Tài liệu Skkn một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học ở trường mầm non số 1 thị trấn than uyên

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN THAN UYÊN TRƯỜNG MẦM NON SỐ 1 THỊ TRẤN THAN UYÊN TỔ CHUYÊN MÔN MẪU GIÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ LÀM QUEN VĂN HỌC Ở TRƯỜNG MẦM NON SỐ 1 THỊ TRẤN THAN UYÊN Họ và tên: Nguyễn Thị Viên Chức vụ: Phó hiê êu trưởng Năm thực hiện: 2012 -0- Than Uyên, ngày 10 tháng 3 năm 2012 PHẦN MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non là hệ thống mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục Mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện, hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa, tạo điều kiện cho trẻ có nhiều cơ hội lĩnh hội kiến thức để áp dụng những kiến thức đã tiếp thu vào thực tiễn cuộc sống của trẻ. Ngày nay để bước kịp với xu thế phát triển chung của thời đại và để đáp ứng được nhu cầu chuyển mình của đất nước thì ngành học Mầm non càng phải phấn đấu nâng cao chất lượng giáo dục trẻ cho phù hợp theo sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. Đó chính là tạo ra những lớp người vừa có trí thức, có lòng yêu quê hương đất nước, vừa biết yêu cái đẹp, giàu ước mơ và sáng tạo, những phẩm chất này cần hình thành cho trẻ từ những năm đầu đời, hình thành cho trẻ qua sự cảm nhận những âm điệu, vần thơ, câu chuyện. Văn học nghệ thuật mà đặc biệt là thơ, truyện chính là phương tiện quan trọng góp phần hình thành nhân cách cho trẻ một cách toàn diện về cả (Đức - Trí - Thể - Mĩ). Ở trường Mầm non cho trẻ làm quen với văn học thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là phát triển ngôn ngữ góp phần phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Làm thế nào để có thể thực hiện tốt nhiệm vụ trên tôi xác định đây là mũi nhọn trong công tác chỉ đạo của mình, là sự thử nghiệm, vận dụng sáng tạo phương pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học của giáo viên thuộc lĩnh vực cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường mầm non vì thế những vấn đề nghiên cứu có ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn về nội dung và phương pháp, góp phần nâng cao chất lượng cho giáo viên về việc cho trẻ làm quen với văn học. Căn cứ vào thực tế của nhà trường trong những năm học trước việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học còn gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai thực hiện, hiệu quả chất lượng giảng dạy chưa cao. Chính vì vậy năm học này -1- tiếp tục tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học ở trường mầm non số 1 Thị trấn Than Uyên”. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2011 đến tháng 3 năm 2012. II. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1. Phạm vi. Giáo viên và học sinh trường mầm non số 1 thị trấn Than Uyên. 2. Đối tượng. Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học ở trường mầm non số 1 Thị trấn Than Uyên. III. Mục đích nghiên cứu. Xuất phát từ thực tế việc dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường Mầm non. Tôi đã nghiên cứu tìm ra một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học ở trường Mầm non số 1 thị trấn Than Uyên nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ở trường Mầm non số 1 nói riêng và các trường Mầm non trong toàn huyện nói chung. IV. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu. Bằng những kinh nghiệm thực tế vận dụng nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức của giáo viên vào lớp học nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ Mầm non hiện nay. Giúp giáo viên có những biện pháp cụ thể trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với văn học. Giáo viên linh hoạt, sáng tạo sẽ phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ. Giáo viên tổ chức các hoạt động vừa sức tiếp thu của trẻ. Trẻ được tiếp thu hướng tích cực, học đi đôi với hành, chú ý đến sự phát triển cá nhân, giáo dục gắn liền với thực tế cuộc sống... nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện nhân cách cho trẻ trong trường Mầm non. -2- PHẦN NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là làm quen với tác phẩm nghệ thuật. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của ngành học Mầm non đó là lĩnh vực phát triển ngôn ngữ - giáo dục nghệ thuật. Vậy thế nào là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học? Từ những vẻ đẹp nhỏ nhặt thường ngày trong cư xử mang tính người mà nảy sinh ra những hành động cao thượng, tính cách nhân ái vì con người. Những tác phẩm văn học cho trẻ Mầm non có ảnh hưởng lớn đến việc giáo dục đến phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Những hình tượng tươi sáng, những bức tranh giàu chất thơ của thiên nhiên được vẽ lên trong tác phẩm, nhạc điệu của những vần thơ, tính chuẩn xác, biểu cảm của ngôn ngữ được các cháu yêu thích. Cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ từ đó trẻ ghi nhớ và hứng thú đọc và kể lại câu chuyện, bài thơ. Vốn từ ngữ tăng lên, ngôn ngữ của trẻ trở nên phong phú, tích cực. Tình yêu ngôn ngữ nghệ thuật của trẻ cần được giáo dục ngay từ thời thơ ấu trẻ sẽ mang tình yêu đó đến trường phổ thông và mai sau các cháu sẽ thêm yêu văn học nước nhà. Trong thực tế việc dạy trẻ Mầm non làm quen với tác phẩm văn học chỉ mang tích chất đáp ứng đủ chương trình mà chưa chú ý đến việc hình thành cảm thụ văn học cho trẻ, chưa chú ý đến vẻ đẹp nội dung cũng như hình thức của các tác phẩm văn học trong quá trình dạy, giáo viên còn thiếu sự nhạy cảm và linh hoạt trong việc sử dụng biện pháp thủ thuật khi dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Vì vậy giờ học vẫn chưa đạt kết quả cao. Bên cạnh đó còn nguyên nhân khách quan là giáo viên mới thực hiện chương trình Giáo dục Mầm non còn hạn chế về hình thức tổ chức, cách lựa chọn nội dung theo chủ đề, theo hướng mở nên phần nào ảnh hưởng đến việc tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường. II. Thực trạng của vấn đề. 1. Vài nét về tình hình giáo dục của nhà trường: -3- Trường mầm non số 1 Thị trấn Than Uyên nằm ngay trong trung tâm thị trấn huyện, nhà trường đạt danh hiệu trường mầm non đạt chuẩn Quốc gia năm 2007. Các năm học luôn đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc. Ban giám hiệu nhà trường có trình độ chuyên môn vững vàng đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi các cấp trong nhiều năm. Năm học 2011- 2012 trường có 11 nhóm lớp/ 300 trẻ. Trong đó nhà trẻ có 3 lớp/74. Mẫu giáo 8 lớp/226 trẻ. Tổng số cán bộ giáo viên nhân viên 34 đồng chí (ban giám hiệu: 03; giáo viên đứng lớp: 21; nhân viên: 10). Nhà trường có cơ sở vật chất tương đối khang trang. Có đội ngũ giáo viên trẻ khoẻ nhiệt tình, có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn. Tài liệu hướng dẫn đảm bảo, theo chương trình Giáo dục Mầm non. Giáo viên được học tập bồi dưỡng thường xuyên về các chuyên đề cho trẻ làm quen với chuyên đề văn học và các chuyên đề khác. 2. Thực trạng về chất lượng giáo dục cho trẻ làm quen với văn học của các nhóm lớp tại trường mầm non số 1 thị trấn Than Uyên: Xuất phát từ thực trạng việc dạy trẻ làm quen tác phẩm văn học của giáo viên trong trường mầm non, tìm hiểu cảm thụ văn học của trẻ mầm non trong nhà trường qua kết quả khảo sát đầu năm học. Chất lượng giáo dục văn học được chia theo độ tuổi thể hiện qua số liệu khảo sát đầu năm như sau: Tổng số Giỏi Khá Trung bình Yếu Giáo viên 21 5 7 8 1 Học sinh 300 60 95 93 50 - 100% giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn đa số giáo viên có tâm huyết với nghề, có phẩm chất đạo đức tốt. - Một số giáo viên trẻ mới ra trường kinh nghiệm giảng dạy còn thiếu, việc cập nhật với công nghệ thông tin còn hạn chế. - Đa số giáo viên nắm vững nội dung, phương pháp và chương trình dạy song việc vận dụng các phương pháp, thủ pháp vào trong các tiết học để tiết học -4- đạt hiệu quả còn chưa cao, nhiều giáo viên đã chú ý làm thế nào để nâng cao chất lượng của giờ học nhưng do một số yếu tố chủ quan và khách quan nên kết quả dạy trên tiết học còn ở nhiều mức độ khác nhau, có cô giáo có khả năng về về vẽ tranh nhưng khả năng ngôn ngữ và năng khiếu sư phạm lại hạn chế. Có cô biết làm đẹp các con giống, con rối, cây hoa nhưng lại không biết trình bày đưa vào sử dụng trong câu chuyện, bài thơ sao cho hiệu quả lôi cuốn thu hút trẻ cảm thụ nội dung mình truyền thụ. Một số giáo viên trẻ mới ra trường chưa có kinh nghiệm trong giảng dạy thực tế, thực hiện tiết học máy móc, thiếu sự sáng tạo, không xác định rõ ràng đâu là biện pháp chính nên đã không khai thác triệt để được phương pháp đó dẫn đến chưa làm nổi bật đặc trưng của tiết học. Tiết học trở nên khô cứng chưa khai thác các biện pháp tích hợp lồng ghép các nội dung khác vào tiết học để kích thích tư duy của trẻ. III. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề. Để khắc phục những thực trạng nêu trên nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học tại nhà trường. Bản thân tôi đưa ra một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học đã được áp dụng có hiệu quả tại nhà trường. Để thực hiện tốt nội dung nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường Mầm non chúng ta cần sử dụng đầy đủ linh hoạt các biện pháp cơ bản sau: 1. Chỉ đạo giáo viên nắm chắc đặc điểm lĩnh hội văn học của trẻ Mầm non qua việc học mà chơi. Đây là biện pháp quan trọng nhằm phát triển khả năng nghe và nói cho trẻ mầm non. Để nói được tốt trẻ cần phải được luyện nghe các âm thanh của ngôn ngữ, nghe các âm thanh khác nhau trong các từ các câu, nghe ngữ điệu thể hiện các sắc thái tình cảm khác nhau, nghe các biểu cảm giọng nói khác nhau. Ở trẻ Mẫu giáo mỗi một lứa tuổi khác nhau thì đặc điểm tiếp nhận văn học là khác nhau. Trẻ mầm non tiếp nhận văn học có màu sắc riêng mà chúng ta phải chú ý để đưa trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt hiệu quả tốt nhất. Sự tiếp nhận văn học của trẻ có những đặc điểm sau: Tiếp nhận tác phẩm bằng đọc gián tiếp. -5- Tiếp nhận tác phẩm chứa đựng khả năng tưởng tượng mạnh mẽ. Tiếp nhận tác phẩm mang tính tập thể. Tiếp nhận tác phẩm phụ thuộc vào quá trình khôn lớn và sự phát triển tâm lý của trẻ. Muốn trẻ tiếp cận được tác phẩm văn học một cách có hiệu quả giáo viên phải nắm vững nguyên tắc “học mà chơi, chơi mà học”. Trẻ Mầm non rất hiếu động, tò mò ham học hỏi, tìm hiểu thế giới xung quanh. Trẻ thực sự học trong khi chơi để lĩnh hội các khái niệm ban đầu hoặc các tri thức khoa học, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ, trẻ được học mà chơi, được chơi mà học. Tuy nhiên để trẻ lĩnh hội tốt được bài thông qua hoạt động này thì đều cần có sự dẫn dắt, hướng dẫn của cô giáo, giáo viên cần quan tâm đến việc lựa chọn nội dung sao cho kiến thức trẻ được tiếp cận tích hợp trong các nội dung chơi nhưng không làm cho trò chơi trở nên khô khan, gò bó đối với trẻ. Vận dụng đặc điểm này vào quá trình dạy trẻ làm quen với văn học rất có hiệu quả. Cô giáo tái hiện lại tác phẩm văn học bằng cảm nhận của mình, đọc kể diễn cảm tác phẩm. Qua tác phẩm văn học trẻ có thể học, có thể chơi thông qua các trò chơi đóng kịch, tập làm sách truyện, tập kể chuyện theo nhóm, tập kể chuyện theo tranh. Như vậy học thông qua vui chơi không chỉ là phương tiện hình thành và phát triển những năng lực trí tuệ, ngôn ngữ, tình cảm và xúc cảm thẩm mỹ cho trẻ. Thông qua các trò chơi trẻ làm quen với ngôn ngữ giao tiếp, ngôn ngữ nói qua các trò chơi trẻ sử dụng ngôn ngữ để kể lại những việc, những sự kiện diễn ra xung quanh trẻ, cô giáo giúp trẻ nhớ lại tình tiết câu chuyện thông qua hệ thống câu hỏi gợi mở của cô giáo từ đó giúp trẻ phát triển tốt về ngôn ngữ. Ví dụ: Thông qua câu truyện kể của cô giáo như truyện “Ba cô gái” qua hệ thống câu hỏi: Truyện kể về ai? Hình ảnh “Cả ba cô gái đều lớn nhanh như thổi” có ý nghĩa gì? Vì sao con biết? 2. Xây dựng kế hoạch, lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường một cách có hiệu quả. -6- Dựa vào thực tế của nhà trường, từng nhóm lớp, chỉ đạo giáo viên tự xây dựng kế hoạch giảng dạy của lớp mình sao cho sát với thực tế, phù hợp với nhận thức của từng độ tuổi. Trong quá trình tổ chức tiết học giáo viên cần nghiên cứu tạo điều kiện cho trẻ nhận thức qua các câu chuyện, bài thơ gần gũi, lựa chọn tác phẩm cho trẻ làm quen phải đáp ứng được các yêu cầu chuyện kể có tính giáo dục hay không? Có phù hợp với độ tuổi không? Tiết học có thể bắt đầu bằng những vấn đề mà trẻ hứng thú say mê như tổ chức dưới hình thức trò chơi từ đó trẻ có cơ hội tiếp xúc thoải mái tự nhiên, tích cực đàm thoại cùng trẻ từ đó tạo cơ hội cho trẻ phát triển ngôn ngữ, hiểu sâu hơn về tác phẩm, biết được cuộc sống của con người, động vật, các hiện tượng tự nhiên... Chỉ đạo các tổ khối xây dựng tiết mẫu, kiến tập trao đổi rút kinh nghiệm các tiết dạy để từ đó thống nhất chung về phương pháp giáo dục. Nâng cao hiệu quả tiết dạy làm quen với văn học. Tổ chức các cuộc thi kể chuyện hay, đọc thơ diễn cảm từ cấp tổ, cấp trường qua cuộc thi giúp trẻ mạnh dạn tự tin luyện cách kể chuyện đọc thơ cho trẻ. Chỉ đạo các nhóm lớp thường xuyên cho trẻ tham gia vào các hoạt động tập thể ngày hội ngày lễ trẻ được tham gia đóng kịch, qua đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu chuyện làm sống lại tâm trạng hành động, ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong chuyện, qua hoạt động này giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, tăng khả năng giao tiếp, tăng cường tính tập thể. 3. Biện pháp đọc tác phẩm nghệ thuật và sử dụng phương tiện trực quan trọng hoạt động cho trẻ làm quen văn học. 3.1. Đọc tác phẩm nghệ thuật: Biện pháp đọc tác phẩm có nghệ thuật là biện pháp đặc thù của việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, qua đọc diễn cảm khơi gợi lên những tâm trạng những mảnh đời, những tính cách khác nhau, thấm nhuần tính nhân văn trong đứa trẻ. -7- Ngay từ đầu năm học nhà trường triển khai việc áp dụng hiệu quả cách đọc tác phẩm nghệ thuật qua việc triển khai này giúp cho giáo viên có kiến thức cơ bản để truyền thụ kiến thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong nhà trường. Tổ chức và có kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên trung bình bằng cách tạo điều kiện cho đi dự giờ ở các lớp điểm. Họp tổ chuyên môn để nhận xét những mặt mạnh, tồn tại của tổ đồng thời giải quyết những khó khăn thắc mắc về việc triển khai. Chọn giáo viên dạy giỏi xây dựng tiết mẫu để tổ chức cho tất cả giáo viên dự và nhân diện rộng giáo viên khác, mặt khác giúp giáo viên lựa chọn nội dung các câu chuyện bài thơ hay hấp dẫn gần gũi đưa vào các tiết dạy, hướng dẫn trẻ đọc đúng, không đọc ngọng, đọc diễn cảm, thể hiện rõ ngữ điệu, âm điệu của tác phẩm. Hoạt động này giúp cho trẻ phát triển khả năng ghi nhớ có chủ đích làm tăng thêm khả năng cảm thụ hiểu biết của trẻ về văn học. Dạy trẻ thuộc thơ và đọc diễn cảm hai yêu cầu này phải được tiến hành song song. Qua đọc diễn cảm được nội dung câu chuyện bắt buộc giáo viên phải thuộc truyện, thơ. Từ việc thuộc tác phẩm cô giáo mới thể hiện giọng đọc, giọng kể lưu loát, luyến láy khi đến những đoạn đối thoại của các nhân vật, cô giáo phải biết sử dụng thủ thuật kể chuyện cho trẻ nghe, sử dụng đúng giọng điệu cơ bản, ngữ điệu ngắt giọng, nhịp điệu, cường độ âm thanh ngôn ngữ để giúp trẻ cảm nhận được tính cách, hành động, tâm trạng của các nhân vật trong truyện, từ đó biết bộc lộ thái độ, tình cảm của mình trước các nhân vật trong câu chuyện. Ngoài ra biện pháp cho trẻ kể chuyện sáng tạo cũng đem lại hiệu quả rất thiết thực, đây là hoạt động kể chuyện mà nội dung do trẻ tự nghĩ ra theo chủ đề hoặc dựa vào sự gợi ý của bức tranh. 3.2. Sử dụng phương tiện trực quan: Hình tượng trực quan rất quan trọng với trẻ. đối với trẻ lời nói cụ thể và có hình ảnh trực quan minh họa của giáo viên giúp trẻ cảm nhận được tác phẩm văn học một cách dễ hiểu nhất. -8- Việc tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường mầm non một phương tiện không thể thiếu để hỗ trợ cho việc thành công của tiết dạy chính là đồ dùng trực quan minh họa chính vì thế tôi đã đưa ra một số biện pháp sau: Tổ chức cho giáo viên hội thảo trao đổi kinh nghiệm việc sử dụng đồ dùng trực quan sao cho hiệu quả. Lựa chọn phương tiện trực quan sao cho phù hợp có tác dụng giáo dục thẩm mỹ, phương pháp này phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ Mầm non, Ngôn ngữ hình thể của cô giáo là phương tiện trực quan sinh động nhất. Ngôn ngữ nói, đọc diễn cảm rõ ràng mạch lạc, tình cảm hòa quyện giữa âm thanh, nghĩa từ, giữa giọng điệu và cử chỉ điệu bộ sẽ làm sống dậy hình ảnh đẹp trong mắt trẻ. Ngoài ngôn ngữ hình thể thì rối, tranh cũng là biện pháp trực quan sinh động giúp trẻ hứng thú và tạo kết quả tốt trong giờ học. Ví dụ: Trong tiết kể chuyện “Cô bé quàng khăn đỏ” nếu sử dụng rối tay kể chuyện sẽ đem lại hiệu quả cao cho trẻ bởi các nhân vật, sự di chuyển của các con rối thu hút sự chú ý của trẻ. 4. Biện pháp chỉ đạo giáo viên tạo môi trường văn học trong trường, lớp mầm non theo nội dung từng chủ đề trong năm học. Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường lớp mầm non rất quan trọng giáo viên sưu tầm tranh ảnh nội dung truyện giúp trẻ có điều kiện tiếp cận với tác phẩm từ đó trẻ thích đọc sách truyện hơn. Ngay từ đầu năm học nhà trường lên kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề, sau đó huy động nhân lực của các lớp làm tranh chủ đề treo ở sân trường vừa là tranh giới thiệu chủ đề vừa là tranh tuyên truyền cho cha mẹ trẻ hiểu được về chủ đề con em mình đang học, từ đó cha mẹ trẻ cung cấp thêm cho trẻ một số nội dung về văn học liên quan đến các chủ đề trẻ đang học, qua đó tạo điều kiện cho trẻ làm quen với văn học có hiệu quả hơn. -9- Chỉ đạo cho các nhóm lớp cần phối hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh trong nhà trường đóng góp, sưu tầm sách văn học, sách truyện tranh, họa báo, tạp chí, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách để xây dựng góc sách truyện. Tại góc sách truyện trẻ được xem tranh, truyện, họa báo... Cô giáo đọc cho trẻ nghe và dạy trẻ tri giác tranh truyện, dần dần trẻ có thể tự đọc, đọc thầm theo trí nhớ về nội dung câu chuyện cô đã kể rồi khớp nội dung câu chuyện với tranh. Tạo ra những bức tranh thơ chữ to, tranh truyện cổ tích, trang trí góc sách truyện đẹp mắt lôi cuốn hấp dẫn trẻ từ đó giúp trẻ yêu thích học môn văn học hơn. Vào những ngày hội ngày lễ khuyến khích các lớp cho trẻ cùng cô làm các đồ dùng minh họa, trang trí quần áo để đóng kịch, diễn rối v.v... Ví dụ: Trong “Ngày hội đêm Rằm” cô cùng trẻ trang trí sân khấu, trang trí đèn ông sao, mũ múa để cho trẻ biểu diễn các tiết mục văn nghệ phục vụ cho buổi biểu diễn . 5. Biện pháp phối kết hợp với các bậc cha mẹ trẻ và các tổ chức xã hội nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường. Biện pháp tuyên truyền trao đổi với phụ huynh: Qua biện pháp này giúp trẻ hiểu được những bài thơ, câu chuyện cô cần cung cấp cho trẻ trong một chủ đề nào đó một cách dễ dàng hơn. Trong nhiều năm qua hội phụ huynh là một tổ chức quần chúng được các bậc phụ huynh học sinh bình chọn để đại diện cho tất cả phụ huynh có con đang theo học ở trường có tiếng nói chung, những yêu cầu chung đối với nhà trường và cùng thực hiện chung kế hoạch nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Ngay từ đầu năm học nhà trường họp phụ huynh toàn trường, bầu ra ban đại diện cha mẹ trẻ cho năm học mới, để nhằm hỗ trợ cho nhà trường cùng thống nhất kế hoạch công tác, trong các buổi họp thường kỳ, đột xuất, thống nhất thực hiện về các khoản thu chi, hỗ trợ kinh phí mua sắm xây dựng, khen thưởng học sinh, kinh phí tổ chức các hội thi cho trẻ, cho cô, qua đó thúc đẩy phong trào thi đua của cô và trò trong nhà trường nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen văn học trong nhà trường. - 10 - Ngoài ra nhà trường chỉ đạo các nhóm lớp phối kết hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh tuyên truyền trao đổi thường xuyên qua mỗi chủ đề học, qua việc trao đổi nhằm giúp phụ huynh biết được chủ đề tới con em mình học bài thơ câu chuyện gì để cha mẹ trẻ về nhà rèn thêm kiến thức cho trẻ, tạo điều kiện cho các cô giáo khi dạy trẻ làm quen với văn học tại nhóm lớp, từ đó chất lượng cho trẻ làm quen với văn học tại nhà trường được nâng lên. Chỉ đạo các nhóm lớp thực hiện tốt nhiệm vụ phối hợp với gia đình trẻ. Muốn tạo sự tin tưởng và thu hút sự tham gia của phụ huynh vào hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ của lớp và của nhà trường giáo viên cần thực hiện tốt các yêu cầu sau: Lắng nghe ý kiến của cha mẹ trẻ, chủ động xây dựng mối quan hệ tốt với phụ huynh, sẵn sàng tư vấn và giúp đỡ kiến thức khi gia đình có yêu cầu, thông tin đầy đủ cho cha mẹ trẻ về chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ ở trường bằng nhiều hình thức khác nhau như họp phụ huynh, bảng thông báo, góc trao đổi với phụ huynh, giới thiệu những hoạt động trong ngày ở trường của giáo viên và của trẻ. Liên lạc thường xuyên với gia đình để tìm hiểu sinh hoạt của trẻ ở gia đình, thông tin cho cha mẹ trẻ biết về tình hình của trẻ ở lớp, những thay đổi của trẻ nếu có để kịp thời có biện pháp giáo dục cho phù hợp. Trong khi lập kế hoạch theo chủ đề, kế hoạch tuần, giáo viên cần đưa nội dung phối hợp với gia đình vào kế hoạch, cần nêu những yêu cầu cụ thể về vấn đề cần phối hợp với gia đình để thực hiện chủ đề đó. Ví dụ: Từ ngày 06 tháng 9 năm 2011 đến ngày 10 tháng 9 năm 2011 cần phụ huynh đóng góp vật liệu giấy báo cũ, bìa, cây. hạt... ở nhà phụ huynh đọc cho trẻ nghe thơ, truyện về gia đình, cô giáo, những yêu cầu này giáo viên nên thông báo cho phụ huynh trong giờ đón trả trẻ và ở góc “tuyên truyền cho cha mẹ trẻ” sau một thời gian đưa ra yêu cầu đối với phụ huynh, giáo viên có thể đưa ra một số thông - 11 - tin. Thông báo danh sách những phụ huynh đã thực hiện yêu cầu, hoặc nhắc lại yêu cầu với một số phụ huynh. Khi đánh giá sau chủ đề, giáo viên phải có phần nhận xét về công tác phối hợp với gia đình phục vụ cho việc thực hiện chủ đề (những gì đã thực hiện được, còn tồn tại gì, có gì cần rút kinh nghiệm, hướng giải quyết như thế nào?...). Chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong trường Mầm non phụ thuộc nhiều vào sự tham gia đóng góp của gia đình trẻ. Vì vậy, trong quá trình giáo dục, giáo viên cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với gia đình bằng nhiều nội dung, hình thức phong phú để tạo điều kiện cho công tác dạy trẻ trong nhà trường có hiệu quả. Đối với trẻ mầm non, khả năng nghe và nói luôn liên quan chặt chẽ với nhau, chính vì vậy giáo viên nên tạo cơ hội cho trẻ nghe và nói ở mọi lúc mọi nơi trong các hoạt động giao tiếp hàng ngày, trong trò chuyện với trẻ, trong hoạt động vui chơi, trong hoạt động kể chuyện... Ngoài ra tôi luôn tham mưu xin ý kiến chỉ đạo của các cấp chính quyền địa phương, vận động các doanh nghiệp đóng trên địa bàn ủng hộ về cơ sở vật chất, trong năm học xây một sân khấu phục vụ cho việc đóng kịch nhân ngày hội ngày lễ, nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học thông qua hoạt động này. Không chỉ kết hợp với chính quyền địa phương, các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp đóng trên địa bàn, nhà trường còn kết hợp với cơ quan thông tin văn hóa, đài truyền thanh truyền hình của địa phương tuyên truyền về công tác chăm sóc nuôi dưỡng, các hội thi, thu hình cô và cháu để tuyên truyền như hội thi “Bé kể truyện hay, bé đọc thơ diễn cảm”, qua cuộc thi đài tryền thanh truyền hình đưa tin kết quả các cuộc thi, các hoạt động của trường, nhờ có sự kết hợp tốt với đài mọi hoạt động của nhà trường được phổ biến rộng rãi đến gia đình, xã hội cùng các cơ quan ban ngành, từ đó việc vận động hỗ trợ nhà trường được dễ dàng hơn. 6. Biện pháp chỉ đạo tự học tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn cho đội ngũ giáo viên nhằm góp phần nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học. - 12 - Biện pháp tự học tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ qua việc tự học tự bồi dưỡng, giáo viên học hỏi được nhiều điều từ các đơn vị bạn. Từ đó đúc rút ra được những kinh nghiệm để áp dụng thực hiện có hiệu quả tại đơn vị mình. Để thực hiện tốt công tác chỉ đạo việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường. Tổ chức cho giáo viên tham gia các chuyên đề lớn do Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Triển khai chuyên đề lớn trong nhà trường, sau đó chỉ đạo các lớp điểm dạy mẫu để rút ra kinh nghiệm nhân diện rộng. Có kế hoạch bồi dưỡng giáo viên có chuyên môn trung bình bằng cách tạo điều kiện cho đi dự các lớp điểm. Tổ chức cho giáo viên dự giờ chéo và nhận xét góp ý để rút kinh nghiệm lẫn nhau. Tổ chức thi chọn giáo viên dạy giỏi cấp tổ, cấp trường. cấp huyện, thi giáo viên dạy giỏi chuyên đề, qua đó nhằm cho giáo viên có điều kiện cọ sát và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tạo điều kiện cho tất cả giáo viên tham dự các lớp học nâng chuẩn, bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao trình độ chuyên môn. Tạo điều kiện cho giáo viên tham khảo tài liệu sách báo nói về chuyên đề học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tổ chức cho giáo viên đi thăm quan học hỏi kinh nghiệm ở trường bạn trong tỉnh, dự giờ, trao đổi phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động, việc tạo môi trường mở trong lớp học theo chủ đề chủ điểm để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, thực hiện thường xuyên chuyên đề làm quen với văn học qua mỗi chủ đề, có nhận xét rút kinh nghiệm đánh giá trên giáo viên ,trên trẻ qua từng chủ đề thực hiện. Sơ kết học kỳ tổng kết đánh giá việc thực hiện chuyên đề. IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm Những biện pháp trên đã có tính khả thi sau 6 tháng áp dụng tại 11 nhóm lớp/21 giáo viên thì thấy rằng có sự chuyển biến rõ rệt, chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen với văn học trong trường được nâng lên, qua khảo sát, qua dự giờ kiểm tra các lớp 100% trẻ các độ tuổi thực sự thích thú tham gia vào hoạt động - 13 - văn học, tích cực tham gia vào tiết kể chuyện đọc thơ, tham gia hào hứng vào các hoạt động tập thể như đóng kịch, tham