Tài liệu Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện pak xeng, tỉnh luang prabang, nước cộng hòa dân chủ nhân dân lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHAMHACK PHONKHAMXAO NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PAK XENG, TỈNH LUANG PRABANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHAMHACK PHONKHAMXAO NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCHNHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PAK XENG, TỈNH LUANG PRABANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ : 60 34 04 03 Người hướng dẫn khoa học: TS. Ngô Thúy Quỳnh LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: Luận văn “Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Pak Xeng, tỉnh Luông Pha Bang, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Luận văn không sao chép từ các công trình nghiên cứu khác. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác./. Người viết luận văn KHAMHACK PHONKHAMXAO LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến TS. Ngô Thúy Quỳnh, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tác giả trong quá trình hoàn thành Luận văn này. Tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy cô giáo, các cán bộ Học viện Hành chính quốc gia, nơi tác giả theo học, đã rất nhiệt tình giảng dạy truyền thụ những kiến thức cơ bản và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất trong quá trình học tập và nghiên cứu của tác giả tại Việt Nam. Ngoài ra, tác giả cũng chân thành cảm ơn đồng nghiệp và Ủy ban nhân dân huyện Pakxeng, tỉnh Luông Pha Bang đã giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và viết luận văn./. Người viết luận văn KHAMHACK PHONKHAMXAO DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. CHDCND: Cộng hòa dân chủ nhân dân 2. CSHT: Cơ sở hạ tầng 3. FDI: Đầu tư trực tiếp nước ngoài 4. NN&PTNN: Nông nghiệp và phát triển nông thôn 5. NSNN: Ngân sách nhà nước 6. ODA: Viện trợ phát triển chính thức 7. ODF: Tài trợ phát triển chính thức 8. UBND: Ủy ban nhân dân MỤC LỤC MỞ ĐẦU.......................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ........................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ............................................................................ 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .......................................................... 5 5. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ................................ 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .................................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................................... 7 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ......................................................................................................... 8 1.1. DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ............................................................................. 8 1.1.1. Dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn ................................................ 8 1.1.2. Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn........................................................................................................................ 10 1.1.3. Các hình thức đầu tư cho dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn ..... 14 1.1.4. Ngân sách nhà nước ............................................................................................. 15 1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ............................... 17 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước ............................................................................ 17 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước .................................................................................... 19 1.2.3. Nghiệp vụ quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước ............................................................................ 19 1.2.4. Hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn........................................................................................................................ 22 1.2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước ......................... 23 Tiểu kết chương 1 .......................................................................................................... 28 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PAK XENG, TỈNH LUANG PRABANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ............................................................................ 29 2.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA HUYỆN PAK XENG VÀ TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC... 29 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Pak Xeng.................................... 29 2.1.2. Bộ máy quản lý nhà nước về dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước ................................................................................... 32 2.1.3. Thực trạng phát triển nông nghiệp và nông thôn của huyện Pak Xeng ............... 34 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PAK XENG, TỈNH LUANG PRABANG ........................ 41 2.2.1. Thực trạng đầu tư cho các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn của huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang ............................................................................ 41 2.2.2. Hoạt động quản lý nhà nước các dự án đầu tư đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn bằng nguồn ngân sách trên địa bàn huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang .. 51 2.2.3. Kết quả và hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư đầu tư bằng nguồn ngân sách để phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang ........................................................................................................ 63 Tiểu kết chương 2 .......................................................................................................... 70 Chương 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PAK XENG, TỈNH LUANG PRABANG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO………………72 3.1. MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI HUYỆN PAK XENG, TỈNH LUANG PRABANG GIAI ĐOẠN 2016 - 2020, ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN NĂM 2030 ... 72 3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020 ............................. 72 3.1.2. Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020 .................................. 73 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PAK XENG, TỈNH LUANG PRABANG..................................................................................................................... 78 3.2.1. Đổi mới công tác quy hoạch đầu tư dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước .................................................................................... 78 3.2.2. Nâng cao chất lượng kế hoạch hóa dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước ............................................................................ 80 3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước ................................................................... 82 3.2.4. Nâng cao chất lượng thực hiện dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước ............................................................................................. 84 3.2.5. Hoàn thiện việc phân cấp và phân bổ ngân sách nhà nước cho các dự án đầu tư phát triển nông nghiệp nông thôn .................................................................................. 87 3.2.6. Đổi mới phương thức quản lý dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước .................................................................................... 89 3.2.7. Nâng cao chất lượng hoạt động của Ban quản lý nông thôn mới ........................ 91 3.3. KIẾN NGHỊ ............................................................................................................ 92 3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ, với các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành liên quan ........................................... 