Tài liệu Lý luận của chủ nghĩa mác con người và vấn đề con người trong sự nghiệp cnh - hđh đất nước

tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Lêi më ®Çu Ph¸t triÓn con ng­êi lµ môc tiªu cao c¶ nhÊt c¶ nhÊt cña toµn nh©n lo¹i. Lµn sãng v¨n minh thø ba ®ang ®­îc loµi ng­êi tíi mét kØ nguyªn míi, më ra bao kh¶ n¨ng ®Ó hä t×m ra nh÷ng con ®­êng tèi ­u ®i tíi t­¬ng lai. Trong bèi c¶nh ®ã sù tan r· cña hÖ thèng x· héi chñ nghÜa cµng lµm cho c¸c t­ t­ëng tù do t×m kiÕm con ®­êng kh¶ quan nhÊt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt Nam cµng dÔ ®i ®Õn phñ nhËn vai trß vµ kh¶ n¨ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin. Trong thùc tÕ, kh«ng Ýt ng­êi rÏ ngang ®i t×m kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®ã trong chñ nghÜa t­ b¶n. NhiÒu ng­êi trë vÒ phôc sinh vµ t×m sù hoµn thiÖn con ng­êi trong c¸c t«n gi¸o vµ hÖ t­ t­ëng truyÒn thèng, con ng­êi l¹i “s¸ng t¹o” ra nh÷ng t­ t­ëng, t«n gi¸o míi cho “phï hîp” h¬n víi con ng­êi ViÖt Nam hiÖn nay. Song nh×n nhËn l¹i mét c¸ch thËt sù kh¸ch quan vµ khoa häc sù tån t¹i cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin trong x· héi ta, cã lÏ kh«ng ai phñ nhËn ®­îc vai trß ­u tréi vµ triÓn väng cña nã trong sù ph¸t triÓn con ng­êi. Trªn c¬ së vËn dông khoa häc vµ s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ con ng­êi t¹i héi nghÞ lÇn thø t­ cña ban chÊp hµnh trung ­¬ng kho¸ VII, §¶ng ta ®· ®Ò ra vµ th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt Nam toµn diÖn víi t­ c¸ch quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt Nam toµn diÖn víi t­ c¸ch lµ “®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi. §ã lµ “con ng­êi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c­êng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc”. Ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt Nam toµn diÖn - ®ã còng chÝnh lµ ®éng lùc, lµ môc tiªu nh©n ®¹o cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ mµ chóng ta ®ang tõng bÐc tiÕn hµnh. Bëi lÏ, ng­êi lao ®éng n­íc ta ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi vµ trong sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, th× chÊt l­îng ng­êi lao ®éng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. NghÞ quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh: “N©ng cao d©n trÝ, båi d­ìng vµ ph¸t huy nguån lùc to lín cña con ng­êi ViÖt Nam lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸”. 1 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Thùc tiÔn ®· chøng tá r»ng kh«ng cã ng­êi lao ®éng chÊt l­îng cao. Chóng ta kh«ng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ, ®­a n­íc ta tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu. Nh­ng còng chÝnh v× nghÌo nµn, l¹c hËu vÒ kinh tÕ mµ chÊt l­îng cña ng­êi lao ®éng n­íc ta ch­a cao. §Ó tho¸t khái c¸i vßng luÈn quÈn nµy vµ t¹o ®µ cho b­íc ph¸t triÓn tiÕp theo cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, th× mét n­íc ®ang cßn ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn l©u bÒn, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng, ph¸t triÓn con ng­êi, n©ng cao dÇn chÊt l­îng cña ng­êi lao ®éng. Do nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò con ng­êi, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ta hiÖn nay, nªn em ®· chän ®Ò tµi tiÓu luËn: Lý luËn cña chñ nghÜa M¸c vÒ con ng­êi vµ vÊn ®Ò con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . §Ó hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña ThÇy 2 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Néi dung ch­¬ng i. lý luËn cña chñ nghÜa m¸c vÒ con ng­êi. I.B¶n chÊt cña con ng­êi. a. Quan ®iÓm cña c¸c nhµ triÕt häc tr­íc M¸c vÒ con ng­êi: Cã thÓ nãi vÊn ®Ò con ng­êi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña thÕ giíi tõ tr­íc tíi nay. §ã lµ vÊn ®Ò mµ lu«n ®­îc c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu ph©n tÝch mét c¸ch s©u s¾c nhÊt. Kh«ng nh÷ng thÕ trong nhiÒu ®Ò tµi khoa häc cña x· héi x­a vµ nay th× ®Ò tµi con ng­êi lµ mét trung t©m ®­îc c¸c nhµ nghiªn cøu cæ ®¹i ®Æc biÖt chó ý. C¸c lÜnh vùc t©m lý häc, sinh häc, y häc, triÕt häc, x· héi häc.v.v...Tõ rÊt sím trong lÞch sö ®· quan t©m ®Õn con ng­êi vµ kh«ng ngõng nghiªn cøu vÒ nã. Mçi lÜnh vùc nghiªn cøu ®ã ®Òu cã ý nghÜa riªng ®èi v­ãi sù hiÓu biÕt vµ lµm lîi cho con ng­êi. H¬n bÊt cø mét lÜnh vùc nµo kh¸c, lÜnh vùc triÕt häc l¹i cã nhiÒu m©u thuÉn trong quan ®iÓm, nhËn thøc vµ nã ®· g©y nªn sù ®Êu tranh kh«ng biÕt khi nµo dõng. Nh÷ng lËp tr­êng chÝnh trÞ tr×nh ®é nhËn thøc vµ t©m lý cña nh÷ng ng­êi nghiªn cøu kh¸c nhau vµ do ®ã ®· ®­a ra nh÷ng t­ t­ëng h­íng gi¶i quyÕt kh¸c nhau. Khi ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò con ng­êi c¸c nhµ triÕt häc ®Ó tù hái: Thùc chÊt con ng­êi lµ g× vµ ®Ó t×m c¸ch tr¶ lêi c©u hái ®ã ph¶i gi¶i quyÕt hµng lo¹t m©u thuÉn troch chÝnh con ng­êi. Khi ph©n tÝch c¸c nhµ triÕt häc cæ ®¹i coi con ng­êi lµ mét tiÓu vò trô, lµ mét thùc thÓ nhá bÐ trong thÕ giíi réng lín, b¶n chÊt con ng­êi lµ b¶n chÊt vò trô. Con ng­êi lµ vËt cao quý nhÊt trong trêi ®Êt, lµ chóa tÓ cña mu«n loµi. ChØ ®øng sau thÇn linh. Con ng­êi ®­îc chia lµm hai phÇn lµ phÇn x¸c vµ phÇn hån. Chñ nghÜa duy t©m vµ t«n gi¸o th× cho r»ng: PhÇn hån lµ do th­îng ®Õ sinh ra; quy ®Þnh, chi phèi mäi ho¹t ®éng cña phÇn x¸c, linh hoßn con ng­êi tån t¹i m·i m·i. Chñ nghÜa duy vËt th× ng­îc l¹i hä cho r»ng phÇn x¸c quyÕt ®Þnh vµ chi phèi phÇn hån, kh«ng cã linh hån nµo lµ bÊt tö c¶, vµ qu¸ tr×nh nhËn thøc ®ã kh«ng ngõng ®­îc ph¸t hiÖn. Cµng ngµy c¸c nhµ triÕt häc t×m ra ®­îc b¶n chÊt cña con ng­êi vµ kh«ng ngõng kh¾c phôc lý luËn tr­íc ®ã. 3 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc TriÕt häc thÕ kû XV - XVIII ph¸t triÓn quan ®iÓm triÕt häc vÒ con ng­êi trªn c¬ së khoa häc tù nhiªn ®· kh¾c phôc vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn. Chñ nghÜa duy vËt m¸y mãc coi con ng­êi nh­ mét bé m¸y vËn ®éng theo mét quy luËt cæ. Häc chñ nghÜa duy t©m chñ quan vµ thuyÕt kh«ng thÓ biÕt mét mÆt coi c¸i t«i vµ c¶m gi¸c cña c¸i t«i lµ trung t©m s¸ng t¹o ra c¸i kh«ng t«i, mÆt kh¶ cho r»ng c¸i t«i kh«ng cã kh¶ n¨ng v­ît qu¸ c¶m gi¸c cña m×nh nªn vÒ b¶n chÊt lµ nhá bÐ yÕu ít, phô thuéc ®Êng tíi cao. C¸c nhµ triÕt häc thuéc mét mÆt ®Ò cao vai trß s¸ng t¹o cña lý tÝnh ng­êi, mÆt kh¸c coi con ng­êi, mÆt kh¸c coi con ng­êi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ hoµn c¶nh. C¸c nhµ triÕt häc cæ ®iÓn ®øc, tõ Cart¬ ®Õn Heghen ®· ph¸t triÓn quan ®iÓm triªt häc vÒ con ng­êi theo h­íng cña chñ nghÜa duy t©m. §Æc biÖt Heghen quan niÖm con ng­êi lµ hiÖn th©n cña ý niÖm tuyÖt ®èi lµ con ng­êi ý thøc vµ do ®ã ®êi sèng con ng­êi chØ ®­îc xem xÐt vÌ mÆt tinh thÇn Song Heghen còng lµ ng­êi ®Çu tiªn th«ng qua viÖc xem xÐt c¬ chÕ ho¹t ®éng cña ®êi sèng tinh thÇn mµ ph¸t hiÖn ra quy luËt vÒ sù ph¸t triÓn cña ®êi sèng tinh thÇn c¸ nh©n. §ång thêi Heghen còng ®· nghiªn cøu b¶n chÊt qu¸ tr×nh t­ duy kh¸i qu¸t c¸c quy luËt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®ã. Sau khi ®o¹n tuyÖt víi chñ nghÜa duy t©m Heghen, ph¬ b¸ch ®· phª ph¸n tÝnh siªu tù nhiªn, phi thÓ x¸c trong quan niÖm triÕt häc Heghen, «ng quan niÖm con ng­êi lµ s¶n phÈm c¶u tù nhiªn, cã b¶n n¨ng tù nhiªn, lµ con ng­êi sinh häc trùc quan, phô thuéc vµo hoµn c¶nh, «ng ®· sö dông thµnh tùu cña khoa häc tù nhiªn ®Ó chøng minh mèi liªn hÖ kh«ng thÓ chia c¾t cña t­ duy víi nh÷ng qu¸ tr×nh vËt chÊt diÔn ra trong c¬ thÓ con ng­êi, song khi gi¶i thÝch con ng­êi trong mèi liªn hÖ céng ®ång th× ph¬ b¸ch l¹i r¬i vµo lËp tr­êng cña chñ nghÜa duy t©m. Tãm l¹i: C¸c quan niÖm triÕt häc nãi trªn ®· ®i ®Õn nh÷ng c¸c thøc lý luËn xem xÐt ng­êi mét c¸ch trõu t­îng. §ã lµ kÕt qu¶ cña viÖc tuyÖt ®èi ho¸ phÇn hån thµnh con ng­êi trõu t­îng. Tù ý thøc cßn chñ nghÜa duy vËt trùc quan th× tuyÖt ®èi ho¸ phÇn x¸c thµnh con ng­êi trõu t­îng. Sinh häc, tuy nhiªn hä vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¸c quan niÖm nãi trªn ®Òu ch­a chó ý ®Çy ®ñ ®Õn b¶n chÊt con ng­êi. 4 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Sau nµy chñ nghÜa M¸c ®· kÕ thõa vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ ®ã, ®ång thêi ph¸t triÓn nh÷ng quan niÖm vÒ con ng­êi ®· cã trong c¸c häc thuyÕt triÕt häc tr­íc ®©y ®Ó ®i tíi quan niÖm vÒ con ng­êi thiÖn thùc, con ng­êi thùc tiÔn c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi víi t­ cd¸ch lµ con ng­êi hiÖn thùc. Con ng­êi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi ®ång thêi võa lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. b. Con ng­êi lµ chñ thÓ sinh ®éng nhÊt cña x· héi. Sù “sinh ®éng” ë ®©y cã nghÜa lµ con ng­êi cã thÓ chinh phôc tù nhiªn, cØa t¹o tù nhiªn. Tuy r»ng con ng­êi ®· bá xa giíi ®éng vËt trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ nh­ng nh­ thÕ kh«ng cã nghÜa lµ con ng­êi ®· lét bá tÊt c¶ nh÷ng c¸i tù nhiªn ®Ó kh«ng cßn mét sù liªn hÖ nµo víi tæ tiªn cña m×nh. Con ng­êi lµ s¶n phÈm tù nhiªn, lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ l©u dµi cña giíi h÷u sinh, ®· lµ con ng­êi th× ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n sinh tr­ëng, tö vong, mçi con ng­êi ®Òu cã nhu cÇu ¨n, mÆc ë, sinh ho¹t... Song con ng­êi khong ph¶i lµ ®éng vËt thuÇn tuý nh­ c¸c ®éng vËt kh¸c mµ xÐt trªn khÝa c¹nh x· héi th× con ng­êi lµ ®éng vËt cã tÝnh x· héi, con ng­êi lµ s¶n phÈm cña x· héi, mang b¶n tÝnh x· héi. Nh÷ng yÕu tè x· héi lµ tÊt c¶ nh÷ng quan hÖ, nh÷ng biÕn ®æi xuÊt hiÖn do ¶nh h­ëng cña c¸c ®iÒu kiÖn x· héi kh¸c nhau, nh÷ng quy ®Þnh vÒ mÆt x· héi to¹ nªn con ng­êi. Con ng­êi chØ cã thÓ tån tÞa ®­îc khi tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt cña c¶i vËt chÊt ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu m×nh vµ chÝnh lao ®éng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh h×nh thµnh con ng­êi vµ ý thøc. Lao ®éng lµ nguån gèc duy nhÊt cña vËt chÊt, vËt chÊt quyÕt ®Þnh tinh thÇn theo logic th× lao ®éng lµ nguån gèc cña v¨n ho¸ vËt chÊt vµ tinh thÇn. MÆt kh¸c trong lao ®éng con ng­êi quan hÖ víi nhau trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, ®ã lµ nh÷ng quan hÖ nÒn t¶ng ®Ó tõ ®ã h×nh thµnh c¸c quan hÖ x· héi kh¸c trong c¸c lÜnh vùc ®êi sèng vµ tinh thÇn. ChÝnh v× con ng­êi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi cho nªn con ng­êi chÞu sù chi phèi cña m«i tr­êng tù nhiªn vµ x· héi cïng c¸c quy luËt biÕn ®æi cña chóng. C¸c quy luËt tù nhiªn nh­ quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a c¬ thÓ vµ m«i tr­êng, quy luËt vÒ qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt... t¸c ®éng t¹o nªn ph­¬ng diÖn sinh häc cña con ng­êi. C¸c quy luËt t©m lý, ý thøc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng trªn nÒn 5 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc t¶ng sinh häc cña con ng­êi h×nh thµnh t­ t­ëng t×nh c¶m kh¸t väng niÒm tin, ý chÝ. C¸c quy luËt x· héi quy ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi, ®iÒu chØnh hµnh vi cña con ng­êi. HÖ thèng c¸c quy luËt trªn còng t¸c ®éng lªn con ng­êi, t¹o nªn thÓ thèng nhÊt hoµn chØnh gi÷a sinh häc c¸i x· héi trong con ng­êi. Víi t­ c¸ch lµ con ng­êi x· héi, lµ con ng­êi ho¹t ®éng thùc tiÔn con ng­êi s¶n xuÊt vµ cña c¶i vËt chÊt, t¸c ®éng vµo tù nhiªn ®Ó c¶i t¹o tù nhiªn, con ng­êi lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. Nh­ vËy con ng­êi võa do tù nhiªn sinh ra, bÞ phô thuéc vµo tù nhiªn võa t¸c ®éng vµo tù nhiªn. T×nh c¶m thèng trÞ tù nhiªn chØ cã con ng­êi míi kh¾c phôc ®­îc tù nhiªn b»ng c¸ch t¹o ra nh÷ng vËt chÊt, hiÖn t­îng kh«ng nh­ tù nhiªn b»ng c¸ch to¹ ra nh÷ng vËt chÊt, hiÖn t­îng kh«ng nh­ tù nhiªn vèn