 15 2 Hình 1.2 Quy trình xây dựng VHDN 24 3 Hình 2.1 Quy trình nghiên cứu 27 4 Hình 3.1 Biểu đồ tăng trƣởng của CMC giai đoạn 2007 - 2014 33 5 Hình 3.2 Các lĩnh vực kinh doanh chủ lực 33 6 Hình 3.3 Trụ sở chính CMC 39 7 Hình 3.4 Phòng làm việc CMC 40 8 Hình 3.5 Logo của CMC 41 9 Hình 3.6 Hoạt động từ thiện tại trung tâm Hy Vọng, Vĩnh Phúc 43 10 Hình 3.7 Tạp chí nội san Ngƣời CMC 44 11 Hình 3.8 Sinh hoạt ngoại khóa tại biển Mỹ Khê, Đà Nẵng 45 12 Hình 3.9 Giá trị cốt lõi của văn hóa CMC 48 13 Hình 3.10 Vai trò thực tế của VHDN tại CMC 51 14 Hình 3.11 Các giá trị văn hoá hữu hình của CMC 53 15 Hình 3.12 Các giá trị đƣợc tuyên bố của CMC 54 16 Hình 3.13 17 Hình 3.14 Các ngầm định nền tảng và quan niệm chung của CMC Đánh giá công tác xây dựng và quản trị VHDN của CMC v Trang 55 57 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay, bên cạnh sự giao thoa các nguồn lực còn có sự giao lƣu giữa nhiều dòng văn hoá đa dạng, ảnh hƣởng tới phong cách, thái độ làm việc của doanh nghiệp. Nhu cầu của con ngƣời cũng chuyển sang chú trọng tới các giá trị văn hoá trong môi trƣờng làm việc và cách thức quản trị nguồn nhân lực trong tổ chức. Cạnh tranh bằng công nghệ kỹ thuật trong thời đại thế giới phẳng không còn chiếm địa vị lâu dài và duy nhất do tính chất khuếch tán nhanh của công nghệ, kỹ thuật. Thay vào đó là vai trò then chốt của văn hoá doanh nghiệp trong cạnh tranh bởi lẽ khác với công nghệ kỹ thuật, văn hoá doanh nghiệp là yếu tố nền tảng, ổn định và rất khó hoặc không thể bắt chƣớc đƣợc toàn bộ, nó sẽ tạo nên những nét riêng, sức hấp dẫn cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững. Xã hội ta cũng bắt đầu đề cập đến vấn đề văn hoá doanh nghiệp, tôn vinh văn hoá doanh nhân, ngày càng xuất hiện những khoá đào tạo về văn hoá doanh nghiệp. Tuy nhiên, những hoạt động trong lĩnh vực này vẫn còn mang tính hình thức cao, chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, đại đa số doanh nghiệp vẫn chƣa thực sự nhận thấy vai trò quan trọng của việc xây dựng bản sắc văn hoá doanh nghiệp, chƣa nhìn nhận văn hoá doanh nghiệp nhƣ nền tảng, động lực phát triển của doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu văn hoá doanh nghiệp và ảnh hƣởng của nó trong quá trình tồn tại và phát triển của doanh nghiệp mang ý nghĩa hết sức quan trọng. Tác giả với mong muốn góp phần làm sáng tỏ thêm vai trò của văn hoá doanh nghiệp đối với sự phát triển của Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC, để từ đó thử đề xuất mô hình văn hoá doanh nghiệp phù hợp với nhu cầu phát triển của doanh nghiệp. CMC là một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu Việt Nam với trên 20 năm xây dựng và phát triển. Đƣợc tổ chức theo mô hình công ty mẹ - con với 10 công ty thành viên, liên doanh và viện nghiên cứu hoạt động tại Việt Nam và nhiều nƣớc trên thế giới, CMC đã và đang khẳng định vị thế trên thị trƣờng nội địa và 1 hƣớng tới thị trƣờng khu vực, quốc tế thông qua những hoạt động kinh doanh chủ lực nhƣ: Tích hợp hệ thống, Dịch vụ phần mềm, Viễn thông – Internet và Sản xuất Phân phối các sản phẩm ICT. Tại Việt Nam, Tập đoàn Công nghệ CMC đƣợc biết đến nhƣ là một đối tác tin cậy và uy tín trong các dự án CNTT cấp