Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng thực tập tốt nghiệp các ngà...

Tài liệu Luận văn thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng thực tập tốt nghiệp các ngành kĩ thuật trường cao đẳng giao thông vận tải

.PDF
97
536
61

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI NGUYỄN THANH SƠN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC TẬP TỐT NGHIỆP CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG GIAO THÔNG VẬN TẢI Chuyên ngành: LL và PPDH bộ môn Kỹ thuật công nghiệp Mã số: 60 14 01 11 LUẬN VĂN THẠC SĨ: GIÁO DỤC HỌC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Văn Khôi HÀ NỘI – 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và tài liệu đƣợc trính dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu này không trùng lặp với bất cứ công trình nào đã đƣợc công bố trƣớc đây. Tôi xin chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Hà Nội, tháng 06 năm 2017 Tác giả Nguyễn Thanh Sơn MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................... 2 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .................................................... 2 4. Giả thuyết khoa học ............................................................................ 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.............................................................. 3 7. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................... 3 8. Cấu trúc luận văn ................................................................................ 4 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC TẬP TỐT NGHIỆP CHO SINH VIÊN CAO ĐẲNG........................................................ 5 1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC TẬP TỐT NGHIỆP CHO SINH VIÊN ......................... 5 1.1.1 Quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nƣớc ............................... 5 1.1.2. Các hội thảo, hội nghị chuyên đề đã đƣợc tổ chức ................... 8 1.1.3 Đề tài khoa học và một số tài liệu chuyên đề khác .................. 11 1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM .................................................................. 15 1.2.1. Thực tập .................................................................................. 15 1.2.2. Thực tập tốt nghiệp ................................................................. 16 1.2.3. Công văn thực tập ................................................................... 16 1.2.4. Đề cƣơng thực tập ................................................................... 16 1.3. CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC TẬP TỐT NGHIỆP CHO SINH VIÊN ..................................................................................................... 17 1.3.1 Bản chất của quá trình thực tập tốt nghiệp .............................. 17 1.3.2 Quản lý hoạt động thực tập: ..................................................... 17 1.3.3 Quản lý hoạt động thực tập tại doanh nghiệp: ......................... 18 1.3.4. Các nhân tố ảnh hƣởng tới thực tập tốt nghiệp ....................... 18 Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 20 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC TẬP TỐT NGHIỆP TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG GIAO THÔNG VẬN TẢI ............... 21 2.1 GIỚI THIỆU VỀ TRƢỜNG CAO ĐẲNG GIAO THÔNG VẬN TẢI ........................................................................................................ 21 2.1.1 Quá trình thành lập và phát triển ............................................. 21 2.1.2 Quy mô của Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải.................... 23 2.1.3 Mục tiêu đào tạo của trƣờng .................................................... 