Tài liệu Máy móc đại công nghiệp và vai trò của nó đối với vn

tailieuonthi Lêi nãi ®Çu TBCN lµ mét chÕ ®é x· héi mµ ë ®ã nÒ kinh tÕ ph¸t triÓn rÊt cao g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc C«ng nghiÖp. Khi ph©n tÝch qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi M¸c kh¸i qu¸t sù ph¸t triÓn cña lÞch sö ph¸t triÓn cña TBCN trong C«ng nghiÖp thµnh 3 giai ®o¹n: hiÖp t¸c gi¶n ®¬n TBCN, c«ng tr­êng thñ c«ng tr­êngthñ c«ng TBCN vµ ®¹i C«ng nghiÖp c¬ khÝ. ®©y lµ 3 giai ®o¹n n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng vµ lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña TBCN tõ thÊp lªn cao. Nghiªn cøu 3 giai ®o¹n ph¸t triÓn cña TBCN trong C«ng nghiÖp cßn gîi cho ta nh÷ng vÊn ®Ò cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, chuyÓn biÕn cña nÒn s¶n xuÊt TBCN. NÕu hiÖp t¸c gi¶n ®¬n lµ mét b­íc tiÕn vÒ tæ chøc s¶n xuÊt c«ng tr­êng thñ c«ng t¹o ®IÒu kiÖn cho sù ra ®êi cña ®¹i C«ng nghiÖp c¬ khÝ th× giai ®o¹n ®¹i C«ng nghiÖp lµ c¬ së vËt chÊt ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ph­¬ng thøc TBCN kh«ng nh÷ng ë nh÷ng n­íc ph¸t triÓn mµ c¶ ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam m¸y mãc ®¹i C«ng nghiÖp lu«n lµ mét trong nh÷ng c¬ së v÷ng tr¾c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ . chÝnh v× vËy nªn em chän ®Ò tµi “M¸y mãc ®¹i C«ng nghiÖp, vai trß cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ” ®Ó ®i s©u t×m hiÓu Qua thêi gian nghiªn cøu vµ t×m tßi còng nh­ víi nh÷ng kiÕn thøc ®­îc trang bÞ t¹i Tr­êng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh em ®· hoµn thµnh bµI tiÓu luËn nµy cïng víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o TS. NguyÔn Huy o¸nh tailieuonthi PhÇnI: C¬ së lý luËn chung I M¸y mãc ®¹i C«ng nghiÖp 1.m¸y mãc Chõng nµo s¶n xuÊt cßn x©y dùng trªn c¬ së lao ®éng thñ c«ng nh­ thêi c«ng tr­êng thñ c«ng th× chõng ®ã TBCN kh«ng thÓ lµm cuéc c¸ch m¹ng triÖt ®Ó nh»m thay ®æi ®êi sèng kinh tÕ x· héi. S¶n xuÊt lín c¬ khÝ ho¸ lµ giai ®o¹n tÊt yÕu cña nÒn s¶n xuÊt TBCN ®ã lµ m¸y mãc vµ hÖ thèng m¸y mãc b¾t ®Çu ph¸t sinh trong 30 n¨m cuèi thÕ kû 18 vµ ph¸t triÓn vµo thÕ kû 19 ë c¸c n­íc TBCN chñ yÕu lµ Ch©u ¢u vµ Ch©u Mü. M¸y mãc ë giai ®o¹n sau c«ng tr­êng thñ c«ng cßn lµ mét kh¸i niÖm rÊt m¬ hå : -M¸y mãc lµ :mét c«ng cô thay thÕ ng­êi lao ®éng, tõ chç chØ sö dông mét c«ng côb»ng c¬ chÕ sö dông mét lóc nhiÒu c«ng cô do mét ®éng lùc lµm cho chuyÓn ®éng -M¸y mãc gåm 3 bé phËn: +M¸y ph¸t lùc : lµ ®éng lùc cña toµn bé cÊu t¹o c¬ khÝ. +M¸y truyÒn lùc: gåm nhiÒu thiÐt bÞ ®IÒu tiÕt vËn ®éng. +M¸y c«ng t¸c: trùc tiÕp t¸c ®éng dÕn ®èi t­îng lao ®éng. - Nhê ®¹i C«ng nghiÖp c¬ khÝ mµ TBCN cã ®­îc c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt t­¬ng øng thÝch hîp víi nã. Khi m¸y mãc ra ®êi cßn t­¬ng ®èi th« s¬,nÐu nh×n tû mØ vÉn thÊy ®ã chÝnh lµ c«ng cô lao ®«ng thñ c«ng tuy nhiªn dó sa nã còng lµ m¸y mãc lµ c«ng cô c¬ khÝ. Ngµy nay v× sù t¸c ®éng cña khoa häc kü thu©t, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i m¸y mãc Êy ®· ®­îc thay thÕ b»ng m¸y mãc ®iÒu khiÓn tù ®éng. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m¸y mãc ®· ®­îc M¸c kh¸I qu¸t nh­ sau: “c«ng cô ®¬n gi¶n, tÝch luü c«ng cô, c«ng cô phøc t¹p,chuyÓn ®éng c«ng cô, phøc hîp b»ng mét ®éng c¬ duy nhÊt b»ng con ng­êi. ViÖc chuyÓn ®éng nh÷ng c«ng cô Êy b»ng c¸c nguån lùc l­îng tù nhiªn,m¸y mãc, hÖ thèng m¸y mãc cã m« t¬ tù ®éng, ®ã lµ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña m¸y mãc”. tailieuonthi (C¸c M¸c-Sù khèn cïng c¶u triÕt häc, nhµ xuÊt b¶n sù thËt HN 1971,Trang160) 2.C«ng x­ëng -Khi hÖ thèng m¸y mãc ®­îc h×nh thµnh th× viÖc tæ chøc s¶n xuÊt c«ng tr­êng thñ c«ng chuyÓn thµnh c«ng x­ëng. C«ng x­ëng TBCN lµ xÝ nghiÖp ®¹i C«ng nghiÖp dù vµo sù bãc lét c«ng nh©n lµm thuªvµ hÖ thèng m¸y mãc ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸. Mµ lóc nµy c«ng cô lµ mét hÖ thèngm¸y gåm nh÷ng m¸y c«ng cô lµm mét viÖc gièng nhau theo kiÓu hîp t¸c gi¶n ®¬n,hoÆc gåm nh÷ng m¸y c«ng cô kh«ng gièng nhau nh­ng ®­îc ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ ®Ó lµm ra mét loaÞ s¶n phÈm vµ sù hîp t¸c lao ®éng trong c«ng x­ëng tuú theo yªu cÇu cña m¸y mãc. B¶n th©n m¸y mãc lµ ph­¬ng tiÖn cã hiÖu lùc ®Ó gi¶m nhÑ lao ®éng vµ n©ng cao hiÖu xuÊt lao ®éng ch©n tay ®¬n ®iÖu bÞ gi¶m nhÑ. Lao ®éng chÝ ãc thµnh ra ®Æc quyÒn cña c¸c nh©n viªn chuyªn m«n nh­ kü s­ b¸c häc. Trong c«ng x­ëng t­ b¶n chñ nghÜa m¸y mãc lµ thñ ®o¹n t­ b¶n bãc lét ng­êi lao ®éng lµm thuª. - Cïng víi b­íc chuyÓn tíi c«ng x­ëng th× nhµ t­ b¶n t¸ch khái chøc vô qu¶n lý gi¸m ®èc c«ng nh©n mµ giao cho h¹ng ng­êi lµm thuª ®Æc biÖt gi¸m ®èc vµ ®èc c«ng, hä thay thÕ nhµ t­ b¶n ®iÒu khiÓn xÝ nghiÖp, hoµn thµnh viÖc x©y dùng lªn mét thø kû luËt riªng, kû luËt TBCN, lµ mét thø kû luËt ®ãi. Vai trß qu¶n lý mang l¹I n¨ng xuÊt lao ®éng caocho nhµ t­ b¶n. Nh­ng nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ b¶n th©n m¸y mãc sÏ lµ kÎ thï cña giai cÊp c«ng nh©n, mµ kÎ thï thùc sù lµ chÕ ®é t­ b¶n dïng m¸y mãc. 3.C¸ch m¹ng C«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp ho¸ TBCN 3.1.C¸ch m¹ng C«ng nghiÖp -Thùc chÊt: lµ cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho ph­¬ng thøc s¶n xuÊt TBCN. Cuéc c¸ch m¹ng C«ng nghiÖp TBCN mét mÆt lµ cuéc c¸ch m¹ng lùc l­îng s¶n xuÊt vµ mÆt kh¸c lµ b­íc x¸c lËp hoµn chØnh quan hÖ s¶n xuÊt TBCN tailieuonthi Nguån gèc: + Cuéc c¸ch m¹ng nµy b¾t ®Çu tõ m¸y mãc c«ng cô ( m¸y dÖt, sîi) sau ®ã ®Õn c¸c m¸y mãc ch¹y b»ng h¬i n­íc, søc giã vµ cuèi cïng lµ truyÒn lùc, + M¸y mãc ®­îc sö dông phæ biÕn th«ng qua cuéc c¸ch m¹ng C«ng nghiÖp. + §¹I C«ng nghiÖp c¬ khÝ b¾t nguån tõ n­íc Anh quª h­¬ng cña TBCN , råi lan sang c¸c n­íc t­ b¶n kh¸c. Cuéc c¸ch m¹ng C«ng nghiÖp diÔn ra trong c¸c nghµnh C«ng nghiÖp nhÑ ®Ðn c¸c nghµnh kü thuËt kh¸c vµ cuèi cïng ®­a ®Õn nghµnh c¬ khÝ ho¸, b¶n th©n nghµnh c¬ khÝ. C¬ khÝ ho¸ C«ng nghiÖp nhÑ, më ®Çu lµ c¬ khÝ ho¸ n«ng nghiÖp (trång b«ng, nu«I t»m) cung cÊp nguyªn liÖu lµm sîi cho dÖt -C¸ch m¹ng C«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp ®ßi hái nghµnh giao th«ng vËn t¶I ph¸t triÓn thÝch øng: hÖ thèng ®­êng thuû(1807 Mü chÕ t¹o tÇu thuû ®Çu tiªn ch¹y b»ng h¬I n­íc): §­êng s¾t(n¨m 1825 t¹I Anh ®Çu tiªn ®­îc x©y dùng), DiÖn b¸o phï hîp víi nÒn C«ng nghiÖp lín. - C¬ khÝ ho¸ réng r·I trong c¸c nghµnh sÏ t¨ng nhu cÇu vÒ m¸y mãc, nghµnh s¶n xuÊt m¸y mãc ph¸t triÓn ®Ót TBCN tù t¹o lªn c¬ së kü thuËt t­¬ng øng , viÖc nµy ®ßi hái nhiÒu nghµnh kh¸c còng ph¸t triÓn theo ®Ó trî gióp: §iªn, Than lµ vÝ dô ®iÓn h×nh. -nhê c¸ch m¹ng C«ng nghiÖp n­íc Anh biÕn thµnh c«ng x­ëng thÕ giíi nh­ng cuéc c¸ch m¹ng C«ng nghiÖp chØ coi nh­ hoµn thµnh c«ng viÖc chÕ t¹o m¸y ®­îc thùc hiÖn (theo M¸c) 3.2 C«ng nghiÖp ho¸ TBCN + C¸ch m¹ng C«ng nghiÖp më ®Çu viÖc C«ng nghiÖp ho¸ TBCN + C¬ së C«ng nghiÖp ho¸ lµ C«ng nghiÖp nÆng – lµ s¶n xuÊt TLSX + C«ng nghiÖp ho¸ TBCN ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tù ph¸t trong qu¸ tr×nh theo ®uæi lîi nhuËn cña c¸c nhµ t­ b¶n + C«ng nghiÖp ho¸ TBCN th­êng b¾t ®Çu b»ng C«ng nghiÖp nhÑ: tøc lµ c¸c nghµnh s¶n xuÊt vËt phÈm tiªu dïng cho c¸ nh©n tailieuonthi - So víi C«ng nghiÖp nÆng s¶n xuÊt TLSX (m¸y mãc, kim thuéc, nhiªn liÖu) C«ng nghiÖp nhÑ ®ßi hái Ýt vèn chuyÓn vèn nhanh mau thu lîi nhuËn vµ cã s½n thÞ tr­êng - S¶n xuÊt ra t­ liÖu tiªu dïng t¨ng NSL§ trong C«ng nghiÖp nhÑ sÏ h¹ gi¸ trÞ hµng ho¸ t­ liÖu tiªu dïng tøc lµ h¹ gi¸ trÞ n¨ng suÊt lao ®éng tõ ®ã bãc lét ®­îc nhiÒu h¬n, tÝch luü ®­îc vèn ®Ó ®Çu t­ cho C«ng nghiÖp nÆng. Khi C«ng nghiÖp nhÑ ph¸t triÓn sÏ t¹o ra thÞ tr­êng cho C«ng nghiÖp nÆng cho nªn c«ng nghiÖp ho¸ TBCN lµ mét qu¸ tr×nh kÐo dµi hµng mÊy chôc n¨m. + Trong lÞch sö tõng cã nhiÒu con ®­êng c«ng nghÖp ho¸ TBCN : - Thø nhÊt lµ con ®­êng x©m chiÕm vµ c­íp bãc thuéc ®Þa (Anh) - Con ®­êng chiÕn tranh, n­íc th¾ng trËn lÊy båi th­êng cña n­íc thua trËn( §øc lÊy cña Ph¸p) - Thø 3 lµ con ®­êng t« nh­îng vµ vay nî c¸c c­êng quèc ph­¬ng t©y víi nh÷ng ®IÒu kiÖn cã tÝnh chÊt n« dÞch ( Nga) - HoÆc hçn hîp c¶ ba con ®­êng nãi trªn(Mü vay nî dµi h¹n cña Anh, Ph¸p vµ bãc lét thæ d©n ch©u Mý) II Vai trß, tÝnh chÊt .Tõ nh÷ng ph©n tÝch nh­ vËy cho thÊy vai trß cña m¸y mãc ®¹i C«ng nghiÖp lµ rÊt quan träng: . M¸y mãc ®¹i C«ng nghiÖp qua nã ®· biÓu hiÖn tÝnh chÊt TBCN cña ®¹i C«ng nghiÖp 1.Vai trß. -Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cho thÊy vai trß cña ®¹i C«ng nghiÖp : nã ®· chuyÓn nÒn s¶n xuÊt dùa trªn lµ thñ c«ng lªn lÒn s¶n xuÊt x· héi dùa trªn lao ®éng b»ng m¸y mãc, chuyÓn v¨n minh n«ng nghiÖp lªn lÒn v¨n minh C«ng nghiÖp, - Thø hai m¸y mãc ®¹i C«ng nghiÖp h×nh thµnh ý thøc tæ chøc ®¹i C«ng nghiÖp t¹o ra sù tÊt yÕu ph¶n gi¸o dôc kiÕn thøc “ B¸ch khoa “ cho ng­êi lao ®éng. tailieuonthi - Thø ba ph¸ vì nh÷ng c¸t cø phong kiÕn h×nh thµnh c¸c ®« thÞ vµ c¸c trung t©m C«ng nghiÖp lín vµ h×nh thµnh giai cÊp c«ng nh©n, giai cÊp t­ s¶n, hai giai cÊp cÊu thµnh x· héi TBCN - thø t­ : lµm thay ®æi ph­¬ng thøc canh t¸c cña nghµnh n«ng nghiÖp chuyÓn nghµnh tù cÊp tù tóc lªn lÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸. - Thø 5 Thùc hiÖn viÖc x· héi ho¸ lao ®éng vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao h¬n nhiÒu c¸c thÕ hÖ tr­íc - T¹o ra “ C¬ së, vËt chÊt – nÒn §¹i C«ng nghiÖp” – Lµ nh©n tè kh¼ng ®Þnh sù thèng trÞ hoµn toµn cña nÒn s¶n xuÊt lín TBCN, ®ång thêi lµ nh©n tè phñ ®Þnh hoµn toµn s¶n xuÊt nhá phong kiÕn l¹c hËu. 2.TÝnh chÊt : - t¹o nªn sù ®èi lËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a n«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp vµ t¨ng c­êng bãc lét c«ng nh©n n«ng nghiÖp vµ n«ng d©n. - Sö dông m¸y mãc theo lèi TBCN ch¼ng nh÷ng kh«ng gi¶m nhÑ lao ®éng, tr¸I l¹I cßn t¨ng c­êng bãc lét giai cÊp c«ng nh©n nhiÒu h¬n. - Nhµ t­ b¶n chØ sö dông m¸y mãc khi tiÒn mua m¸y m¸y mãc Ýt h¬n tiÒn c«ng nh©n mµ nhµ t­ b¶n ph¶I trr cho c«ng nh©n khi m¸y mãc thay thÕ hä. * Mét lÇn n÷a cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng chÝnh ®ai C«ng nghiÖp c¬ khÝ lµ c¬ së x¸c lËp lÒn thèng trÞ cña ph¸t triÓn s¶n xuÊt TBCN ®¶m b¶o cho sù sèng cßn cña TBCN. Nãi tãm l¹I nã lµ ®«I ch©n v÷ng tr¾c cña TBCN PhÇn II: Vai trß cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp dèi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam §­êng nèi c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®· nhÊn m¹nh t¹i ®¹i héi §¶ng CSVN Çn thø 8 “ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghiÖp ho¸ lµ cuéc c¸ch m¹ng cã tÝnh chÊt toµn diÖn, kh«ng chØ tËp chung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp mµ c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c nh­ n«ng nghiÖp , dÞch vô ..” Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· tõng nãi r»ng “ §êi sèng cã thÓ thËt sù dåi dµo khi chóng ta dïng m¸y mãc ®Ó s¶n xuÊt mét c¸ch réng r·i” vµ “ C«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp lµ hai tr©n chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ C«ng nghiÖp ph¸t triÓn th× n«ng nghiÖp míi ph¸t tailieuonthi triÓn” tõ ®ã cã thÓ thÊy râ r»ng c«ng nghiÖp cã tÇm quan träng cao. Nh­ng muèn ph¸t triÓn th× ph¶i cã c«ng nghÖ vµ kü thuËt vµ m¸y mãc lµ nh©n tè trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn ®ã. I Vai trß cuÈ m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp ®èi víi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp Muèn thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ trøc hÕt ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghiÖp, theo ®¸nh gi¸ chung cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng nhµ n­íc tõ khi ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ¸p dông m¸y mãc t©n tiÕn vµo s¶n xuÊt d­íi ¸p lùc c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ c¸c nh©n tè kh¸c s¶n xuÊt t¹ c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc nãi riªng ®Æc biÖt lµ c¸c liªn doanh víi nø¬c ngoµi ®· cã sù ®æi míi ®¸ng ghi nhËn gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo sù t¨ng tr­ëng cña s¶n xuÊt, c¹nh tranh vµ trô v÷ng ®­îc trong c¹nh tranh víi s¶n phÈm vµ dÞch vô cña n­íc ngoµi ë mét sè lÜnh vùc s¶n phÈm c«ng nghiÖp nh­: Qu¹t ®iÖn, xe ®¹p, chÕ biÕn thùc phÈm . Còng theo ®¸nh gi¸ cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn (bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng, Bé c«ng nghiÖp ) th× c«ng nghÖ ®æi míi ®· ®ãng gãp trªn 30% t¨ng tr­ëng GDP cña toµn nghµnh thËm trÝ trong mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc tØ lÖ nµy cßn thÓ hiÖn cao h¬n ®¹t tíi 50- 60% (nh­ mét sè ngµnh viÔn th«ng tin häc, ®iÖn tö n¨ng l­îng .) Sù ®æi míi c«ng nghÖ cã quan hÖ kh«ng chØ vÒ ph­¬ng ph¸p tæ chøc , qu¶n lý s¶n xuÊt, kü n¨ng, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña con ng­êi mµ cßn mµ c¶ vÒ phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ. Tõ ®ã s¶n phÈm cña mét sè doanh nghiÖp ®¹t ®­îc tiªu chuÈn ISO 9000 lµ nh÷ng minh chøng cho nhËn ®Þnh trªn. Nh­ vËy sù ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ m¸y mãc hiÖn ®¹i ®· lµ thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. 1. Thay ®æi theo h­íng tiªu cùc - Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp trong thêi gian võa qua dµn tr¶i, v­a ph©n t¸n vµ thiÕu tËp trung, thiÕu ®Þnh h­íng vµ bao trïm nªn c¶ lµ thiÕu hiÖu qu¶. §ã lµ t×nh tr¹ng ®æ x« ®Çu t­ m¸y mãc s¶n xuÊt vµo c¸c nghµnhn thÊy n¬i nµy lµm n¬i kh¸c còng lµm: nh­ c¸c nhµ m¸y mÝa, xi m¨ng , x©y dùng bÕn c¶ng, khu c«ng nghiÖp Mét sè tr­êng hîp kh¸c lµ trang bÞ mua s¾m å tailieuonthi ¹t thiÕt bÞ cã tÝnh n¨ng kü thuËt cao mµ c¬ së h¹ tÇng vµ nh©n lùc ch­a ®ñ ®¸p øng Kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh nghiÖp. BiÕt r»ng c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh ®ßi hái sù liªn kÕt trong ph¸t triÓn tõ nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ®¬n gi¶n chñ yÕu s¶n xuÊt hµng ho¸ tiªu dïng nh­: thùc phÈm, dÖt may, nghµnh da ®Õn nh÷ng nghµnh c«ng nghiÖp c­ b¶n (c«ng nghiÖp nÆng ) nh­ c«ng nghiÖp gç vµ giÊy c«ng nghiÖp ho¸ chÊt, cao su, kim lo¹ mÒm, vµ mét sè nghµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y mãc. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ë nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp trong giai do¹n ®Çu chñ yÕu dùa vµo møc ®ãng gãp cña c«ng nghiÖp gi¶n ®¬n, trong giai do¹n tiÕp theo c«ng nghiÖp tiÕp tôc t¨ng tr­ëng ph¶i dùa vµo ®ãng gãp cña c¸c nghµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n vµ ë tr×nh ®é cao h¬n ph¶i dùa vµo c¸c nghµnh cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao. Nh­ng ®Ó ph¸t triÓn c¸c nghµnh ®ã th× c«ng nghiÖp nhÑ ph¶i ph¸t triÓn tr­íc. §iÒu nµy kh«ng chØ lµ bµi häc tõ thùc tiÔn mµ cßn lµ mèi quan hÖ liªn nghµnh cña nghµnh c«ng nghiÖp t¹o nªn. *M¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp cã t¸c ®éng thay ®æi c¬ cÊu nghµnh c«ng nghiÖp, ViÖt Nam ®i tõ xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp nh­ng tõ rÊt sím chóng ta ®· x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, h­íng néi cao. NÕu c¬ së vËt chÊt cho phÐp th× ®iÒu nµy ®· ®­îc khuyÕn khÝch nh­ng thùc tÕ th× ng­îc l¹i nªn tÝnh h­íng néi ®· cã nh­ng l¹i cã t¸c h¹i rÊt lín, nghiªn cøu khñng ho¶ng cña c«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m 1979-1981; 1989-1991; 1991- 1999 cho ta thÊy chóng ®· g¾n víi tÝnh h­íng néi cao. Trong thêi ®iÓm cã t¸c nh©n tõ bªn ngoµi. Sau thêi ®iÓm khñng ho¶ng nÒn kinh tÕ n¨m 1997 nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trËm l¹i. C«ng nghiÖp ho¸ cho ®Õn nay xÐt vÒ thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp h­íng vµo nh÷ng nghµnh thay thÕ nhËp khÈu tuy ®· cã mét sè kÕt qu¶ tÝch cùc nh­ng vÉn béc lé mét sè nh÷ng khiÕm khuyÕt. T¨ng tr­ëng rÊt thÊp, muèn tho¸t khái sù phô thuéc vµo n­íc ngoµi th× l¹i phô thuéc ngµy cµng t¨ng: Theo sè liÖu ®iÒu tra n¨m 1998 tæng chi phÝ nhËp khÈu chiÕm 27% gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ b»ng 81% gi¸ trÞ t¨ng thªm trong c«ng nghiÖp hÇu hÕt c¸c tailieuonthi nghµnh c«ng nghiÖp cã hµm l­îng trung b×nh vµ ®Òu cã tØ lÖ chi phÝ nhËp khÈu tõ 35- 50% gi¸ trÞ s¶n xuÊt hoÆc tõ 10- 28% gi¸ trÞ t¨ng thªm cña c«ng nghiÖp Tãm l¹i h­íng néi ®· h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp trong nhiÒu n¨m ®em l¹i mét t¸c h¹i rÊt lín. §iÒu ®ã lµ kÕt qu¶ cña sù ®iÒu chØnh chËm ch¹p nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhµ n­íc. 2. T¸c ®éng tÝch cùc Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng tiªu cùc chóng ta ph¶i thõa nhËn c¸i ®­îc cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam lµ v« cïng râ rµng vµ cÇn thiÕt, ®ã lµ mÆt tÝch cùc cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp *Lµm thay ®æi c¬ cÊu c«ng nghiÖp vµ t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp Víi sù ®ãng gãp quan träng cña hÖ thèng m¸y mãc hiÖn ®¹i mang l¹i n¨ng suÊt cao c«ng nghiÖp ®· ®¹t ®­îc n¨ng suÊt cao trong kho¶ng thêi gian tõ 1991- 2000. Ngay trong thêi kú tõ 1981- 1999 ®Çy biÕn ®éng C«ng nghiÖp còng cã møc t¨ng tr­ëng gÇn gÊp ®«i so víi n«ng nghiÖp (tÝnh theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt ) sù suy gi¶m trong nh÷ng n¨m 1979-1981 lµ do chÝnh s¸ch trong n­íc, sù t¨ng tr­ëng trë l¹i trong nh÷ng n¨m 1982- 1985 lµ nhê c¸c c¶i c¸ch t¹i TP Hå ChÝ Minh . giai ®o¹n tr× trÖ 1986-1990 do c¶i c¸ch k«ng døt kho¸t, sau ®ã ®Õn l¹m ph¸t bïng næ, l­u th«ng tiÒn tÖ bÞ rèi lo¹n lµ mét ®ßn gi¸ m¹nh vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nh÷ng yÕubtè nµy chØ lµm t¨ng 5,9% vÒ c«ng nghiÖp. Ph¶i tõ n¨m 1991 trë ®i c«ng nghiÖp míi ®¹t ®­îc møc t¨ng tr­ëng cao vµ kÐo dµi ®Õn n¨m 2000 víi tØ lÖ t¨ng b×nh lµ 14% n¨m ph¸t triªnr nhanh nhÊt trong kho¶n 1986- 1995 lµ nghµnh c«ng nghiÖp khai th¸c nguyªn liÖu (cã nhiÒu m¸y mãc nh­: m¸y khoan ..) víi møc t¨ng 32% n¨m ®· n©ng cao c¬ cÊu cña nã tõ 5,3% trong c¸c n¨m 1986- 1990 lªn 15,7% trong c¸c n¨m 1991- 1995 *Sù t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp tõ n¨m 1986 –1995 cho thÊy vai trß cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp khi ¸p dông ®óng lóc. Bøc tranh c«ng nghiÖp ®· ®¹t ®­îc c¶i thiÖn h¬n, tØ lÖ t¨ng b×nh qu©n lµ 10,2% n¨m gÊp ®«i sè 5% cña thêi kú (1979-1985) nh­ng ®iÒu quan träng lµ chÝnh s¸ch ®· ®­îc kiÓm tailieuonthi nghiÖm vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn cho c«ng nghiÖp vµo c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cao h¬n. TiÕp theo lµ sù t¨ng tr­ëng vÒ c¬ cÊu cña giai ®o¹n 1996- 2000 ®¹t ®­îc møc t¨ng tr­ëng cao vµ duy tr× trong n¨m 2000 (nh×n vµo hÖ thèng m¸y mãc trªn), VÝ dô thiÕt bÞ v¨n phßng, m¸y tÝnh t¨ng(17,9%)thiÕt bÞ ®iÖn töt¨ng (28,3%) Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i t¨ng (24,7%)s¶n xuÊt s¶n phÈm kim lo¹i t¨ng(21,2%) cao su plastic t¨ng 24,3% s¶n phÈm da gi¶ da t¨ng 21,3%. DÇu khÝ chiÕm møc t¨ng tr­ëng cao nhê ¸p dông nhiÒu h¬n c¸c lo¹i m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp nh­ m¸y khoan maý hót . ®Ó khai th¸c vµ chÕ biÕn dÇu th« t¨ng(17,49%) Vai trß cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp cßn t¸c ®éng rÊt lín tíi c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo khu vùc kinh tÕ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. T¹o sù kh¸c biÖt trong khu vùc quèc doanh tËp trung mét sè nghµnh ®éc quyÒn nh­ ®iÖn n­íc thuèc l¸ th× khu vùc n­íc ngoµi cã vèn ®Çu t­ hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ tËp trung vµo c¸c nghanh khai th¸c dÇu khÝ, m¸y tÝnh, ®iÖn tö , xe m¸y vµ tØ träng ®· kh«ng ngõmg t¨ng lªn nãi chung t¨ng tr­ëng cao vµ æn ®Þnh, khu c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi tØ träng cña nã tõ 25% n¨m 1995 lªn 29% n¨m 1997 vµ 35,5% n¨m 2000 *XÐt tíi vai trß, ý nghÜa cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp ®iÓn h×nh ë c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp - §Ó gãp phÇn kh¶i cøu vÒ vÊn ®Ò vai trß cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ë n­ãc ta t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt + §­a m¸y mãc vµo chuyªn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô trùc tiÕp phôc vô hç trî ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong khu ®· gãp phÇn t¨ng tr­oöng kinh tÕ. N¨m 1996 c¸c khu c«ng nghiÖp- khu chÕ xuÊt c¶ n­íc xuÊt khÈu 400tr USD chiÕm 8,75%, n¨m 1998 con sè nµy t¨ng lªn 1.300tr USD vµ chiÕm 14% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu riªng hai khu chÕ xuÊt T©n ThuËn vµ Linh Trung cã 95 doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· xuÊt khÈu 405tr USD, Khu c«ng nghiÖp §ång Nai 6-22 tr USD 66% tæng doanh thu cña c¶ khu vµ ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ 28%. KÕt qu¶ n¸y cµng gãp tailieuonthi phÇn cñng cè liÒm tin vµ kú väng cña chóng ta vµo vai trß cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp ®èi víi tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. + M¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp cã vai trß rÊt to lín ë nhiÒu nghµnh c«ng nghiÖp ,VÝ dô trong mét nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn cÇn cã bao nhiªu m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp : tua bin, m¸y ®èt ., vµ nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh lµ mét c«ng tr×nh cho sù ¸p dông c¸c m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp - Trong nh÷ng n¨m