cã b»ng c¸ch ®ã con ng­êi ®· biÕn ®æi bé mÆt cña tù nhiªn, b¾t tù nhiªn ph¶i phôc vô con ng­êi. Tuy nã lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn. Mét ®iÒu ch¾c ch¾n r»ng cã con ng­êi chØ cã thÓ thèng trÞ tù nhiªn nÕu biÕt tu©n theo vµ n¾m b¾t c¸c quy luËt cña chÝnh b¶n th©n ®ã. Qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn, con ng­êi còng t¹o ra lÞch sö cho m×nh. Con ng­êi kh«ng nh÷ng lµ s¶n phÈm cña x· héi mµ con ng­êi cßn lµ chñ thÓ c¶i t¹o chóng. B»ng mäi ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt con ng­êi s¸ng t¹o ra toµn bé nÒn v¨n ho¸ vËt chÊt, tinh thÇn. B»ng ho¹t ®éng c¸ch m¹ng. Con ng­êi ®¸nh dÊu thªm c¸c trang sö míi cho chÝnh m×nh mÆc dï tù nhiªn vµ x· héi ®Òu vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan song qu¸ tr×nh vËn ®éng cña con ng­êi lu«n xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu, ®éng c¬ vµ høng thó, theo ®uæi nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh vµ do ®ã ®· t×m c¸ch h¹n chÕ hoÆc më réng ph¹m vi t¸c dông cu¶ quy luËt cho phï hîp víi nhu cÇu vµ môc ®Ých cña m×nh. NÕu kh«ng cã con ng­êi víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ sinh ®éng nhÊt cña x· héi th× kh«ng thÓ cã x· héi, kh«ng thÓ cã sù vËn ®éng cña x· héi mµ v­ît lªn tÊt c¶ chÝnh lµ cña c¶i vËt chÊt. II. Quan ®iÓm chñ nghÜa M¸c vÒ con ng­êi. Chñ nghÜa x· héi do con ng­êi vµ v× von ng­êi. Do vËy, h×nh thµnh míi quan hÖ ®óng ®¾n vÒ con ng­êi vÒ vai trß cña con ng­êi trong sù ph¸t triÓn x· héi nãi chung, trong x· héi chñ nghÜa nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña thÕ giíi quan M¸c - Lªnin. 6 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin con ng­êi lµ kh¸i niÖm chØ nh÷ng c¸ thÓ ng­êi nh­ mét chØnh thÓ trong sù thèng nhÊt gi÷a mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi cña nã. Con ng­êi lµ s¶n phÈm cña sù tiÕn ho¸ l©u dµi tõ giíi tù nhiªn vµ giíi sinh vËt. Do vËy nhiÒu quy luËt sinh vËt häc cïng tån t¹i vµ t¸c ®éng ®Õn con ng­êi. §Ó tån t¹i víi t­ c¸ch lµ mét con ng­êi tr­íc hÕt con ng­êi còng ph¶i ¨n, ph¶i uèng... §iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao M¸c cho r»ng co ng­êi tr­íc hÕt ph¶i ¨n, mÆc ë råi míi lµm chÝnh trÞ. Nh­ng chØ dõng l¹i ë mét sè thuéc tØnh sinh häc cña con ng­êi th× kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®­îc b¶n chÊt cña con ng­êi. Kh«ng chØ cã “con ng­êi lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi” mµ thùc ra quan ®iÓm cña M¸c lµ mét quan ®iÓm toµn diÖn. M¸c vµ Anghen nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh l¹i quan ®iÓm cña nh÷ng nhµ triÕt häc ®i tr­íc r»ng. Con ng­êi lµ mét bé phËn cña giíi tù nhiªn, lµ mét ®éng vËt x· héi, nh­ng kh¸c víi hä, M¸c, Anghen; xem xÐt mÆt tù nhiªn cña con ng­êi, nh­ ¨n, ngñ, ®i l¹i, yªu thÝch... Kh«ng cßn hoµn mang tÝnh tù nhiªn nh­ ë con vËt mµ ®· ®­îc x· héi ho¸. M¸c viÕt: “B¶n chÊt cña con ng­êi kh«ng ph¶i lµ mét c¸i trõu t­îng cè h÷u cña c¸ nh©n riªng biÖt. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã b¶n chÊt cña con ng­êi lµ tæng hoµ cña nh÷ng mèi quan hÖ x· héi” con ng­êi lµ sù kÕt hîp gi÷a mÆt tù nhiªn vµ mÆt x· héi nªn M¸c nhiÒu lÇn ®· so s¸nh con ng­êi víi con vËt, so s¸nh con ng­êi víi nh÷ng con vËt cã b¶n n¨ng gÇn gièng víi con ng­êi... Vµ ®Ó t×m ra sù kh¸c biÖt ®ã. M¸c ®· chØ ra sù kh¸c biÖt ë nhiÒu chç nh­ chØ cã con ng­êi lµm ra t­ liÖu sinh ho¹t cña m×nh, con ng­êi biÕn ®æi tù nhiªn theo quy luËt cña tù nhiªn, con ng­êi lµ th­íc ®o cña v¹n vËt, con ng­êi s¶n xuÊt ra c«ng cô s¶n xuÊt... LuËn ®iÓm xem con ng­êi lµ sinh vËt biÕt chÕ t¹o ra c«ng cô s¶n xuÊt ®­îc xem lµ luËn ®iÓm tiªu biÓu cña chñ nghÜa M¸c vÒ con ng­êi. LuËn ®iÓm cña M¸c coi “B¶n chÊt cña con ng­êi lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi” M¸c hoµn toµn kh«ng cã ý phñ nhËn vai trß cña c¸c yÕu tè vµ ®Æc ®iÓm sinh häc cña con ng­êi, «ng chØ ®èi lËp luËn ®iÓm coi con ng­êi ®¬n thuÇn nh­ mét phÇn cña giíi tù nhiªn cßn bá qua, kh«ng nãi g× ®Õn mÆt x· héi cña con ng­êi. Khi x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña con ng­êi tr­íc hÕt M¸c nªu bËt c¸i chung, c¸i kh«ng thÓ thiÕu vµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh lµm cho con ng­êi trë thµnh mét con 7 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc ng­êi. Sau, th× khi nãi ®Õn “Sù ®Þnh h­íng hîp lý vÒ mÆt sinh häc” Lªnin còng chØ b¸c bá c¸c yÕu tè x· héi th­êng xuyªn t¸c ®éng vµ ¶nh h­ëng to lín ®èi víi b¶n chÊt vµ sù ph¸t triÓn cña con ng­êi. ChÝnh Lªnin còng ®· kh«ng t¸n thµnh quan ®iÓm cho r»ng mä ng­êi ®Òu ngang nhau vÒ mÆt sinh häc. ¤ng viÕt “thùc hiÖn mét sù b×nh ®¼ng vÒ søc lùc vµ tµi n¨ng con ng­êi th× ®ã lµ mét ®iÒu ngu xuÈn... Nãi tíi b×nh ®¼ng th× ®ã lu«n lu«n lµ sù b×nh ®¼ng x· héi, b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ chØ kh«ng ph¶i lµ sù b×nh ®¼ng vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc cña c¸ nh©n”. §Ó kh¼ng ®Þnh cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña x· héi loµi ng­êi lµ sù thay thÕ lÉn nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, M¸c ®· nãi tíi viÖc lÊy sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng­êi lµm th­íc ®o chung cho sù ph¸t triÓn x· héi, M¸c cho r»ng xu h­íng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®­îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi bao gåm con ng­êi vµ nh÷ng c«ng cô lao ®éng do con ng­êi t¹o ra, sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi, tù nã ®· nãi lªn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi qua viÖc con ng­êi ®· chiÕm lÜnh x· héi vµ sö dông ngµy cµng nhiÒu lùc l­îng tù nhiªn víi t­ c¸ch lµ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng sèng cña chÝnh con ng­êi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong s¶n xuÊt. S¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cnµg t¨ng. ViÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt tËp thÓ b»ng lùc l­îng cña toµn x· héi vµ sù ph¸t triÓn míi cña nÒn s¶n xuÊt do nã mang l¹i sÏ cÇn ®Õn nh÷ng con ng­êi hoµn toµn míi. Nh÷ng con ng­êi cã n¨ng lùc ph¸t triÓn toµn diÖn vµ ®Õn l­ît nã, nÒn s¶n xuÊt sÏ t¹o nªn nh÷ng con ng­êi míi, sÏ lµm nªn nh÷ng thµnh viªn trong x· héi cã kh¶ n¨ng sö dông mét c¸ch toµn diÖn n¨ng lùc ph¸t triÓn cña m×nh theo M¸c "ph¸t triÓn s¶n xuÊt v× sù phån vinh cña x· héi, v× cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n cho mçi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi vµ ph¸t triÓn con ng­êi toµn diÖn lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt ®Ó lµm t¨ng thªm nÒn s¶n xuÊt x· héi" ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n n÷a, M¸c coi sù kÕt hî chÆt chÏ gi÷a ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn con ng­êi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh mÏ ®Ó c¶i biÕn x· héi. Con ng­êi kh«ng chØ lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt lµ yÕu tè hµng ®Çu, yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong lùc l­îng s¶n xuÊt cña x· héi mµ 8 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc h¬n n÷a, con ng­êi cßn ®ãng vai trß lµ chñ thÓ ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh lÞch sö. Th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chËt con ng­êi s¸ng t¹o ra lÞch sö cña m×nh, lÞch sö 7cña x· héi loµi ngoµi. Tõ ®ã quan niÖm ®ã M¸c kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi cã ý nghÜa lµ sù ph¸t triÓn phong phó b¶n chÊt con ng­êi, coi nh­ lµ mét môc ®Ých tù th©n. Bëi vËy theo M¸c ý nghÜa lÞch sö môc ®Ých cao c¶ cña sù ph¸t triÓn x· héi lµ ph¸t triÓn con ng­êi toµn diÖn, n©ng cao n¨ng lùc vµ phÈm gi¸ con ng­êi, gi¶i phãng con ng­êi, lo¹i trõ ra khái cuéc sèng con ng­êi ®Ó con ng­êi ®­îc sèng víi cuéc sèng ®Ých thùc. Vµ b­íc quan träng nhÊt trªn con ®­êng ®ã lµ gi¶i phãng con ng­êi vÒ mÆt x· héi. §iÒu ®ã cho thÊy trong quan niÖm cña M¸c thùc chÊt cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö x· héi loµi ng­êi lµ v× con ng­êi, v× cuéc sèng ngµy cnµg tèt ®Ñp h¬n cho con ng­êi, ph¸t triÓn con ng­êi toµn diÖn vµ gi¶i phãng con ng­êi, nãi theo Anghen lµ ®­a con ng­êi tõ v­¬ng quèc cña tÊt yÕu sang v­¬ng quèc cña tù do, con ng­êi cuèi cïng còng lµ ng­êi t«n t¹i cña x· héi cña chÝnh m×nh, ®ång thêi còng trë thµnh ng­êi chñ cña tù nhiªn, ng­êi chñ b¶n th©n m×nh. §ã lµ qu¸ tr×nh mµ nh©n lo¹i ®· tù t¹o ra cho m×nh nh÷ng ®iÒu kiÖn, nh÷ng kh¶ n¨ng cho chÝnh m×nh nh»m ®em l¹i sù ph¸t triÓn toµn diÖn, tù do vµ hµi hoµ cho mçi con ng­êi trong céng ®ång nh©n lo¹i t¹o cho con ng­êi n¨ng lùc lµm chñ tiÕn tr×nh lÞch sö cña chÝnh m×nh. Quan niÖm cña M¸c vÒ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn x· héi lÊy sù ph¸t triÓn cña con ng­êi lµm th­íc ®o chung cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh trong bèi c¶nh lÞch sö cña x· héi loµi ng­êi. Ngµy nay loµi ng­êi ®ang sèng trong bèi c¶nh quèc tÕ ®Çy nh÷ng biÕn ®éng, céng ®ång thÕ giíi ®ang thÓ hiÖn hÕt søc râ rµng tÝnh ®a d¹ng trong c¸c h×nh thøc ph¸t triÓn cña nã x· héi loµi ng­êi kÓ tõ thêi tiÒn sö cho ®Õn nay bao giê còng lµ mét hÖ thèng thèng nhÊt tuy nhiªn còng lµ mét hÖ thèng hÕt søc phøc t¹p vµ chÝnh v× sù phøc t¹p ®ã ®· t¹o nªn tÝnh kh«ng ®ång ®Òu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c n­íc, c¸c khu vùc kh¸c nhau. §Õn l­ît m×nh, tÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña sù ph¸t triÓn nµy l¹i h×nh thµnh nªn mét bøc tranh nhiÒu mµu s¾c vÒ ®Þnh h­íng nµo, th× mäi ®Þnh h­íng ph¸t triÓn vÉn ph¶i h­íng tíi gi¸ trÞ nh©n v¨n cña nã - tíi sù ph¸t triÓn con ng­êi. 9 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc X· héi bao giê còng tån t¹i nhiÒu giai cÊp ®ã ®iÒu quan träng lµ giai cÊp ®ã cã phôc tïng ®­îc lßng d©n hay kh«ng. Tr¶i qua thêi kú ph¸t triÓn cña x· héi lo¹i ng­êi chØ cã giai cÊp v« s¶n lµ giai cÊp ®¸p øng ®Çy ®ñ mäi quy luËt cña cuéc sèng vµ ®ã chÝnh lµ lý do t¹i sao m¸c l¹i lÊy giai cÊp v« s¶n ®Ó nghiªn cøu trong ®ã M¸c tËp trung nghiªn cøu con ng­êi v« s¶n lµ chñ yÕu. Theo M¸c, ng­êi v« s¶n lµ ngõ¬i s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi hiÖn ®¹i, nh­ng lao ®éng cña hä l¹i bÞ tha ho¸, lao ®éng tõ chç g¾n bã víi hä nay trë nªn xa l¹ nghiªm träng h¬n n÷a chÝnh nã ®· thèng trÞ hä, t×nh tr¹ng bÊt hîp lý nµy cÇn ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt. Víi M¸c, ng­êi v« s¶n lµ ng­êi tiªu biÓu cho ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi, cã sø mÖnh vµ hoµn toµn cã kh¶ n¨ng gi¶i phãng m×nh, gi¶i phãng x· héi ®Ó x©y dùng x· héi míi tèt ®Ñp h¬n. Theo M¸c "®Õn x· héi céng s¶n chñ nghÜa, con ng­êi kh«ng cßn thÊt nghiÖp, kh«ng cßn bÞ rµng buéc vµo mét nghÒ nghiÖp nhÊt ®Þnh hä cã thÓ lµm bÊt kú mét nghÒ nµo nÕu cã kh¶ n¨ng vµ thÝch thó, hä cã quyÒn lµm theo n¨ng lùc, h­íng theo nhu cÇu tuy nhiªn nh÷ng ý muèn ®ã kh«ng x¶y ra bëi v× c¸ch m¹ng céng s¶n chñ nghÜa kh«ng diÔn ra theo ý cña hä. Nã kh«ng diÔn ra ®ång lo¹t tren tÊt c¶ c¸c n­íc t­ b¶n, Ýt ra lµ ë c¸c n­íc t­ b¶n tiªn tiÕn, tr¸i l¹i nã l¹i diÔn ra ë nh÷ng n­íc x· héi chñ nghÜa tiªu biÓu lµ n­íc Nga (Liªn X« cò) Mét n­íc c«ng nghiÖp ch­a ph¸t triÓn, n«ng d©n chiÕm sè ®«ng trong d©n sè. V× vËy quan niÖm cña «ng vÒ con ng­êi khã cã ®iÒu kiÖn ®­îc chøng minh. III. Vai trß cña chñ nghÜa M¸c vÒ con ng­êi trong ®êi sèng x· héi. Do nh©n thøc ®­îc vai trß vµ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò con ng­êi ®¹c biÖt lµ vÊn ®Ò con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ta hiÖn nay. §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· vµ ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc toµn diÖn vÒ nhiÒu mÆt ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc kinh tÕ, nã phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nhiÒu chiÕn l­îc con ng­êi: CÇn ®µo t¹o con ng­êi mét c¸ch cã chiÒu s©u lÊy t­ t­¬ng vµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµm nÒn t¶ng, còng nh­ trªn thÕ giíi ë n­íc ta chiÕn l­îc con ng­êi nã cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng vµ ®Ó ph¸t triÓn ®óng h­íng chiÕn l­îc ®ã cÇn cã mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn con ng­êi, kh«ng ®Ó con ng­êi ®i lÖch t­ t­ëng tuy nhiªn trong thùc tÕ kh«ng Ýt ng­êi sÏ ngang ®i t×m kh¶ 10 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc n¨ng ph¸t triÓn nã trong chñ nghÜa t­ b¶n. NhiÒu ng­êi trë vÒ phôc sinh vµ t×m sù hoµn thiÖn con ng­êi trong c¸c t«n gi¸o vµ c¸c hÖ t­ t­ëng truyÒn thèng. Cã ng­êi l¹i s¸ng t¹o ra t­ t­ëng t«n gi¸o míi cho phï hîp víi con ng­êi ViÖt Nam. Song nh×n l¹i mét cd¸ch kh¸ch quan vµ khoa häc sù tån t¹i cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin trong x· héi ViÖt Nam cã lÏ kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®­îc vai trß ­u tréi vµ triÓn väng cu¶ nã trong sù nghiÖp ph¸t triÓn con ng­êi t¹o ®µ cho b­íc ph¸t triÓn tiÕp theo cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× mét n­íc ®ang cßn ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn l©u dµi, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng ph¸t triÓn con ng­êi n©ng cao chÊt l­îng cña ng­êi lao ®éng. H¬n bÊt cø mét lÜnh vùc nghiªn cøu nµo kh¸c, lÜnh vùc ph¸t triÓn con ng­êi lµ môc tiªu cao c¶ nhÊt cña toµn d©n, ®­a loµi ng­êi tíi mét kû nguyªn míi, më ra nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó t×m ra nh÷ng con ®­êng tèi ­u ®i tíi t­¬ng lai con ®­êng kh¶ quan nhÊt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trong ®êi sèng x· héi thùc tiÔn c¬ së vËn dông khoa häc vµ s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c Lªnin vÒ con ng­êi t¹i héi nghÞ lÇn thø t­ cña ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng kho¸ VII ®Ò ra nghÞ quyÕt vµ th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt Nam toµn diÖn víi t­ c¸ch lµ "§éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi" §ã lµ "con ng­êi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c­êng tr¸ng vÒ thÓ chÊt phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc". Bëi lÏ, ng­êi lao ®éng n­íc ta ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi vµ trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc theo cí chÕ thÞ tr­êng, d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa th× chÊt l­îng cña ng­êi lao ®éng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh "N©ng cao d©n trÝ, båi d­ìng vµ ph¸t huy nguån lùc to lín cña con ng­êi ViÖt Nam lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cu¶ c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc". Thùc tiÔn ®· chøng tá x· héi ta hiÖn nay t×nh tr¹ng mÊt hµi hoµ vÒ mÆt b¶n thÓ cña mçi c¸ nh©n lµ chñ yÕu, lµ tÊt c¶ b¶n thÓ c¸ nh©n ph¸t triÓn toµn diÖn vµ hµi hoµ vÒ ®¹o ®øc, trÝ tuÖ, thÓ lùc lµ môc tiªu x©y dùng con ng­êi trong chñ nghÜa x· héi nh­ng môc tiªu c¬ b¶n vµ 11 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc quan träng h¬n c¶ lµ vÊn ®Ò con ng­êi ph¶i trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh lÞch sö x· héivµ lÞch sö cña chÝnh m×nh. C¸c nhµ t­ t­ëng t­ s¶n xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c cho r»ng ®ã lµ "chñ nghÜa kh«ng cã con ng­êi" thùc tÕ th×, chñ nghÜa M¸c lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt cña ba bé phËn triÕt häc nghiªn cøu c¸c quy luËt cña thÕ giíi, gióp ta hiÓu b¶n chÊt, míi quan hÖ tù nhiªn - x· héi - con ng­êi, chÝnh trÞ kinh tÕ v¹ch ra quy luËt ®i lªn cña x· héi, chñ nghÜa x· héi khoa häc chØ ra con ®­êng vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu con ng­êi. Chñ nghÜa M¸c lµ mét chØ nghÜ v× con ng­êi, chñ nghÜa nh©n ®¹o. Häc thuyÕt ®ã kh«ng chØ chøng minh b¶n chÊt cña con ng­êi ("tæng hoµ cña c¸c quan hÖ x· héi") vµ b¶n tÝnh con ng­êi ("lu«n v­¬n tíi sù hoµn thiÖn") mµ cßn v¹ch h­íng ®­¨ con ng­êi ®i ®óng b¶n chÊt vµ b¶n tÝnh cña m×nh, gi¶i phãng, xo¸ bá sù tha ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy mäi søc m¹nh b¶n chÊt ng­êi, ph¸t triÓn toµn diÖn, hµi hoµ cho tõng c¸ nh©n. Sù phï hîp gi÷a t­ t­ëng M¸c XÝt víi b¶n chÊt vµ b¶n tÝnh ng­êi ®· thu phôc vµ lµm say mª nh÷ng con ng­êi h»ng mong v­¬n lªn x©y dùng x· héi míi, më ra mäi kh¶ n¨ng cho sù ph¸t triÓn con ng­êi. ChØ cã chñ nghÜa M¸c - Lªnin míi cã thÎ v¹ch râ ®­îc h­íng ®i ®óng cho con ®­êng ®i lªn x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam, thùc tÕ cho thÊy cïng víi t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ViÖt Nam ®· lµm nªn th¾ng lîi c¸ch m¹ng gi¶i phßng d©n téc (1945), thèng nhÊt ®Êt n­íc (1975) thùc hiÖn ý chÝ ®éc lËp tù do con ng­êi viÖt Nam ®iÒu mµ bao nhiªu häc thuyÕt tr­íc M¸c kh«ng thÓ ¸p dông ®­îc, vµ chÝnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· lµm thay ®æi, trë thµnh hÖ t­ t­ëng chÝnh thèng cña toµn x· héi, thay ®æi nhanh chãng ®êi sèng tinh thÇn ®¹i ®a sè nh©n d©n ViÖt Nam. Thùc tiÔn ho¹t ®éng c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa võa nhanh chãng n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc toµn diÖn. B»ng hÖ thèng gi¸o dôc víi c¸c h×nh thøc ®µo t¹o ®a d¹ng, víi c¸c h×nh thøc khoa häc thÊm nhuÇn tinh thÇn c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· h×nh thµnh kÕ tiÕp nhau nh÷ng líp ng­êi lao ®éng míi ngµy cµng cã t­ t­ëng, tr×nh ®é chung, chuyªn m«n cao ngµy nay chóng ta ®· cã mét ®éi ngò c¸n bé v¨n ho¸ khoa häc c«ng nghÖ víi tr×nh ®é lý luËn vµ qu¶n lý tèt ®ång ®Òu trong c¶ n­íc. 12 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Cã thÓ nãi chØ trong mét thêi gian ng¾n hÖ t­ t­ëng MacxÝt ®· thÓ hiÖn xu h­íng cña m×nh ®èi víi nÒn v¨n ho¸ d©n d·, xo¸ bá dÇn dÇn sù thèng trÞ cña c¸c lo¹i t­ t­ëng tù ph¸t, l¹c hËu, thÊp kÐm trong con ng­êi cò, mª tÝn dÞ ®oan, c¸c niÒm tin mï qu¸ng Víi søc m¹nh cã tÝnh khoa häc, häc thuyÕt M¸c - Lªnin ®· v¹ch râ ®­îc nh÷ng yÕu tè phi khoa häc, phi nh©n ®¹o, c¸c lo¹i thÕ giíi quan, nh©n sinh quan sai lÖch mµ tr­íc ®ã ®· lµm mai mét trÝ tuÖ, tÝnh tÝch cùc trong con ng­êi cña c¸c hÖ t­ t­ëng truyÒn thèng. MÆt kh¸c, chñ nghÜa M¸c - Lªnin cßn thÓ hiÖn râ tÝnh ­u viÖt trong con ng­êi ®èi víi c¸c luång t­ t­ëng t­ s¶n ngo¹i nhËp cña Ph­¬ng T©y, vµ c¸c trµo l­u t­ t­ëng t­ s¶n hiÖn t¹i ®ang lµm lÖch h­íng ®i cña nh÷ng con ng­êi ch©n chÝnh trong ®iÒu kiÖn ®êi sèng vËt chÊt khã kh¨n. LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö d©n téc xiÒng xÝch cña ch©n lý cæ truyÒn, cña nÒn s¶n xuÊt tiÓu n«ng víi t­ duy cßn h¹n chÕ, kinh nghiÖm, phi khoa häc trong con ng­êi thiÕu v¨n ho¸ do x· héi cò ®Ó l¹i ®· ®­îc tri thøc khoa häc M¸c xÝt ph¸ tan. Mét ý thøc tiªn tiÕn ra ®êi. C¸c tÝn ng­ìng dÇn dÇn còng ph¶i nh­êng chç cho niÒm tin khoa häc. C¸c yÕu tè t­ duy duy vËt biÖn chøng h×nh thµnh trong ®êi sèng th­êng ngµy, trong lao ®éng, còng nh­ trong mäi ho¹t ®éng cña x· héi. ThÕ giíi quan khoa häc ngµy cµng ¨n s©u ë nh÷ng con ng­êi lu«n phÊn ®Êu cho th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi nã nh×n thÕ giíi, x· héi, con ng­êi trong sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong tÝnh hiÖn thùc vµ tiÒm Èn nh÷ng kh¶ n¨ng, sù tån t¹i kh¸ch quan lµ ®iÒu kiÖn sèng vµ sù ph¸t triÓn con ng­êi. ThÕ giíi quan ®ã hµm chøa nh©n sinh quan tiÕn bé, kh¾c phôc dÇn nh÷ng quan niÖm sai lÇm, phiÕn diÖn vÒ con ng­êi cña c¸c hÖ t­ t­ëng kh¸c. Sù chuyÓn ®æi hÖ t­ t­ëng dÉn ®Õn chuyÓn ®æi hÖ gi¸ trÞ cña x· héi vµ gi¸ trÞ con ng­êi, con ng­êi tõ chç phôc tïng chuyÓn sang tù chñ, s¸ng t¹o, tõ chç dùa trªn tËp qu¸n chuyÓn sang lý trÝ, d©n chñ, tõ chÝ t×m c¸ch hoµ ®ång chuyÓn sang t«n träng c¶ c¸ tÝnh vµ b¶n lÜnh riªng. C¸c chuÈn mùc míi cña con ng­êi ®ßi hái kh«ng chØ ph¸t triÓn tõng mÆt riªng lÎ mµ ph¶i lµ c¸ nh©n ph¸t triÓn hµi hoµ tÝnh c¸ch m¹ng cña häc thuyÕt M¸c xÝt kh¾c phôc dÇn lèi sèng thô ®éng, hÑp hßi, lµm c¬ së cho lèi sèng tÝch cùc, v× x· héi, ph¸t triÓn ý thøc lu«n v­¬n lªn lµm chñ vµ x©y dùng cuéc sèng míi xuÊt hiÖn nh÷ng nh©n c¸ch míi. 13 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn con ng­êi ngµy nay kh«ng chØ lµ s¶n phÈm cña hÖ t­ t­ëng M¸c xÝt v× ngay khi chñ nghÜa M¸c xÝt trë thµnh hÖ t­ t­ëng chÝnh thèng ë ViÖt Nam th× c¸c t«n gi¸o, c¸c hÖ t­ t­ëng vµ v¨n ho¸ b¶n ®Þa ®· cã søc sèng riªng cña nã. Chñ nghÜa M¸c - Lªnin th©m nhËp, nã nh­ mét hÖ t­ t­ëng khoa häc v­ît h¼n lªn c¸i nÒn v¨n ho¸ b¶n ®Þa, nh­ng nã còng chÞu sù chi phèi t¸c ®éng ®an xen cña c¸c yÕu tè sai - ®óng, yÕu - m¹nh, míi - cò, v.v.. C¸c yÕu tè tÝch cùc ®· thóc ®Èy, cßn c¸c yÕu tè tiªu cùc th× k×m h·m sù ph¸t triÓn con ng­êi. Sù v¨n minh, ph¸t triÓn ho¸ con ng­êi ViÖt Nam cña chñ nghÜa M¸c Lªnin võa cã lîi thÕ song còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai lÇm. Sai lÇm lµ sù chèng tr¶ cña t­ t­ëng v¨n ho¸ b¶n ®Þa ®· thµnh truyÒn thèng. Lîi thÕ lµ v¨n ho¸ b¶n ®Þa ch­a cã mét hÖ t­ t­ëng khoa häc ®Þnh h×nh v÷ng ch¾c, nã d­êng nh­ ®ang thiÕu mét lý thuyÕt khoa häc. NÕu nh­ kh«ng cã chñ nghÜa M¸c - Lªnin x· héi ViÖt Nam ph¸t triÓn h¬n, ®ã lµ t­ t­ëng cña nh÷ng ng­êi thiÕu hiÓu biÕt vÒ mét x· héi tiÕn bé, lu«n coi c¸i tr­íc m¾t m×nh lµ nh÷ng thø v« gi¸ trÞ mµ chØ ch¹y theo trµo l­u, ®iÒu ®¸ng tr¸ch h¬n lµ hä cÇn cho r»ng v¨n ho¸ ViÖt Nam sÏ phong phó h¬n, ®Æc s¾c h¬n. Thùc tÕ, tõ khi xuÊt hiÖn chñ nghÜa M¸c - Lªnin x· héi ViÖt Nam nh­ ®­îc tiÕp thªm søc m¹nh, ph¸t triÓn cã khoa häc h¬n, ë khÝa c¹nh nµo ®ã tr×nh ®é d©n trÝ, tr×nh ®é n¨ng lùc, v¨n ho¸, khoa häc, nghÖ thuËt Con ng­êi ViÖt Nam kh«ng thua kÐm con ng­êi cña c¸c n­íc v¨n minh kh¸c. Theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin con ng­êi chØ nh÷ng c¸ thÓ, lµ sù thèng nhÊt gi÷a mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi cña nã. C¸i mµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· lµm ®­îc ®ã lµ lý luËn con ng­êi trong x· héi chø kh«ng chØ mÆt sinh häc nh­ tr­íc ®©y. Vµ chÝnh vËy mµ nã ®· ®­îc ¸p dông vµo x· héi ViÖt Nam, trong c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa con ng­êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh võa lµ ®iÓm xuÊt ph¸t võa lµ môc tiªu cña mäi chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi. X©y dùng chñ nghÜa x· héi lµ x©y dùng ®­îc mét x· héi mµ ë ®ã cã ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Ó thùc hiÖn trong thùc tÕ nguyªn t¾c "Sù ph¸t triÓn tù do cña mçi ng­êi lµ ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn tù do cña tÊt c¶ mäi ng­êi" vµ ë mét ®Êt n­íc ta, mét ®Êt n­íc ®ang cßn nghÌo nµn th× viÖc ph¸t triÓn yÕu tè con ng­êi lµ mét vÊn ®Ò mµ 14 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh ®ã lµ vÊn ®Ò then chèt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc lÊy chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµ kim chØ nam cho mäi ho¹t ®éng. Chóng ta còng ®· cã nh÷ng ®æi míi râ rÖt, sù ph¸t triÓn hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo sù ph©n tÇng x· héi, viÖc më réng d©n chñ ®èi tho¹i trong sinh ho¹t chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc, viÖc më cöa vµ ph¸t triÓn giao l­u quèc tÕ vÒ c¸c mÆt kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ chÝnh trÞ, trªn thÕ gií. Sù biÕn ®æi nhanh chãng cña t×nh h×nh chÝnh trÞ quèc tÕ, sù ph¸t triÓn vò b·o cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ §iÒu ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i biÕt vËn dông chñ nghÜa M¸c mét c¸ch khoa häc, hîp lý vµ s¸ng t¹o ®Ó ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái cña x· héi míi nÕu muèn tån t¹i vµ v­¬n lªn mét tÇm cao míi. 15 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Ch­¬ng II: VÊn ®Ò con ng­êi trong c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc I. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §ã còng lµ con ®­êng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña n­íc ta ®Ó ®i lªn môc tiªu "X· héi c«ng b»ng v¨n minh, d©n giµu n­íc m¹nh" c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ lµ c«ng cuéc x©y dùng kinh tÕ mµ chÝnh lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi c¸ch m¹ng s©u s¾c víi lÜnh vùc ®êi sèng x· héi (kinh tÕ, chÝnh trÞ, khoa häc cña con ng­êi ) lµm cho x· héi ph¸t triÓn lªn mét tr¹ng th¸i míi vÒ chÊt. Sù thµnh c«ng cña qu¸ t×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ngoµi míi tr­êng chÝnh trÞ æn ®Þnh, ph¶i cã nguån lùc cÇn thiÕt nh­ nguån lùc con ng­êi, vèn tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt. C¸c nguån lùc nµy quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Cïng tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nh­ng møc ®é t¸c ®éng vµo vai trß cña chóng ®èi víi toµn bé qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng gièng nhau, táng ®ã nguån nh©n lùc ph¶i ®ñ vÒ sè l­îng m¹nh vÒ chÊt l­îng. Nãi c¸ch kh¸c nguån nh©n lùc ph¶i trë thµnh ®éng lùc ph¸t triÓn. Nguån nh©n lùc ph¸t triÓn th× tÊt yÕu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i tiÐn hµnh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Theo c¸c nhµ kinh ®iÒu cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, con ng­êi võa lµ ®iÓm khëi ®Çu võa lµ sù kÕt thóc, ®ång thêi l¹i võa lµ trung t©m cña sù biÕn ®æi lÞch sö, nãi c¸ch kh¸c con ng­êi lµ chñ thÓ ch©n chÝnh cña c¸c qu¸ tr×nh x· héi. Tr­íc ®©y táng s¸ch b¸o con ng­êi ®­îc xem xÐt trªn ph­¬ng diÖn "con ng­êi tËp thÓ" "con ng­êi giai cÊp" con ng­êi x· héi. ë ®©y tÝnh tÝch cùc cña con ng­êi víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ ®­îc tËp trung chó ý khai th¸c vµ båi d­ìng chñ yÕu ë nh÷ng phÈm chÊt cÇn cï, trung thµnh, nhiÖt t×nh, quyÕt t©m víi c¸ch m¹ng. Mét quan niÖm vµ mét c¸ch lµm nh­ vËy ®· gãp phÇn quan träng vµo sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc vµ kh«i phôc kinh tÕ sau chiÕn tranh. Tuy nhiªn quan niÖm vµ c¸ch lµm nµy còng béc lé nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh trong ®iÒu kiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc hiÖn. 16 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Trong x· héi con ng­êi kh«ng chØ t¹o ra c¸c hÖ thèng vµ c¸c qu¸ tr×nh kh¸c nhau cña x· héi (giai cÊp, ®¶ng phÝa, nhµ n­íc, s¶n xuÊt, v¨n ho¸), mµ hä cßn lµm ng­êi, chÝnh hä ®· in ®Ëm dÊu Ên cña tiÕn tr×nh lÞch sö. LÞch sö (suy ®Õn cïng) còng chÝnh lµ lÞch sö ph¸t triÓn c¸ nh©n cña con ng­êi, dï hä cã nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã hay kh«ng. Tõ ®©y cho phÐp t¸ch ra mét b×nh diÖn ®Æc biÖt trong viÖc xem xÐt "con ng­êi chñ thÓ" b×nh diÖn " con ng­êi c¸ nh©n" cã nghÜa lµ n©ng nhËn thøac lªn mét tr×nh ®é míi - quan niÖm "c¸i c¸ nh©n" lµ sù thÓ hiÖn (hiÖn th©n) mét c¸ch cô thÓ sinh ®éng cña "c¸i x· héi" khi con ng­êi trë thµnh chñ thÓ cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng con ng­êi kh«ng chØ nhËn ®­îc sù tÝch cùc, mµ cßn c¶ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña nã tr­íc con ng­êi kh«ng chØ cã nh÷ng thêi c¬ vµ nh÷ng triÓn väng t­¬i s¸ng mµ cßn chøa ®ùng nh÷ng th¸ch thøc, nguy c¬, thËm chÝ lµ c¶ nh÷ng tai ho¹ khñng khiÕp. (ThÊt nghiÖp, « nhiÔm m«i tr­êng, bÖnh tËt vµ nh÷ng tÖ n¹n x· héi). V× vËy trong mçi con ng­êi lu«n cã nh÷ng "gi»ng xÐ" bëi nh÷ng cùc "chñ tí" giÇu nghÌo, thiÖn ¸c, trong ®iÒu keÞen nµy cÇn xem xÐt con ng­êi chñ thÓ víi nh÷ng phÈm chÊt nghÒ nghiÖp chuyªn m«n cô thÓ trong nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ cña hä. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi c¨n b¶n vµ s©u s¾c toµn bé ®êi sèng x· héi, nã ®ßi hái vËt chÊt cao víi ng­êi "chñ thÓ", ë ®©y chØ cÇn sù cÇn cï, trung thµnh, nhiÖt t×nh quyÕt t©m c¸ch m¹ng ch­a ®ñ mµ ®iÒu quan träng h¬n lµ trÝ tuÖ khoa häc, ý chÝ chiÕn th¾ng c¸i nghÌo nµn l¹c hËu, tÝnh n¨ng ®éng lu«n thÝch øng víi hoµn c¶nh, ý thøc kû luËt, b¶n lÜnh l·nh ®¹o, nghÖ thuËt qu¶n lý, kü thuËt kinh doanh Nh­ vËy trong ®iÒu kiÖn míi cÇn xem xÐt ®¸nh gi¸ båi d­ìng "con ng­êi chñ thÓ" kh«ng chØ trªn b×nh diÖn "con ng­êi - x· héi" mµ cßn trªn c¶ b×nh diÖn "con ng­êi c¸ nh©n". H¬n n÷a lµ "con ng­êi - chuyªn m«n nghÒ nghiÖp" nhÊt ®Þnh (nh­ nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý, nhµ khoa häc, nhµ doanh nghiÖp c«ng nh©n ). Bëi v× Ên dÊu ®»ng sau nh÷ng chñ thÓ cô thÓ nµy lµ lîi Ých t­¬ng øng víi chóng. ChØ cã quan 17 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc niÖm vµ c¸ch lµm nh­ vËy chóng ta míi biÕt t¸c ®éng vµo ®©u vµ t¸c ®éng nh­ thÕ nµo ®Ó n©ng cao tÝch cùc cña chñ thÓ hµnh ®éng. Nãi ®Õn nguån nh©n lùc tøc lµ nãi ®Õn chñ thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tuy nhiªn nã kh«ng ph¶i lµ chñ thÓ biÖ lËp riªng rÏ, mµ lµ chñ thÓ ®­îc tæ chøc thµnh lùc l­îng thèng nhÊt vÒ t­ t­ëng hµnh ®éng. Nãi c¸ch kh¸c c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ tæng hîp nh÷ng chñ thÓ víi nh÷ng phÈm chÊt nhÊt ®Þnh tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nh­ng cÇn ph¶i hiÓu r»ng tæng hîp nh÷ng chñ thÓ nµy kh«ng ph¶i lµ tËp hîp gi¶n ®¬n sè l­îng ng­êi mµ nã lµ søc m¹nh tæng hîp cña chØnh thÓ ng­êi trong hµnh ®éng. Søc m¹nh nµy b¾t nguån tr­íc hÕt lµ nh÷ng phÈm chÊt vèn cã bªn trong cña mçi chñ thÓ vµ nã ®­îc nh©n lªn gÊp ®«i trong ho¹t ®éng thùc tiÔn. §éng lùc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nh÷ng g× thóc ®Èy qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. V× vËy khi nãi "nguån lùc víi tÝnh c¸ch lµ ®éng lùc cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸" lµ chñ yÕu nãi ®Õn nh÷ng phÈm chÊt tÝch cùc cña tæng hîp nh÷ng chñ thÓ ®­îc béc lé trong qu¸ trinfh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh nµy vËn ®éng ph¸t triÓn vµ thÓ hiÖn mÆt tÝch cùc, ®ång thêi h¹n chÕ mÆt tiªu cùc tèi ®a cña m×nh. MÆt kh¸c ®Ó xem xÐt vai trß nguån lùc cña con ng­êi, cÇn ®Æt nã trong quan hÖ so s¸nh víi c¸c nguån lùc kh¸c vµ ë møc ®é chi phèi cña nã ®Õn sù thµnh b¹i cña c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc. Khi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ, lao ®éng trÝ tuÖ ngµy cµng gia t¨ng vµ trë thµnh xu thÕ phæ biÕn cña nh©n lo¹i. Khi c«ng nghiÖp ho¸ g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ mµ thùc chÊt lµ hiÖn ®¹i ho¸ lùc l­îng s¶n xuÊt víi c¸ch tiÕp cËn nh­ vËy vai trß quyÕt ®Þnh nguån lùc cña con ng­êi ®­îc biÓu hiÖn ë nh÷ng ®iÓm nh­ sau: Tr­íc hÕt c¸c nguån lùc kh¸c nh­ vèn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý tù nã chØ tån t¹i d­íi d¹ng tiÒm n¨ng chóng chØ cã t¸c dông vµ cã ý thøc cña con ng­êi. Bëi lÏ con ng­êi lµ ngïn lùc duy nhÊt biÕt t­ duy, cã trÝ tuÖ vµ ý chÝ biÕt lîi dông, c¸c nguån lùc kh¸c g¾n kÕt chóng l¹i víi nhau t¹o thµnh søc m¹nh tæng hîp còng t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. c¸c nguån 18 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc lùc kh¸c lµ nh÷ng kh¸ch thÓ, chÞu sù c¶i t¹o, khai th¸c cña con ng­êi vµ nãi ®óng th× chóng ®Òu phôc vô nhu cÇu, lîi Ých cña con ng­êi nªn con ng­êi biÕt c¸ch t¸c ®éng vµ chi phèi. V× thÕ trong c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt, ng­êi lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt. Thø hai: C¸c nguån lùc kh¸c lµ cã h¹n, cã thÓ bÞ c¹n kiÖt khi khai th¸c. Trong khi ®ã nguån lùc con ng­êi mµ cèt lâi lµ trÝ tuÖ l¹i lµ nguån lùc v« tËn. TÝnh v« tËn, trÝ tuÖ con ng­êi biÓu hiÖn ë chç nã cã kh¶ n¨ng kh«ng chØ t¸i sinh mµ cßn tù s¶n sinh vÒ mÆt sinh häc mµ cßn ®æi míi kh«ng ngõng ph¸t triÓn vÒ chÊt trong con ng­êi x· héi, nÕu biÕt ch¨m lo, båi d­ìng vµ khai th¸c hîp lý. §ã lµ c¬ së lµm cho n¨ng lùc vµ nhËn thøc ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng­êi ph¸t triÓn nh­ mét qu¸ tr×nh v« tËn. XÐt trªn b×nh diÖn céng ®ång nh©n lo¹i. Nhê vËy con ng­êi ®· tõng b­íc lµm chñ tù nhiªn, kh¸m ph¸ ra nh÷ng tµi nguyªn míi vµ s¸ng t¹o ra nh÷ng tµi nguyªn vèn kh«ng cã s½n trong tù nhiªn. Víi b¶n chÊt ho¹t ®éng cã môc ®Ých s¸ng t¹o ra nh÷ng hÖ thèng c«ng cô s¶n xuÊt míi ®· t¸c ®éng vµo tù nhiªn mét c¸ch dÔ dµng h¬n. ChÝnh sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña c«ng cô s¶n xuÊt tõ thñ c«ng ®Õn c¬ khÝ vµ ngµy nay lµ tù ®éng ho¸ ®­îc x· héi loµi ng­êi chuyÓn qua c¸c nÒn v¨n minh tõ thÊp ®Õn cao, tõ ®ã nãi lªn tr×nh ®é v« tËn cña con ng­êi. Thø ba: TrÝ tuÖ con ng­êi cã søc m¹nh v« cïng to lín mét khi nã ®­îc vËt thÓ ho¸, trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Dù b¸o nµy cña M¸c ®· vµ ®ang trë thµnh hiÖn thùc. Sù ph¸t triÓn vò b·o cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ang dÉn c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vËn ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ trÝ tuÖ (mµ gäi lµ tri thøc). ë nh÷ng n­íc nµy lùc l­îng s¶n xuÊt trÝ tuÖ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ chiÕm tû träng cao. Nguån lîi mµ hä thu ®­îc tõ lao ®éng chÊt x¸m chiÕm tíi 1/2 tæng gi¸ trÞ tµi s¶n quèc gia. Giê ®©y søc m¹nh cña trÝ tuÖ ®¹t ®Õn møc nhê cã cuéc c¸ch m¹ng con ng­êi cã thÓ t¹o ra nh÷ng m¸y mãc "b¾t ch­íc" hay pháng theo nh÷ng ®Æc tÝnh trÝ tuÖ cña chÝnh con ng­êi. Râ rµng b»ng nh÷ng kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do chÝnh bµn tay khèi ãc con ng­êi mµ ngµy nay nh©n lo¹i ®ang chøng kiÕn sù biÕn ®æi thÇn kú cña m×nh. 19 tailieuonthi TiÓu luËn triÕt häc Thø t­: Kinh nghiÖm cña nhiÒu n­íc vµ thùc tiÔn cña chÝnh n­íc ta cho thÊy sù thµnh c«ng cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ phô thuéc chñ yÕu vµo ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi chÝnh s¸ch còng nh­ tæ chøc thùc hiÖn nghÜa lµ phô thuéc vµo n¨ng lùc nhËn thøc vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng­êi. ViÖc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh tèt c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cã ý nghÜa ®Æc biÖt to lín vµ cã t¸c dông hoµn thiÖn nhiÒu mÆt. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµm thay ®æi c¨n b¶n kü thuËt, c«ng nghÖ, s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ chÝnh lµ thùc hiÖn x· héi ho¸ nhiÒu mÆt, gãp phÇn æn ®Þnh, ngµy cµng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña mäi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng trong ph¹m vi mçi n­íc vµ c¸c n­íc víi nhau, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc n©ng cao kh¶ n¨ng tÝch luü më réng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng ngõng n©ng cao vai trß cña nh©n tè con ng­êi trong nÒn s¶n xuÊt vµ ®Æc biÖt trong nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i, kü thuËt cao. ChØ trªn c¬ së thùc hiÖn tèt c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ míi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn nh©n tè con ng­êi. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc cñng cè vµ t¨ng c­êng tiÒm lùc quèc phßng kh¶ n¨ng ®¶m b¶o an ninh vµ quèc phßng, c¸c yÕu tè vËt chÊt, kü thuËt ®¸p øng yªu cÇu ®ã, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cã t¸c dông trùc tiÕp vµ chñ yÕu trong viÖc t¹o ra tiÒm lùc to lín cho quèc phßng. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cßn t¹o nhiÒu kh¶ n¨ng cho viÖc thùc hiÖn tèt sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ vÒ kinh tÕ, khoa häc, c«ng nghÖ v¨n ho¸ x· héi v.v.. II. Môc tiªu con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay. Môc tiªu "X©y dùng n­íc ta thµnh thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc 20