Tài liệu Luận văn thực trạng chất lượng đào tạo và các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của trường cao đẳng công nghiệp thực phẩm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ********** TẠ QUANG THÀNH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT QUẢN TRỊ KINH DOANH Phú Thọ - Năm 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ********** TẠ QUANG THÀNH THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT NGƯỜI HƯỚNG DẪN TS. NGUYỄN THÚC HƯƠNG GIANG Phú Thọ - Năm 2014 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. V DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. VI DANH MỤC SƠ ĐỒ ......................................................................................... VII PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... X CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO ...................... 1 1.1. Khái niệm, mục tiêu, nhiệm vụ của trường cao đẳng .................................... 1 1.1.1. Khái niệm .............................................................................................. 1 1.1.2. Mục tiêu giáo dục cao đẳng ................................................................... 1 1.1.3. Nhiệm vụ của trường cao đẳng .............................................................. 1 1.2. Các nội dung cơ bản của hoạt động đào tạo .................................................. 2 1.2.1. Xác định nhu cầu, mục tiêu đào tạo ....................................................... 2 1.2.2. Xây dựng chương trình đào tạo ............................................................. 4 1.2.3. Lựa chọn phương pháp dạy học ............................................................. 5 1.2.4. Xây dựng cơ sở vật chất cho đào tạo ..................................................... 5 1.2.5. Xây dựng đội ngũ giáo viên ................................................................... 6 1.3. Chất lượng đào tạo và đánh giá chất lượng đào tạo ....................................... 8 1.3.1. Chất lượng đào tạo. ............................................................................... 8 1.3.2 Các tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo của trường cao đẳng .............. 10 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo trường cao đẳng............ 13 CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM .... 16 2.1. Giới thiệu về trường Cao đẳng Công nghiệp thực phẩm.............................. 16 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển........................................................ 16 2.1.2. Cơ cấu, tổ chức bộ máy của trường ..................................................... 16 2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ ........................................................................... 18 2.1.4. Ngành nghề đào tạo ............................................................................. 19 2.1.5. Quy mô đào tạo ................................................................................... 21 I Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành 2.2. Phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm ................................................................................... 21 2.2.1 Phân tích và đánh giá về thực trạng các tiêu chíliên quan tới quá trình đào tạo .......................................................................................................... 21 2.2.2 Phân tích và đánh giá thực trạng tiêu chí liên quan tới đội ngũ giáo viên ...................................................................................................................... 34 2.2.3 Phân tích và đánh giá thực trạng các tiêu chí liên quan tới công tác xây dựng tài liệu học tập ...................................................................................... 43 2.2.4 Phân tích và đánh giá các tiêu chí liên quan tới kết quả tốt nghiệp và việc làm của sinh viên ra trường ........................................................................... 45 2.2.5. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm ....................................................................... 50 2.3 Những kết luận rút ra qua phân tích thực trạng chất lượng đào tạo của trường CĐ CN Thực Phẩm. .......................................................................................... 66 2.3.1 Những Ưu điểm trong công tác đào tạo của trường Cao dẳng Công nghiệp Thực phẩm ........................................................................................ 66 2.3.2 Những Nhược điểm trong công tác đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm ........................................................................................ 68 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM ................................. 71 3.1. Tính tất yếu khách quan trong việc nâng cao chất lượng đào tạo của Trường CĐCN Thực phẩm ............................................................................................ 71 3.2. Những cơ hội và thách thức của Trường ..................................................... 72 3.2.1. Những cơ hội....................................................................................... 72 3.2.2. Những thách thức ................................................................................ 74 3.3. Đề xuất giải pháp ........................................................................................ 74 3.3.1. Giải pháp về đổi mới chương trình đào tạo .......................................... 75 3.3.2. Giải pháp nâng cao công tác quản lý sinh viên của trường ................... 76 3.3.3. Giải pháp cải tiến phương pháp giảng dạy ........................................... 78 II Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành 3.3.4 Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.................................. 80 3.3.5. Giải pháp cho công tác xây dựng cơ sở vật chất của Nhà trường ......... 82 3.3.6 Hợp tác và nâng cao mối quan hệ giữa Nhà trường với các cơ sở sử dụng lao động ........................................................................................................ 85 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................. 88 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 91 PHỤ LỤC............................................................................................................. 92 III Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian nghiên cứu và áp dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn, đến nay, tôi đã hoàn thành xong đề tài luận văn “Thực trạng chất lượng đào tạo và các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm”. Để có được kết quả này là nhờ tới sự giảng dạy tâm huyết của các thầy cô giáo trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, sự chỉ bảo nhiệt tình của TS. Nguyễn Thúc Hương Giang và sự hỗ trợ chân tình của Ban giám hiệu, các anh chị và các bạn đồng nghiệp đang công tác tại trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm cùng các cơ quan hữu quan khác. Với tình cảm chân thành, tôi xin gửi lời cảm ơn đến: - Ban Giám hiệu, Viện đào tạo sau Đại học, các giảng viên Viện Kinh tế và Quản lý Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã giảng dạy và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong khóa học và trong quá trình thực hiện cuốn luận văn này. - Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thúc Hương Giang, là người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo và cho tôi những lời khuyên sâu sắc không những giúp tôi hoàn thành luận văn, mà còn truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu về nghề nghiệp. - Ban giám hiệu cùng các anh chị, các bạn đồng nghiệp tại trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm đã giúp đỡ và đóng góp ý kiến cho tôi trong việc hoàn thành luận văn này. - Các đơn vị doanh nghiệp đã cung cấp số liệu điều tra phục vụ cho quá trình nghiên cứu và viết luận văn này. - Xin cảm ơn bạn bè, người thân cùng gia đình đã luôn quan tâm, động viên, chia sẻ giúp tôi thực hiện cuốn luận văn. Xin chân thành cảm ơn! Phú Thọ, tháng 3 năm 2014 Học viên TẠ QUANG THÀNH IV Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn được tập hợp từ nhiều nguồn tài liệu và liên hệ thực tế, các thông tin trong luận văn là trung thực và đều có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung của luận văn này. Phú Thọ, tháng 3 năm 2014 TÁC GIẢ LUẬN VĂN TẠ QUANG THÀNH V Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung CNTP Công nghiệp Thực phẩm CTĐT Chương trình đào tạo GD&ĐT Giáo dục đào tạo HS-SV Học sinh, sinh viên NCKH Nghiên cứu khoa học QTKD Quản trị kinh doanh CĐ Cao Đẳng GV Giáo Viên CNH-HĐH Công nghiệp hóa-hiện đại hóa TT Trung tâm VI Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành DANH MỤC SƠ ĐỒ SƠ ĐỒ 1.1. Quan niệm về chất lượng đào tạo ........................................................ 9 Sơ đồ 2.2. Sơ đồ tuyển dụng giáo viên .................................................................. 35 VII Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 .Ngành nghề đào tạo bậc cao đẳng .......................................................... 19 Bảng 2.2. Ngành nghề đào tạo bậc trung học và đào tạo nghề............................... 19 Bảng 2.3: Ngành liên kết bậc cao học .................................................................... 20 Bảng 2.4: Ngành liên kết bậc đại học..................................................................... 20 Bảng 2.5: Quy mô đào tạo của trường từ năm 2009 đến năm 2013 ........................ 21 Bảng 2.6: Quy mô liên thông, liên kết của trường từ năm 2009 đến năm 2013 ...... 21 Bảng 2.7: Đánh giá tính phù hợp của mục tiêu đào tạo .......................................... 23 Bảng 2.8: Đánh giá tính phù hợp của CTĐT với mục tiêu đào tạo của cán bộ quản lý và giáo viên ........................................................................................................... 24 Bảng 2.9: Đánh giá tính cân đối giữa lý thuyết và thực hành về CTĐT.................. 25 Bảng 2.10: Đánh giá CTĐT cung cấp kỹ năng cơ bản cho người học. ................... 25 Bảng 2.11: Đánh giá CTĐT phù hợp với yêu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp. ... 26 Bảng 2.12: Kết quả đánh giá công tác quản lý hoạt động đào tạo ........................... 27 Bảng 2.13: Kết quả đánh giá về công tác quản lý hoạt động giảng dạy .................. 30 Bảng 2.14: Kết quả đánh giá công tác quản lý hoạt động học tập của sinh viên ..... 33 Bảng 2.16: Trình độ chuyên môn của giáo viên từ năm học 2009 - 2012 ............... 36 Bảng 2.17: Đánh giá năng lực chuyên môn của giáo viên ...................................... 36 Bảng 2.18: Trình độ sư phạm của giáo viên ........................................................... 37 Bảng 2.19: Kết quả đánh giá năng lực sư phạm của giáo viên ................................ 38 Bảng 2.20: Cơ cấu GV theo trình độ ngoại ngữ, tin học......................................... 39 Bảng 2.21: Cơ cấu GV theo độ tuổi và thâm niên công tác .................................... 39 Bảng 2.22: Đánh giá hiệu quả các phương pháp dạy học ....................................... 42 Bảng 2.23: Đánh giá mức độ sử dụng phương tiện dạy học của giáo viên. ............. 42 Bảng 2.24: Đánh giá mức độ cập nhật thông tin mới vào bài giảng........................ 43 Bảng 2.25: Phân loại tài liệu của thư viện ............................................................. 44 Bảng 2.26: Đánh giá chất lượng giáo trình, tài liệu môn học.................................. 45 Bảng 2.27: Đánh giá số lượng giáo trình, tài liệu môn học..................................... 45 Bảng 2.28: Kết quả tốt nghiệp của hs, sv từ năm 2009-2013 .................................. 46 VIII Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành Bảng 2.29: Đánh giá thực trạng việc làm của người học sau khi tốt nghiệp............ 47 Bảng 2.30: Mức độ quan tâm của doanh nghiệp theo các tiêu chí khi tuyển dụng . 48 Bảng 2.31. Điều tra đánh giá các kỹ năng của người lao động từ người sử dụng.... 49 Bảng 2.32: Tổng hợp đánh giá công tác tổ chức và quản lý. .................................. 54 Bảng 2.33: Số lượng tuyển sinh hệ chính quy từ năm 2009-2013 .......................... 55 Bảng 2.34: Tổng hợp kết quả rèn luyện học sinh sinh viên từ năm 2009-2012 ...... 56 Bảng 2.35: Đánh giá công tác xét điểm rèn luyện của học sinh. ........................... 57 Bảng 2.36: Đánh giá công tác quản lý học sinh .................................................... 57 Bảng 2.37: Tổng hợp các điều kiện phục vụ đào tạo. ............................................. 58 Bảng 2.38: Đánh giá về đầu tư cho cơ sở vật chất. ................................................. 59 Bảng 2.39: Đánh giá về chất lượng phòng học lý thuyết. ....................................... 59 Bảng 2.40: Đánh giá về thiết bị phòng thực hành ................................................... 60 Bảng 2.41: Đánh giá về chất lượng phòng thư viện............................................... 60 Bảng 2.42: Nội dung thu- chi tài chính ( Đơn vị tính: Nghìn đồng)........................ 61 Bảng 2.43: Nội dung các khoản chi tính trên tỷ lệ thu sự nghiệp ............................ 62 Bảng 2.44: Bảng xếp loại và hệ số xét thưởng tháng............................................ 63 Bảng 2.45: Tỷ lệ thu nhập bình quân hàng tháng của giáo viên.............................. 64 Bảng 2.46: Sự phối hợp giữa cơ sở sử dụng lao động với Nhà trường.................... 66 Bảng 3.1. Dự kiến quy mô giáo viên và học sinh hệ chính quy .............................. 80 Bảng 3.2: Dự kiến một số trang thiết bị, máy móc cho một phòng học lý thuyết .... 84 Bảng 3.3: Dự kiến chi phí đầu tư xây dựng cơ sở vật chất đến năm 2015 .............. 85 IX Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thế giới trước đây và hiện nay luôn luôn phát triển, sự phát triển này đưa con người dần tiến vào một nền văn minh tri thức, mà ở đó trình độ con người được hoàn thiện ở mức độ cao. Từ đó cũng đặt ra những thách thức mới mà con người đang phải đối mặt đòi hỏi mỗi con người, mỗi quốc gia phải có sự nhìn nhận và sự đầu tư đúng hướng để phát triển và nâng cao trình độ nguồn nhân lực cho mình nếu không muốn bị tụt hậu. Nhận thức được điều này, Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, lấy việc phát triển giáo dục- đào tạo là động lực quan trọng để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn nhân lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Chủ trương đó đã được cụ thể hoá trong rất nhiều cương lĩnh, chính sách, và các hoạt động đầu tư cho phát triểngiáo dục, trong đó có chủ trương phát động “xây dựng một xã hội học tập” . Sự kiện Việt nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO vào năm 2006 và chính thức năm 2007 là một điểm nhấn về yêu cầu nguồn nhân lực ngoài yêu cầu về quy mô còn phải đảm bảo yêu cầu chất lượng. Điều này tạo ra những khó khăn nhất định đối với sự nghiệp giáo dục đào tạo, làm thế nào để chất lượng giáo dục đào tạo phát triển bắt kịp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong khi nền giáo dục nước nhà đang còn rất nhiều bất cập về nội dung, phương pháp, đội ngũ giáo viên hay hệ thống cơ sở vật chất phục vụ cho đào tạo. Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm tiền thân là Trường trung học kỹ thuật Công nghiệp Thực Phẩm đã và đang hết sức nỗ lực để góp phần vào việc cung ứng những người lao động có trình độ cao, đáp ứng được những yêu cầu về con người trong thời đại mới. Vì vậy, để cùng với nhà trường tham gia vào việc nâng cao chất lượng đào tạo cho sự nghiệp giáo dục nước nhà nói chung, khu vực nói riêng, tôi đã chọn đề tài : “Thực trạng chất lượng đào tạo và các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm ”. X Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài Phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lượng đào tạo của trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm nhằm tìm kiếm những giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo cho Nhà trường trong giai đoạn hiện nay, để phát triển nhà trường lên thành một trường Đại học uy tín của khu vực. 3. Phương pháp nghiên cứu 3.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu các văn kiện, nghị quyết, chính sách, chỉ thị của Đảng, của Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác giáo dục đào tạo; các báo cáo của Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực Phẩm. - Nghiên cứu tài liệu, tạp chí của các tác giả về đánh giá chất lượng đào tạo của các trường đại học, Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp. 3.2. Phương pháp điều tra, khảo sát Sử dụng các phiếu thăm dò đối với người học (chủ yếu là học sinh đang học năm cuối và học sinh đã tốt nghiệp); đối với cán bộ quản lý, giáo viên của Trường và các doanh nghiệp có sử dụng lao động đã qua đào tạo tại Trường. Qua quá trình điều tra khảo sát chủ yếu tìm hiểu các vấn đề học sinh quan tâm trong học tập và nguyện vọng của các em sau khi tốt nghiệp,… Kinh nghiệm giảng dạy của giáo viên, những điều kiện để đảm bảo chất lượng giờ dạy,… Những kỹ năng nghề nghiệp mà người sử dụng lao động quan tâm, kết quả học tập của học sinh. 3.3. Phương pháp chuyên gia Tham khảo các ý kiến của các nhà quản lý, giáo viên về Giáo dục - Đào tạo; các báo cáo khoa học về nâng cao chất lượng đào tạo để xây dựng cơ sở cho việc nghiên cứu. 3.4. Phương pháp phân tích – tổng hợp Thông qua các số liệu về đào tạo; số liệu các cuộc điều tra khảo sát người học và các doanh nghiệp tiến hành tổng hợp, so sánh, đánh giá, rút ra kết luận từ thực tiễn. XI Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành 4. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài - Đề tài này có ý nghĩa thiết thực đối với Nhà trường trong việc giám sát, đánh giá, đảm bảo chất lượng đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo. - Phân tích đánh giá có căn cứ khoa học và có hệ thống dựa trên các phiếu điều tra thực tế và những chính sách có liên quan ở nước ta. - Đề tài cũng giúp cho các phòng chức năng; các khoa những căn cứ và phương pháp đánh giá nhằm xây dựng kế hoạch hoạt động của mình trong chiến lược phát triển chung của Nhà trường. - Đề tài còn cung cấp những thông tin cho các đối tượng khác có nhu cầu muốn biết về chất lượng đào tạo, chất lượng phục vụ và những định hướng; cải tiến trong tương lai của Nhà trường. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành ba chương được sắp xếp có quan hệ mật thiết với nhau đi từ cơ sở lý luận đến cơ sở thực tiễn và giải pháp: Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng đào tạo. Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo của Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm. Chương 3:: Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm. XII Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO 1.1. Khái niệm, mục tiêu, nhiệm vụ của trường cao đẳng 1.1.1. Khái niệm Hệ cao đẳng là một cấp đào tạo nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân. Theo điều 38, khoản 1, luật giáo dục 2005, và luật giáo dục sửa đổi năm 2010: "Đào tạo trình độ cao đẳng được thực hiện từ hai đến ba năm học tùy theo ngành nghề đào tạo đối với người có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông hoặc bằng tốt nghiệp trung cấp; từ một năm rưỡi đến hai năm học đối với người có bằng trung cấp cùng chuyên ngành”. 1.1.2. Mục tiêu giáo dục cao đẳng Mục tiêu của đào tạo trình độ cao đẳng là giúp sinh viên có kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành cơ bản để giải quyết những vấn đề thông thường thuộc chuyên ngành được đào tạo. 1.1.3. Nhiệm vụ của trường cao đẳng Theo điều 6 - Điều lệ trường cao đẳng - ngày 10 tháng 7 năm 2009, trường cao đẳng có những nhiệm vụ sau: 1. Đào tạo nhân lực trình độ cao đẳng có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp phù hợp, đáp ứng nhu cầu của xã hội, có khả năng hợp tác trong hoạt động nghề nghiệp, tự tạo được việc làm cho mình và cho xã hội. 2. Thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ do các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giao; kết hợp đào tạo với nghiên cứu khoa học, triển khai nghiên cứu khoa học; phát triển và chuyển giao công nghệ, thực hiện các loại hình dịch vụ khoa học, công nghệ và sản xuất; sử dụng có hiệu quả kinh phí đầu tư phát triển khoa học và công nghệ. 3. Thực hiện dân chủ, bình đẳng, công khai trong việc bố trí và thực hiện các nhiệm vụ đào tạo, khoa học, công nghệ và hoạt động tài chính; quản lý giảng viên, cán bộ, công nhân viên; xây dựng đội ngũ giảng viên của trường đủ về số lượng, đảm bảo 1 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành yêu cầu về chất lượng, cân đối về cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. 4. Đăng ký, tổ chức triển khai kiểm định chất lượng giáo dục và chịu sự quản lý chất lượng của cơ quan kiểm định chất lượng giáo dục. 5. Tuyển sinh, tổ chức quá trình đào tạo, công nhận tốt nghiệp, cấp văn bằng, chứng chỉ theo đúng quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. 6. Phát hiện và bồi dưỡng nhân tài trong những người học và trong đội ngũ cán bộ giảng viên của trường. 7. Quản lý, sử dụng đất đai, cơ sở vật chất, trang thiết bị và tài sản theo quy định của pháp luật. 8. Phối hợp với các tổ chức, cá nhân và gia đình của người học trong hoạt động giáo dục. 9. Tổ chức cho giảng viên, cán bộ, nhân viên và người học tham gia các hoạt động xã hội phù hợp với ngành nghề đào tạo. Chăm lo đời sống và bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của cán bộ, giảng viên nhà trường. 10. Giữ gìn và phát triển những di sản văn hoá dân tộc. 11. Thực hiện chế độ báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo, cơ quan quản lý các cấp về các hoạt động của trường theo quy định hiện hành. 12. Công khai những cam kết của trường về chất lượng đào tạo, chất lượng đào tạo thực tế của trường, các điều kiện đảm bảo chất lượng và thu chi tài chính hàng năm của trường. 13. Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. 1.2. Các nội dung cơ bản của hoạt động đào tạo 1.2.1. Xác định nhu cầu, mục tiêu đào tạo 1.2.1.1. Xác định nhu cầu đào tạo Trong giai hiện nay hoạt động đào tạo trong mỗi nhà trường phải dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường lao động từ đó xác định nhu cầu đào tạo cụ thể cho đơn vị mình, theo đúng quan điểm của marketing là đào tạo đối tượng thị trường cần. Việc xác 2 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành định nhu cầu đào tạo bao gồm việc xác định nhu cầu số lượng và nhu cầu chất lượng đào tạo. Thông thường, việc xác định nhu cầu đào tạo cần dựa trên căn cứ: - Chiến lược phát triển kinh tế vĩ mô: thông qua những định hướng phát triển kinh tế của Đảng, Nhà nước, và xu thế phát triển các ngành trên thế giới, để đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. - Yêu cầu của công việc: đó là việc xác định những yêu cầu về trình độ chuyên môn, tinh thần trách nhiệm, vai trò, nhiệm vụ ... của mỗi người lao động trong từng ngành nghề cụ thể. Trên cơ sở đó xây dựng nội dung, định hướng và rút ra các phương pháp đạo tạo phù hợp với từng ngành nghề đào tạo. - Xác định đối tượng cần được đào tạo: có thể khái quát lại thành ba nhóm: nhóm những học viên cần được đào tạo mới, nhóm cần đào tạo lại và nhóm cần được bồi dưỡng. Việc xác định nhu cầu đào tạo cho từng nhóm đối tượng này cần được xác định trong từng giai đoạn cụ thể. - Khả năng đào tạo của các đơn vị khác: đó là các đơn vị có thể nằm trên cùng hoặc khác địa bàn nhưng đào tạo cùng ngành nghề mà nhà trường đang hoặc sẽ đào tạo. Do đó cần phải so sánh năng lực đào tạo của các đơn vị đó với đơn vị mình để xác định nhu cầu đào tạo của đơn vị mình. - Trình độ kiến thức hiện tại của nguồn nhân lực: do các đối tượng cần được đào tạo có thể là đào tạo mới, đào tạo lại hoặc cần được bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, do đó nhà trường cần đánh giá được số lượng học viên của mỗi nhóm đào tạo để từ đó xây dựng chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên... phù hợp với nhu cầu về chất lượng đào tạo của từng nhóm đối tượng. 1.2.1.2 Xác định mục tiêu đào tạo Mục tiêu đào tạo là hệ thống những kiến thức, kỹ năng, thái độ và các yêu cầu giáo dục toàn diện mà học sinh phải đạt được sau khi tốt nghiệp. Vì vậy việc xác định mục tiêu đào tạo có ý nghĩa to lớn đối với việc nâng cao hiệu quả của quá trình đào tạo. Nó giúp giáo viên xác định phải dạy gì? đến mức độ nào? từ đó lựa chọn phương pháp 3 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành giảng dạy thích hợp. Nó giúp cho giáo viên biết mình phải học những gì để có thể làm được những việc sau khi học xong. Các căn cứ để xác định mục tiêu đào tạo: - Định hướng mục tiêu đào tạo quốc gia - Quy chế xây dựng mục tiêu đào tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động thương binh và xã hội. - Đặc điểm chuyên môn ngành nghề. - Mục tiêu chung của Nhà trường. - Các điều kiện đảm bảo: cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, tài liệu học tập, hoạt động quản lý... Tuy nhiên, do mỗi ngành nghề đào tạo có những đặc thù khác nhau nên có những mục tiêu cụ thể khác nhau. Thông thường mục tiêu đào tạo bao gồm: - Mục tiêu về phẩm chất chính trị. - Mục tiêu về nhân cách đạo đức. - Mục tiêu về kiến thức. - Mục tiêu về kỹ năng, trình độ cần phải đạt được. - Mục tiêu về sức khỏe. 1.2.2. Xây dựng chương trình đào tạo Chương trình đào tạo là các môn học hay các chuyên đề được đưa vào giảng dạy nhằm cung cấp các kiến thức, kỹ năng cho học viên. Nội dung chương trình đào tạo là yếu tố quan trọng nhất trong giáo dục đào tạo. Nội dung đào tạo trong toàn khóa học ở mỗi trình độ của từng ngành đào tạo được thể hiện thành chương trình đào tạo. Chương trình đào tạo của mỗi ngành đào tạo lại do các trường xây dựng trên cơ sở chương trình khung của bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Chương trình khung gồm cơ cấu nội dung các môn học, thời gian đào tạo, tỷ lệ phân bổ thời gian đào tạo giữa các môn học cơ bản và chuyên ngành; giữa lý thuyết và thực hành, thực tập. Chương trình đào tạo gồm hai khối kiến thức: - Khối kiến thức giáo dục đại cương. 4 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành - Khối kiến thức giáo dục chuyên nghiệp. Vì nội dung đào tạo là yếu tố quan trọng trong giáo dục đào tạo nên để có được một nguồn nhân lực đủ lớn về quy mô, đảm bảo về chất lượng, phù hợp với xu hướng phát triển chung thì bắt buộc các nhà trường phải chú trọng đến công tác đổi mới trong xây dựng chương trình đào tạo; trong đó bao hàm sự đổi mới về phương pháp xây dựng chương trình đào tạo, đổi mới nội dung đào tạo, phương pháp giảng dạy.... 1.2.3. Lựa chọn phương pháp dạy học Phương pháp dạy học là hoạt động có mục đích rõ ràng của giáo viên nhằm truyền đạt các kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo tạo điều kiện cho sinh viên tiếp thu và phát triển một cách tốt nhất khả năng của họ. Tùy thuộc vào đối tượng học viên, mục tiêu và nội dung chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, loại hình đào tạo mà chúng ta sử dụng phương pháp hoặc nhóm các phương pháp đào tạo khác nhau nhằm đạt được mục tiêu và kết quả đào tạo mong muốn. Hệ thống các phương pháp đào tạo bao gồm một số phương pháp cơ bản sau đây: Phương pháp thuyết trình; Phương pháp đàm thoại;Phương pháp làm việc với sách (giáo trình, tài liệu tham khảo); Nhóm các phương pháp trực quan; Nhóm các phương pháp luyện tập. 1.2.4. Xây dựng cơ sở vật chất cho đào tạo Hệ thống cơ sở vật chất phục vụ cho công tác đào tạo trong mỗi nhà trường là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng đào tạo của nhà trường, hệ thống cơ sở vật chất hỗ trợ cho học viên tiếp thu các kiến thức tốt hơn, giúp giáo viên có thể áp dụng các phương pháp dạy phong phú và phù hợp với từng nội dung của bài học, môn học. Mỗi một ngành nghề đào tạo đòi hỏi hệ thống phương tiện riêng, nhưng chung quy lại thì hệ thống cơ sở vật chất trong nhà trường gồm: phòng học lý thuyết, phòng học thực hành, phòng thí nghiệm, xưởng thực tập, các phòng ban chức năng, thư viện, ký túc xá, các phương tiện dạy học. Theo quy định tại khoản 2 điều 17 Điều lệ trường cao đẳng ban hành tháng 7 năm 2009. Diện tích nhà đã xây dựng đưa vào sử dụng đạt bình quân tối thiểu là 5 Luận văn tốt nghiệp cao học Học viên: Tạ Quang Thành 9m2/sinh viên, trong đó diện tích học tập tối thiểu là 6m2/sinh viên, diện tích nhà ở và sinh hoạt của sinh viên tối thiểu là 3m2/sinh viên; có đủ phòng làm việc cho giảng viên, cán bộ của trường với diện tích tối thiểu là 8m2/người. Mỗi phòng học lý thuyết chỉ được có tối đa là 35 học sinh. Ngoài ra, còn phải đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ, đưa phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học. Tuy nhiên để việc đầu tư có hiệu quả cần phải tính toán kỹ lưỡng, cân đối giữa nhu cầu thực tế và quy mô đầu tư để tránh lãng phí, nâng cao hiệu quả sử dụng đối với các công trình này. 1.2.5. Xây dựng đội ngũ giáo viên Theo điều 26 điều lệ trường cao đẳng ban hành tháng 7 năm 2009 Tiêu chuẩn của giảng viên, cán bộ và nhân viên, Giảng viên trường cao đẳng phải có phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt; có trình độ chuyên môn, sức khoẻ tốt, lý lịch bản thân rõ ràng. Giảng viên các trường cao đẳng phải có trình độ từ đại học trở lên phù hợp với các môn học của ngành đào tạo. Ưu tiên tuyển chọn sinh viên tốt nghiệp đại học loại khá, giỏi và người có trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có nguyện vọng trở thành giảng viên. Những người tốt nghiệp các ngành ngoài sư phạm phải có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm. - Bản thân mỗi người giáo viên + Về tư tưởng chính trị: Đội ngũ giáo viên phải giác ngộ tư tưởng của Đảng lãnh đạo, trung thành với Đảng và có lý tưởng, yêu nghề nghiệp, kiên định với con đường do Đảng và Nhà nước chỉ ra. + Về trình độ chuyên môn: Có kiến thức sâu rộng, nắm vững chuyên môn, phương pháp dạy khoa học, và luôn đổi mới cho phù hợp. + Về phẩm chất đạo đức: Phải có một nhân cách mẫu mực, yêu nghề. Phải luôn luôn là tấm gương sáng cho mọi người, phải giữ tư cách đạo đức trong nhà trường, gia đình và xã hội. nói chung trong mọi lúc mọi nơi luôn là người mẫu mực. Trong giảng dạy, đặt hiệu quả giáo dục lên hàng đầu, thưởng phạt công minh, không thiên vị, tất cả vì học sinh.. 6