trung và lớn trong các lĩnh vực: chính phủ, giáo dục, thuế, kho bạc, hải quan, bảo hiểm, điện lực, ngân hàng, tài chính… Thành công của CMC đến hiện tại đƣợc ghi nhận do nhiều nguyên nhân nhƣng không thể không kể đến vai trò của văn hóa CMC đƣợc xây dựng một cách hệ thống bao gồm slogan, logo, tầm nhìn thƣơng hiệu, triết lý kinh doanh, chuẩn mực đạo đức, chiến lƣợc kinh doanh…và trên hết là việc áp dụng, phát huy những “nền tảng tƣ tƣởng” này vào thực tế hoạt động của CMC, tạo nên bản sắc văn hoá doanh nghiệp của CMC. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng sự phát triển VHDN của CMC đang bị phai nhạt, liệu văn hoá của CMC có thể phát huy đƣợc sức mạnh của nó khi hợp tác kinh doanh, giao thoa với các nền văn hoá dân tộc khác biệt của các đối tác nƣớc ngoài với Việt Nam hay không? Trong bối cảnh đó, việc duy trì và phát triển văn hoá doanh nghiệp cũng nhƣ áp dụng nó vào công tác quản trị doanh nghiệp hƣớng tới sự phát triển bền vững đòi hỏi những ngƣời CMC phải đối mặt với những vấn đề và thử thách mới. Nghiên cứu vấn đề này không đơn giản song có sức hấp dẫn và có tính cấp bách từ thực tế phát triển của CMC. Chính vì các lý do thiết yếu trên và ý nghĩa thực tiễn của nó mà Tác giả đã chọn đề tài: “Văn hoá doanh nghiệp của Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sỹ của mình nhằm tìm hiểu và đƣa ra đề xuất phát triển, hoàn thiện VHDN cho Tập đoàn Công nghệ CMC. - Sự phù hợp của tên đề tài với chuyên ngành đào tạo: Chƣơng trình thạc sỹ Quản trị công nghệ và Phát triển doanh nghiệp là kết quả của những nỗ lực của các nhà khoa học, những chuyên gia hàng đầu về công nghệ và phát triển doanh nghiệp của Việt Nam. Chƣơng trình có sự hợp tác với các 2 trƣờng đại học quốc tế và do ĐHQGHN cấp bằng theo nguyên tắc đảm bảo chất lƣợng và chuẩn đầu ra. Chƣơng trình đƣợc tích hợp trục kiến thức liên ngành từ quản lý kinh tế, quản trị kinh doanh tới các yếu tố về công nghệ và doanh nghiệp nhằm tạo cho ngƣời học đƣợc tiếp cận với các kiến thức mới mà vẫn khuyến khích khả năng tự học tập, tự nghiên cứu và đặc biệt là vận dụng một cách sáng tạo những kiến thức đã học vào thực tế công việc của mỗi học viên. Đề tài “Văn hoá doanh nghiệp của Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC” nhằm góp phần giúp ngƣời đọc tìm hiểu văn hóa Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC trong quá trình hình thành phát triển và đề xuất mô hình văn hoá doanh nghiệp phù hợp với nhu cầu phát triển của công ty. Nhƣ vậy tên đề tài hoàn toàn phù hợp với chuyên ngành mà Tác giả đã đƣợc đào tạo. - Câu hỏi nghiên cứu của Tác giả đối với vấn đề nghiên cứu: Nội dung đề tài về bản chất trả lời hai câu hỏi: Câu hỏi thứ nhất: Thực trạng văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC nhƣ thế nào? VHDN đó đã phù hợp và đáp ứng đƣợc nhu cầu phát triển nhanh chóng của lĩnh vực viễn thông và CNTT hiện nay chƣa? Nó có phát huy đƣợc sức mạnh tại từng chi nhánh khác nhau hay không ? Câu hỏi thứ hai: Giải pháp tiếp tục duy trì, xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp tại CMC trong thời kỳ kinh doanh cạnh tranh vô cùng khốc liệt? Cần có những định hƣớng, giải pháp gì từ phƣơng diện quản trị doanh nghiệp? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu, đánh giá thực trạng của Văn hoá doanh nghiệp tại Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện, phát triển Văn hoá doanh nghiệp của công ty cổ phần tập đoàn công nghệ CMC trong giai đoạn phát triển và hội nhập quốc tế. Câu hỏi nghiên cứu: 3 1. Thực trạng văn hoá doanh nghiệp của CMC nhƣ thế nào, nó đã phù hợp và đáp ứng đƣợc nhu cầu hội nhập chƣa? Nó có phát huy đƣợc sức mạnh tại các thị trƣờng nƣớc ngoài hay không ? 2. Để hoàn thiện và phát huy văn hoá doanh nghiệp CMC trong giai đoạn chủ động hội nhập quốc tế, khi công ty mở rộng kinh doanh tới các quốc gia khác, thì cần có những định hƣớng, giải pháp gì từ phƣơng diện quản trị doanh nghiệp? Nhiệm vụ nghiên cứu Nhiệm vụ thứ nhất: Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của văn hoá doanh nghiệp, vai trò của nó trong hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Nhiệm vụ thứ hai: * Xác định phƣơng pháp nghiên cứu và cách thức tiến hành nghiên cứu. * Khảo sát và đánh giá văn hoá doanh nghiệp của CMC, tìm ra các hạn chế và nguyên nhân của nó. Nhiệm vụ thứ ba: Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC để nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp và định hƣớng cho sự phát triển bền vững của CMC. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC đƣợc xây dựng, duy trì và phát triển trong quá trình hoạt động. - Phạm vi nghiên cứu: Về không gian: Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC tại Việt Nam chủ yếu trong lĩnh vực hoạt động kinh doanh viễn thông. Về thời gian: Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC từ những ngày đầu thành lập (09/1991) đến nay. 4. Những đóng góp của luận văn nghiên cứu 4 - Luận văn tổng hợp lý luận về VHDN của một số nhà nghiên cứu có uy tín, dùng nó làm cơ sở lý luận và công cụ nghiên cứu khi xem xét, đánh giá về VHDN của Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC. - Luận văn đã tập trung vào việc tìm hiểu về sự khác biệt trong chiến lƣợc kinh doanh và bản sắc văn hoá tại Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC so với các doanh nghiệp cùng ngành của nƣớc ta. Luận văn cũng đã cố gắng có một số đóng góp thực tiễn cho công tác quản trị VHDN của CMC: Phân tích, đánh giá về thực trạng của VHDN của CMC hiện nay, đánh giá cả mặt mạnh và hạn chế của nó trong điều kiện phát triển của kinh tế nƣớc ta. Đồng thời đề xuất các quan điểm, giải pháp với Lãnh đạo Tập đoàn về quản trị VHDN với mục tiêu tiếp tục hoàn thiện và phát triển nó trong giai đoạn hiện tại và tƣơng lai. Với sự cố gắng nghiên cứu khách quan, có hệ thống và có sức thuyết phục, Luận văn có khả năng giúp ích cho công tác quản trị VHDN nói riêng, quản trị doanh nghiệp nói chung của Tập đoàn. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, Luận văn bao gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận và tổng quan tình hình nghiên cứu về văn hoá doanh nghiệp Chƣơng 2. Phƣơng pháp luận và thiết kế nghiên cứu Chƣơng 3. Phân tích thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC Chƣơng 4. Giải pháp phát triển văn hóa doanh nghiệp phù hợp với Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC 5 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Ngày nay, nhiều công ty lớn nhỏ trong và ngoài nuớc đã tìm hiểu, nghiên cứu và áp dụng phƣơng pháp quản lý bằng giá trị. Các công trình nghiên cứu đều đã khẳng định rằng một doanh nghiệp muốn phát triển một cách bền vững cần xây dựng cho mình những giá trị văn hóa doanh nghiệp đặc trƣng. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới và cả Việt Nam về văn hóa doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh và trách nhiệm với xã hội. Có thể nêu ra một số công trình tiêu biểu nghiên cứu khoa học, luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ kinh tế đề cập và giải quyết các vấn đề liên quan đến VHDN nhƣ sau : - PGS.TS. Đỗ Minh Cƣơng - "Văn hoá kinh doanh và triết lý kinh doanh" – NXB. Chính trị quốc gia, (2001). Đây là công trình đầu tiên ở nƣớc ta trình bày một cách hệ thống về các vấn đề văn hoá kinh doanh, văn hoá doanh nghiệp, triết lý kinh doanh...từ phƣơng diện cơ sở lý luận và thực tiễn trên thế giới và tại Việt Nam. Công trình là một tài liệu tham khảo tốt, cung cấp những kiến thức hữu ích đối với quá trình nghiên cứu luận văn này. - PGS.TS. Dƣơng Thị Liễu – "Văn hoá kinh doanh" – NXB Đại học Kinh tế Quốc Dân, (2012). Công trình đã đề cập đến các lý thuyết về văn hoá kinh doanh, các yếu tố cấu thành văn hoá kinh doanh. Công trình cũng dành phần lớn nội dung để trình bày về thực trạng văn hoá kinh doanh tại Việt Nam, văn hoá kinh doanh quốc tế cũng nhƣ đƣa ra các tình huống văn hoá kinh doanh rất cụ thể và hữu ích. - PGS.TS Nguyễn Mạnh Quân “Đạo đức kinh doanh và văn hóa công ty” – NXB Đại học Kinh tế Quốc Dân, (2007) mang đến cho ngƣời đọc cơ sở lí luận về văn hóa kinh doanh đƣợc luận giải thông qua các ví dụ cụ thể. Tác giả đã đƣa ra một số ảnh hƣởng của văn hóa doanh nghiệp nhƣ: tăng sự gắn bó của nhân viên và nâng cao hiệu quả của kinh doanh thông qua việc xem xét tính “mạnh - yếu” của 6 văn hóa doanh nghiệp. Tác giả cũng đƣa ra các phƣơng pháp xác minh văn hóa doanh nghiệp: xác minh vể biểu trƣng văn hóa công ty, xác minh tính đồng thuận/ mức độ ảnh hƣởng của văn hóa công ty. Tác giả cũng nhận định rằng chiến lƣợc kinh doanh và môi trƣờng họat động của doanh nghiệp có mối quan hệ qua lại với VHDN. Tác giả đã đƣa ra quy trình 3 giai đoạn trong phƣơng pháp quản trị bằng giá trị: xác định giá trị; truyền đạt rồi quán triệt; chuyển hóa thành động lực và hành động. Bên cạnh đó, có nhiều bài viết trên các ấn phẩm, báo chí về xây dựng VHDN nhƣ: Tạp chí Cộng sản, số 840, tháng 10 năm 2012, tác giả Mai Hải Oanh đã có bài viết liên quan đến chủ đề phát triển văn hóa doanh nghiệp ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Tác giả đã chỉ ra xây dựng văn hóa là một yêu cầu khách quan đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Tác giả cũng tổng kết 04 nội dung chủ yếu trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp bao gồm: nâng cấp trình độ công nghệ và hiểu biết của ngƣời lao động; đổi mới phƣơng thức tổ chức và quản lí doanh nghiệp; nâng cao năng lực ngƣời lãnh đạo; hình thành quy ƣớc lao động. Trên cơ sở đó tác giả đã đƣa ra một số giải pháp chủ yếu đề phát triển văn hóa doanh nghiệp Việt Nam gồm có: hình thành hệ quan điểm giá trị và chuẩn mực hành vi cho văn hóa doanh nghiệp, nâng cao phẩm chất văn hóa ngƣời kinh doanh; kinh doanh gắn liền với trách nhiệm xã hội, phát huy tinh thần làm chủ nhân viên. Trên website kinhdoanhvn.net, thạc sĩ Trần Mạnh Hào chia sẻ về vai trò và hình thức đánh giá văn hóa doanh nghiệp. Tác giảđƣa ra các phƣơng pháp và mô hình đánh giá văn hóa doanh nghiệp, từ mô hình mang tính lý thuyết cao nhƣ khung giá trị cạnh tranh (competing values framework), đến mô hình mang tính thực tiễn nhƣ mô hình ba cấp độ văn hóa (thực tiễn, chuẩn mực, giá trị ngầm hiểu chung) cho đến mô hình bốn điều kiện của văn hóa nhằm hƣớng tới mục đích xác định lợi ích và thách thức của văn hoá doanh nghiệp. Trong bối cảnh Việt Nam chủ động tham gia và hội nhập mạnh mẽ vào nền kinh tế toàn cầu, văn hóa doanh nghiệp cũng là đề tài đƣợc quan tâm tại nhiều Hội thảo trong nƣớc với nhiều quy mô khác nhau: 7 - Hội thảo “Xây dựng Văn hóa doanh nghiệp ở nƣớc ta hiện nay” do Ban Tuyên giáo Trung ƣơng cùng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tổ chức năm 2008. Các tham luận tập trung vào 05 vấn đề chính: bàn về xây dựng văn hóa doanh nghiệp; quan hệ hữu cơ giữa xây dựng văn hóa doanh nghiệp với xây dựng văn hóa quản lý nhà nƣớc; văn hóa doanh nghiệp tiếp cận từ thực tiễn; những thuận lợi, khó khăn cần giải quyết để xây dựng văn hóa doanh nghiệp; một số giải pháp để xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp Việt Nam. - Hội Doanh nhân trẻ TP. HCM tổ chức buổi tọa đàm “Văn hóa doanh nghiệp - Ứng dụng vào thực tiễn”, thạc sĩ Phạm Văn Chính đã chia sẻ một số kinh nghiệm về xây dựng một văn hóa doanh nghiệp có giá trị, anh nhấn mạnh khi doanh nghiệp xây dựng đƣợc một văn hóa phù hợp sẽ tạo ra niềm tự hào của nhân viên từ đó mọi ngƣời sẽ phấn đấu và làm việc hết mình vì mục tiêu chung một cách tự nguyện. Diễn giả nêu ra 3 yếu tố cấu thành chính của văn hóa doanh nghiệp bao gồm phần bề mặt (cơ sở vật chất, biểu tƣợng …), phần ứng xử (quy tắc ứng xử) và phần tƣ duy (giá trị cốt lõi và triết lí kinh doanh). - Hội thảo “Xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp chuẩn văn hóa” do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức ngày 23/9/2011 đã tập trung bàn về các tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận “Cơ quan đạt chuẩn văn hóa”, “Đơn vị đạt chuẩn văn hóa” và “Doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”. Văn hóa doanh nghiệp cũng là đề tài của nhiều nghiên cứu khoa học các cấp, các luận văn thạc sỹ nhƣ : Th.S Lê Thị Bích Ngọc, Th.S Phan Tú Anh – "Văn hoá doanh nghiệp Học viện bƣu chính viễn thông để phát triển bền vững và hội nhập quốc tế" - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp học viện (2010). Công trình trình bày một số vấn đề chung về VHDN ; phân tích, đánh giá thực trạng VHDN của Học viện công nghệ bƣu chính viễn thông thông qua các biểu trƣng trực quan và phi trực quan ; đề xuất giải pháp để tiếp tục xây dựng, duy trì và phát triển VHDN của Học viện. Về luận văn thạc sỹ, đã có một số nghiên cứu đề cập đến văn hoá doanh nghiệp khá tổng quát và mang tính thực tiễn cao: 8 - Đỗ Thị Thanh Tâm “Xây dựng văn hóa doanh nghiệp cho các doanh nghiệp Việt Nam trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế” (2010). Trong phần cơ sở lí luận, tác giả đã tiến hành đƣa ra các lí thuyết về xây dựng văn hóa doanh nghiệp cũng nhƣ duy trì và phát huy văn hóa doanh nghiệp. Luận văn quan tâm nhiều tới sự phát triển của doanh nghiệp sau khi Việt Nam gia nhập WTO, trong đó đi sâu nghiên cứu văn hóa doanh nghiệp, yếu tố tạo ra sự khác biệt của một doanh nghiệp cụ thể. - Đỗ Thị Hà Hạnh “Phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty thông tin di động”, (2010). Khi phân tích thực trạng văn hóa doanh nghiệp của Mobifone, tác giả đã mô tả tổng quan về lịch sử hình thành phát triển công ty, mô hình họat động và cơ cấu tổ chức, các dịch vụ của công ty cũng nhƣ tình hình sản xuất kinh doanh. Tác giả cũng tiến hành khảo sát các nội dung của văn hóa công ty Mobifone và các họat động triển khai văn hóa doanh nghiệp tại Mobifone. Trên cơ sở đánh giá văn hóa doanh nghiệp tác giả đƣa ra các điểm mạnh: Xây dựng đƣợc thƣơng hiệu mạnh trên thị trƣờng, đƣợc khách hàng đánh giá và ghi nhận văn hóa của Công ty, thể hiện đƣợc những nét văn hóa doanh nghiệp nổi trội. Ngoài ra văn hóa doanh nghiệp tại Mobifone cũng còn một số hạn chế nhƣ: chƣa đổi mới, chƣa có màu sắc đặc trƣng, công tác truyền thông và phát triển trong tiềm thức chƣa đƣợc tốt. Tác giả đã đƣa ra một số nguyên nhân khách quan và chủ quan cho những hạn chế trên đây điển hình nhƣ tiêu chí đánh giá công việc, lực lƣợng lao động lớn và trải dài. Trên cơ sở phân tích hiện trạng, tác giả đã đƣa ra các giải pháp nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp Mobifone. - Vƣơng Văn Lợi “Hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại Ngân hàng phát triển Việt Nam” (2012). Tác giả đƣa quy trình nhằm xây dựng và hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp. Quy trình này gồm 03 bƣớc là: định hình văn hóa doanh nghiệp, triển khai xây dựng và ổn định và phát triển văn hóa. Mục đích của bƣớc định hình văn hóa doanh nghiệp là xây dựng đƣợc triết lí kinh doanh cho mình. Khi tiến hành xem xét thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại ngân hàng, tác giả tiến hành khảo sát thực trạng trên các biểu hiện hữu hình và các biểu hiện vô hình. Trong phần giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa của ngân hàng tác giả đề xuất hoàn thiện các tiền đề cần thiết cho văn hóa doanh 9 nghiệp. Bên cạnh đó, cùng với việc rà soát các thiếu sót trong quy trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp, tác giả đã đề xuất các kiến nghị tƣơng ứng. Nhƣ vậy, có thể thấy số lƣợng các công trình nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp rất phong phú chứng tỏ sự hấp dẫn của đề tài này đối với các nhà nghiên cứu. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng của các doanh nghiệp cụ thể, hiện nay tại Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ CMC chƣa có một công trình nghiên cứu hoàn chỉnh về việc phát triển văn hóa doanh nghiệp. 