Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dụ...

Tài liệu Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực

.DOC
216
1766
121

Mô tả:

2 MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH NINH CỦA SINH VIÊN Ở CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 1.1. Những khái niệm cơ bản 1.2. Những vấn đề chung về đánh giá kết quả học tập của sinh viên theo định hướng phát triển năng lực 1.3. Nội dung và các yếu tố tác động đến quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên theo định hướng phát triển năng lực Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH CỦA SINH VIÊN Ở CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH 2.1. Đặc điểm hoạt động của các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh 2.2. Thực trạng quá trình kiểm tra, đánh giá và quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực 2.3. Nguyên nhân những hạn chế quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên theo định hướng phát triển năng lực Chương 3 CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH CỦA SINH VIÊN Ở CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực 3.2. Các biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực Chương 4 KHẢO NGHIỆM VÀ THỬ NGHIỆM CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬPGIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH CỦASINH VIÊN Ở CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀAN NINHTHEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁTTRIỂN NĂNG LỰC KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 5 13 33 33 51 59 70 70 76 109 114 114 116 149 172 174 175 3 PHỤ LỤC 190 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT 1 2 3 4 5 6 7 8 Chữ viết đầy đủ Ban Chấp hành Trung ương Ban Giám đốc Bộ Giáo dục và Đào tạo Cán bộ quản lý Đánh giá kết quả học tập Giáo dục Quốc phòng và An ninh Nhà xuất bản Trung tâm giáo dục quốc phòng Chữ viết tắt BCHTW BGĐ BGD&ĐT CBQL ĐGKQHT GDQP&AN Nxb TTGDQP 4 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên theo định hướng phát triển năng lực là quá trình lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra, thu thập thông tin và kết quả học tập của sinh viên nhằm đánh giá, so sánh, đối chiếu với mục tiêu, yêu cầu đào tạo, giúp người dạy, người học và nhà trường đánh giá được chất lượng chương trình đào tạo, để có sự điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để quản lý, tổ chức, chỉ đạo, kiểm soát tốt hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. Đây là câu hỏi được sự quan tâm nghiên cứu của các cấp quản lý, các nhà khoa học, đội ngũ giảng viên, trong đó có tác giả luận án. Đề tài: “Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực” được tiếp cận dưới góc độ khoa học quản lý giáo dục. Quá trình nghiên cứu luận án đã sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu để làm sáng tỏ các vấn đề lý luận, thực tiễn, trong đó phương pháp điều tra, khảo sát, khảo nghiệm, thử nghiệm, tổng kết thực tiễn được sử dụng chủ yếu. Luận án được kết cấu gồm phần mở đầu, tổng quan tình hình nghiên cứu; cơ sở lý luận và thực tiễn, các biện pháp quản lý và phần khảo nghiệm, thử nghiệm, phần kết luận và những kiến nghị; danh mục tài liệu tham khảo, các phụ lục. Những vấn đề được luận giải trong luận án là sự vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương quan điểm của Đảng về giáo dục và đào tạo, đồng thời kế thừa có chọn lọc những nội dung cơ bản các công trình nghiên cứu có liên quan. 2. Lý do chọn đề tài luận án Giáo dục quốc phòng và an ninh là bộ phận của nền giáo dục quốc dân, một nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân 5 dân; là môn học chính khoá trong chương trình giáo dục và đào tạo từ trung học phổ thông đến đại học, nhằm trang bị cho học sinh, sinh viên những kiến thức cơ bản về quan điểm, đường lối quân sự của Đảng, khơi dậy tinh thần yêu nước của thế hệ trẻ, củng cố niềm tin, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần thiết thực giúp học sinh, sinh viên tu dưỡng về phẩm chất đạo đức, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách; góp phần làm thất bại mọi âm mưu chia rẽ, phản động của các thế lực thù địch trong và ngoài nước. Nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh đòi hỏi nghiên cứu, đánh giá đúng thực trạng công tác quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên, đề xuất những biện pháp phù hợp, là vấn đề có ý nghĩa khoa học, thực tiễn và có tính cấp thiết trong giáo dục hiện nay. Cùng với những thành tựu có ý nghĩa lịch sử sau hơn 30 năm đổi mới đất nước, công tác giáo dục quốc phòng, an ninh luôn được Ðảng, Nhà nước, nhân dân chăm lo xây dựng, củng cố. Tiềm lực và thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân được giữ vững. Tư duy mới của Đảng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân được bổ sung và phát triển, công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh đã sát với từng đối tượng, góp phần làm cho sinh viên hiểu rõ hơn những thách thức, tác động trực tiếp đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh vẫn đang là một thách thức đối với công tác quản lý, phát triển giáo dục, nhất là Việt Nam đang thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Vì thế, cần đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý. Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, tiềm ẩn những nhân tố khó lường, các thế lực thù địch vẫn ráo riết chống phá, chủ yếu bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”, nhằm xoá bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, chuyển hoá cách mạng nước 6 ta đi chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh là một lực lượng hùng hậu, có sức khỏe, có trình độ học vấn, có tiềm năng sáng tạo, có khả năng tiếp cận và làm chủ khoa học kỹ thuật hiện đại, chủ nhân tương lai của đất nước, đang là đối tượng mà các lực lượng phản động tập trung kích động, chống phá. Một bộ phận sinh viên có những biểu hiện xuống cấp về phẩm chất, đạo đức, lối sống và bị kích động, lôi kéo, điều đó đặt ra cần nâng cao chất lượng công tác giáo quốc phòng và an ninh. Từ thực trạng công tác quản lý giáo dục và đào tạo ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh còn nhiều bất cập: Hệ thống văn bản pháp luật về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập còn thiếu đồng bộ, chậm đổi mới; năng lực của một số cán bộ tham gia vào quá trình kiểm tra, đánh giá kết quả học tập còn hạn chế; quá trình kiểm tra, đánh giá ở một số khâu chưa đảm bảo khách quan; việc ứng dụng các phương tiện kỹ thuật, công nghệ thông tin trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập còn nhiều bất cập. Đánh giá chất lượng quá trình dạy và học nói chung, quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng nói riêng đang cần một quy trình, phương thức, biện pháp quản lý thống nhất, có tính khoa học, phù hợp với thực tiễn. Vấn đề đó đặt ra, cần có những nghiên cứu khoa học độc lập, góp phần nâng cao chất lượng công tác quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. Với sự tâm huyết, tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực” làm luận án tiến sĩ, chuyên ngành quản lý giáo dục. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nhằm đề xuất các biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên theo định hướng phát triển năng lực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. 7 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Xây dựng cơ sở lý luận của việc quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên theo định hướng phát triển năng lực ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực. Tiến hành kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp đã được đề xuất trong thực tiễn kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. 4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu và giả thuyết khoa học 4.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. 4.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. 4.3. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu vấn đề quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. Phạm vi về khách thể khảo sát: Do số lượng trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh đa dạng về đối tượng, nhiệm vụ, mục tiêu yêu cầu đào tạo, địa điểm xây dựng. Luận án tập trung nghiên cứu công tác quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh sau: Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội. Trung 8 tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh Hà Nội 1. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh Hà Nội 2. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Huế Phạm vi về thời gian: Các số liệu sử dụng phục vụ việc nghiên cứu của luận án được khảo sát, điều tra, tổng hợp được giới hạn từ năm 2010 đến nay. 4.4. Giả thuyết khoa học Trong những năm qua, quản lý kiểm tra, đánh giá giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, chất lượng, hiệu quả quản lý kiểm tra, đánh giá vẫn chưa thích hợp và còn nhiều hạn chế, bất cập nhất định. Nếu đề xuất được hệ thống biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá phù hợp với xu hướng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo và tính đặc thù của lĩnh vực quốc phòng và an ninh, như: Giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý các cấp, giảng viên và sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh về vị trí, vai trò của việc quản lý kiểm tra, đánh giá giáo dục quốc phòng và an ninh; Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá giáo dục quốc phòng và an ninh đảm bảo tính khoa học, toàn diện, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ phát triển của các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo từng giai đoạn; Chuẩn hoá đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên tham gia kiểm tra, đánh giá giáo dục quốc phòng và an ninh; Tăng cường chỉ đạo, thực hiện đổi mới chương trình, nội dung kiểm tra, đánh giá giáo dục quốc phòng và an ninh theo hướng tiếp cận năng lực; Chỉ đạo chặt chẽ việc lựa chọn và sử dụng các hình thức, phương pháp kiểm tra, dánh giá giáo dục quốc phòng và an ninh theo hướng tích cực, hiện đại; Hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho kiểm tra, đánh giá giáo dục quốc phòng và an ninh, thì sẽ 9 góp phần từng bước nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo quốc phòng và an ninh ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về đổi mới giáo dục và đào tạo. Đồng thời, vận dụng các quan điểm tiếp cận hệ thống cấu trúc, quan điểm thực tiễn, quan điểm lịch sử - lôgíc của khoa học giáo dục trong triển khai nghiên cứu đề tài. 5.2. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp nghiên cứu tài liệu Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá các nguồn tài liệu có liên quan về giáo dục đào tạo và công tác quản lý giáo dục. Nghiên cứu chỉ thị, nghị quyết của Đảng, các văn bản pháp quy của Nhà nước và của ngành; các tài liệu, sách, tạp chí và báo cáo khoa học có liên quan đến quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập. * Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi Sử dụng các mẫu phiếu trưng cầu ý kiến với các lực lượng có liên quan trực tiếp đến đề tài (cán bộ quản lý sinh viên, giảng viên trực tiếp giảng dạy và tham gia vào các hoạt động đánh giá, các đối tượng sinh viên, với số lượng 112 cán bộ quản lý, 215 giảng viên, 538 sinh viên), đối với các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh sau: Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Hà Nội. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh Hà Nội 1. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh Hà Nội 2. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Đại học Huế * Phương pháp chuyên gia Tham khảo ý kiến của một số nhà khoa học thuộc lĩnh vực quản lý giáo dục về các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của sinh viên 10 ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực và một số vấn đề có liên quan đến đề tài nghiên cứu. * Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Thông qua hội thảo, trao đổi kinh nghiệm về các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh. * Phương pháp thử nghiệm Thử nghiệm một số biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh để khẳng định khả năng chuyển giao vào thực tế và khả năng ứng dụng của nó. * Phương pháp xử lý số liệu Sử dụng các công thức toán thống kê như tính giá trị trung bình, hệ số tương quan, kiểm định độ tin cậy của các con số %, với sự hỗ trợ của phần mềm tin học SPSS 16.0 for window để xử lý, định lượng các số liệu và kết quả nghiên cứu nhằm xác định mức độ tin cậy của việc điều tra và phân tích kết quả nghiên cứu của đề tài. 6. Những đóng góp mới của luận án Góp phần làm sáng tỏ những lý luận về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên tại các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực. Phân tích đúng thực trạng quản lý đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh và chỉ ra những yêu cầu của giáo dục quốc phòng và an ninh đối với quản lý đánh giá kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh. Đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của đánh giá kết 11 quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh ở các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh có tính khả thi và phù hợp với thực tiễn giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình hiện nay. 7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án 7.1. Ý nghĩa lý luận Khẳng định vai trò của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên trong việc hình thành và phát triển nhân cách và các kỹ năng sống cho sinh viên đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tri thức và xu thế hội nhập. Cung cấp cơ sở lý luận về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập nói chung và kết quả học tập giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên tại các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo định hướng phát triển năng lực. Xác định những yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến việc quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên nhằm tìm ra các biện pháp quản lý mang tính khả thi cao. 7.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu sẽ giúp giám đốc các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh có những biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của sinh viên học giáo dục quốc phòng và an ninh có hiệu quả. Xác định việc lựa chọn và phối hợp các biện pháp góp phần nâng cao chất lượng đánh giá kết quả học tập của sinh viên đáp ứng mục tiêu đổi mới của giáo dục hiện nay. 8. Kết cấu của luận án Đề tài luận án được kết cấu gồm: Mở đầu; Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài; 4 chương; Kết luận; Danh mục các công trình của tác giả đã công bố có liên quan đến đề tài; Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục. 12 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đánh giá kết quả học tập của sinh viên liên quan đến đề tài 1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài liên quan đến đánh giá kết quả học tập của sinh viên Đánh giá kết quả học tập là một nội dung quan trọng trong quy trình dạy học, được mọi quốc gia quan tâm. Vì thế, vấn đề này luôn được tập trung nghiên cứu trên nhiều góc độ, phạm vi khác nhau. Nghiên cứu lý thuyết chung về kiểm tra, đánh giá trong lớp học, tiêu biểu như công trình của tác giả C.A. Paloma Measuring Educational Achievement (Đo lường thành tích giáo dục) [170], đã mô tả chi tiết phương pháp đo lường đánh giá định lượng kết quả học tập của học sinh. Tác giả của Norman E. Gronlund trong cuốn sách Measurement and Evaluation in Teaching (Đo lường và đánh giá trong dạy học) [172], giới thiệu tới giảng viên và những người đang theo học nghiệp vụ sư phạm về những nguyên tắc và quy trình đánh giá cần thiết cho việc dạy học hiệu quả. Nghiên cứu về cách lập kế hoạch đánh giá, cho điểm, tác giả D.S. Frith và H.G.Macintosh trong cuốn sách Teacher's Guide to Assessment (Hướng dẫn giảng viên đánh giá) [137], đã trình bày cụ thể, chuyên sâu về những lý luận cơ bản của đánh giá trong lớp học, cách lập kế hoạch đánh giá, cách đánh giá, cho điểm. Nghiên cứu ứng dụng các kỹ thuật kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, tác giả Thomas A.Agelo, Patricia Cross, trong cuốn sách: Classroom Assessment - Techiniques, (Kỹ thuật đánh giá lớp học) [170], đã giới thiệu cho 13 giảng viên những phương pháp cụ thể đánh giá kết quả học tập trên lớp học và ra quyết định sử dụng các kết quả đánh giá. Tác giả Rick Stiggins (cùng các đồng nghiệp của mình) trong các cuốn sách: Student- Centered classrom Assessment (đánh giá lớp học là trung tâm) [170]; Classrom assessment for Student Learning ( đánh giá tình hình học tập cho sinh viên) [172]; Student - Involved Assessment or Learning (Sinh viên tham gia đánh giá kết quả học) [171], đã nghiên cứu về đánh giá trên lớp học với các phương pháp, kỹ thuật cụ thể, nghiên cứu mô hình đánh giá kết quả học tập, trong đó có đánh giá kết quả học tập trong phạm vi các trường đại học, cao đẳng như: Mô hình của trường Đại học Oxford, mô hình CLEP của Mỹ. Nghiên cứu xu hướng đánh giá kết quả học tập, tác giả Anthony J. Nitko, đã đề cập đến nhiều