92 3.3.2. Kiến nghị với Chính quyền tỉnh Luang Prabang ................................................. 93 3.3.3. Kiến nghị với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Luang Prabang ..... 94 Tiểu kết chương 3 .......................................................................................................... 95 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 98 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 101 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Hằng năm nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào dành khoảng 30% tổng chi ngân sách cho đầu tư xây dựng cơ bản. Bên cạnh việc đầu tư phát triển công nghiệp, thương mại dịch vụ, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân (hay còn gọi là tam nông) cũng đặc biệt được Đảng, Nhà nước quan tâm. Xây dựng nông thôn mới đã trở thành phong trào mạnh mẽ lan rộng cả nước, đã góp phần thay đổi diện mạo, cải thiện điều kiện sống của dân cư ở nhiều vùng nông thôn. Thu nhập của đại bộ phận người dân nông thôn tiếp tục được cải thiện; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh; an sinh xã hội được bảo đảm; các điều kiện về y tế và chăm sóc sức khỏe nhân dân, giáo dục, văn hóa tiếp tục được cải thiện, dân chủ ở cơ sở được phát huy tốt hơn. Trong công tác quản lý nhà nước đối với nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho nông nghiệp và phát triển nông thôn ở các địa phương của nước CHDCND Lào đã đạt được một số kết quả như: Các chính sách chế độ về quản lý vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn đã phát huy hiệu lực tích cực; tổ chức bộ máy quản lý thống nhất trong cả nước đã được xây dựng; đội ngũ cán bộ công chức tham gia quản lý vốn ngân sách Nhà nước và quản lý dự án đầu tư có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, đáp ứng tốt yêu cầu thực thi công vụ. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quản lý nhà nước đối với vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho các dự án đầu tư nói chung và các dự án đầu tư đầu ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn vẫn còn nhiều tồn tại và hạn chế như: Tình trạng đầu tư dàn trải, tham nhũng, thất thoát trong sử dụng vốn ngân sách... Do đó, tăng cường quản lý, sử dụng nguồn vốn này một cách có hiệu quả, chống lãng phí, tiêu cực, tham nhũng.... đang là vấn đề được Đảng, Nhà nước cũng như mọi công dân rất quan tâm. 1 Huyện Pak Xeng là một huyện nông nghiệp của tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Những năm gần đây, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, kinh tế - xã hội của huyện đã có những sự phát triển nhất định, điều kiện sống của dân cư ở nhiều vùng nông thôn được cải thiện rõ nét. Thu nhập của đại bộ phận người dân nông thôn tiếp tục được cải thiện; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh; an sinh xã hội được bảo đảm; các điều kiện về y tế và chăm sóc sức khỏe nhân dân, giáo dục, văn hóa tiếp tục được cải thiện, dân chủ ở cơ sở được phát huy tốt hơn. Điều đó có được là do nhiều nguyên nhân, nhưng quan trọng là do huyện đã thu hút được các dự án đầu tư đầu tư vào nông nghiệp và phát triển nông thôn, khơi dậy tiềm năng thế mạnh của huyện. Trong tình trạng chung của đất nước, ngân sách dành cho huyện không nhiều, lại chi nhiều hoạt động, nên đầu tư dự án đầu tư NN&PTNT bằng nguồn NSNN cũng có mức độ. Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn của huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, với kiến thức của mình, tôi chọn vấn đề “Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” để nghiên cứu. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Các công trình nghiên cứu về chủ đề này ở CHDCND Lào còn tương đối ít. Ở CHDCND Lào tác giả tìm thấy 23 tài liệu. Nhìn chung các công trình chủ yếu là văn kiện của Đảng Nhân dân cách mạng Lào hay các báo cáo tình hình đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn của tỉnh. Văn kiện các Đại hội Đảng lần thứ 4 đến lần thứ 10 đều đã nhấn mạnh phải đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng xây dựng nông thôn mới (tài liệu tham khảo từ 14 đến 20). Hiến pháp, Luật về Chính phủ, Luật hành chính địa phương cũng 2 đã chỉ rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương phải vận động nhân dân, các tổ chức doanh nghiệp cùng tham gia xây dựng nông thôn mới (tài liệu tham khảo từ 22 đến 24). UBND tỉnh Luang Prabang đã có báo cáo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội tỉnh và tình hình phát triển kinh tế của tỉnh qua các năm 2011-2015 (tài liệu số 33, 35, 36). Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn (tài liệu số 29) và Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Luang Prabang đã có báo cáo về tình đầu tư phát triển vùng nông thôn miền núi của tỉnh trong giai đoạn 2011-2015. UBND huyện Pak Xeng (tài liệu 30, 31, 32, 34 ) đã có báo cáo quyết toán ngân sách, trong đó có chỉ rõ tình hình đầu tư phát triển nông nghiệp của huyện trong giai đoạn 2011-2015, trong đó cho biết đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn tăng chậm. Ở Việt Nam thì khác, tác giả tìm thấy 15 công trình khoa học, trong đó có 4 luận án tiến sĩ, 4 luận văn thạc sĩ đề cập vấn đề hiệu quả quản lý nhà nước đối với đầu tư phát triển nói chung và đầu tư phát triển nông nghiệp nói riêng. Tác giả luận văn này đã rút ra được nhiều điểm trong các kết quả nghiên cứu của họ có thể kế thừa cho việc nghiên cứu của luận văn của mình. Tác giả xin trích dẫn một số công trình tiêu biểu. Cụ thể là: - Luận văn của Nguyễn Thanh Hoàn, bảo vệ năm 2008 với tên đề tài: “Nghiên cứu vốn đầu tư vào phát triển kinh tế khu vực nông thôn tỉnh Hải Dương”. Luận văn tập trung nghiên cứu vốn đầu tư phát triển kinh tế nông thôn ở tỉnh Hải Dương, trên cơ sở đó luận văn đưa ra một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả sử dụng vốn cho việc phát triển kinh tế nông thôn. - Luận văn của Đỗ Thị Thu bảo vệ năm 2008 với đề tài: “Phân tích thực trạng đầu tư vốn và chính sách đầu tư vốn cho ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương”. Luận văn đánh giá việc đầu tư vốn cho ngành nông nghiệp của huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương và đưa ra giải pháp cho việc đầu tư vốn phát triển nông nghiệp. 3 - Luận án: “Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước thành phố Hồ Chí Minh hiện trạng và giải pháp” của Lê Vinh Danh, năm 2004. Luận án phân tích việc sử dụng hiệu quả vốn đầu tư cho thành phố Hồ Chí Minh và đưa ra giải pháp. - Luận án tiến sĩ của Nguyễn Thị Hiền về “Hiệu quả đầu tư phát triển bằng nguồn vốn ngân sách ở tỉnh Hà Nam” cũng đã coi vấn đề quản lý nhà nước đối với đầu tư công như là một trong những giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư phát triển từ nguồn vốn ngân sách nhà nước ở một địa phương. - Luận án tiế sĩ của Nguyễn Thị Mai về “Hiệu quả quản lý nhà nước đối với thu - chi ngân sách địa phương ở Hải Phòng” đã chỉ ra rằng, quản lý nhà nước về chi ngân sách nhà nước ở địa phương có ý nghĩa to lớn đối với sử dụng vốn ngân sách để phát triển kinh tế - xã hội. - Đề tài luận văn: “Tăng cường quản lý vốn Ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn tỉnh Bắc Giang” của Phạm Văn Thịnh bảo vệ năm 2010. Tác giả đánh giá thực trạng quản lý vốn cho việc đầu tư xây dựng cơ bản của tỉnh Bắc Giang, qua đó đề xuất một số giải pháp để tăng cường quản lý vốn. Các công trình nghiên cứu đó đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau về quản lý NSNN, về lĩnh vực NN&PTNT. Nếu có, cũng là tiếp cận dưới góc độ kinh tế, chưa có công trình nào trực tiếp nghiên cứu về NSNN đầu tư cho lĩnh vực NN&PTNT dưới góc độ quản lý nhà nước. Trên cơ sở kế thừa những công trình đã có, tác giả đi vào vấn đề quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích: Trên cơ sở thực trạng quản lý vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn ở huyện Pak Xeng, tỉnh 4 Luang Prabang, Luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện vấn đề quản lý Nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào. 3.2. Nhiệm vụ: Hệ thống hoá những cơ sở lý luận về quản lý vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước cho các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn. Đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn ở huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang. Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện vấn đề quản lý Nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư cho nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu trên hoạt động quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư cho nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào giai đoạn 2011 - 2015. 5. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp tiếp cận Luận văn tiếp cận vấn đề nghiên cứu theo các hướng chủ yếu: 5 - Tiếp cận từ lý thuyết đến thực tiễn: Từ việc tìm hiểu lý thuyết đến soi xét thực tiễn thông qua lý thuyết để nhận biết rõ hơn bản chất của vấn đề nghiên cứu. - Tiếp cận từ vĩ mô đến vi mô: Khi phan tích dự án đầu tư đầu tư nông nghiệp tác giả xem xét cả nền kinh tế xã hội; đồng thời xem xét từng dự án đầu tư đầu tư đến sự phát triển của cả ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện. - Tiếp cận liên ngành - liên vùng: Trên địa bàn huyện, đặt phát triển nông nghiệp trong tổng thể phát triển các ngành, lĩnh vực để xem xét vấn đề. Đảm bảo tín biện chứng. - Tiếp cận theo nguyên lý nhân quả: Mọi kết quả đều có nguyên nhân của nó. Đầu tư phát triển nông nghiệp là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng tới kết quả và hiệu quả phát triển nông nghiệp. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành luận văn tác giả đã sử dụng các phương pháp chủ yếu dưới đây: - Phương pháp phân tích hệ thống: sử dụng để phân tích các dự án đầu tư đầu tư nông nghiệp trong tổng thể các giải pháp phát triển nông nghiệp ở huyện Pak Xeng. - Phương pháp phân tích thông kê: được sử dụng để phân tích, đánh giá hiện trạng cũng như để dự báo phát triển nông nghiệp và đầu tư phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Pak Xeng. - Phương pháp so sánh: được sử dụng để so sánh phát triển nông nghiệp và đầu tư phát triển nông nghiệp qua các năm. - Phương pháp chuyên gia: được sử dụng để lấy thêm thông tin phục vụ việc nghiên cứu; cũng như để thẩm định các nhận định, kết luận của tác giả trong quá trình triển khai nghiên cứu luận văn. - Phương pháp diễn giải và quy nạp. Phương pháp diễn giải chủ yếu được sử dụng ở phần tổng quan và đánh giá hiện trạng cũng như đề xuất định 6 hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với đầu tư phát triển nông nghiệp ở huyện Pak Xeng. Phương pháp quy nạp chủ yếu được sử dụng để xây dựng các kết luận đối với từng vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp điều tra xã hội học: được sử dụng để thu thập các ý kiến của các nhà khoa học, các nhà quản lý cũng như của người dân đánh giá về đầu tư phát triển nông nghiệp trên địa bàn huyện Pak Xeng. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn làm rõ bản chất của vấn đề quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn và hiệu quả quản lý nhà nước đối với đầu tư phát triển nông nghiệp để vận dụng vào việc nghiên cứu ở các địa phương cấp huyện của CHDCND Lào. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn cung cấp thêm cơ sở khoa học cho việc đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước ở cấp huyện của CHDCND Lào trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, luận văn có 3 chương. Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Chương 3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn bằng nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Pak Xeng, tỉnh Luang Prabang, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào 7 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1. DỰ ÁN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN BẰNG NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1.1. Dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn Theo Từ điển tiếng Việt thì dự án đầu tư là dự thảo văn kiện luật pháp hoặc kế hoạch. Tuy nhiên, trong phạm vi luận văn, dự án đầu tư được hiểu là kế hoạch đầu tư, do đó nói dự án đầu tư cũng có nghĩa là kế hoạch đầu tư. Dự án đầu tư có nhiều cách hiểu: - Nếu xét về mặt hình thức, dự án đầu tư là một tập hồ sơ tài liệu trình bày một cách chi tiết và có hệ thống các hoạt động, chi phí theo một kế hoạch để đạt được những kết quả và thực hiện được những mục tiêu nhất định trong tương lai. - Nếu xét về mặt nội dung, dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt động có liên quan với nhau được kế hoạch hoá đối với việc đầu tư nhằm đạt được các mục tiêu đã định bằng việc tạo ra các kết quả cụ thể trong một thời gian nhất định, thông qua việc sử dụng các nguồn lực tài chính xác định. - Nếu xét trên góc độ quản lý, dự án đầu tư là một công cụ quản lý việc sử dụng vốn, vật tư, lao động để tạo ra các kết quả tài chính, kinh tế - xã hội trong một thời gian nhất định. - Dự án đầu tư là tập hợp các thông tin chỉ rõ chủ dự án đầu tư định làm gì, làm như thế nào và làm thì được cái gì? - Dự án đầu tư là một tập hợp các công việc, được thực hiện bởi một tập thể, nhằm đạt được kết quả trong một khoảng thời gian với một khoản kinh phí dự kiến. 8 - Dự án đầu tư là một tập hợp những đề xuất có liên quan đến việc bỏ vốn để tạo mới, mở rộng hoặc cải tạo những cơ sở vật chất nhất định nhằm đạt được sự tăng trưởng về số lượng hoặc duy trì, cải tiến, nâng cao chất lượng của sản phẩm hoặc dịch vụ trong khoảng thời gian nhất định. Từ các cách hiểu trên, có thể hiểu: Dự án đầu tư là tập hợp các công việc có liên quan, được thực hiện bởi một tập thể nhằm đạt kết quả nhất định trong phạm vi kinh phí và thời gian xác định. Dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn là một chuỗi các hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn, được tiến hành bởi cơ quan xác định nhằm đạt kết quả nâng cao hiệu quả của hoạt động nông nghiệp và phát triển nông thôn. Các hoạt động đó được đảm bảo bằng nguồn kinh phí từ NSNN và được tiến hành trong một khoảng thời gian nhất định. Dự án đầu tư NN&PTNT có những nội dung sau: - Có một hay một hệ thống các mục tiêu cụ thể, rõ rang và định lượng được. Đó là phát triển nông nghiệp và nông thôn. - Có một chuỗi các hoạt động liên tục, nối tiếp nhau mà kết quả của từng hoạt động là cơ sở cho những hoạt động tiếp theo. - Có các nguồn lực để thực hiện dự án đầu tư (các yếu tố nguồn lực đầu vào như: tiền, nhân lực, vật liệu, thiết bị…). - Có thời gian cụ thể để hoàn thành dự án đầu tư: thời điểm bắt đầu và thời điểm kết thúc. - Tổ chức dự án đầu tư là một bộ máy tạm thời của dự án đầu tư đó. Sau khi kết thúc dự án đầu tư, tổ chức dự án đầu tư cũng kết thúc sứ mạng. Dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn có 4 giai đoạn: xác định và xây dựng dự án đầu tư; lập kế hoạch; quản lý thực hiện; kết thúc dự án đầu tư. Công việc trong giai đoạn đầu tiên là nghiên cứu khả thi nhằm xác định rõ ràng các mục tiêu của dự án đầu tư, xây dựng bản đề xuất dự án đầu tư. 9 Giai đoạn thứ hai của dự án đầu tư là lập kế hoạch bắt đầu từ mục tiêu và công việc sau cùng là xác định từng nhiệm vụ phải thực hiện, ước tính thời gian cần thiết để hoàn tất, sắp đặt các nhiệm vụ theo trình tự hợp lý cùng bộ máy nhân sự phù hợp với nhiệm vụ đó. Giai đoạn triển khai thực hiện đòi hỏi phải vận dụng tất cả những kỹ năng quản lý truyền thống, cũng như cần kiểm tra và giám sát nghiêm ngặt. Điều đó sẽ đảm bảo cho dự án đầu tư luôn đúng thời gian, ngân sách và các tiêu chuẩn chất lượng nhất định. Một trong những đặc điểm quan trọng nhất của dự án đầu tư là có tuổi thọ nhất định. Dự án đầu tư sẽ kết thúc sau khi đạt được mục tiêu và chuyển giao kết quả cho các thành phần liên quan. Nhóm dự án đầu tư cũng chấm dứt hoạt động, nhưng chỉ sau khi các thành viên đã tổng kết và rút ra các bài học kinh nghiệm. 1.1.2. Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn 1.1.2.1. Khái niệm vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho dự án đầu tư phát triển nông nghiệp và nông thôn Thứ nhất, trước khi đi vào khái niệm vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn, cần hiểu vốn đầu tư. Vốn đầu tư, hiểu theo nghĩa rộng bao gồm toàn bộ các nguồn lực tài chính, nhân lực, trí lực, tri thức, tài sản vật chất và cả quan hệ đã tích lũy của mỗi cá nhân, doanh nghiệp hay quốc gia. Hiểu theo nghĩa hẹp là nguồn lực về tài chính của mỗi cá nhân, mỗi doanh nghiệp, mỗi quốc gia. Vốn đầu tư có những đặc trưng cơ bản sau: - Vốn được biểu hiện bằng giá trị của nguồn tài sản, có nghĩa là vốn phải đại diện cho một lượng giá trị thực của tài sản hữu hình và vô hình. - Vốn phải gắn với một chủ sở hữu nhất định. Do vậy, nếu ở đâu không xác định được đúng chủ sở hữu vốn, thì ở đó việc sử dụng vốn sẽ lãng phí kém hiệu quả. 10 - Trong nền kinh tế thị trường, vốn được coi là hàng hoá đặc biệt. Vốn là hàng hoá, vì cũng giống như các hàng hoá khác, nó có giá trị và giá trị sử dụng, có chủ sở hữu và là một giá trị đầu vào của quá trình sản xuất. Vốn là hàng hoá đặc biệt vì: thứ nhất, nó có thể tách rời quyền sở hữu vốn và quyền sử dụng vốn; thứ hai, vốn là yếu tố đầu vào phải tính chi phí như các hàng hoá khác nhưng bản thân nó lại được cấu thành trong đầu ra của nền kinh tế; thứ ba, chí phí vốn phải được quan niệm như chi phí khác (vật liệu, nhân công, máy ...) kể cả trong trường hợp vốn tự có bỏ ra. - Vốn có giá trị về mặt thời gian. Ở tại các thời điểm khác nhau thì giá trị của đồng vốn cũng khác nhau. Đồng tiền càng dàn trải theo thời gian, thì nó càng bị mất giá, độ rủi ro càng lớn. Bởi vậy khi thẩm định (hay xác định) hiệu quả của một dự án đầu tư đầu tư người ta phải đưa các khoản thu và chi về cùng một thời điểm để đánh giá và so sánh. - Vốn phải được tích tụ và tập trung đến một lượng nhất định, đủ sức để đầu tư cho một dự án đầu tư kinh doanh. - Vốn phải vận động trong đầu tư kinh doanh và sinh lãi. vốn được biểu hiện bằng tiền, nhưng chưa hẳn tiền là vốn. Tiền chỉ là dạng tiềm năng của vốn, để tiền trở thành vốn, thì đồng tiền đó phải vận động trong môi trường của hoạt động đầu tư, kinh doanh và sinh lãi. Thứ hai, vốn đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách nhà nước là gì? Vốn đầu tư phát triển bao gồm các bộ phạn chính. Đó là vốn ngân sách nhà nước, vốn tư nhân trong nước và vốn đầu tư nước ngoài. Vốn ngân sách nhà nước chính là khoản ngân sách nhà nước (NSNN) thu được dành để đầu tư công, khoản đầu tư này trực tiếp do Nhà nước chi phối, kiểm soát và tổ chức thực hiện để phát triển các ngành, lĩnh vực mà tư nhân không muốn đầu tư hoặc họ đầu tư không có hiệu quả. Vốn đầu tư từ NSNN cho dự án đầu tư phát triển NN&NT về cơ bản nó vẫn mang những đặc điểm, vai trò như các nguồn vốn đầu tư khác. Tuy nhiên, 11 vốn đầu tư được lấy ra từ nguồn NSNN (là một phần của chi NSNN) nhằm đầu tư cho việc phát triển nông nghiệp và nông thôn. 1.1.2.2. Các loại vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho dự án đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn Đối với ngành NN&PTNT, vốn đầu tư được chia ra thành nhiều loại. Cụ thể như sau: - Chia theo các yếu tố chi phí: Có thể phân chia đầu tư vốn ra thành các khoản sau đây: + Chí phí tạo ra tài sản cố định: Chi phí ban đầu về đất đai, chi phí sửa chữa nhà cửa, cấu trúc hạ tầng, chi phí mua sắm, lắp đặt máy móc thiết bị, mua phương tiện vận chuyển và chi khác. + Chi phí tạo tài sản lưu động: Chi phí mua nguyên vật liệu đầu vào: Giống cây con, phân bón, thức ăn, chi thuê lao động... + Chi phí nghiên cứu và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. - Theo phương thức đầu tư: Đầu tư vốn trong nông nghiệp bao gồm đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp cho phát triển NN&NT qua các phương thức: + Đầu tư trực tiếp bằng nguồn ngân sách nhà nước để khuyến khích phát triển những sản phẩm nông nghiệp có ý nghĩa sống còn đối với quốc gia như: cây lương thực, cây xuất khẩu, cây đặc sản có giá trị cao. vốn đầu tư sẽ được sử dụng để chuyển giao công nghệ mới, áp dụng kỹ thuật tiên tiến hoặc giống mới có năng suất và chất lượng cao, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đối tượng đầu tư theo nội dung này là hệ thống trạm trại nghiên cứu thực nghiệm và triển khai như giống, thủy nông, bảo vệ thực vật, cải tạo đất,... + Đầu tư gián tiếp thông qua tín dụng phát triển nông thôn với lãi suất ưu đãi. Nhà nước dành một phần Vốn ngân sách, một phần vốn đi vay cung cấp cho các đối tượng sản xuất kỉnh doanh nông nghiệp và kinh tế nông thôn với mục tiêu hỗ trợ vốn cho hộ sản xuất thông qua hệ thống Ngân hàng NN&PTNT, Ngân hàng Chính sách xã hội. 12