24 2.2 GIỚI THIỆU VỀ KHOA KỸ THUẬT ĐIỆN-ĐIỆN TỬ .............. 25 2.2.1 Chức năng ................................................................................ 25 2.2.2 Nhiệm vụ .................................................................................. 25 2.3 THỰC TẬP TẠI DOANH NGHIỆP CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG GIAO THÔNG VẬN TẢI .............................................. 26 2.3.1 Vai trò của thực tập .................................................................. 26 2.3.2 Mục tiêu của việc thực tập ....................................................... 27 2.3.3 Quản lý thực tập tại trƣờng CĐGTVT ..................................... 27 2.3.4 Kiểm tra thực tập...................................................................... 28 2.3.5 Đánh giá thực tập ..................................................................... 29 2.4. THỰC TRẠNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN KHOA KỸ THUẬT ĐIỆN-ĐIỆN TỬ TRƢỜNG CAO ĐẲNG GIAO THÔNG VẬN TẢI .............................................................................................. 29 2.4.1 Mục đích, nội dung khảo sát thực trạng................................... 30 2.4.2 Cách thức thu thập và xử lý số liệu.......................................... 30 2.4.4 Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng .............................. 48 Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 55 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG THỰC TẬP TỐT NGHIỆP CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG GIAO THÔNG VẬN TẢI .................................................................................................................. 56 3.1 NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT VÀ THỰC HIỆN GIẢI PHÁP .......... 56 3.1.1 Dựa trên cơ sở lý luận và thực trạng đã nghiên cứu và khảo sát ở chƣơng 1 và chƣơng 2.................................................................... 56 3.1.2 Bảo đảm tính thực tiễn và khả thi của giải pháp ...................... 56 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP .................................................................... 57 3.2.1. Xây dựng và ban hành các quy chế, quy định về thực tập tốt nghiêp ................................................................................................ 57 3.2.2. Cải tiến việc tìm địa điểm thực tập cho sinh viên................... 58 3.2.3 Cải tiến việc kiểm tra thực tập ................................................. 60 3.2.4. Tổ chức việc giao đề tài cho sinh viên.................................... 61 3.2.5 Quy định chức năng nhiệm vụ đối với các bộ phận có liên quan đến việc thực tập của SV .................................................................. 61 3.3 KIÊM NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ GIẢI PHÁP ............................. 64 3.3.1 Mục đích, nhiệm vụ kiểm nghiệm và đánh giá ........................ 64 3.3.2 Đối tƣợng, nội dung và phƣơng pháp kiểm nghiệm ................ 64 3.3.3 Tiến trình kiểm nghiệm............................................................ 65 3.3.4 Kết quả kiểm nghiệm, đánh giá ............................................... 65 Kết luận chƣơng 3 ........................................................................................... 68 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 72 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 76 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Số thứ tự Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 GV Giảng viên 2 SV Sinh viên 3 DN Doanh nghiệp 4 CĐGTVT Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1: Kết quả khảo sát về việc chọn địa điểm thực tập Bảng 2: Kết quả khảo sát yêu cầu của các DN tiếp nhận thực tập về tiêu chuẩn chọn lựa SV thực tập Bảng 3: Kết quả khảo sát sự phù hợp của đề cƣơng thực tập Bảng 4: Kết quả khảo sát việc thực hiện đề tài của SV trong thời gian thực tập Bảng 5: Kết quả khảo sát ngƣời chịu trách nhiệm quản lý thực tập Bảng 6: Kết quả khảo sát về các hình thức kiểm tra thực tập Bảng 7: Kết quả khảo sát ý kiến về số lần kiểm tra thực tập Bảng 8: Kết quả khảo sát ý kiến về cách tiến hành kiểm tra thực tập Bảng 9: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của SV, GV, DN về cách quản lý thực tập hiện đang áp dụng Bảng 10: Kết quả khảo sát mức độ thiếp thu kiến thức đã học hỏi đƣợc từ doanh nghiệp Bảng 11: Kết quả khảo sát cách thức hoàn thành Thực tập tốt nghiệp của SV Bảng 12: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của SV về cách đánh giá thực tập Bảng 13: Kết quả khảo sát việc xác định các tiêu chuẩn để đánh giá SV trong thời gian thực tập Bảng 14: Kết quả khảo sát GV và DN đánh giá về năng lực của SV Bảng 15: Khảo sát về tính khả thi của các giải pháp 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hiện nay nƣớc ta đang phát triển theo hƣớng công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc, nhu cầu lao động có chuyên môn, tay nghề rất cao, việc đào tạo đội ngũ nhân lực có tay nghề để đáp ứng cho thị trƣờng lao động hiện nay trở thành vấn đề cấp thiết. Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải là một trƣờng công lập trực thuộc Sở giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh đào tạo các ngành chính là các ngành Kỹ thuật nhƣ: Điện – Điện tử, Xây dựng Cầu đƣờng, Xây dựng dân dụng, Sửa chữa ô tô... với các ngành nghề này đòi hỏi nhà trƣờng thƣờng xuyên phải mua sắm các trang thiết bị dạy học, máy móc hiện đại phục vụ nhu cầu thực hành trong các xƣởng thực hành. Tuy nhiên, để có đƣợc những trang thiết bị dạy học, máy móc hiện đại nhƣ thế trong một thời gian ngắn khó có thể thực hiện một cách đồng bộ vì lý do tài chính. Trong khi đó, để đáp ứng với nhu cầu của đơn vị tuyển dụng, sinh viên khi ra trƣờng phải tiếp cận cũng nhƣ sử dụng đƣợc ngay thiết bị, máy móc công nghệ hiện đại. Vì thế, phải đƣa sinh viên đến các đơn vị trực tiếp sản xuất có thiết bị, máy móc công nghệ hiện đại mới có thể trang bị đầy đủ những kiến thức thực tế cho sinh viên phù hợp với nhu cầu tuyển dụng của các đơn vị. Việc đƣa sinh viên thực tập tốt nghiệp tại các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất là rất quan trọng , nâng cao hiệu quả thực tập tốt nghiệp của Sinh viên là một trong những phƣơng thức góp phần giữ vững và nâng cao chất lƣợng đào tạo của trƣờng. Thực tập là tạo điều kiện để sinh viên tiếp xúc với môi trƣờng thực tế, để vận dụng những kiến thức đã đƣợc học. Ngoài ra, thực tập cũng là cơ hội để các em có thể hòa nhập vào môi trƣờng doanh nghiệp, có hiểu biết đúng đắn hơn về nghề nghiệp, học hỏi thêm một số kỹ năng thực tế, rèn luyện một số phẩm chất để có thể vững vàng bƣớc vào đời sau này. 2 Trong những năm qua, việc tổ chức và quản lý thực tập ở Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải đã đƣợc Ban giám hiệu quan tâm chỉ đạo và thực hiện có nề nếp, với sự phân công trách nhiệm cụ thể cho các bộ phận có liên quan. Tuy nhiên vẫn còn khá nhiều bất cập trong công tác này. Trong thời gian qua nhà trƣờng cũng nhƣ các khoa chuyên môn chƣa chủ động liên kết với các đơn vị thực tập mà chỉ chờ các đơn vị đến liên hệ để đƣa sinh viên đi thực tập hay nếu có liên kết thì những liên kết này mang tính thời vụ chƣa có tính lâu dài, chặt chẽ, đây là một trong những mối bận tâm của Ban giám hiệu trƣờng. Với những lý do trên, tôi đã chọn đề tài “Nâng cao chất lượng thực tập tốt nghiệp cho sinh viên Trường cao đẳng giao thông vận tải” làm đề tài luận văn Thạc sĩ của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận và thực tiễn để đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc quản lý thực tập của sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Khách thể nghiên cứu: hoạt động thực tập của sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải 3.2. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu: thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc quản lý thực tập của sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải. 4. Giả thuyết khoa học Nếu khắc phục những tồn tại, khó khăn bằng những giải pháp tích cực xây dựng kế hoạch thực tập cho sinh viên Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải 3 do đề tài đề xuất thì sẽ nâng cao chất lƣợng tay nghề phù hợp với nhu cầu của nhà tuyển dụng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu, đề tài đặt ra một số nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể nhƣ sau: - Tổng quan cơ sở lý luận về công tác tổ chức thực tập cho sinh viên - Khảo sát và đánh giá thực trạng, phân tích khó khăn và nguyên nhân trong tổ chức thực tập sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải. - Đề xuất vận dụng các giải pháp tích cực xây dựng kế hoạch thực tập cho sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải với chất lƣợng tay nghề phù hợp với nhu cầu của nhà tuyển dụng. - Triển khai kiểm nghiệm kết hợp với phƣơng pháp xin ý kiến chuyên gia để minh chứng cho giả thuyết khoa học về tính khả thi của việc vận dụng các giải pháp tích cực xây dựng kế hoạch thực tập cho sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải. 6. Giớí hạn phạm vi nghiên cứu Đề tài đƣợc giới hạn trong phạm vi nghiên cứu việc quản lý thực tập của sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử bao gồm các ngành học sau đây: Công nghệ Kỹ thuật điện – điện tử, Công nghệ Kỹ thuật điều khiển và tự động hóa. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, tác giả đã sử dụng các nhóm phƣơng pháp nghiên cứu sau đây: - Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các tài liệu có liên quan đến đề tài để xây dựng cơ sở lý luận và xác định mục đích cho đề tài nghiên cứu. 4 - Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng phƣơng pháp khảo sát bằng phiếu hỏi để đánh giá thực trạng và mức độ phù hợp của các giải pháp nâng cao chất lƣợng thực tập tốt nghiệp của sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải. Triển khai kiểm nghiệm để minh chứng cho giả thuyết khoa học và tính khả thi của việc vận dụng các giải pháp tích cực xây dựng kế hoạch thực tập cho sinh viên Khoa Kỹ thuật Điện - Điện tử Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải. Sử dụng phƣơng pháp quan sát và tổng kết kinh nghiệm. Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu khảo sát và kiểm nghiệm bằng phƣơng pháp chuyên gia. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn đƣợc cấu trúc thành 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác tổ chức thực tập tốt nghiệp cho sinh viên cao đẳng Chƣơng 2: Thực trạng công tác tổ chức thực tập tốt nghiệp tại Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao chất lƣợng thực tập tốt nghiệp cho sinh viên Trƣờng cao đẳng giao thông vận tải 5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC TẬP TỐT NGHIỆP CHO SINH VIÊN CAO ĐẲNG 1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC TẬP TỐT NGHIỆP CHO SINH VIÊN Nghiên cứu về vấn đề thực tập thật ra không phải là một đề tài hoàn toàn mới lạ. Vì việc thực tập để nâng cao tay nghề đã đƣợc thực hiện từ rất lâu ở các Trƣờng. Xuất phát từ yêu cầu rèn luyện tay nghề cho sinh viên trƣớc khi tốt nghiệp, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các quy định, quy chế về công tác đào tạo trong đó quy định về thời gian cũng nhƣ phƣơng thức tổ chức thực tập, đánh giá tốt nghiệp đối với sinh viên hoàn thành khóa học nhƣ quyết định số 36/2003/QĐ-BGDĐT ngày 01 tháng 8 năm 2003 của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành quy chế thực hành, thực tập sƣ phạm áp dụng cho các trƣờng đại học, cao đẳng đào tạo giáo viên phổ thông, mầm non trình độ cao đẳng hệ chính quy; quyết định Số: 25/2006/QĐ-BGDĐT ngày 26 tháng 6 năm 2006 của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về quy chế đào tạo đại học và cao đẳng hệ chính quy; quyết định Số: 43/2007/QĐ-BGD&ĐT của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 15 tháng 8 năm 2007 về việc ban hành “Quy chế đào tạo đại học và cao đẳng hệ chính quy theo hệ thống tín chỉ”. Hiện nay, việc nghiên cứu các giải pháp để nâng cao chất lƣợng thực tập tốt nghiệp đã đƣợc các nhà nghiên cứu giáo dục quan tâm. 1.1.1 Quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nƣớc Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài (Hiến pháp Việt Nam 2013, điều 61). Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, đã từng đƣợc khẳng định trong các văn kiện Đảng trƣớc đây, đặc biệt là trong 6 Nghị quyết số 29 của Hội nghị Trung ƣơng 8, khóa XI, khẳng định đây không chỉ là quốc sách hàng đầu, là “chìa khóa” mở ra con đƣờng đƣa đất nƣớc tiến lên phía trƣớc, mà còn là “mệnh lệnh” của cuộc sống. Trong Văn kiện đại hội XII, kế thừa quan điểm chỉ đạo của nhiệm kỳ trƣớc, Đảng ta đƣa ra đƣờng lối đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, xác định đây là một kế sách, quốc sách hàng đầu, tiêu điểm của sự phát triển, mang tính đột phá, khai mở con đƣờng phát triển nguồn nhân lực Việt Nam trong thế kỷ XXI, khẳng định triết lý nhân sinh mới của nền giáo dục nƣớc nhà “dạy ngƣời, dạy chữ, dạy nghề”. Nhƣ vậy, Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân ta ngày càng coi trọng vai trò của giáo dục, quan tâm nhiều hơn và đòi hỏi giáo dục phải đổi mới và phát triển đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của mọi tầng lớp nhân dân về học tập và tiếp thu những kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, rèn luyện những phẩm chất, năng lực cần thiết trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc và hội nhập nền kinh tế quốc tế. Phƣơng hƣớng phát triển giáo dục trong những năm sắp tới là phải: tiếp tục nâng cao chất lƣợng toàn diện, đổi mới nội dung, phƣơng pháp dạy và học, phát huy tinh thần độc lập, sáng tạo của học sinh, sinh viên, đề cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn và tay nghề. Để thực hiện đƣợc nhiệm vụ trên, cần phải đặc biệt coi trọng công tác hƣớng nghiệp và phân luồng cho học sinh trung học, chuẩn bị cho thanh niên, thiếu niên đi vào lao động nghề nghiệp; mở rộng quy mô và phát triển đa dạng các loại hình trƣờng trung học chuyên nghiệp và dạy nghề. Hiện đại hóa một số trƣờng dạy nghề, tăng nhanh tỷ lệ lao động đƣợc đào tạo trong toàn bộ lao động xã hội. Đào tạo để thế hệ trẻ có nghề nghiệp theo yêu cầu của xã hội là nhiệm vụ trƣớc mắt mà ngành giáo dục phải đặc biệt quan tâm. 7 Trong hệ thống giáo dục quốc dân, hệ thống giáo dục đại học, cao đẳng chiếm một vị trí vô cùng quan trọng. Vì thế, nâng cao chất lƣợng giáo dục cao đẳng, đại học để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn giáo dục, thiết thực phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nƣớc là yêu cầu bức thiết trong giai đoạn hiện nay. Điều 5 trong Luật giáo dục có ghi: “Đào tạo trình độ cao đẳng để sinh viên có kiến thức chuyên môn cơ bản, kỹ năng thực hành thành thạo, hiểu biết đƣợc tác động của các nguyên lý, quy luật tự nhiên - xã hội trong thực tiễn và có khả năng giải quyết những vấn đề thông thƣờng thuộc ngành đƣợc đào tạo” Nét đặc thù cơ bản trong nội dung và phƣơng pháp đào tạo ở các trƣờng cao đẳng, đại học chính là đào tạo nghề. Trong đào tạo nghề thì việc rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên để đáp ứng yêu cầu của thực tế xã hội là một yêu cầu phải đƣợc đặt lên hàng đầu. Điều này đã đƣợc thể hiện khá rõ nét trong mục tiêu đào tạo của các ngành học, cấp học. Và mục tiêu đào tạo của bậc học cao đẳng đã đƣợc khẳng định là giúp sinh viên, có kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành cơ bản về một ngành nghề, có khả năng giải quyết những vấn đề thông thƣờng thuộc chuyên ngành đào tạo. Do vậy, nội dung thực hành, thực tập phải chiếm một tỷ trọng khá lớn trong nội dung chƣơng trình đào tạo. Nhận thức đúng vị trí, phƣơng pháp đào tạo hiệu quả sẽ góp phần nâng cao tay nghề cho những lực lƣợng lao động trong tƣơng lai. Đó cũng chính là nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề, thực hiện theo quan điểm của Nghị quyết Số 29-NQ/TW: "Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất ngƣời học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trƣờng kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội."; Đổi mới chƣơng trình nhằm 8 phát triển năng lực và phẩm chất ngƣời học, hài hòa đức, trí, thể, mỹ; dạy ngƣời, dạy chữ và dạy nghề. Đổi mới nội dung giáo dục theo hƣớng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi, trình độ và ngành nghề; tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Tuy nhiên, theo công bố tại họp báo ngày 25/3/2016, Tổng cục trƣởng Tổng cục Thống kê –ông Nguyễn Bích Lâm cho biết trong quý đầu năm, cả nƣớc có 53,3 triệu ngƣời có việc làm, trong đó khu vực thành thị chiếm 31,4%. "Nguồn nhân lực của nƣớc ta trẻ và dồi dào nhƣng trình độ tay nghề và chuyên môn Kỹ thuật còn thấp”. Phần lớn lao động chƣa qua đào tạo hoặc đào tạo ngắn hạn nên nhìn chung chƣa đảm bảo cả về kiến thức lẫn tay nghề. Vì vậy, việc đầu tƣ cho công tác dạy nghề ở nƣớc ta là cấp bách vì đào tạo nghề cũng chính là đầu tƣ cho công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nƣớc. Đƣợc quán triệt bởi các nghị quyết của Đảng, đƣợc tham khảo những ý kiến có giá trị về trách nhiệm trong việc giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ, trong xu hƣớng tất yếu của thời đại, mỗi nhà trƣờng ở bậc cao đẳng, đại học đều phải thấy và xác định đƣợc mục tiêu đào tạo là cung cấp kiến thức chuyên môn, rèn luyện kỹ năng cho sinh viên bằng cách tạo điều kiện để sinh viên thực tập, tiếp xúc, va chạm với môi trƣờng thực tế. Và chính vì thế, việc thực tập có một vai trò quan trọng nhất định trong quá trình đào tạo, nhất là đối với bậc cao đẳng, đại học. 1.1.2. Các hội thảo, hội nghị chuyên đề đã đƣợc tổ chức - Hội thảo “Công tác thực tập sư phạm của các trường sư phạm” của Trƣờng Đại học sƣ phạm Thành phố Hồ Chí Minh năm 2008. Hội đã thảo trao đổi về: kinh nghiệm, tìm giải pháp nâng cao chất lƣợng thực tập sƣ phạm một giai đoạn trong quá trình đào tạo nghiệp vụ cho sinh viên các trƣờng Đại học sƣ phạm. Hội thảo nhận đƣợc 50 bài tham luận của các nhà giáo, cán bộ quản lý và nhà khoa học từ các trƣờng đại học, cao đẳng, trung học phổ thông 9 trong cả nƣớc gửi về. Hội thảo đã nghe 6 báo cáo và 14 ý kiến trao đổi về kinh nghiệm, kỹ năng, vấn đề tổchức thực tập và chất lƣợng đào tạo giáo viên trong tƣơng lai của các trƣờng Đại học sƣ phạm. - Hội thảo khoa học “Giải pháp nâng cao chất lượng thực tập tốt nghiệp của sinh viên ngành kế toán tại trường đại học lao động – xã hội CSII” năm 2015. Tại Hội thảo các đại biểu đã trao đổi, thảo luận các vấn đề xung quanh đến việc làm thế nào có thể nâng cao chất lƣợng thực tập tốt nghiệp của sinh viên. Kết thúc Hội thảo, một số nhóm giải pháp đã đƣợc đề xuất chủ yếu tập trung ở ba khía cạnh chính là nhóm giải pháp về phía khoa và nhà trƣờng, nhóm giải pháp về phía giảng viên hƣớng dẫn và nhóm giải pháp về phía sinh viên. Nhìn chung nhóm giải pháp về phía sinh viên đƣợc chú trọng hơn cả vì chính thái độ đối với vấn đề thực tập của sinh viên sẽ đóng vai trò quan trọng đến chất lƣợng thực tập tốt nghiệp và đó cũng là cơ hội để có thể tiếp cận với nghề nghiệp trong tƣơng lai. - Hội thảo “Thực tập doanh nghiệp, thực tập tốt nghiệp và giải pháp nâng cao chất lượng” của Trƣờng Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Kiêng Giang năm 2016. Hội thảo đƣợc tổ chức với mục đích tìm hiểu thực trạng việc tổ chức thực tập một cách sâu sát hơn từ phía các doanh nghiệp, khách mời cùng các giảng viên của khoa trao đổi và thảo luận về vấn đề này. Hội thảo đã nhận đƣợc những ý kiến đóng góp hết sức quý báu từ các đại diện doanh nghiệp, cán bộ hƣớng dẫn của doanh nghiệp liên quan đến sự phù hợp giữa nội dung, thời gian thực tập với tình hình thực tế của doanh nghiệp cùng những thuận lợi, khó khăn và kết quả từ quá trình thực tập. Ngoài ra, đại diện các doanh nghiệp cũng đƣa ra các đề xuất, giải pháp để chất lƣợng tổ chức thực tập ngày càng đƣợc nâng cao hơn. - Hội nghị ”Thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng công tác thực hành, thực tập và rèn luyện nghề của Đại học Nông lâm Thái Nguyên” năm 10 2015; Trong hội nghị, TS. Nguyễn Thuý Hà phó trƣởng phòng Đào tạo tạo báo cáo thực trạng và một số các giải pháp để nâng cao chất lƣợng công tác thực hành, thực tập và rèn nghề, Hội nghị đã nghe nhiều ý kiến phát biểu của các thành viên tham gia, trong đó đều tập trung vào các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng công tác này trong thời gian tới. Kết thúc Hội nghị đã đề ra một số các giải pháp cần thực hiện ngay trong thời gian tới nhƣ: Các khoa, bộ môn phải rà soát lại toàn bộ nội dung của từng bài thực hành, thực tập và rèn nghề; Lập kế hoạch chi tiết cho từng bài học, từng buổi học; Phải xây dựng tiêu chí đánh giá cụ thể cho công tác thực tập nghề nghiệp và rèn nghề; Tổ chức tốt công tác giám sát, đánh giá và dự giờ (Bộ môn phải tổ chức dự giờ 100% các học phần; Khoa dự giờ 30% và cấp trƣờng 10%); Về quy mô phân nhóm thực hành ở một số khoa/ngành đào tạo có tính đặc thù nếu thấy chƣa hợp lý so với quy định cần có báo cáo thông qua phòng Đào tạo để trình BGH xem xét quyết định… - Hội nghị “Nâng cao chất lượng thực hành, thực tập và Kỹ năng nghề nghiệp” Trƣờng Đại học Lâm nghiệp Cơ sở 2 năm 2015. Trong hội nghị có nhiều đề xuất của các ban, trung tâm và bộ môn nhằm đổi mới và nâng cao chất lƣợng hoạt động thực hành, thực tập và kỹ năng nghề nghiệp. Đặc biệt, hội nghị thu nhận đƣợc nhiều ý kiến đóng góp hết sức quý báu từ phía các vị đại biểu. Có nhiều ý kiến có tính chất định hƣớng đối với công tác đổi mới và nâng cao chất lƣợng thực hành, thực tập của Nhà trƣờng trong thời gian tới. Kết thúc thảo luận tại Hội nghị, PGS. TS. Trần Quang Bảo, Bí thƣ Đảng ủy, Giám đốc nhà trƣờng đã kết luận và nhấn mạnh các nhiệm vụ trọng tâm của nhà trƣờng cần thực hiện ngay trong thời gian tới, nhằm nâng cao chất lƣợng thực hành, thực tập và kỹ năng nghề nghiệp, nhƣ: Các ban chuyên môn chủ động đề xuất kế hoạch thực hành, thực tập phù hợp với ngành, nghề đào tạo thuộc ban mình, Các ban đào tạo, Khảo thí & đảm bảo chất lƣợng tăng cƣờng 11 thanh tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch thực hành, thực tập của giảng viên, thay đổi theo hƣớng nâng cao chế độ chính sách cho giảng viên hƣớng dẫn thực hành, thực tập, tăng cƣờng cơ sở vật chất phục vụ thực hành, thực tập… Hội thảo “các mô hình thí điểm hợp tác với Doanh nghiệp trong đào tạo nghề - từ kinh nghiệm Đến hướng đi trong tương lai” tại Hà Nội năm 2016. Trong hội thảo tập trung thảo luận một số mô hình liên quan đến vấn đề thực tập tại doanh nghiệp nhƣ: Mô hình “hợp tác với doanh nghiệp trong đào tạo nghề”; Bài học thành công: hợp tác đào tạo kỹ thuật viên cơ điện tử; Đào tạo nguồn nhân lực theo định hƣớng, gắn nhà trƣờng với doanh nghiệp; Báo cáo hội thảo các mô hình đào tạo nghề với doanh nghiệp; Mô hình hợp tác đào tạo nghề với doanh nghiệp. 1.1.3. Đề tài khoa học và một số tài liệu chuyên đề khác Nguyễn Văn Anh (2009): “Phối hợp cơ sở dạy nghề và doanh nghiệp trong khu công nghiệp”, Luận án Tiến sĩ giáo dục học, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, Hà Nội. Trong luận án, đã đánh giá thực trạng nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp và thực trạng phối hợp đào tạo giữa cơ sở dạy nghề và Doanh nghiệp trong các khu công nghiệp Miền Trung, đề xuất ba nhóm giải pháp tăng cƣờng phối hợp đào tạo tạo giữa cơ sở dạy nghề và doanh nghiệp trong các khu công nghiệp gồm: Phát triển chƣơng trình dạy nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp; Nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên dạy nghề và tổ chức quá trình dạy học thực hành, thực tập tại doanh nghiệp. Phan Minh Hiền (2012): “Phát triển đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu xã” hội, Luận án Tiến sĩ giáo dục học, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, Hà Nội. Trong luận án, đã đánh giá thực trạng đáp ứng nhu cầu xã hội của đào tạo nghề và thực trạng quản lý nhà nƣớc về đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu xã 12 hội, đề xuất một số giải pháp về phát triển đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu xã hội. Phan Minh Hiền (2011), “Thực trạng đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay”. Trong đề tài này cũng đề cập đến quan hệ hợp tác giữa đào tạo nghề và doanh nghiệp, cụ thể: Mối quan hệ giữa đào tạo và sử dụng nhân lực đã đƣợc thiết lập. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa cơ sở dạy nghề và doanh nghiệp chƣa cao, các doanh nghiệp chƣa quan tâm đầy đủ đến hoạt động hợp tác với cơ sở dạy nghề, chƣa có hệ thống chính sách đồng bộ về tăng cƣờng quan hệ hợp tác giữa cơ sở dạy nghề và doanh nghiệp. Đề tài cũng đề xuất một số giải pháp nhƣ: Quy hoạch mạng lƣới cơ sở dạy nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp về cơ cấu ngành nghề và cơ cấu trình độ đào tạo, Đổi mới mục tiêu, nội dung chƣơng trình đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp, Hoàn thiện cơ chế, chính sách liên kết giữa đào tạo với sử dụng… Bài viết của ThS Nguyễn Thị Thu Trang trên tạp chí Kinh tế đối ngoại: “Nghiên cứu đề xuất giải pháp đổi mới quy trình thực tập giữa khóa của sinh viên trƣờng đại học ngoại thƣơng theo hƣớng gắn với thực tiễn”. Bài viết đã chỉ ra đƣợc thực trạng quy trình thực tập giữa khóa tại trƣờng đại học Ngoại thƣơng từ đó đề xuất đổi mới quy trình thực tập giữa khóa gắn với thực tiễn cho sinh viên Ngoại Thƣơng. Bài viết của ThS Trần Minh Đức: “Các giải pháp nâng cao hiệu quả chƣơng trình thực tập dành cho sinh viên năm cuối”. Trong bài viết đã nêu ra đƣợc tầm quan trọng của chƣơng trình thực tập tốt nghiệp, thực trạng thực hiện chƣơng trình thực tập tốt nghiệp, những thuận lợi và khó khăn trong việc nâng cao hiệu quả chƣơng trình thực tập tốt nghiệp và các giải pháp nâng cao hiệu quả chƣơng trình thực tập tốt nghiệp.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan