Tài liệu Skkn lồng ghép tư tưởng đạo đức hồ chí minh vào dạy môn giáo dục công dân ở trường thpt phạm văn đồng

Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÍ DO, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI. 1. Lí do chọn đề tài. Chủ tịch Hồ Chí Minh người con ưu tú của dân tộc, là danh nhân văn hóa của thế giới. Người là kết tinh của tư tưởng “Đại nhân, Đại nghĩa” Người để lại cho dân tộc ta một tư tưởng cách mạng, một nhân cách đạo đức cao cả, đã làm “rạng rỡ non sông ta, đất nước ta”. Suốt cuộc đời hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Hiện nay đất nước ta đang đẩy mạnh sự nghiệp Công nghiệp hóa- hiện đại hóa và đổi mới đất nước theo hướng tích cực, chủ động hội nhập thế giới, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc vừa chủ động hội nhập quốc tế, tiếp thu có chọn lọc nền văn hóa thế giới. Vì vậy việc học tập, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, lối sống và làm theo tấm giương đạo đức Hồ Chí Minh là ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 1 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------việc làm hết sức cần thiết. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khẳng định: “Tư tưởng Hồ Chí Minh đã góp phần cùng loài người loại trừ một trở lực to lớn trên con đường tiến lên thế giới văn minh, xóa bỏ một vết nhơ trong lịch sử là chế độ thuộc địa”. Đánh giá thực trạng giáo dục và đào tạo Nghị quyết trung ương 2 khóa VIII của Đảng nhấn mạnh “Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng chạy theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bảo lập thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước”. Đảng ta xác định, trong những năm tới cần tăng cường giáo dục tư tưởng đạo đức, ý thức công dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Bởi vì tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là nền tảng của xã hội, là động lực vượt qua khó khăn, thử thách để phát triển kinh tế đất nước, hoàn thiện nhân cách của mỗi người. Nhưng hiện nay vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà trường nói chung và trường Phạm Văn Đồng nói riêng đạt được hiệu quả chưa cao. Vì do ảnh hưởng nhiều tác động như phim, ảnh, lối sống hưởng thụ, các trò chơi điện tử mang nặng lối sống bạo lực… bên cạnh đó một số phụ huynh lo làm kinh tế, ít có thời gian quan tâm đến con cái chỉ phó mặc cho nhà trường giáo dục. Một khía cạnh khác là cơ chế thị trường đã len lỏi vào nếp suy nghĩ của một số phụ huynh và học sinh chỉ quan tâm đến các môn học tự nhiên, xem nhẹ những môn học khác và xem đó là “ Môn phụ” đặc biệt là môn Giáo dục công dân, từ đó dẫn đến vấn đề suy thoái đạo đức trong một số thanh thiếu niên hiện nay. Là một giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công dân cho nên trách nhiệm giáo dục phẩm chất đạo đức và ý thức của học sinh trong xã hội hiện nay rất cần thiết. Ngoài những phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực của học sinh tôi đã vận dụng tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh vào trong từng tiết dạy để học sinh thấm nhuần tư tưởng đạo đức của Bác. Học tập và làm theo tấm giương đạo đức của Bác để sau này trở thành ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 2 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------những công dân có đủ phẩm chất cách mạng, có tinh thân yêu nước yêu xã hội chủ nghĩa góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh. Bên cạnh đó tạo cho học sinh sự hứng thú đam mê trong từng tiết học, giúp tiết học sôi nổi hơn các em hiểu bài hơn. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào bài học là thực hiện nguyên tắc “Học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn” Hồ Chí Minh từng khẳng định “Một tấm gương sống có giá trị hơn cả ngàn lần những bài diễn thuyết”. Điều này đồng nghĩa với việc phải tìm ra một phương thức tác động tích cực và thích hợp. Khi vận dụng tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh (HCM) vào bài dạy theo tôi ban đầu sẽ thu được những hệ quả như sau: Thứ nhất: Với nội hàm và một khối lượng lớn kiến thức về Hồ Chí Minh (chủ yếu qua sự nghiệp, các câu nói, các câu chuyện về HCM) trên nhiều phương diện, khi được tích hợp thích hợp, môn dạy sẽ trang bị cho học sinh các kiến thức về cuộc đời thân thế sự nghiệp, tư tưởng, tấm gương đạo đức của HCM. Từ những kiến thức đã học; bài học dễ được làm “mềm” hóa và thuyết phục cao, học sinh cũng dễ tiếp cận. Qua đó, thể hiện tình yêu quê hương đất nước, yêu chủ nghĩa xã hội; yêu cái thiện, cái đẹp; củng cố niềm tin yêu kính trọng đối với Hồ Chí Minh. Thứ hai: Từ đây, hoc sinh học hỏi, kế thừa phát huy những truyền thống tốt đẹp của gia đình, họ tộc, quê hương. Đặc biệt gìn giữ những di sản mà Hồ Chí Minh để lại cho dân tộc, cho các thế hệ. Từ đó, xây dựng cho các em lòng tự hào dân tộc, tự tôn dân tộc, hình thành hoài bão sống, lí tưởng cách mạng; Thứ ba: Có thái độ đấu tranh với những thói hư tật xấu. Đẩy lùi những biểu hiện của sự suy thoái đạo đức, lối sống trong bộ phận học sinh. Xây ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 3 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------dựng cho các em một niềm tin, sống cao đẹp, vươn đến mục tiêu trong sáng, lành mạnh, nhân ái, cao thượng . Xuất phát từ cơ sở này, cùng với tình hình nhiệm vụ nhà trường trong những năm qua thực hiện chủ trương đẩy mạnh cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Đồng thời trong năm học 2013 bản thân thực hiện thành công đề tài vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào dạy bài 11 lớp 10 môn Giáo dục công dân được hội đồng khoa học cũng như học sinh đồng tình ủng hộ. Do đó năm học 2015-2016 Tôi phát triển thêm và hoàn thiện việc lồng ghép tư tưởng Hồ Chí Minh vào môn Giáo dục công dân ở cả ba khối lớp. Vậy tôi lấy đề tài “ Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn giáo dục công dân ở trường THPT ở Phạm Văn Đồng” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình. 2. Đối tượng nghiên cứu: Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT ở Phạm Văn Đồng cả ba khối lớp 10, 11, 12. 3. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh trường THPT Phạm Văn Đồng - xã Ia sao - huyện Ia Graitỉnh Gia Lai. 4. Cơ sở nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu: 4.1. Cơ sở nghiên cứu: + Hồ Chí Minh toàn tập. + Sách giáo dục công dân lớp 10,11,12. + Các chuyên đề về tư tưởng đại đức Hồ Chí Minh. + Tài liệu đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. 4.2. Phương pháp nghiên cứu: ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 4 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------+ Sử dụng các phương pháp nghiên cứu của phép biện chứng duy vật như tổng hợp, phân tích, so sánh để giải quyết nội dung của đề tài. + Phương pháp thực nghiệm thông qua thực tế dạy trên lớp, giao bài và củng cố bài cho học sinh, kết hợp kiểm tra và đánh giá, II. THỰC TRẠNG KHI TIẾN HÀNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI. 1. Thuận lợi: Thực hiện đề tài vận dụng tưởng đạo đức Hồ Chí Minh có một số thuận lợi như sau: Một là: Khi nhắc đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, người Việt Nam thì không ai là người không biết đến. Với các em học sinh khi còn học bậc tiểu học, hình ảnh Bác Hồ đã được khắc sâu vào tâm trí các em qua các bài tập đọc, qua các mẩu chuyện… dần dần các em hiểu sâu sắc hơn về Bác qua “Thư Bác Hồ gửi học sinh nhân ngày khai trường”, qua 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng…, qua các câu chuyện kể về các đức tính của Bác và qua các bài học đạo đức ơ bậc tiểu học và trung học phổ thông. Từ đó các em hiểu được Bác không chỉ là vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc mà còn là một anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa của thế giới. Hai là: Thực hiện đề tài, đây không chỉ là mục đích của cá nhân trong giảng dạy mà còn là việc thực hiện hưởng ứng cuộc vận động lớn của Ban chấp hành Trung ương, của Bộ Chính trị, của Ban thường vụ Tỉnh ủy tỉnh và Sở Giáo dục - Đào tạo Gia Lai về việc: “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Chính vì vậy mọi tầng lớp nhân dân, cũng như các tổ chức ban ngành, đoàn thể trong cả nước có rất nhiều hoạt động diễn ra hết sức sôi nổi, đặt biệt là các hoạt động của thầy và trò trong nhà trường, đây cũng là một yếu tố thúc đẩy tôi trong việc hoàn thiện đề tài. Bên cạnh đó khi thực hiện việc tìm hiểu về tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh để có thể đưa vào giảng dạy lồng ghép trong bộ môn Giáo dục công dân , tôi nhận thấy hầu như tất cả các nội dung kiến thức của chương trình ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 5 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------đều được thể hiện trong tư tưởng và đạo đức của Người qua các tài liệu tham khảo, các mẩu chuyện ngắn và các thước phim tư liệu. Ba là: Trong trường THPT thì môn Giáo dục công dân là một môn học nhằm cung cấp cho các em một số kiến thức về chuẩn mực đạo đức, kiến thức về pháp luật. Vấn đề này lại được thể hiện hết sức rõ nét trong tư tưởng và đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chính vì vậy việc đưa tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh lồng ghép vào giảng dạy ở bộ môn Giáo dục công dân là thích hợp và thuận lợi nhất. 2. Khó khăn: Tài liệu về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh rất nhiều, để lựa chọn được những nội dung phù hợp đưa vào từng bài, từng ý đòi hỏi giáo viên phải tốn nhiều công sức và thời gian tìm tòi nghiên cứu, chọn lọc ở nhiều tài liệu khác nhau. Hơn nữa, những nội dung đưa vào phải đa dạng phong phú, nhiều thể loại khác nhau để tránh sự nhàm chán, đơn điệu, gượng ép điều này khiến giáo viên gặp không ít khó khăn. Bên cạnh đó nội dung môn Giáo dục công dân với các phạm trù đạo đức cơ bản như nghĩa vụ, lương tâm, nhân phẩm, danh dự, hạnh phúc, pháp luật, các chính sách xã hội vvv. Đây là những phạm trù rất gần gũi với các em trong đời sống hàng ngày, các em phải đối mặt và thực hiện nên hầu như phần đa các em chủ quan và có tâm lý biết rồi, khổ thật, nói mãi. Do đó, học sinh không hứng thú học. Trong thời gian tôi giảng dạy, tôi thấy tình trạng học sinh không học bài cũ, không xem bài mới còn phổ biến, khi đưa ra một yêu cầu về nhà sưu tầm tranh ảnh hoặc viết cảm nghĩ thì học sinh không có hứng khởi làm, có làm cũng là miễn cưỡng, bắt buộc do đó hiệu quả mang lại không cao. Từ việc không thích học môn Giáo dục công dân cho nên học sinh có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc, ý thức pháp luật kém, thiếu niềm tin trong cuộc sống, không có tính tự chủ, dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu. ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 6 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------B. NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỨC TIỄN TRONG VIỆC VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH VÀO DẠY MÔN GDCD. 1. Cơ sở lí luận: Thực hiện Chỉ thị số 06 – CT/TW ngày 07/11/2006 của Bộ Chính trị về tổ chức cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và Hướng dẫn số 11 – HD/TTVH ngày 06/12/2006 của Ban Tư tưởng – Văn hoá Trung ương, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ thị thực hiện cuộc vận động trong toàn ngành với mục đích “Làm cho nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, viên chức, học sinh, sinh viên, học viên trong toàn ngành Giáo dục nhận thức sâu sắc về những nội dung cơ bản và những giá trị to lớn của tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, nâng cao đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; đẩy lùi sự suy thoái về chính trị đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng.” Tấm gương về cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh có sức mạnh to lớn trong việc giáo dục đạo đức, rèn luyện phẩm chất cho học sinh. Cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng tuyệt vời về sự phấn đấu cho lí tưởng đạo đức cao cả nhất của con người. Từ bản thân người, sự nghiệp cách mạng của Người luôn toả sáng một nền đạo đức mới cao đẹp, đạo đức cách mạng. Người đã hi sinh lợi ích cá nhân, cống hiến trọn đời mình cho Tổ quốc, Người là kết tinh của những giá trị đạo đức tinh tuý nhất của dân tộc. Nó là ánh sáng soi đường cho nhiều thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau. Vì vậy, việc nghiên cứu “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” là nghĩa vụ đạo đức của mỗi người, bởi học theo Người, làm theo Người là con đường ngắn nhất giúp chúng ta tự hoàn thiện đạo đức cá nhân. Đồng ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 7 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------thời giáo dục học sinh “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” cũng là trách nhiệm cao cả của người làm thầy cô giáo. Trước những nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của nền giáo dục nước nhà hiện nay, hơn lúc nào hết, chúng ta cần đi sâu nghiên cứu, học tập và vận dụng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng và phát triển nền giáo dục Việt Nam, về đào tạo nguồn nhân lực, về sự nghiệp trồng người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói, ham muốn tột bật của người là nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Trong những năm qua, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân đã và đang thực hiện cuộc vận động“ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, trên khắp cả nước, các nhà trường đã và đang phát động tổ chức thực hiện cuộc vận động này. Để góp phần tiếp tục đẩy mạnh cuộc vân động này tại trường THPT Phạm Văn Đồng, thì việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào môn học GDCD là rất cần thiết. Nhà truờng chính là một môi trường tốt để truyền bá tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ đem đến cho học sinh một niềm tin, nhận thức đúng đắn, tránh những tư tưởng sai lệch do những thông tin ngoài luồng, do tác động của xã hội. 2. Cơ sở thực tiễn: Môn Giáo dục Công dân có đặc điểm nổi bật là gần gũi với con người và xã hội, gắn bó mật thiết với đời sống thực tiễn sinh động của gia đình, nhà trường và xã hội. Đặc điểm này tạo cho môn Giáo dục Công dân có những lợi thế để có thể tích hợp những nội dung giáo dục cần thiết cho học sinh như: “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, giáo dục môi trường, giáo dục an toàn giao thông , giáo dục kỹ năng sống, Giá trị sống, giáo dục giới tính… Trong những nội dung tích hợp này, tích hợp nội dung “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” giữ vị trí ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 8 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở nước ta hiện nay. Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh môn GDCD nhằm nâng cao phẩm chất đạo đức, nhân cách cho học sinh và hiệu quả môn học, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để học theo Người, làm theo Người, hoàn thiện phẩm chất đạo đức cá nhân. Giúp học sinh tự đánh giá được bản thân, từ đó các em có biện pháp rèn luyện để trở thành người có phẩm chất đạo đức tốt; xác định được nghĩa vụ và mục tiêu học tập của bản thân giữ gìn lương tâm trong sáng, hạnh phúc trước thành quả đã đạt được. Bồi dưỡng, nâng cao lòng kính yêu Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với học sinh. Rèn cho học sinh kĩ năng phân tích, đánh giá, nhận xét, so sánh, kể chuyện và thực hành. Những tư tưởng của Người là tấm gương sáng để mọi người Việt Nam học tập và noi theo, tư tưởng của Người còn định hướng cho mọi hoạt động của Đảng và nhà nước ta trong công cuộc đổi mới hiện nay. Vì vậy để giáo dục thế hệ trẻ, có lối sống lành mạnh, tinh thần yêu nước, yêu CNXH sâu sắc thì việc lồng ghép giáo dục đạo đức tư tưởng của Bác trong môn Giáo dục công dân gióp phần hình thành nhân cách, lối sống của học sinh là rất cần thiết. II. NỘI DUNG VÀ CÁCH VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH VÀO DẠY MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG. 1. Chuẩn bị: 1.1. Giáo viên: Đối với công việc dạy học nói chung, dạy học môn GDCD nói riêng việc chuẩn bị của giáo viên là vô cùng cần thiết. Ngoài việc xác định mục đích, yêu cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy, giáo viên còn dự kiến cho bài dạy, dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 9 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------đó ra sao… Đối môn Giáo dục công dân lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thì giáo viên phải xác định nội dung cần lồng ghép, thời điểm lồng ghép, cách lồng ghép như thế nào cho phù hợp với bài dạy… dùng hình ảnh tư liệu, nội dung tài liệu liên quan đến chủ tịch Hồ Chí Minh, Bởi vì tư tưởng đạo đức của Bác là vô cùng rộng trên nhiều lĩnh vực… Giáo viên phải biết chọn lọc, linh hoạt vận dụng một tư tưởng nào đó để lồng ghép vào bài dạy. Khi áp dụng phương pháp này giáo viên phải chú ý đến thời gian phân bố trong tiết học. Tuyệt đối giáo viên không được“Tham” kiến thức, sa đà. Tránh tình trạng biến giờ dạy môn giáo dục công dân trở thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh. 1.2. Đối với học sinh: - Tìm hiểu những nội dung mà giáo viên giao trước. - Xem trước nội dung sách giáo khoa. - Vận dụng và liên hệ được thực tiễn. 2. Cách vận dụng và hiệu quả đạt được. 2.1. Cách vận dụng. Khi lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào môn giáo dục công dân ở trường THPT tôi thực hiện lồng ghép bằng các cách sau: - Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để vào bài mới. - Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để làm rõ tri thức kiến thức bài học. - Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để củng cố kiến thức chốt lại nội dung kiến thức trọng tâm bài học. Bên cạnh đó tài liệu tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vô cùng phong phú, để tiết học sinh động hơn giáo viên sử dụng các phương tiện như: Sử dụng hệ thống máy chiếu, trình bày bằng bảng phụ, các em học sinh đống vai...Được thể hiện cụ thể như sau: 2.1.1. Đối với chương trình lớp 10: ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 10 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------Trong chương trình lớp 10 bản thân tôi vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào chủ đề: Quan niệm về đạo đức và một số phạm trù về đạo đức; Tình yêu hôn nhân và gia đình; Xây dựng và bảo vệ tổ quốc. * Chủ đề: Quan niệm về đạo đức và một số phạm trù về đạo đức Nội dung: Nghĩa vụ. - Khi dạy phần kiến thức nghĩa vụ, để học sinh hiểu và thực hiện tốt nghĩa vụ của người thanh niên hiện nay. Giáo viên dùng biện pháp nêu gương qua đoạn trích lời kêu gọi đồng bào trong việc cứu đói .( giáo viên chiếu đoạn trích của Bác lên máy chiếu đã chuẩn bị trước) “ Hởi đồng bào yêu quý ! Từ tháng giêng đến tháng 7 năm nay, ở Bắc Bộ đã có hai triệu người chết đói Kế đó lại bị nước lụt, nạn đói càng tăng thêm, nhân dân càng khốn khổ Lúc chung ta nâng bát cơm lên mà ăn, nghĩ đến kẻ đói khổ, chúng ta không khỏi động lòng. Vậy. Tôi xin đề nghị với đồng bào cả nước, và tôi xin thực hiện trước: Cứ 10 ngày nhịn ăn một bữa, mỗi tháng nhịn ăn ba bữa . Đem gạo đó để cứu dân nghèo” ( Tập 4. HCM toàn tập). + Giáo viên nêu câu hỏi: Thông qua lời kêu gọi của Bác, ngoài việc thực hiện hủ gạo tiết kiện các em rút ra bài học gì? + Học sinh trả lời, giáo viên củng cố: Mỗi cá nhân trong xã hội để xã hội phát triển chúng ta có nghĩa vụ chung tay vun đắp xây dựng… + Sau đó giáo viên có thể dùng công nghệ thông tin chiếu một số hình ảnh như: người dân thực hành hủ gạo tiết kiệm theo lời Bác dạy, hình ảnh Bác Hồ đi bỏ phiếu để thực hiện nghĩa vụ của người công dân. ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 11 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------- ” Thực hành hủ gạo tiết kiệm theo lời dạy của Bác Hồ Ngày 8/5/1960 nhân dân và thanh thiếu niên thủ đô Hà Nội chào mừng Bác đến bỏ phiếu bầu Quốc hội khóa II nước VNDCCH tại khu phố Bà Dinh- Hà Nội. Nội dung: Lương Tâm. - Khi giảng đến phần lương tâm giáo viên có thể kể câu chuyện “ Tấm lòng của Bác” để học sinh noi gương. ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 12 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------+ Câu chuyện: Tấm lòng của Bác Trong những ngày ra thăm miền Bắc, đoàn anh hùng, dũng sĩ miền Nam được Bác chăm lo, ân cần như cha đón với con. Bác bảo tôi (vì tôi được phụ trách theo dõi sức khoẻ và đời sống của đoàn): - Cô Bi, phải chăm sóc các cô, các chú ấy thật tốt, đừng để các cô các chú ấy ốm. Một bữa, đồng em Huỳnh Văn Đảnh bị sốt rét, Bác biết được, gọi tôi lên hỏi: - Chú Đảnh bị sốt ra sao? -Tôi báo cáo tình hình của đồng chí Đảnh cho Bác. Bác nhắc: - Cô phải cho các cô, các chú ấy ăn uống đầy đủ, chú ý các món ăn của địa phương để các cô, các chú ấy ăn được nhiều, sức khỏe mới tốt. Một hôm khác, Bác chỉ vào Trần Dưỡng và hỏi tôi: - Cô Bi, tại sao chú Dưỡng hơi gầy? Bác nghe anh hùng Vai kể chuyện quê hương miền núi nghèo khổ của mình. Bác cảm động nói: Thống nhất Bác vô Nam, thế nào cũng về thăm quê hương cháu Vai. Trong những ngày sống bên Bác, tôi càng thấm thía hơn tình cảm của Bác đối với đồng bào miền Nam. Chị Tạ Thị Kiều nói với tôi: - Càng được gần Bác, càng thấy Bác thương yêu dân miền Nam ta quá chị à. Nói xong, hai chị em lại khóc vì sung sướng và cảm động trước tấm lòng của Bác Hồ.( Trích trong cuốn “Bác Hồ với chiến sĩ” ) + Giáo viên kể câu chuyện và đặt câu hỏi cho học sinh trả lời: + Lương tâm cao thượng của Hồ Chí Minh như thế nào? Em học tập được gì ở Bác qua câu chuyện trên? + Học sinh trả lời theo cách hiểu của mình. + Giáo viên kết luận: Tình cảm của Bác Hồ đối với từng người, từng lứa tuổi với cả dân tộc khi gặp khó khăn, gian khổ. Bác Hồ cũng đau nỗi đau của mọi người nghèo khổ, mất nước như chính nỗi đau của mình, và nhận ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 13 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------rõ trách nhiệm to lớn của mình cùng đồng bào giúp sức giải quyết các khó khăn. Từ đó giúp học sinh hiểu rõ hơn khái niệm lương tâm: Lương tâm là năng lực tự đánh giá và điều chỉnh hành vi đạo đức của ban thân trong mối quan hệ với người khác và xã hội. - Khi dạy đến phần kiến thức nhân phẩm giáo viên có thể cung cấp cho học sinh một số hình ảnh về tấm gương đạo đức của Người. Là lãnh tụ của đất nước Bác luôn luôn gương mẫu trong việc giữ gìn phẩm giá của con người. Sống cuộc sống giản dị, mộc mạc. Không những thế trong những lần nói chuyện với cán bộ, chiến sỹ Bác thường căn dặn cán bộ chiến sĩ tăng cường học tập và luôn gương mẫu về đạo đức cách mạng. Hình ảnh 1: “Ngôi nhà sàn đơn sơ của Bác vẻn vẹn chỉ có vài ba phòng, trong lúc tâm hồn của Bác lộng gió thời đại, thì cái nhà nhỏ đó luôn luôn lộng gió và ánh sáng, phảng phất hương thơm của hoa vườn, một đời sống như vậy thanh bạch và tao nhã biết bao” (Phạm Văn Đồng, Thủ tướng Chính phủ nước Việt Nam DCCH, 1970) ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 14 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------Hình ảnh 2: Chủ tịch nói chuyện với cán bộ cao cấp toàn quân, Người căn dặn “Các chú phải cố gắng học tập và luôn luôn gương mẫu về đạo đức cách mạng”, Hà Nội, 5/1969 Nội dung: Hạnh phúc. - Khi nói về Hạnh phúc giáo viên có thể sử dụng một trong hai cách: + Cách 1: Khi nói về Hạnh phúc giáo viên có thể sử dụng dẫn chứng như Bác Hồ kính yêu của chúng ta. Hạnh phúc của Bác Hồ là khi đọc được luận ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 15 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------cương của Lênin, Bác Hồ vui sướng cảm động vì đã tìm được con đường cứu nước. “ Luận cương của Lê nin làm tôi rất cảm động, khấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi vui mừng đến phát khóc lên.Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang nói trước quần chúng đông đảo: “ Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng cho chúng ta !””(Tập 8.HCM toàn tập) Niềm hạnh phúc, vui sướng của Bác là khi viết đựoc bài báo, được đăng trên tờ “Luymanitê” như Bác diễn tả: “ Sau một tuần vất vả, tôi viết xong tác phẩm của mình. Tôi mang đến tòa soạn báo Nhân đạo và nói với các đồng chí trong ban văn học: “ Tôi rất sung sướng, nếu bài viết của tôi được đăng…” Các đồng chí nghĩ xem tôi vui mừng xiết bao, khi mấy ngày sau, mở xem báo buổi sáng, tôi thấy có đăng tác phẩm của tôi, tác phẩm yêu quý của tôi” Hai câu trích trên giáo viên dùng minh họa cho khái niệm hạnh phúc giúp học sinh hiểu rõ hơn nội dung bài hoc, hạnh phúc cũng là cảm xúc vui sướng của con người khi được thỏa mãn nhu cầu và lợi ích của mình, của xã hội. Cho nên học sinh chúng ta học tập Hồ Chí Minh để chăm lo xây dựng cho mình và cho xã hội ngày phát triển hơn, hạnh phúc nhiều hơn. + Giáo viên nêu câu hỏi : Câu hỏi: Khi các em được nghe hai đoạn trích trên nói về hạnh phúc của Bác Hồ. Vậy hạnh phúc là gì? + Học sinh trả lời: + Giáo viên kết luận: Hạnh phúc là cảm xúc vui sướng, hài lòng của con người trong cuộc sống khi được đáp ứng, thỏa mãn các nhu cầu chân chính, lành mạnh về vật chất và tinh thần. ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 16 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------+ Cách 2: Giáo viên cũng có thể cho học sinh xem một số hình ảnh về Bác Hồ để học sinh hiểu hơn khái niệm Hạnh phúc. - Luận cương của Lênin theo Người về quê Việt ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 17 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------Lực lượng vũ trang quân khu IV rất hạnh phúc khi được gặp Bác Hồ Bác Hồ sinh hoạt văn nghệ cùng các em thiếu nhi “ Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.” (Trả lời các nhà báo nước ngoài 1-1946) * Chủ đề: Tình yêu hôn nhân và gia đình. Nội dung: Tình yêu ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 18 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên giảng khái niệm tình yêu chân chính trong phần kiến thức hôn nhân gia đình , để làm rõ hơn phần này giáo viên lồng ghép một số đoạn trích Bác Hồ răn dạy như sau: Câu trích 1: “Muốn thuận vợ thuận chồng thì lấy nhau phải thực sự yêu thương nhau” ( Tập 8-HCM Toàn tập) Câu trích 2: “Luật lấy vợ lấy chồng nhắm giải phóng phụ nữ tức là giải phóng phần nữa xã hội. Giải phóng đàn bà đồng thời phải tiêu diệt tư tưởng phong kiến, tư sản trong người đàn ông”. ( Tập 8-HCM Toàn tập) + Giáo viên đặt ra câu hỏi: Qua đoạn trích trên theo em Bác Hồ muốn nói lên điều gì? + Học sinh trả lời. + Giáo viên củng cố: Bác Hồ răn dạy muốn gia đình hạnh phúc và bền vững phải được xây dựng và duy trì trên cơ sở tình yêu chân chính, vợ chồng bình đẳng với nhau, phải được pháp luật công nhận và bảo vệ. Nội dung: Gia đình. - Khi dạy phần trách nhiệm của các thành viên trong gia đình: giữa vợ và chồng, cha mẹ và con, ông bà đối với các chau, anh chị em với nhau. Giáo viên chốt lại để làm rõ hơn về kiến thức bằng lời răn dạy của Bác như sau: “Trong gia đình phải trên kính dưới nhường, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau” ( Tập 9-HCM Toàn tập) 2.1.2. Đối với chương trình lớp 11: * Chủ đề dân chủ xã hội chủ nghĩa - Để làm rõ khái niệm dân chủ giáo viên thể hiện hai câu trích sau của Người. Câu trích 1: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 19 Lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy môn Giáo dục công dân ở trường THPT Phạm Văn Đồng. ------------------------------------------------------------------------------------------Bao nhiêu quyền hạn đều vì dân” ( Tập 5-HCM Toàn tập) Câu trích 2: “Chế độ ta là chế độ dân chủ, tức là nhân dân làm chủ, tức là cán bộ và nhân viên, từ cấp trên đến cấp dưới, đều là đầy tớ của nhân dân, đều phải một lòng một dạ phục vụ nhân dân”. ( Tập 9-HCM Toàn tập) Giáo viên nêu câu hỏi: Em hiểu như thế nào về hai đoạn trích trên? Sau đó giáo viên mời học sinh tra lời, giáo viên củng cố: Bác Hồ chỉ ra cho chúng ta thấy như thế nào là dân chủ, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, đảm bảo dân chủ khiến cho nhân dân ngày càng tham gia đông đảo vào công việc của nhà nước, quyền lực của nhà nước thuộc về nhân dân. Hoặc khi giảng đến phần nội dung cơ bản của dân chủ trong lỉnh vực chính trị. Giáo viên sử dụng công nghệ thông tin hoặc bảng phụ học sinh đã được phân công chuẩn bị trước về những lời răn dạy của Bác Hồ khi nói về dân chủ. Theo Bác Hồ thực hiện đầy đủ dân chủ sẽ khắc phục những sai lầm yếu kém “Làm việc theo cách quan liêu, cái gì cũng dùng mạnh lệnh, ép dân chúng làm. Đóng cửa lại mà đặt kế hoạch, viết chương trình rồi đưa ra cột vào cổ dân chúng, bắt dân chúng theo” ( Tập 4-HCM Toàn tập) Mọi người được hưởng quyền dân chủ Hồ Chí Minh đề nghị “ Cơ quan nào mà trong lúc khai hội, cấp trên để cho cấp dưới nói hết, cái đúng thì nghe cái không đúng thì giải thích, sửa chữa, ở những cơ quan đó mọi người đều hoạt bát mà bệnh thì thầm thì thào cũng hết” ( Tập 9-HCM Toàn tập) Hồ Chí Minh đè ra trách nhiệm của mỗi người cán bộ và nhân dân “ Nhiệm vụ của các đại biểu Quốc hội là về các địa phương báo cáo rõ ràng, ------------------------------------------------------------------------------------------Người thực hiện: Hoàng Thị Ánh Toàn 20