tailieuonthi
PhÇn më ®Çu
Loµi ngêi ®· tr¶i qua n¨m ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã lµ: Nguyªn thuû,
chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong kiÕn, , t b¶n chñ nghÜa x· héi chñ nghÜa.
T duy ph¸t triÓn, nhËn thøc cña con ngêi kh«ng dõng l¹i ë mét chç. Tõ
khi s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng h¸i lîm s¨n b¾t, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt l¹c
hËu th× ngµy nay tr×nh ®é khoa häc ®¹t tíi møc tét ®Ønh. Kh«ng Ýt c¸c nhµ
khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu ®æ søc bá c«ng cho c¸c vÊn ®Ò nµy cô thÓ lµ
nhËn thøc con ngêi, tron®ã cã triÕt häc. Víi ba trêng ph¸i trong lÞch sö
ph¸t triÓn cña m×nh chñ nghÜa duy vËt, chñ nghÜa duy t©m vµ trêng ph¸i
nhÞ nguyªn luËn. Nhng hä ®Òu thèng nhÊt r»ng thùc chÊt cña triÕt häc ®ã
lµ sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt
nh thèng nhÊt gi÷a hai mÆt ®èi lËp t¹o nªn chØnh thÓ cña nÒn s¶n xuÊt x·
héi. T¸c ®éng qua l¹i biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n
xuÊt ®îc m¸c vµ ¡nghen kh¸i qu¸t thµnh qui luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan
hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt. Tõ nh÷ng lý luËn trªn ®a M¸c ¡nghen v¬n lªn ®Ønh cao trÝ tuÖ cña nh©n lo¹i. Kh«ng chØ trªn ph¬ng
diÖn triÕt häc mµ c¶ chÝnh trÞ kinh tÕ häc vµ chñ nghÜa céng s¶n khoa häc.
Díi nh÷ng h×nh thøc vµ møc ®é kh¸c nhau, dï con ngêi cã ý thøc vµ møc
®é kh¸c nhau, dï con ngêi cã ý thøc ®îc hay kh«ng th× nhËn thøc cña hai
«ng vÒ qui luËt vÉn xuyªn suèt lÞch sö ph¸t triÓn.
BiÖn chøng quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt t¹o ®iÒu kiÖn cho
sinh viªn nãi chung vµ t«i nãi riªng cã ®îc mét nhËn thøc vÒ s¶n xuÊt x·
héi. §ång thêi më mang ®îc nhiÒu lÜnh vùc vÒ kinh tÕ. ThÊy ®îc vÞ trÝ, ý
nghÜa cña nã. T«i m¹nh d¹n ®a ra nhËn ®Þnh cña m×nh vÒ ®Ò tµi "Quan hÖ
biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Sù vËn dông
cña §¶ng ta trong ®êng lèi ®æi míi ë ViÖt Nam"
1
tailieuonthi
Tuy nhiªn do tr×nh ®é nhËn thøc hiÓu biÕt vÒ mäi mÆt cßn h¹n chÕ, nªn
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt mong thÇy c« gi¸o gãp ý ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn
thiÖn h¬n.
2
tailieuonthi
B. Néi dung
Ch¬ng I
Sù nhËn thøc vÒ lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n
xuÊt vµ qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh
chÊt
vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
I/ §«i nÐt vÒ lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n
xuÊt.
1. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ g×?
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ toµn bé nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra,
tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng vµ nh÷ng ngêi lao ®éng víi kinh ngiÖm vµ
thãi quen lao ®éng nhÊt ®Þnh ®· sö dông nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt ®ã ®Ó t¹o ra
cña c¶i vËt chÊt cho x· héi.
Tõ thùc tr¹ng ®ã lý luËn vÒ lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi ®îc C.M¸c
nªu lªn vµ ph¸t triÓn mét c¸ch s©u s¾c trong c¸c t¸c phÈm chuÈn bÞ cho bé
"T b¶n" vµ chÝnh trong bé "T b¶n" M¸c ®· tr×nh bµy hÕt søc râ rµng quan
®iÓm cña m×nh vÒ c¸c yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi trong
®ã bao gåm søc lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt. §èi víi M¸c cïng víi t liÖu
lao ®éng ®èi víi lao ®éng còng thuéc vÒ t liÖu s¶n xuÊt, cßn trong t liÖu
lao ®éng tøc lµ tÊt c¶ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt mµ con ngêi sö dông ®Ó t¸c
®éng vµ ®èi tîng lao ®éng nh c«ng cô lao ®éng, nhµ xëng, ph¬ng tiÖn
lao ®éng, c¬ së vËt chÊt kho tµng... th× vai trß quan träng h¬n c¶ thuéc vÒ
c«ng cô lao ®éng. C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè quan träng nhÊt linh ho¹t
nhÊt cña t liÖu s¶n xuÊt. Mäi thêi ®¹i muèn ®¸nh gi¸ tr×nh ®é s¶n xuÊt th×
ph¶i dùa vµo c«ng cô lao ®éng. Muãn ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña mét x· héi
3
tailieuonthi
ngêi ta nh×n vµo hÖ thãng c«ng cô lao ®éng nh m¸y mãc, ph¬ng tiÖn...
