Tài liệu Luận văn quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề tại các trường tiểu học quân ngô quyền, thành phố hải phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI VŨ VĂN HÙNG QU¶N Lý HO¹T §éNG CHUY£N M¤N CñA GI¸O VI£N MíI VµO NGHÒ T¹I C¸C TR¦êNG TIÓU HäC QUËN NG¤ QUYÒN THµNH PHè H¶I PHßNG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Thanh Hải HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố trước đó. Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Tác giả luận văn VŨ VĂN HÙNG LỜI CẢM ƠN Với lòng kính trọng sâu sắc, tác giả xin bày tỏ lời cảm ơn đến các thầy giáo, cô giáo trong khoa Quản lý Giáo dục, trường Đại học Sư phạm Hà Nội! Với tình cảm thành kính, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đặc biệt đến TS. Phạm Thị Thanh Hải, người hướng dẫn khoa học, người thầy đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. Tác giả cũng chân thành cảm ơn Lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Ngô Quyền, Ban giám hiệu cùng giáo viên các trường tiểu học của quận Ngô Quyền, thành Phố Hải Phòng đã quan tâm, động viên, tạo điều kiện thuận lợi trong việc khảo sát, cung cấp số liệu và tư vấn khoa học trong quá trình nghiên cứu của tác giả trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả xin cảm ơn gia đình, bạn bè, những người đã luôn luôn ở bên cạnh, động viên, khích lệ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu. Mặc dù trong quá trình nghiên cứu, thực hiện luận văn, tác giả đã dành nhiều thời gian, tâm huyết. Nhưng chắc chắn, luận văn không thể tránh khỏi những hạn chế. Kính mong nhận được sự cảm thông, chia sẻ của quý thầy giáo, cô giáo, các bạn bè, đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn ! Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả Vũ Văn Hùng MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 6 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 5 8. Cấu trúc của luận văn .................................................................................... 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA GIÁO VIÊN MỚI VÀO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC .................................................................................... 8 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 8 1.1.1. Trên thế giới ........................................................................................ 8 1.1.2. Ở Việt Nam ....................................................................................... 10 1.2. Các khái niệm cơ bản ............................................................................... 15 1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục ............................................................ 15 1.2.2. Quản lý nhà trường & hiệu trưởng trường tiểu học .......................... 18 1.2.3. Chất lượng giáo dục và chất lượng giáo dục tiểu học....................... 22 1.2.4. Hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học ................................. 24 1.2.5. Giáo viên tiểu học mới vào nghề ...................................................... 24 1.2.6. Quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học .................... 25 1.3. Trường tiểu học và chất lượng giáo dục tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay ..................................................................................... 26 1.3.1. Đổi mới chương trình giáo dục tiểu học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ................................................................................ 26 1.3.2. Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học theo quan điểm vì sự tiến bộ của người học ............................................... 28 1.3.3. Định hướng đổi mới hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ....................................................... 30 1.3.4. Những vấn đề đặt ra cho công tác quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề............................................................ 30 1.4. Hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề tại trường tiểu học ..... 31 1.4.1. Yêu cầu chuyên môn của giáo viên tiểu học .................................... 31 1.4.2. Nội dung hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học .................. 33 1.4.3. Phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề tại các trường tiểu học .................................................. 34 1.5. Quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề tại các trường tiểu học ................................................................................................ 35 1.5.1. Đánh giá đặc điểm năng lực chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề. .............................................................................................. 35 1.5.2. Xác định yêu cầu, xây dựng chương trình, kế hoach hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề .................................................... 36 1.5.3. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mới vào nghề .......... 37 1.5.4. Đánh giá kết quả hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề ............................................................................................... 38 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo viên tại các trường tiểu học ............................................................................................................ 39 1.6.1. Nhóm yếu tố khách quan .................................................................. 39 1.6.2. Nhóm yếu tố chủ quan ...................................................................... 41 Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 43 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA GIÁO VIÊN MỚI VÀO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC ..................................................................................................... 44 2.1. Quan điểm chỉ đạo của Chính phủ và các cơ quan về nghề giáo viên tiểu học ............................................................................................................ 44 2.2. Thực trạng giáo dục tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng ............. 45 2.2.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội ............................. 45 2.2.2. Thực trạng về tình hình giáo dục tiểu học ........................................ 47 2.3.Tổ chức khảo sát thực trạng ...................................................................... 59 2.4. Thực trạng hoạt động chuyên môn tại các trường tiểu học ..................... 60 2.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về vai trò hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề ................................................... 60 2.4.2. Thực trạng xây dựng chương trình ................................................... 61 2.4.3. Thực trạng nội dung hoạt động chuyên môn .................................... 64 2.4.4. Thực trạng phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động chuyên môn .... 66 2.4.5. Thực trạng kết quả hoạt động chuyên môn của giáo viên ................ 68 2.5. Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề tại các trường tiểu học ............................................................................ 69 2.5.1. Vai trò của tổ chuyên môn trong hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề ....................................................................................... 69 2.5.2. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động chuyên môn của giáo viên ........ 72 2.5.3. Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên ...................................................................................................... 68 2.5.4. Thực trạng chỉ đạo, triển khai thực hiện hoạt động chuyên môn của giáo viên .............................................................................................. 69 2.5.5. Thực trạng việc đánh giá kết quả hoạt động chuyên môn của giáo viên ...................................................................................................... 71 2.6. Đánh giá thực trạng( theo phương pháp SWOT) ..................................... 72 2.6.1. Điểm mạnh ........................................................................................ 72 2.5.2. Điểm yếu ........................................................................................... 72 2.6.3. Thời cơ .............................................................................................. 73 2.6.4. Thách thức ......................................................................................... 73 Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 74 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA GIÁO VIÊN MỚI VÀO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC .....75 3.1. Định hướng đề xuất các biện pháp ........................................................... 75 3.1.1. Định hướng đổi mới giáo dục tiểu học của thành phố Hải Phòng ......... 75 3.1.2. Quan điểm chỉ đạo về hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục .............................. 77 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 78 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích................................................... 78 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ................................. 78 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ................................ 79 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi .................................. 80 3.2.5 Nguyên tắc đảm bảo tính Đảng .......................................................... 80 3.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề tại các trường tiểu học .............................................................. 80 3.3.1. Bồi dưỡng nâng cao nhận thức của giáo viên mới vào nghề đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục tiểu học. ................................ 80 3.3.2. Tổ chức khảo sát, đánh giá hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục tiểu học .... 82 3.3.3. Lập kế hoạch cho hoạt động chuyên môn sát với mục tiêu, yêu cầu, định hướng xây dựng các môn học của chương trình giáo dục tiểu học mới ... 84 3.3.4. Phân công GV có kinh nghiệm những công việc để hỗ trợ giáo viên Tiểu học mới vào nghề ........................................................................ 87 3.3.5. Chỉ đạo các tổ chuyên môn triển khai hoạt động chuyên môn theo đúng yêu cầu của đổi mới chương trình giáo dục tiểu học ................. 88 3.3.6. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề, thực hiện các điều chỉnh cần thiết ................ 89 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 95 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ..... 96 3.5.1. Mục đích khảo nghiệm ...................................................................... 96 3.5.2. Đối tượng xin ý kiến ......................................................................... 96 3.5.3. Quy trình khảo nghiệm ..................................................................... 96 3.5.4 Kết quả khảo nghiệm ......................................................................... 98 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 101 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 105 PHỤ LỤC DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Mạng lưới trường TH năm học 2016-2017 .............................. 48 Bảng 2.2. Quy mô phát triển các trường Tiểu học và quy mô học sinh tiểu học giai đoạn 2012 – 2013 đến 2016 – 2017 ..................... 48 Bảng 2.3. Trình độ, đội ngũ CBQL, giáo viên, nhân viên các trường Tiểu học quận Ngô Quyền ........................................................ 49 Bảng 2.4. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học quận Ngô Quyền năm học 2016 - 2017 ........................................................................ 50 Bảng 2.5. Diện tích đất các trường tiểu học quận Ngô Quyền ................. 52 Bảng 2.6. Phòng học các trường tiểu học quận Ngô Quyền ..................... 53 Bảng 2.7. Phòng chức năng các trường tiểu học quận Ngô Quyền .......... 53 Bảng 2.8. Phòng Hành chính các trường tiểu học quận Ngô Quyền ........ 54 Bảng 2.9. Thiết bị dạy học hiện đại các trường tiểu học quận Ngô Quyền ........................................................................................ 55 Bảng 2.10. Kết quả xếp loại hạnh kiểm từ năm 2013 - 2016...................... 56 Bảng 2.11. Kết quả đánh giá môn Tiếng Việt ............................................. 57 Bảng 2.12. Kết quả đánh giá môn Toán ...................................................... 57 Bảng 2.13. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về vai trò hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề ....................... 60 Bảng 2.14. Kết quả điều tra thực trạng xây dựng chương trình .................. 62 Bảng 2.15. Kết quả điều tra nội dung hoạt động chuyên môn của GVTH ....................................................................................... 64 Bảng 2.16. Kết quả khảo sát thực trạng phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động chuyên môn của GVTH mới vào nghề ......................... 66 Bảng 2.17. Kết quả điều tra hoạt động chuyên môn của GVTH ................ 68 Bảng 2.18. Kết quả điều tra vai trò của tổ chuyên môn trong hoạt động chuyên môn của GV mới vào nghề .......................................... 70 Bảng 2.19. Kết quả điều tra thực trạng lập kế hoạch hoạt động chuyên môn của giáo viên ..................................................................... 73 Bảng 2.20. Kết quả điều tra thực trạng tổ chức quản lý hoạt động chuyên môn của GV ................................................................. 68 Bảng 2.21. Kết quả điều tra việc chỉ đạo, triển khai thực hiện hoạt động chuyên môn của giáo viên ........................................................ 69 Bảng 2.22. Kết quả điều tra thực trạng việc đánh giá kết quả hoạt động chuyên môn của giáo viên ........................................................ 71 Bảng 3.1. Kết quả khảo sát về tính cần thiết của các biện pháp ............... 98 Bảng 3.2. Kết quả khảo sát về tính khả thi của các biện pháp .................. 99 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bước vào thế kỷ XXI, chúng ta đã chứng kiến thế giới với sự phát triển mạnh mẽ của mọi lĩnh vực, nhiều thành tựu khoa học kỹ thuật bùng nổ rực rỡ với tốc độ chưa từng có. Nền kinh tế tri thức còn gọi là nền kinh tế thông tin, kinh tế dựa vào tri thức ra đời, khẳng định vai trò quyết định của giáo dục đối với việc xây dựng và phát triển những hình thái kinh tế xã hội mới. Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011 – 2020 của Việt Nam xác định nhiệm vụ trọng tâm là tập trung đẩy mạnh phát triển đất nước theo hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa (CNH-HĐH), tiến tới: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Muốn vậy phải tiến hành từ việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Thật vậy, con người chính là yếu tố quan trọng trong việc tiến hành thực hiện đổi mới phát triển đất nước trong giai đoạn hiện nay. Con người trong xã hội mới cần phải được trang bị đầy đủ, toàn diện về tri thức, trình độ chuyên môn, nắm bắt được khoa học kỹ thuật hiện đại, tiên tiến, có kỹ năng lao động, khả năng làm việc tốt, có tư duy nhạy bén, sáng tạo, biết sử dụng thành thạo các trang thiết bị máy móc hiện đại ....Giáo dục giữ vai trò quyết định trong việc đào tạo cho xã hội mới đội ngũ lao động đủ về số lượng đảm bảo chất lượng để tiến hành phát triển kinh tế xã hội. Trong hệ thống trường phổ thông, trường tiểu học là một cấp học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân. Điều 27 Luật Giáo dục năm 2005 đã chỉ rõ:“ Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở” Trong những năm qua Đảng và nhà nước ta đặc biệt coi trong việc đào tạo đội ngũ giáo viên có chất lượng phục vụ công tác giảng dạy tại các nhà trường đảm bảo chất lượng giáo dục phục vụ công cuộc đổi mới căn bản toàn 1 diện giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số 29/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra tầm quan trọng của những năm đầu giáo viên trẻ bước vào nghề. Đặc biệt, có sự thay đổi đáng kể về nhận thức, sự tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp và xúc cảm của giáo viên trong ba năm đầu đi dạy. Những trải nghiệm trong thời gian này có ảnh hưởng đến chất lượng công việc cũng như thái độ và thời gian trưởng thành của giáo viên. Hiểu được những vấn đề của giáo viên mới vào nghề sẽ giúp cho các cơ sở đào tạo nhìn nhận lại chất lượng đào tạo. Từ đó, điều chỉnh chương trình và phương pháp đào tạo phù hợp hơn. Đồng thời, những trường học nơi các giáo viên công tác cũng nhận thức được vai trò của mình trong việc tạo dựng một môi trường làm việc thích hợp, hỗ trợ các giáo viên mới vào nghề được hoà nhập nhanh chóng và hiệu quả. Do đó việc quản lý hoạt động chuyên môn của đội ngũ giáo viên mới vào nghề là một trong những vấn đề quan trọng đối với mỗi nhà trường nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Quán triệt tinh thần đó, Phòng GD&ĐT quận Ngô quyền, Thành phố Hải Phòng trong những năm qua đã đặc biệt quan tâm tới chất lượng đội ngũ nhà giáo, luôn có những chính sách ưu đãi để thu hút nguồn nhân lực có chất lượng cao, đặc biệt là những sinh viên có kết quả học tập cao, có sức khỏe, có phẩm chất đạo đức vừa tốt nghiệp tại các trường sư phạm. Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động chuyên môn của đội ngũ giáo viên trẻ mới vào nghề chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu phát triển giáo dục và đào tạo ngày càng cao theo xu thế hiện đại. Một bộ phận giáo viên trẻ rất thiếu kiến thức thực tế, chuyên môn nghiệp vụ còn non yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục. Vì vậy, thực hiện nghiên cứu về quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các 2 trường tiểu học là hết sức cần thiết. Qua tìm hiểu thực tế về quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề tại các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng, đối chiếu với những cơ sở lý luận, những chủ trương của Đảng, Nhà nước và quản lý chỉ đạo của ngành, từ đó rút ra những mặt mạnh, mặt hạn chế của vấn đề quản lý giáo viên mới vào nghề tại các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng nhằm đưa ra những những bài học kinh nghiệm cho công tác quản lý, đồng thời đề xuất các biện pháp mà tác giả cho rằng cần thiết và có thể thực hiện được nhằm giúp hiệu trưởng các trường tiểu học quận Ngô Quyền, Thành phố Hải Phòng quan tâm quản lý tốt hơn. Với mong muốn góp một phần nhỏ bé công sức của mình vào nâng cao chất lượng giáo dục Tiểu học quận Ngô Quyền, xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, tác giả đã chọn nghiên cứu đề tài luận văn: "Quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng" 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn giáo viên mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường tiểu học quận Ngô Quyền - Hải Phòng 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động chuyên môn giáo viên mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của hiệu trưởng các trường tiểu học 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục các trường tiểu học quận Ngô Quyền - Hải Phòng 3 4. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề quận Ngô Quyền - Hải Phòng đã có một số thành công nhất định. Tuy nhiên còn bộc lộ nhiều bất cập. Vì vậy, nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề theo hướng nâng cao nhận thức, phát hiện nhu cầu, lập kế hoạch bồi dưỡng theo hướng đổi mới nhằm nâng chất lượng giáo dục tiểu học trong giai đoạn hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của Hiệu trưởng các trường tiểu học quận Ngô Quyền, Thành phố Hải Phòng. 5.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của hiệu trưởng các trường tiểu học quận Ngô Quyền, Thành phố Hải Phòng. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề đáp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục các trường tiểu học quận Ngô Quyền, Thành phố Hải Phòng. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu - Quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học quận Ngô Quyền, Thành phố Hải Phòng. 6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu - Nghiên cứu về quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại 11 trường tiểu học quận Ngô Quyền - Thành phố Hải Phòng. 4 6.3. Đối tượng khảo sát - Ban Giám hiệu : 33 người (11 Hiệu trưởng, 22 Hiệu phó). - Tổ, khối trưởng: 35 người - Giáo viên : 52 GV mới vào nghề từ 1 đến 5 năm (11 trường tiểu học công lập thuộc quận Ngô Quyền - Hải Phòng ). 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu các văn bản, các chủ trương, chính sách của Nhà nước, Bộ, Ngành, địa phương có liên quan đến vấn đề nghiên cứu - Thu thập thông tin khoa học thông qua đọc sách, báo, tài liệu - Tìm hiểu khái niệm, thuật ngữ có liên quan - Tham khảo các luận văn cùng chuyên ngành và các bài giảng của các giáo sư, tiến sĩ về quản lý giáo dục - Nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. 7.2.1. Phương pháp điều tra viết - Sử dụng mẫu phiếu điều tra với giáo viên tiểu học, cán bộ quản lý các trường tiểu học về công tác quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. - Thu thập thông tin, làm nảy sinh những ý tưởng nghiên cứu và đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên tiểu học mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động 5 7.2.3. Phương pháp quan sát sư phạm - Quan sát hoạt động chuyên môn đối với giáo viên mới vào nghề của Hiệu trưởng tại các trường tiểu học nhằm bổ sung thông tin cho phương pháp điều tra. 7.2.4. Phương pháp phỏng vấn - Phỏng vấn trực tiếp với CBQL, giáo viên, lãnh đạo và chuyên viên Phòng GD&ĐT về công tác quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề tại các trường tiểu học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nhằm bổ sung thông tin cho phương pháp điều tra 7.3. Phương pháp thống kê toán học - Sử dụng toán thống kê như một công cụ xử lý các tài liệu (Xử lý các thông tin định lượng như các con số, bảng số liệu ....và thông tin định tính bằng biểu đồ) đã thu thập được từ các phương pháp nghiên cứu khác 8. Cấu trúc của luận văn Luận văn ngoài phần: Mở đầu; Kết luận và khuyến nghị gồm 03 chương Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên mới vào nghề nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường tiểu học quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. 6 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA GIÁO VIÊN MỚI VÀO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Trong suốt hai thập kỷ qua, chủ đề nghiên cứu khoa học về phát triển giáo viên, bao gồm một số nghiên cứu ở các cấp độ khác nhau đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của giáo viên trong việc tạo ra chất lượng và hiệu quả của cả hệ thống giáo dục (OECD, 2005; Hattie, 2003; Day, Stobart, Sammons, & Kington, 2006). Một mặt, có minh chứng rất rõ về mối quan hệ giữa việc học tập của học sinh với sự chuyên môn hóa của giáo viên (Desimone, 2009; Yoon, Duncan, Lee, Scarloss & Shapley, 2007), điều này cũng được khẳng định qua các minh chứng so sánh mang tính quốc tế (Wei, Andree, & Darling-Hammond, 2009). Hơn nữa, nhiều báo cáo xác định việc giáo viên tham gia vào các sáng kiến cải cách giáo dục là cấu thành chính của việc cải thiện thực sự chất lượng giáo dục của nhà trường, đặc biệt trong bối cảnh khu vực đang phát triển như Đông Nam Á (Thair & Treagust, 2003), Nam Á (Craig, Kraft & du Plessis, 1998) và Mỹ Latinh (Tatto, 1997). Nhiều sáng kiến cải cách quốc gia được coi là có triển vọng đều đã bị thất bại vì thiếu sự tương tác hiệu quả với giáo viên, cũng như việc thiếu trao đổi thông tin và sự trân trọng nhất định giữa các nhà giáo và các nhà chức trách, như được dẫn chứng tại Nam Phi (Harley, Barasa, Bertram, Mattson & Pillay, 2000; Johnson, Hodges & Monk, 2000), Botswana (Tabulawa, 1997), Phi-lip-pin (Kerrison, 1992) và Vương Quốc Anh (Jenkins, 1995). Gần đây, rất nhiều nghiên cứu và báo cáo quốc tế đã tập trung vào đào tạo và phát triển chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Dạy học như tất cả các 8 ngành nghề là việc có tính phức tạp và kỹ năng thực hành cao (Sutherland và cộng sự) và giai đoạn mới vào nghề rất khó để định hướng. Nói về giai đoạn này thường là quá trình vài năm đầu phấn đấu tới việc thực hành giảng dạy hiệu quả (Fantilli & McDougall, 2009; Flores & Day, 2006; Hong, 2010) nhưng kèm theo đó có các kinh nghiệm trên lớp đa dạng thách thức các giáo viên ở một số các khía cạnh (Ewing & Manuel, 2005; House of Representatives Standing Committee on Education and Vocational Training, 2007) Trong báo cáo Vấn đề Giáo viên, khảo sát so sánh về đào tạo giáo viên đã được thực hiện và cũng chỉ ra các vấn đề suy giảm trong chất lượng đào tạo (OECD, 2005), TESSA, mạng lưới cho việc nâng cao đào tạo giáo viên tại Tiểu vùng Sa-ha-ra Châu Phi (Thakrar, Zinn & Wolfenden 2009), hay INNOTE, phát triển đối tác các trường PT và ĐH tại Liên minh Châu Âu, nhằm mục đích đẩy mạnh kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên mới (Zaki, 2011). Nhiều quan tâm ngày càng gia tăng trong vấn đề giáo viên mới vào nghề tại nhiều nước phương Tây (OECD, 2005). Achinstein (2006) đề cập rằng có tới 30–50% giáo viên bỏ nghề trong thời gian 3 – 5 năm đầu. Tỷ lệ này cũng được báo cáo tại Hoa Kỳ (Kersaint, Lewis, Potter, & Meisels, 2007) và tại Châu Âu (OECD, 2005). Lý giải cho điều này có lẽ là do giáo viên mới vào nghề thường phải đối mặt với khối lượng công việc lớn và điều kiện làm việc không tốt (Day et al., 2006; Achinstein, 2006), và họ thiếu sự hỗ trợ hợp lý và đầy đủ để ở lại công việc này (ibid.). Tại Hoa Kỳ, Johnson et al. (2008) cho rằng các công việc khác thường được trả lương cao và có điều kiện làm việc tốt hơn. Các giáo viên có năng lực có chiều hướng rời bỏ công việc (Firstone, 1996; Rots, Aelterman, Vlerick, & Vermeulen, 2007). Hơn nữa, Rots et al. (2007) thấy rằng kinh nghiệm từ giai đoạn đầu dạy học thiết lập thành tố có tác động mạnh nhất tới duy trì công việc và nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc cung cấp cho giáo viên mới có một khởi đầu tích cực khi vào 9 nghề. Wang, Odell & Schwille (2008) cũng ủng hộ khi nói về tầm quan trọng của năm đầu trong việc định hình cấu trúc giảng dạy và duy trì ảnh hưởng. Hoy and Spero (2005) cho rằng năm đầu dạy học cần nhất là sự tự tin. Kinh nghiệm tích cực trong năm này sẽ làm người giáo viên mới có sự gắn kết cho việc dạy học. Dạy học và các mối quan hệ với học sinh là các nhân tố các giáo viên mới đủ tiêu chuẩn thấy hài lòng cùng với việc được trải nghiệm môi trường hỗ trợ tại nhà trường (Flores & Day, 2006; Hobsen et al., 2007). Ali, K. và các đồng sự (2012) cho rằng nếu giáo viên có năng lực nghề nghiệp thì họ mới có thể giúp học sinh phát triển trí, thể, cảm xúc, các khía cạnh tâm hồn và xã hội tốt, những năng lực đó gồm tổng thể kiến thức, thái độ và các kỹ năng. Giáo viên có trách nhiệm dạy các cá nhân trong những giai đoạn quan trọng, vì vậy cần phải có các hành vi và thái độ chuyên nghiệp. Giáo viên là người thường xuyên tiếp xúc với học sinh, chịu trách nhiệm cho việc hoạch định và thực hiện các hoạt động dạy học trong nhà trường. Vậy người giáo viên chất lượng sẽ sản sinh được những học sinh chất lượng, có đào tạo và thái độ tốt. Những kỹ năng để tạo nên quá trình dạy và học chất lượng có mối quan hệ trực tiếp đến năng lực và kiến thức của người giáo viên. 1.1.2. Ở Việt Nam Quan điểm chỉ đạo phát triển giáo dục của Đảng ta và chiến lược phát triển kinh tế xã hội ghi rõ: Giáo dục là quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục là nền tảng nguồn nhân lực chất lượng cao, là một trong những động lực thúc đẩy sự nghiệp CNH – HĐH là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Chính vì vậy mục tiêu chiến lược giáo dục được xác định trong giai đoạn này “ Tạo chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục theo hướng tiếp cận với trình độ tiên tiến của thế giới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, phục vụ thiết thực cho sự phát triển kinh tế xã hội....Ưu tiên nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực, chú trọng nhân lực khoa học công nghệ cao, 10 cán bộ quản lý giỏi... Phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu vừa tăng quy mô vừa nâng cao chất lượng hiệu quả và đổi mới phương pháp dạy học”. Nhiệm vụ và mục tiêu của nền giáo dục nước nhà hiện nay là: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Trong đó người thầy giáo đóng vai trò quyết định. Lịch sử phát triển của loài người cũng như lịch sử phát triển của dân tộc đã khẳng định: có thầy giáo giỏi mới có học trò giỏi . Không phải ngẫu nhiên mà từ xưa cho đến nay, các bậc cha mẹ luôn tìm chọn thầy cho con em mình theo học một cách kỹ lưỡng Việt Nam đã khẳng định nguồn lực con người là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Chỉ thị số 40 CT/TW ngày 15/6/2004 về “Xây dựng, nâng cao chất lượng nhà giáo và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục”; tiếp đó ngày 11/01/2005 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg về việc Phê duyệt Đề án Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010. Như vậy, nâng cao chất lượng nhà giáo là nhiệm vụ hết sức quan trọng, nhưng không ít khó khăn đối với các cấp quản lý giáo dục từ Trung ương đến địa phương. Một trong các giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là tổ chức hoạt động đào tạo và bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ này. Chiến lược phát triển GD Việt nam giai đoạn 2011-2020 đã khẳng định “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” và “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam". Hơn nữa, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 đã định hướng: "Phát triển và 11