nội dung của quá trình đánh giá kết quả học tập, bao gồm: Phát triển các kế hoạch giảng dạy kết hợp với đánh giá, các đánh giá về mục tiêu, hiệu quả, đánh giá học sinh. Tác giả Ralph Tylor là một trong những người đầu tiên đưa ra khái niệm đánh giá và sử dụng thuật ngữ đánh giá để biểu thị quy trình đánh giá sự tiến bộ loài người theo các mục tiêu đạt được và theo ông đánh giá người học thì kết quả học tập của họ là quan trọng nhất vì nó là sự thể hiện rõ ràng con đường để đi đến mục tiêu [173]. Tác giả Benjamin S.Bloom cùng George F. Madaus và J.Thomat Hasyings, công bố công trình nghiên cứu Evaluation to improve learning, có nghĩa là (Đánh giá để thúc đẩy học tập) [132], tác giả đã trình bày về kỹ thuật đánh giá kết quả học tập của học sinh thông qua việc liên kết các kỹ thuật đánh giá tốt nhất. Công trình nhằm hỗ trợ các giảng viên sử dụng đánh giá như một công cụ để cải tiến quy trình dạy và học. Tác giả L.D.Stufflebean, đưa ra mô hình CIPP được hình thành dựa trên sự kết hợp đánh giá bối cảnh (Context), đánh giá đầu vào (Input), đánh giá quá trình (Process), đánh giá kết quả (Product). 14 Tác giả M.Scriven, đã đưa ra mô hình đánh giá không theo mục tiêu (Goal Free). Tiếp theo là sự ra đời của mô hình ứng đáp câu hỏi (Responsive) do R.E.Stake khởi xướng. Hiện nay, trên thế giới, khoa học đánh giá giáo dục đang phát triển nhanh chóng, cơ quan kiểm định chất lượng giáo dục đại học của Anh được thành lập từ năm 1977 viết tắt là QAA (Quality Assurance Agency for Higher Education). Theo QAA, đánh giá kết quả học tập của sinh viên nhằm mục đích: cung cấp thông tin phản hồi về sự tiến bộ trong học tập của sinh viên để thúc đẩy sinh viên học tập, cung cấp thông tin cho xã hội và các nhà quản lý giáo dục về mức độ đạt được về kiến thức, khả năng và kỹ năng của sinh viên theo tiêu chuẩn đã đặt ra (của Trường và của Quốc gia). QAA xây dựng bộ chỉ số thực hiện nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo thông qua đánh giá kết quả học tập của sinh viên gồm 15 quy tắc phù hợp với những tiêu chuẩn về đảm bảo chất lượng đào tạo của châu Âu trong lĩnh vực giáo dục đại học. liên quan đến các khía cạnh như: quy định, quy trình, quyền hạn, trách nhiệm của các bộ phận và cá nhân liên quan, phương pháp đánh giá kết quả học tập, cơ chế chấm điểm, xử lý điểm, việc công bố điểm, lưu giữ thông tin, dữ liệu... Bộ chỉ số này đảm bảo cho việc đánh giá kết quả học tập của sinh viên được chính xác, công bằng, minh bạch, giúp cho việc khuyến khích được sinh viên nâng cao thành tích của mình. Đây là cơ sở để QAA kiểm định chất lượng đào tạo của các trường đại học. Việc đánh giá kết quả học tập của sinh viên được tiến hành trên cơ sở quản lý các nội dung các công việc này, đảm bảo cho việc đánh giá kết quả học tập đúng theo các quy tắc đã đặt ra. Ở Australia, đã xây dựng 16 nguyên tắc cốt lõi đánh giá công tác đánh giá kết quả học tập của sinh viên ở các trường đại học Australia Universities Teaching Commitee, Core principles assessment: Xác định đánh giá kết quả học tập là nhiệm vụ trung tâm trong toàn bộ quá trình dạy học, chứ không phải là khâu cuối cùng trong quá trình dạy học; Hoạt động 15 đánh giá kết quả học tập phải bám theo mục tiêu học tập (nội dung dạy học và kiến thức kỹ năng nào sẽ được đánh giá) nhằm tránh việc tạo nên sức ép đối với sinh viên, phải đánh giá được khả năng phân tích, tổng hợp thông tin của sinh viên, chứ không chỉ đơn giản là đánh giá khả năng nhớ thông tin đã học và những kỹ năng đơn giản; Có sự cân bằng giữa đánh giá trong quá trình và đánh giá tổng kết để có được những thông tin phản hồi có hiệu quả giúp sinh viên tiến bộ trong học tập, có quy định rõ ràng và có sự giám sát chặt chẽ đánh giá kết quả học tập nhằm đảm bảo tính công bằng, khách quan, đánh giá đúng chất lượng đào tạo; Đơn vị quản lý phải có văn bản hướng dẫn đánh giá kết quả học tập, phải làm cho sinh viên nhận thức được tác động tích cực của việc đánh giá kết quả học tập và việc đánh giá kết quả học tập phải được thiết kế nhằm thúc đẩy việc học của sinh viên. Đánh giá kết quả học tập của sinh viên trong giáo dục đại học ở Mỹ. Đặc trưng của giáo dục đại học của Mỹ là tính đa dạng và phức tạp. Trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, hệ thống tín chỉ được áp dụng từ rất sớm, đã tạo cơ hội cho sinh viên có thể chuyển tiếp giữa các trường. Sinh viên có thể lấy bằng cử nhân 4 năm bằng cách trước tiên tích luỹ tín chỉ tại trường đại học hai năm để đạt bằng phó cử nhân hoặc ngày càng nhiều sinh viên Mỹ theo học với thời gian dài hơn do hệ thống tín chỉ cho phép sinh viên học bán thời gian và có thể tạm thời nghỉ học trong một khoảng thời gian và sau đó mang tín chỉ đã tích luỹ để xin học tiếp và lấy bằng tốt nghiệp. Có thể nói nền giáo dục đại học của Mỹ là nền giáo dục đại chúng và Mỹ sẽ tiến tới việc nhập học đại học phổ cập, do đó, hệ thống giáo dục đại học của Mỹ được thiết kế để đáp ứng nhu cầu lớn của người dân; Với một nền giáo dục đại học rộng lớn, phức tạp, nên kiểm định chất lượng ở Mỹ đã được quan tâm từ rất sớm (hệ thống kiểm định chất lượng ra đời cách đây hơn 115 năm). Kiểm định chất lượng được thực hiện bởi các tổ chức tư nhân phi lợi nhuận và phi chính phủ, kiểm định chất lượng ở Mỹ nhằm đánh giá tình trạng được kiểm định công nhận là một tín hiệu cho sinh viên và 16 công chúng về chất lượng của một trường hoặc một chương trình đào tạo. Là điều kiện để các trường đào tạo tiếp cận các nguồn tài trợ của liên bang. Chính phủ liên bang dựa vào sự đánh giá của các cơ quan kiểm định để khẳng định chất lượng của các trường. Tạo sự thuận lợi cho quá trình chuyển tiếp của sinh viên từ trường này sang trường khác. Sinh viên sẽ dễ dàng được tiếp nhận học chuyển tiếp, nếu các tín chỉ mà sinh viên đã tích luỹ trước đó là của một trường hay một chương trình đã được công nhận chất lượng. Tạo sự tin tưởng cho nhà tuyển dụng. Nếu sinh viên tốt nghiệp một trường hay một chương trình đã được công nhận chất lượng thì đó cũng là một lợi thế cho họ khi xin việc. Mô hình quản lý chất lượng tổng thể Total Quality Management (TQM) là mô hình đã được nhiều nhà nghiên cứu về quản lý giáo dục, đặc biệt là trong hệ thống đào tạo nhiều nhà nghiên cứu cho rằng có thể ứng dụng tốt trong quản lý tổng thể về chất lượng đào tạo. Thực chất công việc đánh giá, nhận định chất lượng sản phẩm không chỉ là trách nhiệm của người quản lý, mà còn là nhiệm vụ của mọi thành viên trong đơn vị. Chất lượng sản phẩm muốn được nâng cao và thoả mãn được nhu cầu của người tiêu dùng (sản phẩm của đơn vị kinh tế thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh) hoặc yêu cầu của người sử dụng nguồn lao động (sản phẩm của cơ sở đào tạo) thì phải luôn luôn quan hệ mật thiết giữa việc sử dụng tối ưu yếu tố con người với mọi nguồn lực khác của đơn vị. Như vậy, vấn đề chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp hay cơ sở giáo dục, đào tạo được giải quyết thì chủ đề quản lý cần phải có những biện pháp, những tác động hữu hiệu trong quản lý chất lượng sản phẩm, nhằm huy động năng lực, sự nhiệt tình gắn với trách nhiệm của mọi thành viên trong đơn vị. Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á (Asean University Network) viết tắt là (AUN) đã đưa ra các tiêu chí để đánh giá kết quả học tập của sinh viên, gồm các vấn đề sau: Quy trình đánh giá kết quả học tập của sinh viên nhằm đảm bảo độ giá trị, độ tin cậy và công bằng; Có quy định hợp lý về thủ tục khiếu nại kết quả đã được đánh giá; Sử dụng nhiều 17 hình thức đánh giá kết quả học tập mềm dẻo, phù hợp với nội dung và theo đúng mục tiêu, mục đích đặt ra; Các tiêu chí đánh giá kết quả học tập cần được phổ biến rõ ràng cho sinh viên trên nguyên tắc minh bạch, nhất quán; Thường xuyên thẩm định độ tin cậy và tính giá trị của các phương pháp đánh giá kết quả học tập, đồng thời thường xuyên phát triển và thực nghiệm các phương pháp đánh giá kết quả học tập mới. 1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước liên quan đến đánh giá kết quả học tập của sinh viên Đánh giá kết quả học tập của sinh viên là lĩnh vực hấp dẫn, thu hút được đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học trong nước đầu tư nghiên cứu. Tiêu biểu về lĩnh vực này có các tác giả cùng những công trình khoa học: Tác giả Lâm Quang Thiệp trong bài viết: “Đo lường và đánh giá thành quả học tập” [105], đề cập đến việc đánh giá giáo dục; các phương pháp trắc nghiệm; chất lượng của các câu trắc nghiệm và của đề thi trắc nghiệm; đánh giá thành quả học tập ở trường đại học; việc áp dụng khoa học đo lường trong giáo dục trên thế giới và ở Việt Nam. Đánh giá và đo lường trong khoa học xã hội, tác giả Nguyễn Công Khanh trong cuốn sách Kiểm tra đánh giá trong giáo dục [65], trình bày phương pháp luận, quy trình, các nguyên tắc và thiết kế công cụ đo lường, các phương pháp phân tích item, chọn mẫu, đánh giá độ tin cậy, độ hiệu lực, thiết kế công cụ đo cũng như các bước cơ bản thực hành các kỹ năng thu thập, xử lý, thích nghi hóa dữ liệu đó, phần phụ lục còn đưa ra các mô hình xử lý số liệu và bảng hỏi để cho người đọc tham khảo. Trung tâm Đảm bảo Chất lượng và Nghiên cứu Phát triển giáo dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội, đã xuất bản hai cuốn sách Giáo dục đại học, chất lượng và đánh giá [116], gồm có 3 phần: Phần 1: Đánh giá giảng dạy và nghiên cứu khoa học của giảng viên, Phần 2: Đánh giá học tập và nghiên cứu 18 khoa học của sinh viên và sinh viên cao học, Phần 3: Đánh giá chương trình đào tạo và chương trình giảng dạy và cuốn sách Giáo dục Đại học - Một số thành tố của chất lượng, với 6 phần được sắp xếp theo tiến trình của quá trình đào tạo một cách logic, trong đó: Phần 4 viết về vấn đề “sinh viên đánh giá thử nghiệm công cụ và mô hình” do tác giả Nguyễn Phương Nga viết. Phần 6 đề cập đến kết quả học tập của sinh viên tác giả Trần Thị Tuyết Oanh. Tác giả Trần Thị Tuyết Oanh trong công trình: Đánh giá và đo lường kết quả học tập [93], tác giả đã lý giải và đưa ra những vấn đề chung về lý luận đánh giá và đánh giá kết quả học tập, khẳng định, đánh giá kết quả học tập có vai trò quan trọng không thể thiếu của quá trình dạy học, nó không chỉ là chắp nối thêm vào sau bài giảng mà nó có quan hệ hợp thành với các lực lượng tham gia vào quá trình đào tạo như nhà quản lý, giáo viên, học sinh. Tác giả cũng đã đưa ra ba hình thức đánh giá cơ bản thường được sử dụng trong quá trình dạy học ở nhà trường hiện nay là: Đánh giá thường xuyên, Đánh giá định kỳ, Đánh giá tổng kết. Cùng với đó là các phương pháp đánh giá kết quả học tập bao gồm: Phương pháp kiểm tra viết tự luận; Phương pháp trắc nghiệm khách quan; Phương pháp kiểm tra vấn đáp; Phương pháp kiểm tra thực hành…Ở từng phương pháp tác giả đã chỉ ra ưu điểm, hạn chế và đề ra yêu cầu khi sử dụng đối với phương pháp. Điểm mới trong công trình nghiên cứu của tác giả là đã xây dựng được “Phương pháp đánh giá thái độ” của học sinh, với các phương pháp cụ thể: Phương pháp quan sát, phương pháp lấy ý kiến trả lời từ học sinh, phương pháp đánh giá bạn…, đây là phương pháp mới trong hệ thống phương pháp đánh giá trong giáo dục. Tác giả Lâm Quang Thiệp trong công trình nghiên cứu Đổi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập ở các trường đại học nước ta [104], chỉ rõ giữa dạy và học có nhiều mối quan hệ tương tác quan trọng nhất là công tác đánh giá. Phương pháp dạy, phương pháp học, phương pháp đánh giá là vấn đề hàng 19 đầu mà hệ thống giáo dục phải quan tâm. Theo tác giả, phương pháp đánh giá kết quả học tập tốt nhất đó là thông qua thi, kiểm tra mà trong thi, kiểm tra sử dụng phương pháp trắc nghiệm khách quan là tối ưu nhất. Tác giả Trần Thanh Phương trong bài viết “Phương pháp kiểm tra, đánh giá kếết quả học tập” [97], đưa ra 11 phương pháp kiểm tra, đánh giá kếết quả học tập bao gồồm: 1. Quan sát trên lớp 7. Sinh viên tự kiểm tra, đánh giá 2. Bài làm tự luân 8. Điểm danh 3. Câu hỏi ngắn 9. Báo cáo 4. Vấn đáp 10. Sổ tay công tác 5. Trắc nghiệm khách quan 11. Bài tập lớn, đồ án, luận án 6. Thi thực hành Tác giả Đặng Thành Hưng trong bài viết “Nhận diện và đánh giá kỹ năng” [62], khẳng định sự cần thiết phải được đánh giá trong quá trình dạy học, biện pháp mà tác giả đưa ra là cần dựa trên tri thức về công việc, khả năng vận động và những điều kiện sinh học - tâm lý của cá nhân, nhu cầu tình cảm, ý chí, tính tích cực để đạt được kết quả theo mục đích đã định. Tác giả Trần Xuân Bách trong công trình nghiên cứu Đánh giá giảng viên theo hướng chuẩn hóa trong giai đoạn hiện nay [1], đã đưa ra mô hình đánh giá khá mới lạ, mô hình đánh giá “Ngồi bên nhau”. Theo tác giả, đánh giá ngồi bên nhau là cách đánh giá mà chủ thể đánh giá (người đánh giá cùng thảo luận với người được đánh giá một cách bình đẳng và chân thành thông qua các bằng chứng thu thập được qua các phương pháp khác nhau để cùng đưa ra các kết luận mà cả hai bên có thể chấp nhận được). Nghiên cứu về lý luận và ứng dụng các kỹ thuật đo lường đánh giá thành quả học tập của người học qua các loại hình, công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập vào các môn học có các tác giả: Tác giả Võ Ngọc Lan và Nguyễn Phụng Hoàng trong cuốn sách: Phương pháp trắc nghiệm trong kiểm tra và đánh giá thành quả học tập [71], sách gồm 15 chương viết về đại cương đo lường, đánh giá, các phương pháp đo, cách soạn một bài trắc 20 nghiệm khách quan. Tác giả Nghiêm Xuân Nùng (biên dịch), trong cuốn sách Trắc nghiệm và đo lường cơ bản trong giáo dục [91], đề cập về 4 mảng nội dung lớn: Trắc nghiệm dùng trong lớp học; Lí thuyết về đo lường; Các bài trắc nghiệm tiêu chuẩn hóa; Ứng dụng của trắc nghiệm. Bàn về cấu trúc đề thi, các tác giả Lê Đức Ngọc trong cuốn sách Vắn tắt về đo lường và đánh giá thành quả học tập [88], đã đề cập đến các phương pháp đo lường, các loại câu hỏi trắc nghiệm. Lưu Bản Cố trích trong cuốn sách: Đánh giá học lực của học sinh [20]; Nguyễn Đức Chính trong cuốn sách: Kiểm định chất lượng trong giáo dục đại học [15]; Đặng Bá Lãm trong cuốn sách: Kiểm tra - Đánh giá trong dạy - học đại học [69]; Vũ Văn Dụ trong kỷ yếu hội thảo: “Các hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập” [22]; Nguyễn Phương Nga và Nguyễn Qúy Thanh: Giáo dục đại học: Đảm bảo, đánh giá và kiểm định chất lượng [86]; Cấn Thị Thanh Hương trong bài viết: “Phương pháp dạy, học và kiểm tra, đánh giá trong học chế tín chỉ” [64]. Các tác giả đã nghiên cứu đề xuất tiêu chuẩn, nguyên tắc, cải tiến phương thức, quy trình, kỹ thuật trong các môn học, các ngành học hoặc trong phạm vi các cơ sở đào tạo nhằm góp phần nâng cao độ tin cậy và tính giá trị của các kết quả kiểm tra, đánh giá kết quả học tập. Nghiên cứu về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập còn có các tác giả: Lê Thanh Sơn và Trần Tú Anh với bài viết: “Mức độ đáp ứng của sinh viên tốt nghiệp với nhu cầu xã hội về kiến thức và kỹ năng - một tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo đại học” [100]; Nguyễn Đức Minh với bài viết: “Đánh giá và vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục” [81]; Nguyễn Quang Việt với bài viết: “Đánh giá kết quả học tập theo năng lực hành nghề của học sinh trong cở sở dạy nghề” [129]; Phạm Ngọc Long với bài viết: “Đánh giá sinh viên trong quá trình dạy học” [75]… Các tác giả đã đề cập và khai thác vấn 21 đề đánh giá kết quả học tập của người học khá sâu sắc, đa dạng về đối tượng và rút ra được nhiều biện pháp quan trọng phục vụ cho quản lý,tổ chức, điều hành đánh giá kết quả học tập ở các nhà trường. 2. Các công trình nghiên cứu quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên liên quan đến đề tài 2.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài liên quan đến quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên Ở trường Đại học Nottingham (Anh), Alitstair Mutch và George Brown lại tiếp cận quản lý kiểm tra, đánh giá từ vai trò của người đứng đầu cấp khoa, khuyến nghị rằng cấp khoa cũng cần phải xây dựng cho mình một chiến lược quản lý kiểm tra, đánh giá bởi vì cấp này cũng phải chỉ đạo một cấp nữa mà liên quan trực tiếp đến kiểm tra, đánh giá. Chiến lược quản lý kiểm tra, đánh giá phụ thuộc vào quy mô của khoa và những mong muốn của họ và văn hóa vốn có. Chiến lược quản lý kiểm tra, đánh giá của cấp khoa có thể là: bản copy chiến lược của nhà trường, chỉ thị của trưởng khoa, chiến lược mục tiêu, chiến lược mang tính hướng dẫn, chiến lược dân chủ, bản chiến lược cần chỉ rõ vai trò, trách nhiệm của các thành viên và hội đồng tham gia thực hiện và điều hành chiến lược. Nhiệm vụ của người đứng đầu cấp khoa là đảm bảo chiến lược được triển khai tốt thông qua báo cáo, hội họp và thảo luận. Việc đánh giá chiến lược được thực hiện dựa trên việc phân tích kết quả học tập của sinh viên, đánh giá của những người liên quan như thành viên của khoa, người đánh giá ngoài và có thể cả người sử dụng lao động. Để chứng nhận kiểm định chất lượng tại các trường đại học Mỹ có thể tự kiểm tra tại website của Ủy ban Kiểm định Chất lượng Giáo dục đại học (CHEA) tại địa chỉ http.www.chea.org. Trang web của CHEA cung cấp thông tin về các trường đại học và các chương trình đào tạo được kiểm định chất lượng bởi các tổ chức kiểm định của Hoa Kỳ. Có chứng nhận kiểm định chất
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan