SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
Đơn vị: Trường THPT Phú Ngọc
Mã số: ……
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH THÔNG QUA CÁC CÂU
CHUYỆN KỂ TRONG GIỜ SINH HOẠT LỚP
Người thực hiện: VÕ ĐỨC HIỆU
Lĩnh vực nghiên cứu:
Quản lý giáo dục:
Phương pháp dạy học bộ môn:
Phương pháp giáo dục:
Lĩnh vực khác:
Có đính kèm:
Mô hình
Phần mềm
Phim ảnh
Năm học 2010 - 2011
1
Hiện vật khác
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I.
THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: Võ Đức Hiệu
2. Ngày, tháng năm sinh: 11. 12. 1974
3. Nam, nữ: nam
4. Địa chỉ: Trường THPT Phú Ngọc, Định Quán, Đồng Nai
5. Điện thoại: 0985581323
6. Fax: ………. Email:
[email protected]
7. Chúc vụ: Tổ trưởng tổ Ngoại ngữ
8. Đơn vị công tác: Trường THPT PHÚ Ngọc, Định Quán, Đồng Nai
II.
TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
1. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Đại học sư phạm
2. Năm nhận bằng: 1999
3. Chuyên nghành đào tạo: Anh văn
III.
KINH NGHIỆM KHOA HỌC
1. Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Dạy học
2. Số năm kinh nghiệm: 12 năm
3. Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
(1). Nâng cao hiệu quả tiết dạy reading
(2). Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt ở trường THPT
2
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
“TIEÂN HOÏC LEÃ, HAÄU HOÏC VAÊN” ñoù laø caâu noùi maø ai cuõng coù theå
thaáy ñöôïc ôû baát cöù tröôøng hoïc naøo nhöng caùc nhaø giaùo coù thaät söï quan taâm
ñeán vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc, leã nghóa hay khoâng, hoïc sinh ñaõ ñöôïc “hoïc leã”
nhö theá naøo khi maø ñi ñeán ñaâu chuùng ta ñeàu nghe nhöõng nhaø giaùo duïc tieán boä
than phieàn raèng: “Tình hình ñaïo ñöùc cuûa hoïc sinh, thanh nieân coù nhieàu hieän
töôïng khoâng bình thöôøng, taïo ra nhöõng maâu thuaãn gay gaét trong x aõ hoäi vaø
giöõa caùc theá heä, vò trí vaø uy tín cuûa ngöôøi thaày sa suùt ñi nhieàu”. Caû xaõ hoäi ñaõ
vaø ñang gioùng leân hoài chuoâng baùo ñoäng veà tình traïng xuoáng doác ñaïo ñöùc
trong hoïc sinh vaø vieäc chuù troïng giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh luùc naøy laø caàn
thieát hôn bao giôø heát. Cung caáp cho hoïc sinh nhöõng tri thöùc ñaïo ñöùc (hieåu
bieát veà ñaïo ñöùc, veà thaùi ñoä phaûi coù, veà nhieäm vuï, veà boån phaän phaûi laøm….) laø
moät khaâu quan troïng trong vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc trong nhaø tröôøng. Thoâng
qua caùc giôø hoïc ñaïo ñöùc, giôø sinh hoaït lôùp, hoïc sinh seõ ñöôïc trang bò nhöõng
tri thöùc veà ñaïo ñöùc moät caùch khaùi quaùt vaø heä thoáng. Voán tri thöùc naøy coù taùc
duïng quan troïng ôû choã giuùp hoïc sinh coù cô sôû ñuùng ñaén ñeå nhaän ra vaø phaân
bieät giöõa hieän töôïng ñaïo ñöùc vaø hieâïn töôïng phi ñaïo ñöùc bieåu hieän muoân hình
vaïn traïng xung quanh mình haøng ngaøy vaø töø ñoù giuùp caùc em taêng theâm tính töï
giaùc trong haønh vi ñaïo ñöùc cuûa mình. Ngoaøi ra cuõng caàn phaûi noùi moät caùch
döùt khoaùt, vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh khoâng phaûi chæ laø nhieâïm vuï
cuûa moân giaùo duïc coâng daân. Ñoù laø nhöõng nhieäm vuï cuûa taát caû caùc boä moân
vaên hoùa khaùc ôû tröôøng phoå thoâng, nhaát laø phoå thoâng trung hoïc vaø ngöôøi giöõ
vai troø quan troïng trong vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh chính laø giaùo
vieân chuû nhieäm. Nhö chuùng ta ñaõ bieát “Tuoåi thanh nieân” laø “theá giôùi thöù ba”
theo nghóa ñen cuûa töø naøy , laø söï toàn taïi giöõa tuoåi treû em vaø tuoåi ngöôøi lôùn, löùa
tuoåi naøy coù moät vò trí ñaëc bieät trong thôøi kì phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Vò trí
ñaëc bieät naøy ñöôïc phaûn aùnh baèng nhöõng teân goïi khaùc nhau cuûa noù: “thôøi kì
quaù ñoä”, “tuoåi khoù baûo”, “tuoåi khuûng hoaûng”, “tuoåi baát trò”….. Nhöõng teân goïi
ñoù noùi leân tính phöùc taïp vaø taàm quan troïng cuûa löùa tuoåi naøy trong quaù trình
phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Cho neân laø moät giaùo vieân chuû nhieäm khaù nhieàu
naêm, toâi ñaõ luoân tìm caùch traû lôøi cho caâu hoûi “Laøm theá naøo ñeå giaùo duïc ñaïo
ñöùc cho hoïc sinh trong giôø sinh hoaït lôùp moät caùch thaät söï coù hieäu quaû?”. Vaø
cho ñeán baây giôø toâi nhaän thaáy raèng nhöõng caâu chuyeän soáng ñoäng minh h oïa
trong nhöõng giôø giaùo duïc ñaïo ñöùc, trong tieát sinh hoaït lôùp, nhöõng taùc ñoäng
ñaïo ñöùc cuûa vaên hoïc, ngheä thuaät seõ laø nhöõng bieän phaùp hieäu nghieäm taùc ñoäng
vaøo tình caûm. Caùc hình töôïng ngheä thuaät cuûa caâu chuyeän, loái suy nghó, cö xöû
haønh ñoäng cuûa caùc nhaân vaät trong truyeän seõ goùp phaàn raát nhieàu vaøo söï hình
thaønh thaùi ñoä, tình caûm ñaïo ñöùc cuûa hoïc sinh, do ñoù deã chuyeån tri thöùc ñaïo
3
ñöùc thaønh nieàm tin ñaïo ñöùc trong hoïc sinh. Ñoù laø taát caû nhöõng gì toâi muoán theå
hieän qua chuyeân ñeà “Giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh thoâng qua caùc caâu
chuyeän keå trong giôø sinh hoaït lôùp” naøy.
II. THÖÏC TRAÏNG TRƯỚC KHI CHỌN ĐỀ TÀI
1. Thực trạng chung mang tính tích cực có liên quan đến đề tài
Thực tế cho thấy rằng, đã là giáo viên nói chung và giáo viên tham gia làm
công tác chủ nhiệm nói riêng ai cũng muốn làm thế nào đó để học sinh của mình
đạt kết quả mĩ mãn cả về mặt trí dục lẫn đức dục. Vì vậy cho nên khi một giáo
viên được phân công trực tiếp làm công tác chủ nhiệm thì tất nhiên giáo viên đó
sẽ đầu tư hết sức lực vào công tác giáo dục học sinh của mình với mong muốn
ngày sau các em thành những người có đủ đức và trí để sắp xếp hành trang bước
vào đời. Chính những mong ước chung của giáo viên chủ nhiệm mà đã thôi thúc
người giáo viên không ngừng tìm tòi các biện pháp và tận dụng mọi thời gian,
đặc biệt là giờ sinh hoạt lớp để giáo dục đạo đức cho các em học sinh thân yêu
của mình.
2. Thực trạng chung mang tính tiêu cực có ảnh hưởng đến đề tài
* Vaán ñeà ñaàu tieân ta thöôøng thaáy laø haàu heát caùc giaùo vieân bao goàm giaùo
vieân boä moân noùi chung vaø caû giaùovieân chuû nhieäm khi leân lôùp ñeàu ít chuù troïng
ñeán vaán ñeà giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh, moät phaàn coù theå do ñaëc thuø cuûa
töøng boä moân, do thôøi gian coù haïn, moät phaàn coù theå do giaùo vieân boä moân nghó
raèng ñaây nhieäm vuï cuûa giaùo vieân chuû nhieäm. Neáu coù chaêng chæ laø nhöõng
tieáng la raày nhöõng hoïc sinh coù taùc phong, coù thaùi ñoä hoïc taäp khoâng ñuùng maø
nhö theá thì chöa phaûi laø giaùo duïc ñaïo ñöùc thaät söï cho hoïc sinh.
*Ngoaøi ra ngay caû giaùo vieân chuû nhieäm trong giôø sinh hoaït lôùp cuõng chöa
thaät söï ñaët naëng vaán ñeà giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh. Qua tìm hieåu moät soá
giôø sinh hoaït lôùp ôû caùc lôùp khaùc toâi nhaän thaáy raèng moät soá lôùp coù nhöõng
khoaûng thôøi gian cheát maø caû thaày vaø troø ñeàu khoâng bieát laøm gì, moät soá lôùp
khaùc thì giaùo vieân chuû nhieäm daønh quaù nhieàu thôøi gian cho vieäc khieån traùch,
pheâ bình hoïc sinh. Vaäy taïi sao ta khoâng taän duïng thôøi gian naøy ñeå ñöa vaøo
nhöõng caâu chuyeän vöøa vui, haáp daãn laïi coù giaù trò giaùo duïc cao?
3. Số liệu thống kê
* Coù quan ñieåm cho raèng chæ caàn giaùo vieân chuû nhieäm giaùo duïc hoïc sinh
nhö theá naøo maø caû lôùp ñeàu chaáp haønh toát noäi qui nhaø tröôøng thì giaùo vieân chuû
nhieäm ñaõ hoaøn thaønh toát nhieäm vuï giaùo duïc hoïc sinh cuûa mình. Nhöng toâi laïi
cho raèng ñoù chæ laø ñieàu kieän caàn thoâi chöù chöa ñuû ñeå ñaùnh giaù moät giaùo vieân
ñaõ hoaøn thaønh toát nhieäm vuï giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh hay chöa bôûi vì
giaùo duïc ñaïo ñöùc laø giuùp hoaøn thieän moät nhaân caùch, coù theå caùc em chæ nhaän
4
thaáy raèng caùc em bò buoäc phaûi tuaân theo noäi qui nhaø tröôøng maø caùc em chöa
hình thaønh ñöôïc tính töï giaùc trong haønh vi ñaïo ñöùc cuûa mình. Caùi ñaïo ñöùc saâu
kín cuûa ngöôøi hoïc thaám ñöôïm söï vaâng lôøi hôn laø söï töï laäp.
* Ngoaøi ra chuùng ta cuõng thöôøng nghe noùi raèng giôø sinh hoaït lôùp laø “giôø
phaùn xeùt” trong ñoù giaùo vieân chuû nhieäm nhö laø moät vò quan toøa coøn hoïc sinh
vi phaïm noäi qui ñöôïc xem nhö laø nhöõng toäi ñoà vaø nhöõng toäi ñoà naøy phaûi höùng
chòu moïi söï keát toäi maø khoâng ñöôïc quyeàn phaûn khaùng. Vaø giaùo vieân chuû
nhieäm, nhöõng “vò quan toøa” nghó raèng mình ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï giaùo duïc
ñaïo ñöùc cho hoïc sinh.
* Thaät ra nhöõng ñieàu naøy chöa thaät söï giuùp ñôõ nhieàu cho hoïc sinh trong
vieäc hoaøn thieän nhaân caùch. Caùch giaùo duïc treân khoâng mang laïi keát quaû
nhieàu, coù khi coøn phaûn taùc duïng. Vaø qua ñoù ta cuõng thaáy raèng giaùo duïc ñaïo
ñöùc cho hoïc sinh khoâng phaûi laø ñieàu ñôn giaûn bôûi vì “sai laàm cuûa nhaø giaùo
duïc seõ laøm hoûng caû moät theá heä”. Vaäy thì giaùo vieân chuû nhieäm neân giaùo duïc
ñaïo ñöùc cho hoïc sinh nhö theá naøo ñaëc bieät laø trong giôø sinh hoaït lôùp?
III. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
1/ Cơ sở lý luận
Ñeå giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh moät caùch coù hieäu quaû ñieàu quan
troïng khoâng theå boû qua laø ta phaûi naém ñöôïc ñaëc ñieåm taâm sinh lyù löùa tuoåi ñeå
coù theå ñöa ra nhöõng phöông phaùp giaùo duïc thích hôïp. Một số nhà khoa học có
những quan điểm như sau:
- Con người không phải là một bình nước cần được đổ đầy mà là một
ngọn đèn cần được thắp sáng” – K. Gibran
- “Phần đông cho rằng nhân cách không thể thay đổi được….. Nghĩ thế là
sai. Ta luôn luôn thay đổi. Ngày hôm nay ta không giống hôm qua vì trong thời
gian đó có rất nhiều tế bào trong thân thể ta đã chết và được thay thế bằng những
tế bào mới. Sức khỏe, tư tưởng, ý muốn, cảm xúc của ta đều thay đổi mà nhân
cách của ta tùy thuộc những cái đó, thì làm sao không thay đổi được? ” –
Gordon Byron
- “Cách tốt nhất để sửa lỗi cho mình là hãy nhìn vào lỗi của người khác và
nếu mình không muốn người ta làm đối với mình thì mình đừng bao giờ hành
động như vậy vì chắc chắn sẽ có người không muốn mình làm điều đó”
2/ Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài
2.1. Tìm hiểu đaëc ñieåm taâm sinh lyù löùa tuoåi trung hoïc phoå thoâng
a/ Söï phaùt trieån cuûa töï yù thöùc
Söï phaùt trieån töï yù thöùc laø moät ñaëc ñieåm noåi baät trong söï phaùt trieån nhaân
caùch cuûa thanh nieân môùi lôùn, noù coù yù nghóa to lôùn trong söï phaùt trieån taâm lyù
5
cuûa tuoåi thanh nieân. Quaù trình naøy raát phong phuù vaø phöùc taïp nhöng coù theå keå
moät soá ñaëc ñieåm cô baûn:
o Söï hình thaønh töï yù thöù c ôû löùa tuoåi thanh nieân laø moät quaù trình laâu
daøi, traûi qua nhöõng möùc ñoä khaùc nhau, ôû tuoåi thanh nieân quaù trình phaùt trieån
töï yù thöùc dieãn ra maïnh meõ, soâi noåi vaø coù tính ñaëc thuø rieâng.
o Ñaëc ñieåm quan troïng trong söï töï yù thöùc cuûa thanh nieân laø söï töï yù
thöùc cuûa hoï xuaát phaùt töø yeâu caàu cuûa cuoäc soáng vaø hoaït ñoäng. Caùc em hay
ghi nhaät kyù, so saùnh mình vôùi nhaân vaät maø hoï coi laø thaàn töôïng, laø taám
göông.
o Caùc em khoâng chæ nhaän thöùc veà caùi toâi cuûa mình trong hieän taïi
Nhö thieáu nieân maø coøn nhaän thöùc veà vò trí cuûa mình trong xaõ hoäi, trong töông
lai (Toâi caàn phaûi trôû thaønh ngöôøi nhö theá naøo, caàn laøm gì ñeå toát hôn…)
o Thanh nieân coøn coù khaû naêng ñaùnh giaù saâu saéc veà nhöõng phaåm
chaát, maët maïnh, maët yeáu cuûa nhöõng ngöôøi cuøng soáng vaø cuûa chính mình. Tuy
nhieân thanh nieân thöôøng coù xu höôùng cöôøng ñieäu trong khi töï ñaùnh giaù. Hoaëc
laø caùc em ñaùnh giaù thaáp caùi tích cöïc, taäp trung pheâ phaùn caùi tieâu cöïc; hoaëc laø
ñaùnh giaù quaù cao nhaân caùch mình - toû ra töï cao, coi thöôøng ngöôøi khaùc.
Chuùng ta phaûi thöøa nhaä n raèng thanh nieân môùi lôùn coù theå coù sai laàm khi
töï ñaùnh giaù. Nhöng vaán ñeà cô baûn laø, vieäc töï phaân tích coù muïc ñích laø moät
daáu hieäu caàn thieát cuûa moät nhaân caùch ñang tröôûng thaønh vaø laø tieàn ñeà cuûa söï
töï giaùo duïc coù muïc ñích. Do vaäy, khi söï töï ñaùnh giaù ñaõ ñöôïc suy nghó thaän
troïng thì duø coù sai laàm, thì chuùng ta vaãn phaûi coù thaùi ñoä nghieâm tuùc khi laéng
nghe caùc em phaùt bieåu, khoâng ñöôïc cheá dieãu yù kieán töï ñaùnh giaù cuûa hoï. Caàn
phaûi giuùp ñôõ thanh nieân moät caùch kheùo leùo ñeå hoï hình thaønh ñöôïc moät bieåu
töôïng khaùch quan veà nhaân caùch cuûa mình.
b/ Giao tieáp vaø ñôøi soáng tình caûm
Tuoåi thanh nieân môùi lôùn laø löùa tuoåi mang tính chaát taäp theå nhaát.
Ñieàu quan troïng ñoái vôùi caùc em laø ñöôïc sinh hoaït vôùi caùc baïn cuøng löùa tuoåi,
laø caûm thaáy mình caàn cho nhoùm, coù uy tín, coù vò trí nhaát ñònh trong nhoùm.
ÔÛ löùa tuoåi naøy quan heä vôùi baïn beø chieám vò trí lôùn hôn haún so vôùi quan
heä vôùi ngöôø i lôùn tuoåi hôn hoaëc ít tuoåi hôn. Cuøng vôùi söï tröôûng thaønh nhieàu
maët quan heä döïa daãm, phuï thuoäc vaøo cha meï daàn daàn cuõng ñöôïc thay theá
baèng quan heä bình ñaúng, töï laäp.
Trong coâng taùc giaùo duïc caàn chuù yù ñeán aûnh höôûng cuûa nhoùm, hoäi töï
phaùt ngoaøi nhaø tröôøng. Ta cuõng khoâng theå loaïi tröø ñöôïc caùc nhoùm töï phaùt vaø
caùc ñaëc tính cuûa chuùng. Nhöng coù theå traùnh ñöôïc haäu quaû xaáu cuûa nhoùm baèng
caùch toå chöùc hoaït ñoäng cuûa caùc taäp theå thaät phong phuù, sinh ñoäng… khieán cho
caùc hoaït ñoäng ñoù phaùt huy tính tích cöïc cuûa thanh nieân môùi lôùn.
6
Ñôøi soáng tình caûm cuûa thanh nieân môùi lôùn raát phong phuù vaø nhieàu veû.
Ñaëc ñieåm ñoù ñöôïc theå hieän roõ nhaát trong tình baïn cuûa caùc em. Tình baïn cuûa
thanh nieân môùi lôùn raát beàn vöõng. Tình baïn ôû tuoåi naøy coù theå vöôït qua ñöôïc
moïi thöû thaùch vaø coù theå keùo daøi suoát cuoäc ñôøi.
2.2. Toå chöùc giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh sao cho sinh ñoäng, loâi cuo án vaø
thaät söï coù hieäu quaû
Qua tìm hieåu ñaëc ñieåm taâm sinh lyù löùa tuoåi trung hoïc phoå thoâng toâi
nhaän thaáy raèng nhöõng caâu chuyeän keå coù yù nghóa giaùo duïc trong giôø sinh hoaït
lôùp laø moät trong nhöõng phöông phaùp giaùo duïc ñaïo ñöùc khaù hay, n où haáp daãn
ñöôïc moïi ñoái töôïng vaø hoïc sinh thaät söï höùng thuù vôùi nhöõng caâu chuyeän naøy.
Trong giôø sinh hoaït lôùp haøng tuaàn ôû lôùp toâi ngoaøi phaàn “kieåm ñieåm tuaàn qua,
phöông höôùng tuaàn tôù i”, toâi thöôøng daønh khoaûng 5 ñeán 10 phuùt cho vieäc giaùo
duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh. Nhöõng caâu chuyeän naøy coù theå laø nhöõng baøi vaên
hay ñöôïc ñaêng taûi treân baùo, nhöõng caâu chuyeän ngöôøi thöïc vieäc thöïc trong
muïc “chuyeän ñôøi töï keå”, nhöõng caâu chuyeän raát ngaén trong muïc “cöûa soå taâm
hoàn” hay “nhöõng caâu chuyeän laøm thay ñoåi cuoäc soáng” treân caùc trang baùo ra
haøng ngaøy hay treân baát cöù caùc taïp chí maø toâi tình côø ñoïc ñöôïc, nhöõng caâu
chuyeän maø tröôùc ñaây toâi ñaõ töøng ñöôïc nghe caùc thaày coâ cuûa toâi keå. Ngoaøi ra
toâi coøn choïn loïc moät soá caâu chuyeän hay, phuø hôïp vôùi löùa tuoåi hoïc sinh trong
loaït taùc phaåm “Haït gioáng taâm hoàn” cuûa nhaø xuaát baûn TPHCM. Coù theå noùi
ñaây laø moät kho taøng nhöõng caâu chuyeän mang ñaày tính giaùo duïc, tính höôùng
thieän. Hoaëc coù khi chæ laø moät caâu hoûi tình huoáng ñaët ra ñeå caùc em tìm caùch
giaûi quyeát.
Chaúng haïn nhö trong giôø sinh hoaït lôùp vöøa roài toâi ñaõ döa ra moät tình
huoáng ñaùnh rôi moät chieác giaøy khi vöøa böôùc leân xe khaùch hay xe löûa ñang baét
ñaàu laên baùnh maø khoâng theå döøng laïi ñöôïc. Neáu ñaët mình trong tình huoáng ñoù
thì caùc em seõ laøm gì? Toâi cho caùc toå thaûo luaän vôùi nhau ñeå xem toå naøo coù
caùch giaûi quyeát hay nhaát vaø ñaõ chöa coù caâu traû lôøi naøo truøng khôùp vôùi caùch
giaûi quyeát trong caâu chuyeän maø toâi ñaõ doïc cho caùc em nghe:
“CHIEÁC GIAØY ÑAÙNH RÔI CUÛA GANDHI”
Coù laàn trong luùc voäi böôùc leân xe löûa, Mahatma Gandhi ñaùnh rôi moät
chieác giaøy xuoáng ñöôøng ray vaø khoâng theå naøo laáy leân ñöôïc vì xe löûa ñaõ laên
baùnh. OÂng Gandhi beøn côûi ngay chieác giaøy coøn laïi vaø neùm xa xuoáng ñöôøng
ray gaàn nôi choã chieác giaøy ñaõ rôùt, tröôùc söï ngaïc nhieân cuûa moïi ngöôøi treân xe.
Moät haønh khaùch khoâ ng kìm ñöôïc thaéc maéc ñaõ leân tieáng hoûi oâng taïi
sao laïi laøm nhö vaäy.
Gandhi ñaùp:
7
-Moät ngöôøi ngheøo naøo ñoù tìm thaáy chieác giaøy treân ñöôøng ray thì hoï seõ
tìm thaáy chieác thöù hai vaø nhö vaäy hoï seõ coù ñuû caû ñoâi ñeå duøng.
Toâi cuõng ñoïc cho caùc em nghe lôøi trích daãn ôû ñaàu caâu chuyeän “Nghòch caûnh
vaø khoù khaên gioáng nhö taám neäm, khi ôû treân chuùng baïn caûm thaáy khoan
khoaùi vaø eâm aùi – coøn khi ôû döôùi, baïn seõ bò chuùng laøm cho ngoäp thôû”
Sau khi nghe xong caâu chuyeän taát caû caùc em ñaõ raát baát ngôø vôùi caùch
giaûi quyeát naøy, thaät söï ngay caû ngöôøi lôùn chuùng ta cuõng chöa theå coù ñöôïc
caùch giaûi quyeát nhö theá vaø caâu chuyeän naøy ñaõ ñeå laïi moät aán töôïng raát toát cho
nhöõng ai ñaõ ñöôïc nghe qua, ñöôïc ñoïc qua.
Toâi coøn nhôù coù laàn toâi baét gaëp caùc em hoïc sinh nam trong lôùp veõ leân
caùnh tay cho nhau nhöõng hình thuø troâng gioáng nhö nhöõng hình xaêm vaø trong
tieát sinh hoaït tuaàn ñoù toâi ñaõ ñoïc cho caùc em nghe caâu c huyeän “Veát xaêm”
ñöôïc ñaêng treân muïc chuyeän ñôøi töï keå treân baùo Tuoåi Treû caùch ñaây khoâng laâu.
Sau laàn ñoù thì cho ñeán bay giôø toâi chöa bao giôø nhìn thaáy laïi nhöõng hình veõ
nhö theá trong lôùp nöõa.
Moät laàn thaáy hai hoïc sinh ngoà i caïnh nhau caõi nhau moät vieäc gì ñoù, giaän
nhau vaø xin toâi ñoåi choã ngoài khaùc. Ñeå giaùo duïc cho caùc em caùch cö xöû ñuùng
möïc trong moái quan heä baïn beø toâi ñaõ ñoïc cho caùc em nghe caâu chuyeän
“Traéng hay ñen”
“Thôøi coøn hoïc sô caáp , toâi caõi nhau vôùi moät ñöùa baïn trong lôùp. Toâi
khoâng nhôù roõ chuùng toâi caõi nhau vì vieäc gì nhöng toâi seõ khoâng bao giôø queân
ñöôïc baøi hoïc ngaøy hoâm aáy.
Toâi tin raèng toâi ñuùng vaø noù sai, coøn noù laïi cho raèng toâi sai coøn noù
ñuùng. Thaày goïi chuùng toâi laïi baøn giaùo vieân, moãi ñöùa moät phía ñoái dieän. Giöõa
baøn laø moät vaät raát lôùn ñöôïc phuû khaên laïi. Sau khi thaày gôõ boû khaên phuû, toâi
coù theå troâng thaät roõ raøng chuùng maøu ñen. Thaày hoû i chuùng toâi vaät aáy maøu gì?
-Maøu traéng - baïn toâi ñaùp.
Toâi khoâng theå tin ñöôïc laøm sao vaät aáy laïi maøu traéng trong khi roõ raøng vaät aáy
maøu ñen. Theá laø moät traän caõi nhau nöõa buøng noå, laàn naøy laø veà maøu saéc cuûa
vaät kia. Thaày baûo chuù ng toâi ñoåi choã cho nhau roài haõy cho bieát noù coù maøu gì.
-Maøu traéng - toâi ñaùp
Hoaù ra vì maøu ôû hai phía khoái caàu khaùc nhau, töø höôùng nhìn cuûa baïn
laø maøu traéng, coøn höôùng toâi laïi ñen.
Hoâm aáy thaày ñaõ daïy chuùng toâi moät baøi hoïc quan troïng. Muoán hieåu söï
vieäc noät caùch thaáu ñaùo, chuùng ta haõy ñöùng treân ñoâi giaøy cuûa ngöôøi khaùc vaø
quan saùt baèng ñoâi maét cuûa hoï.”
Caâu chuyeän naøy seõ thaät söï coù aán töôïng hôn neáu toâi ñoùng vai troø nhö
ngöôøi thaày giaùo trong truyeän nhöng vì nhöõng lí do khaùch quan toâi ñaõ khoâng
8
theå thöïc hieän ñöôïc neân chæ ñoïc cho caùc em nghe maø thoâi. Qua caâu chuyeän toâi
ñaõ nhaân ñöôïc moät keát quaû nho nhoû ñoù laø hai hoïc sinh aáy khoâng coøn xin ñoåi
choã ngoài nöõa vaø ñaõ laøm laønh vôùi nhau nhö tröôùc ñaây.
2.3. Taän duïng tính treû trung naêng ñoäng cuûa hoïc sinh ñeå coù ñöôïc nhöõn g caâu
chuyeän boå ích, thuù vò
Ngoaøi nhöõng caâu chuyeän do giaùo vieân chuû nhieäm keâå, toâi cuõng cho caùc
em hoïc sinh töï tìm nhöõng caâu chuyeän coù tính giaùo duïc treân saùch baùo, hay
ñöôïc nghe ngöôøi khaùc keå laïi ñeå keå laïi cho caû lôùp nghe vaø toâi cho thi ñua theo
toå, caùc hoïc sinh trong toå seõ cöû moät ñaïi dieän keå moät caâu chuyeän cho caû lôùp
cuøng nghe vaø cuoái cuøng seõ bình choïn caâu chuyeän coù noäi dung hay nhaát, coù yù
nghóa giaùo duïc nhaát, toå naøo coù caâu chuyeän ñöôïc bình choïn seõ ñöôïc coäng ñieåm
vaøo ñieåm thi ñua cuûa toå. Vôùi hình thöùc naøy theo toâi nhaän thaáy thì taùc duïng
giaùo duïc raát cao, caùc em seõ bieát tìm ñoïc nhöõng caâu chuyeän hay, caùc em seõ
bieát ruùt ra nhöõng yù nghóa giaùo duïc trong caâu chuyeän maø mình ñaõ ñoïc, moät
thoùi quen raát toát cho vieäc hoïc vaên, vaø caùc em raát höùng thuù vôùi vieäc laøm naøy,
caû lôùp seõ tham gia moät caùch raát haêng haùi, raát nhieät tình.
2.4. Vai troø cuûa tröôûng ban ñaïi dieän cha meï hoïc sinh trong vieäc giaùo duïc
ñaïo ñöùc cho hoïc sinh theo hình thöùc naøy
Moät soá tröôûng ban ñaïi dieän cha meï hoï c sinh cuõng raát hay keå chuyeän
cho caùc em hoïc sinh trong lôùp nghe. Nhöõng caâu chuyeän hoï keå raát thaät, raát
sinh ñoäng coù khi laø keå veà chính baûn thaân hoï, veà nhöõng ngöôøi thaân, nhöõng
ngöôøi soáng xung quanh cho neân coù taùc duïng raát lôùn trong vieäc taùc ñoäng ñeán
tình caûm, taâm lí cuûa caùc em hoïc sinh. Nguoàn chuyeän keå cuûa hoï thaâït phong
phuù do hoï coù ñöôïc töø kinh nghieäm soáng. Phong caùch keå chuyeän cuõng raát khaùc
laï vôùi caùch keå chuyeän cuûa giaùo vieân chuû nhieäm neân seõ taïo neân söï môùi laï, loâi
cuoán. Laø giaùo vieân chuû nhieäm , chuùng ta neân tìm hieåu ñeå khai thaùc nguoàn
chuyeän keå quyù baùu naøy.
2.5. Tìm höôùng giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà gaây khoù khaên trong vieäc giaùo duïc
ñaïo ñöùc cho hoïc sinh theo caùch naøy
a/ Vaán ñeà thôøi gian
Trong ña soá caùc tieát sinh hoaït lôùp giaùo vieân chuû nhieäm maát raát nhieàu
thôøi gian trong vieäc xöû lyù nhöõng hoïc sinh vi phaïm noäi qui nhaát laø nhöõng lôùp
coù nhieàu hoïc sinh chöa coù yù thöùc hoïc taäp vaø reøn luyeän vaø nhö vaäy giaùo vieân
chuû nhieäm seõ khoâng coù ñuû thôøi gian cho vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh,
trong tröôøng hôïp naøy thì giaùo vieân chuû nhieäm neân choïn nhöõng caâu chuyeän
thaät ngaén, coù theå chæ laø nhöõng caâu hoûi cho caùc em veà nhaø töï tìm caùch traû lôøi
9
hay nhaát cho caâu hoûi ñoù. Moät soá caâu chuyeän trong quyeån “Haït gioáng taâm
hoàn” raát ngaén, chæ maát khoaûng hai hay ba phuùt ñeå ñoïc hay keå cho hoïc sinh
nghe nhöng yù nghóa giaùo duïc lai raát cao. Giaùo vieân chuû nhieäm phaûi thu xeáp
ñeå ñaûm baûo moãi tuaàn hay moãi thaùng ñeàu coù moät caâu chuyeän keå ñeå taïo thoùi
quen cho hoïc sinh, tuyø theo löôïng thôøi gian ít nhieàu maø keå nhöõng caâu chuyeän
ngaén hay daøi cho phuø hôï p.
b/ Vaán ñeà veà nguoàn chuyeän keå
Nhö toâi ñaõ trình baøy ôû treân, muoán coù nhöõng caâu chuyeän hay, thöïc teá,
soáng ñoäng ñoøi hoûi giaùo vieân chuû nhieäm phaûi maát thôøi gian ñoïc saùch baùo vaø
nhöõng caâu chuyeän hay naøy khoâng theå coù ñöôïc trong moät, hai ngaøy; moät, vaøi
tuaàn maø ñoù laø moät quaù trình tích luyõ laâu daøi cho neân ña soá giaùo vieân chuû
nhieäm seõ gaëp khoù khaên trong vaán ñeà naøy, neáu nhö theá thì taïi sao chuùng ta
khoâng ñeå caùc em hoïc sinh töï tìm kieám vaø keå cho nhau nghe. Ñaây cuõng laø moät
giaûi phaùp hay vì nhö theá seõ taïo thoùi quen ñoïc saùch cho hoïc sinh vaø cuõng vöøa
phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc cuûa hoïc sinh, giaùo vieân chuû nhieäm laïi khoâng phaûi
maát nhieàu thôøi gian trong vieäc tìm kieám tö lieäu.
c/ Vaán ñeà veà söùc haá p daãn cuûa nhöõng caâu chuyeän
Moät soá giaùo vieân seõ cho raèng hoïc sinh seõ khoâng thích nghe bôûi vì hình
thöùc keå chuyeän naøy nghe coù veû “seán”. Thaät söï neáu giaùo vieân chuû nhieäm thöïc
hieän khoâng kheùo, khoâng daønh thôøi gian ñaàu tö cho caâu chuyeän thì vieäc giaùo
duïc theo caùch naøy seõ khoâng thu huùt vaø khoâng mang laïi keát quaû cao, cho neân
caâu chuyeän coù hay, coù loâi cuoán haáp daãn hay khoâng ñeàu do giaùo vieân chuû
nhieäm quyeát ñònh, giaùo vieân phaûi choïn ra nhöõng caâu chuyeän vöøa vui, vöøa phuø
hôïp vôùi löùa tuoåi thì hoïc sinh môùi höùng thuù vaø vieäc choïn löïa naøy maát raát nhieàu
thôøi gian. Toâi cuõng xin noùi thaät raèng yù töôûng naøy toâi coù ñöôïc töø khi coøn laø hoïc
sinh lôùp 12 nhöng ñeå thöïc hieän ñöôïc toâi ñaõ phaûi maát raát nhieàu naêm ñeå tích
luõy ñeå choïn löïa nhöõng caâu chuyeän hay vaø toâi chæ môùi thöïc hieän ñöôïc trong
thôøi gian gaàn ñaây. Bôûi vì khi ta muoán thöïc hieän moät vieäc gì coù chaát löôïng, coù
keát quaû cao nhaát thì baét buoäc chuùng ta phaûi ñaàu tö thôøi gian, coâng söùc cho
coâng vieäc ñoù.
IV. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC
Nội dung của đề tài này đã được chính tác giả của đề tài thực hiện ở những
lớp chủ nhiệm của mình qua các năm học 2008 – 2009 ở lớp 11b1, năm học
2009 – 2010 ở lớp 12b6 và năm học 2010 – 2011 ở lớp 12b4 và đã đem lại
những kết quả khá khả quan. Cụ thể là sau một học kì nhận lớp chủ nhiệm (sau
10
học kỳ I), hạnh kiểm cũng như thái độ ứng xử của tất cả học sinh ở các lớp nói
trên đã thay đổi theo chiều hướng tốt hơn ở một mức độ rõ rệt.
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Chúng ta không thể giáo dục học sinh một cách rập khuôn, mà tùy theo
những hoàn cảnh cụ thể để tác động đúng cách, phù hợp với từng tình huống,
từng lứa tuổi. Đặc biệt là phải hiểu rõ được tâm, sinh lý của đối tượng cần giáo
dục mới có thể mong đem lại kết quả cao trong công tác giáo dục đạo đức. Vì
“hiểu người, hiểu ta thì trăm trận trăm thắng. Hiểu ta mà không hiểu người thì
trăm trận trăm thua”. Cho dù đó là một mặt trận trên chiến trường hay mặt trận
trong lĩnh vực giáo dục hay một mặt trận nào khác nữa thì điều trên vẫn hoàn
toàn đúng.
VI. KEÁT LUAÄN:
Treân ñaây laø nhöõng kinh nghieäm cuûa baûn thaân toâi trong vieäc giaùo duïc
ñaïo ñöùc cho hoïc sinh trong giôø sinh hoaït lôùp. Khi thöïc hieän ñeà taøi naøy toâi raát
baên khoaên bôûi vì keát quaû cuûa vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc theo hình thöùc naøy ñoâi
khi khoâng theå nhaän thaáy ngay ñöôïc. Nhöng toâi chaéc chaén moät ñieàu raèng chính
nhöõng caâu chuyeän keå cuûa thaày giaùo cuõ cuûa toâi ñaõ giuùp cho toâi trôû thaønh moät
ngöôøi nhö baây giôø, luoân ghi nhôù nhöõng caâu chuyeän thuù vò ñaày caûm ñoäng, luoân
thöïc hieän theo nhöõng gì maø thaày toâi muoán göûi gaém qua nhöõng caâu chuyeän keå,
nhöõng gì maø thaày toâi muoán giaùo duïc cho toâi ñeå hoaøn thieän baûn thaân ñeå soáng
toát ñeïp hôn vaø ñeå truyeàn ñaït laïi cho nhöõng hoïc troø cuûa toâi baây giôø. Nhaán
maïnh veà yù nghóa naøy K.D.Usinxki ñaõ vaïch ra raèng: “Trong vieäc giaùo duïc, taát
caû phaûi döïa vaøo nhaân caùch ngöôøi giaùo duïc, bôûi vì söùc maïnh cuûa giaùo duïc chæ
baét nguoàn töø nhaân caùch cuûa con ngöôøi maø coù. Khoâng moät ñieàu leä, chöông
trình, khoâng moät cô quan giaùo duïc, khoâng moät saùch giaùo khoa, moät lôø i
khuyeân raên naøo, moät hình phaït, moät khen thöôûng naøo coù theå thay theá aûnh
höôûng caù nhaân ngöôøi thaày giaùo ñoái vôùi hoïc sinh”
Ñoù laø taát caû nhöõng gì toâi muoán theå hieän qua ñeà taøi naøy. Tuy nhieân,
khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt trong ñeà taøi, mong quyù thaày coâ, caùc baïn
ñoàng nghieäp cuøng ñoùng goùp boå sung yù kieán ñeå ñeà taøi naøy ñöôïc hoaøn chænh
hôn vaø coù theå aùp duïng ñöôïc ôû taát caû caùc lôùp.
Ñònh Quaùn , naêm 2011
Ngöôøi vieát
Võ Đức Hiệu
11
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. TAÂM LÍ HOÏC VAØ GIAÙO DUÏC HOÏC – JEAN PIAGET
- Nhaø xuaát baûn Giaùo Duïc
2. TAÂM LÍ HOÏC TRÍ KHOÂN – JEAN PIAGET
- Nhaø xuaát baûn Giaùo Duïc
3. TAÂM LÍ HOÏC ÑAÏI CÖÔNG – KIM THÒ DUNG – NGUYEÃN AÙNH HOÀNG
- Tröôøng Ñaïi hoïc Toång hôïp TPHCM
4. TAÂM LÍ HOÏC LÖÙA TUOÅI VAØ TAÂM LÍ HOÏC SÖ PHAÏM – PGS LEÂ VAÊN
HOÀNG (chuû bieân)
- Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm TPHCM
5. BOÄ SAÙCH “HAÏT GIOÁNG TAÂM HOÀN” – NHIEÀU TAÙC GIAÛ
- Nhaø xuaát baûn TP. Hoà Chí Minh
12
SỞ GD & ĐT ĐỒNG NAI
Đơn vị: Trường THPT Phú Ngọc
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc
Định Quán ngày
tháng 05 năm 2011
PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Năm học 2010 – 2011
Tên sáng kiến kinh nghiệm: Giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc sinh thoâng qua caùc caâu chuyeän keå
trong giôø sinh hoaït lôùp
Họ tên tác giả: Võ Đức Hiệu. Đơn vị tổ: Tổ Ngoại ngữ
Lĩnh vực:
Quản lý giáo dục
Phương pháp dạy học bộ môn
Phương pháp giáo dục
Lĩnh vực khác
1. Tính mới
- Có giải pháp hoàn toàn mới
- Có giải pháp cải tiến, đổi mới từ giải pháp đã có
2. Hiệu quả
- Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng trong ngành có hiệu quả cao
- Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng
trong toàn ngành có hiệu quả cao
- Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng tại đơn vị có hiệu quả cao
- Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng
tại đơn vị có hiệu quả
3. Khả năng áp dụng
- Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính
sách:
Tốt
Khá
Đạt
- Đưa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn, dễ thực
hiện và dễ đi vào cuộc sống: Tốt
Khá
Đạt
- Đã được áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt hiệu
quả trong phạm vi rộng: Tốt
Khá
Đạt
XÁC NHẬN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN
(Ký và ghi rõ họ tên)
13
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
(Ký, ghi rõ họ tên và đóng dấu)