dự vào các cuộc thi đọc thơ, kể truyện diễn cảm các cấp... tạo không khí vui tươi phấn khởi, tạo động lực thúc đẩy lên phong trào sưu tầm, sáng tác câu truyện phục vụ cho môn học, đặc biệt hơn là nhận được sự ủng hộ rất nhiệt tình của các bậc phụ huynh. Kết quả đạt được như sau: Tổng số Giỏi Khá Trung bình Yếu Giáo viên 21 10 7 4 0 Học sinh 300 90 115 95 0 - 14 - PHẦN KẾT LUẬN I. Những bài học kinh nghiệm: Thứ nhất là: Hiểu và nắm chắc ý nghĩa tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học đối với trẻ trong nhà trường từ đó giáo viên không ngừng học hỏi đẻ nâng cao trình độ chuyên môn, từ đó tạo động lực thúc đẩy phong trào thi đua của giáo viên về bộ môn này. Thứ hai là: Sử dụng hiệu quả cách đọc thơ diễn cảm, kể chuyện diễn cảm từ đó tạo điều kiện cho giáo viên tự tin hơn trong khi truyền thụ kiến thức cho trẻ, giúp trẻ cảm nhận được tác phẩm một cách có hiệu quả nhất. Thứ ba là: Tạo môi trường văn học trong trường lớp mầm non cũng là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự thành công việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong nhà trường, qua biện pháp này giúp cho trẻ hứng thú và yêu môn học này hơn. Thứ tư là: Làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh trong nhà trường, tuyên truyền vận động phụ huynh ủng hộ về vật chất, mua sắm trang thiết bị phục vụ tốt cho chuyên đề. Ngoài ra kết hợp với đài truyền thanh truyền hình làm tốt công tác tuyên truyền, đưa bài, đưa tin tạo được sự đồng tình của phụ huynh. Thứ năm là: Việc tự học tự bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao nghiệp vụ của giáo viên là biện pháp thúc đẩy biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn văn học trong nhà trường. Tích cực sưu tầm, cải biên, sáng tác những bài thơ, câu truyện tranh minh hoạ, trò chơi bổ trợ cho bài thơ, câu chuyện trong các chủ đề đề cho trẻ hoạt động. II. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học tại trường mầm non đã góp phần nâng cao chất lượng cho các bé ở trường Mầm non số 1 thị trấn Than Uyên, mức độ nhận thức cảm thụ văn học của các bé tăng lên rõ rệt so với đầu năm học. Các giải pháp trên đã giúp cho các cô giáo rất nhiều trong việc bồi dưỡng chuyên môn, nhất là trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đặc biệt còn hỗ trợ cho người làm công tác chỉ đạo chuyên - 15 - môn áp dụng công việc của mình có hiệu quả. Quan trọng hơn cả là các biện pháp có tính khả thi đã thúc đẩy để giáo dục văn học trong trường mầm non thực sự là hoạt động giúp trẻ phát triển toàn diện nhất. III. Khả năng ứng dụng triển khai: Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làn quen với văn học đã được áp dụng tại 11/11 nhóm lớp tại trường mầm non số 1 thị trấn huyện Than Uyên với kết quả và ý nghĩa đó sáng kiến có thể áp dụng cho một số trường mầm non trong khu vực huyện Than Uyên góp phần nâng cao chất lượng làm quen với văn học cho trẻ. IV. Kiến nghị, đề xuất: * Đối với phòng giáo dục đào tạo: Quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường. Mở các đợt tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trong nhà trường. Than Uyên, ngày 10 tháng 3 năm 2012 Tác giả Nguyễn Thị Viên - 16 - TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hà Nguyễn Kim Giang - Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học 2. Nguyễn Như Mai, Đinh Kim Thoa, Nguyễn Ánh Tuyết - Tâm lý trẻ lứa tuổi Mầm non 3. Hồ Lam Hồng - Kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ Mầm non. 4. Nguyễn Xuân Khoa - Phương pháp phát trển ngôn ngữ. 5. Đinh Hồng Thái - Phương pháp phát triển lời nói cho trẻ. 6. Lê Thanh Vân - Sinh lý học trẻ em. 7. Hướng dẫn thực hiện đổi mới hình thức giáo dục trẻ em 5 - 6 tuổi - Bộ Giáo dục và Đào tạo - 17 - - 18 -