Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Mối quan hệ biện chứng giữa tlsx và llsx ...

Tài liệu Mối quan hệ biện chứng giữa tlsx và llsx

.PDF
29
1132
81

Mô tả:

tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh A - §Æt vÊn ®Ò LÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña nh÷ng ph­¬ng thøc s¶n xuÊt kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao. Mµ lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt la hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt , chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau mét c¸ch biÖn chøng, t¹o thµnh quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt - quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña x· héi. Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt phæ biÕn, t¸c ®éng trong toµn tiÕn tr×nh lÞch sö cña nh©n lo¹i. Sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cïa lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi nã. Ng­îc l¹i, quan hÖ s¶n xuÊt còng cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng vµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, nã lµ ®éng lùc thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i, khi quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi, l¹c hËu hoÆc tiªn tiÕn h¬n mét c¸ch gi¶ t¹o so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cñ lùc l­îng s¶n xuÊt sÏ l¹i k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Do ®ã, viÖc gi¶i quyÕt m©u thÉu gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n. Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tr­íc ®©y chóng ta ®· kh«ng cã ®­îc sù nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ quy luËt cña sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. C¬ chÕ quan liªu, bao cÊp ®· bãp mÐo c¸c yÕu tè cña quan hÖ s¶n xuÊt, k×m h·m lùc l­îng s¶n xuÊt, kÕt qu¶ cña sù kh«ng phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt ®· lµm cho m©u 1 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh thÉu gi÷a chóng trë nªn gay g¾t. §iÒu ®ã khiÕn cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¶i ë trong t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, tr× trÖ mét thêi gian dµi. ChÝnh v× vËy, viÖc ®­a nhËn thøc mét c¸ch ®óng ®¾n mèi quan hÖ, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt cã ý nghÜa v« cïng to lín, ®Æc biÖt lµ trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam hiÖn nay. B - Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò I/C¬ së lý luËn: 1 - C¸c kh¸i niÖm: a) Lùc l­îng s¶n xuÊt: Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ toµn bé nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña mét x· héi nhÊt ®Þnh, ë mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ t¸c ®éng gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn, biÓu hiÖn tr×nh ®é s¶n xuÊt cña con ng­êi vµ n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt bao gåm t­ liÖu s¶n xuÊt vµ ng­êi lao ®éng víi tri thøc, ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt, kü n¨ng, kü x¶o vµ thãi quen lao ®éng cña hä. Trong c¸c yÕu tè hîp thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt, ng­êi lao ®éng lµ chñ thÓ vµ bao giê còng lµ lùc l­îng s¶n xuÊt c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh nhÊt cña x· héi. Ngµy nay, khi khoa häc trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp, th× néi dung kh¸i niÖm lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc bæ sung, hoµn thiÖn h¬n. C¸c cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· lµm xuÊt hiÖn nh÷ng khu vùc s¶n xuÊt míi vµ lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn gÊp béi. N¨ng suÊt lao ®éng ®­îc xem nh­ lµ tiªu chÝ quan träng träng nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é 2 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ suy cho cïng còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù chiÕn th¾ng cña mét trËt tù x· héi nµy ®èi víi mét trËt tù x· héi kh¸c. b) Quan hÖ s¶n xuÊt: Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi vµ tiªu dïng s¶n phÈm x· héi (s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi). Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, con ng­êi kh«ng chØ cã quan hÖ víi tù nhiªn, t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, mµ cßn cã quan hÖ víi nhau, t¸c ®éng lÉn nhau. H¬n n÷a, chØ cã trong quan hÖ t¸c ®éng lÉn nhau th× con ng­êi míi cã sù t¸c ®éng vµo tù nhiªn vµ míi cã s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña s¶n xuÊt, biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trªn ba mÆt chñ yÕu sau: - Quan hÖ vÒ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trong viÖc chiÕm h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi. - Quan hÖ trong tæ chøc vµ qu¶n lý lµ quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trong viÖc tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt x· héi vµ trong trao ®æi ho¹t ®éng cho nhau. - Quan hÖ ph©n phèi l­u th«ng lµ quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trong ph©n phèi vµ l­u th«ng s¶n phÈm x· héi. C¸c mÆt nãi trªn cña quan hÖ s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, trong ®ã quan hÖ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Trong x· héi cã giai cÊp, giai cÊp nµo chiÕm h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt th× giai cÊp ®ã lµ giai cÊp thèng trÞ; giai cÊp Êy ®øng ra tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt vµ sÏ quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt, h×nh thøc ph©n phèi, còng nh­ quy m« thu nhËp. Ng­îc l¹i, giai cÊp, tÇng líp nµo kh«ng cã t­ liÖu s¶n xuÊt th× sÏ lµ giai cÊp, tÇng líp bÞ thèng trÞ, bÞ bãc lét v× buéc ph¶i lµm thuª vµ bÞ bãc lét d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. 3 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh Tuy vËy, quan hÖ tæ chøc qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi l­u th«ng còng cã t¸c ®éng trë l¹i quan hÖ s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt trong tÝnh hiÖn thùc cña nã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng quan hÖ ý chÝ, ph¸p lý mµ lµ quan hÖ kinh tÕ ®­îc biÓu diÔn thµnh c¸c ph¹m trï, quy luËt kinh tÕ. Quan hÖ s¶n xuÊt mang tÝnh kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña con ng­êi. Sù thay ®æi cña c¸c kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. c) Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸ch thøc con ng­êi khai th¸c nh÷ng cña c¶i vËt chÊt (t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ liÖu sinh ho¹t) cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi trong nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh cña x· héi loµi ng­êi. Mçi x· héi ®­îc ®Æc tr­ng b»ng mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi: kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi. Sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt trong lÞch sö quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi tõ thÊp ®Õn cao. Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt chÝnh lµ sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ quan hÖ s¶n xuÊt t­¬ng øng. 2 - Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: a) Sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt: Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau mét c¸ch 4 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh biÖn chøng, t¹o thµnh quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña sù vËn ®éng, ph¸t triÓn x· héi). Sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi nã. Khi mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi, khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét tr¹ng th¸i mµ trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt lµ “h×nh thøc ph¸t triÓn” cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong tr¹ng th¸i ®ã, tÊt c¶ c¸c mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt ®Òu “t¹o ®Þa bµn ®Çy ®ñ” cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, nã t¹o ®iÒu kiÖn sö dông vµ kÕt hîp mét c¸ch tèi ­u gi÷a ng­êi lao ®éng víi t­ liÖu s¶n xuÊt vµ do ®ã lùc l­îng s¶n xuÊt cã c¬ së ®Ó ph¸t triÓn hÕt kh¶ n¨ng cña nã. Sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt tõ chç phï hîp trë thµnh kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi ®ã, quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh “xiÒng xÝch” cña lùc l­îng s¶n xuÊt, k×m h·m lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt tÊt yÕu dÉn ®Õn thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn. Thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi còng cã nghÜa lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò mÊt ®i, ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi thay thÕ. b) Quan hÖ s¶n xuÊt cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt, nh­ng quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng hoµn toµn thô ®éng mµ t¸c ®éng trë l¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng ®Õn lùc l­îng s¶n xuÊt v× 5 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh nã quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, t¸c ®éng ®Õn th¸i ®é cña con ng­êi trong lao ®éng s¶n xuÊt, ®Õn tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ®Õn ph¸t triÓn vµ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ... vµ do ®ã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ ®éng lùc thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi, l¹c hËu hoÆc “tiªn tiÕn” h¬n mét c¸ch gi¶ t¹o so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi quan hÖ s¶n xuÊt k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, th× theo quy luËt chung, quan hÖ s¶n xuÊt cò sÏ ®­îc thay thÕ b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt phæ biÕn t¸c ®éng trong toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö nh©n lo¹i. Sù thay thÕ, ph¸t triÓn cña lÞch sö nh©n lo¹i tõ chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû, qua chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, chÕ ®é phong kiÕn, chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa vµ ®Õn x· héi céng s¶n t­¬ng lai lµ do sù t¸c ®éng cña hÖ thèng c¸c quy luËt x· héi, trong ®ã quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt c¬ b¶n nhÊt. II/VËn dông quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam: 6 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh NÒn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ ®ang thùc hiÖn nh÷ng cuéc c¶i biÕn c¸ch m¹ng toµn diÖn vµ s©u s¾c trªn mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi. Trong lÜnh vùc kinh tÕ ®ã lµ viÖc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò, x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi x· héi chñ nghÜa g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa, tõng b­íc chuyÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, s¶n xuÊt nhá lµ chñ yÕu lªn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ qu¸ ®é, kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ cïng víi kinh tÕ hîp t¸c lµm nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §Ó thùc hiÖn vai trß Êy, theo NghÞ quyÕt §¹i héi VIII, kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i ®­îc tiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶, n¾m v÷ng nh÷ng vÞ trÝ then chèt, nh÷ng lÜnh vùc träng yÕu trong nÒn kinh tÕ nh­ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm, nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i, dÞch vô quan träng. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i cã quy m« võa vµ lín, ph¸t huy ®­îc ­u thÕ vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹, t¹o nguån thu lín cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®· chØ râ: vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc thÓ hiÖn ë chç “lµm ®ßn bÈy ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi, më ®­êng, h­íng dÉn , hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn; lµm lùc l­îng vËt chÊt ®Ó nhµ n­íc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý vÜ m«, t¹o nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi”. 1 - Qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam: 7 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh Tõ khi hoµ b×nh ®­îc lËp l¹i n¨m 1954, miÒn B¾c n­íc ta ®· b­íc vµo thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi víi ®Æc ®iÓm nh­ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nãi: “§Æc ®iÓm to nhÊt cña n­íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lµ tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng ph¶i kinh qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa”. Tõ n¨m 1975, sau khi ®Êt n­íc ®· hoµn toµn ®éc lËp vµ c¶ n­íc thèng nhÊt, c¸ch m¹ng d©n téc - d©n chñ ®· hoµn toµn th¾ng lîi trªn ph¹m vi c¶ n­íc th× c¶ n­íc cïng tiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, cïng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cña §¶ng ta nãi râ h¬n thùc tr¹ng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc: “N­íc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, bá qua chÕ ®é t­ b¶n, tõ mét x· héi vèn lµ thuéc ®Þa, nöa phong kiÕn, lùc l­îng s¶n xuÊt rÊt thÊp. §Êt n­íc tr¶i qua hµng chôc n¨m chiÕn tranh, hËu qu¶ ®Ó l¹i cßn nÆng nÒ, nh÷ng tµn d­ thùc d©n, phong kiÕn cßn nhiÒu. C¸c thÕ lùc thï ®Þch th­êng xuyªn t×m c¸ch ph¸ ho¹i chÕ ®é x· héi chñ nghÜa vµ nÒn ®éc lËp d©n téc cña nh©n d©n ta”. Thêi kú qu¸ ®é lµ thêi kú lÞch sö mµ bÊt cø mét quèc gia nµo ®i lªn chñ nghÜa x· héi còng ®Òu ph¶i tr¶i qua, ngay c¶ ®èi víi nh÷ng n­íc ®· cã nÒn kinh tÕ rÊt ph¸t triÓn, bëi lÏ, ë c¸c n­íc nµy, tuy lùc l­îng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn cao nh­ng vÉn cßn cÇn ph¶i c¶i t¹o vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi, x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi. DÜ nhiªn, ®èi víi nh÷ng n­íc thuéc lo¹i nµy, vÒ kh¸ch quan cã nhiÒu thuËn lîi h¬n, thêi kú qu¸ ®é cã thÓ diÔn ra ng¾n h¬n. §èi víi n­íc ta, mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu ®i lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, th× l¹i cµng ph¶i tr¶i qua mét thêi kú qu¸ ®é l©u dµi. Theo Cñ tÞch Hå ChÝ Minh, thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta lµ mét thêi lú lÞch sö mµ: “nhiÖm vô quan träng nhÊt cña chóng ta lµ ph¶i 8 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh x©y dùng nÒn t¶ng vËt chÊt, kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, tiÕn dÇn lªn chñ nghÜa x· héi, cã c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, cã v¨n ho¸, khoa häc tiªn tiÕn. Trong qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i c¶i t¹o nÒn kinh tÕ cò vµ x©y dùng nÒn kinh tÕ míi, mµ trong ®ã x©y dùng lµ nhiÖm vô chñ chèt vµ l©u dµi”. Tuy vËy, sau h¬n 15 n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng, b»ng sù nç lùc s¸ng t¹o cña quÇn chóng, c¸c ngµnh, c¸c cÊp, chóng ta ®· v­ît qua ®­îc khñng ho¶ng, ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín vµ rÊt quan träng trong ho¹t ®éng thùc tiÔn trªn nhiÒu lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi: kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, chÝnh trÞ æn ®Þnh, më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, tËn dông nguån vèn vµ c«ng nghÖ, ph¸t huy néi lùc ®Êt n­íc, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸; bé mÆt kinh tÕ - x· héi thay da ®æi thÞt hµng ngµy, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi, mét trong nh÷ng vÊn ®Ò t­ duy lý luËn cèt lâi thuéc vÒ ®­êng lèi lµ sù chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· chñ tr­¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ l©u dµi chÝnh s¸ch: ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, g¾n liÒn víi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi cho phï hîp trªn c¶ ba mÆt: së h÷u, qu¶n lý vµ ph©n phèi. 2 - Nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ - x· héi ®· ®¹t ®­îc: Trong nh÷ng n¨m qua, §¶ng vµ toµn d©n ta ®· nç lùc phÊn ®Êu vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng: 9 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh Mét lµ, kinh tÕ t¨ng tr­ëng kh¸. Tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) t¨ng b×nh qu©n 7 - 8%/n¨m. C¬ cÊu kinh tÕ cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc. Trong GDP hiÖn nay, tû träng n«ng nghiÖp lµ 24,3%, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng lµ 36,6%, dÞch vô lµ 39,1%. - N«ng nghiÖp ph¸t triÓn liªn tôc, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt l­¬ng thùc. N¨m 1995, b×nh qu©n l­¬ng thùc lµ 360 kg/ng­êi, n¨m 2000 ®· t¨ng lªn 444kg/ng­êi. NghÒ nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû h¶i s¶n ph¸t triÓn kh¸. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 5,7% (môc tiªu ®Ò ra lµ t¨ng 4,5 - 5%). §· t¹o ®­îc mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc lµ g¹o (®øng thø 2 - 3 thÕ giíi), cµ phª (®øng thø 3 thÕ giíi), ngoµi ra cßn cã hå tiªu, cao su, vµ hµng thuû s¶n . - C«ng nghiÖp vµ x©y dùng v­ît qua nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc, ®¹t ®­îc nhiÒu tiÕn bé. NhÞp ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b×nh qu©n hµng n¨m lµ 13,5%. C¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu t¨ng kh¸: n¨m 2000 so víi n¨m 1995, c«ng suÊt ®iÖn gÊp 1,5 lÇn, xi m¨ng gÊp 2,1 lÇn, ph©n bãn gÊp trªn 3 lÇn, thÐp gÊp 1,7 lÇn, mÝa ®­êng gÊp h¬n 5 lÇn . Mét sè s¶n phÈm quan träng t¨ng nhanh nh­ dÇu th«, ®iÖn, than s¹ch, thÐp c¸n, xi m¨ng, v¶i c¸c lo¹i, giÊy c¸c lo¹i . Ngµnh x©y dùng cã thÓ ®¶m ®­¬ng viÖc thi c«ng nh÷ng c«ng tr×nh quy m« lín, hiÖn ®¹i vÒ c«ng nghÖ. Mét sè vËt liÖu x©y dùng chÊt l­îng cao s¶n xuÊt trong n­íc ®¹t tiªu chuÈn ch©u ¢u vµ khu vùc (g¹ch l¸t nÒn, g¹ch èp l¸t ). - C¸c ngµnh dÞch vô tiÕp tôc ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n h¬n tr­íc, gãp phÇn tÝch cùc cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ phôc vô ®êi sèng. Gi¸ trÞ c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng 6,8%/n¨m. Gi¸ trÞ doanh thu b­u ®iÖn t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 11,3%. - HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng cã b­íc ph¸t triÓn kh¸, ®¸p øng yªu cÇu tr­íc m¾t vµ t¹o ®­îc nh÷ng n¨ng lùc gèi ®Çu cho thêi kú sau. C¸c c«ng 10 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh tr×nh vµ c¸c trôc tuyÕn giao th«ng quan träng ®­îc tËp trung ®Çu t­ n©ng cÊp, b¶o ®¶m giao th«ng th«ng suèt trong c¶ n­íc. HÖ thèng b­u chÝnh viÔn th«ng ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ vÒ c¬ b¶n. HÖ thèng thuû lîi ®­îc n©ng cÊp vµ ph¸t triÓn trªn c¸c vïng. C¬ së vËt chÊt cña c¸c ngµnh gi¸o dôc vµ ®¹o t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ, y tÕ, v¨n ho¸, du lÞch, thÓ dôc thÓ thao ®Òu ®­îc t¨ng c­êng ®¸ng kÓ. - Kinh tÕ ®èi ngo¹i tiÕp tôc ph¸t triÓn. N­íc ta ®· x©y dùng quan hÖ th­¬ng m¹i víi trªn 140 n­íc, quan hÖ ®Çu t­ víi gÇn 70 n­íc vµ vïng l·nh thæ, thu hót ®­îc nhiÒu nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m trªn 21%, gÊp 3 lÇn møc t¨ng GDP. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tiÕp tôc gia t¨ng, ®ãng gãp tÝch cùc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) tiÕp tôc t¨ng, gãp phÇn quan träng ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng. Hai lµ v¨n ho¸, x· héi cã nh÷ng tiÕn bé, ®êi sèng nh©n d©n tiÕp tôc ®­îc c¶i thiÖn. - Sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cã b­íc ph¸t triÓn míi c¶ vÒ quy m«, chÊt l­îng, h×nh thøc ®µo t¹o vµ c¬ së vËt chÊt. N¨m häc 1999 - 2000 so víi 1994 -1995 sè häc sinh c¸c cÊp häc, bËc häc ®Òu t¨ng ®¸ng kÓ, mÉu gi¸o t¨ng 1,2 lÇn, trung häc c¬ së 1,6 lÇn, trung häc phæ th«ng 2,3 lÇn, ®¹i häc 3 lÇn, häc nghÒ 1,8 lÇn. §Õn hÕt n¨m 2000, c¶ 61 (nay lµ 64) tØnh, thµnh phè ®Òu ®· ®¹t tiªu chuÈn phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ xo¸ mï ch÷; mét sè tØnh, thµnh phè ®· b¾t ®Çu phæ cËp trung häc c¬ së. Phong trµo häc tËp ph¸t triÓn nhanh, chÊt l­îng gi¸o dôc - ®µo t¹o ®· cã chuyÓn biÕn b­íc ®Çu. ViÖc x· héi ho¸ gi¸o dôc - ®µo t¹o ®· b­íc ®Çu ®­îc triÓn khai vµ ph¸t triÓn. 11 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh - ViÖc lµm vµ ®êi sèng cña nh©n d©n ®­îc gi¶i quyÕt cã nhiÒu kÕt qu¶. C«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®­îc triÓn khai m¹nh mÏ, réng kh¾p, nhÊt lµ ë c¸c vïng nghÌo, x· nghÌo, ®¹t kÕt qu¶ tèt, ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng n­íc gi¶m tû lÖ ®ãi nghÌo tèt nhÊt. §êi sèng d©n c­ nhiÒu vïng ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. - C«ng t¸c d©n sè, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh; b¶o vÖ ch¨m sãc trÎ em, ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n; ch¨m sãc ng­êi cã c«ng, ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, uèng n­íc nhí nguån; thÓ dôc thÓ thao ®· ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tèt. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua ®· t¨ng c­êng søc m¹nh tæng hîp, lµm thay ®æi bé mÆt cña ®Êt n­íc vµ ®êi sèng cña nh©n d©n, cñng cè v÷ng ch¾c ®éc lËp d©n téc vµ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn cña n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ. 3 - Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Cïng víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam cßn cã nh÷ng nh­îc ®iÓm: Mét lµ, tr×nh ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta cßn ë giai ®o¹n s¬ khai. §ã lµ do c¸c nguyªn nh©n. - C¬ së vËt chÊt - kü thuËt cßn ë tr×nh ®é thÊp, bªn c¹nh mét sè lÜnh vùc, mét sè c¬ së kinh tÕ ®· ®­îc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ m¸y mãc, m¸y mãc cò kü, c«ng nghÖ l¹c hËu. Theo UNDP, ViÖt Nam ®ang ë tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu 2/7 cña thÕ giíi, thiÕt bÞ m¸y mãc l¹c hËu 2 - 3 thÕ hÖ (cã lÜnh vùc 4 - 5 thÕ hÖ). Lao ®éng thñ c«ng vÉn chiÕm tû träng lín trong tæng sè lao ®éng x· héi. Do ®ã, n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña n­íc ta cßn thÊp so víi khu vùc vµ 12 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh thÕ giíi (n¨ng suÊt lao ®éng cña n­íc ta chØ b»ng 30% møc trung b×nh cña thÕ giíi). - KÕt cÊu h¹ tÇng nh­ hÖ thèng ®­êng giao th«ng, bÕn c¶ng, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c cßn l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn (mËt ®é ®­êng giao th«ng/km b»ng 1% víi møc trung b×nh cña thÕ giíi; tèc ®é truyÒn th«ng trung b×nh c¶ n­íc chËm h¬n cña thÕ giíi 30 lÇn). HÖ thèng giao th«ng kÐm ph¸t triÓn lµm cho c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c vïng bÞ chia c¾t, t¸ch biÖt nhau, do ®ã lµm cho nhiÒu tiÒm n¨ng cña c¸c ®Þa ph­¬ng kh«ng thÓ ®­îc khai th¸c, c¸c ®Þa ph­¬ng kh«ng thÓ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®Ó ph¸t huy thÕ m¹nh. - Do c¬ sá vËt chÊt - kü thuËt cßn ë tr×nh ®é thÊp lµm cho ph©n c«ng lao ®éng kÐm ph¸t triÓn, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ chËm. NÒn kinh tÕ n­íc ta ch­a tho¸t khái nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp s¶n xuÊt nhá. N«ng nghiÖp vÉn sö dông 70% lùc l­îng lao ®éng, nh­ng chØ s¶n xuÊt kho¶ng 26% GDP, c¸c ngµnh kinh tÕ c«ng nghÖ cao chiÕm tû träng thÊp. - Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng trong n­íc, còng nh­ thÞ tr­êng n­íc ngoµi cßn rÊt yÕu. Do c¬ së vËt chÊt - kü thuËt vµ c«ng nghÖ l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, do ®ã khèi l­îng hµng ho¸ nhá bÐ, chñng lo¹i hµng ho¸ cßn nghÌo nµn, chÊt l­îng hµng ho¸ thÊp, gi¸ c¶ cao v× thÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cßn yÕu. Hai lµ, thÞ tr­êng d©n téc thèng nhÊt ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh nh­ng ch­a ®ång bé. - Do giao th«ng vËn t¶i kÐm ph¸t triÓn nªn ch­a l«i cuèn ®­îc tÊt c¶ c¸c vïng trong n­íc vµo mét m¹ng l­íi l­u th«ng hµng ho¸ thèng nhÊt. 13 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh - ThÞ tr­êng hµng ho¸ - dÞch vô ®· h×nh thµnh nh­ng cßn h¹n hÑp vµ cßn nhiÒu hiÖn t­îng tiªu cùc (hµng gi¶, hµng lËu, hµng nh¸i vÉn lµm rèi lo¹n thÞ tr­êng). - ThÞ tr­êng hµng ho¸ søc lao ®éng míi manh nha, mét sè trung t©m giíi thiÖu viÖc lµm vµ xuÊt khÈu lao ®éng míi xuÊt hiÖn nh­ng ®· n¶y sinh hiÖn t­îng khñng ho¶ng. NÐt næi bËt cña thÞ tr­êng nµy lµ søc cung vÒ lao ®éng lµnh nghÒ nhá h¬n cÇu rÊt nhiÒu, trong khi ®ã cung vÒ søc lao ®éng gi¶n ®¬n l¹i v­ît qu¸ xa cÇu, nhiÒu ng­êi cã søc lao ®éng kh«ng t×m ®­îc viÖc lµm. - ThÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng vèn ®· cã nhiÒu tiÕn bé nh­ng vÉn cßn nhiÒu tr¾c trë, nh­ nhiÒu doanh nghiÖp, nhÊt lµ doanh nghiÖp t­ nh©n thiÕu vèn nh­ng kh«ng vay ®­îc v× v­íng m¾c thñ tôc, trong khi ®ã nhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i huy ®éng ®­îc tiÒn göi mµ kh«ng thÓ cho vay ®Ó ø ®äng trong kÐt, d­ nî qu¸ h¹n trong nhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· ®Õn møc b¸o ®éng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi nh­ng ch­a cã nhiÒu “hµng ho¸” ®Ó mua - b¸n vµ míi cã rÊt Ýt doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia thÞ tr­êng nµy. Ba lµ, cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia thÞ tr­êng, do vËy nÒn kinh tÕ ë n­íc ta cã nhiÒu lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ cïng tån t¹i, ®an xen nhau, trong ®ã s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá ph©n t¸n cßn phæ biÕn. Bèn lµ, sù h×nh thµnh thÞ tr­êng trong n­íc g¾n víi më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, héi nhËp vµo thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi, trong hoµn c¶nh tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - kü thuËt cña n­íc ta thÊp xa so víi hÇu hÕt c¸c n­íc kh¸c. - Toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ vÒ kinh tÕ ®ang ®Æt ra chung cho c¸c n­íc còng nh­ n­íc ta nãi riªng nh÷ng th¸ch thøc hÕt søc gay g¾t. Nh­ng 14 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh nã lµ xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan, nªn kh«ng ®Æt vÊn ®Ò tham gia hay kh«ng tham gia mµ chØ cã thÓ ®Æt vÊn ®Ò: t×m c¸ch sö xù víi xu h­íng ®ã nh­ thÕ nµo? Ph¶i chñ ®éng héi nhËp, chuÈn bÞ tèt ®Ó tham gia vµo khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸, t×m ra “c¸i m¹nh t­¬ng ®èi” cña ta, thùc hiÖn ®a ph­¬ng hãa, ®a d¹ng hãa kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó tËn dông ngo¹i lùc ®Ó ph¸t huy néi lùc, nh»m thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®Þnh h­íng ®i lªn chñ nghÜa x· héi. N¨m lµ, qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ x· héi cßn yÕu. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ta ®· nhËn ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ sau: “HÖ thèng luËt ph¸p, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ch­a ®ång bé vµ nhÊt qu¸n, thùc hiÖn ch­a nghiªm. C«ng t¸c tµi chÝnh, ng©n hµng, gi¸ c¶, kÕ ho¹ch ho¸, quy ho¹ch x©y dùng, qu¶n lý ®Êt ®ai cßn nhiÒu yÕu kÐm, thñ tôc hµnh chÝnh chËm ®æi míi. Th­¬ng nghiÖp nhµ n­íc bá trèng mét sè trËn ®Þa quan träng, ch­a ph¸t huy tèt vai trß chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng. Qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cã nhiÒu s¬ hë, tiªu cùc, mét sè tr­êng hîp g© t¸c ®éng xÊu ®èi víi s¶n xuÊt. ChÕ ®é ph©n phèi cßn nhiÒu bÊt hîp lý. Béi chi ng©n s¸ch vµ nhËp siªu cßn lín. L¹m ph¸t tuy ®­îc kiÒm chÕ nh­ng ch­a v÷ng ch¾c”. III/nh÷ng Gi¶i ph¸p vµ môc tiªu ph¸t triÓn trong thêi gian tíi: 1 - C¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam: §Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa, cÇn thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu gi¶i ph¸p. D­íi ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nhÊt: a) Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: 15 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh Tr­íc ®©y, khi x©y dùng kinh tÕ kÕ ho¹ch, xo¸ bá kinh tÕ thÞ tr­êng, chóng ta ®· thiÕt lËp mét c¬ cÊu së h÷u ®¬n gi¶n víi hai h×nh thøc lµ së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. V× vËy, khi chuyÓn sang kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cÇn ph¶i ®æi míi c¬ cÊu së h÷u cò b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, ®iÒu ®ã sÏ ®­a ®Õn sù h×nh thµnh c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, cã lîi Ých riªng, tøc lµ kh«i phôc mét trong nh÷ng c¬ së cña kinh tÕ hµng ho¸. Trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u, thùc hiÖn nhÊt qu¸n, l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. LÊy viÖc ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n lµm môc tiªu quan träng ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. Theo tinh thÇn ®ã, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt, ®Òu ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n­íc. Muèn vËt cÇn tËp trung nguån lùc ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ n­íc trong nh÷ng lÜnh vùc träng yÕu cña nÒn kinh tÕ, s¾p xÕp l¹i khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc, thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m 100% vèn. X©y dùng vµ cñng cè mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së c¸c tæng c«ng ty nhµ n­íc, cã sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Èy m¹nh viÖc ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý c«ng ty ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã vèn cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp thùc sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ tr­êng, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh. Ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ d­íi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng, trong ®ã hîp t¸c x· lµ nßng cèt. Nhµ n­íc cÇn gióp ®ì hîp t¸c x· vµ ®µo t¹o c¸n bé, x©y 16 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh dùng ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, më réng thÞ tr­êng. Thùc hiÖn tèt viÖc chuyÓn ®æi hîp t¸c x· theo luËt hîp t¸c x·. KhuyÕn khÝch kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn ë c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ph¸t triÓn trong nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. Ph¸t triÓn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc d­íi c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a kinh tÕ t­ nh©n trong vµ ngoµi n­íc; t¹o ®iÒu kiÖn kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi h­íng vµo môc tiªu ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, g¾n thu hót vèn víi thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. b) §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, øng dông nhanh tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, trªn c¬ së ®ã ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. V× vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, ph¶i ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Nh­ng sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh, cho nªn muèn më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, cÇn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. Con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta cÇn vµ cã thÓ rót ng¾n thêi gian so víi c¸c n­íc ®i tr­íc, võa cã nh÷ng b­íc tuÇn tù, võa cã nh÷ng b­íc nh¶y vät, g¾n c«ng nghiÖp ho¸ víi hiÖn ®¹i ho¸, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ; øng dông nhanh vµ phæ biÕn h¬n ë møc ®é cao h¬n nh÷ng thµnh tùu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tri thøc míi, tõng b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. Cïng víi viÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, 17 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh tiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng vµ ph©n bè d©n c­ trong ph¹m vi c¶ n­íc, còng nh­ ë tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng; h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý cho phÐp khai th¸c tèt nhÊt c¸c nguån lùc cña ®Êt n­íc, t¹o nªn sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. c) H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, hÇu hÕt c¸c nguån lùc kinh tÕ ®Òu th«ng qua thÞ tr­êng mµ ®­îc ph©n bè vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch tèi ­u. V× vËy, ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, chóng ta ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng. Trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cÇn ph¶i: - Ph¸t triÓn thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng qua viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó më réng thÞ tr­êng. H×nh thµnh thÞ tr­êng søc lao ®éng cã tæ chøc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho sù di chuyÓn søc lao ®éng theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc. - X©y dùng thÞ tr­êng vèn, tõng b­íc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - Qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai vµ thÞ tr­êng nhµ ë. X©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng th«ng tin, thÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ. Hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ tr­êng ®i ®«i víi x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ, t¨ng c­êng sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña nhµ n­íc, ®Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶, cã trËt tù, kû c­¬ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh. Cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. d) Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i: 18 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, chØ cã më cöa kinh tÕ, héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, míi thu hót ®­îc vèn, kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña ®Êt n­íc nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ. Khi më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i. HiÖn nay, cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i. Gi¶m dÇn nhËp siªu, ­u tiªn nhËp khÈu t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó phôc vô s¶n xuÊt. Tranh thñ mäi kh¶ n¨ng vµ b»ng nhiÒu h×nh thøc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi, viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cÇn h­íng vµo nh÷ng lÜnh vùc, nh÷ng s¶n phÈm cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cã tû träng xuÊt khÈu cao. ViÖc sö dông vèn vay ph¶i cã hiÖu qu¶ ®Ó tr¶ ®­îc nî, c¶i thiÖn ®­îc c¸n c©n thanh to¸n. Chñ ®éng tham gia tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c diÔn ®µn, c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ mét c¸ch cã chän läc víi b­íc ®i thÝch hîp. e) Gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p: Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©n tè quan träng ®Çu tiªn ®Ó ph¸t triÓn. Nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc vµ ngoµi n­íc yªn t©m ®Çu t­. Muèn gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ë n­íc ta hiÖn nay cÇn ph¶i gi÷ vµ t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ n­íc, ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n. HÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé lµ c«ng cô quan träng ®Ó nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Nã t¹o ra hµnh lang luËt ph¸p cho ho¹t ®éng kinh tÕ, buéc c¸c doanh nghiÖp chÊp nhËn sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. 19 tailieuonthi TiÓu luËn TriÕt häc Lª Quang Minh f) Xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc: ViÖc xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp, h×nh thµnh ®ång bé vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë n­íc ta. §Ó n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ n­íc, cÇn n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan lËp ph¸p, hµnh ph¸p cµ t­ ph¸p, thùc hiÖn c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. Nhµ n­íc thùc hiÖn ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn kinh tÕ, cã hÖ thèng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®Ó t¹o m«i tr­êng æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ, h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Nhµ n­íc thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng chñ së h÷u tµi s¶n c«ng, kh«ng can thiÖp vµo chøc n¨ng qu¶n trÞ kinh doanh ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ n­íc sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ lµ chÝnh ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, chø kh«ng ph¶i lµ mÖnh lÖnh. V× vËy, ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng vµ gi¸ c¶. 2 - Quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña nhµ n­íc ta: Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta kh«ng n»m ngoµi môc tiªu t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. §¶ng ta lu«n kh¼ng ®Þnh môc tiªu: “TiÕp tôc sù nghiÖp ®æi míi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, v× môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh, v÷ng b­íc ®i lªn chñ nghÜa x· héi”. Môc tiªu Êy chÝnh lµ ®· hµm chøa néi dung võa cã t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao, võa cã tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. Tuy vËy, ®Ó 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng