Tài liệu Nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ TRẦN MINH NGUYỆT NÂNG CAO NĂNG LỰC CỦA CÔNG CHỨC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017 HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ TRẦN MINH NGUYỆT NÂNG CAO NĂNG LỰC CỦA CÔNG CHỨC QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản trị nhân lực Mã số: 62 34 04 04 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Quyền Đình Hà HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng sử dụng để bảo vệ ở bất kỳ học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 06 tháng 07 năm 2017 Tác giả luận án Trần Minh Nguyệt i LỜI CẢM ƠN Có được kết quả nghiên cứu và hoàn thành bản luận án này, trước tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến PGS.TS. Quyền Đình Hà, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam, người đã toàn tâm toàn ý hướng dẫn tôi về mặt khoa học, tận tình chỉ bảo, truyền đạt cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu khoa học. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Bộ môn Phát triển Nông thôn, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn; Ban Quản lý đào tạo và Ban Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ và có những ý kiến quý báu giúp tôi hoàn thành luận án này. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo và công chức tại Tổng cục Môi trường, UBND thành phố Hà Nội, Sở Nội vụ Hà Nội, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội, Phòng Tài nguyên và Môi trường các quận huyện và UBND các xã trong địa bàn nghiên cứu đã nhiệt tình đóng góp ý kiến, cung cấp tài liệu, tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong việc tiến hành điều tra, nghiên cứu khoa học. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, lãnh đạo và giảng viên Khoa Kinh tế Tài nguyên và Môi trường đã tạo điều kiện và nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tôi học tập. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, đặc biệt là bố, mẹ, chồng, con tôi đã động viên, chia sẻ, khích lệ và tạo điều kiện tốt nhất về tinh thần cũng như vật chất trong thời gian qua. Một lần nữa, cho phép tôi bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới cơ quan, đơn vị và cá nhân đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận án này. Hà Nội, ngày 06 tháng 07 năm 2017 Nghiên cứu sinh Trần Minh Nguyệt ii MỤC LỤC Lời cam đoan ..................................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii Mục lục ............................................................................................................................ iii Danh mục các từ viết tắt .................................................................................................. vi Danh mục các bảng ......................................................................................................... vii Danh mục các sơ đồ ....................................................................................................... viii Danh mục các biểu đồ ...................................................................................................... ix Danh mục các hộp........................................................................................................... xii Trích yếu luận án ........................................................................................................... xiii Thesis abstract................................................................................................................. xv Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................ 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................. 3 1.2.1. Mục tiêu chung ..................................................................................................... 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................................... 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 3 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 3 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................. 3 1.4. Những đóng góp mới của luận án ......................................................................... 3 1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................................. 4 Phần 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ....................................................................................................... 5 2.1. Cơ sở lý luận về nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường .............. 5 2.1.1. Khái niệm về nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ................... 5 2.1.2. Sự cần thiết phải nâng cao năng lực công chức quản lý môi trường .................. 14 2.1.3. Nội dung nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ....................... 16 2.1.4. Hoạt động nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường...................... 22 2.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường .... 27 2.2. Cơ sở thực tiễn .................................................................................................... 31 iii 2.2.1. Kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức quản lý môi trường của một số nước trên thế giới ................................................................................................ 31 2.2.2. Kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức của một số địa phương ở Việt Nam...... 39 2.2.3. Những bài học rút ra cho nâng cao năng lực công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................................. 41 2.2.4. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ............................................. 42 Tóm tắt phần 2 ................................................................................................................ 47 Phần 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 48 3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ............................................................................. 48 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên của thành phố Hà Nội ........................................................... 48 3.1.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội của thành phố Hà Nội ................................................. 49 3.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 50 3.2.1. Khung phân tích .................................................................................................. 50 3.2.2. Phương pháp tiếp cận.......................................................................................... 51 3.2.3. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu................................................................... 53 3.2.4. Phương pháp thu thập thông tin .......................................................................... 54 3.2.5. Phương pháp xử lý và phân tích thông tin .......................................................... 57 3.2.6. Các chỉ tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 61 Tóm tắt phần 3 ................................................................................................................ 64 Phần 4. Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .............................................................................. 65 4.1. Thực trạng nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .......................................................................................................... 65 4.1.1. Đánh giá khái quát công tác quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............... 65 4.1.2. Thực trạng năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ...... 72 4.1.3. Các hoạt động nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ................................................................................................ 94 4.1.4. Kết quả hoạt động nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .............................................................................................. 109 4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................... 114 iv 4.2.1. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực theo ý kiến tự đánh giá của công chức quản lý môi trường.............................................................. 114 4.2.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội qua mô hình EFA và hồi qui đa biến ........ 128 4.3. Giải pháp nâng cao năng lực công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................................................... 132 4.3.1. Quan điểm đề xuất các giải pháp ...................................................................... 132 4.3.2. Giải pháp nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ........................................................................................................ 134 Tóm tắt phần 4 .............................................................................................................. 147 Phần 5. Kết luận và kiến nghị .................................................................................... 148 5.1. Kết luận ............................................................................................................. 148 5.2. Kiến nghị ........................................................................................................... 149 Danh mục công trình công bố có liên quan đến luận án ............................................... 151 Tài liệu tham khảo ........................................................................................................ 152 Phụ lục .......................................................................................................................... 161 v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ BVMT : Bảo vệ môi trường CC : Công chức CTR : Chất thải rắn DN : Doanh nghiệp GQTCMT : Giải quyết tranh chấp môi trường GTTB : Giá trị trung bình HCNN : Hành chính nhà nước MT : Môi trường NNL : Nguồn nhân lực ONMT : Ô nhiễm môi trường QLHC : Quản lý hành chính QLMT : Quản lý môi trường QLNN : Quản lý nhà nước TCMT : Tranh chấp môi trường TNMT : Tài nguyên và môi trường TP : Thành phố UBND : Ủy ban nhân dân vi DANH MỤC CÁC BẢNG STT Tên bảng Trang 2.1. Cơ chế phân công trách nhiệm trong các lĩnh vực quản lý môi trường của Mỹ...... 38 3.1. Tổng hợp mẫu khảo sát trong nghiên cứu ........................................................ 57 3.2. Quy ước giá trị hội tụ về các mức của điểm trung bình ................................... 58 4.1. Số lượng nhân lực quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội phân theo chế độ hợp đồng ............................................................................... 67 4.2. Số lượng nhân lực quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội phân theo độ tuổi .............................................................................................. 68 4.3. Trình độ văn bằng chuyên môn của nhân lực quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................... 74 4.4. Giải quyết vướng mắc môi trường cho doanh nghiệp ở Hà Nội ...................... 79 4.5. Trình độ tin học của nhân lực quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội........................................................................................................ 84 4.6. Trình độ ngoại ngữ của nhân lực quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội........................................................................................................ 84 4.7. Số lần công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội được cơ quan cử tham dự hội thảo khoa học, lớp bồi dưỡng về kiến thức, kỹ năng .............. 97 4.8. Kết quả đào tạo trình độ lý luận chính trị của nhân lực quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội ................................................................... 98 4.9. Kết quả đào tạo trình độ quản lý nhà nước của nhân lực quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội ................................................................... 99 4.10. Kết quả đánh giá phân loại công chức, lao động hợp đồng của Chi cục Bảo vệ môi trường Hà Nội ............................................................................. 106 4.11. Mức độ hài lòng của người dân, tổ chức chính trị - xã hội và doanh nghiệp về kết quả công tác quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............. 112 4.12. Hệ thống nhân tố ảnh hưởng đến năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội trước và sau phân tích (EFA) ............................. 128 4.13. Thống kê mức độ tin cậy của các biến trong các nhóm biến ảnh hưởng đến việc nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ..................... 129 4.14. Thứ tự quan trọng của các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ......................................................... 132 vii DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT 3.1. Tên sơ đồ Trang Khung phân tích nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .............................................................................................. 50 3.2. Cách tiếp năng lực trong quy trình nghiên cứu của đề tài ................................ 52 4.1. Mô hình tổ chức quản lý nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội........... 65 viii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ STT 4.1. Tên biểu đồ Trang Giá trị chỉ số chất lượng môi trường không khí (AQI) trung bình ngày tại Trạm quan trắc không khí tự động, 556 Nguyễn Văn Cừ ................................ 69 4.2. Đánh giá trình độ kiến thức chuyên môn của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................... 73 4.3. Đánh giá kiến thức chuyên môn, quản lý và phối hợp công việc của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .................................................. 76 4.4. Đánh giá trình độ kỹ năng làm việc của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .............................................................................................. 78 4.5. Đánh giá kỹ năng giải quyết vấn đề và sử dụng công cụ, thiết bị cho công việc của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ........................... 79 4.6. Một số lý do doanh nghiệp ở Hà Nội có gặp vướng mắc về môi trường nhưng không đề nghị giải quyết ....................................................................... 80 4.7. Đánh giá kỹ năng giao tiếp và phối hợp, làm việc nhóm của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ........................................................... 82 4.8. Tự đánh giá kỹ năng tin học và ngoại ngữ của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................... 85 4.9. Đánh giá kỹ năng kiểm soát thời gian làm việc và giải quyết mâu thuẫn của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ................................... 85 4.10. Ý kiến người dân Hà Nội về giải quyết tranh chấp môi trường ....................... 86 4.11. Đánh giá thái độ nghề nghiệp của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội........................................................................................................ 90 4.12. Đánh giá niềm đam mê với công việc, tinh thần cầu thị, cầu tiến của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .................................................. 90 4.13. Đánh giá tinh thần trách nhiệm, tính chủ động thực hiện và giám sát công việc của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ........................... 91 4.14. Ý kiến của người dân, doanh nghiệp về thái độ phục vụ nhân dân của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ......................................... 92 4.15. Đánh giá mức độ liêm chính của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội........................................................................................................ 92 ix 4.16. Ý kiến của doanh nghiệp về việc chi trả chi phí không chính thức để thực hiện thuận lợi các thủ tục hành chính về môi trường ở Hà Nội........................ 93 4.17. Đánh giá công tác tuyển dụng, bố trí công việc và sử dụng công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ........................................................... 94 4.18. Các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng thăng tiến của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ........................................................... 96 4.19. Đánh giá công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội .............................................................................................. 97 4.20. Các hình thức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức chuyên môn của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ....................................... 100 4.21. Các hình thức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng chuyên môn của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ....................................... 101 4.22. Đánh giá của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội về tính hiệu quả của các khóa đào tạo, bồi dưỡng ...................................................... 101 4.23. Một số nguyên nhân khiến hiệu quả đào tạo chưa cao ................................... 102 4.24. Đánh giá công tác kiểm tra, giám sát công vụ quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội...................................................................................................... 103 4.25. Mục đích đánh giá thực hiện công việc trong các cơ quan quản lý Nhà nước về môi trường ở thành phố Hà Nội ........................................................ 104 4.26. Đánh giá công tác đánh giá kết quả công việc của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................. 105 4.27. Đánh giá mức độ nhận thức và sự sẵn sàng tự nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ....................................... 109 4.28. Đánh giá kết quả thực hiện công việc của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội......................................................................................... 110 4.29. Thể chế, chính sách quản lý công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội............................................................................................................. 114 4.30. Điều kiện phát triển kinh tế, xã hội, môi trường ở thành phố Hà Nội ............ 118 4.31. Chế độ đãi ngộ công chức quản lý môi trường thành phố Hà Nội ................. 121 4.32. Các chính sách động viên, khuyến khích công chức nâng cao hiệu quả quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ......................................................... 122 x 4.33. Tiền lương bình quân tháng của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội...................................................................................................... 123 4.34. Mối quan hệ giữa tiền lương với mức chi phí tối thiểu của bản thân và gia đình công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................... 123 4.35. Các yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới thu nhập của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội ............................................................................. 124 4.36. Chất lượng cơ sở vật chất, trang thiết bị, điều kiện lao động của công chức quản lý môi trường thành phố Hà Nội ................................................... 125 4.37. Văn hóa công sở ở thành phố Hà Nội ............................................................. 127 xi DANH MỤC CÁC HỘP STT 4.1. Tên hộp Trang Chậm trễ trong giải quyết tranh chấp môi trường ở thành thị: Trường hợp tại khu nhà 146 Quán Thánh, quận Ba Đình .................................................... 87 4.2. Hạn chế về nhân lực thanh, kiểm tra môi trường ở Hà Nội............................ 113 4.3. Hợp tác của Việt Nam với Chính phủ Pháp trong dự án lắp đặt các trạm quan trắc môi trường không khí tại Hà Nội .................................................... 117 4.4. Thu gom rác thải ở thành phố Hà Nội ............................................................ 118 4.5. Hoạt động nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trong 6 tháng đầu năm 2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường ................................ 120 xii TRÍCH YẾU LUẬN ÁN Tên tác giả: Trần Minh Nguyệt Tên Luận án: Nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội Chuyên ngành: Quản trị nhân lực Mã số: 62. 34. 04. 04 Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục tiêu nghiên cứu * Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức này. * Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường; - Đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội; - Đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp tiếp cận: tiếp cận hệ thống; tiếp cận dựa trên mô hình năng lực; tiếp cận theo đơn vị hành chính và tiếp cận có sự tham gia. - Phương pháp thu thập thông tin: Thông tin thứ cấp đã được công bố từ Tổng cục Thống kê, cục Thống kê thành phố Hà Nội, các báo cáo liên quan. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát 31 cán bộ lãnh đạo quản lý, 97 công chức quản lý môi trường, 89 công chức quản lý lĩnh vực khác trong ngành tài nguyên và môi trường, 150 cơ sở sản xuất, kinh doanh, 288 người lao động tự do, nội trợ, hưu trí và học sinh, sinh viên và 72 người đại diện các tổ chức chính trị - xã hội như hội phụ nữ, hội nông dân, ban mặt trận các tổ dân phố. - Phương pháp phân tích: Kết hợp phương pháp phân tích thống kê mô tả và thống kê phân tích (đánh giá độ tin cậy của thang đo, phân tích nhân tố khám phá, hồi qui đa biến) trong quá trình đánh giá năng lực và các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội. Kết quả chính và kết luận * Một số kết quả chính có thể tóm tắt như sau: i) Năng lực của công chức quản lý môi trường bao gồm kiến thức, kỹ năng và thái xiii độ có vai trò đặc biệt quan trọng đối với công tác quản lý nhà nước về môi trường. Năng lực của công chức quản lý môi trường được nâng cao cho phép hoàn thành tốt hơn chức năng của công chức, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ của bộ máy quản lý nhà nước về môi trường, nâng cao hiệu quả quản lý và là điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong quản lý môi trường. ii) Kết quả nghiên cứu của luận án cho thấy: Trình độ kiến thức chuyên môn, kỹ năng làm việc và thái độ nghề nghiệp đều có tác động thuận chiều đến kết quả thực hiện công việc của công chức quản lý môi trường. Kỹ năng làm việc có mức độ ảnh hưởng cao nhất tới kết quả công việc, tiếp sau đó là thái độ nghề nghiệp và tiếp nữa là trình độ kiến thức. Trên cơ sở đó, luận án làm sáng tỏ những nội dung cơ bản nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường bắt nguồn từ việc nâng cao chất lượng ba yếu tố cấu thành theo thứ tự ưu tiên là kỹ năng làm việc, thái độ nghề nghiệp và trình độ kiến thức. iii) Các biện pháp nâng cao năng lực CCMT đã được áp dụng ở thành phố Hà Nội bao gồm: (1) Tuyển dụng, bố trí công việc và sử dụng công chức công chức, (2) Đào tạo, bồi dưỡng công chức; (3) Giám sát công vụ và đánh giá kết quả công việc; (4) Tự nâng cao năng lực của bản thân công chức. iv) Việc nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố: (1) Thể chế, chính sách quản lý công chức quản lý môi trường; (2) Điều kiện phát triển kinh tế, xã hội, môi trường; (3) Chế độ đãi ngộ công chức và chất lượng điều kiện lao động; (4) Văn hóa công sở ở thành phố Hà Nội. v) Luận án đã đề xuất 6 nhóm giải pháp chính nhằm tập trung nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường với thứ tự ưu tiên là: (1) Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và tự đào tạo của công chức quản lý môi trường; (2) Hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý công chức quản lý môi trường; (3) Phát triển văn hóa công sở; (4) Hoàn thiện công tác tuyển dụng, bố trí công việc và và sử dụng công chức; (5) Nâng cao chất lượng giám sát công vụ, đánh giá kết quả công việc kết hợp với chế độ khen thưởng, kỷ luật; (6) Cải tiến chế độ đãi ngộ và nâng cao chất lượng điều kiện lao động. * Kết luận: - Nghiên cứu nâng cao năng lực công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội là vấn đề cần được quan tâm, làm cơ sở khoa học cho công tác phát triển nguồn nhân lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực môi trường ở thành phố Hà Nội giai đoạn 2015-2020, tầm nhìn 2030. - Luận án đã đánh giá được thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng tới năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội, hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực công chức nhà nước để đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực của công chức quản lý môi trường ở thành phố Hà Nội. xiv THESIS ABSTRACT PhD candidate: Tran Minh Nguyet Thesis title: Improving the Capacity of Environmental Management Civil Servants in Hanoi city. Major: Human Resource Management Code: 62. 34. 04. 04 Education organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research objectives * Overall objective Assessing the status and analyzing the factors affecting to the capacity of environmental management civil servants in Hanoi city, propose solutions to enhance the capacity of the civil servants. * Specific objectives - To systematize and clarify the theoretical basis and practical basis of the capacity enhancement of environmental management civil servants; - To assess the status and analyze the factors affecting to the capacity of environmental management civil servants in Hanoi; - Propose solutions to enhance the capacity of environmental management civil servants in Hanoi. Materials and Methods - Approach: systematic approach, approach based on the capability model; approach based on administrative units and participatory approach. - Data collection methods: Secondary data have been published from the General Statistics Office, Hanoi Department of Statistics and related reports. Primary data was collected through surveys on 31 leading cadres, 97 environmental management officers, 89 officers in other areas of natural resources and environment sector, 150 production and business establishments, 288 free laborers, housewife, retirees and pupils, students, 72 representatives of social and political organizations such as Women's Union, farmers' associations, Fatherland front committees of street population groups. - Method of analysis: Combining statistical analysis and descriptive analysis (evaluate the reliability of the scale, factor analysis, regression) in the evaluation process of capacity and factors affecting to the capacity building of environmental management civil servants in Hanoi. Main findings and conlusions * Key findings: i) The capacity of environmental management officers includes knowledge, skills and attitudes whose role is particularly important for state management in environment. xv The capacity of environmental management officer has been enhanced allow for better completion function of civil servants, contributing to well fulfill the tasks of the state management apparatus in the environment, improving management efficiency and be a favorable conditions for the application of scientific and technical progress in environmental management. ii) The research results of the dissertation show that: The level of professional knowledge, work skills and occupational attitudes all have a positive impact on the job performance of the environmental management officers. Work skills have the highest impact on job performance, followed by occupational attitudes and the level of knowledge. On that basis, the dissertation sheds light on the key issues that enhance the capacity of environmental managers to emanate from improving the quality of the three components in order of priority: job skills, occupational attitudes, and level of knowledge iii) The content of the capacity enhancement of environmental management officers includes: (1), Recruiting, planning and using employees; (2) Training and fostering officers; (3) Supervising public affairs and evaluating work performance; (4) Improve the capacity of civil servants themselves. iv) The capacity enhancement of the environmental management officers in Hanoi is influenced by external factors: (1) Policies and laws; (2) Development conditions of economic – social and environment, (3) Treatment regime and quality of working conditions; (5) Office cultural in Ha Noi. v) The dissertation has proposed 6 main groups of solutions in order to focus on improving the capacity of environmental management officers, such as: (1) Improving the quality of training, fostering and self - training of the environmental management civil servants; (2) Improving institutional and policy management of civil servants responsible for environmental management; (3) Developing workplace culture; (4) Improving the recruitment, placement and employment of civil servants; (5) Improving the quality of civil service supervision, evaluation of work performance in combination with the regime of reward and discipline; (6) Improving the remuneration regime and the quality of working conditions. * Conclusions: - Capacity building for the environmental management officers in Hanoi is an issues need to be considered, it will be the scientific basis for the development of human resources management in the field of environment in Hanoi during the 2015 - 2020 period, vision to 2030 - The dissertation has assessed the current situation and the factors affect to the capacity of environmental management officers in Hanoi. Systematize the theoretical basis and practical about capacity building for civil servants to propose solutions to improve the capacity of environmental management officers in Hanoi. xvi PHẦN 1. MỞ ĐẦU 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Với những thách thức, áp lực cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường (ONMT) do phát triển kinh tế xã hội toàn cầu, vấn đề bảo vệ môi trường (BVMT) ngày càng trở nên quan trọng, đòi hỏi mỗi quốc gia cần chung tay và có những giải pháp, định hướng, quyết sách đúng. Ý thức được việc này, Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành Nghị quyết Trung ương số 24-NQ/TW ngày 03 tháng 6 năm 2013 về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT. Các chiến lược, kế hoạch, chương trình hành động được Chính phủ ban hành đều nhằm triển khai thực hiện các quan điểm, chủ trương đó (Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2015). Hà Nội là một trong hai thành phố (TP) có tốc độ phát triển dân số và đô thị hóa nhanh nhất Việt Nam. Dân số và mật độ năm 2011 lần lượt là 6,76 triệu người; 2.031 người/km2, tăng lên 7,22 triệu người; 2.171 người/km2 năm 2015 (Tổng cục Thống kê, 2016). Quá trình mở rộng đô thị của Hà Nội diễn ra nhanh, với tốc độ trung bình năm là 3,8% (Worldbank, 2014) dẫn đến nhu cầu về năng lượng, cơ sở hạ tầng, giao thông và tài nguyên thiên nhiên cho dân sinh và phát triển kinh tế tăng nhanh đồng thời tạo ra sức ép lớn lên MT. Hàng năm Hà Nội phải tiếp nhận khoảng 80.000 tấn bụi, khói; 9.000 tấn khí SO2; 46.000 tấn khí CO2 từ các cơ sở công nghiệp. Các phương tiện ô tô, xe máy cũng được xác định như một nguồn phát thải khí lớn. Nồng độ bụi lơ lửng cao hơn 7 – 10 lần tiêu chuẩn cho phép. Nồng độ SO2, CO2 hằng năm tăng 10% – 60%. Nồng độ CO tại các trục giao thông chính cao hơn 2,5 đến 4,4 lần tiêu chuẩn cho phép (Đặng Mạnh Đoàn và cs, 2014). Bên cạnh đó hàng ngày Hà Nội phải gánh chịu khoảng 36.577 m3 nước thải/ngày trong đó có gần 90% là tổng lượng các chất gây ô nhiễm như TSS, BOD5, COD, N và P (Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2009). Với trách nhiệm và nghĩa vụ đại diện người dân giải quyết các vấn đề MT của TP Hà Nội, đội ngũ công chức (CC) quản lý môi trường (QLMT) là lực lượng chính đảm nhận vai trò định hướng, điều tiết và kiểm soát hoạt động quản lý nhà nước (QLNN) về môi trường (MT). Để thực hiện được điều này, mỗi CC cần phải đáp ứng các yêu cầu nhất định về kiến thức chuyên môn, kỹ năng và phẩm chất. 1 CC QLMT ở TP Hà Nội đã được biên chế vào các sở, các phòng ban của 30 quận, huyện, thị xã, và 584 phường, xã. Tuy nhiên, năng lực CC QLMT chưa đáp ứng nhu cầu thực tế. Theo kết quả điều tra xã hội học của Ban tuyên giáo thành ủy Hà Nội cuối năm 2012, lấy ý kiến của 1000 người là cán bộ chủ chốt các quận, huyện, lãnh đạo doanh nghiệp, tỷ lệ hài lòng với thái độ thực thi công vụ của cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) là thấp nhất (chiếm 11%), tính quyết liệt trong chỉ đạo của lãnh đạo Sở TNMT cũng được đánh giá thấp nhất (chiếm 16%). Bên cạnh đó, tình trạng nhũng nhiễu tiêu cực tại các sở vẫn diễn ra phổ biến, trong đó, bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính tại Sở TNMT có tỷ lệ tiêu cực cao nhất, (chiếm 7,6%) (Đoàn Loan, 2013). Với thực tế đó hàng năm Sở và các phòng ban luôn có các chính sách đào tạo và đào tạo lại CC ngành TNMT TP. Tuy nhiên, công tác nâng cao năng lực CC QLMT vẫn chưa được chú trọng toàn diện: Vẫn còn những bất cập trong việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý chất lượng CC QLMT; Kéo theo tình trạng hụt hẫng về cơ cấu, thiếu hợp lý ngành nghề; Cơ sở vật chất phục vụ cho CC còn hạn chế, nghèo nàn cộng với việc đào tạo, bồi dưỡng CC QLMT chưa gắn với sử dụng; Đồng thời chưa có chính sách thỏa đáng để thu hút CC có trình độ cao trong lĩnh vực MT về công tác. Do đó, năng lực của CC QLMT vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Đội ngũ CC QLMT cấp tỉnh còn thiếu về số lượng và hạn chế trong kỹ năng quản lý. Đội ngũ CC QLMT cấp quận, huyện, phường, xã còn thiếu, nhiều CC chưa được đào tạo chuyên ngành về MT (Nguyễn Kim Tuyển, 2016). Đây là một trong số những nguyên nhân dẫn đến những vấn đề bất cập trong QLMT TP vẫn thường xuyên xảy ra, tình trạng ONMT vẫn gia tăng và ngày càng nghiêm trọng hơn. Trước áp lực ONMT đồng thời phải đảm bảo phát triển kinh tế, vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ CC QLMT đã và đang đặt ra nhiều vấn đề mới cần tiếp tục nghiên cứu. Năng lực CC QLMT cần phải thường xuyên được nâng cao để giải quyết những thách thức mới trong hoạt động quản lý nhà nước (QLNN) về MT. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu trước đây về ngành tài nguyên và môi trường, tuy nhiên ở Việt Nam, việc nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao năng lực của CC ngành tài nguyên môi trường chưa nhận được nhiều sự quan tâm cần thiết. Các nghiên cứu còn thể hiện nhiều hạn chế do các yếu tố khách quan. Vì vậy, nghiên cứu nâng cao năng lực CC QLMT là hết sức cần thiết. 2