tiÕp theo m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp cßn gi÷ vµ ph¸t huy vai trß v« cïng quan träng cña nã trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®¸t n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sÏ lµm nÒn t¶ng cho c¸c nghµnh kh¸c ph¸t triÓn II Vai trß cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp ®èi víi n«ng nghiÖp vµ dÞch vô ViÖc ¸p dông m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp lµm t¨ng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp kÐo theo sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp vµ dÞch vô tõ ®ã lµm t¨ng ng©n s¸ch nhµ n­íc . III §èi víi ®êi sèng x· héi. §· t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¸c ®èi t­îng lao ®éng tõ trùc tiÕp s¶n xuÊt gi¸n tiÕp s¶n xuÊt ®ång thêi thay ®æi c¬ cÊu, lµm t¨ng kh¶ n¨ng, nguån lùc, n¨ng xuÊt x· héi. ViÖc ¸p dông m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp vÉn gi÷ vai trß quan träng trong viÖc vËn hµnh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. IV. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. - T¹o lËp thÞ tr­êng c«ng nghÖ - ChÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé c«ng nghÖ. - T¨ng ®Çu t­ cho ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ tõ nguån - Hîp t¸c quèc tÕ khoa häc vµ c«ng nghÖ. - T¨ng c­êng kiÓm so¸t , gi¸m ®Þnh c«ng nghÖ vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. - §æi míi hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ - §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng th«ng tin, tuyªn truyÒn phæ cËp c¸c kiÕn thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ. tailieuonthi KÕt luËn. HiÖn nay thÕ giíi ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp xu thÕ quèc tÕ ho¸ ngµy cµng cao, viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ lµ rÊt cÇn thiÕt. M¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp lu«n lu«n gi÷ vai trß quan träng ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng, kinh tÕ x· héi. Chñ TÞch Hå ChÝ Minh ®· gi¸n tiÕp nhÊn m¹nh vai trß cña m¸y mãc ®¹i c«ng nghiÖp ng­êi nãi: “Muèn ®¶m b¶o ®êi sèng sung s­íng m·i m·i, ph¶i c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa, ph¶i x©y dùng c«ng nghiÖp nÆng”. “Muèn cã nhiÒu m¸y th× ph¶i më mang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp lµm ra m¸y, ra gang, thÐp, than, dÇu... ®ã lµ con ®­êng ®i cña chóng ta, con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ n­íc nhµ. Bµi viÕt cña em ®· ®­îc hoµn thµnh. Do tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng thùc tÕ cña mét sinh viªn n¨m ®Çu cã h¹n nªn bµi viÕt khã tr¸nh khái thiÕu sãt. RÊt mong ®­îc sù gãp ý cña qóy thÇy c« vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 01 th¸ng 04 n¨m 2003 Sinh viªn thùc hiÖn §inh ThÞ Thanh Giang tailieuonthi tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ c¸c sè th¸ng 3,4,5 n¨m 2000 2. ViÖt Nam 2000 NXB thèng kª 3. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c Lªnin 4.T¹p chÝ th«ng tin tµi chÝnh n¨m 2000