Tuy nhiªn yÕu tè quan träng nhÊt trong lùc lîng s¶n xuÊt chÝnh lµ con
ngêi cho dï nh÷ng t liÖu lao ®éng ®îc t¹o ra tõ tríc cã søc m¹nh ®Õn
®©u vµ ®èi tîng lao ®éng cã phong phó nh thÕ nµo th× con ngêi vÉn lµ
bËc nhÊt.
LÞch sö loµi ngêi ®îc ®¸nh dÊu bëi c¸c mèc quan träng trong sù ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. Sau bíc ngoÆt
sinh häc, sù xuÊt hiÖn c«ng cô lao ®éng ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt kh¸c
trong sù chuyÓn tõ vîn thµnh ngêi. Tõ kiÕm sèng b»ng s¨n b¾t h¸i lîm
sang ho¹t ®éng lao ®éng thÝch nghi víi tù nhiªn vµ dÇn dÇn c¶i t¹o tù nhiªn.
Tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c«ng nghÖ l¹c hËu chuyÓn lªn c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt.
Sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n nµy kh«ng chØ giíi h¹n ë
viÖc t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ sè lîng thuÇn tuý víi c¸c c«ng cô ®· cã mµ
chñ yÕu lµ ë viÖc t¹o ra nh÷ng c«ng cô hoµn toµn míi sö dông c¬ b¾p con
ngêi. Do ®ã con ngêi ®· chuyÓn mét phÇn c«ng viÖc n¨ng nhäc cho m¸y
mãc cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy c¸c n¨ng lùc kh¸c cña m×nh.
ë níc ta tõ tríc tíi nay nÒn kinh tÕ lÊy n«ng nghiÖp lµm chñ yÕu, nªn
tr×nh ®é khoa häc kü thuËt kÐm ph¸t triÓn. HiÖn thêi chóng ta ®ang ë trong
t×nh tr¹ng kÕ thõa nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt võa nhá nhoi, võa l¹c hËu so
víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi, h¬n n÷a trong mét thêi gian kh¸ dµi, nh÷ng
lùc lîng Êy bÞ k×m h·m, ph¸t huy t¸c dông kÐm. Bëi vËy §¹i héi lÇn thø
VI cña §¶ng ®Æt ra nhiÖm vô lµ ph¶i "Gi¶i phãng mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt
hiÖn cã. Khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña ®Êt níc, sö dông cã hiÖu
qu¶ sù gióp ®ì quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt”. MÆt
kh¸c chóng ta ®ang ë trong giai ®o¹n míi trong sù ph¸t triÓn cña c¸ch
m¹ng khoa häc kü thuËt ®ang chøng kiÕn nh÷ng biÕn ®æi c¸ch m¹ng trong
c«ng nghÖ. ChÝnh ®iÒu nµy ®ßi hái chóng ta lùa chän mét mÆt tËn dông c¸i
hiÖn cã mÆt kh¸c nhanh chãng tiÕp thu c¸i míi do thêi ®¹i t¹o ra nh»m
dïng chóng ®Ó nh©n nhanh c¸c nguån lùc tõ bªn trong. NÕu ph©n tÝch mét
4
tailieuonthi
c¸ch kh¸ch quan th× râ rµng lùc lîng s¶n xuÊt cña ta ®ang øng víi c¶ ba
giai ®o¹n ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong nÒn v¨n minh loµi ngêi.
Thùc tÕ hiÖn nay trong nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt c«ng cô thñ c«ng vÉn ®ang lµ
chñ yÕu, lao ®éng nÆng ®ang chiÕm tØ lÖ cao. CÇn kh¼ng ®Þnh mét vÊn ®Ò cã
tÝnh quy luËt lµ trong lÞch sö bao giê còng cã sù ®an xen cña tr×nh ®é ph¸t
triÓn kh¸c nhau trong tõng yÕu tè cÊu thµnh lùc lîng s¶n xuÊt.
Tuy nhiªn trªn thùc tÕ song song víi t×nh tr¹ng l¹c hËu trong ph¹m vi
hÑp nhÊt ®Þnh, chóng ta ®ang dÇn dÇn ®i lªn víi tù ®éng ho¸, sö dông thµnh
th¹o m¸y mãc vi tÝnh...§ã lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®a níc ta ra khái l¹c hËu
nghÌo nµn.
2. Quan hÖ s¶n xuÊt ®îc hiÓu ra sao:
Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cña x· héi, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
con ngêi ph¶i cã nh÷ng quan hÖ, con ngêi kh«ng thÓ t¸ch khái céng
®ång. Nh vËy viÖc ph¶i thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt tù nã ®·
lµ vÊn ®Ò cã tÝnh qui luËt råi. Nh×n tæng thÓ quan hÖ s¶n xuÊt gåm ba mÆt.
- ChÕ ®é së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt tøc lµ quan hÖ gi÷a ngêi ®èi víi t
liÖu s¶n xuÊt, nãi c¸ch kh¸c t liÖu s¶n xuÊt thuéc vÒ ai.
- ChÕ ®é tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh, tøc lµ quan hÖ gi÷a
ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt vµ trao ®æi cña c¶i vËt chÊt nh ph©n c«ng
chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ lao ®éng quan hÖ gi÷a ngêi qu¶n lý víi
c«ng nh©n.
- ChÕ ®é ph©n phèi s¶n xuÊt, s¶n phÈm tøc lµ quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau vµ cïng mét môc tiªu chung lµ sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ t liÖu
s¶n xuÊt ®Ó lµm cho chóng kh«ng ngõng ®îc t¨ng trëng, thóc ®Èy t¸i s¶n
xuÊt më réng, n©ng cao phóc lîi ngêi lao ®éng. §ãng gãp ngµy cµng
nhiÒu cho nhµ níc x· héi chñ nghÜa.
5
tailieuonthi
Trong c¶i t¹o vµ cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt vÊn ®Ò quan träng mµ ®¹i héi
VI nhÊn m¹nh lµ ph¶i tiÕn hµnh c¶ ba mÆt ®ång bé: chÕ ®é së h÷u, chÕ ®é
qu¶n lý vµ chÕ ®é ph©n phèi kh«ng nªn coi träng mét mÆt nµo c¶ vÒ mÆt lý
luËn, kh«ng nghi ngê g× r»ng: chÕ ®é së h÷u lµ nÒn t¶ng quan hÖ s¶n xuÊt .
Nã lµ ®Æc trng ®Ó ph©n biÖt ch¼ng nh÷ng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau
mµ cßn c¸c thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau trong lÞch sö nh møc ®· nãi.
- Thùc tÕ lÞch sö cho thÊy râ bÊt cø mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi nµo ®Òu
mang mét môc ®Ých kinh tÕ lµ nh»m b¶o ®¶m cho lùc lîng s¶n xuÊt cã
®iÒu kiÖn tiÕp tôc ph¸t triÓn thuËn lîi vµ ®êi sèng vËt chÊt cña con ngêi
còng ®îc c¶i thiÖn. §ã lµ tÝnh lÞch sö tù nhiªn cña c¸c qu¸ tr×nh chuyÓn
biÕn gi÷a c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi trong qu¸ khø vµ còng lµ tÝnh lÞch sö
tù nhiªn cña thêi kú qu¸ ®é tõ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi t b¶n chñ nghÜa
sang h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n chñ nghÜa.
- Vµ xÐt riªng trong ph¹m vi mét quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh th× tÝnh
chÊt cña së h÷u còng quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña qu¶n lý vµ ph©n phèi. MÆt
kh¸c trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt thèng
trÞ bao giê còng gi÷ vai trß chi phèi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kh¸c Ýt nhiÒu c¶i
biÕn chóng ®Ó ch¼ng nh÷ng chóng khong ®èi lËp mµ cßn phôc vô ®¾c lùc
cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña chÕ ®é kinh tÕ - x· héi míi.
Chñ nghÜa M¸c - Lªnin cha bao giê coi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nµo
®· tån t¹i kÓ tõ tríc ®Õn nay lµ chuÈn nhÊt. Trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cïng víi mét quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ, ®iÓn h×nh cßn tån t¹i nh÷ng
quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc, lçi thêi nh lµ tµn d cña x· héi cò. Ngay ë c¶
c¸c níc t b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn nhÊt còng kh«ng chØ cã mét quan hÖ
s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa thuÇn nhÊt. TÊt c¶ c¸c t×nh h×nh trªn ®Òu b¾t
nguån tõ ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng gi÷a c¸c
níc kh¸c nhau mµ cßn gi÷a c¸c vïng vµ c¸c ngµnh kh¸c nhau cña mét
níc. ViÖc chuyÓn tõ quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi lªn cao h¬n nh C.M¸c
nhËn xÐt: "Kh«ng bao giê xuÊt hiÖn tríc khi nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i vËt
6
tailieuonthi
chÊt cña nh÷ng quan hÖ ®ã cha chÝn muåi..." ph¶i cã mét thêi kú lÞch sö
t¬ng ®èi l©u dµi míi cã thÓ t¹o ra ®iÒu kiÖn vËt chÊt trªn.
3. NhËn thøc vÒ ph¹m trï h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n.
B¾t nguån tõ nhËn thøc vÒ qui luËt ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi lµ
mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn, ®ång thêi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn míi
cña thùc tÕ lÞch sö hiÖn nay cã thÓ kh¼ng ®Þnh c¸c níc chËm ph¸t triÓn
còng cã kh¶ n¨ng tiÕn lªn CNXH tïy theo hoµn c¶nh vµ kh¶ n¨ng cña m×nh.
Kh¶ n¨ng qu¸ ®é lªn CNXH nµy thêng ®îc gäi lµ con ®êng qu¸ ®é gi¸n
tiÕp lªn CNXH, con ®êng bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn chÕ ®é t b¶n chñ
nghÜa. Con ®êng ph¸t triÓn theo kh¶ n¨ng nµy cßn ®îc gäi lµ con ®êng
theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Theo kinh nghiÖm thùc tÕ cña Lªnin ®©y
lµ mét con ®êng kh¸ l©u dµi ph¶i qua nhiÒu bíc trung gian, ph¸t triÓn qua
®Êu tranh giai cÊp rÊt phøc t¹p. Sù ®i lªn ph¶i cã sù ñng hé vµ gióp ®ì bªn
ngoµi. Tríc hÕt trong níc ®ã cÇn cã mét §¶ng cña giai cÊp v« s¶n l·nh
®¹o, mét ®¶ng cã quan hÖ mËt thiÕt "sèng cßn" víi d©n. Tõ ®ã tæ chøc ¸p
dông l·nh ®¹o trong ®ã cã c¶ vËn dông qui luËt s¶n xuÊt phï hîp víi níc
®ã mét c¸ch tÝch cùc ®Ó kh«ng ngõng tiÕn bíc.
II- Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh
chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
1. Quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt m©u thuÉn hay phï hîp.
Trong t¸c phÈm gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ - chÝnh trÞ n¨m 1859
C.M¸c viÕt "Trong sù s¶n xuÊt x· héi ra ®êi sèng cña m×nh, con ngêi ta cã
nh÷ng quan hÖ nhÊt ®Þnh, tÊt yÕu kh«ng phô thuéc ý muèn cña hä, tøc
nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt. Nh÷ng qui luËt nµy phï hîp víi mét tr×nh ®é ph¸t
triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt. Nh÷ng quan hÖ nµy phï hîp víi mét
tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt vËt chÊt cña hä..."
Ngêi ta thêng coi t tëng nµy cña M¸c lµ t tëng vÒ "Qui luËt quan hÖ
s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt".
7
tailieuonthi
C¸c mèi quan hÖ trong s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu d¹ng thøc kh¸c nhau
mµ nh×n mét c¸ch tæng qu¸t th× ®ã lµ nh÷ng d¹ng quan hÖ s¶n xuÊt vµ d¹ng
nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng mèi lien hÖ chñ yÕu c¬
b¶n lµ mèi liªn hÖ gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc
lîng s¶n xuÊt. Nhng mèi liªn hÖ gi÷a hai yªu tè c¬ b¶n nµy lµ g×? Phï
hîp hay kh«ng phï hîp. Thèng nhÊt hay m©u thuÉn? Tríc hÕt cÇn x¸c
®Þnh kh¸i niÖm phï hîp víi c¸c ý nghÜa sau.
- Phï hîp lµ sù c©n b»ng, sù thèng nhÊt gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp hay "sù
yªn tÜnh" gi÷a c¸c mÆt.
- Phï hîp lµ mét xu híng mµ nh÷ng dao ®éng kh«ng c©n b»ng sÏ ®¹t
tíi.
Trong phÐp biÖn chøng sù c©n b»ng chØ lµ t¹m thêi vµ sù kh«ng c©n
b»ng lµ tuyÖt ®èi. M©u thuÊn ®«i khi lµ ®éng lùc cña sùph¸t triÓn . Ta biÕt
r»ng trong phÐp biÖn chøng c¸i t¬ng ®èi kh«ng t¸ch khái c¸i tuyÖt ®èi
nghÜa lµ gi÷a chóng kh«ng cã mÆt giíi h¹n x¸c ®Þnh. NÕu chóng ta nh×n
nhËn mét c¸ch kh¸c cã thÓ hiÓu sù c©n b»ng nh mét sù ®øng im, cßn sù
kh«ng c©n b»ng cã thÓ hiÓu nh sù vËn ®éng. Tøc sù c©n b»ng trong s¶n
xuÊt chØ lµ t¹m thêi cßn kh«ng c©n b»ng kh«ng phï hîp gi÷a chóng lµ tuyÖt
®èi. ChØ cã thÓ quan niÖm ®îc sù ph¸t triÓn chõng nµo ngêi ta thõa nhËn
tÝnh ch©n lý vÜnh h»ng cña sù vËn ®éng. Còng v× vËy chØ cã thÓ quan niÖm
®îc sù ph¸t triÓn chõng nµo ngêi ta thõa nhËn, nhËn thøc ®îc sù ph¸t
triÓn trong m©u thuÉn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt chõng nµo
ta thõa nhËn tÝnh vÜnh viÔn kh«ng phï hîp gi÷a chóng.
Tõ nh÷ng lý luËn ®ã ®i ®Õn thùc t¹i níc ta còng vËy víi qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn lÞch sö l©u dµi cña m×nh tõ thêi kú ®å ®¸ ®Õn thêi v¨n minh hiÖn ®¹i.
Níc ta ®i tõ sù kh«ng phï hîp hay sù l¹c hËu tõ nÒn v¨n minh lóa níc.
Tuy nhiªn qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh ®i tõ sù
kh«ng phï hîp ®Õn sù phï hîp, nhng tr¹ng th¸i phï hîp chØ lµ sù t¹m thêi,
ng¾n ngñi, ý muèn t¹o nªn sù phï hîp vÜnh h»ng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt
8
tailieuonthi
víi quan hÖ s¶n xuÊt lµ tr¸i tù nhiªn, lµ thñ tiªu c¸i kh«ng thñ tiªu ®îc, tøc
lµ sù vËn ®éng.
Tãm l¹i, cã thÓ nãi thùc chÊt cña qui luËt vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng
s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ qui luËt m©u thuÉn. Sù phï hîp gi÷a chóng
chØ lµ mét c¸i trôc, chØ lµ tr¹ng th¸i yªn tÜnh t¹m thêi, cßn sù vËn ®éng, dao
®éng sù m©u thuÉn lµ vÜnh viÔn chØ cã kh¸i niÖm m©u thuÉn míi ®ñ kh¶
n¨ng v¹ch ra ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn míi cã thÓ cho ta hiÓu ®îc sù vËn
®éng cña qui luËt kinh tÕ.
2. Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
TÊt c¶ chóng ta ®Òu biÕt, quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt lµ hai
mÆt hîp thµnh cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt cã t¸c ®éng qua l¹i biÖn chøng víi
nhau. ViÖc ®Èy quan hÖ s¶n xuÊt lªn qu¸ xa so víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt lµ mét hiÖn tîng t¬ng ®èi phæ biÕn ë nhiÒu
níc x©y dùng x· héi chñ nghÜa. Nguån gèc cña t tëng sai lÇm nµy lµ
bÖnh chñ quan, duy ý chÝ, muèn cã nhanh chñ nghÜa x· héi thuÇn nhÊt bÊt
chÊp qui luËt kh¸ch quan. VÒ mÆt ph¬ng ph¸p luËn, ®ã lµ chñ nghÜa duy
vËt siªu h×nh, qu¸ l¹m dông mèi quan hÖ t¸c ®éng ngîc l¹i cña quan hÖ
s¶n xuÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Sù l¹m dông nµy biÓu
hiÖn ë "Nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n cã kh¶ n¨ng chñ ®éng t¹o ra quan hÖ
s¶n xuÊt míi ®Ó më ®êng cho sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt".
Nhng khi thùc hiÖn ngêi ta ®· quªn r»ng sù "chñ ®éng" kh«ng ®ång
nghÜa víi sù chñ quan tuú tiÖn, con ngêi kh«ng thÓ tù do t¹o ra bÊt cø h×nh
thøc nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt mµ m×nh muèn cã. Ngîc l¹i quan hÖ s¶n
xuÊt lu«n lu«n bÞ qui ®Þnh mét c¸ch nghiªm ngÆt bëi tr¹ng th¸i cña lùc
lîng s¶n xuÊt, bëi quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt chØ cã thÓ më ®êng cho lùc lîng
s¶n xuÊt ph¸t triÓn khi mµ nã ®îc hoµn thiÖn tÊt c¶ vÒ néi dung cña nã,
9
tailieuonthi
nh»m gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng m©u thuÉn gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc
lîng s¶n xuÊt.
+ Lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh biÕn ®æi cña quan hÖ s¶n
xuÊt: lùc lîng s¶n xuÊt lµ c¸i biÕn ®æi ®Çu tiªn vµ lu«n biÕn ®æi trong s¶n
xuÊt con ngêi muèn gi¶m nhÑ lao ®éng nÆng nhäc t¹o ra n¨ng suÊt cao
ph¶i lu«n t×m c¸ch c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng. ChÕ t¹o ra c«ng cô lao ®éng
míi. Lùc lîng lao ®éng qui ®Þnh sù h×nh thµnh vµ biÕn ®æi quan hÖ s¶n
xuÊt ki quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng thÝch øng víi tr×nh ®é, tÝnh chÊt cña lùc
lîng s¶n xuÊt th× nã k×m h·m thËm chÝ ph¸ ho¹i lùc lîng s¶n xuÊt th× nã
k×m h·m thËm chÝ ph¸ ho¹i lùc lîng s¶n xuÊt vµ ngîc l¹i.
+ Sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt.
Quan hÖ s¶n xuÊt khi ®· ®îc x¸c lËp th× nã ®éc lËp t¬ng ®èi víi lùc lîng
s¶n xuÊt vµ trë thµnh nh÷ng c¬ së vµ nh÷ng thÓ chÕ x· héi vµ nã kh«ng thÓ
biÕn ®æi ®ång thêi ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt. Thêng l¹c hËu so víi lùc
lîng s¶n xuÊt vµ nÕu quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é s¶n xuÊt, tÝnh
chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt th× nã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n
xuÊt. NÕu l¹c hËu so víi lùc lîng s¶n xuÊt dï t¹m thêi th× nã k×m h·m sù
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng
m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi lùc lîng s¶n xuÊt v× nã qui ®Þnh môc ®Ých cña s¶n
xuÊt qui ®Þnh hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, qui ®Þnh
ph¬ng thøc ph©n phèi vµ phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ngêi lao ®éng
®îc hëng. Do ®ã nã ¶nh hëng tíi th¸i ®é tÊt c¶ quÇn chóng lao ®éng.
Nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hoÆc kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ sù ph¸t triÓn c«ng
cô s¶n xuÊt, ¸p dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt hîp t¸c ph©n
c«ng lao ®éng quèc tÕ.
10
tailieuonthi
Ch¬ng II
Sù vËn dông cña ®¶ng ta trong ®êng lèi
®æi míi ë viÖt nam
I/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu
thµnh phÇn trong giai ®o¹n hiÖn nay ë níc ta.
Sau khi giµnh ®îc chÝnh quyÒn tõ tay ®Õ quèc Ph¸p nÒn kinh tÕ níc ta
®i lªn theo nÒn kinh tÕ tù nhiªn, tù cung tù cÊp, nÒn s¶n xuÊt nhá tr×nh ®é
khoa häc kÐm ph¸t triÓn, quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt víi tr×nh ®é s¶n
xuÊt rêi r¹c, tÎ nh¹t. §¸nh th¾ng ®Õ quèc Ph¸p th× giÆc Mü l¹i x©m chiÕm
®¸nh ph¸ níc ta. ThÕ råi non s«ng vÒ mét mèi c¶ níc ®i lªn chñ nghÜa x·
héi víi mét lùc lîng s¶n xuÊt lín vµ tiÒm n¨ng mäi mÆt cßn non trÎ ®ßi
hái níc ta ph¶i cã mét chÕ ®é kinh tÕ phï hîp víi níc nhµ vµ do ®ã nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ra ®êi. Nh×n th¼ng vµo sù thËt chóng ta
thÊy r»ng, trong thêi gian qua do qu¸ cêng ®iÖu vai trß cña quan hÖ s¶n
xuÊt do quan niÖm kh«ng ®óng vÒ mèi quan hÖ gi÷a së h÷u vµ quan hÖ
kh¸c, do quªn mÊt ®iÒu c¬ b¶n lµ níc ta qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ
mét x· héi tiÒn t b¶n chñ nghÜa. §ång nhÊt chÕ ®é c«ng h÷u víi chñ nghÜa
x· héi lÉn lén ®ång nhÊt gi÷a hîp t¸c ho¸ vµ tËp thÓ ho¸. Kh«ng thÊy râ c¸c
bíc ®i cã tÝnh qui luËt trªn con ®êng tiÕn lªn CNXH nªn ®· tiÕn hµnh
ngay cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ xÐt vÒ
thùc chÊt lµ theo ®êng lèi "®Èy m¹nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, ®a quan hÖ
s¶n xuÊt ®i tríc më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ThiÕt lËp chÕ
®é c«ng h÷u thuÇn nhÊt gi÷a hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ".
Quan niÖm cho r»ng cã thÓ ®a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc ®Ó t¹o ®Þa bµn
réng r·i, thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®· bÞ b¸c bá. Sù ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi nµy ®· m©u thuÉn víi nh÷ng c¸i ph©n tÝch
trªn. Trªn con ®êng t×m tßi lèi tho¸t cña m×nh tõ trong lßng nÒn x· héi ®·
11
tailieuonthi
n¶y sinh nh÷ng hiÖn tîng tr¸i víi ý muèn chñ quan cña chóng ta cã nhiÒu
hiÖn tîng tiªu cùc næi lªn trong ®êi sèng kinh tÕ nh qu¶n lý kÐm, tham
«,... Nhng thùc ra m©u thuÉn gi÷a yªu cÇu ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt
víi nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ - x· héi xa l¹ ®îc ¸p ®Æt mét c¸ch chñ quan
kinh tÕ thÝch hîp cÇn thiÕt cho lùc lîng s¶n xuÊt míi n¶y sinh vµ ph¸t
triÓn. Kh¾c phôc nh÷ng hiÖn tîng tiªu cùc trªn lµ cÇn thiÕt vÒ mÆt nµy trªn
thùc tÕ chóng ta cha lµm hÕt nhiÖm vô m×nh ph¶i lµm. Ph¶i gi¶i quyÕt
®óng ®¾n gi÷a m©u thuÉn lùc lîng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt tõ ®ã
kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vµ tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ. ThiÕt lËp quan hÖ
s¶n xuÊt míi víi nh÷ng h×nh thøc vµ bíc ®i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt lu«n lu«n thóc ®©û s¶n xuÊt ph¸t triÓn víi hiÖu qu¶
kinh tÕ cao. Trªn c¬ së cñng cè nh÷ng ®Ønh cao kinh tÕ trong tay nhµ níc
c¸ch m¹ng. Cho phÐp phôc håi vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa t b¶n vµ bu«n b¸n
tù do réng r·i cã lîi cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Quan ®iÓm ®æi míi tõ ®¹i
héi VI còng ®· kh¼ng ®Þnh kh«ng nhng kh«i phôc thµnh phÇn kinh tÕ t
b¶n t nh©n vµ kinh tÕ c¶ thÕ mµ ph¶i ph¸t triÓn chóng réng r·i theo chÝnh
s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc. Nhng ®iÒu quan träng lµ ph¶i nhËn thøc ®îc
vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc trong thêi kú qu¸ ®é. §Ó thùc hiÖn
vai trß nµy mét mÆt nã ph¶i th«ng qua sù nªu g¬ng vÒ c¸c mÆt n¨ng suÊt,
chÊt lîng vµ hiÖu qu¶. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ ®èi víi nhµ níc. §èi víi thµnh
phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n vµ kinh tÕ c¸ thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch ph¸t triÓn. Tuy nhiªn víi thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¶i cã nh÷ng biÖn
ph¸p ®Ó cho quan hÖ s¶n xuÊt thùc hiÖn phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong thêi kú qu¸ ®é. V× nh thÕ míi thùc
sù thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng lao ®éng.
II/ vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp
víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng
s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, trong sù
nghiÖp ®æi míi ë níc ta hiÖn nay.
12
tailieuonthi
Thuéc ph¹m trï cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ vËn ®éng kh«ng ngoµi biÖn
chøng néi t¹i cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, vÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸ g¾n chÆt
víi hiÖn ®¹i ho¸, tríc hÕt ph¶i ®îc xem xÐt tõ t duy triÕt häc. Tríc khi
®i vµo c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ muèn thµnh c«ng trªn ®Êt níc th×
ph¶i cã tiÒm lùc vÒ kinh tÕ con ngêi, trong ®ã lùc lîng lao ®éng lµ mét
yÕu tè quan träng. Ngoµi ra ph¶i cã sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi
tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt ®©y míi lµ nh©n tè c¬ b¶n
nhÊt.
§Êt níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ víi
tiÒm n¨ng lao ®éng lín cÇn cï, th«ng minh, s¸ng t¹o vµ cã kinh nghiÖm lao
®éng nhng c«ng cô cña chóng ta cßn th« s¬. Nguy c¬ tôt hËu cña ®Êt níc
ngµy cµng ®îc kh¾c phôc. §¶ng ta ®ang triÓn khai m¹nh mÏ mét sè vÊn ®Ò
cña ®Êt níc vÒ c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ tríc hÕt trªn c¬ së mét c¬
cÊu së h÷u hîp quy luËt g¾n liÒn víi mét c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ hîp
qui luËt, còng nh c¬ cÊu mét x· héi hîp giai cÊp. Cïng víi thêi c¬ lín,
nh÷ng thö th¸ch ghª gím ph¶i vît qua ®Ó hoµn thµnh sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc v× d©n giµu níc m¹nh c«ng b»ng v¨n
minhh·y cßn phÝa tríc mµ néi dung c¬ b¶n trong viÖc thùc hiÖn lµ ph¶i
nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n hiÖn nay cña níc
ta.
III. Häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi
c¬ së lý luËn cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn
®¹i ho¸ ë níc ta.
Chóng ta ®Òu biÕt r»ng, tõ tríc ®Õn nay, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i
ho¸ lµ khuynh híng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña c¸c níc. §èi víi níc ta, tõ
mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng muèn tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu, nhanh
chãng ®¹t têi tr×nh ®é cña mét níc ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i ®Èy m¹nh sù
13
tailieuonthi
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ nh lµ mét cuéc c¸ch m¹ng toµn diÖn vµ s©u s¾c.
§¹i héi ®¹i biÓu lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh "X©y dùng níc ta
thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu
kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh
v÷ng ch¾c, d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh". Theo quan
®iÓm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c - LÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt cña
nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh mèi quan hÖ kh¸ch quan phæ biÕn: Mét mÆt con
ngêi ph¶i quan hÖ víi giíi tù nhiªn nh»m biÕn ®æi giíi tù nhiªn ®ã, quan
hÖ nµy ®îc biÓu hiÖn ë lùc lîng s¶n xuÊt mÆt kh¸c con ngêi ph¶i quan
hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, quan hÖ nµy ®îc biÓu hiÖn ë quan hÖ
s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ 2 mÆt ®èi lËp nhau biÖn
chøng cña mét thÓ thèng nhÊt kh«ng thÓ t¸ch rêi. Tuy nhiªn nÕu lùc lîng
s¶n xuÊt lµ c¸i cÊu thµnh cña toµn bé lÞch sö nh©n lo¹i th× quan hÖ s¶n xuÊt
lµ c¶i t¹o thµnh c¬ së kinh tÕ cña x· héi, lµ c¬ së hiÖn thùc cña ho¹t ®éng
s¶n xuÊt tinh thÇn vµ nh÷ng thiÕt chÕ t¬ng øng trong x· héi.
C.M¸c ®· ®a ra kÕt luËn r»ng x· héi loµi ngêi ph¸t triÓn tr¶i qua
nhiÒu giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau, øng víi mçi giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ
mét h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh - r»ng tiÕn bé x· héi lµ sù vËn ®éng
theo híng tiÕn lªn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi kh¸c mµ gèc rÔ s©u xa
cña nã lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt. R»ng sù vËn
®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi lµ do t¸c ®éng cña c¸c
qui luËt kh¸ch quan. M¸c vµ ¡nghen ®· ®a ra nhiÒu lý luËn, nhiÒu t
tëng. Nh÷ng lý luËn t tëng c¬ b¶n ®ã trong häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i
kinh tÕ - x· héi chÝnh lµ c¬ së lý luËn cho phÐp chóng ta kh¼ng ®Þnh sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta
hiÖn nay lµ phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña
d©n téc ta, cña thêi ®¹i. §èi víi níc ta ®Ó phï hîp víi lùc lîng s¶n xuÊt
vµ quan hÖ s¶n xuÊt ®¶ng ta ®· nªu c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i ®i ®«i víi hiÖn ®¹i
ho¸, kÕt hîp nh÷ng bíc tiÕn tuÇn tù vÒ c«ng nghÖ víi viÖc tranh thñ nh÷ng
14
tailieuonthi
c¬ héi ®i t¾t, ®ãn ®Çu, h×nh thµnh nh÷ng mòi nhän ph¸t triÓn theo tr×nh ®é
tiªn tiÕn cña khoa häc c«ng nghÖ thÕ giíi. MÆt kh¸c chóng ta ph¶i chó
träng x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn
hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc vµ theo ®Þnh
híng XHCN. §©y lµ hai nhiÖm vô ®îc thùc hiÖn ®ång thêi. Chóng lu«n
t¸c ®éng thóc ®Èy hç trî lÉn nhau cïng ph¸t triÓn. Bëi lÏ "nÕu c«ng nghiÖp
ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ t¹o nªn lùc lîng s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho chÕ ®é x· héi
míi th× viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh lµ ®Ó x©y dùng hÖ
thèng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp ®a níc ta tiÕn lªn tõng ngµy nh §¶ng vµ
Nhµ níc ta mong muèn ®a vµ ®ang thùc hiÖn.
15
tailieuonthi
c- KÕt luËn
Chóng ta cÇn ph¶i hiÓu vµ vËn dông mét c¸ch tèt nhÊt qui luËt quan hÖ
s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Trªn thùc tÕ bÊt cø ë ®©u vµ vµo lóc nµo còng kh«ng thÓ cã ®îc sù phï hîp
tuyÖt ®èi gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt. Nhng ph¶i tuú theo t×nh h×nh thùc tÕ mµ chän gi¶i ph¸p
phï hîp. Trong quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt nãi
chung còng cã sù rµng buéc xuÊt ph¸t tõ chóng. Tuy nhiªn chÝnh b¶n th©n
c¸c quan hÖ s¶n xuÊt l¹i cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi lùc lîng s¶n xuÊt.
VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ta sö dông mèi quan hÖ Êy nh thÕ nµo cho phï hîp. §Æc
biÖt quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt l¹i cã nhiÒu lén
xén trong viÖc nghiªn cøu, sö dông vµ ph¸t triÓn c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt
tøc lµ qu¸ tr×nh "§a d¹ng ho¸" cô thÓ h¬n lµ qu¸ tr×nh "phï hîp ho¸" c¸c
lo¹i ph¬ng thøc s¶n xuÊt vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay cña níc ta. NÕu
chóng ta sö dông ®óng c¸c qui luËt trªn céng víi ®iÒu hoµ quan hÖ lùc
lîng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt th× kh«ng l©u sau níc ta sÏ tiÕn nhanh
cïng víi c¸c níc ph¸t triÓn tiÕn nhanh trªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®· chän.
Qua bµi viÕt nµy phÇn nµo t«i hiÓu vµ biÕt ®îc t×nh h×nh kinh tÕ níc
nhµ. Nh÷ng c¸i, nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ §¶ng vµ nhµ níc ta ®ang lµm ®Ó ph¸t
triÓn ®Êt níc.
Tõ ®ã t«i cã ®«i lêi kiÕn nghÞ sau:
- Kh«ng ngõng ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt b»ng viÖc nhanh chãng
®a c¸c tiÕn bé kü thuËt cña nh÷ng níc ®i tríc vµ t¨ng cêng c«ng t¸c
gi¸o dôc, híng dÇn cho ngêi lao ®éng cã thÓ tiÕp thu ®îc nh÷ng c«ng
nghÖ míi.
- B×nh thêng ho¸ quan hÖ s¶n xuÊt, cã c¸ch nh×n ®óng ®¾n gi÷a ngêi
lµm thuª víi «ng chñ cña m×nh. §©y lµ mét yÕu tè quan träng ¶nh hëng
16
tailieuonthi
®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm lµm ra. Quan hÖ s¶n xuÊt tèt ngêi lao ®éng
®îc hëng mäi quyÒn lîi hä sÏ tÝch cùc lµm viÖc tõ ®ã n¨ng suÊt vµ s¶n
phÈm kh«ng ngõng t¨ng.
§ã lµ ®«i lêi kiÕn nghÞ cña t«i, mong r»ng nã gãp mét phÇn nhá bÐ
cïng ®Êt níc ®i lªn theo con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn
nay./.
17
tailieuonthi
tµi liÖu tham kh¶o
1. Tµi liÖu Lªnin toµn tËp - tËp 38 - NXB Matxc¬va 1977
2. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 7.
3. T¹p chÝ céng s¶n sè 13 th¸ng 6 n¨m 1996
4. T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ
"C«ng nghiÖp ho¸ nh×n tõ biÖn chøng gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan
hÖ s¶n xuÊt". PTS. Lu Hµ Vi.
18
tailieuonthi
Môc lôc
Trang
A/ PhÇn më ®Çu
1
B/ Néi dung
2
Ch¬ng I: Sù nhËn thøc vÒ lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt
2
vµ qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
I/ §«i nÐt vÒ lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt
2
1. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ g× ?
2
2. Quan hÖ s¶n xuÊt ®îc hiÓu ra sao?
3
3. NhËn thøc vÒ ph¹m trï h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n.
4
II/ Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
5
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
1. Quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc lîng s¶n xuÊt m©u thuÉn hay phï hîp
5
2. Qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t
6
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
Ch¬ng II: Sù vËn dông cña §¶ng ta trong ®êng lèi ®æi míi ë
8
ViÖt Nam
I/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong giai
8
®o¹n hiÖn nay ë níc ta.
II/ C«ng nghiÖp ho¸ vËn dông tuyÖt vêi qui luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï
9
hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt trong
sù nghiÖp ®æi míi ë níc ta hiÖn nay
III/ Häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, c¬ së lý luËn cña sù
19
10
tailieuonthi
nghiÖp CNH - H§H
C. KÕt luËn
13
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
14
20
- Xem thêm -