Tài liệu Luận văn quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện mê linh, hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGÔ QUANG MINH QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH SỬ DỤNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MÊ LINH, HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGÔ QUANG MINH QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH SỬ DỤNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MÊ LINH, HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN ĐỨC HIỆP XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, và có kế thừa các công trình nghiên cứu trƣớc đó có liên quan đến đề tài. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Ngô Quang Minh LỜI CẢM ƠN Tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới các thầy, cô giáo khoa Kinh tế Chính trị và các cán bộ Phòng đào tạo Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã hết lòng chỉ bảo, giảng dạy trong suốt quá trình tác giả học tập và nghiên cứu tại trƣờng. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Trần Đức Hiệp. Thầy đã tận tình hƣớng dẫn trong suốt thời gian tác giả thực hiện luận văn tốt nghiệp này. Cuối cùng, tác giả xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện, đóng góp ý kiến để tác giả có thể hoàn thành tốt luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Ngô Quang Minh MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................ i DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ..................................................................... iii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG SỬ DỤNG NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ............................................................................. 4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý dự án ................................. 4 1.2. Lý luận chung về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình ................. 7 1.2.1. Các khái niệm chính:........................................................................ 7 1.2.2 Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước: ................................................................................ 15 1.2.3 Các nhân tố tác động đến hoạt động quản lý các dự án đầu tư XDCT sử dụng vốn NSNN ........................................................................ 25 1.2.4 Các tiêu chí đánh giá chất lượng quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn NSNN .................................................................. 28 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 31 2.1. Hƣớng tiếp cận trong nghiên cứu ......................................................... 31 2.2. Một số phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể ............................................... 31 2.2.1. Các phương pháp thu thập thông tin ............................................ 31 2.2.2. Các phương pháp xử lý thông tin ................................................... 32 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH SỬ DỤNG VỐN NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MÊ LINH ................................................................................ 34 3.1. Một số nhân tố tự nhiên, kinh tế xã hội ảnh hƣởng đến hoạt động quản lý các dự án ĐTXD công trình sử dụng vốn NSNN trên địa bàn huyện Mê Linh 34 3.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên ................................................... 34 3.1.2 Cơ sở hạ tầng: ................................................................................. 35 3.1.3 Tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian qua ............... 36 3.2 Thực trạng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình từ NSNN giai đoạn 2008 - 2015 .................................................................................. 37 3.2.1. Tình hình ĐTXD công trình từ nguồn vốn NSNN ở huyện Mê Linh trong giai đoạn 2008 - 2015..................................................................... 37 3.2.2. Thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình từ NSNN giai đoạn 2008 - 2015 ................................................................... 43 3.3. Đánh giá chung về công tác QLDA đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn NSNN trên địa bàn huyện Mê Linh giai đoạn 2008-2015. .................. 57 3.3.1 Những kết quả đạt được. ................................................................. 57 3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ..................................................... 60 CHƢƠNG 4: MỘT SỐ ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƢ CÁC CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG SỬ DỤNG VỐN NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MÊ LINH ................ 64 4.1. Định hƣớng quản lý các dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh ......................................................... 64 4.1.1. Đặt vấn đề định hướng phát triển: ................................................. 64 4.1.2. Các dự án đầu tư xây dựng công trình trong thời gian tới của huyện Mê Linh thành phố Hà Nội ............................................................ 66 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội ......................................................................................... 67 4.2.1. Hoàn thiện và nâng cao năng lực quản lý của Chủ đầu tư và Ban quản lý dự án ............................................................................................ 67 4.2.2. Đổi mới và hoàn thiện cơ chế phân cấp, quản lý trong công tác đầu tư XDCB ................................................................................................... 69 4.2.3. Hoàn thiện công tác quản lý dự án trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư .. 72 4.2.4. Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư trong giai đoạn thực hiện đầu tư ................................................................................................ 78 4.2.5. Hoàn thiện công tác quản lý dự án trong giai đoạn kết thúc đầu tư . 82 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 91 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa 1. CĐT Chủ đầu tƣ 2. CTXD Công trình xây dựng 3. DAĐT Dự án đầu tƣ 4. ĐTPT Đầu tƣ phát triển 5. ĐTXD Đầu tƣ xây dựng 6. GPMB Giải phóng mặt bằng 7. GSĐGĐT Giám sát đánh giá đầu tƣ 8. GTSX Giá trị sản xuất 9. GTVT Giao thông vận tải 10. HĐND Hội đồng nhân dân 11. HU Huyện ủy 12. KCN Khu công nghiệp 13. NSNN Ngân sách nhà nƣớc 14. NXB Nhà xuất bản 15. QLDA Quản lý dự án 16. QSDĐ Quyền sử dụng đất 17. TMĐT Tổng mức đầu tƣ 18. TTHC Trung tâm hành chính 19. UBND Ủy ban nhân dân 20. XDCB Xây dựng cơ bản 21. XDCT Xây dựng công trình i DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng 1 Bảng 3.1 2 Bảng 3.2 3 Bảng 3.3 4 Bảng 3.4 5 Bảng 3.5 6 Bảng 3.6 7 Bảng 3.7 Nội dung Các chỉ tiêu kinh tế xã hội trên địa bàn huyện Mê Linh Kết quả thực hiện vốn đầu tƣ từ nguồn NSNN tại Huyện Mê Linh từ năm 2008 đến năm 2014 Đánh giá đáp ứng về tiến độ, chất lƣợng, chi phí Tổng hợp dự án hoàn thành đã phê duyệt quyết toán năm 2012 Tổng hợp dự án hoàn thành đã phê duyệt quyết toán năm 2012 Tổng hợp dự án hoàn thành đã phê duyệt quyết toán năm 2014 Kết quả thực hiện công tác giám sát, đánh giá đầu tƣ ii Trang 37 38 55 56 56 57 63 DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 1.1 Dự án đầu tƣ xây dựng công trình theo quan điểm động 8 2 Sơ đồ 1.1 Sơ đồ vòng đời của dự án đầu tƣ 10 3 Sơ đồ 1.2 Quá trình quản lý dự án 12 iii PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Để phát triển kinh tế xã hội, hàng năm ngân sách Nhà nƣớc bỏ ra một lƣợng vốn đáng kể cho các dự án xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật từ Trung ƣơng đến địa phƣơng, trong đó có huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội. Thực hiện Nghị quyết 15/2008/NQ-QH12 của Quốc Hội, từ ngày 01 tháng 8 năm 2008 huyện Mê Linh đã sáp nhập vào thành phố Hà Nội. Là huyện nghèo, với diện tính địa giới hành chính lớn, nhu cầu đầu tƣ phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, góp phần hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của Hà Nội và của cả nƣớc. Phấn đấu để kinh tế phát triển nhanh và bền vũng, đời sống nhân dân đƣợc từng bƣớc đƣợc cải thiện. Để đạt đƣợc các mục tiêu đó, trong giai đoại 2008 - 2015 UBND huyện Mê Linh đã đầu tƣ 1443 tỷ đồng cho việc xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn huyện. Với nhiệm vụ nặng nề nhƣ trên, việc quản lý vốn ĐTXD cũng nhƣ phát triển các dự án có sử dụng vốn đầu tƣ từ NSNN của UBND huyện Mê Linh càng đặt ra nhiều vấn đề bức thiết. Làm thế nào để quản lý dự án vốn NSNN cho đầu tƣ xây dựng một cách hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí, phát huy hiệu quả đầu tƣ...Đó là một câu hỏi khó không riêng với huyện Mê Linh mà nó là một vấn đề chung của các dự án đầu tƣ sử dụng vốn ngân sách trên cả nƣớc. Xuất phát từ nhận thức nêu trên, những hạn chế bất cập trong quá trình thực hiện, cần phải ngăn chặn. UBND huyện Mê Linh cần phải quản lý vốn đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ, chống thất thoát, lãng phí, dàn trải, nợ tồn đọng vốn đầu tƣ xây dựng 1 cơ bản từ ngân sách. Đây thực sự là một vấn đề rất quan trọng cần đƣợc nghiên cứu làm rõ cả về lý luận và thực tiễn. Vì vậy, vấn đề: “Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Mê Linh, Hà Nội” đã đƣợc lựa chọn làm đề tài luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Câu hỏi nghiên cứu Cần làm gì để hoàn thiện công tác QLDA đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh - thành phố Hà Nội? 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh - thành phố Hà Nội. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm rõ những vấn đề về cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của công tác QLDA đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh - thành phố Hà Nội. - Đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội trong thời gian gần đây. - Đề xuất và kiến nghị giải pháp hoàn thiện công tác QLDA đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh - thành phố Hà Nội. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là quy trình quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn NSNN ở cấp huyện do UBND huyện Mê Linh 2 làm chủ đầu tƣ, gồm các khâu: Chuẩn bị đầu tƣ, thực hiện đầu tƣ, kết thúc đầu tƣ. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Địa bàn huyện Mê Linh - thành phố Hà Nội. - Phạm vi thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu vào tình hình công tác QLDA đầu tƣ xây dựng bằng vốn ngân sách Nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh trong thời gian qua (2008-2015). 5. Những đóng góp mới của đề tài: Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình, luận văn chỉ ra đƣợc những điểm mạnh, điểm tồn tại hạn chế trong công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh, Hà Nội. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh, Hà Nội trong các giai đoạn tiếp theo. 6. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn bao gồm 04 chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý các dự án đầu tƣ xây dựng sử dụng ngân sách nhà nƣớc. Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu. Chƣơng 3: Thực trạng công tác quản lý các dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh - thành phố Hà Nội Chƣơng 4: Một số định hƣớng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ các công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn huyện Mê Linh. 3 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG SỬ DỤNG NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý dự án Quản lý dự án từ khi ra đời đến nay đã trải qua một thời kỳ dài phát triển và đã đạt đƣợc những thành công đáng kể, đƣợc sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực quản lý nhƣ hiện nay. Ở các nƣớc tiên tiến đều có các tổ chức chuyên nghiên cứu về quản lý dự án. Có nhiều tài liệu nghiên cứu về quản lý dự án ở nhiều khía cạnh khác nhau, song chủ yếu tập trung vào: Phân tích hiệu quả kinh tế, tài chính dự án; các kỹ thuật và công cụ quản lý dự án; và các công cụ lập kế hoạch, tổ chức, kiểm tra dự án; các quy trình quản lý dự án; quản lý rủi ro của các dự án... Tác giả Đinh Khánh Công (2008) trong Luận văn thạc sĩ “ Nghiên cứu các giải pháp để nâng cao chất lượng thực hiện trình tự, thủ tục hoàn thành một dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước” tập trung nghiên cứu trình tự, thủ tục hoàn thành của một dự án đầu tƣ xây dựng nhƣng chƣa nghiên cứu đến hiệu quả kinh tế, tài chính và tổ chức thực hiện dự án. Tác giả Tạ Văn Khoái (2009) trong Luận án tiến sĩ “ Quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư xây dựng vốn ngân sách nhà nước ở Việt Nam” tập trung nghiên cứu về công tác quản lý nhà nƣớc đối với các dự án trong ngành giao thông vận tải. Luận án nghiên đi sâu vào nghiên cứu các vấn đề về quản lý quy hoạch và thi công xây dựng, chƣa đề cập đến quy trình thực hiện dự án, công tác quản lý chất lƣợng, chi phí dự án... Tác giả Trƣơng Thị Thu Thanh (2005) trong Luận văn thạc sĩ “ Một số giải pháp nâng cao hiệu quả của các dự án đầu tư xây dựng công trình dân 4 dụng và công nghiệp thuộc nguồn vốn nhà nước” đã phân tích hiệu quả của các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc. Đối tƣợng mà tác giả tập trung nghiên cứu là các dự án đầu tƣ xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp. Tác giả nghiên cứu hiệu quả các dự án, chƣa nghiên cứu về công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình. Tác giả Phan Tất Thứ (2005) trong Luận án tiến sĩ “hoàn thiện phương pháp đánh giá hiệu quả các dự án đầu tư công cộng ở Việt Nam” đã đƣa ra đƣợc các giải pháp để hoàn thiện các phƣơng pháp đánh giá hiệu quả của các dự án đầu tƣ. Khi triển khai thực hiện các dự án đầu tƣ có thể áp dụng để đánh giá hiệu quả của từng dự án, qua đó đảm bảo đƣợc hiệu quả, chất lƣợng của dự án đầu tƣ. Tác giả Nguyễn Văn Dung (2010) trong “Quản trị dự án hiện đại” đã đề cập thiết lập các mục tiêu và giới hạn của dự án, các phƣơng pháp để kiểm soát và duy trì dự án theo quỹ đã cam kết. Tác giả chỉ dừng lại ở nghiên cứu chi phí thực hiện dự án, chƣa nghiên cứu các nội dung khác của quản lý dự án. Có thể áp dụng vào luận văn phƣơng pháp nghiên cứu để kiểm soát dự án theo chi phí, tổng mức đầu tƣ của dự án. Tác giả Nguyễn Mạnh Hà, 2012. Hoàn thiện hệ thống quản lý các dự án đầu tư xây dựng trong Bộ Tổng tham mưu - Bộ Quốc phòng. Hà Nội. Đề tài đề cập đến việc hoàn thiện công tác QLDA đầu tƣ của Bộ Tổng tham mƣu, đã đƣa ra các cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp hoàn thiện về công tác QLDA tại Bộ Tổng tham mƣu. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là về công tác QLDA đầu tƣ tại một đơn vị sử dụng vốn NSNN trong quốc phòng. Hoàng Thị Ngọc Diệp, 2013. Nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Luận văn thạc sĩ kinh tế: Đại học Kinh tế Mỏ - Địa chất. 5 Nội dung đề tài tập trung thống kê, mô tả quá trình tổ chức ĐTXD của tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2006 đến 2010. Đề tài làm rõ một số vấn đề về quản lý ĐTXDCB của tỉnh Quảng Ninh; Qua đó, tác giả đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác QLDA đầu tƣ xây dựng tỉnh Quảng Ninh. Tác giả Nguyễn Văn Chọn (1988) trong sách “Phương pháp lập dự án đầu tư trong ngành xây dựng” đã nghiên cứu phƣơng pháp lập dự án để dự án xây dựng công trình đạt hiệu quả cao nhất về thiết kế, kỹ thuật và kinh tế. Một dự án đạt hiệu quả, đạt đƣợc mục đích đầu tƣ phải có phƣơng pháp lập dự án đúng, tính toán các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật phù hợp với mục đích, yêu cầu của dự án. Tác giả chƣa nghiên cứu về cách thức tổ chức quản lý và điều hành dự án đảm bảo tiến độ, chất lƣợng và chi phí. Tác giả Nguyễn Xuân Hải (2002) trong sách “ Quản lý dự án nhìn từ góc độ Nhà nước, nhà đầu tư, nhà tư vấn, nhà thầu” đã nghiên cứu cụ thể quản lý dự án từ mọi góc nhìn của các bên có quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm có liên quan trực tiếp. Từ nghiên cứu của tác giả, có thể áp dụng đƣa ra các kiến nghị, đề xuất phù hợp nhất, đảm bảo quyền và lợi ích cho các bên trực tiếp liên quan đến dự án đầu tƣ xây dựng công trình, đảm bảo hiệu quả dự án đầu tƣ, nâng cao chất lƣợng quản lý dự án đầu tƣ. Viện nghiên cứu và đào tạo về quản lý (2006) trong sách “ Tổ chức và điều hành dự án” nghiên cứu khá kỹ về quy trình, cách thức tổ chức, điều hành dự án để đạt đƣợc mục tiêu đầu tƣ dự án đảm bảo tiến độ, chất lƣợng, chi phí hợp lý. Các công trình nghiên cứu trên, mỗi tác giả nghiên cứu về một vấn đề liên quan đến công tác quản lý dự án đầu tƣ nói chung, quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình nói riêng ở một khía cạnh cụ thể. Ngoài ra, còn có một số bài báo, công trình nghiên cứu, luận án, luận văn khác, với các cách tiếp cận khác nhau trong lĩnh vực quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình cũng đã đề cập đến những vấn đề có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài. 6 Tuy nhiên, chƣa có nghiên cứu chuyên biệt quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh. Do vậy, đề tài: “Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Mê Linh, Hà Nội” là một đề tài mới, chƣa đƣợc nghiên cứu một cách cụ thể và có hệ thống. Trong quá trình thực hiện đề tài, bên cạnh việc kế thừa, chọn lọc những thành tựu nghiên cứu đã có, tác giả cũng tham khảo, kết hợp khảo sát những vấn đề mới nảy sinh, nhất là những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý dự án, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn huyện Mê Linh trong thời gian tới. 1.2. Lý luận chung về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình 1.2.1. Các khái niệm chính: 1.2.1.1 Dự án đầu tư xây dựng công trình: a. Khái niệm dự án đầu tƣ xây dựng công trình: Theo giải thích của Luật Xây dựng Việt Nam hiện hành: “Dự án đầu tƣ xây dựng công trình là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc bỏ vốn để xây dựng mới, mở rộng hoặc cải tạo những công trình xây dựng nhằm mục đích phát triển, duy tri, nâng cao chất lƣợng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong một thời hạn nhất định. Dự án đầu tƣ xây dựng công trình bao gồm phần thuyết minh và phần thiết kế cơ sở”. Về phƣơng diện lý luận, DAĐT xây dựng công trình (XDCT) đƣợc hiểu là các DAĐT mà đối tƣợng đầu tƣ là công trình xây dựng, nghĩa là dự án có liên quan đến hoạt động xây dựng cơ bản (XDCB) nhƣ xây dựng nhà cửa, đƣờng xá, cầu cống… Không phải tất cả các DAĐT đều có liên quan tới hoạt động XDCB. Vì thế, đối với những DAĐT không liên quan tới hoạt động XDCB không gọi là DAĐT xây dựng. DAĐT XDCT (Báo cáo nghiên cứu khả thi), xét về mặt hình thức là 7 một tập hợp các hồ sơ, tài liệu thuyết minh chi tiết kế hoạch khả thi XDCT và các tài liệu liên quan khác xác định chất lƣợng công trình cần đạt đƣợc, tổng mức đầu tƣ của dự án và thời gian thực hiện dự án, hiệu quả kinh tế tài chính, hiệu quả kinh tế xã hội và đánh giá tác động môi trƣờng của dự án. DAĐT XDCT, xét theo quan điểm hệ thống, có thể hiểu là một hệ thống, gồm nhiều phân hệ/ phần tử (hoạt động/ công việc) có mối liên hệ chặt chẽ về thời gian và không gian, vận hành trong những điều kiện ràng buộc/ giới hạn về nguồn lực và thời gian, chịu sự tác động của các yếu tố môi trƣờng bên ngoài (môi trƣờng kinh tế, xã hội, luật pháp, công nghệ, tự nhiên) và môi trƣờng bên trong (sự tác động qua lại của các phần tử trong hệ thống - các lực lƣợng tham gia dự án: Chủ đầu tƣ, nhà thầu tƣ vấn, nhà thầu cung cấp, nhà thầu xây lắp, nhà tài trợ tài chính,…). DAĐT XDCT, xét theo quan điểm động, có thể hiểu là một quá trình biến ý tƣởng đầu tƣ XDCT thành hiện thực trong sự ràng buộc về kết quả (chất lƣợng), tiến độ (thời gian) và nguồn lực (chi phí) đã xác định trong hồ sơ dự án và đƣợc thực hiện trong những điều kiện không chắc chắn (rủi ro). DAĐT XDCT xét theo quan điểm động đƣợc mô tả ở Hình 1.1. Hồ sơ dự án xây dựng Ý tƣởng đầu tƣ xây dựng Công trình xây dựng Quá trình thực hiện đầu tƣ xây dựng (rủi ro) - Đảm bảo chất lƣợng - Đảm bảo tiến độ thời gian - Tiết kiệm chi phí 8 Hình 1.1: Dự án đầu tƣ xây dựng công trình theo quan điểm động b. Phân loại dự án đầu tƣ: Nghị định số 12/2009/NĐ-CP ngày 10 tháng 02 năm 2009 của Chính phủ quy định các dự án đầu tƣ xây dựng công trình (sau đây gọi chung là dự án) đƣợc phân loại nhƣ sau: Theo quy mô và tính chất: Dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội thông qua chủ trƣơng và cho phép đầu tƣ; các dự án còn lại đƣợc phân thành 3 nhóm, Nhóm A, Nhóm B, Nhóm C. Theo nguồn vốn đầu tư: - Dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nƣớc. - Dự án sử dụng vốn tín dụng do Nhà nƣớc bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tƣ phát triển của Nhà nƣớc. - Dự án sử dụng vốn đầu tƣ phát triển của doanh nghiệp Nhà nƣớc. - Dự án sử dụng vốn khác bao gồm cả vốn tƣ nhân hoặc sử dụng hỗn hợp nhiều nguồn vốn. Các dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nƣớc do cơ quan quản lý nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định theo phân cấp, phù hợp với quy định của pháp luật về ngân sách Nhà nƣớc. c. Vòng đời của dự án đầu tƣ: Mỗi dự án đầu tƣ xây dựng đều có thời điểm bắt đầu và thời điểm kết thúc rõ ràng nên dự án có một vòng đời. Vòng đời của dự án (Project lifi cycle) bao gồm nhiều giai đoạn phát triển từ ý tƣởng đến việc triển khai nhằm đạt đƣợc kết quả và đến khi kết thúc dự án. Thông thƣờng, các dự án đều có vòng đời bốn giai đoạn, bao gồm: Giai đoạn hình thành dự án (Chủ trƣơng lập dự án); giai đoạn nghiên cứu phát triển (lập dự án); giai đoạn thực hiện và quản lý; giai đoạn kết thúc. Tiến trình công việc chính: Xây dựng ý tƣởng ban đầu, xác định quy mô 9 và mục tiêu, đánh giá các khả năng, tính khả thi của dự án, xác định các nhân tố và cơ sở thực hiện dự án. Có thể minh họa sơ đồ chu kỳ của dự án đầu tƣ nhƣ sau: 1 Hình thành Nghiệm thu & bàn giao Lập dự Kết thúc 2 án Phát Vòng đời 4 triển Dự án Điều hành Triển khai & kiểm soát chi tiết 3 Thực hiện Sơ đồ 1.1 Sơ đồ vòng đời của dự án đầu tƣ Nguồn: Tài liệu quản lý dự án đầu tư, NXB Thống kê, Hà Nội. 1.2.1.2 Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình: a. Khái niệm: Quản lý dự án là quá trình lập kế hoạch, theo dõi và kiểm soát tất cả những vấn đề của một dự án và điều hành mọi thành phần tham gia vào dự án đó nhằm đạt đƣợc những mục tiêu của dự án đúng thời hạn trong phạm vi ngân sách đƣợc duyệt với các chi phí, chất lƣợng và khả năng thực hiện chuyên biệt. Nói cách khác QLDA là công việc áp dụng các chức năng và 10