SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
TRƯỜNG THPT TÂN PHÚ
Mã số: ................................
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
DỰ ÁN: “THIẾT KẾ SẢN PHẨM ĐỰNG ĐỒ DÙNG HỌC TẬP”
CHO HỌC SINH LỚP 11- TRƯỜNG THPT TÂN PHÚ
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huyền
Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục
- Phương pháp dạy học bộ môn: .Công nghệ
- Lĩnh vực khác: .......................................................
(Ghi rõ tên lĩnh vực)
Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN
Mô hình
Đĩa CD (DVD)
Phim ảnh
(các phim, ảnh, sản phẩm phần mềm)
Năm học: 2016- 2017
Hiện vật khác
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: Nguyễn Thị Thanh Huyền
2. Ngày tháng năm sinh: 07/ 02/ 1990
3. Nam, nữ: Nữ
4. Địa chỉ: Trường THPT Tân Phú
5. Điện thoại: DĐ 0979 628 909
6. E-mail:
[email protected]
7. Chức vụ: Giáo viên
8. Nhiệm vụ được giao: Giảng dạy môn công nghệ 11, 12, Nghề điện dân
dụng.
9. Đơn vị công tác: Trường THPT Tân Phú- Định Quán- Đồng Nai.
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị: Cử nhân
- Năm nhận bằng: 2012
- Chuyên ngành đào tạo: Sư phạm kĩ thuật công nghiệp
III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm:
Số năm có kinh nghiệm: 5 năm
MỤC LỤC
I. Lý do chọn đề tài.........................................................
Trang
1
II. Cơ sở lí luận và thực tiễn...........................................
2
1. Cơ sở lí luận.............................................................
2
2. Cơ sở thực tiễn.........................................................
8
III. Tổ chức thực hiện.....................................................
10
1. Mục tiêu cơ bản của dự án.......................................
10
2. Câu hỏi định hướng..................................................
10
3. Kế hoạch đánh giá sản phẩm....................................
11
4. Tiến trình bài dạy.....................................................
11
IV. Hiệu quả của đề tài...................................................
32
V. Đề xuất, khuyến nghị khả năng áp dụng...................
33
VI. Tài liệu tham khảo....................................................
34
VII. Phụ lục....................................................................
35
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Khoa học kĩ thuật, công nghệ ngày càng phát triển, đòi hỏi đất nước có nền giáo
dục đáp ứng nhu cầu xã hội.
Đường lối, chủ trương của Đảng, nhà nước về phương pháp dạy học là: Định
hướng vào người học, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh
(HS). Lấy HS làm trung tâm của hoạt động học và giáo viên (GV) là người hướng
dẫn. Quan điểm của Đảng về vấn đề này thể hiện ở mục tiêu giáo dục nhằm đáp
ứng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước hiện tại và tương lai.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
và đào tạo (2013) đã chỉ rõ: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị
kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”, “Tập trung
phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và
bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho HS” [4, 1]
Để thực hiện đường lối giáo dục của Đảng, các mục tiêu và nhiệm vụ của trường
phổ thông được thực hiện chủ yếu thông qua việc dạy học các môn học. Tuy nhiên,
việc thực hiện công tác này của các trường phổ thông cũng còn nhiều tồn tại. Thực
tế dạy học môn công nghệ hiện nay, GV thường sử dụng phương pháp truyền
thống (truyền thụ một chiều), HS ít có cơ hội tham gia vào hoạt động nhóm, hoạt
động chế tạo các mô hình ứng dụng trong thực tế. Để cải thiện thực trạng này và
đáp ứng nhu cầu của xã hội, thì chúng ta phải áp dụng những phương pháp dạy học
tích cực và “ dạy học theo dự án” (DHTDA) là một trong những phương pháp đó.
DHTDA tạo điều kiện cho HS chủ động và tự lực trong mọi hoạt động để chiếm
lĩnh kiến thức bài học. Là một hình thức dạy học có tính đặc trưng định hướng vào
người học, định hướng hoạt động, dạy học theo quan điểm tích hợp. DHTDA góp
phần gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội, giúp
người học nâng cao năng lực làm việc tự lực, năng lực sáng tạo, rèn luyện tinh thần
trách nhiệm, khả năng giao tiếp và cộng tác. Hình thành và phát triển các kĩ năng
học tập và xã hội cần thiết như kĩ năng học tập và đổi mới, kĩ năng thu thập, xử lý
thông tin. Công nghệ là môn học lý thuyết và thực hành, mang tính khô khan, trìu
tượng nhưng lại có tính ứng dụng thực tế cao. Nên việc sử dụng DHTDA là hợp lý
và cần thiết. Mặc dù phương pháp DHTDA đã được áp dụng ở nhiều nơi nhưng
việc triển khai và áp dụng phương pháp dạy học này ở trường THPT Tân Phú còn
nhiều hạn chế. Để góp phần thực hiện DHTDA trong thời gian tới tôi tiến hành vận
dụng phương pháp DHTDA cho chương trình công nghệ 11. Cụ thể trong phạm vi
tiếp cận người nghiên cứu chọn đề tài: “Dạy học theo dự án: Dự án thiết kế sản
phẩm đựng đồ dùng học cho học sinh lớp 11- Trường THPT Tân Phú”
1
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận
Trên thế giới, khái niệm “dự án”(DA) trong dạy học đã được sử dụng từ thế kỷ
XVI ở các trường dạy nghề kiến trúc tại Ý, sau đó lan rộng ra các nước châu Âu
khác và Mỹ từ thế kỷ XVIII. Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, DHTDA đã được sử
dụng trong dạy học phổ thông tại Mỹ. Người đóng vai trò quan trọng đối với việc
hình thành cơ sở lý thuyết của phương pháp DHTDA là các nhà sư phạm Mỹ
J.Dewey và Charles Peirce. Họ đã đưa ra những cơ sở cho DHTDA và khẳng định
rằng, tất cả mọi người dù già hay trẻ đều học bằng hoạt động thông qua mối quan
hệ với môi trường thực tế. Tuy nhiên thời điểm đó, DHTDA vẫn còn nhiều hạn chế
do thiếu tư liệu và ảnh hưởng của chiến tranh thế giới thứ II.
Ngày nay, DHTDA được ứng dụng trong mọi cấp từ giáo dục phổ thông, đào tạo
nghề cho tới cấp đại học ở nhiều nước phát triển trên thế giới.
Ở Việt Nam, phương pháp DHTDA đã được bộ giáo dục và đào tạo kết hợp với
công ty Intel Việt Nam triển khai thí điểm tại nhiều trường học trên cả nước theo
chương trình dạy học cho tương lai của Intel.
Những công trình nghiên cứu liên quan tới DHTDA ở Việt Nam như bài viết: “Dạy
học theo dự án- một phương pháp có chức năng kép trong đào tạo giáo viên của
Nguyễn Văn Cường và Nguyễn Thị Diệu Thảo (2004), đề tài: “DHTDA và vận
dụng trong đào tạo giáo viên môn công nghệ phần kinh tế gia đình” của Nguyễn
Thị Diệu Thảo (2007), đề tài: “Vận dụng phương pháp dạy học theo dự án trong
dạy học công nghệ 11” của Lê Thị Thu Trang, đề tài: “ Tổ chức dạy học theo dự án
phần sinh thái học- sinh học lớp 12” luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Hường
(2015)...[6, 4]
DHTDA là phương pháp dạy học mà người dạy và người học cùng nhau giải
quyết không chỉ về mặt ký thuyết mà còn về thực tiễn một nhiệm vụ học tập có
tính chất tổng hợp, tạo điều kiện cho HS cùng nhau và tự quyết trong tất cả các giai
đoạn học tập, kết quả là tạo ra được một sản phẩm hoạt động nhất định, là phương
pháp dạy học (PPDH) mà GV đóng vai trò là người định hướng các nhiệm vụ học
tập, định hướng quá trình thực hiện cũng như quá trình tạo ra sản phẩm, là PPDH
mà người học không thụ động tiếp nhận kiến thức từ người dạy mà chủ động tìm
tòi, khám phá các kiến thức cần thiết thông qua các nhiệm vụ thực tết liên quan đến
bài học.
2
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
DHTDA là một hình thức dạy học, trong đó HS thực hiện một nhiệm vụ học tập
phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể
giới thiệu. Sản phẩm này có thể là các báo cáo khoa học, mô hình, vật mẫu...Nhiệm
vụ này được HS thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ
việc xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều
chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Trong DHTDA, HS thường giải
quyết các vấn đề khá lớn, qua nhiều công đoạn. Vì vậy, làm việc nhóm là hình thức
cơ bản của DHTDA, là thực hiện nhiệm vụ học tập thông qua việc hợp tác với GV
và bạn bè trong nhóm cũng như thu thập thông tin từ thực tế và nhiều nguồn khác
nhau.
DHTDA là chiến lược giáo dục mà HS được cung cấp các tài nguyên, các chỉ dẫn
để áp dụng trong các tình huống cụ thể, qua đó tích lũy được kiến thức và khả năng
giải quyết vấn đề. Thông qua các DA học tập mà nhiều mục tiêu giáo dục được
thực hiện và đem lại các hiệu quả trong thời gian dài.
DHTDA là một mô hình dạy học lấy HS làm trung tâm. Theo đó, các nhóm HS,
dưới sự hướng dẫn của GV mà thực hiện các nhiệm vụ học tập một cách tự lực,
độc lập qua các giai đoạn nhất định: Chọn đề tài và xác định mục tiêu, nhiệm vụ
của dự DA, lập kế hoạch thực hiện DA, thực hiện dự án, thu thập kết quả và công
bố sản phẩm của học sinh, đánh giá DA. Qua đó giúp phát triển kiến thức và kỹ
năng liên quan thông các nhiệm vụ mang tính mở, khuyến khích học sinh tìm tòi,
hiện thực hóa các kiến thức đã học qua những sản phẩm của chính mình.
Tóm lai, DHTDA vừa là PPDH vừa là hình thức, mô hình dạy học tích cực khác
với PPDH truyền thống, trong đó các nhiệm vụ học tập, các bài học được thể hiện
dưới dạng các DA, dưới sự hướng dẫn của GV, các DA được thực hiện bởi sự cộng
tác làm việc tích cực của các thành viên trong nhóm , được hoàn thành dưới dạng
các sản phẩm. Kiến thức kĩnh hội được bổ sung từ các nguồn khác nhau, làm
phong phú tri thức của người học, đáp ứng các mục tiêu gắn lý thuyết với thực
hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội, tham gia tích cực vào việc đào
tạo năng lực tự lực, giải quyết các vấn đề phức tạp, năng lực sáng tạo, tinh thần
trách nhiệm và khả năng cộng tác làm việc của HS.
*So sánh DHTDA và phương pháp truyềền thốống
Dạy học truyền thống
Mục tiêu
Dạy học dự án
HS học thuộc và nhớ kiến
thức,biết vận dụng kiến
thức để làm bài tập.
HS hiểu kiến thức và biết vận
dụng kiến thức để giải quyết
những nhiệm vụ thực tiễn.
3
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
Do sách giáo khoa và GV
quyết định.
Ít có tính liên môn.
Thường liên quan đến nhiều môn
học và nhiều lĩnh vực.
Người dạy là trung tâm, tổ
chức kiến thức thành các
nhiệm vụ giao cho HS.
Nội dung
Do HS hoặc GV đề xuất trên cơ
sở năng lực và hứng thú của học
sinh.
Người học là trung tâm, thực
hiện các nhiệm vụ dưới sự hỗ trợ
của GV để xây dựng kiến thức
cho mình
GV đưa ra các phương pháp HS tự lựa chọn phương pháp làm
làm việc
việc và có thể làm việc trong
hoặc ngoài trường học.
Phương pháp
Hiểu biết mới dẫn đến thành Thành công sẽ dẫn đến hiểu biết.
công.
Sai lầm là bình thường.
Sai lầm là không tốt.
Có sẵn và do GV tự chọn
Được lựa chọn và xây dựng bởi
HS trong quá trình dạy học.
Không có sản phẩm hoặc
nếu có thì sẽ có sau quá
trình học tập và học sinh
không có dự định trước về
sản phẩm.
HS hình dung trước về sản phẩm
và thực hiện hóa nó trong quá
trình học.
Rất ít hoặc nếu có thì cũng
do GV chia nhóm
HS tự thành lập nhóm
Sự đánh giá chỉ tập trung
đến kết quả cuối cùng.
Sự đánh giá được thực hiện trong
suốt quá trình học tập.
Là việc của giáo viên
Bao gồm đánh giá của GV, tự
đánh giá của HS và đánh giá lẫn
nhau giữa các HS.
Phương tiện
Sản phẩm
Học nhóm
Đánh giá
* Tiến trình DHTDA.
DHTDA gồm 5 giai đoạn chính như sau:
4
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
- Chọn đề tài và xác định mục tiêu, nhiệm vụ của DA.
- Lập kế hoạch thực hiện DA.
- Thực hiện DA
- Thu thập kết quả và công bố sản phẩm của học sinh
- Đánh giá DA
Bước 1: Ý tưởng về dự án.
Trên cơ sở cấu trúc, nội dung bài học, GV sẽ định hướng, học sinh cùng nhau
thảo luận, đề xuất, xác định đề tài và mục đích của DA. Trong đó cần chú ý tới
việc liên hệ với thực tiễn xã hội và đời sống, hứng thú của HS, cũng như ý nghĩa
của đề tài. Các nhóm học tập phải thảo luận ý tưởng DA có thể phát triển thành đề
tài. GV cần khuyến khích học sinh bày tỏ suy nghĩ thông qua việc thảo luận để
chọn tên đề tài (dự án). Mục tiêu của DA, GV cần hình thành được cho HS sau khi
thực hiện xong DA là những kiến thức, kỹ năng, thái độ, tư duy bậc cao. Mục tiêu
DA có tác dụng định hướng cho quá trình thực hiện DA. [3, 22]
Bước 2: Lập kế hoạch thực hiện dự án.
+ Phân nhóm, phân vai trong nhóm.
+ Cách lập kềố hoạch.
Bước
Công việc
Thời gian thực hiện
+ GV giới thiệu tài liệu hỗ trợ.
+ Thời gian dành cho từng công việc của DA.
+ Kinh phí thực hiện DA.
+ Quy định sản phẩm mà dự án phải đạt được.
+ GV đưa ra tiêu chí đánh giá DA.
Bước 3: Thực hiện dự án.
Trong bước này, DA được định hình. Đây là giai đoạn quan trọng nhất của
DHTDA, vì đây là giai đoạn thực sự trải nghiệm của HS. Giai đoạn này kiến thức
được hình thành, được kiểm nghiệm qua các hoạt động thực tiễn. Quan trọng nhất
5
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
không chỉ là kiến thức mà là các kĩ năng, hành vi, thái độ đều được hình thành ở
giai đoạn này và phát huy hiệu quả đến các giai đoạn sau này trong cuộc sống.
Các thành viên trong nhóm sẽ thực hiện kế hoạch đề ra, tiến hành thu thập thông
tin và chia sẻ, thảo luận trong nhóm, giải quyết các công việc cần làm. Nhưng khi
làm việc cá nhân hay nhóm phải chú ý là kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. GV
cần tạo thuận lợi cho sự trao đổi thường xuyên và mở giữa các HS, tạo sự tìm kiếm
thông tin từ các nguồn hỗ trợ, sự chịu trách nhiệm về nhiệm vụ học tập, tạo điều
kiện để các nhóm thường xuyên đánh giá sự phát triển của công việc và thường
xuyên kiểm tra, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện DA để kịp thời can thiệp sư phạm
cần thiết để giúp HS về phương pháp tự học, tự nghiên cứu, hợp tác làm việc
nhóm, viết báo cáo,… để cùng đạt đến mục đích.[3, 27]
Bước 4: Tổng hợp kết quả và báo cáo sản phẩm.
Kết quả thực hiện DA có thể được viết dưới dạng thu hoạch, báo cáo, hay các sản
phẩm vật chất được tạo ra qua hoạt động thực hành,…sản phẩm của DA có thể
được trình bày trên Power Point, dạng ấn phẩm (bản tin, báo, áp phích) hoặc thiết
kế trang Web, mô hình…. Sản phẩm của DA được trình bày giữa các nhóm HS
trong lớp, giới thiệu trong trường hay ngoài xã hội.[3, 28]
Về phía GV, cần tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, phương tiện để HS báo cáo
sản phẩm. Trong buổi báo cáo, giáo viên vừa đóng vai trò là quan sát viên, giám
khảo...và đặc biệt GV tôn trọng ý kiến của HS. Mặt khác, kết thúc buổi báo cáo,
GV nhận xét và tổng hợp định hướng kiến thức bài học từ các sản phẩm của HS.
Về phía HS, các nhóm báo cáo phải chuẩn bị sẵn sàng từ phân công nhiệm vụ
báo cáo đến việc thực hiện sao cho người học phải thể hiện được:
- Ý tưởng đã sử dụng để thực hiện DA.
- Tất cả các nhiệm vụ được giao đã hoàn thành.
- Các thành viên trong nhóm đã tham gia vào quá trình học tập và phải trên
nguyên tắc khoa học và đảm bảo về mặt thời gian. Đồng thời các nhóm sẽ có sự
chất vấn chéo, đánh giá chéo và tranh luận bảo vệ ý kiến. Tuy nhiên, GV phải làm
chủ được quá trình thảo luận của HS.
Bước 5: Đánh giá dự án.
GV và HS cùng đánh giá sản phẩm DA của từng nhóm theo tiêu chí đánh giá đã
đề ra (tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau, GV đánh giá). Từ đó rút ra những kinh
nghiệm cho DA tiếp theo. Việc đánh giá sẽ gồm những mặt sau:
6
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
- Nội dung- giá trị của sản phẩm là ở chỗ nào?
- Rút ra được bài học gì? ( Kiến thức, kĩ năng, thái độ...)
- Làm việc tập thể như thế nào?
- Sự thoái mái và tích cực tham gia ở mức độ nào?
- Điều gì cần phát huy ở những lần sau?
- Điều gì cần thay đổi? Những điểm nào cần được cải thiện?[3, 29]
Trong thực tế, khi áp dụng quy trình DHDA, chúng ta có thể xen kẽ, thâm nhập
lẫn nhau ở các bước tùy theo hoàn cảnh. Vì vậy việc phân chia các bước trong quy
trình chỉ mang tính tương đối. Việc kiểm tra, điều chỉnh cần được thực hiện trong
tất cả các giai đoạn của dự án. Với những dạng dự án khác nhau, có thể xây dựng
cấu trúc chi tiết riêng phù hợp với nhiệm vụ dự án.
* Ưu và nhược điểm của DHTDA.
Ưu điểm:
- DHTDA phát huy tính tích cực, chủ động của HS trong toàn bộ quá trình học
tập, làm cho HS năng động hơn, làm việc hiệu quả hơn, kiến thức về bài học trở
nên sâu rộng hơn. Hoạt động học chỉ thực sự có chiều sâu khi HS chủ động và có ý
thức tự giác cao.
- Khuyến khích HS giải quyết những vấn đề phức tạp mang tính thực tế, HS phải
khám phá, đánh giá, giải thích và tổng hợp thông tin một cách có khoa học, qua đó
phát triển các kỹ năng nhận thức.
- Kích thích động cơ, thúc đẩy mong muốn học tập của HS, phát huy khả năng
làm việc, tính trách nhiệm và mong muốn được nhìn nhận, đánh giá của HS.
- Yêu cầu và tạo điều kiện cho HS sử dụng thông tin của những môn học khác
nhau để giải quyết vấn đề. Nhờ vậy, kiến thức học trong chương trình đào tạo được
liên kết với nhau.
- Tạo điều kiện và yêu cầu HS tiếp thu tri thức theo cách học của người lớn là
học và ứng dụng tri thức. Phát triển năng lực sáng tạo, năng lực tự giải quyết các
vấn đề một cách đầy đủ, thúc đẩy suy nghĩ sâu hơn khi gặp các vần đề khác nhau.
- Hình thức làm việc phổ biển trong DHTDA là làm việc theo nhóm và đó làm cơ
sở để người học rèn luyện và phát huy các kĩ năng sống quan trọng. Kĩ năng làm
7
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
việc nhóm giúp người học phát triển năng lực công tác, năng lực đánh giá và năng
lực lĩnh hội. Kỹ năng thuyết trình, trình bày, phóng vấn, quan sát có ý nghĩa rất lớn
giúp HS tự tin và mạnh dạn hơn trong cuộc sống hoặc khi gặp hoàn cảnh mới.
- Do tính định hướng sản phẩm, DHTDA có tính đặc trưng riêng biệt là người
học thể hiện mức độ tiếp thu kiến thức thông qua sản phẩm lẫn hình thức thể hiện.
Nhiệm vụ học tập này đòi hỏi ở HS thao tác tư duy mang tính trí tuệ tổng hợp như:
Kỹ năng tư duy phê phán, so sánh, giải quyết vấn đề...và khi phải hoàn thành sản
phẩm đúng thời hạn, DHTDA sẽ tạo động lực cho những khó khăn mà việc học đòi
hỏi.[2, 25]
- DHTDA tạo ra bầu không khí học tập cởi mở và dân chủ trong lớp học.
- Nội dung học tập gắn với sở thích, nhu cầu của người học nên DHTDA tạo điều
kiện thuận lợi cho nhiều phong cách, tiềm năng học tập khác nhau cùng có thể
được phát triển.
- DHTDA tạo môi trường tương tác giữa thầy và trò: Đặc biệt tạo cơ hội cho sự
hỗ trợ, thúc đẩy lẫn nhau trong HS và HS được tự tìm hiểu chính mình, khẳng định
mình. Ở đây người học không bị áp đặt mà luôn có cơ hội để thể hiện hiểu biết,
năng lực của bản thân mình. Sự thành công trong việc kiến tạo ra một sản phẩm
hay những ý kiến được ghi nhận, chia sẻ sẽ tạo ra những hiệu ứng tích cực, làm
cho người học có cảm giác hài lòng, hạnh phúc khi tham gia học tập.
- Học sinh có cơ hội để định hướng việc học của mình, họ coi trọng việc học
hơn. Do những nghiên cứu theo chiều sâu, việc học tập của HS được mở rộng ra
khỏi những vấn đề trước mắt. HS học được những kỹ năng nghiên cứu có giá trị
mà họ không thể có được từ các bài giảng truyền thống.
Nhược điểm:
- DHDA đòi hỏi nhiều thời gian, nó không thể thay thế PP thuyết trình trong
việc truyền thụ những tri thức lý thuyết, trừu tượng, quá khó một cách hệ thống
trong thời gian ngắn. Do đó DHTDA không thể là phương pháp độc tôn và cũng
không được thay thể cho các PPDH truyền thống.
- DHTDA đòi hỏi nhiều thời gian và công sức chuẩn bị nên không thể tiến hành
một cách thường xuyên trong chương trình môn học bởi có thể ảnh hưởng tới thời
gian học các môn khác.
- DHTDA đòi hỏi địa điểm dạy phải phù hợp cho hoạt động của GV và HS, sự
hỗ trợ của các phương tiện dạy học và cơ sở vật chất hiện đại.
8
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
- DHTDA đòi hỏi GV phải có năng lực tổ chức và quản lý HS trong hoạt động,
nhất là hoạt động nhóm. Bên cạnh đó, nhiều HS đã quen với PPDH truyền thống
nên không quen với việc chủ động định hướng quá trình học tập, vì thế đã gặp
nhiều khó khăn. Tương tự, nhiều GV đã quen và tự tin với vai trò giảng dạy theo
PP truyền thống nếu chuyển sang vai trò “người dẫn đường” trong DHDA cũng
gặp nhiều lúng túng.
Có thể tóm tắt những ưu điểm cơ bản sau đây của dạy học theo dự án:
- Gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội;
- Kích thích động cơ, hứng thú học tập của người học.
- Phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm.
- Phát triển khả năng sáng tạo.
- Rèn luyện năng lực giải quyết những vấn đề phức hợp.
- Rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn.
- Rèn luyện năng lực cộng tác làm việc.
- Phát triển năng lực đánh giá.
- Rèn luyện và phát huy các kỹ năng xã hội quan trọng [5].
Không chỉ với HS, DHTDA còn đem lại nhiều lợi ích cho GV. DHTDA góp phần
đổi mới PPDH, thay đổi phương thức đào tạo, có điều kiện nâng cao tính chuyên
nghiệp, mở rộng sự hợp tác với đồng nghiệp và xây dựng các mối quan hệ với HS.
Giúp quá trình truyền thụ kiến thức nhẹ nhàng nhưng mang lại hiệu quả cao hơn.
Tóm lại, DHTDA là một hình thức dạy học quan trọng để thực hiện quan điểm
dạy học hiện đại như: Định hướng vào người học, định hướng hành động, dạy học
giải quyết vấn đề và quan điểm dạy học tích hợp. DHTDA góp phần gắn lý thuyết
với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội, nâng cao năng lực tính
tự lực, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm và khả năng cộng tác làm việc của HS.
2. Cơ cở thực tiễn
Qua phiếu xin ý kiến, dự giờ và trao đổi với các GV dạy công nghệ tại trường
THPT Tân Phú, nhận thấy:
- Về PPDH: GV thường dùng PPDH như thuyết trình, diễn giảng, đàm thoại,…
chưa có GV vận dụng DHTDA. Hệ thống các câu hỏi chưa có sự chuẩn bị kĩ và do
đó chưa kích thích được HS tìm tòi, xây dựng kiến thức mới, chưa định hướng
được nội dung kiến thức cần xác lập,…
- Về giờ dạy lí thuyết: Giờ học diễn ra gần như giống nhau là GV giảng bài, HS
nghe và ghi chép. Với bài dạy lí thuyết, GV chỉ quan tâm tới việc truyền đạt hết nội
9
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
dung bài học trong SGK mà ít quan tâm đến quá trình nhận thức và rèn luyện cho
HS các năng lực tự lực, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề,…
Việc hướng dẫn HS tự học ở nhà, GV chủ yếu là hướng dẫn HS đọc trước SGK và
làm bài tập trong SGK và sách bài tập.
- Về tiết thực hành: GV thường thao tác mẫu trên mô hình, HS theo dõi và làm
theo một cách máy móc. PPDH này đã kìm hãm tư duy sáng tạo của HS, làm cho
họ luôn ở thế tiếp thu thụ động, lệ thuộc vào GV. Do đó kĩ năng của HS học được
không bền vững và không vận dụng được vào thực tiễn.
- Về thiết kế bài dạy: Nghiên cứu giáo án của các GV đang dạy công nghệ tại
trường THPT Tân Phú cho thấy, nhiều bài soạn chưa xác định được rõ kiến thức
trọng tâm, tiến trình bài dạy chưa logic và ít chú ý đến dự kiến các tình huống có
thể xảy ra trong giờ học. Nội dung bài soạn chủ yếu là tóm tắt SGK, chưa đi sâu
mở rộng kiến thức hoặc liên hệ với thực tiễn đời sống và sản xuất. Nhìn chung cả
giờ dạy lí thuyết lẫn tiết thực hành, GV chưa thể hiện cách lựa chọn những PPDH
thích hợp cho một bài dạy cụ thể.
- Về kiểm tra đánh giá: GV tiến hành theo hình thức chủ yếu là kiểm tra miệng,
kiểm tra viết (tự luận hoặc trắc nghiệm). Với hình thức này, GV đánh giá được kết
quả học, đánh giá được kiến thức và kĩ năng giải bài tập. Tuy nhiên, cách đánh giá
trên chưa thúc đẩy được quá trình dạy học tích cực. Nguyên nhân chính của tình
hình đã nêu là GV phải dạy nhiều giờ, ngại nghiên cứu, ngại đổi mới. Vì vậy, các
kiểu dạy học và kiểm tra đánh giá trên vẫn được sử dụng phổ biến trong GV, kể cả
GV lâu năm hay mới vào nghề.
Tình hình học tập của học sinh qua các phiếu thăm dò và qua dự giờ, trao đổi với
GV dạy công nghệ và HS cho thấy:
- Về phương pháp học: Đa số HS (82,3%) ở trường thụ động, trên lớp nghe và
ghi chép, về nhà học thuộc lòng theo vở ghi hoặc SGK. Số HS chịu khó suy nghĩ
và tham gia xây dựng bài chỉ khoảng 20%.
- Về làm thực hành: Hầu như HS không có điều kiện tự làm thực hành ở lớp.
- Về thái độ học tập: Do đặc thù môn học khá khô khan, là môn học không nằm
trong chương trình thi tốt nghiệp THPT quốc gia nên nhiều học sinh còn hời hợt.
Mặt khác, do PP dạy của GV, HS không được đặt vào vị trí chủ thể của quá trình
học tập, vì thế sự tiếp thu của họ còn thụ động, máy móc, tư duy chỉ là sự ghi nhớ,
tái hiện, thiếu tính tích cực, tự chủ và sáng tạo.
10
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
- Về khả năng vận dụng phương pháp DHTDA vào môn công nghệ : Do điều
kiện cơ sở vật chất, thời gian, chương trình môn học cũng như mức độ tiếp cận của
GV với DHTDA còn hạn chế nên chưa được áp dụng một cách rộng rãi và có bài
bản. Thực tế DHTDA đã được đưa vào áp dụng khá rộng rãi ở nhiêu nơi, là công
trình nghiên cứu của nhiều tác giả. Tuy nhiên tại đơn vị trường THPT Tân Phú
chưa có điều kiện đưa vào áp dụng một cách rộng rãi và thường xuyên. Một số
môn như Văn, Tin học có áp dụng DHTDA cho một số phần, một số bài. Tuy nhiên
hiệu quả chưa cao, chưa phát huy được hết ưu điểm của nó. Do đó, trong phạm vi
phiên cứu của sáng kiến kinh nghiệm, tôi vận dụng PP DHTDA một cách tích cực,
cụ thể vào môn công nghệ, cụ thể vào phần thiết kế và bản vẽ kĩ thuật, cho HS tự
thực hiện DA: “ Thiết kế sản phẩm đựng đồ dùng học tập”.
11
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Dự án dạy học: “Thiết kế sản phẩm đựng đồ dùng học tập” cho HS lớp 11, ở
trường THPT Tân Phú.
Bài “Thiết kế và bản vẽ kĩ thuật” là một bài học có thể kiểm tra lại kiến thức, kĩ
năng, mức độ sáng tạo của HS về phần vẽ kĩ thuật. Đồng thời, tạo nền tảng, khả
năng thấu hiểu của HS về phần vẽ kĩ thuật ứng dụng. Là bài học có nội dung gắn
với thực tế đời sống. Có thể hoạt động theo nhóm, HS được tự do sáng tạo, thiết kế
và cùng nhau hoàn thành sản phẩm của mình.
1. Mục tiêu cơ bản của dự án
- Nắm được các giai đoạn khi thiết kế một sản phẩm [1, 43]
Hình thành ý tưởng, xác định đềề tài thiềốt kềố
Thu thập thống tn, tềốn hành thiềốt kềố
Làm mố hình thử nghiệm chềố tạo thử
Không đạt
Thẩm định, đánh giá phương án thiềốt kềố
Lập hốề sơ kĩ thuật
- Rèn luyện kĩ năng hệ thống hóa kiến thức.
- Rèn luyện được một số kĩ năng học tập: Kĩ năng nghiên cứu và trình bày, kĩ
năng tự học, làm việc cộng tác. Kĩ năng thu thập và tìm kiếm thông tin, kĩ năng
giải quyết vấn đề. Kĩ năng thuyết trình trước tập thể.
12
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
- Phát triển được khả năng sáng tạo. Tính kiên nhẫn, tỉ mỉ, tự giác và tạo hứng thú
cho HS.
2. Câu hỏi định hướng
Câu hỏi khái quát
Thiết kế là gì? Vai trò của thiết kế là gì? Bản vẽ kĩ thuật
là gì? Vai trò của bản vẽ trong thiết kế?
Câu hỏi bài học
Các giai đoạn khi thiết kế một sản phẩm?
Câu hỏi nội dung dự án Hãy thiết kế một sản phẩm có thể đựng được các đồ dùng
học tập từ các vật liệu tái chế? Mỗi sản phẩm có kèm
theo bản vẽ trên khổ giấy A3 hoặc A4.
3. Kế hoạch đánh giá sản phẩm
- Cách tổ chức nhóm và làm việc nhóm.
- Tiến độ thực hiện đề tài.
- Tính thiết thực của sản phẩm trong thực tế khi đưa vào sử dụng
- Các nhóm sẽ cử người trình bày sản phẩm của mình, sau đó chia sẻ, đánh giá,
nhận xét lẫn nhau.
- Bản vẽ thực hiện đúng các tiêu chuẩn kĩ thuật.
4. Tiến trình bài dạy
Dự án này được thực hiện trong 2 tuâền với 2 lớp: 11A1, 11A2.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Mục đích
Bước 1:Ý tưởng về dự án
- Nêu mục tiêu, ý nghĩa
- Thảo luận các ý tưởng,
của bài học và DA thiết kế lựa chọn DA.
đồ dùng học tập.
- Tham khảo các tài liệu,
- Thảo luận các ý tưởng
công trình, mô hình liên
dự án.
quan đến đề tài.
- Phổ biến các quy định
về việc thực hiện DA.
- Giới thiệu một số tài
liệu, hình thức tham khảo
13
- Giúp HS xác định được
mục tiêu, ý nghĩa của DA.
Từ đó thống nhất cụ thể
sản phẩm.
- Giúp HS chuẩn bị được
những kiến thức liên quan
đến DA.
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
cho HS.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Mục đích
Bước 1: Lập kế hoạch thực hiện dự án.
- Giới thiệu tài liệu hỗ
trợ.
- Nêu ra các định hướng
về ý tưởng.
- Đưa ra tiêu chí đánh giá
DA:
- Mỗi nhóm chọn ra nhóm
trưởng và thư kí.
+ Cách tổ chức nhóm và
làm việc nhóm.
- Thảo luận về cách làm,
thời gian làm cho mỗi
công đoạn, cách viết và
nội dung bản báo cáo.
+ Tiến độ thực hiện đề
tài.
+ Tính thiết thực của sản
phẩm trong thực tế khi
đưa vào sử dụng
+ Nội dung bài thuyết
trình và khả năng thuyết
trình về sản phẩm của
mình.
- Xác định được cụ thể
sản phẩm của mình.
- Báo cáo, bảo vệ đề tài
của mình.
- Thống nhất đề tài thực
hiện.
- Bản vẽ thực hiện đúng
các tiêu chuẩn kĩ thuật,
đảm bảo tính thẩm mĩ.
- Hướng dẫn HS làm bản
vẽ phác, trình tự, nội dung
bản báo cáo sản phẩm.
- Phân tích, nhận xét,
đánh giá các ý tưởng của
HS.
- Công bố các đề tài có
tính khả thi.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Mục đích
Bước 3: Thực hiện dự án
- Hướng dẫn HS thực hiện - Tiếp tục thu thập thông
dự án.
tin, tài liệu để nâng cao
chất lượng sản phẩm dự
14
- Sử dụng các phương
pháp pháp và phương tiện
để thực hiện DA.Tạo ra
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
- Kiểm tra, đôn đốc, theo
dõi quá trình làm việc của
HS.
án.
- Thiết kế được sản phẩm
được một hộp đựng đồ
dùng học tập.
- Hỗ trợ HS thiết kế các
sản phẩm.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Mục đích
Bước 4: Tổng hợp kết quả và báo cáo sản phẩm
- Tổng hợp các DA.
- Báo cáo kết quả nghiên
cứu.
- Hướng dẫn HS trình bày
báo cáo kết quả nghiên
- Tổng kết kiến thức bài
cứu và các sản phẩm.
học.
- Hướng dẫn HS đánh giá
sản phẩm của các nhóm
nghiên cứu.
- Đánh giá kết quả thực
hiện DA cả về kiến thức
và kĩ năng.
- Rút ra được kiến thức
bài học.
- Rút ra được các ý nghĩa
và hành động thực tiễn.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Mục đích
Bước 5: Đánh giá sản phẩm
- Đánh giá sản phẩm, bản - Tự nhận xét về DA của
báo cáo, cách thuyết trình, mình và đánh giá chéo dự
tính khả thi...
án của nhóm khác.
- Tinh thần và chất lượng
làm việc nhóm.
- Rút ra ưu, nhược điểm
của DA và cách thực hiện
DA để khắc phục và phát
huy trong những DA sau.
- Đánh giá tinh thần
,tác phong làm việc của
các thành viên trong
nhóm.
- Đánh giá những tích cực
mà HS tự tích lũy được từ
DA này.
15
- Phát huy những ưu
điểm, tích cực của phương
pháp này và khắc phục
những điểm còn hạn chế.
SKKN Dạy học theo dự án. Dự án “Thiếết kếế sản ph ẩm đựng đồồ dùng h ọc t ập” cho h ọc sinh l ớp 11trường THPT Tân Phú
Nhóm 1:
STT
Họ và tên
Lớp
11A1
1
Trần Thị Phụng Long
3
Trần Thị Hường
4
Phạm Anh Tuấn
5
Lê Hà Thanh
6
Tằng Uyên Vy (thư kí)
7
Cao Thị Lan Anh
8
Nguyễn Bá Thái Long (Nhóm trưởng)
9
Phạm Phi Long
10
Phùng Thị Hương Giang
11
Hộp đựng bút
Nguyễn Thị Hải Yến
2
Tên sản phẩm
Nguyễn Thị Thanh Ngân
* Hình thành ý tưởng:
Khi học tập có nhiều đồ dùng học như bút bi, bút chì, thước kẻ, compa...Sẽ thật
bừa bộn nếu ta không có được một vật dụng nhỏ gọn để đựng hết chúng. Nên
nhóm thiết kế hộp đựng bút vừa tạo mĩ quan, vừa phải nhỏ gọn, sinh động và thân
thiện với môi trường thỏa mãn các yêu cầu:
- Đựng được các đồ dùng học tập.
- Làm từ nguyên liệu tái chế gần gũi với môi trường.
- Hộp được đặt trên bàn học với kích thước nhỏ gọn, kết cấu chắc chắn, hình dạng
và màu sắc đẹp.
* Lập kế hoạch thực hiện dự án:
- Nguyễn Thái Bá Long: Nhóm trưởng
- Tằng Uyên Vy: Thư Kí
- Hương Giang, Anh Tuấn: Thực hiện bản vẽ
- Phi Long, Trần Thị Hường: Báo cáo sản phẩm.
16
.DOC 
53 
1166 
84 
