BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN THỊ XUÂN LÂM
QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CÁCH THỨC KHẮC PHỤC
LỖI KĨ THUẬT TRONG DẠY HỌC Ở TRÊN LỚP CHO
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC QUẬN NGÔ QUYỀN, HẢI PHÒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
NGUYỄN THỊ XUÂN LÂM
QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CÁCH THỨC KHẮC PHỤC
LỖI KĨ THUẬT TRONG DẠY HỌC Ở TRÊN LỚP CHO
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC QUẬN NGÔ QUYỀN, HẢI PHÒNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ : 60140114
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. ĐÀO THỊ OANH
HÀ NỘI - 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án này là kết quả nghiên cứu của cá nhân
tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận án là trung thực. Kết
quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố
trước đó.
Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Hà Nội, tháng 5 năm 2017
Nguyễn Thị Xuân Lâm
LỜI CẢM ƠN
Đề tài: “Quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật trong dạy
học ở trên lớp cho giáo viên tiểu học quận Ngô Quyền, Hải Phòng” đến nay
đã được hoàn tất, tác giả xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới:
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đào Thị Oanh, trường Đại học Sư phạm Hà Nội
đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn
này;
Hội đồng khoa học, Ban chủ nhiệm và các thầy cô giáo Khoa Quản lí
giáo dục trường Đại học sư phạm Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy, tạo điều
kiện thuận lợi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu đề tài này;
Lãnh đạo, cán bộ chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Ngô
Quyền, thành phố Hải Phòng; Cán bộ quản lí, giáo viên các trường tiểu học
trên địa bàn Quận đã nhiệt tình tham gia góp ý kiến, cung cấp tư liệu, tài liệu
trong quá trình điều tra khảo sát phục vụ nghiên cứu;
Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã động viên, giúp đỡ tác giả hoàn
thành luận văn này.
Tuy đã rất cố gắng, song do trình độ có hạn, không có nhiều thời gian
dành cho nghiên cứu nên không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả kính mong
nhận được sự thông cảm và chỉ dẫn, góp ý của các thầy cô giáo, các đồng
nghiệp và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2017
Người thực hiện đề tài
Nguyễn Thị Xuân Lâm
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
TB
Trung bình
ĐTB
Điểm trung bình
SK
Sáng kiến
NCKHSP
Nghiên cứu khoa học sư phạm
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................................4
4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...........................................................................5
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................5
8. Những đóng góp mới của luận văn ..................................................................7
9. Cấu trúc luận văn.............................................................................................7
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CÁCH THỨC
KHẮC PHỤC LỖI KĨ THUẬT TRONG DẠY HỌC Ở TRÊN LỚP CHO
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC .........................................................................................8
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .......................................................................8
1.2. Các khái niệm cơ bản .................................................................................12
1.2.1. Quản lý và Quản lý nhà trường...................................................................12
1.2.1.1. Quản lý.....................................................................................................12
1.2.1.2. Quản lý nhà trường..................................................................................14
1.2.1.3. Quản lý trường tiểu học...........................................................................15
1.2.2. Bồi dưỡng....................................................................................................15
1.2.3. Lỗi và lỗi kĩ thuật dạy học của giáo viên ở trên lớp....................................15
1.2.3.1. Lỗi............................................................................................................15
1.2.3.2. Lỗi kĩ thuật...............................................................................................17
1.2.3.3. Khái niệm giáo viên tiểu học...................................................................17
1.2.3.4. Lỗi kĩ thuật trong dạy học ở trên lớp của giáo viên tiểu học..................18
1.2.4. Cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật trong dạy học ở trên lớp.........................19
1.2.5. Bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật trong dạy học ở trên lớp........19
1.2.6. Quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật trong dạy học ở trên lớp..
...................................................................................................................................19
1.3. Trường tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân.......................................20
1.3.1. Vị trí của trường tiểu học............................................................................20
1.3.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của trường tiểu học.....................................................20
1.3.2.1. Mục tiêu của trường tiểu học...................................................................20
1.3.2.2. Nhiệm vụ của trường tiểu học ................................................................ 20
1.3.3. Đặc điểm dạy và học của nhà trường tiểu học............................................21
1.3.4. Đặc điểm hoạt động nghề nghiệp của giáo viên tiểu học hiện nay.............23
1.4. Đặc trưng người cán bộ quản lý trường tiểu học..........................................25
1.4.1. Vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng trường tiểu học..................25
1.4.2. Hiệu trưởng và vấn đề quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật
trong dạy học của giáo viên ở trên lớp......................................................................26
1.5. Nội dung lỗi kĩ thuật trong dạy học của giáo viên tiểu học trên lớp..............28
1.6. Nội dung quản lý của hiệu trưởng về bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ
thuật trong dạy học ở trên lớp của giáo viên ............................................................29
1.6.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật cho giáo viên ở trên lớp của
hiệu trưởng................................................................................................................29
1.6.2. Nội dung bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật cho giáo viên ở trên lớp của
hiệu trưởng................................................................................................................30
1.6.3. Phương pháp bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật cho giáo viên ở trên lớp.........32
1.6.4. Hình thức tổ chức bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật cho giáo viên ở trên lớp
...................................................................................................................................32
1.6.5. Kiểm tra đánh giá việc bồi dưỡng cách khắc phục kĩ thuật cho giáo viên ở
trên lớp của hiệu trưởng............................................................................................33
1.7. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật
của giáo viên tiểu học ở trên lớp...............................................................................34
1.7.1. Năng lực của giáo viên tiểu học..................................................................34
1.7.2. Vai trò của tổ trưởng chuyên môn ở trưởng tiểu học..................................35
1.7.3. Môi trường giáo dục...................................................................................36
1.7.4. Phẩm chất, năng lực quản lý, tâm huyết, quyết tâm, nghị lực của người hiệu
trưởng .......................................................................................................................36
1.7.5. Trình độ chuyên môn của hiệu trưởng........................................................37
Kết luận chương 1 ..............................................................................................38
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CÁCH THỨC KHẮC
PHỤC LỖI KĨ THUẬT TRONG DẠY HỌC Ở TRÊN LỚP CHO GIÁO
VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN NGÔ QUYỀN, HẢI PHÒNG
2.1. Tổng quan vài nét về quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng.....................39
2.1.1. Tổng quan về kinh tế, xã hội quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng......39
2.1.2. Về giáo dục quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng................................40
2.2. Tổ chức nghiên cứu, khảo sát.......................................................................42
2.2.1. Mẫu nghiên cứu ........................................................................................42
2.2.2. Quy trình tổ chức khảo sát.........................................................................43
2.2.2.1. Mục đích khảo sát...................................................................................43
2.2.2.2. Nội dung khảo sát...................................................................................43
2.2.2.3. Phương pháp khảo sát.............................................................................43
2.2.2.4. Xử lý số liệu............................................................................................44
2.3. Thực trạng bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật trong dạy học ở trên
lớp của giáo viên các trường tiểu học quận Ngô Quyền...........................................44
2.3.1. Nhận thức về lỗi kĩ thuật của giáo viên trong dạy học trên lớp.................44
2.3.1.1. Nhận thức về sự cần thiết phải bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ
thuật dạy học trên lớp của giáo viên.........................................................................44
2.3.1.2. Nhận thức về mức độ mắc lỗi kĩ thuật dạy học trên lớp của giáo
viên............................................................................................................................45
2.3.2. Hiệu quả của việc tự khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên trong dạy học
trên lớp .....................................................................................................................49
2.3.3. Hiệu quả việc bồi dưỡng cách khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên trong
dạy học trên lớp .......................................................................................................50
2.4. Thực trạng quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật trong dạy học
trên lớp cho giáo viên các trường tiểu học quận Ngô Quyền...................................53
2.4.1. Đánh giá nhu cầu được bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật của
giáo viên ở trên lớp...................................................................................................53
2.4.2. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật cho giáo viên ở
trên lớp .....................................................................................................................55
2.4.3. Thực trạng quản lý nội dung bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật cho giáo
viên ở trên lớp ..........................................................................................................57
2.4.4. Thực trạng quản lý phương pháp bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật cho
giáo viên ở trên lớp ..................................................................................................59
2.4.5. Thực trạng hình thức bồi dưỡng cách khắc phục lỗi kĩ thuật cho giáo viên
ở trên lớp ..................................................................................................................60
2.4.6. Thực trạng quản lí việc kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng cách khắc
phục kĩ thuật cho giáo viên ở trên lớp ......................................................................62
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng cách thức khắc
phục lỗi cho giáo viên trong dạy học trên lớp .........................................................65
2.6. Đánh giá chung việc quản lý của hiệu trưởng các trường tiểu học ở quận
Ngô Quyền, Hải Phòng đối với việc bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật dạy
học ở trên lớp cho giáo viên .................................................................................... 67
2.6.1. Kết quả đạt được........................................................................................67
2.6.2. Những tồn tại, hạn chế ..............................................................................68
Kết luận chương 2 .............................................................................................68
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CÁCH THỨC KHẮC
PHỤC LỖI KĨ THUẬT TRONG DẠY HỌC Ở TRÊN LỚP CHO GIÁO VIÊN
CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC Ở QUẬN NGÔ QUYỀN, HẢI PHÒNG
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ......................................................................70
3.1.1. Nguyên tắc về tính hệ thống......................................................................70
3.1.2. Nguyên tắc về tính thực tiễn...................................................................70
3.1.3. Nguyên tắc về tính khả thi ........................................................................71
3.2. Các biện pháp đề xuất ..................................................................................71
3.2.1. Xác định mục tiêu bồi dưỡng khắc phục lỗi sát hợp cho từng nhóm đối
tượng giáo viên tiểu học ...........................................................................................71
3.2.2. Chú trọng vai trò của tổ trưởng chuyên môn trong bồi dưỡng khắc phục lỗi
kĩ thuật dạy học trên lớp của giáo viên ....................................................................73
3.2.3. Biện pháp 3: Lập diễn đàn trao đổi về cách khắc phục lỗi kĩ thuật dạy học
trên lớp của giáo viên ...............................................................................................75
3.2.4. Biện pháp 4: Đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật nghề
nghiệp ở trên lớp cho giáo viên tiểu học ..................................................................76
3.2.5. Biện pháp 5: Nâng cao hiệu quả việc kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi
dưỡng và tự bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật dạy học ở trên lớp của giáo viên
...................................................................................................................................79
3.2.6. Biện pháp 6: Đẩy mạnh công tác viết sáng kiến và nghiên cứu khoa học
liên quan đến lỗi kĩ thuật và cách khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên ở trên lớp
...................................................................................................................................80
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.........82
3.3.1. Cách thức khảo nghiệm .............................................................................82
3.3.2. Tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ..................................................82
3.3.3. Tính khả thi của các biện pháp đề xuất ....................................................84
Kết luận chương 3..............................................................................................88
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ....................................................................90
1. Kết luận............................................................................................................90
2. Khuyến nghị ....................................................................................................91
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................93
PHỤ LỤC............................................................................................................96
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục và đào tạo luôn đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với
sự phát triển của mỗi cá nhân, tập thể, cộng đồng, dân tộc và cả nhân loại ở
bất kì một thời điểm lịch sử nào. Theo C.Mác: Giáo dục & Đào tạo “Tạo ra
cho nền kinh tế của một dân tộc những nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư trên
lĩnh vực kinh tế và nhờ đó những tri thức ấy mới có thể sáng tạo ra những kĩ
thuật tiên tiến, những công nghệ mới. Nếu chúng ta không có đội ngũ ấy thì
sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội chỉ là lời nói huênh hoang, rỗng tuếch”.
Đối với giáo dục Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục - đào
tạo luôn thể hiện yêu cầu giáo dục toàn diện, đào tạo con người vừa có tài,
vừa có đức lại phải có khả năng vươn lên chiếm lĩnh khoa học kĩ thuật; để
đảm bảo cho sự nghiệp giáo dục phát triển, đào tạo nên những lớp người vừa
hồng, vừa chuyên. Người đã chỉ rõ vấn đề then chốt có ý nghĩa quyết định
chất lượng giáo dục là phải xây dựng được một đội ngũ đông đảo người làm
công tác giáo dục thực sự yêu nghề, yêu người, hết lòng chăm sóc giáo dục
HS, không ngừng trau dồi đạo đức, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ,
xứng đáng là tấm gương sáng cho HS noi theo.
Từ xưa tới nay, người giáo viên luôn giữ vai trò quyết định trong việc
biến mục tiêu giáo dục trở thành hiện thực, bảo đảm hiệu quả và chất lượng
giáo dục. Đặc biệt giáo dục tiểu học là bậc giáo dục nền tảng, tạo cho trẻ một
cơ sở ban đầu vững chắc, từ đó các em có sức bật và tiếp tục học lên những
bậc học trên. Chính vì vậy, có thể nói giáo viên tiểu học là người đại diện cho
trường tiểu học, cho xã hội tổ chức quá trình phát triển của trẻ. Theo chuẩn
nghề nghiệp giáo viên Tiểu học do Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành kèm
theo Quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT ngày 04 tháng 5 năm 2007 quy định
người giáo viên Tiểu học cần phải đảm bảo đủ ba yếu tố cơ bản: “Phẩm chất
1
đạo đức, Tư tưởng chính trị, Kiến thức và Kĩ năng sư phạm ” và điều 63 của
Luật giáo dục có nêu: “Nhà giáo dục không ngừng học tập, rèn luyện để nâng
cao đạo đức, phẩm chất, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nêu gương tốt cho
người học".
Dựa theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, chúng ta có thể nhận
thấy, giáo viên tiểu học phải dạy hầu hết các môn học được quy định đối với
HS bậc tiểu học. Điều này đòi hỏi các giáo viên phải tinh thông cả kiến thức
tự nhiên và xã hội. Mặt khác do đặc điểm HS ở bậc học này còn nhỏ tuổi, vốn
kiến thức ít ỏi, khả năng độc lập và phối hợp học tập chưa có thì việc phát huy
tính tích cực chủ động sáng tạo của học trò là hết sức khó khăn, đòi hỏi giáo
viên phải khéo léo động viên khích lệ HS, thông qua các hoạt động giao tiếp.
Nhìn lại đội ngũ giáo viên tiểu học trong nhiều thập kỉ qua, chúng ta tự
hào có rất nhiều nhà giáo tâm huyết với nghề, luôn tận tâm với thế hệ trẻ. Tuy
nhiên, bên cạnh đó, hiện nay còn một bộ phận chưa làm tròn trách nhiệm của
người giáo viên khi giảng dạy còn nặng nề, truyền thụ kiến thức theo đường
mòn, chưa phát huy tính sáng tạo của trẻ. Nói cách khác, khi tổ chức các hoạt
động dạy học ở trên lớp, giáo viên vẫn còn mắc lỗi kĩ thuật khi lựa chọn và sử
dụng các phương pháp dạy học, chưa làm chủ lớp học, chưa tạo sự tự tin cho
HS, việc đặt câu hỏi kiểm tra chưa phù hợp đối tượng….
Tất nhiên, chỉ có ai không làm gì cả thì mới không mắc lỗi, vì thế, vấn
đề không nằm ở chỗ mắc lỗi mà là lỗi nào. Để giáo viên thấy, hiểu và khắc
phục lỗi của mình thì họ phải biết cái gì được xem là lỗi, những lỗi nào là phổ
biến nhất và khắc phục chúng bằng cách nào, ai sẽ giúp họ giảm thiểu những
lỗi đó. Trong trường tiểu học hiện nay, người hiệu trưởng phải thực hiện rất
nhiều nhiệm vụ: chỉ đạo hoạt động chuyên môn, quản lí tài chính, cơ sở vật
chất, phối hợp với các đoàn thể và chính quyền các cấp có liên quan,…..
Muốn thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý, nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà
2
trường, hiệu trưởng cần phải giúp giáo viên khắc phục lỗi kĩ thuật trên lớp sao
cho hiệu quả.
Tuy nhiên, ở quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng vẫn còn một số
hiệu trưởng các trường tiểu học chưa quan tâm đúng mức đến việc quản lý bồi
dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên khi tổ chức và thực hiện hoạt động
dạy học trên lớp. Việc bồi dưỡng nhận thức về lỗi cho giáo viên còn xem nhẹ;
việc tự bồi dưỡng của giáo viên trong các buổi sinh hoạt chuyên môn còn hình
thức và bị hành chính hóa; việc tư vấn, giúp đỡ giáo viên qua kiểm tra và đánh
giá tiết lên lớp chưa thật cụ thể; chưa phát huy được vai trò của đội ngũ các
chuyên gia cũng như các cơ quan nghiên cứu chuyên sâu trong việc bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên trong nhà trường. Những nguyên nhân trên đã có những ảnh
hưởng nhất định đến chất lượng giáo dục ở các nhà trường.
Việc tăng cường quản lý bồi dưỡng nhằm khắc phục lỗi kĩ thuật mà
giáo viên thường mắc phải ở trên lớp trong các trường tiểu học là một việc
làm cần thiết và cấp bách hiện nay. Với mục đích góp phần xây dựng đội ngũ
giáo viên ở các trường tiểu học trong địa bàn quận có đủ phẩm chất và năng
lực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có kỹ năng sư phạm tốt, đáp ứng Chuẩn
nghề nghiệp giáo viên tiểu học vừa đáp ứng được nhiệm vụ trước mắt - nâng
cao năng lực quản lý cho hiệu trưởng và lâu dài - nâng cao hiệu quả giáo dục
cho các trường tiểu học trong tương lai. Chính vì thế nên bản thân chọn đề tài
nghiên cứu: “Quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật trong
dạy học ở trên lớp cho giáo viên tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải
Phòng”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng của hiệu trưởng các trường
tiểu học đối với cách thức khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên ở trên lớp, góp
phần rèn kĩ năng sư phạm cho đội ngũ giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp giáo
3
viên tiểu học. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả giờ dạy, nâng cao chất
lượng giáo dục trong nhà trường tiểu học.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu: Hoạt động quản lí bồi dưỡng của hiệu
trưởng đối với việc khắc phục lỗi kĩ thuật trong dạy học ở trên lớp của giáo
viên tiểu học.
3.2 Đối tượng nghiên cứu : Biện pháp quản lý cách thức bồi dưỡng
khắc phục lỗi của hiệu trưởng các trường tiểu học đối với lỗi kĩ thuật của giáo
viên ở trên lớp.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu nhận diện đúng các lỗi mắc phải thì có thể đề xuất được nhiều biện
pháp khắc phục lỗi sát hợp cho từng nhóm đối tượng giáo viên. Các biện pháp
tập trung vào nâng cao vai trò của tổ trưởng chuyên môn, đa dạng hóa hình
thức bồi dưỡng, đẩy mạnh phong trào viết nghiên cứu khoa học về khắc phục
lỗi kĩ thuật dạy học... có thể nâng cao hiệu quả khắc phục lỗi kĩ thuật dạy học
ở trên lớp của giáo viên, qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong
nhà trường tiểu học.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý bồi dưỡng của hiệu trưởng
các trường tiểu học đối với việc khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên ở trên
lớp.
5.2. Tìm hiểu thực trạng quản lý bồi dưỡng của hiệu trưởng các trường
tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng đối với việc khắc phục lỗi kĩ
thuật của giáo viên trên lớp.
5.3. Đề xuất biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý bồi dưỡng của
hiệu trưởng các trường tiểu học ở quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng đối
với việc khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên trên lớp.
4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Phạm vi về mẫu khách thể nghiên cứu
Đề tài triển khai nghiên cứu trên mẫu khách thể gồm 30 cán bộ quản lí
trường tiểu học; 3 cán bộ quản lí cấp Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Ngô
Quyền; 180 giáo viên đang giảng dạy tại 06 trường tiểu học trên địa bàn quận
Ngô Quyền, là: tiểu học Nguyễn Trãi, tiểu học Nguyễn Khuyến, tiểu học
Quang Trung, tiểu học Nguyễn Du, tiểu học Trần Quốc Toản, tiểu học Thái
Phiên.
6.2. Phạm vi về nội dung nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu đề xuất và tổ chức khảo nghiệm về tính
cần thiết và tính khả thi đối với các biện pháp quản lý của hiệu trưởng trong
việc bồi dưỡng khắc phục lỗi kĩ thuật ở trên lớp của giáo viên. Đề tài không tổ
chức thực nghiệm các biện pháp đề xuất.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Cách tiếp cận nghiên cứu
- Tiếp cận Chuẩn: Tiếp cận Chuẩn Nghề nghiệp Giáo viên tiểu học
hiện hành và các văn bản quy định của Ngành đối với giáo viên tiểu học trong
ứng xử với HS thể hiện trong các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã
được ban hành trong thời gian gần đây là cơ sở để quản lý bồi dưỡng cách
thức khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên tiểu học ở trên lớp của hiệu trưởng.
- Tiếp cận hoạt động: Tiếp cận hoạt động trong quản lý bồi dưỡng cách
thức khắc phục lỗi kĩ thuật của giáo viên tiểu học ở trên lớp của hiệu trưởng
thể hiện ở chỗ: việc phát hiện nhận diện lỗi xuất phát từ hoạt động dạy học
của giáo viên ở trên lớp và những cách thức khắc phục lỗi do đề tài đề xuất
không chỉ hướng vào thay đổi nhận thức, thái độ của giáo viên mà còn hướng
vào rèn luyện kĩ năng cho giáo viên.
5
- Tiếp cận lỗi: Theo cách tiếp cận này, bên cạnh việc giáo viên luôn cố
gắng làm theo cái đúng/chuẩn mực, thì việc phát hiện ra cái sai nhằm khắc
phục những sai sót đó là hết sức cần thiết để phát triển nghề nghiệp một cách
bền vững.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp, khái
quát hóa, hệ thống hóa để xây dựng cơ sở lý luận của biện pháp quản lý bồi
dưỡng của hiệu trưởng các trường tiểu học đối với lỗi kĩ thuật của giáo viên ở
trên lớp.
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp quan sát: Thông qua việc dự giờ các giáo viên dạy học
trên lớp, người nghiên cứu có thể quan sát được những lỗi kĩ thuật dạy học
giáo viên mắc phải để có cách nhìn tổng thể về lỗi kĩ thuật dạy học của đội
ngũ giáo viên qua đó suy nghĩ về những cách thức tổ chức bồi dưỡng để khắc
phục lỗi kĩ thuật dạy học cho đội ngũ giáo viên, giúp họ sửa lỗi thành công.
Công cụ sử dụng cho quan sát là “Danh mục lỗi kĩ thuật ở trên lớp của giáo
viên tiểu học” được gọi là “Bảng kiểm”.
+ Phương pháp chuyên gia được sử dụng trong việc khảo nghiệm tính
cần thiết và tính khả thi của các cách thức bồi dưỡng giáo viên phát hiện và
khắc phục lỗi. Công cụ được sử dụng là mẫu “Phiếu trưng cầu ý kiến” dành
cho những cán bộ giáo dục có kinh nghiệm dạy học và kinh nghiệm quản lí
trong lĩnh vực giáo dục.
+ Phương pháp điều tra viết được sử dụng để tìm hiểu thực trạng lỗi
mắc phải của giáo viên và thực trạng sử dụng các biện pháp khắc phục lỗi cho
giáo viên của hiệu trưởng trường tiểu học. Công cụ được sử dụng là “Phiếu
trưng cầu ý kiến dành cho giáo viên tiểu học”.
6
+ Phương pháp phỏng vấn: Phương pháp này được sử dụng để thu thập
ý kiến của các hiệu trưởng trường tiểu học về một số vấn đề liên quan đến nội
dung nghiên cứu của đề tài. Công cụ sử dụng là “Dàn ý phỏng vấn sâu dành
cho cán bộ quản lí trường tiểu học”
+ Phương pháp thống kê toán học: Để xử lý định lượng các tư liệu thu
thập được trong quá trình nghiên cứu.
8. Những đóng góp mới của đề tài
- Góp phần làm phong phú thêm lí luận về lỗi dạy học trên lớp của
giáo viên tiểu học, làm đa dạng hóa nội dung bồi dưỡng giáo viên theo hướng
phù hợp nhu cầu thực tiễn, góp phần giúp hiệu trưởng trường tiểu học cải tiến
chất lượng phát triển năng lực giáo viên trong nhà trường.
- Kết quả của đề tài là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc xây dựng tài
liệu tập huấn giáo viên tiểu học liên quan đến sửa lỗi kĩ thuật dạy học hiện nay.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi
kĩ thuật trong dạy học ở trên lớp cho giáo viên tiểu học.
Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ
thuật trong dạy học ở trên lớp cho giáo viên tiểu học quận Ngô Quyền, thành
phố Hải Phòng.
Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng cách thức khắc phục lỗi kĩ
thuật trong dạy học ở trên lớp cho giáo viên tiểu học quận Ngô Quyền, thành
phố Hải Phòng.
7
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG CÁCH THỨC
KHẮC PHỤC LỖI KĨ THUẬT TRONG DẠY HỌC Ở TRÊN LỚP
CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Qua việc nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài, có thể thấy rằng
những nghiên cứu về lỗi được quan tâm thực hiện khá nhiều ở nước ngoài.
Trong khi đó ở trong nước, những nghiên cứu khá quy mô, tập trung chuyên
sâu vào vấn đề lỗi dạy học và khắc phục lỗi dạy học của giáo viên nói chung,
giáo viên tiểu học nói riêng thì hầu có rất ít. Chẳng hạn, nghiên cứu của Đào
Thị Oanh và cộng sự gần đây đã chỉ ra những lỗi kĩ thuật trên lớp học phổ
biến mà giáo viên tiểu học thường mắc phải, được chia thành 6 nhóm: Quản lí
lớp học; Quản lí bản thân ở trên lớp; Quản lí thời gian trên lớp; Quản lí
phương pháp, phương tiện dạy học; Quản lí giáo tiếp trên lớp; Quản lí kiểm
tra đánh giá trên lớp học. Kết quả là nhóm nghiên cứu đã xây dựng được danh
mục lỗi kĩ thuật ở trên lớp của giáo viên tiểu học làm cơ sở để hiệu trưởng
trường tiểu học xem xét như là những gợi ý về nội dung bồi dưỡng cho giáo
viên trong đơn vị trường mình [15].
Ngoài ra, nếu xem xét các nghiên cứu ở Việt Nam về cách giáo viên xử
lí tình huống sư phạm ở trên lớp, thì có thể nẩy ra những lỗi mà giáo viên mắc
phải và những gợi ý khắc phục lỗi mà nhà nghiên cứu đưa ra trong các tình
huống tương tự. Bên cạnh đó, trong các nội dung bồi dưỡng thường xuyên mà
giáo viên phổ thông - trong đó có giáo viên tiểu học và đặc biệt là giáo viên
chủ nhiệm lớp - được tham dự, thì cách xử lí tình huống sư phạm ở trên lớp là
một nội dung được hầu hết giáo viên và cán bộ quản lí trong trường tiểu học
8
rất quan tâm. Qua đó có thể thấy được những khó khăn giáo viên gặp phải
trong giờ lên lớp và nhu cầu được bồi dưỡng ở giáo viên [14].
Nghiên cứu phát hiện lỗi là một lĩnh vực khá đặc thù bởi vì không phải
lúc nào cũng có thể nhìn thấy lỗi một cách trực tiếp qua quan sát. Trong
trường hợp này người ta gọi những lỗi đó là lỗi “tiềm tàng”, tức là những rủi
ro có thể xẩy ra và làm ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả hoạt động. Ở nước
ngoài, trong các lĩnh vực hoạt động khác nhau của con người, lỗi được nghiên
cứu bao gồm cả lỗi tiềm tàng lẫn lỗi có thể quan sát trực tiếp. Nhưng trong
lĩnh vực giáo dục, lỗi có thể nhìn thấy trực tiếp thường được các nhà nghiên
cứu quan tâm nhiều hơn bởi hoạt động dạy học là một hoạt động mặc dù diễn
ra theo quy trình song trong mỗi khâu của quy trình lại hết sức linh hoạt nên
rất khó đánh giá lỗi tiềm tàng. Cho nên, trong thực tế tồn tại một số hướng
nghiên cứu về lỗi trong dạy và học mà có thể nhóm thành 3 hướng chủ yếu,
có liên quan chặt chẽ với nhau, song nhiều khi được thực hiện tách biệt nhau
do tính phức tạp của vấn đề. Đó là: (1) Nghiên cứu về phương pháp, kĩ thuật
phát hiện, đánh giá lỗi; (2) Nghiên cứu phát hiện, nhận diện lỗi và cách thức
khắc phục lỗi; (3) Nghiên cứu về quản lí bồi dưỡng khắc phục lỗi.
a/ Về hướng thứ nhất
Để có thể đánh giá chính xác liệu một hành động có đúng là lỗi hay
không đòi hỏi những kĩ thuật riêng phù hợp. Vì vậy, phương pháp và kĩ thuật
nghiên cứu lỗi đã trở thành một trong những hướng nghiên cứu quan trọng;
các kĩ thuật được quan tâm hoàn thiện để ngày càng hiệu quả, như: cách liệt
kê lỗi/ghi lỗi; cách tính điểm thô, tính tần xuất, thống kê lỗi, phân tích so
sánh/đối chiếu; phân tích nội dung, sử dụng bảng kiểm…. [14].
b/ Về hướng thứ hai
Nghiên cứu nhận diện lỗi là một hướng được quan tâm nghiên cứu
nhiều nhất trong các nghiên cứu về lỗi, bởi vì nhận diện lỗi không hề đơn
9
giản. Như trên đã nói, có những lỗi tiềm tàng, không thể quan sát trực tiếp mà
phải thông qua phân tích sản phẩm hoạt động (Brown, Corder), do đó cần xác
định các tiêu chí để dựa vào đó nhận diện các loại lỗi [dẫn theo 15].
Quan niệm hiện đại cho rằng, quá trình tổ chức hoạt động giảng dạy
cho dù hiệu quả thì vẫn có thể có một vài lỗi, thậm chí đó còn là điều mong
đợi bởi vì trong nhiều tình huống, lỗi giúp làm rõ các cách nhìn đa chiều,
cung cấp các thông tin bổ sung, vạch ra nhiều lựa chọn khác nhau làm cho
quá trình ra quyết định được hiệu quả hơn. Nhưng để giáo viên thấy, hiểu và
khắc phục lỗi của mình thì họ phải biết cái gì được xem là lỗi, những lỗi nào
là phổ biến nhất và khắc phục chúng bằng cách nào. Kiến thức về những hành
động sai, hành động không đúng là cơ sở của các hành động đúng, do đó đối
với nhà sư phạm, những hành động sai cũng có một ý nghĩa xác định nếu như
có thể từ đó khiến cho người ta nhìn ra rõ hơn về cái đúng. Thực tế đó đã thúc
đẩy các nghiên cứu về lỗi ở cả người học và người dạy.
Chẳng hạn, khi nghiên cứu lỗi ở HS, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng,
việc dạy học theo tinh thần tăng cường năng lực tư duy phê phán xem việc
phân tích lỗi là kĩ năng phát triển trí tuệ cơ bản, phân tích lỗi là một cách rất
hiệu quả để làm sâu sắc thêm hiểu biết của HS về kiến thức diễn giải. Vì vậy,
việc nghiên cứu chỉ ra các kiểu lỗi để dạy trực tiếp cho HS là cần thiết. Nhiều
nghiên cứu về lỗi của HS đã được tiến hành ở các môn học khác nhau, như:
Toán học, Văn học, Thể dục, tiếng Anh …[Dẫn theo 14].
Về lỗi nghề nghiệp của giáo viên, các nghiên cứu ở nước ngoài đã chỉ
ra những loại lỗi khác nhau, trong đó có các lỗi kĩ thuật như: giảng lan man
không ăn nhập với môn học; bài giảng không được chuẩn bị chu đáo; chế
nhạo HS; nói quá nhiều; không quan tâm đến HS; chấm điểm không công
bằng; không dành cho HS đủ thời gian để suy nghĩ; sử dụng phương tiện trình
chiếu kém hiệu quả…Từ các lỗi trên của giáo viên, có thể thấy sự đa dạng của
10
- Xem thêm -
.PDF 
126 
396 
72 