1.2. Cơ sở lý luận về văn hoá doanh nghiệp 1.2.1. Các quan niệm và định nghĩa về văn hoá doanh nghiệp Từ xƣa đến nay, thế giới đã có rất nhiều khái niệm về văn hóa đƣợc đƣa ra. Văn hóa đƣợc tạo ra và phát triển trong quan hệ qua lại giữa con ngƣời và xã hội. Song chính văn hóa lại tham gia vào việc tạo nên con ngƣời, và duy trì sự bền vững và trật tự xã hội. Văn hóa đƣợc truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua quá trình xã hội hóa. Văn hóa đƣợc tái tạo và phát triển trong quá trình hành động và tƣơng tác xã hội của con ngƣời. Văn hóa là trình độ phát triển của con ngƣời và của xã hội đƣợc biểu hiện trong các kiểu và hình thức tổ chức đời sống và hành động của con ngƣời cũng nhƣ trong giá trị vật chất và tinh thần mà do con ngƣời tạo ra. 1.2.1.1. Văn hóa doanh nghiệp: Theo Robert A. Cooke, "văn hoá doanh nghiệp chính là những hành vi mà các thành viên tin rằng họ cần phải phù hợp và đáp ứng mong đợi trong tổ chức của họ" (11). Theo Deal và Kennedy, (2000)."Văn hóa doanh nghiệp đơn giản là cách thức mà doanh nghiệp triển khai hoạt động kinh doanh của mình". (12) Tuy nhiên, định nghĩa phổ biến và đƣợc chấp nhận rộng rãi nhất là định nghĩa của chuyên gia nghiên cứu các tổ chức Edgar Schein, (1992): “Văn hoá công ty là tổng hợp những quan niệm chung mà các thành viên trong công ty học được trong quá trình giải quyết các vấn đề nội bộ và xử lý các vấn đề với môi trường xung quanh”. (14) 10 Tại Việt Nam các nhà nghiên cứu về văn hoá doanh nghiệp cũng đƣa ra định nghĩa khác: Theo PGS.TS. Dƣơng Thị Liễu:"Văn hoá doanh nghiệp là một hệ thống các giá trị, các chuẩn mực, các quan niệm và hành vi của doanh nghiệp, chi phối hoạt động của mọi thành viên trong doanh nghiệp và tạo nên bản sắc kinh doanh riêng của doanh nghiệp". (6) Các khái niệm trên đều đã đề cập đến những nhân tố tinh thần của văn hoá doanh nghiệp nhƣ: Các quan niệm chung, các giá trị, các huyền thoại, nghi thức… của doanh nghiệp nhƣng chƣa đề cập đến nhân tố vật chất - nhân tố quan trọng của văn hoá doanh nghiệp. Trên cơ sở kế thừa những nghiên cứu của các học giả và hệ thống nghiên cứu logic về văn hoá và văn hoá kinh doanh, VHDN đƣợc PGS.TS Đỗ Minh Cƣơng định nghĩa nhƣ sau:“ Văn hoá doanh nghiệp là một dạng văn hoá tổ chức bao gồm những giá trị, những nhân tố văn hoá mà doanh nghiệp làm ra trong quá trình sản xuất, kinh doanh, tạo nên cái bản sắc của doanh nghiệp và tác động tới tình cảm, lý trí và hành vi của tất cả các thành viên của nó”. (2) 1.2.2. Vai trò văn hóa doanh nghiệp  VHDN là nguồn lực tạo ra lợi thế cạnh tranh Để có đƣợc những lợi thế cạnh tranhnhƣ: chất lƣợng sản phẩm, chi phí, sự linh hoạt, thời gian giao hàng… doanh nghiệp phải có những nguồn nhân lực, tài chính, công nghệ máy móc, nguyên vật liệu, phƣơng pháp tổ chức công việc. Nguồn lực tài chính, máy móc, nguyên vật liệu đóng vai trò lợi thế so sánh với đối thủ cạnh tranh trƣớc khách hàng. Nguồn nhân lực đóng vai trò tham gia vào toàn bộ quá trình chuyển hóa các nguồn lực khác thành sản phẩm, vì vậy có ý nghĩa quan trọng trong việc quyết định tạo ra những lợi thế cạnh tranh nhƣ chất lƣợng sản phẩm, thời gian giao hàng.  VHDN tạo nên bản sắc của doanh nghiệp Những doanh nghiệp thành công thƣờng là những doanh nghiệp chú trọng tới xây dựng, tạo ra môi trƣờng văn hóa riêng biệt so với doanh nghiệp khác. Bản sắc văn hóa không chỉ để nhận diện doanh nghiệp với bên ngoài mà còn là nguyên tắc ứng xử chung cho toàn thể cán bộ nhân viên của doanh nghiệp. 11