Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Văn học Skkn-một cách đọc - hiểu văn bản trong bài ngữ văn 8...

Tài liệu Skkn-một cách đọc - hiểu văn bản trong bài ngữ văn 8

.DOC
19
7776
100

Mô tả:

Mét c¸ch “®äc hiÓu v¨n b¶n” trong bµI ng÷ v¨n 8 I. §Æt vÊn ®Ò. HiÖn nay viÖc thay s¸ch vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®· vµ ®ang ®îc c¸c thÇy c« thùc hiÖn ®ång bé. MÆc dï cßn cã rÊt nhiÒu ý kiÕn vÒ viÖc thay s¸ch vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, song tõ nh÷ng tr¶i nghiÖm thùc tÕ, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng viÖc thay s¸ch vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®· gióp c¸c em tiÕp xóc ®îc nhiÒu t¸c phÈm hay, míi l¹, cËp nhËt v¬Ý cuéc sèng. Kh«ng nh÷ng thÕ, ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc nãi chung vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n ng÷ v¨n nãi riªng gióp c¸c em biÕt t duy s¸ng t¹o, biÕt ph¸t hiÖn vÊn ®Ò, biÕt nãi lªn nh÷ng suy nghÜ, c¶m nhËn cña riªng m×nh. Mçi giê häc v¨n lµ mét niÒm vui bÊt ngê ®èi víi c¸c em, c¸c em chñ ®éng häc tËp h¬n tríc nhiÒu. NhiÒu h×nh thøc häc tËp ngoµi giê chÝnh kho¸ ®· ®îc tæ chøc, gi¸o viªn ®· quen dÇn víi lèi d¹y theo nguyªn t¾c tÝch cùc, ®· cã nhiÒu s¸ng kiÕn trong viÖc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc trong mäi kh©u cña ho¹t ®éng d¹y häc. Qua nh÷ng n¨m thùc hiÖn ch¬ng tr×nh thay s¸ch vµ ®æi míi ph¬ng ph¸p daþ häc nãi chung vµ m«n Ng÷ V¨n nãi riªng, t«i ®· ®îc dù nhiÒu giê, song ®iÒu t«i cßn b¨n kho¨n lµ mét sè thÇy c« vÉn thuyÕt tr×nh nhiÒu, viÖc cung cÊp kiÕn thøc ®«i khi cßn mang tÝnh chÊt ¸p ®Æt, ®Æc biÖt ë kh©u “®äc – hiÓu v¨n b¶n”. T«i thiÕt nghÜ cã nhiÒu c¸ch ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh nh thùc hiÖn thËt tèt, thËt s¸ng t¹o nguyªn t¾c tÝch hîp v× theo gi¸o s NguyÔn Kh¾c Phi kh¼ng ®Þnh “… xÐt vÒ b¶n chÊt cña viÖc vËn dông triÖt ®Ó nguyªn t¾c Êy kh«ng cho phÐp d¹y häc theo kiÓu m¸y mãc rËp khu«n, nhåi sä mµ lu«n lu«n ®ßi hái sù n¨ng ®éng, sù vËn dông linh ho¹t s¸ng t¹o cña ngêi thÇy”. ChÝnh v× vËy, t«i m¹nh d¹n ®a ra ý kiÕn cña ph¬ng ch©m tÝch hîp trong qu¸ tr×nh øng dông ®ã lµ: “Mét c¸ch “ ®äc – hiÓu v¨n b¶n” trong bµi häc ng÷ v¨n 8”. II. C¬ së lý luËn. Ph¶i nãi r»ng, løa tuæi häc sinh THCS ®Æc ®iÓm t©m sinh lý hÕt søc ®iÓn h×nh. §©y lµ thêi kú qu¸ ®é chuyÓn tõ giai ®o¹n trÎ em sang ngêi lín. Trong giai ®o¹n nµy høng thó cña c¸c em ®· ph¸t triÓn ë møc ®é cao, høng thó vÒ häc tËp ®· ph¸t triÓn vµ ngµy cµng ®Ëm nÐt. §©y lµ mét ®Æc ®iÓm hÕt søc thuËn lîi ®èi víi viÖc gi¶ng d¹y bé m«n V¨n. ViÖc tß mß thÝch thó m«n v¨n kh«ng ph¶i lµ kho¶ng c¸ch xa ®èi víi c¸c em. Bªn c¹nh ®ã ý thøc t lËp vµ kh¶ n¨ng ®µo s©u kh¸m ph¸ nh÷ng nÐt ®Ñp trong cuéc sèng lµ mét u ®iÓm ®iÓn h×nh cña häc sinh bËc THCS. Song song víi nh÷ng u ®iÓm trªn, mét sè em cßn rôt rÌ e ng¹i, ®«i lóc cßn n¶n chÝ, n¶n lßng khi tiÕp cËn víi mét v¨n b¶n khã. VËy lµm thÕ nµo ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n ®ã? Lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt d¹y häc m«n Ng÷ V¨n thËt sù cã hiÖu qu¶ ®Ó thu hót häc sinh say mª häc tËp? Nh chóng ta ®· biÕt, v¨n häc xuÊt ph¸t tõ ®êi sèng, chÝnh v× thÕ v¨n häc rÊt gÇn gòi víi mäi ngêi. Nh÷ng bµi th¬ hay, nh÷ng v¨n b¶n hÊp dÉn ®· gióp cho giê v¨n kh«ng chØ lµ giê häc mµ cßn lµ nh÷ng giê gi¶i trÝ, kh¸m ph¸ biÕt bao ®iÒu kú diÖu cña cuéc sèng con ngêi. §Ó cã giê v¨n nh thÕ th× kh©u “®äc – hiÓu v¨n b¶n” lµ rÊt quan träng ®ßi hái ngêi thÇy chñ ®éng, s¸ng t¹o vµ linh ho¹t khi thiÕt kÕ bµI gi¶ng. III.C¬ së thùc tiÔn Nh chóng ta ®· biÕt “v¨n häc lµ nh©n häc”, “v¨n häc lµ nghÖ thuËt cña ng«n tõ”. ChÝnh v× vËy viÖc häc v¨n kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n, h¬n n÷a trong thêi ®¹i hiÖn nay, m«n ng÷ v¨n kh«ng cßn lµ “®iÓm ®Õn” hÊp dÉn víi c¸c em häc sinh nh c¸c m«n To¸n, Lý, Ho¸, Anh … mÆc dï ®ã lµ mét trong 2 m«n chÝnh chiÕm sè l îng tiÕt kh«ng nhá. Cã nhiÒu häc sinh rÊt ng¹i häc m«n V¨n bëi lý do lµ V¨n viÕt dµi, khã häc, khã thuéc. Cã nh÷ng t¸c phÈm tù sù dµi häc sinh lêi kh«ng ®äc hÕt dÉn têi t×nh tr¹ng m¬ mµng vÒ néi dung, cèt truyÖn, nh©n vËt. Cã nh÷ng bµi th¬ khi häc xong häc sinh kh«ng n¾m ®îc nh÷ng nghÖ thuËt tiªu biÓu, néi dung cña bµi th¬. Nh÷ng lý do trªn khiÕn t©m lý häc sinh ng¹i vµ ch¸n häc m«n V¨n. VËy lµm thÕ nµo ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n ®ã? Lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt d¹y häc m«n Ng÷ V¨n thËt sù cã hiÖu qu¶ ®Ó thu hót häc sinh say mª häc tËp? Nh chóng ta ®· biÕt, v¨n häc xuÊt ph¸t tõ ®êi sèng, chÝnh v× thÕ v¨n häc rÊt gÇn gòi víi mäi ngêi. Nh÷ng bµi th¬ hay, nh÷ng v¨n b¶n hÊp dÉn ®· gióp cho giê v¨n kh«ng chØ lµ giê häc mµ cßn lµ nh÷ng giê gi¶i trÝ, kh¸m ph¸ biÕt bao ®iÒu kú diÖu cña cuéc sèng con ngêi. §Ó cã giê v¨n nh thÕ th× kh©u “®äc – hiÓu v¨n b¶n” lµ rÊt quan träng ®ßi hái ngêi thÇy chñ ®éng, s¸ng t¹o vµ linh ho¹t khi thiÕt kÕ bµI gi¶ng. IV. C¸c gi¶I ph¸p Nh chóng ta ®· biÕt, trong ba ph©n m«n cña ng÷ v¨n th× t¸c phÈm v¨n häc chiÕm vÞ trÝ quan träng. Trong s¸ch gi¸o khoa phÇn V¨n häc ®îc biÓu hiÖn b»ng c¸c v¨n b¶n. Khi häc tËp häc sinh ph¶i “®äc – hiÓu v¨n b¶n”. VËy “®äc - hiÓu v¨n b¶n” lµ g×? Kh¸i niÖm “®äc - hiÓu v¨n b¶n” kh«ng diÕn t¶ hµnh ®éng t¸ch rêi ®äc vµ hiÓu. “§äc - hiÓu v¨n b¶n” lµ ho¹t ®éng ®äc v¨n mét c¸ch nghiªm tóc cã nghiÒn ngÉm, c¶m xóc, tëng tëng vµ liªn tëng. B¶n chÊt ®äc – hiÓu lµ t×m hiÓu ph©n tÝch ®Ó chiÕm lÜnh v¨n b¶n b»ng nhiÒu ph¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc v¨n, trong ®ã ph¬ng ph¸p d¹y häc v¨n b»ng hÖ thèng c©u hái c¶m thô v¨n b¶n ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc ®èi tho¹i sÏ lµ h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p chñ ®¹o. C¸c t¸c gi¶ trong Ng÷ V¨n 6 tËp mét s¸ch gi¸o viªn ®· lý gi¶I nh sau “ kh¶ n¨ng ®äc – hiÓu (bao gåm c¶ c¶m thô) mét t¸c phÈm v¨n ch¬ng lÖ thuéc kh«ng Ýt vµo viÖc cã thÓ tr¶ lêi ®îc hay kh«ng nh÷ng c©u hái ®Æt ra ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau. Møc thÊp nhÊt lµ chØ cÇn sö dông nh÷ng th«ng tin cã ngay trong v¨n b¶n. §ã lµ trêng hîp c©u tr¶ lêi s½n cã trong bµi chØ míi biÕt ®äc trªn dßng. Møc cao h¬n lµ buéc ph¶i suy nghÜ vµ sö dông nh÷ng th«ng tin trong bµi. §ã lµ trêng hîp ph¶i suy nghÜ ra c©u tr¶ lêi, lµ tr×nh ®é ®· biÕt ®äc gi÷a dßng. Cao h¬n lµ yªu cÇu kh¸i qu¸t, liªn hÖ gi÷a nh÷ng c¸i mµ häc sinh ®· ®äc víi thÕ giíi bªn ngoµi ®ã lµ tr×nh ®é vît ra khái dßng ®Ó ®äc v¨n b¶n. Kh¸m ph¸ v¨n b¶n theo híng Êy th× häc sinh kh«n chØ høng thó hiÓu s©u v¨n b¶n mµ cßn liªn hÖ ®îc mét c¸ch sinh ®éng tù nhiªn víi nh÷ng vÊn ®Ò trong cuéc sèng. Nh vËy “®äc - hiÓu v¨n b¶n” ®ßi hái ngêi ph¶i cã th¸i ®é chñ ®éng tÝch cùc vµ s¸ng t¹o trong ®äc v¨n. C¸c v¨n b¶n ®îc häc trong ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 8 bao gåm: 1.Mét sè truyÖn ViÖt Nam 1930 – 1945 - T«i ®i häc (Thanh TÞnh) - Trong lßng mÑ (trÝch “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” – Nguyªn Hång) 2.Mét sè truyÖn níc ngoµi - C« bÐ b¸n diªm (An - ®Ðc – xen) - §¸nh nhau víi cèi xay giã (trÝch “§«n-ki-h« tª” – XÐc-van-tÐc) - ChiÕc l¸ cuèi cïng (OHen-ri) Hai c©y phong (Ai-man-tèp) 3.Mét sè v¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh giµu yÕu tè biÓu c¶m. - C¶m t¸c vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng (Phan Béi Ch©u) - §Ëp ®¸ ë C«n L«n (Phan Ch©u trinh) - Muèn lµm th»ng cuéi (T¶n §µ) - ¤ng §å (Vò §×nh Liªn) - Hai ch÷ níc nhµ (¸ Nam TrÇn TuÊn Kh¶i) - Nhí rõng (ThÕ L÷) - Quª h¬ng (TÕ Hanh) - Khi con tó hó (Tè H÷u) - Tøc c¶nh P¸c Bã, ng¾m tr¨ng (Hå ChÝ Minh) 4. Mét sè t¸c phÈm nghÞ luËn - ChiÕu dêi ®« (Lý C«ng UÈn) - HÞch tíng sÜ (TrÇn Quèc TuÊn) - Níc §¹i ViÖt (NguyÔn Tr·i) - Bµn luËn vÒ phÐp häc (NguyÔn ThiÕp) - ThuÕ m¸u (Hå ChÝ Minh) - §i bé ngao du 5.Mét sè ®o¹n trÝch kÞch: ¤ng Guèc-danh mÆc lÔ phôc 6.Mét sè v¨n b¶n nhËt dông: Th«ng tin vÒ tr¸i ®Êt n¨m 2000. ¤n dÞch thuèc l¸, gi¸o dôc ch×a kho¸ trong t¬ng lai. Víi c¸c lo¹i v¨n b¶n trªn, kü n¨ng “®äc - hiÓu v¨n b¶n” cÇn ®¹t tíi møc ®é sau: 1.BiÕt ®äc thÇm, ®äc thµnh tiÕng cã diÔn c¶m. 2. BiÕt chän ®äc h÷ng ®o¹n v¨n b¶n cã minh häa cho c¸c nhiÖm vô häc tËp mét c¸ch chÝnh x¸c, tèc ®é võa ph¶i, ®óng víi néi dung v¨n b¶n. 3. BiÕt ®äc nhanh c¸c ®o¹n v¨n b¶n, ng÷ liÖu cã nh÷ng c¸ch dïng tõ ng÷ vµ cÊu tróc c©u phøc t¹p víi n¨ng lùc ph¸n ®o¸n ng«n ng÷ nhanh nh¹y. 4. BiÕt ®Æt c©u hái cho m×nh hoÆc cho ngêi kh¸c ®Ó hiÓu môc ®Ých v¨n b¶n vµ c¸c yªu cÇu cña néi dung häc tËp. 5. BiÕt tãm t¾t, chia ®o¹n, x¸c ®Þnh chñ ®Ò, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n vµ biÕt ®Æt tªn cho ®o¹n v¨n 6. BiÕt nhËn ra c¸c c©u v¨n, ®o¹n v¨n hay, cã néi dung s©u s¾c vµ hiÓu ®îc nghÜa, vai trß vµ t¸c dông cña cac tõ ng÷, c©u then chèt, c¸c biÖn ph¸p nghÖ thu¹t trong ®o¹n v¨n ®ã. 7. Nhí chÝnh x¸c mét sè c©u, ®o¹n vµ v¨n b¶n hay, th¬ hay biÕt b×nh gi¸ chi tiÕt nghÖ thuËt trong c¸c v¨n b¶n. 8. §äc vµ hiÓu ®îc c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c nhau vµ ®Æc ®iÓm thÓ lo¹i, th¸i ®é, t×nh c¶m vµ t tëng cña t¸c gi¶. 9. X¸c ®Þnh ®îc c¸c hÖ thèng luËn ®iÓm vµ tuyÕn lËp luËn trong c¸c v¨n b¶n qua viÖc tæng kÕt c¸c t¸c phÈm tù sù, tr÷ t×nh, nghÞ luËn, nhËt dông vµ sù kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, lËp luËn, thuyÕt minh trong mét sè t¸c phÈm qua viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c kh¸i niÖm: Lo¹i, thÓ lo¹i, ®Æc ®iÓm cña truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt vµ thÓ hiÖn ®¹i. Nh vËy "§äc - HiÓu v¨n b¶n" ®· thùc hiÖn ph¬ng ch©m tÝch hîp. HS vËn dông ®îc kü n¨ng, hiÓu bݪt vÒ mét ph©n m«n nµy vµo viÖc häc tËp ph©n m«n kh¸c. Trong thùc tÕ, rÊt hiÕm nh÷ng v¨n b¶n chØ dïng mét ph¬ng thøc biÓu ®¹t mµ mét trong nh÷ng träng t©m cña phÇn tËp lµm v¨n lµ d¹y cho häc sinh biÕt ph©n tÝch, biÕt thùc hiÖn sù kÕt hîp c¸c ph¬ng thøc Êy. ChÝnh ®iÒu ®ã ®· t¹o ra mét trêng tÝch hîp v« cïng réng lín. C¸c c©u híng dÉn "§äc - HiÓu v¨n b¶n" trong SGK ®· t¹o ra c¬ chÕ cho sù tÝch hîp Êy. §iÒu quan träng lµ gi¸o viªn cÇn thùc sù n¨ng ®éng, biÕt vËn dông linh ho¹t vµ khi cÇn vÉn cã thÓ t¹o ra nh÷ng t×nh huèng tÝch hîp míi. ViÖc ®äc hiÓu, ph©n tÝch, b×nh gi¸ c¸c lo¹i v¨n b¶n sÏ gióp HS cã ®iÒu kiÖn tèt h¬n c¸c néi dung lµm v¨n tù sù, thuyÕt minh vµ nghÞ luËn. Ho¹t ®éng "§äc - HiÓu v¨n b¶n" gióp HS qua viÖc ®äc ®óng sÏ c¶m nhËn vµ hiÓu ®óng nh÷ng th«ng tin, hiÓn ng«n vµ hµm ng«n trong v¨n b¶n. NÕu quan niÖm v¨n b¶n lµ sù tæng hîp cña 3 cÊu tróc: CÊu tróc ng«n ng÷, cÊu tróc h×nh tîng vµ cÊu tróc ý nghÜa th× ®èi víi HS líp 8 thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng "§äc - HiÓu v¨n b¶n" cã nghÜa lµ HS ph¶i n¾m vµ lý gi¶i ®îc mèi liªn hÖ cña 3 líp cÊu tróc nµy kh«ng chØ trªn ph¬ng diÖn cña tõ ng÷, c©u ch÷, nhÞp ®iÖu mµ cßn hiÓu ®îc gi¸ trÞ iÓu ®¹t vµ biÓu c¶m cña ng«n tõ nh lµ ph¬ng tiªn ®Ó thÓ hiÖn h×nh tîng nghÖ thuËt, hiÓu ®îc nh÷ng quan ®iÓm, t tëng vÒ con ngêi, vÒ thêi ®¹i, vÒ ý tëng gi¸o dôc cña t¸c gi¶ göi g¾m trong v¨n b¶n §èi víi mét sè tryÖn níc ngoµi trong SGK ng÷ v¨n 8 th× ®ã lµ nh÷ng v¨n b¶n tù sù tiªu biÓu cã lèi kÓ chuyÖn hÊp dÉn, néi dung giµu tÝnh nh©n ®¹o. c¸c v¨n b¶n nµy ®îc häc song song víi c¸c néi dung lµm v¨n, ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m còng lµ do dông ý d¹y tÝch h¬p cña c¸c t¸c gi¶ nh»m gióp HS cã c¸i nh×n toµn diÖn h¬n vÒ sù biÕn ho¸ cña tù sù còng nh sù ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m... trong v¨n tù sù. ë ®ã cã sù ®éc ®¸o vÒ c¸ch t¹o dùng t×nh huèng truyÖn, c¸ch s¾p xÕp t×nh tiÕt, tr×nh tù kÓ, c¸ch kh¾c ho¹ nh©n vËt, c¸ch chän ng«i kÓ, lêi kÓ.... trong gi¸o ¸n míi, ho¹t ®éng "§äc - HiÓu v¨n b¶n" cã thÓ ®îc tiÕn hµnh tuÇn tù theo 3 híng nh»m vµo c¸c néi dung cña v¨n b¶n, ®ã lµ - §äc hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n - §äc - HiÓu néi dung v¨n b¶n - §äc-hiÓu ý nghØa v¨n b¶n 1-Ho¹t ®éng ®äc-hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n §©y lµ ho¹t ®éng tiÕp nhËn c¸c dÊu hiÖu c¬ b¶nvÒ thÓ lo¹i cña v¨n b¶n. mçi v¨n b¶n ®îc t¹o ra chñ yÕu tõ mét ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo ®ã t¬ng øng víi c¸c ph¬ng thøcph¶n ¸nh b»ng nghÖ thuËt nh tù sù hoÆc tr÷ t×nh .§ång thêi mçi v¨n b¶n tån t¹i trong mét kiÓu d¸ng thÓ nµo ®ã nh truyÖn, ký , th¬.... Lo¹i h×nh cña v¨n b¶n quy ®Þnh tÝnh chÊt néi dung cña v¨n b¶n, trong khi thÓ cña nã quy ®Þnh tÝnh chÊt h×nh thøc cña v¨n b¶n. Tõ ®ã tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng "§äc - HiÓu v¨n b¶n" sÏ ®îc quy ®inh theo nguyªn t¾c: §äc - HiÓu v¨n b¶n phï hîp cvíi ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i v¨n b¶n. ®iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc "§äc - HiÓu v¨n b¶n" ë mçi thÓ lo¹i kh¸c nhau. ë v¨n b¶n tù sù, ®äc ®Ó n¾m ch¾c chuçi c¸c sù viÖc sung quanh nh©n vËt ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ tÝnh chÊt x· héi cña sù viÖc vµ nh©n vËt. ë v¨n b¶n tr÷ t×nh- BiÓu c¶m th× ®äc ®Ó ®ång c¶m víi nçi niÒm cña con ngêi. Cßn trong v¨n b¶n nghÞ luËn th× ®äc ®Ó n¾m b¾t c¸c t tëng cña t¸c gi¶ qua hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø. ChÝnh v× vËy "§äc - HiÓu cÊu tróc v¨n b¶n" ®îc coi lµ khëi ®iÓm cña qu¸ tr×nh "§äc - HiÓu v¨n b¶n", nã sÏ t¹o c¬ héi tÝch hîp râ rÖt gi÷a v¨n, tËp lµm v¨n, më luång m¹ch cho ho¹t ®éng, t×m hiÓu s©u v¨n b¶n ®ång thêi rÌn luyÖn kiÕn thøc vµ kü n¨ng nhËn biÕt c¸c kiÓu lo¹i v¨n b¶n. 2. Ho¹t ®éng: §äc - hiÓu néi dung v¨n b¶n §©y lµ ho¹t ®éng ®i sau vµo v¨n b¶n nh»m ph¸t hiÖn, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ v¨n b¶n tõ c¸c chi tiÕt næi bËt. Néi dung v¨n b¶n bao gåm néi dung ®êi sèng vµ h×nh thøc thÓ hiÖn. néi dung cña c¸c t¸c phÈm v¨n häc kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ néi dung ®êi sèng mµ lµ ®êi sèng ®îc tæ chøc trong c¸c t¸c phÈm theo nh÷ng c¸ch thøc cña nghÖ thuËt ng«n tõ. c¸i chÕt khñng khiÕp vµ ®au th¬ng cña mét l·o n«ng nghÌo hiÖn lªn thËt sinh ®éng vµ c¶m ®éng trong lêi v¨n miªu t¶ tØ mØ víi v« sè tõ l¸y, tõ tîng h×nh vµ tõ tîng thanh ë phÇn kÕt truyÖn "L·o H¹c" cña Nam Cao. Kh«ng cã néi dung nµo n»m ngoµi h×nh thøc cña t¸c phÈm. Nh vËy thùc chÊt cña viÖc ®äc hiÓu néi dung v¨n b¶n lµ sù ph¸t hiÖn ph©n tÝch chiÕm lÜnh c¸c thµnh phÇn néi dung v¨n b¶n trong c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc cña nã 3. Ho¹t ®éng ®äc - hiÓu ý nghÜa v¨n b¶n lµ ho¹t ®éng cuèi cïng cña mét qu¸ tr×nh ®äc hiÓu v¨n b¶n. lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c ph¶m chÊt næi tréi cña kÕt cÊu néi dung h×nh thøc cña v¨n b¶n. HiÓu v¨n lµ hiÓu ®îc c¸ch lµm, c¸ch kh¸m ph¸ ®êi sèng cña t¸c gi¶. HiÓu v¨n cßn cã nghÜa lµ c¶m nhËn vÎ ®Ñp cña ng«n tõ, h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu thÓ lo¹i cña v¨n b¶n . "§äc - HiÓu ý nghÜa v¨n b¶n" cßn më réng tíi mét ph¬ng diÖn ngoµi v¨n b¶n, ®iÒu mµ lý luËn gäi lµ c¸p ®é ®äc vît ra khái dßng. Ch¼ng h¹n cã thÓ ®äc trong v¨n b¶n "Trong lßng mÑ" ng÷ v¨n líp 8 tËp 1, mét t×nh yªu ®au ®ín, trong s¸ng bÒn bØ cña bÐ Hång dµnh cho mÑ lµ bµi ca thiªng liªng cña t×nh mÉu tö, nhng còng lµ h×nh ¶nh cña tuæi th¬ cay ®¾ng, tñi cùc cña mét nhµ v¨n yªu th¬ng v« h¹n nh÷ng cuéc ®êi khèn khæ- nhµ v¨n Nguyªn Hång. ë Ho¹t ®éng nµy cã c¬ héi tÝch hîp c¶ 3 ph©n m«n V¨n - TËp lµm v¨n - TiÕng viÖt IV. Gi¸o ¸n minh ho¹ TuÇn 8. Bµi 8 TiÕt 29- 30 V¨n b¶n: ChiÕc l¸ cuèi cïng (TrÝch - O.Hen-ri) A. môc tiªu cÇn ®¹t 1. KiÕn thøc: Gióp HS c¶m nhËn ®îc tõ v¨n b¶n: - T×nh yªu th¬ng cao c¶ gi÷a nh÷ng con ngêi lao ®éng nghÌo khæ, thÊy ®îc nghÖ thuËt ch©n chÝnh lµ nghÖ thu¹t v× sù sèng con ngêi. - C¸ch kÕt thóc truyÖn theo kiÓu ®¶o ngîc t×nh huèng hai lÇn ®· g©y bÊt ngê vµ høng thó cho ngêi ®äc - Sù kÕt hîp gi÷a c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trªnnÒn tù sù lµ ®Æc ®iÓm cña ph ¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n nµy 2. Kü n¨ng: RÌn kü n¨ng ®äc, kü n¨ng tãm t¾t truyÖn, ph©n tÝch nh©n vËt 3. Th¸i ®é: gi¸o dôc t×nh yªu th¬ng con ngêi, t×nh yªu nghÖ thuËt, cã ý thøc ®a yÕu tè biÓu c¶m, miªu t¶ khi lµm v¨n tù sù. B. ChuÈn bÞ: ThÇy: Tranh minh ho¹ "ChiÕc l¸ cuèi cïng" - B¶ng phô B¶ng 1: C©u nµo nãi vÒ viÖc mµ cô B¬-Men ®· lµm cho Gi«n - Xi trong ®o¹n trÝch a. Cô sî sÖt nh×n thÊy day thêng xu©n ®ang rông dÇn hÕt l¸. b. Trong ®ªm ma tuyÕt cô ®· vÏ chiÕc l¸ cuèi cïng trªn têng c. Cô ®· m»ng Gi«n - Xi kh«ng ®îc cã ý nghÜ ví vÈn d. C¶ a,b,c ®Òu ®óng B¶ng 2: T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng kÓ l¹i sù viÖc cô B¬- men vÏ chiÕc l¸ cuèi cïng mét c¸ch trùc tiÕp ? a. V× Xiu muèn tù m×nh kÓ viÖc ®ã cho Gi«n-xi nghe . b. V× nhµ v¨n muèn t¹o cho nh©n vËt vµ ngêi ®äc sù bÊt ngê lµm næi bËt ®øc hi sinh , tÊm lßng vÞ tha cña cô B¬ -men. c. V× ®ã lµ viÖc kh«ng quan träng. d. V× ®ã lµ viÖc ngÉu nhiªn x¶y ra , nhµ v¨n kh«ngdù tÝnh tríc Trß: §äc kü v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong SGK C. TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng. 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò. Ph©n tÝch mÆt tÝch cùc vµ mÆt h¹n chÕ cña nh©n vËt §«n-ki-h«-tª trong ®o¹n trÝch” §¸nh nhau víi cèi xay giã”cña nhµ v¨n XÐc –van –tÐc. 3. Giíi thiÖu bµi míi: Theo tiÕn sÜ NguyÔn V¨n §êng th× : Trªn ®êi hiÕm g× nghÞch lý o¸i o¨m ! Cã c¸i thËt lµm ngêi ta ®au ®ín, hÐo mßn råi chÕt lôi. Nhng l¹i cã c¸i gi¶ an ñi ,n©ng ®ì t©m hån nh mét liÒu thuèc thËp toµn ®¹i bæ. H×nh ¶nh chiÕc l¸ thêng xu©n trong truyÖn ng¾n lõng danh “ chiÕc l¸ cuèi cïng” cña nhµ v¨n Mü O.Henri lµ mét trong nh÷ng liÒu thuèc ®ã. ë ®©y con ngêi ®îc håi sinh nhê mét t×nh yªu ®îc ®Òn ®¸p , ®· tho¸t ®îc ¸c bÖnh bëi mét x¸c tÝn m·nh liÖt. ChiÕc l¸ ®ã nh thÕ nµo mµ l¹i cã søc m¹nh ®Õn nh vËy? B. TiÕn tr×nh tæ chøc bµi d¹y Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn ®äc vµ t×m hiÓu chó thÝch: Híng dÉn c¸ch ®äc: Ph©n biÖt lêi kÓ, t¶ cña nhµ v¨n víi lêi nh©n vËt. Lêi cña Xiu khi kÓ vÒ c¸i chÕt cña cô B¬-men ®äc giäng rng rng nghÑn ngµo. Gäi HS ®äc *TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? Nh©n vËt nµo ®îc kÓ ®Õn nhiÒu nhÊt? Nh©n vËt nµo quan träng gãp phÇn t¹o nªn chñ ®Ò cña truyÖn? *X¸c ®Þnh c¸c sù viÖc trong ®o¹n trÝch? *Dùa vµ nh©n vËt vµ c¸c sù viÖc, kÓ tãm t¾t ®o¹n trÝch. *Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ O.Henri? *truyÖn s¸ng t¸c kho¶ng thêi gian nµo? VÞ trÝ ®o¹n trÝch? Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn t×m hiÓu néi dung v¨n b¶n: I.§äc – chó thÝch 1.§äc -3 HS ®äc tiÕp nèi – HS kh¸c nhËn xÐt c¸ch ®äc. -3 HS ®äc tiÕp nèi – HS kh¸c nhËn xÐt c¸ch ®äc. 2.kÓ tãm t¾t -Gåm 3 nh©n vËt: Xiu. Gi«n –xi vµ B¬-men (ngoµI ra cßn B¸c sÜ) -Gi«n-xi ®îc nh¾c nhiÒu nhÊt. -B¬-men (chiÕc l¸ cuèi cïng) gãp phÇn t¹o nªn chñ ®Ò cña truyÖn. -3 sù viÖc: +Gi«n-xi ®îi c¸i chÕt +Gi«n-xi vît qua c¸i chÕt +C¸i chÕt cña cô B¬-men vµ bÝ mËt cña chiÕc l¸ cuèi cïng. -1 HS kÓ tãm t¾t -1 HS nhËn xÐt, GV bæ xung. -T¸c gi¶: 1862 – 1910, nhµ v¨n Mü chuyªn viÕt truyÖn ng¾n. -TruyÖn cña «ng nhÑ nhµng, to¸t lªn tinh thÇn nh©n ®¹o, yªu th¬ng ngêi nghÌo khæ rÊt c¶m ®éng. -TruyÖn s¸ng t¸c kho¶ng cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX. -§o¹n trÝch chiÕm kho¶ng 11/4 3.Chó thÝch a. T¸c gi¶ (1862 – 1910) -Lµ nhµ v¨n Mü chuyªn viÕt truyÖn ng¾n. b.T¸c phÈm: *truyÖn ®îc kÓ theo ng«I thø mÊy? phÇn cuèi t¸c phÈm. T¸c dông cña ng«i kÓ? - VÞ trÝ ®o¹n trÝch: chiÕm h¼n ®o¹n cuèi t¸c phÈm. *V¨n b¶n sö dông ph¬ng thøc biÓu -Ng«i kÓ: ng«i thø 3 –T¹o cho II.T×m hiÓu v¨n b¶n: ®¹t nµo? sù viÖc mang tÝnh chÊt kh¸ch quan. *Dùa vµo phÇn ch÷ in nhá, giíi -Ph¬ng thóc biÓu ®¹t: tù sù kÕt thiÖu mét vµI nÐt cô thÓ vÒ cô B¬- hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m. men. 1.KiÖt t¸c cña cô B¬men. *Em hiÓu thÕ nµo lµ mét kiÖt t¸c? (KiÖt t¸c lµ g×?) *ë ®Çu ®o¹n trÝch ta thÊy Xiu vµ B¬-men ngã ra ngoµi cöa sæ nh×n d©y Thêng Xu©n, em thÊy cô B¬men cã th¸i ®é g×? -§©y lµ b¶n dÞch song ta vÉn cÇn lu ý “Thêng Xu©n” cßn cã n¬I gäi lµ “Trêng Xu©n” *Em h·y tëng tîng ra lêi ®éc tho¹i cña cô B¬ - men lóc nµy. B¶ng phô 1: §a ra cho häc sinh quan s¸t. -Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi. +Theo em cô ®· vÏ trong hoµn c¶nh -lµ mét ho¹ sÜ nghÌo, kiÕm tiÒn b»ng c¸ch ngåi lµm mÉu vÏ cho c¸c ho¹ sÜ trÎ. - M¬ íc vÏ mét kiÖt t¸c nhng 40 n¨m nay cha thùc hiÖn. -KiÖt t¸c lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt ®Æc s¾c ®· ®îc c«ng nhËn… - Sî sÖt khi thÊy d©y thêng xu©n ®ang rông dÇn hÕt l¸. *H/S th¶o luËn theo nhãm: Tù béc lé: VD “cã lÏ thêi tiÕt thÕ nµy th× ®ªm nay chiÕc l¸ sÏ rông. Ta ph¶i lµm g× ®Ó cøu con bÐ téi nghiÖp. µ ta cã c¸ch råi… nÕu nh chiÕc l¸ cuèi cïng cha rông…” *Ho¹t ®éng chung c¶ líp. B.ViÖc cô b¬-men lµm cho Gi«n-xi vÏ chiÕc l¸ cuèi cïng trong ®ªm ma tuyÕt l¹nh lÏo. -cô vÏ ©m thÇm, lÆng lÏ b»ng chøng lµ: “Ngêi ta t×m thÊy chiÕc thang … trén lÉn…” -Yªu th¬ng lo l¾ng hÕt lßng ChiÕc l¸ cuèi cïng ®îc vÏ trong ®ªm ma tuyÕt phò phµng. -ThÓ hiÖn t×nh th¬ng nµo? Cô cã nãi viÖc lµm cña m×nh víi ai kh«ng? Chi tiÕt nµo nãi lªn ®iÒu ®ã? +Th¸I ®é vµ vÞªc lµm cña cô B¬men gióp em hiÓu g× vÒ t×nh c¶m cña cô ®èi víi Gi«n-xi? cho sè phËn cña Gi«n-xi +H/S quan s¸t b¶ng phô 2. th¶o luËn nhãm, lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm trªn giÊy. -§¹i diÖn lªn lµm trªn b¶ng phô. +T¹o cho nh©n vËt vµ ngêi ®äc bÊt ngê, lµm næi bËt ®øc hy sinh vµ lßng vÞ tha cña B¬-men. -NghÖ thuËt kÓ chuyÖn ®¶o lén thêi gian. yªu b¸c lµ: - §øc hy sinh vµ lßng vÞ tha cao quý cña cô B¬-men. - Bøc vÏ lµ mét kiÖt t¸c, lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt híng tíi con ngêi +T¹i sao t¸c gi¶ kh«ng trùc tiÕp miªu t¶ viÖc cô B¬-men vÏ chiÕc l¸ nh thÕ nµo mµ ®îi ®Õn dßng cuèi cña truyÖn míi cho b¹n ®äc biÕt qua lêi cña Xiu? -Gäi ®¹i diÖn häc sinh lµm trªn -Xiu nhËn xÐt: “®ã lµ mét kiÖt b¶ng phô sau khi thu giÊy. t¸c” ®ã lµ nhËn xÐt hoµn toµn + Em h·y nhËn xÐt nghÖ thuËt cña ®óng. c¸ch kÓ chuyÖn Êy? -V× nã gièng nh thËt ®Õn nçi 2 ho¹ sÜ thËt còng kh«ng nhËn ra. + PhÇn cuèi truyÖn t¸c gi¶ ®Ó cho - Nã ra ®êi trong hoµn c¶nh Xiu nhËn xÐt vÒ bøc vÏ nh thÕ nµo? kh¾c nghiÖt cña mét t×nh yªu em cã ®ång ý víi ý kiÕn ®ã kh«ng? th¬ng m¹nh mÏ vµ sù hy sinh B×nh: cao thîng. Bøc vÏ lµ mét kiÖt t¸c bëi nã ®· cøu - Nã thæi vµo t©m hån Gi«n – sèng mét con ngêi. §Ó hoµn thµnh xi h¬i Êm vµ nghÞ lùc, gióp c« nã ngêi ho¹ sÜ kh«ng chØ dïng bót vît qua c¸i chÕt trë vÒ sù sèng. l«ng, bét mµu mµ b»ng c¶ t×nh yªu th¬ng, ®øc hi sinh cao quý. Cô ®· - Cô kh«ng hÒ nghÜ nh vËy mµ -T¸c phÈm mang gi¸ ®¸nh ®æi c¶ m¹ng sèng cña m×nh ®Ó chØ ®¬n gi¶n lµ may ra cã thÓ trÞ nh©n v¨n l¬n lao. giµnh l¹i sù sèng cho Gi«n –Xi. cøu ®îc c« bÐ Gi«n-xi ®¸ng th+ Theo em khi vÏ chiÕc l¸ cuèi ¬ng. cïng, cô B¬-men cã nghÜ ®Õn viÖc - §iÒu ®ã cµng lµm t¨ng thªm m×nh ®ang lµm nghÖ thuËt, ®ang gi¸ trÞ nh©n v¨n cña t¸c phÈm. thùc hiÖn c«ng tr×nh ®Ó cã lu danh hËu thÕ kh«ng? §iÒu dã cã ý nghÜa g×? B×nh: Cô B¬-men trë thµnh ngêi ch©m ngßi, ngêi kh¬i nguån lµm rùc lªn ngän löa t×nh yªu cuéc sèng vÜnh cöu cho Gi«n-xi nhng chÝnh nã ®· ®Çy nhanh ngêi s¸ng t¹o ra nã vÒ câi h v«. c¸i nghÜa cö Êy cña cô B¬men chÝnh lµ mét kiÖt t¸c; kh«ng cã bè côc, ®êng nÐt, s¾c mµu nhng thËt kú diÖu vµ bÊt diÖt. + Theo em qua h×nh ¶nh chiÕc l¸ vÏ trªn têng vµ c¸ch s¸ng t¸c ©m thÇm cña cô B¬-men, nhµ v¨n muèn nãi ®iÒu g× víi chóng ta? GV cã thÓ híng dÉn häc sinh liªn hÖ ®Õn c¸c nhµ v¨n ViÖt Nam qua “L·o H¹c”, “Trong lßng mÑ”. -Nhµ v¨n muèn ca ngîi t×nh yªu th¬ng, tÊm lßng vÞ tha cña nh÷ng con ngêi nghÌo khæ trªn ®Êt Mü nãi riªng, trªn mäi miÒn tr¸i ®Êt nãi chung -NghÖ thuËt ch©n chÝnh ph¶ihíng tíi con ngêi vµ v× con ngêi. -VD: “Nhng « k×a!” “ngµ h«m ®ã tr«i qua … kiÓu Hµ Lan…”  gióp ngêi ®oc thÊy râ thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt vµ chiÕc l¸ cuèi cïng ®ang hÐo tµn, theo quy luËt t nhiªn nã sÏ rông – lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. + T×m c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu ThÊy ®îc sù dòng c¶m trêng c¶m, trong v¨n b¶n c¸c yÕu tè ®ã ®· tån cña chiÕc l¸. gióp nhµ v¨n hoµn thµnh xuÊt s¾c h×nh tîng nghÖ thuËt “chiÕc l¸ cuèi -Sî sÖt ngã ra ngoµi cöa sæ cïng “ nh thÕ nµo? nh×n d©y thêng xu©n ®ang rông “tÝch hîp víi tËp lµm v¨n” 2.T×nh yªu th¬ng cña dÇn hÕt l¸ mµ ch¼ng biÕt nãi Xiu. n¨ng g×. -Khi nghe Gi«n-xi ra lÖnh kÐo mµnh lªn, Xiu lµm theo mét c¸ch ch¸n n¶n gÇn nh tuyÖt väng. + H·y t×m nh÷ng chi tiÕt nãi lªn -Cè hÕt søc ch¨m sãc Gi«n-xi: th¸i ®é vµ viÖc lµm cña Xiu dµnh nÊu ch¸o, pha s÷a, mêi b¸c cho Gi«n-xi.? Nh÷ng chi tiÕt Êy ®· sÜ… nãi lªn t×nh c¶m g× cña Xiu ®èi víi ThÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng, ch¨m Gi«n –Xi. sãc Gi«n-xi nh ®èi víi ®øa em ruét thÞt Lóc ®Çu Xiu kh«ng hÒ biÕt sù thËt ®ã. v× vËy mµ khi Gi«n-xi b¶o kÐo mµnh lªn, c« ®· “lµm theo mét c¸ch ch¸n n¶n” sau ®ã cßn “cói khu«n mÆt hèc h¸c” xuèng ngêi bÖnh nãi lêi n·o nuét. Xiu liÖu cã biÕt sù thËt vÒ chiÕc l¸ cuèi cïng ngay tõ ®Çu kh«ng? Chi -T©m tr¹ng ng¹c nhiªn kh«ng tiÕt nµo gióp em biÕt ®iÒu ®ã ngê chiÕc l¸ cuèi cïng cßn trªn cµnh trong hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt Êy. -§ã lµ t©m tr¹ng cña Gi«n-xi vµ Xiu +C©u v¨n “nhng «k×a ®· diÔn t¶ t©m HS th¶o luËn: tr¹ngg× cña ai” Cã thÓ ngay khi kÐo mµnh lªn lÇn thø nhÊt, c« ®· ®Õn ®ã xem thùc h ra sao vµ c« ®· dÊu sù thËt ®ã víi Gi«n-xi. -TruyÖn sÏ bít hÊp dÉn v× Xiu kh«ng bÞ bÊt ngê vµ kh«ng lµm vËy theo em Xiu biÕt sù thËt vµo næi bËt ®îc t©m tr¹ng lo l¾ng lóc nµo? T¹i sao c« l¹i b×nh tÜnh khi thÊm ®îm t×nh yªu cña xiu. lÇn thø 2 Gi«n-xi b¶o kÐo mµnh lªn? *C¸ch kÓ chuyÖn, ng¾t ®o¹n, ®¶o ngîc thêi gian lµm næi bËt vai trß ngêi chÞ cña Xiu víi Gi«n-xi: Giµu -NÕu Xiu biÕt tríc ý ®inh cña cô lßng yªu th¬ng, cã B¬-men th× truyÖn cã bít søc hÊp Lµm cho nh©n vËt trë nªn tinh tÊm lßng vÞ tha cao dÉn kh«ng v× sao? tÕ, vai trß ngêi chÞ cña Xiu c¶. cµng thªm næi bËt. -GV: Cho ®Õn hai, ba ngµy sau khi ch¾c ch¾n Gi«n-xi khái bÖnhXiu míi khoan thai kÓ vÒ sù thËt cña Giäng kÓ thñ thØ, t©m t×nh nh chiÕc l¸ dòng c¶m. mét lµn h¬i Êm, dÞu dµng gi÷a +VËy c¸ch ng¾t ®o¹n, ®¶o ngîc thêi gian nh thÕ cã t¸c dông g×. GV: Cïng víi nh©n vËt B¬-men, Xiu ®· gãp nh÷ng mµu s¾c nhá nhÑ, trong s¸ng lµm ®Ñp thªm bøc tranh t×nh ngêi bao la, kú diÖu. +Khi kh¾c ho¹ nh©n vËt Xiu, nhµ v¨n ®· sö dông giäng kÓ nh thÕ nµo? HiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña giäng kÓ Êy? ®ªm ®«ng gi¸ buèt _ BÞ bÖnh nÆng, nghÌo, mang t©m tr¹ng yÕu ®èi gÇn nh bÊt lùc tríc bÖnh tËt. C« chØ tr«ng ®îi chiÕc l¸ cuèi cïng cña c¸i d©y leo giµ cçi kia rông xuèng th× c« l×a ®êi +Em h·y nh¾c l¹i hoµn c¶nh sèng _ Ch¸n n¶n, mÖt mái vµ tuyÖt 3.DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n _xi? väng bu«ng xu«i cña Gi«n-xi +Suy nghÜ cña Gi«n_xi:”khi chiÕc l¸ cuèi cïng rông …sÏ chÕt” gióp em hiÓu g× vÒ t©m tr¹ng cña Gi«nxi? -Ch¸n n¶n, mÖt mái, tuyÖt väng, bu«ng xu«i + Lóc nh×n thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng -Ng¹c nhiªn nhng råi l¹i trë l¹i cha rông vµo s¸ng h«m sau, Gi«n-xi t©m tr¹ng ban ®Çu cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? +LÇn thø hai, khi trêi võa höng s¸ng Gi«n-xi l¹i kÐo mµnh lªn hµnh ®éng ®ã thÓ hiÖn t©m tr¹ng g×? -Tµn nhÉn, l¹nh lïng thê ¬ víi chÝnh b¶n th©n m×nh +Khi thÊy chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn dai d¼ng kiªn cêng chèng chäi l¹i kh¾c nghiÖt cña thiªn nhiªn,Gi«n-xi -Nh×n chiÕc l¸ håi l©u, c« gäi ®· quyÕt ®Þnh ra sao? Xiu ®Ó t©m sù “ cã c¸i g× ®Êy…muèn chÕt lµ mét téi.” -ThÌm ¨n ch¸o, uèng s÷a, íc +Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn t©m m¬ vÏ vÞnh… tr¹ng håi sinh ë Gi«n –xi? GV b×nh: ChiÕc l¸ cuèi cïng Êy ®· ®em l¹i nhiÖt t×nh tuæi trÎ cña Gi«n- -Thuèc men, sù ch¨m sãc xi, trë l¹i cho c«, lµ ph¬ng thuèc nhiÖt t×nh cña b¹n, kh©m phôc mµu nhiÖm kú diÖu. Nã nh mét tia sù gan gãc kiªn cêng cña löa, mét ®éng lùc lµm ph¸t sinh, néi chiÕc l¸. lùc gióp Gi«n-xi thay ®æi t©m tr¹ng, -§ã cßn lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh cã ®îc t×nh yªu céng sèng vµ ®Êu cña b¶n th©n Gi«n-Xi ®Ó chiÕn trang ®Ó chiÕn th¾ng bÖnh tËt. th¾ng c¸i chÕt +T¹i sao nhµ v¨n kÕt thóc truyªn b»ng lêi kÓ cña Xiu mµ kh«ng ®Ó cho Gi«n-xi ph¶n øng g× thªm -KÕt thóc nh vËy sÏ t¹o cho truyÖn mét d ©m nh cßn v¬ng vÊn ®Ó l¹i trong lßng ngêi ®äc nhiÒu suy nghÜvµ dù ®o¸n + Truyªn ®îc kÕt thóc trªn c¬ së 2 sù kiÖn bÊt ngê ®èi lËp nhau t¹o nªn hiÖn tîng ®¶o ngîc t×nh huèng 2 -Tµn nhÉn, l¹nh ling, thê ¬ víi chÝnh b¶n th©n m×nh -Kh¸t khao ®îc sèng, ®îc lµm nghÖ thuËt lÇn,em h·y chØ râ ®iÒu ®ã *Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn t×m hiÓu ý nghÜa v¨n b¶n: +Tõ sù ph©n tÝch trªn, h·y kh¸i qu¸ l¹i nghÖ thuËt cña v¨n b¶n +T×nh huèng 1:Gi«n-xi ®ang tiÕn dÇn ®Õn c¸i chÕt cuèi cïng ®· chiÕn th¾ng bÖnh tËt trë l¹i yªu ®êi. -T×nh huèng 2: Cô B¬-men ®ang khoÎ m¹nh ®Õn cuèi truyÖn th× l¹i qua ®êi 4.§¶o ngîc t×nh huèng 2 lÇn -Mét cô giµ ®i tõ sù sèng ®Õn c¸i chÕt ®Ó dÉn d¾t mét c« g¸i tõ c¸i chÕt trë vÒ sù sèng -NghÖ thuËt: C¸ch kÓ chuyÖn ®éc ®¸o nhiÒu t×nh tiÕt hÊp III.Tæng kÕt dÉn, S¾p xÕp chÆt chÏ, khÐo Ghi nhí /SGK-90 lÐo, kÕt cÊu ®¶o ngîc t×nh huèng 2 lÇn, kh¾c ho¹ râ nÐt +Nh÷ng nghÖ thuËt ®ã cã t¸c dông t©m lÝ hµnh ®éng cña nh©n vËt g× trong viÖc thÓ hiÖn néi dung v¨n b¶n? -Néi dung: Lµm næi bËt chiÕc l¸ dòng c¶m vµ ch©n dung nh÷ng con ngêi nghÌo khæ nhng t×nh yeu th¬ng th× bao la v« tËn. Ho¹t ®«ng IV: Híng dÉn cñng cè luyÖn tËp +NÕu ®îc phÐp ®Æt tªn cho t¸c phÈm, em sÏ chon nhan ®Ò nµo? v× sao -VD: “KiÖt t¸c cña cô B¬men” v× muèn ®Ì cao nh©n vËt B¬ -men. Vµ t¸c phÈm IV. LuyÖn tËp nghÖ thuËt cña cô 1.Chon nhan ®Ò +V× sao OHen-ri l¹i ®Æt tªn cho t¸c -HS tuú chän miÔn c¸c em lÝ kh¸c cho v¨n b¶n phÈm cña m×nh lµ” chiÕc l¸ cuèi gi¶i phï hîp cïng “? -V×” chiÕc l¸ cuèi cïng” cã mét vÞ trÝ quan träng xuyªn suet toµn bé cèt truyÖn g©y xóc ®éng vµ nhªn lªn t×nh yªu sù sèng ®ã lµ h×nh ¶nh c¶m ®éng tËn ®¸y lßng ngêi vµ trë thµnh mét biÓu tîng nghÖ thuËt bÊt ngê ®éc ®¸o mang ý nghÜa nh©n v¨n, nh©n b¶n s©u s¾c +H·y tëng tîng ra sù ph¶n øng cña Gi«n-xi khi nghe Xiu kÓ vÒ sù thËt cña chiÕc l¸ cuèi cïng vµ c¸i chÕt -HS th¶o luËn nhãm, cö ®¹i cña cô B¬ -men diÖn tr×nh bµy Tõ sù tëng tîng ®ã, em h·y viÕt l¹i phÇn kÕt truyÖn. -Ho¹t ®éng c¸ nh©n +Bøc tranh trong SGK minh ho¹ cho c¶nh nµo cña truyÖn? NÕu ®îc 2. ViÕt l¹i phÇn kÕt vÏ tranh minh ho¹ em sÏ chon c¶nh cña truyÖn nµo? H·y nªu ý tëng ? -Ho¹t ®éng nhãm +Yªu cÇu HS vÒ nhµ häc ®Ó n¾m ch¾c néi dung nghÖ thuËtcña t¸c phÈm- chñ ®Ò +ViÕt mét ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m vÒ mét nh©n vËt yªu thÝch trong v¨n b¶n +ChuÈn bÞ tèt tiÕt TiÕng ViÖt vµ TËp Lµm V¨n tiÕt 31.32 3.Tr×nh bÇy ý tëng vÏ tranh -Yªu cÇu1: HS ph¶i lµm râ chñ ®Ò: Bøc th«ng ®iÖp mµu xanh vÒ t×nh yªu th¬ng con ngêi, vÒ quan ®iÓm nghÖ thËt ch©n chÝnh lµ ph¶i híng tíi con ngêi, phôc vô con ngêi. V.Bµi tËp vÒ nhµ -Yªu cÇu 2:HS viÕt ®o¹n v¨n IV KÕt luËn ViÖc ®äc-hiÓu v¨n b¶n’’ víi biÖn ph¸p d¹y häc b»ng hÖ thèng c©u hái c¶m thô v¨n b¶n ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc ®èi tho¹i ®Ó ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ t¬ng ®èi kh¶ quan .Häc sinh ®· biÕt chän ®äc nh÷ng ®o¹n v¨n b¶n minh ho¹ cho c¸c nhiÖn vô häc tËp mät c¸c chÝnh x¸c Häc sinh cã n¨ng lùc ph¸n ®o¸n nhanh nh¹y nhng ng÷ liÖu ng«n ng÷ hiÓu ®îc môc ®Ých cña c¸c v¨n b¶n .®¹c biÖt c¸c em ®· biÕt liªn hÖ gi÷a nh÷ng ®iÒu cã trong v¨n b¶n víi thÕ giíi bªn ngoµi .Trong nh÷ng lêi ph¸t biÓu nh÷ng bµi kiÓm tra c¸c em ®· thùc sù hiÓu vµvËn dông t¸c phÈm mét c¸ch linh ho¹t VBµi häc rót ra §Ó giê häc cã hiÖu qu¶ tríc hÕt ngêi gi¸o viªn ph¶i n¾m ch¾c c¸c ph¬ng ph¸p’’§äc – hiÓu v¨n b¶n’’ Nghiªn cøu , NghÞ quyÕt Trung ¬ng ®· nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh “§æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ë tÊt c¶ c¸c cÊp häc, bËc häc…¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p gi¸o dôc hiÖn ®¹i ®Ó båi dìng cho häc sinh n¨ng lùc t duy s¸ng t¹o, n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.” Qua viÖc häc tËp vµ nghiªn cøu t«i ®· nhËn thÊy viÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh gi¸o dôc hiÖn nay kh«ng chØ lµ viÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa mµ thùc sù lµ mét cuéc c¸ch m¹ng vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc. Trong nhµ trêng hiÖn nay, môc tiªu gi¸o dôc tæng qu¸t ®· ®îc x¸c ®Þnh t¬ng ®èi phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña thêi ®¹i nh»m ®µo t¹o nh÷ng con ngêi lao ®éng tù chñ, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, cã n¨ng lùc gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò thùc tiÔn…Muèn ®µo t¹o ®îc nh÷ng con ngêi nh vËy th× ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¶i híng vµo kh¬i dËy, rÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nghÜ vµ lµm mét c¸ch tù chñ, s¸ng t¹o ngay trong häc tËp vµ lao ®éng ë nhµ trêng. Bªn c¹nh ®ã , theo quan ®iÓm gi¸o dôc hiÖn nay lµ lÊy ngêi häc lµm trung t©m, ph¸t huy vai trß chñ ®éng tÝch cùc cña häc sinh trong qu¸ tr×nh häc tËp…§ã lµ nh÷ng môc tiªu vµ quan ®iÓm chung trong nhµ trêng hiªn nay. Ngoµi nh÷ng môc tiªu chung cña nhµ trêng phæ th«ng , bé m«n Ng÷ v¨n ë nhµ trêng THCS cã môc tiªu cô thÓ cña nã. M«n Ng÷ v¨n tríc hÕt lµ mét m«n häc thuéc nhãm khoa häc x· héi, ®iÒu ®ã nãi lªn tÇm quan träng cña nã trong viÖc gi¸o dôc quan ®iÓm, t tëng t×nh c¶m cho häc sinh. M«n Ng÷ v¨n cßn lµ mét m«n häc thuéc nhãm c«ng cô, vÞ trÝ ®ã nãi lªn mèi quan hÖ gi÷a m«n Ng÷ v¨n víi c¸c m«n häc kh¸c. Häc tèt m«n Ng÷ v¨n sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc®Õn kÕt qu¶ häc tËp cña c¸c m«n häc kh¸cvµ ngîc l¹i c¸c m«n häc kh¸c còng cã thÓ gãp phÇn gióp häc tèt m«n Ng÷ v¨n
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan