BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
--------
NGUYỄN THỤY ANH PHỤNG
TRIẾT LÝ SỐNG CỦA PAULO COELHO
TRONG TÁC PHẨM “NHÀ GIẢ KIM” VÀ Ý NGHĨA
ĐỐI VỚI THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
HÀ NỘI - 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
--------
NGUYỄN THỤY ANH PHỤNG
TRIẾT LÝ SỐNG CỦA PAULO COELHO
TRONG TÁC PHẨM “NHÀ GIẢ KIM” VÀ Ý NGHĨA
ĐỐI VỚI THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY
Chuyên ngành : Triết học
Mã số
: 60.22.03.01
ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ NGỌC ANH
HÀ NỘI - 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi! Các số liệu trong
luận văn là trung thực, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; những kết luận mới
trong khoa học trong luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nào,
nếu sai, tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm.
An Giang, tháng 5 năm 2017
Tác giả luận văn
Nguyễn Thụy Anh Phụng
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình
tới Tiến sĩ Trần Thị Ngọc Anh, người đã hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn em
trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp của mình.
Em cũng xin gửi lời chân thành đến Quý thầy cô Phòng Sau Đại học,
Khoa Triết học - Trường Đại học sư phạm Hà Nội và các Quý thầy cô thỉnh
giảng đã nhiệt tình giảng dạy, giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, thực
hiện đề tài.
Cũng xin gửi lời cảm ơn đến những người thân trong gia đình, tất cả
bạn bè, đồng nghiệp, đã luôn quan tâm, khích lệ và chia sẻ với em trong suốt
thời gian học tập, nghiên cứu.
An Giang, tháng 5 năm 2017
Tác giả luận văn
Nguyễn Thụy Anh Phụng
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CHO VIỆC NGHIÊN CỨU TRIẾT LÝ
SỐNG CỦA PAULO COELHO TRONG “NHÀ GIẢ KIM” ............ 10
1.1. Những khái niệm cơ bản .......................................................................... 10
1.2. Cuộc đời và sự nghiệp của Paulo Coelho ................................................ 13
1.3. Triết lý sống trong tác phẩm “Nhà giả kim” ............................................ 18
Chương 2 Ý NGHĨA TRIẾT LÝ SỐNG CỦA PAULO COELHO TRONG
“NHÀ GIẢ KIM” ĐỐI VỚI VIỆC XÂY DỰNG TRIẾT LÝ
SỐNG CHO THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY ....................... 38
2.1. Vài nét về thanh niên Việt Nam hiện nay ................................................ 38
2.2. Xây dựng triết lý sống của thanh niên Việt Nam hiện nay qua triết lý
sống của Paulo Coelho trong tác phẩm “Nhà giả kim” .......................... 47
KẾT LUẬN ....................................................................................................... 76
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 77
PHỤ LỤC VỀ MỘT SỐ BÀI VIẾT ĐẶC SẮC CỦA TÁC PHẨM …………...77
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Thanh niên là lực lượng những người đang ở độ tuổi đẹp nhất của cuộc
đời. Tuổi thanh niên là tuổi có sức khỏe, có khát vọng hoài bão, có lý tưởng,
dám nghĩ dám làm, không ngại khó khăn hay lùi bước trước gian khổ. Thanh
niên là lực lượng nòng cốt, xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.
Trong thời đại ngày nay, khi đất nước đang hội nhập với sự phát triển
của thế giới, thanh niên cần có hành trang vững chắc về kiến thức, kỹ năng,
sức khỏe, trình độ khoa học công nghệ…có ước mơ, hoài bão, tạo động lực
sống thúc đẩy học tập, rèn luyện kỹ năng, phát triển bản thân để đưa đất nước
ngày càng tiến bộ hòa nhịp với thế giới. Thanh niên hiện nay được sinh ra và
trưởng thành trong bối cảnh đất nước hòa bình, phát triển vậy nên cần biết
quý trọng tuổi trẻ, phải sống và cống hiến hết mình. Ở Việt Nam hiện nay, đa
số thanh niên là lực lượng đi đầu trong công tác tình nguyện vì cộng đồng,
thực hiện các chương trình, dự án lớn mang đậm chất thanh niên, nhiều tên
tuổi đã được vinh danh trên đấu trường quốc tế.
Thế nhưng, vẫn còn tồn tại những người sống không mục đích, hoài
bão nên dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài, không biết tôn trọng tuổi trẻ,
hời hợt, vô trách nhiệm, đam mê những thị hiếu tầm thường. Những thanh
niên này chỉ biết đến bản thân, sống buông thả. Họ chùn bước trước khó khăn,
lắc đầu trước thử thách và vô trách nhiệm với xã hội.
Tiểu thuyết “Nhà giả kim” của Paulo Coelho được xuất bản lần đầu
tiên ở Brasil năm 1988. Tác phẩm được dịch ra 67 ngôn ngữ và bán tới 65
triệu bản, trở thành một trong những tác phẩm bán chạy nhất mọi thời đại.
Sách được chuyển ngữ sang tiếng Việt từ bản tiếng Đức năm 2002 do Lê Chu
Cầu dịch, từ đó đến nay đã được các thanh niên Việt Nam đón nhận, đánh giá
2
cao và là một trong những tiểu thuyết được giới trẻ tìm đọc nhiều nhất. Qua
câu chuyện của Santiago, Paulo Coelho muốn gởi đến người đọc về hành
trình theo đuổi giấc mơ cũng như những quan niệm của ông. Tất cả những
nhân vật trong tác phẩm “Nhà giả kim” đều có một điểm chung, đó là đều có
một ước mơ, một lý tưởng sống của đời mình nhưng không phải ai cũng đi
theo nó, không phải ai cũng đưa ra được sự lựa chọn giữa một bên là những gì
quen thuộc gần gũi và một bên là những gì mình muốn sở hữu. Nhân vật
chính của truyện - Santiago, gặp không ít thử thách trong cuộc hành trình
nhưng với lòng dũng cảm, sự chân thành và quyết tâm theo đuổi lý tưởng
sống của mình, cuối cùng cậu đã tìm được nhiều hơn một kho báu.
Tác phẩm “Nhà giả kim” là một cuốn tiểu thuyết với văn phong giản
dị, lối dẫn truyện nhẹ nhàng dễ đi vào lòng người đọc. Tác phẩm đã đưa đọc
giả đến một triết lý sâu sắc: Đừng bao giờ từ bỏ ước mơ, hành trình tìm đến
ước mơ sẽ giúp thấu hiểu được ý nghĩa sâu sắc của triết lý cuộc sống. Và ở
đây, thông qua quan niệm của Paulo Coelho trong “Nhà giả kim”, thanh niên
có sự nhìn nhận về ước mơ và hoài bão, từ đó có ý thức xây dựng cho mình
triết lý sống đúng đắn.
Chính vì những lý do trên nên tôi đã chọn đề tài: “Triết lý sống của
Paulo Coelho trong tác phẩm “Nhà giả kim” và ý nghĩa của nó đối với
thanh niên Việt Nam hiện nay” cho luận văn của mình.
2. Lịch sử nghiên cứu
2.1. Những công trình nghiên cứu về thanh niên Việt Nam
- Trong di sản tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên, Người
luôn chú trọng về công tác giáo dục toàn diện. Trên cơ sở đó quyển “Tư
tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục” các tác giả đã trình bày làm rõ nội dung làm
nền tảng cho thế hệ thanh niên Việt Nam.
3
- Đoàn Nam Dân với quyển Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh
niên trình bày những vấn đề cơ bản về nguồn gốc, quá trình hình thành tư
tưởng cơ bản của Người về giáo dục thanh niên, việc vận dụng tư tưởng giáo
dục thanh niên trong giai đoạn hiện nay và những biện pháp phát triển toàn
diện cho thanh niên thời kỳ mới.
- Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam đã tiến hành
nghiên cứu và xây dựng Báo cáo quốc gia về thanh niên Việt Nam. Báo cáo
đưa ra các chỉ số định lượng và phân tích định tính về thực trạng giáo dục,
việc làm và cả chăm sóc sức khỏe cho thanh niên.
- Văn bản chỉ đạo của Trung ương Đoàn thực hiện nhiệm vụ của Đảng đề
ra trong quyển Luật thanh niên và chiến lược phát triển thanh niên, đã cho thấy
Đảng và Nhà nước ta luôn đề cao vai trò của đoàn viên, thanh niên. Sách giúp
cho các đoàn viên, thanh niên tìm hiểu, nghiên cứu, triển khai thực hiện Nghị
quyết, phương hướng nhiệm vụ của công tác Đoàn trong tình hình mới.
- Chuyên đề giáo dục của Trung ương Đoàn về thanh niên với tên
Thanh niên Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước và hội nhập quốc tế nêu lên vị trí vai trò, bối cảnh tác động, thời cơ,
thách thức, dự báo về tình hình thanh niên Việt Nam hiện nay và phấn đấu trở
thành nguồn nhân lực có chất lượng cao trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
- Thạc sĩ Diệp Minh Giang trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn
Đại học quốc gia Hà Nội, nghiên cứu công trình Xây dựng đạo đức của thanh
niên Việt Nam trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa,
trong đó nên lên những vấn đề của thanh niên, thực trạng đạo đức thanh niên
trong nền kinh tế thị trường hiện nay, phương hướng và giải pháp xây dựng
đạo đức của thanh niên Việt Nam trong nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa.
4
- Công trình nghiên cứu Giáo dục đạo đức cho thanh niên trong quá
trình toàn cầu hóa ở Việt Nam hiện nay của Hồ Thế Giao, Thạc sĩ trường ĐH
Khoa học xã hội và nhân văn cho thấy vị trí, vai trò của giáo dục đạo đức, tầm
quan trọng của giáo dục đạo đức cho thanh niên trong quá trình toàn cầu hóa
ở Việt Nam hiện nay.
2.2. Những công trình nghiên cứu về Paulo Coelho và tác phẩm
“Nhà giả kim”
- Cuốn tiểu sử về cuộc đời của Paulo Coelho “The magus” do nhà báo
Fernando Morais viết cho chúng ta hiểu thêm những sự thật đáng ngạc nhiên
về cuộc sống riêng tư của nhà văn đó là những trải nghiệm làm nên thành
công của chính tác giả.
- “Paulo Coelho nhà văn có tác phẩm được đọc nhiều nhất thế giới”
được Thân Trọng Sơn giới thiệu về cuộc đời, sự nghiệp và những tác phẩm
hay để lại nhiều dấu ấn trong sự nghiệp của ông. Thân Trọng Sơn còn nhận
định rằng “Cuốn sách này ghi lại những chuyện kể về những khoảnh khắc tôi
đã trải qua, những câu chuyện tôi đã nghe thuật lại và những chiêm nghiệm
tại mỗi khoảnh khắc trong từng chặn hành trình trên dòng sông đời tôi”.
- Trang Sparknotes cho ta thấy những bước thăng trầm, bước ngoặt
trong sự nghiệp văn chương của Paulo Coelho. Chính bước ngoặt đó đã giúp
Paulo Coelho trở thành một trong những tác giả nổi tiếng nhất hiện nay.
- Cuộc hội thảo “Paulo Coelho và độc giả Việt Nam” diễn ra vào ngày
7/11/2007 do công ty sách Bách Việt tổ chức để giới thiệu đầy đủ về Paulo
Coelho và chia sẻ của người đọc về các tác phẩm của ông. Cuộc hội thảo giúp
cho người đọc hiểu được vì sao Paulo Coelho được xem là “Ông vua Midas”
người có khả năng giúp các nhà xuất bản bán sách thành vàng.
- Tác phẩm “Nhà giả kim” đã được các độc giả và trang mạng đưa ra
rất nhiều nhận định như “Cuốn sách làm thay đổi cuộc đời bạn”, “Những giá
trị sâu sắc về cuộc đời và tình yêu”, “Minh triết về cuộc đời trong Nhà giả
5
kim của Paulo Coelho”, “ Nhà giả kim và bài học quý hơn vàng” hay “Vì sao
giới trẻ mê mẩn sách Nhà giả kim”…Tất cả các nhận định đều cho ta thấy
rằng “Nhà giả kim” là một tác phẩm đáng để đọc và tìm hiểu.
2.3. Những công trình nghiên cứu về triết lý sống
- Nguyễn Hiến Lê với tác phẩm “Tương lai trong tay ta” cho rằng
đường đời con người như một chuyến phiêu lưu, điều quan trọng là những
gì chúng ta mang theo bước vào đường đời và mục đích khi chúng ta bước
vào nó.
- Quyển “Triết lý nhân sinh trong văn hóa Việt Nam” của Khoa Triết
học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội giúp hiểu được những giá trị, cũng
như tính đa dạng, phong phú của triết lý sống trong nền văn hóa Việt Nam
được đúc kết, lưu giữ qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước.
- Nguyễn Gia Linh – Duyên Hải với tác phẩm “Triết lý nhân sinh của
cuộc đời” qua những ví dụ sinh động về đời sống hiện thực sẽ gợi mở được
những điều thú vị, từ đó học được cách đối mặt với những vấn đề trong
cuộc sống, hiểu và nắm được sâu sắc cuộc đời.
- Cuốn sách “Đúng việc” của Giản Tư Trung viết về vấn đề tìm kiếm tự
do, quyền tự lựa chọn những công việc mình thích, làm bất cứ điều gì mình
mong muốn nhưng trong khuôn khổ pháp luật. Tác phẩm còn nhấn mạnh đầu
tư kiến thức cho bản thân là một việc làm đúng đắn và hãy sống, cống hiến
hết mình thì thành công, tự do sẽ tìm đến mỗi người.
- Nhà Triết gia đương đại Luc Ferry với quyển “Học cách sống – khái
luận triết học dành cho thế hệ trẻ” trả lời câu hỏi làm thế nào để sống thanh
thản, hạnh phúc, và tác giả xem triết học như là một cách để ta sống ở đời.
- Andrew Matthews (Dũng Tiến và Thúy Nga dịch) viết trong quyển
“Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi” với một cách nhìn nhận khác hẳn mà
cuộc đời một người thay đổi: từ chỗ bi quan, tưởng chừng mọi thứ đã kết
6
thúc, sang chỗ lạc quan, có thể sẵn sàng bắt tay làm lại từ đầu. Và khi bạn
thay đổi, cuộc sống của bạn sẽ trở nên hạnh phúc.
- Krishnamurti (Lê Tuyên dịch) với tác phẩm “Bạn làm gì với đời
mình” nói về việc con người ai cũng đều trải qua những thứ xáo trộn trong
đời sống, nhưng nếu hiểu được cái tôi của chính mình thì tâm hồn sẽ tự giải
thoát khỏi nỗi thống khổ.
- Mã Vân (Nguyễn Tiến Đạt dịch) với quyển “Triết lý sống của tôi”
đem tới những gợi mở trên nhiều khía cạnh, giúp chúng ta nhớ lại những ước
mơ đã từng ấp ủ, giúp chúng ta vững tin bước tiếp trong cuộc sống đầy chông
gai, thử thách.
- Inamori Kazou (Phạm Hữu Lợi dịch) trong tác phẩm “Cách sống” nói
đến việc hãy biến những suy nghĩ thành hiện thực và đưa ra chân lý “Tâm
quyết định vận mệnh”
Tóm lại, việc xây dựng triết lý sống, hành động cho những ước mơ hoài
bão là một trong những nội dung rất được mọi người đánh giá và xem trọng.
Ở đây tôi muốn dựa trên tư tưởng của Paulo Coelho, xây dựng triết lý sống
cho thanh niên thời đại ngày nay với tư tưởng “Đừng bao giờ từ bỏ ước mơ
của mình! Và mỗi chúng ta hãy sống trọn vẹn với ước mơ của mình” như
chính cách mà tác giả Paulo Coelho đã thực hiện.
3. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ những nội dung cơ bản quan niệm của
Paulo Coelho trong tác phẩm “Nhà giả kim” về ước mơ, về tình yêu, về lẽ
sống, góp phần có cách nhìn nhận, đánh giá, rút ra những bài học để xây dựng
triết lý sống cho thanh niên Việt Nam hiện nay.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể
7
Tác phẩm “Nhà giả kim” của Paulo Coelho và thanh niên Việt Nam
hiện nay.
4.2. Đối tượng
Xây dựng triết lý sống của thanh niên Việt Nam hiện nay qua ảnh
hưởng của Paulo Coelho trong tác phẩm “Nhà giả kim”.
5. Giả thuyết khoa học
Nếu như trong thời đại ngày nay, thanh niên Việt Nam có được triết lý
sống cao đẹp thì họ sẽ có những quan niệm đúng đắn, hành động phù hợp, từ
đó góp sức mình vào công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế xã hội,
xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích nêu trên, đề tài sẽ giải quyết một số nhiệm vụ sau:
Một là, phân tích triết lý sống của Paulo Coelho trong tác phẩm “Nhà
giả kim”
Hai là, giá trị triết lý sống của Paulo Coelho trong tác phẩm “Nhà giả
kim” đối với việc xây dựng triết lý sống của thanh niên Việt Nam hiện nay.
7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn nghiên cứu: nghiên cứu việc xây dựng triết lý sống của
thanh niên Việt Nam hiện nay qua quan niệm của Paulo Coelho trong tác
phẩm “Nhà giả kim”.
- Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu về triết lý sống của thanh niên Việt
Nam trong giai đoạn hiện nay.
8. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng - chủ
nghĩa duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng ta về vấn
đề đạo đức, xây dựng đạo đức, từ đó rút ra được triết lý sống cho thanh niên
hiện nay. Kết hợp với vận dụng các phương pháp khác như: phân tích và tổng
8
hợp, so sánh, trừu tượng hóa và khái quát hóa, thống kê và chú giải tài liệu,
phương pháp điều tra, tiếp cận và nghiên cứu lý thuyết, phương pháp chuyên
gia...
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung chính của luận văn được bố cục làm 2 chương và 5 tiết.
10. Những đóng góp mới về khoa học và luận điểm của luận văn
10.1. Những luận điểm cơ bản
- Thanh niên là lực lượng nòng cốt cho sự phát triển của một quốc gia,
dân tộc, là người đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Thế nên việc xây dựng triết lý sống cho thanh niên hiện nay đóng vai
trò quan trọng cho sự phát triển của Việt Nam.
- Tác phẩm “Nhà giả kim” của Paulo Coelho là một trong những
quyển sách được giới trẻ tìm đọc nhiều nhất, với câu chuyện của Santiago về
hành trình theo đuổi giấc mơ. Cậu đã gặp không ít khó khăn, thử thách nhưng
với lòng dũng cảm, sự chân thành và quyết tâm theo đuổi lý tưởng sống của
mình, cuối cùng cậu đã tìm được nhiều hơn một kho báu.
- Quyển sách “Nhà giả kim” đã đưa ra một triết lý sâu sắc: Đừng bao
giờ từ bỏ ước mơ, hành trình tìm đến ước mơ sẽ giúp thấu hiểu được ý nghĩa
sâu sắc của lý tưởng sống. Thông qua triết lý của tác giả trong tác phẩm “Nhà
giả kim” để thanh niên có sự nhìn nhận và xây dựng cho mình những triết lý
sống.
10.2. Đóng góp mới về khoa học của luận văn
- Về lí luận: Đề tài giúp ta hiểu hơn về hệ giá trị triết lý sống và giá trị
của triết lý sống đối với thanh niên Việt Nam hiện nay qua tác phẩm “Nhà
giả kim” của Paulo Coelho.
9
- Về thực tiễn: Sự tác động tích cực của triết lý sống Paulo Coelho
trong tác phẩm “Nhà giả kim” đối với thanh niên, từ đó rút ra được những
triết lý sống cho thanh niên Việt Nam hiện nay.
10
Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CHO VIỆC NGHIÊN CỨU TRIẾT LÝ SỐNG
CỦA PAULO COELHO TRONG “NHÀ GIẢ KIM”
1.1. Những khái niệm cơ bản
1.1.1. Khái niệm “triết lý sống”
Theo từ điển Tiếng Việt thì triết lý được chia làm 2 loại là danh từ và
động từ.
- Đối với danh từ:
+ Được hiểu là lý luận triết học, ví dụ như triết học phương Đông hay
triết học phương Tây.
+ Đồng thời còn có nghĩa là quan niệm chung của con người về vấn
đề nhân sinh và xã hội, được gọi là triết lý sống.
- Đối với động từ: là những thuyết lý về vấn đề nhân sinh và xã hội, ví
dụ như tính thích triết lý hay triết lý cao xa, hiểu một cách đồng nghĩa
đó là thuyết giáo.
Triết lý sống chính là cuộc sống, là những suy tư về cuộc sống, bằng
cách nào để sống cho khôn ngoan, sáng suốt và hạnh phúc, từ đó có định
nghĩa khác về triết lý sống, đó chính là: Triết lý sống là một nỗ lực không
ngừng của con người đi tìm ra chân lý của cuộc đời. Nhưng chân lý luôn luôn
vượt thoát khỏi ý muốn chiếm đoạt của cuộc đời vì triết lý là sự truy tầm chân
lý. Một khi con người nghĩ đã nắm chắc được nó trong tay thì đó chính là lúc
con người thấy nó vượt khỏi tầm tay của mình. Bởi cuộc sống là sự sống
động, luôn có sự thay đổi nên không thể định thức nó trong một cách diễn tả
hay quan niệm nào được.
Triết lý sống thường gần gũi và dựa trên những phạm trù thuộc về chân
lý, đạo đức, sức mạnh, trí tuệ, tiền tài, địa vị, sống chết…và nó luôn xoay
11
quanh sự thể hiện, đấu tranh, mưu cầu…Nhưng chung quy lại đều mang tính
giáo dục bởi sự đúng đắn, tính nhân quả, sự khích lệ cá nhân, cộng đồng,
mang tính tích cực. Đời người là một thực tại sống động, muôn mặt, thay đổi
một cách linh động nơi mỗi người với hoàn cảnh sống, tính tình, tâm lý, thể lý
của mỗi người rất khác biệt nhau, nên không có cuộc đời nào giống cuộc đời
nào. Vậy nên, mỗi người nhìn cuộc đời một cách khác nhau, có lập trường
sống khác nhau, từ đó mỗi người chọn cho mình triết lý sống đúng đắn, tình
yêu chân chính và ước mơ phù hợp. Bởi triết lý sống là nền tảng tinh thần của
mỗi con người, chi phối và liên quan mật thiết đến định hướng sống của con
người như lý tưởng, niềm tin, thái độ, các quan niệm về thiệc ác, hạnh
phúc…con người có lẽ sống tốt đẹp sẽ vươn lên vượt qua mọi khó khăn trong
cuộc sống. Ngược lại sự khủng hoảng về triết lý sống sẽ có thể dẫn tới đổ vỡ
niềm tin, tinh thần chao đảo, lệnh hướng cuộc sống, dẫn đến những hành động
có hậu quả khôn lường. Tình yêu chân chính giúp con người vượt qua những
chông gai, thử thách, tự nguyện sống vì nhau và sẵn sàng hiến dâng cho nhau
cuộc sống của mình như Virgil đã từng nói “Tình yêu sẽ chiến thắng tất cả”,
tình yêu làm cho cuộc sống tươi đẹp hơn. Ước mơ là khát vọng cho những
điều tốt đẹp mà con người muốn hướng tới trong tương lai, hành trình đi tìm
ước mơ vô cùng gian nan, đầy thử thách nhưng trong hành trình đó con người
sẽ tích lũy được cho mình những triết lý sống, những bài học vô cùng hữu ích.
Với vốn kiến thức thực tế đó sẽ là hành trang quý báu trên bước đường chinh
phục ước mơ trong tương lai.
Triết lý sống chính là một trong những trụ cột quan trọng nhất trong việc
nghiên cứu cuộc sống trong đó cơ bản nhất là tư duy sâu sắc về cuộc sống.
Bởi vậy sự trải nghiệm và thành tựu của một cá nhân hay cộng đồng có thể đo
bằng việc sở hữu các triết lý của họ trong hành trình của cuộc sống.
12
Tóm lại, triết lý sống là những điều được rút ra bởi những trải nghiệm
trong hiện thực và chỉ dẫn, định hướng cho hành động của con người như một
quan niệm nền tảng, cốt lõi làm kim chỉ nam cho cách hành động, xử thế, lối
sống. Từ đó tạo động lực cho mỗi con người có thêm nghị lực vượt qua
những chông gai cuộc đời, thử thách bản thân, làm nên con người của xã hội
mới “Năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám thử thách”.
1.1.2. Khái niệm “thanh niên”
Thanh niên là một khái niệm có thể được hiểu và định nghĩa theo nhiều
cách, tùy thuộc vào nội dung tiếp cận và góc độ nhìn nhận hoặc cấp độ đánh
giá để đưa ra các khái niệm khác nhau về thanh niên.
Về mặt sinh học, các nhà nghiên cứu coi thanh niên là một giai đoạn xác
định trong quá trình “tiến hóa” của cơ thể con người. Các nhà tâm lý học
thường nhìn nhận thanh niên là một giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi thơ còn phụ
thuộc sang hoạt động độc lập với tư cách là một công dân có trách nhiệm.
Dưới góc độ kinh tế học, thanh niên được xem là một lực lượng lao động
xã hội, nguồn bổ sung cho lao động xã hội trên tất cả các lĩnh vực.
Còn đối với các triết gia, văn nghệ sĩ thì thanh niên lại được định nghĩa
bằng cách so sánh hình tượng “thanh niên là mùa xuân của xã hội” và “là bình
minh của cuộc đời”.
Tùy thuộc vào trình độ phát triển kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội, đặc
điểm truyền thống, tuổi thọ bình quân mà mỗi quốc gia có qui định độ tuổi
thanh niên khác nhau. Nhưng hầu hết các nước trên thế giới đều thống nhất
tuổi thanh niên bắt đầu từ 15 hoặc 16. Còn thanh niên kết thúc ở tuổi nào thì
mỗi nước đều có sự khác biệt, có nước qui định là 25 tuổi, có nước qui định là
30 tuổi và cũng có nước qui định là 40 tuổi. Nhưng xu hướng chung là nâng
dần giới hạn kết thúc của tuổi thanh niên.
13
Theo Liên hợp quốc thì thanh niên là nhóm người từ 15 đến 24 tuổi chủ
yếu dựa trên cơ sở phân biệt các đặc điểm tâm sinh lý và hoàn cảnh xã hội so
với các nhóm lứa tuổi khác. Nhưng trong công ước Liên hợp quốc về quyền
trẻ em, tại điều 1 phần I lại khẳng định “trẻ em là mọi người dưới 18 tuổi”.
Ở Việt Nam có một thời gian dài tuổi thanh niên được hiểu gần như
đồng nhất với tuổi đoàn viên (từ 15 đến 28 tuổi). Ngày nay do điều kiện xã
hội, kinh tế, chính trị có sự phát triển, thời gian học tập cùng với nhiều đặc
điểm khác nên độ tuổi của thanh niên đã có sự thay đổi từ 15 đến 30 tuổi. Khi
đến 30 tuổi tức là hết tuổi đoàn viên thì người đoàn viên vẫn có thể tự nguyện
sinh hoạt trong tổ chức Đoàn và tham gia vào Hội liên hiệp thanh niên hoặc
các tổ chức khác của Đoàn và phong trào thanh niên đến 35 tuổi.
Tại kỳ họp thứ 8, khóa XI, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam thông qua Luật thanh niên với nội dung như sau: “Thanh niên quy
định trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi
tuổi” [17, 3]. Đây là thời kỳ sung sức nhất của mỗi con người về thể chất, có
sự phát triển mạnh về trí tuệ, nhạy bén, năng động, sáng tạo, có nhiều ước mơ,
hoài bão. Thanh niên nước ta là một tầng lớp xã hội rộng lớn, luôn có những
đóng góp quan trọng trong các giai đoạn lịch sử phát triển của đất nước.
Qua đó cho thấy thanh niên là một lực lượng hết sức quan trọng đối với
sự phát triển của một đất nước. Thế nên, thế hệ thanh niên cần có lý tưởng
sống, xác định được ước mơ hoài bão, khả năng tri thức của bản thân nhằm
góp phần xây dựng xã hội giàu mạnh.
1.2. Cuộc đời và sự nghiệp của Paulo Coelho
1.2.1. Cuộc đời của Paulo Coelho
Cuộc đời của Paulo Coelho có thể được chia thành ba giai đoạn:
- Giai đoạn đầu là lúc còn nhỏ khi đang ấp ủ giấc mơ là một nhà văn và
sự phản kháng với ý muốn cho con trở thành luật sư của ba mẹ Paulo.
14
- Giai đoạn thứ hai là những bước đi đầu tiên trên con đường thực hiện
ước mơ.
- Giai đoạn thứ ba là sau khi đã trở thành một nhà văn nổi tiếng.
Ta thấy rằng bản thân cuộc đời của Paulo đã là một bài học cho con
đường thực hiện ước mơ, hoài bão của mỗi người.
1. Paulo Coelho sinh năm 1947 tại Rio de Janeiro, Brazil. Năm 40 tuổi
ông mới bắt đầu viết và xuất bản quyển sách đầu tiên. Ông được xem là nhà
văn “còn sống” với các tác phẩm được đọc nhiều nhất thế giới. Tuy lượng tác
phẩm đến nay chỉ trên 20 cuốn nhưng đã phát hành đến 86 triệu bản tại 150
quốc gia. Tuổi thơ của Paulo Coelho được đánh dấu bởi những thái độ và
hành động phản kháng nhằm chống đối lại những ép buộc, gò bó của gia đình;
chống đối những nghiêm ngặc, hà khắc của trường dòng nơi ông theo học. Bố
là kỹ sư nên rất mong ông sẽ nối nghiệp của mình nhưng ngay khi mới 15 tuổi
ông đã bày tỏ ước nguyện muốn trở thành nhà văn. Mẹ ông đã rất ngạc nhiên
về điều này, bà muốn ông phải tìm hiểu thật rõ, kỹ xem ngành này liệu có phù
hợp hay không. Sau khi tìm hiểu xong ông đã trả lời bà với những câu từ và
lời lẽ chắc chắn về các phương diện như: Một nhà văn thì hình thức bên ngoài
phải như thế nào? Cách sử dụng từ và chất văn ra sao? Phương pháp, cách
thức viết văn cần những điều gì? Đặc biệt ông cho rằng “Khi được hỏi đang
đọc gì, nhà văn luôn nhắc đến một cuốn sách mà chưa ai từng nghe nói đến.”
[18], từ đó mới thể hiện được điểm đặc biệt, chất riêng của mỗi nhà văn, tạo
dấu ấn, cái tôi trong văn học.
Sau khi nghe những lời của Paulo Coelho, mẹ của ông lại càng ngạc
nhiên nhưng lo sợ trước xu hướng có vẻ bất thường này. Năm ông 17 tuổi, gia
đình đưa ông vào điều trị tại một bệnh viện tâm thần. Ba lần ông tìm cách
thoát khỏi nơi này và chỉ thực sự trở lại cuộc sống gia đình năm 20 tuổi. Về
15
việc này ông cho rằng cha mẹ ông không còn cách nào khác mà chỉ muốn cứu
ông thôi. Sau đó ông ghi tên học ngành luật nhưng chỉ một năm thì bỏ học.
2. Năm 1970, khi 23 tuổi, Paulo Coelho đi du lịch sang các nước Peru,
Bolivia, Chile, Mexico rồi đến Châu Âu và Bắc Phi. Hai năm sau, ông về lại
Brazil, tham gia tích cực vào phong trào hippie, lúc này đang phát triển mạnh.
Ông gặp Raul Seixas và trở thành người viết ca từ cho nhà soạn nhạc và ca sĩ
nổi tiếng này. Trong nhiều năm, cả hai đã làm nổi lên phong trào nhạc rock và
gây được tiếng vang lớn. Thời gian này ông làm quen và chẳng bao lâu kết
hôn với họa sĩ Cristine. Cuộc đời nhiều biến động của Paulo Coelho lại ghi
thêm một sự kiện đáng nhớ: do tham gia nhiều tổ chức văn hóa nghệ thuật,
năm 1974, ông bị bắt giam và bị cho là có nhiều hoạt động nhằm lật đổ chế độ
độc tài Brazil, may nhờ hồ sơ ghi lại những năm ở bệnh viện tâm thần nên
ông sớm được thả. Sau đó, ông tham gia viết bài cho các tạp chí ca nhạc, cho
đến năm 1978, không chịu nổi nhịp sống nhàm chán, ông bỏ việc, bỏ luôn cả
vợ để trở lại Châu Âu du lịch. Ông dừng chân tại Hà Lan, Pháp, Tây Ban Nha
và trên con đường hành hương Compostelle, ông quyết định trở thành tín đồ
đạo Cơ đốc và bắt đầu quyết tâm hơn vào việc thực hiện ước mơ trở thành
nhà văn mà ông từng ấp ủ từ hồi nhỏ.
3. Tuy thời gian cầm bút của Paulo Coelho không quá lâu nhưng cũng đủ
để ông thu hút hàng chục triệu đọc giả, thuộc nhiều tầng lớp, nhiều nền văn
hóa khác nhau. Sự thành công này dựa vào các tác phẩm của Paulo đầy tính
nhân văn, nội dung câu chuyện chủ yếu là lấy cảm hứng từ những trải nghiệm
cuộc sống vô cùng phong phú của ông, kết hợp với văn phong nhẹ nhàng,
giản dị, dễ hiểu đã đi nhanh vào lòng người đọc. Dù đã rất nổi tiếng và là
thành viên của Viện Hàn lâm văn học của Brazil 2002 nhưng trên quê hương
mình thì ông lại bị đã kích. Mặc dù vậy, ông trả lời “Tôi nghĩ là nhà văn cứ
việc viết, nhà phê bình thì bình phẩm, đọc giả thì đọc sách. Còn chuyện sách
- Xem thêm -