tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
TiÓu luËn m«n T©m lý
VÊn ®Ò nh©n c¸ch ®îc coi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n song còng lµ
mét vÊn dÒ phøc t¹p nhÊt cña khoa hoc t©m lÝ nãi riªng vµ cña khoa häc x·
héi vµ nh©n v¨n nãi chung .Gi¶i quyÕt ®óng vÊn ®Ò nh©n c¸ch sÏ cho phÐp
gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c cña t©m lÝ häc vµ cña nhiÒu lÜnh vùc ®êi
sèng nh gi¸o dôc ,y tÕ...§ã lµ v× nh©n c¸ch lµ ®Ønh cao nhÊt cña sù ph¸t
triÓn t©m lÝ cu¶ con ngußi ,cña tù ý thøc vµ tù ®iÒu chØnh b¶n th©n con ngêi
.§Ó hiÓu râ kh¸i niÖm nh©n c¸ch trong t©m lÝ häc ,tríc hÕt chóng ta cÇn
ph©n biÖt ®uäc nh÷ng kh¸i niÖm sau
C¸ nh©n thuËt ng÷ nµy dïng ®Ó chØ mét con ngêi cô thÓ cña mét céng nµo
®ã.Nh vËy c¸ nh©n còng lµ mét thùc thÓ sinh häc –x· héi vµ v¨n ho¸
,nhng ®îc xÐt cô thÓ ,riªng tõng ngêi
Nh©n c¸ch kh¸i niÖm nh©n c¸ch chØ bao hµm phÇn x· héi ,t©m lÝ cña c¸ nh©n
mµ th«i .§ã lµ mét con ngêi víi t c¸ch lµ mét thµnh viªn cña mét x· héi
nhÊt ®Þnh ,lµ chñ thÓ cña c¸c quan hÖ ngêi-ngêi ,cña c¸c ho¹t ®éng cã ý
thøc vµ giao lu.
1
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
Cho tíi nay vÉn cha cã mét sù diÔn ®¹t thèng nhÊt vµ ®îc thõa nhËn réng
r·i vÒ nh©n c¸ch trong khoa häc t©m lÝ
Ngay tõ nh÷ng n¨m 1949,G.Allpát ®· dÉn ra ®îc tíi trªn 50 ®Þnh nghÜa
khac nhau vÒ nh©n c¸ch trong t¸c phÈm cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu .Tíi h«m
nay ,sè ®Þnh nghÜa vÒ nh©n c¸ch ®· ®¹t tíi møc trªn mét tr¨m ,vµ ch¾c ch¾n
sÏ cßn tiÕp tôc thªm n÷a
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu lÝ thuyÕt kh¸c nhau vÒ nh©n c¸ch trong khoa häc t©m
lÝ. §ã lµ thuyÕt ph©n t©m cña S.Freud,thuyÕt siªu ph¼ng vµ bï trõ cña
A.Adler....
C¸c nhµ t©m lÝ häc theo quan ®iÓm m¸c xÝt ®Òu cho r»ng kh¸i niÖm nh©n
c¸ch ph¶i lµ mét ph¹m trï x· héi chø kh«ng thÓ thuÇn t©m lÝ .Tuy nhiªn ®iÒu
®ã kh«ng lo¹i trõ viÖc mçi khoa häc tiÕp cËn vÊn ®Ò nh©n c¸ch theo gãc ®é
cña m×nh ,trong sè ®ã cã khoa häc t©m lÝ.Râ rµng lµ mét ngêi sÏ chØ trë
thµnh nh©n c¸ch khi ®· cã t©m lÝ vµ cã ý thøc .Díi ®©y lµ mét sè ®Þnh nghÜa
vÒ nh©n c¸ch cña nh÷ng nhµ t©m lÝ häc theo quan ®iÓm m¸c –xÝt ®îc sö
dông réng r·i
“Nh©n c¸ch lµm mét c¸ nh©n cã ý thøc ,chiÕm mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong x·
häi vµ ®ang thùc hiÖn mät vai trß x· häi nhÊt ®Þnh “-A.G.G«vali«p
2
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
“Nh©n c¸ch lµ con ngêi víi t c¸ch lµ kÎ mang toµn bé thuéc tÝnh vµ phÈm
chÊt t©m lÝ ®ang qui ®Þnh nh÷ng h×nh thøc ho¹t ®éng vµ nh÷ng hµnh vi cã ý
nghÜa x· héi” –E.V.S«r«kh«va
Con ngêi vît ra khái giíi ®éng vËt nhê lao ®éng vµ ®îc ph¸t triÓn trong
x· héi ,tham gia giao lu víi nh÷ng ngêi kh¸c nhê tiÕng nãi ,®· trë thµnh
nh©n c¸ch –chñ thÓ cña nhËn thøc
vµ c¶i t¹o tÝch cùc hiÖn thùc” –
A.V.Pªt¬roopxki ...
MÆc dÇu cã c¸c ®Þnh nghÜa kh¸c nhau nh treen ,nhng c¸c nhµ t©m lÝ häc
m¸c –xÝt ®Òu thèng nhÊt víi nhau ë nh÷ng quan ®iÓm sau :nh©n c¸ch lµ mét
hÖ thèng c¸c quan hÖ cña con ngêi ®èi víi thÕ giíi xung quanh vµ víi b¶n
th©n ,nh©n c¸ch sinh thµnh lµ do ho¹t ®éng ,nã cã tÝnh x· héi –lÞch sö
,muèn hiÓu râ nh©n c¸ch cÇn ph¶i ph©n biÖt nã víi c¸c kh¸i niÖm “con ngêi
“ vµ “c¸ nh©n| .C¸ nh©n con ngêi trá thµnh nh©n c¸ch lµ do c¸c ho¹t ®éng
vµ giao lu cña nã trong céng ®ång ,trong x· héi ,Khi mét c¸ nh©n víi t
c¸ch lµ lµ thµnh viªn cña mét céng ®ång nhÊt ®Þnh ë mét x· héi nhÊt ®Þnh ,lµ
chñ thÓ cña c¸c quan hÖ x· héi ,cña ho¹t ®éng ý thøc vµ giao lu th× ®îc coi
lµ mét nh©n c¸ch .
Toµn bé c«ng t¸c gi¸o dôc cña mét chÕ ®ä x· héi lµ nh»m h×nh thµnh nªn
nh÷ng nh©n c¸ch ®¸p øng c¸c yªu cÇu x©y dùng vµ ph¸t triÓn x· héi ®ã.Qua
c¸c phÇn trªn chóng ta ®· biÕt ®îc r»ng ,nh©n c¸ch kh«ng ®îc ®Î ra mµ chØ
3
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
®îc h×nh thµnh nªn.Khoa häc t©m lÝ ®· chØ ra bãn nh©n tè sau t¹o nªn con
®êng nh©n c¸ch ®ã lµ :gi¸o dôc ,ho¹t ®éng giao lu vµ nhãm.Bèn nh©n tè
nµy nÕu ®\îc tæ chøc x©y dùng theo mét híng thèng nhÊt vµ cã khoa häc
th× sÏ t¹o ra nh÷ng nh©n c¸ch mµ mét x· héi ®ßi hái ph¶i cã
-Gi¸o dôc :®©y lµ mét ho¹t ®éng chuyªn m«n cña x· héi nh»m h×nh thµnh vµ
ph¸t triÓn nh©n c¸ch theo nh÷ng yªu cÇu cña tõng giai ®o¹n x©y dùng vµ ph¸t
triÓn x· héi ®ã
+Gi¸o dôc v¹ch ra chiÒu híng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸hc cña trÎ
em vµ dÉn d¾t trÎ em ph¸t triÓn theo híng ®ã.§iÒu nµy ®îc thùc hiÖn
th«ng qua môc tiªu gi¸o dôc vµ qua sù thùc hiÖn môc tiªu ®ã cña c¸c c¬
quan gi¸o dôc trong vµ ngoµi nhµ trêng
+Gi¸o dôc cã thÓ ®a l¹i cho trÎ em nh÷ng yÐu tè kh¸c vµ m«i trêng tù
nhiªn hoÆc yÕu tè bÈm sinh
+Gi¸o dôc cã thÓ bï ®¾p cho nh÷ng thiÕu hôt ë mét ngêi do bÞ tËt hay bÞ
bÖnh nµo ®ã g©y ra.
+Gi¸o dôc cã thÓ uèn n¾n nh÷ng phÈm chÊt t©m lÝ cña mét ngêi theo yªu
cÇu cña x· héi
+Gi¸o dôc cã thÓ chuÈn bÞ cho con ngêi v¬n tíi t¬ng lai mµ víi nh÷ng
®iÒu kiÖn hiÖn t¹i mµ nã cha thÓ cã ®îc .
4
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
+Gi¸o dôc vµ d¹y häc mét c¸ch khoa häc ®¶m b¶o sù h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn t©m lÝ ,nh©n c¸ch cña trÎ em theo híng tèt ®Ñp
-Ho¹t ®éng chÝnh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
nh©n c¸ch cña con ngêi.Chóng ta biÕt r»ng t©m lÝ kh«ng chØ biÓu hiÖn trong
ho¹t ®äng ,mµ cßn h×nh thµnh vµ ph¸t triªn b»ng ho¹t ®éng .Do ®ã,nh©n c¸ch
con ngêi chóng ta còng ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn b»ng ho¹t ®éng
Ho¹t ®éng cña con ngêi lµ ho¹t ®éng co môc ®Ých vµ bao giß còng mang
tÝnh tËp thÓ ,tÝnh céng ®ång ,ho¹t ®éng cña con ngêi bao giê còng ®îc
thùc hiÖn b»ng nh÷ng thao t¸c nhÊt ®Þnh víi nh÷ng c«ng cô nhÊt ®Þnh .Do ®ã
mçi ho¹t ®éng bao giê còng ®Æt ra trîc con ngêi nh÷ng phÈm chÊt vµ n¨ng
lùc nhÊt ®Þnh th× míi thùc hiÖn ®îc .ChÝnh trong qu¸ tr×nh tham gia trùc
tiÕp ho¹t ®éng ®ã mµ con ngêi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®îc nh÷ng phÈm
chÊt n¨ng lùc nµy
Tõ mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a ho¹t ®éng vµ nh©n c¸ch nh thÕ chóng ta hiÓu
r»ng ,gi¸o dôc muèn ®¹t ®îc môc ®Ých cña m×nh th× tríc hÕt ph¶i tæ chøc
cho trÎ em tham gia nh÷ng ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh
Nhng ho¹t ®éng cña con ngêi lu«n mang tÝnh x· héi tÝnh céng ®ång .V×
vËy ho¹t ®éng lu«n ®i víi giao lu .Do ®ã ®¬ng nhiªn giao lu trë thµnh
mét nh©n tè trong sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch
5
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
-Giao lu lµ sù tiÕp xóc gi÷a hai hay nhiÒu ngêi ®Ó trao ®æi víi nhau nh÷ng
th«ng tin cÇn thiÕt .Giao lu t¹o ra c¸c quan hÖ ngêi –ngêi ,c¸c quan hÖ
x· héi .NÕu víi x· héi ,giao lu lµ mét ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã
,th× ®èi víi c¸ nh©n ,giao lu còng cã vai trß nh thÕ.Kh«ng cã sù giao lu
víi ngêi kh¸c ,c¸ nh©n kh«ng ph¸t trتn ®îc t©m lÝ ,ý thøc cña m×nh
,kh«ng thÓ trë thµnh mét nh©n c¸ch .Sù ph¸t triÓn cña mét c¸ nh©n ®îc qui
®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n kh¸c mµ nã giao lu mét c¸ch
trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp víi hä
Tuú tõng ngêi mµ sö dông ph¬ng tiÖn g× ®Ó giao lu mµ ngêi ta chia ra
:giao lu vËt chÊt ,giao lu tinh thÇn ,giao lu ng«n ng÷ ,giao lu tÝn hiÖn
+Giao lu vËt chÊt diÔn ra khi con ngêi ta giao tiÕp víi nhau b»ng hµnh
®éng víi vËt thÓ .
+Giao lu ng«n ng÷ ,ë ®©y con ngêi sö dông ng«n ng÷ ®Ó trao ®æi th«ng tin
víi nhau.Mçi tÝn hiÖn ®Òu cã nghÜa cña nã
Giao lu tÝn hiÖu :giao lu ng«n ng÷ còng lµ mét lo¹i giao lu tÝn hiÖu
,nhng ë ®©y ,giao lu tÝn hiÖu ®îc dïng ®Ó chØ nh÷ng lo¹i tÝn hiÖu kh¸c mµ
con ngêi ta sö dông trong giao lu nh cö chØ ®iÖu bé .Trong qu¸ tr×nh giao
lu ,con ngêi ta kh«ng chØ nhËn thøc nh÷ng ngêi kh¸c ,mµ cßn nhËn thøc
chÝnh b¶n th©n m×nh víi nh÷ng c¸i mß hä nhËn ra ®îc ë m×nh so víi nh÷ng
c¸i hä thÊy ®îc ë nh÷ng ngêi kh¸c.Trong giao lu ,sù tiÕp xóc vÒ mÆt t×nh
6
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
c¶m lµ rÊt quan träng .Vµ ®iÒu ®ã chØ cã khi mµ b¶n th©n nh÷ng ngêi ®èi
tho¹i cã kh¶ n¨ng hiÓu ®îc nhau vµ ®ång c¶m víi nhau.§©y lµ tÝnh chÊt ®èi
lu cña sù tiÕp xóc .Nhu cÇu giao lu lµ mét trong nh÷ng nhu cÇu x· héi c¬
b¶n vµ xuÊt hiÖn sím nhÊt ë con ngêi .ViÖc tho¶ m·n nhu cÇu giao lu mét
c¸ch ®óng ®¾n sÏ lµm cho t©m lÝ ,ý thøc con ngêi ph¸t triÓn ,nh©n c¸ch
®îc h×nh thµnh
Nhãm vµ tËp thÓ : nh©n c¸ch con ngêi h×nh thµnh trong m«i trêng x· héi
.Nhng con ngêi lín lªn vµ trë thµnh nh©n c¸ch kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn trong
m«i trìng x· héi chung chung vµ trï tîng .M«i trêng x· héi cô thÓ ,gÇn
gòi cña nã chÝnh lµ c¸c nhãm vµ céng ®ång ,lµ c¸c tËp thÓ mµ nã lµ thµnh
viªn.Nhãm lµ mét tËp hîp cã tõ hai ngêi trë lªn .Cã thÓ ph©n lo¹i nhãm
theo sè lîng ngêi ,trong trêng hîp nµy ngêi ta cã thÓ cã nhãm nhá vµ
nhãm lín.Nhãm kh«ng chÝnh thøc thêng h×nh thµnh trªn c¬ së nhu cÇu ,thÞ
hiÕu cña mäi nhom sviªn,vµ thêng kh«ng cã v¨n b¶n r»ng buéc .Cßn cã thÓ
ph©n biÖt nhãm theo môc ®Ých vµ néi dung ho¹t ®éng nh:nhãm häc tËp
,nhãm lao ®éng ...C¸c nhãm cã thÓ ®¹t ®îc nh÷ng tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c
nhau.Mét nhãm ngêi thèng nhÊt l¹i chØ v× lîi Ých riªng nã th× gäi lµ phêng
héi .Mét nhãm ngêi thèng nhÊt víi nhau theo môc ®Ých chung vµ ho¹t ®éng
v× tiÕn bé x· héi ,l¹i cã tæ chøc chÆt chÏ th× gäi lµ tËp thÓ .C¸c c¬ quan ,xÝ
nghiÖp ,c¸c líp häc ,c¸c ®oµn thÓ x· héih ...chÝnh lµ tËp thÓ
7
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
HiÖn nay trong c¸c trêng häc tËp trung vµo viÖc rÌn luyÖn ®øc cho häc sinh
víi khÈu hiÖu “Tiªn häc lÔ ,hËu häc v¨n”.Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ
kÐo theo nhiÒu sù thay ®æi trong quan hÖ x· héi ®Æc biÖt lµ ®¹o ®øc vµ nh©n
c¸ch do dã kh«ng chØ trong nhµ trêng cÇn gi¸o dôc nh©n c¸ch trong x· héi
8
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
9
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
10
tailieuonthi
TiÓu luËn m«n T©m lý
11
- Xem thêm -