Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Luận văn quản lý hoạt động tín dụng của quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo...

Tài liệu Luận văn quản lý hoạt động tín dụng của quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo

.PDF
115
1132
79

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ ĐOÀI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA QUỸ HỖ TRỢ PHỤ NỮ NGHÈO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGUYỄN THỊ ĐOÀI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA QUỸ HỖ TRỢ PHỤ NỮ NGHÈO Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THANH CHƯƠNG XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN TS. NGUYỄN THANH CHƯƠNG TS. NGUYỄN TRÚC LÊ Hà Nội - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập được thực hiện trong quá trình học tập, nghiên cứu và không trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học của tác giả khác. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Nhà nước, Bộ, ngành chủ quản, cơ sở đào tạo và Hội đồng đánh giá khoa học của Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội về công trình và kết quả nghiên cứu của mình. Hà Nội, tháng 09 năm 2015 Tác giả Nguyễn Thị Đoài LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trường Đại học Kinh tế, đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập. Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thanh Chương đã dành rất nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn. Hà Nội, tháng 09 năm 2015 Tác giả Nguyễn Thị Đoài MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................................i DANH MỤC CÁC HÌNHII ........................................................................................... iii MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA QUỸ XÃ HỘI .................................. 5 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................................ 5 1.2 Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tín dụng ............................................................. 8 1.2.1 Khái niệm quản lý hoạt động tín dụng .................................................................... 8 1.2.2 Đặc điểm hoạt động tín dụng của các Quỹ xã hội ................................................ 11 1.2.3 Vai trò của các Quỹ xã hội trong nền kinh tế và xã hội ........................................ 12 1.2.4 Nội dung quản lý hoạt động các Quỹ xã hội ......................................................... 15 1.2.5 Sự cần thiết của quản lý hoạt động tín dụng ......................................................... 15 1.2.6 Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý hoạt động tín dụng của các Quỹ xã hội ................................................................................................................................... 16 1.2.7 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý tín dụng các Quỹ xã hội. ............ 19 1.3 Kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng của các tổ chức trên thế giới, Việt Nam và bài học kinh nghiệm cho Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo ...................................................... 23 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng ở một số tổ chức trên thế giới ............. 23 1.3.2 Kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng ở một số Quỹ xã hội tại Việt Nam ...... 25 1.3.3 Một số bài học kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng cho Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo .............................................................................................................................. 27 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ................................. 29 2.1. Phương pháp và kỹ thuật nghiên cứu cụ thể ........................................................... 29 2.1.1 Phương pháp luận.................................................................................................. 29 2.1.2 Phương pháp nghiên cứu tại bàn ........................................................................... 29 2.1.3 Thu thập, phân tích nguồn thông tin thứ cấp ........................................................ 29 2.1.4. Phương pháp thu thập, phân tích nguồn thông tin sơ cấp .................................... 29 2.1.5 Phương pháp nghiên cứu khảo sát và phỏng vấn sâu: .......................................... 30 2.1.6 Phương pháp xử lý thông tin ................................................................................... 34 2.2. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ........................................................... 35 2.2.1. Địa điểm thực hiện nghiên cứu ............................................................................ 35 2.2.2. Thời gian thực hiện nghiên cứu ........................................................................... 35 2.3. Các công cụ được sử dụng ...................................................................................... 35 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA QUỸ HỖ TRỢ PHỤ NỮ NGHÈO ................................................................................................. 36 3.1 Tổng quan về Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo ................................................................. 36 3.1.1 Lịch sử hình thành, tầm nhìn, sứ mệnh, nguyên tắc hoạt động ............................ 36 3.1.2 Các chi nhánh hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo 37 3.1.3 Cơ cấu tổ chức ....................................................................................................... 37 3.1.4 Các sản phẩm chủ yếu ........................................................................................... 38 3.2. Thực trạng quản hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo ....................... 40 3.2.1 Thực trạng quản lý huy động nguồn vốn của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo .............. 40 3.2.2 Thực trạng quản lý hoạt động cho vay tại Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo ................... 46 3.2.3 Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra giám sát và thu hồi nợ ............................ 58 trợ phụ nữ nghèo ............................................................................................................ 58 3.3 Đánh giá hoạt động cho vay hỗ trợ người nghèo qua kết quả điều tra thành viên vay vốn và cán bộ quản lý .............................................................................................. 62 3.3.2 Ý kiến của cán bộ quản lý về hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo . 68 3.4 Kết quả góp phần giảm nghèo và một số hạn chế Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo trong những năm qua. .............................................................................................................. 69 3.4.1 Đánh giá chung về kết quả góp phần xóa đói giảm nghèo từ nguồn vốn vay của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo ............................................................................................... 69 3.4.2 Đánh giá chung về hạn chế trong quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo ......................................................................................................................... 70 CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG TỪ 2015 -2020 VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA QUỸ HỖ TRỢ PHỤ NỮ NGHÈO ................................................................................................. 75 4.1. Định hướng phát triển của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo ............................................. 75 4.1.1 Định hướng hoạt động quản lý tín dụng trong giai đoạn từ 2016-2020 ............... 75 4.1.2 Những nội dung cụ thể: ......................................................................................... 76 4.2. Các giải pháp quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo trong giai đoạn 2016-2020. ............................................................................................................. 80 4.2.1 Giải pháp về phát triển sản phẩm: ......................................................................... 80 4.2.2 Giải pháp về phương thức tổ chức cho vay và quy trình thẩm định. .................... 81 4.2.3. Giải pháp về đào tạo đội ngũ cán bộ nhân viên ................................................... 83 4.2.4 Tăng cường công tác kiểm tra giám sát, kiểm soát nội bộ .................................... 86 4.2.5 Kết hợp nguồn vốn cho vay hỗ trợ người nghèo với các chương trình dự án khác ........................................................................................................................................ 90 4.2.6 Phối hợp chặt chẽ giữa các Ngành, Đoàn thể, Chính quyền với Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo ......................................................................................................................... 91 4.2.7 Tập huấn kỹ thuật khuyến nông và tính hiệu quả kinh tế cho các hội viên phụ nữ nghèo .............................................................................................................................. 93 KIẾN NGHỊ ................................................................................................................... 94 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 97 PHỤ LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Bảng sản phẩm vốn vay của Quỹ hỗ trợ phụ nữ 43 nghèo 2 Bảng 3.2 Tình hình huy động vốn của Quỹ hỗ trợ phụ nữ 45 nghèo từ năm 2010 -2014. 3 Bảng 3.3 Dư nợ cho vay Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo từ 2010 - 54 2014 4 Bảng 3.4 Doanh số cho vay và thu nợ Quỹ hỗ trợ phụ nữ 57 người nghèo từ 2010 -2014 5 Bảng 3.5 Dư nợ khách hàng tại Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo 59 6 Bảng 3.6 Kết quả lợi nhuận của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo từ 62 2010-2014 7 Bảng 3.7 Kết quả chỉ số thực hiện tài chính của Quỹ hỗ trợ 62 phụ nữ nghèo từ 2010-2014 8 Bảng 3.8 Các nguồn vốn vay của thành viên tham gia 70 9 Bảng 3.9 Mức vốn vay của các thành viên Quỹ hỗ trợ phụ nữ 71 nghèo 10 Bảng 3.10 Tác động của nguồn vốn đến đời sống 73 11 Bảng 3.11 Tỷ lệ trả nợ của thành viên 74 12 Bảng 3.12 Ý kiến của người vay về sản phẩm của Quỹ hỗ trợ 75 phụ nữ nghèo i 13 Bảng 3.13 Nhận xét của cán bộ quản lý Quỹ hỗ trợ phữ nữ 76 nghèo 14 Bảng 4.1 Dự kiến nguồn vốn hy động Quỹ hỗ trợ phụ nữ 84 nghèo giai đoạn 2016-2020 15 Bảng 4.2 Bảng tỷ lệ mục đích cho vay vốn của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo giai đoạn 2016- 2020 ii 86 DANH MỤC HÌNH STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo 42 2 Hình 3.2 Tỷ lệ nguồn vốn huy động qua các năm 2010 -2014 46 3 Hình 3.3 Thống kê số khách hàng tham gia Quỹ từ 2010 - 58 2014 4 Hình 3.4 Tỷ lệ đối tượng khách hàng của Quỹ Hỗ trợ phụ nữ 60 nghèo 5 Hình 3.5 Biểu đồ mục đích sử dụng vốn của thành viên iii 70 MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài. Hoạt động của các Quỹ xã hội qua nhiều thập kỷ đã và đang từng bước khẳng định vị trí của mình trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng tại Việt Nam, đã đạt được nhiều thành tích ấn tượng về phát triển kinh tế, góp phần tích cực trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo của đất nước. Trong những thành tựu quan trọng đó, có phần đóng góp đáng khích lệ của Quỹ Hỗ trợ Phụ nữ nghèo thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Thông qua việc trợ giúp phụ nữ nghèo và những nhóm phụ nữ bị thiệt thòi, các hoạt động hỗ trợ tài chính đã giúp họ vượt qua khó khăn, thử thách để không ngừng vươn lên phát triển kinh tế gia đình và đóng góp vào phát triển kinh tế địa phương. Với mục tiêu trở thành tổ chức tài chính vi mô bền vững, cung cấp các dịch vụ tài chính và phi tài chính cho phụ nữ nghèo, cận nghèo, phụ nữ yếu thế và các đối tượng khác, góp phần thực hiện mục tiêu Chương trình Quốc gia về xóa đói giảm nghèo và việc làm, thúc đẩy bình đẳng giới, thực hiện công bằng xã hội tại Việt Nam, Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo đã và đang thể hiện vai trò sứ mệnh: góp phần cải thiện đời sống, nâng cao địa vị kinh tế cho thành viên thông qua các dịch vụ, sản phẩm của Quỹ; góp phần củng cố, phát triển tổ chức Hội. Hiện nay Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo đang phát triển theo hướng chuyên nghiệp hóa, hướng tới sự phát triển bền vững. Vì vậy Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo đang trải qua quá trình phát triển quan trọng để có thể mở rộng hoạt động, nâng cao kỹ năng quản lý, giảm chi phí đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng để đạt được sự phát triển lành mạnh và bền vững với mục tiêu tiếp tục đóng góp vào giảm nghèo và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh những hoạt động tích cực đã đạt được thì hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Do tiếp cận tương đối dễ dàng của khách hàng phụ nữ nghèo đối với khu vực tài chính có thể gây ra tình trạng nợ nần quá nhiều, hiệu quả hoạt động tài chính thấp, dễ bị tổn thương do rủi ro, 1 khả năng tài chính hạn hẹp, không có hệ thống rủi ro sớm đối với khách hàng. Quy mô hoạt động của các Quỹ thấp, số lượng dịch vụ tài chính nghèo nàn, chất lượng dịch vụ thấp. Sự phối kết hợp, điều phối trong hoạt động giữa Quỹ hỗ trợ Phụ nữ nghèo với các tổ chức tài chính vi mô trong nước cũng như phối hợp với ngành tài chính vi mô quốc tế rất yếu kém. Hơn nữa, hoạt động của một số tổ chức tài chính vi mô sẽ có sự thay đổi rất lớn về số lượng và chất lượng trong tương lai, các nghị định của chính phủ và thông tư hướng dẫn của Ngân hàng nhà nước về tổ chức và hoạt động của các tổ chức tài chính quy mô nhỏ được thực thi. Hoạt động cung cấp dịch vụ tài chính của Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo sẽ có sự cạnh tranh khốc liệt, và chỉ có phương pháp quản lý hoạt động tín dụng hiệu quả thì mới có thể tồn tại và phát triển được. Trong thời gian qua, Nhà nước và Hội Liên Hiệp Phụ nữ Việt Nam đã có nhiều văn bản pháp luật, chính sách và cơ chế góp phần tạo môi trường pháp lý cho việc quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo. Tuy nhiên, việc quản lý Nhà nước nói chung và Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam nói riêng còn nhiều hạn chế, bất cập như một số luật pháp, chính sách, cơ chế không còn phù hợp, chồng chéo, thiếu và chưa đồng bộ. Tình hình kinh tế phát triển chậm, nhu cầu của thị trường luôn thay đổi, xảy ra tình trạng nợ quá hạn, gây tổn thất đến hoạt động của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo. Những nguyên nhân đó dẫn tới tình trạng hiệu quả tín dụng còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi kinh tế và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới, đặc biệt là giai đoạn đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Đây thực sự là một vấn đề rất quan trọng cần được nghiên cứu làm rõ cả về lý luận và thực tiễn. Chính vì vậy đề tài “Quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ Hỗ trợ Phụ nữ nghèo’’ được học viên chọn làm đề tài luận văn thạc sĩ, chuyên ngành quản lý kinh tế. Câu hỏi nghiên cứu của Luận văn: Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo cần quản lý hoạt động tín dụng như thế nào để đạt được hiệu quả cao trong thời gian tới? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2 - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về quản lý hoạt động tín dụng Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo dưới góc độ của đơn vị. - Tổng kết kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng ở một số tổ chức trong nước và quốc tế, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo. Rút ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân hạn chế để từ đó làm rõ hơn các vấn đề cần giải quyết. - Phân tích định hướng từ năm 2015-2020 và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 3.1. Đối tượng nghiên cứu Thực tiễn quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo, chủ yếu tập trung ở Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo Trung ương, bao gồm: bộ máy tổ chức, quản lý hoạt động tín dụng (cho vay vốn, thu hồi vốn, xử lý rủi ro); Hoạt động kiểm tra, giám sát hoạt động tín dụng tại các cấp cơ sở…. 3.2. Phạm vi nghiên cứu + Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ. Đại diện là Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo Trung ương. + Luận văn tìm hiểu kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng ở một số tổ chức tài chính vi mô có đặc điểm tương đồng với Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo như Tổ chức tài chính quy mô nhỏ Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Tình thương (TYM) và một số nước như Philippines, Banglades. 3.3. Thời gian nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ Hỗ trợ Phụ nữ nghèo giai đoạn 2010 – 2014. 4. Đóng góp của luận văn 3 - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản của quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo và bổ sung thêm một số lý luận về quản lý hoạt động tín dụng dưới góc độ của tổ chức. - Tổng kết kinh nghiệm của một số tổ chức về quản lý hoạt động tín dụng, từ đó rút ra một số bài học có thể vận dụng cho Quỹ hỗ trợ Phụ nữ nghèo. - Đánh giá tương đối toàn diện thực trạng quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ theo khung lý thuyết đã phân tích, đề xuất. - Đề xuất được một số phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ Phụ nữ nghèo, làm cơ sở khoa học cho các nhà quản lý tham khảo để đưa ra các quyết sách phù hợp về quản lý hoạt động tín dụng và phát triển tín dụng của Quỹ Hỗ trợ phụ nữ nghèo. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho cán bộ quản lý của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo, nhất là cán bộ công chức của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo Trung ương. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức, nâng cao chất lượng hoạt động quản lý và tác nghiệp cho cán bộ để có hiệu quả cao hơn. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, luận văn có kết cấu gồm 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ xã hội. Chương 2: Phương pháp và thiết kế nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo. Chương 4: Phân tích định hướng hoạt động từ 2015-2020 và đề xuất một số giải pháp nâng cao quản lý hoạt động tín dụng của Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo. 4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA QUỸ XÃ HỘI 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu Trên thế giới có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động tín dụng tại các tổ chức tài chính vi mô Bài viết của tác giả J. Ledgerwood (1999), “Cẩm nang tài chính nông thôn: Khía cạnh thể chế và tài chính” đã tổng kết lại những vấn đề then chốt nhất về hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô ở nông thôn. Các vấn đề lớn đã được tác giả khái quát hóa như: môi trường hoạt động của khu vực tài chính nông thôn và tác động của nó đến hoạt động tài chính ở khu vực này; các sản phẩm cơ bản cũng như cách thức phát triển sản phẩm; đánh giá hoạt động và quản lý bền vững tài chính của các tổ chức này. Các nghiên cứu của Meyer và Nagarajan (1992) “Đánh giá vai trò của tài chính phi chính thức trong qua trình phát triển’’ và (2000) ”Thị trường tài chính nông thôn ở Châu Á: Các chính sách, mô hình và hoạt động” đã phân tích các đặc điểm của thị trường tài chính vi mô, tập trung vào các vấn đề lớn như chi phí giao dịch cao, thiếu tài sản đảm bảo và từ đó lãi suất cho vay đối với khu vực nông thôn bị tăng cao hơn so với khu vực đô thị. Tác giả D. Steinwand năm (2003) “Thách thức của sự tiếp cận bền vững: Kinh nghiệm của năm quốc gia châu Á” đã tổng kết các kinh nghiệm từ năm quốc gia châu Á trong việc phát triển tài chính vi mô cũng như đưa ra các phương pháp nhằm quản lý tín dụng của các tổ chức này một cách bền vững. Các nghiên cứu của Yunus (2003) về “Giảm phân nửa nghèo đói vào năm 2015” và (2005) “Mở rộng tài chính vi mô để đạt mục tiêu phát triển thiên nhiên kỷ’’ đã khẳng định thêm tầm quan trọng của tài chính vi mô đối với vấn đề giảm nghèo và đạt mục tiêu thiên niên kỷ do Liên hiệp quốc đề ra. 5 Qua khảo sát các công trình nghiên cứu trên thế giới, đều dễ nhận thấy là cho tới thời điểm này chưa có một công trình nghiên cứu nào bàn về vấn đề quản lý hoạt động tín dụng của các tổ chức tài chính vi mô Việt Nam Ở Việt Nam quản lý hoạt động tín dụng đối với người nghèo cũng đã được nghiên cứu: Bài viết của tác giả ĐàoVăn Hùng (2000) “Các giải pháp tín dụng đối với người nghèo ở Việt Nam hiện nay” đã phân tích cụ thể về tín dụng cho người nghèo ở Việt Nam; nghiên cứu sự tiếp cận của hộ gia đình đối với các dịch vụ tài chính chính thức ở Việt Nam, phân tích sâu hơn về sự tiếp cận tài chính vi mô của người nghèo ở Việt Nam, sử dụng các số liệu sơ cấp như số liệu điều tra về mức tiếp cận của dự án mở rộng tiếp cận Canada năm 2001. Đồng tác giả Nguyễn Kim Anh, Nguyễn Thanh Tâm (2013) sách chuyên khảo “Mức độ bền vững của các tổ chức tài chính vi mô Việt Nam: Thực trạng và một số khuyến nghị” đã nghiên cứu về các mức độ bền vững của các tổ chức tài chính vi mô hướng tới phục vụ người nghèo, người thu nhập thấp và các đối tượng khách hàng tài chính vi mô khác. Đồng tác giả Nguyễn Kim Anh, Ngô Văn Thứ, Lê Thanh Tâm, Nguyễn Thị Tuyết Mai (2011) “Tài chính vi mô với giảm nghèo tại Việt Nam: Kiểm định và so sánh” đã phân tích mối liên hệ giữa tài chính vi mô và giảm nghèo tại Việt Nam. Tuy nhiên, điều này khó thực hiện được vì vấn đề giảm nghèo phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố trong đó, tài chính vi mô chỉ là một trong các công cụ giúp người nghèo có thu nhập và nâng cao vị thế xã hội. Ngân hàng thế giới (2006) nghiên cứu “Việt Nam: Phát triển một chiến lược toàn diện để mở rộng tiếp cận (của hộ nghèo) đối với các dịch vụ tài chính vi mô. Tăng cường tiếp cận hiệu quả và bền vững” đã thực hiện khảo sát và đánh giá về bức tranh chung tài chính vi mô Việt Nam và đưa ra một số khuyến nghị về chính sách, đặc biệt việc thực hiện nghị định 28/2005 ngày 09 tháng 03 năm 2005 của Chính phủ đối với các tổ chức tài chính quy mô nhỏ. 6 Bên cạnh đó, cũng có một số nghiên cứu phân tích về các khía cạnh hoạt động của từng tổ chức tài chính vi mô riêng rẽ. Một số nghiên cứu về hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân, tác giả Lê Minh Hồng (2000) “Giải pháp hoàn thiện và phát triển hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân trong khu vực kinh tế nông thôn Việt Nam” và tác giả Bùi Chính Hưng (2004) “Giải pháp phát triển Quỹ tín dụng nhân dân ở Việt Nam” năm 2004 đã phân tích về hoạt động và các khuyến nghị phát triển hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân. Một số khuyến nghị của hai nghiên cứu trên đã được ngân hàng nhà nước áp dụng cho quá trình cơ cấu lại hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân giai đoạn 2000 – 2005. Một số nghiên cứu về ngân hàng chính sách xã hội cũng đã được thực hiện. Tác giả Hà Thị Hạnh (2003) “Giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức và cơ chế hoạt động của NHCSXH” tập trung vào các vấn đề tổ chức hoàn thiện hoạt động của Ngân hàng chính sách xã hội. Tác giả A.Seward (2004) “Nghiên cứu chính sách khu vực tài chính: Ngân hàng chính sách xã hội” cũng thực hiện phân tích về các vấn đề khó khăn của Ngân hàng chính sách xã hội, cũng như hướng phát triển cho ngân hàng này trong trung hạn. Còn tác giả Trương Thị Hoài Linh (2004) “Mở rộng cho vay đối với hộ nghèo của Ngân hàng chính sách xã hội Việt Nam” tập trung vào hoạt động tín dụng của Ngân hàng chính sách xã hội đối với người nghèo. Nghiên cứu của tác giả Lê Huy Du (2004) “Giải pháp đẩy mạnh công tác huy động vốn của NHCSXH” tập trung vào hoạt động huy động vốn, chủ yếu là tiết kiệm đối với ngân hàng. Qua việc nghiên cứu các công trình trên, có thể thấy vấn đề phân tích sự phát triển hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô Việt Nam theo các chuẩn mực quốc tế chưa được đề cập một cách toàn diện và có hệ thống. Các chỉ tiêu đánh giá phát triển hoạt động cũng như mô hình về mối quan hệ giữa các biến đánh giá đã được tổng kết. Những kinh nghiệm quốc tế cho sự phát triển các tổ chức tài chính vi mô nói chung đã có, nhưng khả năng áp dụng đối với từng tổ chức tài chính vi mô tại Việt Nam hiện nay 7 vẫn chưa được phân tích kỹ lưỡng dựa trên đặc điểm của từng tổ chức. Thời điểm phân tích dừng lại ở số liệu 2010. Vì vậy, tác giả đã chọn đề tài “Quản lý hoạt động tín dụng Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo“ đề phân tíc nhằm góp phần bổ sung, luận giải thêm một số nội dung về lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động tín dụng chưa được hệ thống hóa, giải quyết. Đặc biệt, sẽ hệ thống hoá và phân tích chuyên sâu về lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động tín dụng tại Quỹ hỗ trợ Phụ nữ nghèo. Do đó, đây là một công trình nghiên cứu độc lập, không trùng lặp với các công trình đã công bố. 1.2 Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tín dụng 1.2.1 Khái niệm quản lý hoạt động tín dụng 1.2.1.1. Tín dụng Lịch sử phát triển cho thấy, tín dụng là một phạm trù kinh tế và cũng là một sản phẩm của nền sản xuất hàng hoá. Nó tồn tại song song và phát triển cùng với nền kinh tế hàng hoá và là động lực quan trọng thúc đẩy nền kinh tế hàng hoá phát triển lên những giai đoạn cao hơn. Quan hệ tín dụng đã hình thành và ra đời từ rất lâu, thậm chí mối quan hệ tín dụng thô sơ nhất được phát sinh ngay từ sau khi chế độ cộng sản nguyên thuỷ tan rã. Quan hệ tín dụng đã phát triển qua nhiều hình thức từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, qua từng thời kỳ, từng giai đoạn phát triển mà dần hình thành nên các hình thức tín dụng mới có trình độ cao hơn, đã có các hình thức tín dụng sau: tín dụng nặng lãi, tín dụng thương mại, tín dụng ngân hàng, tín dụng nhà nước và tín dụng tiêu dùng. Tín dụng tồn tại và phát triển qua nhiều hình thái kinh tế - xã hội, đã có nhiều khái niệm khác nhau về tín dụng được đưa ra. Tín dụng là quan hệ vay mượn dựa trên nguyên tắc hoàn trả kèm theo lợi tức, nó để thoả mãn nhu cầu của cả 2 bên, do đó nó là một quan hệ bình đẳng, cả 2 bên cùng có lợi và mang tính thoả thuận lớn. 8 Danh từ tín dụng để chỉ một số hành vi kinh tế rất phức tạp như bán chịu hàng hóa, cho vay, bảo lãnh. Trong mỗi hành vi tín dụng như như trên, hai bên sẽ cam kết với nhau một số điều kiện: - Một bên trao ngay số hàng hóa hay tiền bạc. - Bên kia cam kết sẽ hoàn lại những tài sản đó trong một thời gian nhất định và thực hiện một số điều kiện nhất định nào đó mà hai bên đã thỏa thuận trước. Ở Việt Nam, Tín dụng là hình thức vận động nguồn tiền tệ nhàn rỗi trong nước để hình thành nguồn vốn tín dụng của Ngân hàng Nhà nước và các Ngân hàng khác, đồng thời sử dụng nó để cho vay phục vụ sự phát triển kinh tế Song khái quát lại có thể hiểu tín dụng theo khái niệm cơ bản sau: “ Tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó một bên chuyển giao một lượng giá trị sang cho bên kia được sử dụng trong một thời gian nhất định, đồng thời bên nhận được phải cam kết hoàn trả theo thời hạn đã thoả thuận.” Mối quan hệ giao dịch này thể hiện các nội dung sau: - Người cho vay chuyển giao cho người đi vay một lượng giá trị nhất định. Giá trị này có thể dưới hình thái tiền tệ hoặc dưới hình thái hiện vật như: hàng hoá, máy móc, thiết bị, bất động sản. - Người đi vay chỉ được sử dụng tạm thời trong một thời gian nhất định, sau khi hết thời hạn sử dụng theo thoả thuận, người đi vay phải hoàn trả cho người cho vay. - Giá trị hoàn trả thông thường lớn hơn giá trị lúc cho vay ban đầu hay nói cách khác người đi vay phải trả thêm phần lợi tức (lãi vay). Tóm lại, tín dụng là phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ sử dụng vốn lẫn nhau giữa các chủ thể trong nền kinh tế trên nguyên tắc hoàn trả cả vốn lẫn lãi. 9 1.2.1.2. Hoạt động tín dụng Theo điều 20 Luật các tổ chức tín dụng Số: 47/2010/QH12 ngày 16 tháng 06 năm 2010 hoạt động tín dụng được định nghĩa là “việc tổ chức tín dụng sử dụng nguồn vốn tự có, nguồn vốn huy động để thỏa thuận cấp tín dụng cho khách hàng với nguyên tắc có hoàn trả bằng các nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ khác”. Hoạt động tín dụng của các Quỹ xã hội bao gồm: tín dụng vi mô (các món vay nhỏ), nhận tiết kiệm bắt buộc, tiền gửi tự nguyện và thực hiện một số dịch vụ thanh toán cho các hộ gia đình, cá nhân có thu nhập thấp, hộ gia đình nghèo và các doanh nghiệp siêu nhỏ không cần tài sản thế chấp. 1.2.1.3. Quản lý hoạt động tín dụng của các Quỹ xã hội Khái niệm quản lý hoạt động tín dụng là quá trình xây dựng và thực thi các chiến lược, các chính sách quản lý và kinh doanh tín dụng nhằm đạt mục tiêu an toàn, phát triển bền vững tăng cường các biện pháp phòng ngừa, hạn chế và giảm nợ xấu, nợ quá hạn trong kinh doanh tín dụng từ đó tăng doanh thu, giảm chi phí và nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động kinh doamh của các Quỹ hỗ trợ Muốn hoạt động tín dụng đạt hiệu quả tốt, phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa những con người trong một tổ chức, giữa các tổ chức với nhau trên cơ sở sử dụng hợp lý, có hiệu quả nguồn lực hiện có của các Quỹ hỗ trợ. Vì vậy, quản lý hoạt động tín dụng luôn được các Quỹ xã hội coi trọng hàng đầu trong công tác quản lý của mình. Áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp sẽ có các tác dụng giúp các Quỹ xã hội: Lựa chọn đối tượng hỗ trợ trên cơ sở đánh giá năng lực thực tế của khách hàng Xác định đúng vị thế của các Quỹ xã hội và khách hàng để lựa chọn phương pháp quản lý phù hợp đảm bảo an toàn vốn đầu tư của các Quỹ xã hội. 10
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng

Tài liệu xem nhiều nhất