Tài liệu Skkn một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường mn

Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN MỤC LỤC I. Phần mở đầu: Trang 1. Lý do chọn đề tài…………………………………………………. 2 2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài…………………………………….. 2 3. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………….. 3 4. Phạm vi nghiên cứu………………………………………………. 3 5. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………..3 II. Phần nội dung: 1. Cơ sở lý luận:…………………………………………………… 3 2. Thực trạng…………………………………………………………4 2.1. Thuận lợi, khó khăn…………………………………………….. 4 2.2. Thành công, hạn chế……………………………………………..5 2.3. Mặt mạnh, mặt yếu………………………………………………6 2.4. Các nguyên nhân và yếu tố tác động…………………………… 6 2.5. Phân tích dánh giá các vấn đề về thực trạng…………………… 6 3. Các giải pháp, biện pháp thực hiện:……………………………… 7 3.1. Mục tiêu của biện pháp, giải pháp……………………………….7 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp………… 7 3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp……………………… 12 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp…………………… 12 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu… 13 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm……………………………… 13 III. Phần kết luận – kiến nghị: 1. Kết luận………………………………………………………… 14 2. Kiến nghị………………………………………………………… 14 Tài liệu tham khảo…………………………………………………… H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen 16 Trang 1 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN I. Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài - Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ, tạo ra đời sống văn hóa lành mạnh, góp phần phát triển trí tuệ và thể chất cho trẻ. Giáo dục âm nhạc được thực hiện với mục đích nâng cao khả năng thực hành, tạo cho trẻ cảm thụ nghệ thuật qua các tác phẩm âm nhạc. - Giáo dục âm nhạc ở trường mầm non được thực hiện thông qua các dạng hoạt động: Ca hát, nghe hát, vận động theo nhạc và trò chơi âm nhạc… - Âm nhạc giống như là món ăn tinh thần không thể thiếu được trong cuộc sống hàng ngày của mỗi chúng ta, nó mang đến cho chúng ta những giây phút thư giãn thực sự thoải mái, cho ta cảm nhận cái đẹp của tự nhiên, quê hương, đất nước, con người… - Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, qua hoạt động âm nhạc giúp trẻ phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm… Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kì diệu đầy cảm xúc, trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn nằm trong bụng mẹ. Trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ, trong sáng nên việc cho trẻ được tiếp xúc với âm nhạc là một nhu cầu không thể thiếu được. Ở tuổi mẫu giáo, xúc cảm thẩm mĩ của trẻ phát triển khá nhanh, tâm hồn trẻ nhạy cảm, dễ xúc cảm với những cảnh vật xung quanh, vì vậy trẻ dễ dàng nhận ra những vẻ đẹp và biết cảm thụ cái đẹp, trẻ thích học múa hát và học rất nhanh bằng cách bắt chước, trẻ đến với nghệ thuật một cách tự nhiên. - Trẻ được thường xuyên ca hát, vận động theo nhạc không những phát triển tính tích cực, sáng tạo mà còn có vai trò quan trọng trong việc phát triển năng khiếu, như vậy có thể nói giáo dục âm nhạc là một trong những con đường hoàn thiện đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và thể lực cho trẻ, đây cũng là thời điểm phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu âm nhạc của trẻ. - Là một giáo viên mầm non. Tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi, tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có của mình. Chính vì vậy mà tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo, để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập thật tốt nhất cho trẻ. Bằng tất cả sự nổ lực, cố gắng đó, tôi đã tìm ra được những phương pháp hữu hiệu nhất để phục vụ tốt nhất cho hoạt động của mình. Chính vì lẽ đó, tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 – 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường mầm non”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài - Mục tiêu: Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả môn Giáo dục âm nhạc. - Nhiệm vụ: Người giáo viên luôn tìm cho mình những “nghệ thuật lên lớp” để thực hiện được mục tiêu đề ra một cách tốt hơn…và tìm ra những biện pháp giúp giải quyết mâu thuẫn giữa chất lượng, hiệu quả môn âm nhạc. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 2 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN 3. Đối tượng nghiên cứu “ Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 – 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường mầm non”. 4. Phạm vi nghiên cứu - Học sinh lớp Lá 1 phân hiệu Buôn Mblơt - Trường mầm non Hoa Sen Xã Ea Bông - Huyện Krông Ana - Tỉnh Đăk Lăk. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp quan sát. - Phương pháp đàm thoại. - Phương pháp phân tích. II. Phần nội dung 1. Cơ sở lý luận - Như chúng ta đã biết âm nhạc tác động vào con người ngay từ khi còn nằm trong nôi khi được nghe tiếng ru à ơi của mẹ. Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Và đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện nhất. Thông qua âm nhạc trẻ sẽ linh họat, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác. - Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ quan đầy cảm xúc, tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ. Bởi chính ở đây âm nhạc coi như một phương tiện giáo dục nhân cách cho trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc giáo dục trẻ. - Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 4 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở trẻ lại ở nhiều mức độ khác nhau, có trẻ yêu đến độ say mê, có trẻ lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. - Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ. Đặc biệt để nâng cao chất lượng, sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp, tích hợp giáo dục âm nhạc với H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 3 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày ở trường Mầm non một cách lôgic, có hiệu quả. 2. Thực trạng Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: Ca hát, vận động, nghe hát, múa trẻ chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ 4 tuổi, giáo dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách biểu diễn ở mức độ đơn giản. Ca hát là một trong những nội dung của giáo dục âm nhạc, nó là loại hình nghệ thuật có giá trị biểu cảm cao vì nó tác động đến người nghe cả về âm nhạc và lời ca, nó phản ánh cuộc sống sinh hoạt, tâm tư tình cảm của con người và nó gần gũi với con người, được đông đảo công chúng yêu thích. Trong trường mầm non ca hát là một hoạt động được thực hiện thường xuyên liên tục và được lồng ghép trong các hoạt động của trẻ, nó là cầu nối giữa hoạt động này với hoạt động khác và nó là nguồn tạo hứng thú mạnh mẽ nhất để trẻ tham gia vào các hoạt động. Tuy nhiên khi trẻ ca hát ta thường nhận thấy đôi lúc có phần không chính xác về giai điệu hoặc về lời ca, thậm chí trẻ còn tự sáng tác lời không phù hợp nội dung. Mặt khác kỹ thuật hát của trẻ còn hạn chế về giọng, về hơi, vì âm vực tiết tấu vì thế nó làm giảm đi tính nghệ thuật của bài hát. Ngoài ra cơ quan phát âm của trẻ chưa thực sự hoàn chỉnh, âm phát ra yếu, hơi thở ngắn, nông và đặc biệt sự phối hợp giữa tai nghe và giọng chưa thật chủ động. Do đó trẻ hát chưa có tính nghệ thuật. Vậy làm thế nào để trẻ hát hay, hát chính xác một tác phẩm âm nhạc đó là một vấn đề không đơn giản. Trẻ gặp nhiều khó khăn khi gặp phải một vấn đề phức tạp mà không có sự chuẩn bị dần từ những vấn đề đơn giản, ngoài ra còn có những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi - Về phía nhà trường + Được sự quan tâm tạo điều kiện về cơ sở vật chất: Lớp học rộng rãi, thoáng mát, thuận lợi cho cô và trẻ hoạt động. Lớp học được trang bị về loa, ti vi, máy tính… để giáo viên tổ chức hoạt động. + Nhà trường thường xuyên tổ chức chuyên đề, dự giờ thăm lớp, khuyến khích, động viên giáo viên tổ chức hoạt động, đánh giá rút kinh nghiệm. + Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp chuyên đề do Phòng giáo dục và các đơn vị trường bạn tổ chức. - Về phía giáo viên: + Luôn được các đồng nghiệp trao đổi, học hỏi chuyên môn và giúp đỡ. +Thường xuyên tìm tòi, khám phá những bài hát, bài nhạc để nâng cao sự chất lượng giảng dạy. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 4 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN + Nhờ sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của chuyên môn đã xây dựng phương pháp đổi mới bằng công nghệ thông tin, tổ chức dự giờ, hội giảng góp ý. Từ đó bản thân đã rút ra một số kinh nghiệm để nâng cao chất lượng giảng dạy. - Trẻ thích hát từ khi còn rất nhỏ, gần như khi biết nói là trẻ bắt đầu học hát, trẻ được người lớn dạy cho nhiều bài hát, cũng như hiểu nội dung bài hát. Chính điều này mà một phần nào đó trẻ đã được làm quen với môn âm nhạc. Điều đó giúp giáo viên dễ dàng hơn trong việc chuyển tải kiến thức. - Về phía phụ huynh + Một số phụ huynh cũng đã quan tâm đến năng khiếu riêng của trẻ. + Lớp học đóng trên địa bàn, đa số trẻ sống gần trường, lớp đã tạo điều kiện thuận tiện trong việc đưa đón trẻ đến trường. * Khó khăn - Bản thân tôi chưa qua đào tạo dụng cụ âm nhạc chuyên nghiệp như : Đàn Organ, múa, âm nhạc… - Cơ sở vật chất, đồ dùng phục vụ cho âm nhạc còn hạn chế như : Đàn, nhạc cụ, nhà trường chưa có phòng chức năng riêng để phát triển âm nhạc cho trẻ có năng khiếu. - Trang thiết bị đồ dùng còn hạn chế, nhận thức của phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn cho rằng việc cho trẻ đến trường chỉ là chơi chứ học vẫn chỉ là thứ yếu. - Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, số ít cháu còn nhút nhát khi lên biểu diễn văn nghệ cùng cô và các bạn. - Đa số phụ huynh làm nghề nông, kinh tế gia đình khó khăn, trình độ hiểu biết của họ còn hạn chế nên họ chỉ chú trọng đến việc làm kinh tế chứ không mấy quan tâm đến việc giáo dục âm nhạc của các cháu, các cô có ít thời gian để trao đổi với từng phụ huynh về đặc điểm riêng, những mặt mạnh, yếu của con em họ. * Thành công - Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng vào hoạt động âm nhạc của trẻ tại trường, trong các giờ học trẻ hứng thú tham gia hoạt động, qua các tiết mục hát múa, trò chơi âm nhạc, vận động tự do...trẻ đã có sự sáng tạo, giờ học thoải mái, không gò bó, trẻ thực hiện đạt yêu cầu. * Hạn chế - Bên cạnh đó còn có một số hạn chế về cơ sở vật chất về môi trường hoạt động nên mức độ đạt chưa được như ý muốn. - Giáo viên ở lớp tuy đông nhưng không được đào tạo ngang nhau, và mỗi người có một khả năng riêng, vì thế sự nhất quán trong tổ chức hoạt động cũng có nhiều khó khăn. Thời gian cho một hoạt động thì còn ít, trẻ ít có cơ hội được H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 5 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN rèn luyện. Một số trẻ trong lớp còn nhút nhát, khả năng âm nhạc của trẻ thì không đồng đều. * Mặt mạnh - Khi thực hiện đề tài, để hoạt động âm nhạc được hấp dẫn, lôi cuốn đòi hỏi giáo viên phải luôn học tập, nâng cao kiến thức, vì vậy mà chuyên môn của giáo viên ngày càng được nâng cao. - Giáo viên nắm vững phương pháp, có thêm nhiều kinh nghiêm để tổ chức tốt hoạt động. - Trẻ được tham gia nhiều hoạt động văn nghệ của nhà trường, giúp trẻ được thể hiện và nâng cao tính tự tin. Những hoạt động này vô cùng ý nghĩa với trẻ, nó giúp trẻ có cơ hội rèn luyện và thỏa sức thể hiện, vì thế mà trong các tiết học trẻ mạnh dạn và nhiệt tình hơn. * Mặt yếu - Trẻ chưa tích cực tham gia vào hoạt động ca hát. - Trẻ hát chưa đúng giai điệu, hát không rõ lời hoặc hát sai lời. - Khi nghe nhạc trẻ chưa thể hiện cảm xúc nên chưa chú động nhún nhảy. - Khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ trong lớp không đồng đều do năng khiếu của từng trẻ khác nhau. - Khả năng âm nhạc của giáo viên còn hạn chế về cường độ, cao độ, âm thanh, dụng cụ âm nhạc… 3. Nội dung và hình thức của giải pháp. a. Mục tiêu của giải pháp. - Để giúp trẻ tham gia vào các hoạt động nói chung và hoạt động “nghệ thuật” (hoạt động âm nhạc) nói riêng, trước hết cần rèn luyện nề nếp cho trẻ ngay từ ban đầu vì khi trẻ có nề nếp tốt cùng với sự hướng dẫn khoa học của cô giúp trẻ say mê với giờ học, luôn thể hiện cảm xúc, trí tưởng tượng cho hoạt động nghệ thuật. - Những biện pháp, giải pháp nêu ra trong đề tài nhằm mục tiêu giúp trẻ nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc. Trẻ phát huy hết được tính tích cực, chủ động, sáng tạo khi hoạt động, khơi dậy năng khiếu âm nhạc cho trẻ. - Giáo viên trau dồi thêm kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ sư phạm. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp Biện pháp 1. Khảo sát chất lượng học sinh đầu năm Để áp dụng các biện pháp một cách tích cực và phù hợp cô cần đánh giá đúng mức độ nhận thức của trẻ ngay từ đầu năm, xếp loại trẻ theo đúng trình độ trẻ có. Qua việc khảo sát tình hình chất lượng với bộ môn Âm nhạc ở lớp tôi, tôi thấy tỉ lệ trẻ đạt vẫn còn thấp hơn so với tỷ lệ chưa đạt. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 6 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN Khả năng ca hát của trẻ Số trẻ 20h/s Tốt Khá Trung bình 6h/s= 30% 7h/s = 35% 7h/s = 35% Với kết quả khảo sát như trên cho tôi thấy khả năng ca hát của các cháu còn chưa tốt, các cháu chưa mạnh dạn và phát huy hết khả năng của mình, từ đó tôi đã tìm tòi và ứng dụng một số các biện pháp sau đây. Biện pháp 2: Tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ - Để có một tiết học sôi nổi và hào hứng ngay từ đầu, người dạy trước khi tổ chức hoạt động cũng phải tự luyện đàn, giọng hát và nghe hát…để giúp trẻ cảm thụ âm nhạc một cách chính xác. - Trẻ mầm non phát âm còn chưa chuẩn vì thế giáo viên cần chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai rèn luyện cho trẻ. - Tôi luôn thay đổi trang trí góc âm nhạc thật sinh động theo chủ điểm để gây sự thu hút với trẻ. Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiê ên để thể hiê ên khả năng âm nhạc của mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyê nê , củng cố và vâ ên dụng phát triển những kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt đô nê g sáng tạo làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. - Tôi luôn chú ý tận dụng diện tích phòng học, góc âm nhạc một cách phù hợp và chú ý bố trí, sắp xếp các dụng cụ, đồ dùng âm nhạc để tạo môi trường học gần gũi, thoải mái cho trẻ. Cung cấp cho trẻ nhiều nguồn âm thanh: các loại lon, thùng thiếc, thùng giấy chứa đâ êu, hô êt hạt, gạo, các loại đá, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng sành. Có thể để giấy báo hay những loại giây phế liê êu có kích cỡ lớn, tạo điều kiê ên cho trẻ sáng tạo ra các kiểu áo váy... theo ý tưởng cá nhân, phục vụ chơi vũ hô êi hóa trang, nhảy múa tự do. Tôi còn sưu tầm thể hiê ên phong phú các thể loại băng nhạc thiếu nhi, mầm non, dân ca, nhạc cổ điển... các loại nhạc cụ dân tô êc. Khi có điều kiê ên tôi dùng mô hình, tranh cho trẻ quan sát. - Ngoài ra còn có mô êt số đồ dùng khuyến khích trẻ sáng tạo trong vâ ên đô nê g theo nhạc như: khăn choàng, cờ đuôi nheo, vòng đeo tay, chân, những con búp bê bằng vải hay thú nhồi bông làm bạn nhảy cùng trẻ. Tất cả những đồ dùng, đồ chơi trên đều phải ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy và sử dụng. - Khi bố trí góc âm nhạc cần chú ý sao cho ở nơi đó tiếng ồn ào trẻ tạo ra tại góc không ảnh hưởng, làm phiền đến những hoạt đô nê g yên tĩnh ở góc khác. Tại góc âm nhạc, tôi cũng chú ý tạo điều kiê ên cho trẻ thể hiê ên những ý tưởng, mong muốn của trẻ, đă cê biê êt phát huy tác dụng của trẻ hỗ trợ nhau, liên kết với nhau tổ chức các hoạt đô nê g mang tính nghê ê thuâ êt. Khuyến khích trẻ tự làm hay cùng trẻ trang trí mô êt số đồ dùng đồ chơi để vỗ hay gõ đê êm bài hát nhằm gây hứng thú cho trẻ khi sử dụng. Có thể cho trẻ phối hợp chơi với nhóm tạo hình trang trí H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 7 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN váy áo làm mă êt nạ hóa trang.... Trẻ vô cùng sung sướng khi được sử dụng đồ dùng do chính trẻ tạo ra, để thực hiê ên các hoạt đô nê g âm nhạc. Biện pháp 3: Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt - Vào bài sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ: Có thể sử dụng những đồ dùng vật thật hay những câu đố, những đoạn clip làm nổi bật chủ đề dạy. Ví dụ: Ở chủ đề thực vật: Dạy bài hát “Màu hoa” cô giáo có thể trang trí ở lớp một số loại hoa tươi để thu hút trẻ. Ở chủ đề động vật: Dạy vận động minh họa bài hát “Đố bạn” cô dùng các câu đố về các loại động vật, sử dụng mũ minh họa của các con vật được nhắc tới trong bài hát cho trẻ đội, dưới hình thức tổ chức một cuộc thi để trẻ được thể hiện Tổ chức các hoạt động đa dạng dựa vào các hoạt động trọng tâm. Ví dụ: Tổ chức vận động minh họa là trọng tâm thì có thể cho trẻ làm quen với cô bộ đội khi mở đầu để giới thiệu về vận động minh họa theo bài hát: “Chú bộ đội”. Ví dụ: Nghe hát là trọng tâm thì cô có thể cho trẻ nghe dưới nhiều hình thức khác nhau như: Nghe cô hát cùng điệu bộ, cử chỉ minh họa, hay cô diễn rối, cô cho nghe giai điệu để trẻ cảm nhận, cho trẻ xem video… Cô diễn rối bài nghe hát “ Ba em là công nhân lái xe” Tổ chức biểu diễn có thể sử dụng nhiều hình thức như: Múa, hát, hát nối tiếp… Biện pháp 4: Đưa ứng dụng CNTT vào các tiết học - Thường xuyên vào mạng các trang web như: nhạc cua tôi, zing me.mp3 để tìm các tư liệu phù hợp với nội dung bài dạy sau đó làm các hiệu ứng với hình ảnh, ảnh động, cắt nhạc và sử dụng trong bài dạy. Ví dụ: Ở chủ đề bản thân: Bài hát“ Mừng sinh nhật” Sử dụng hình ảnh, đoạn clip “Bé và các bạn đang dự một buổi sinh nhật của bạn”. - Ở chủ đề nghề nghiệp: dạy bài hát “Cháu yêu cô chú công nhân” Có thể kết hợp cho trẻ xem hình ảnh “chú công nhân đang xây nhà, cô công nhân đang may quần áo” tương ứng vào mỗi câu hát, đến câu hát nói về ai thì trẻ xem hình ảnh tương ứng về người đó, trẻ có thể vừa hát hưởng ứng theo bài hát bằng cách vỗ tay theo tiết tấu của bài hát. Tiết học của trẻ sẽ thêm vui nhộn và sinh động hơn... - Với những bài hát nghe thuộc làn điệu dân ca, cô có thể cho trẻ xem hình ảnh, clip về những cuộc thi hát dân ca, hát đối, hát quan họ ở hội Lim. Khi trẻ được trực tiếp xem các đoạn video clip, cô biểu diễm bằng trang phục áo tứ thân trẻ sẽ hứng thú và có cảm xúc hơn với những làn điệu dân ca đó: Bài nghe hát: “Hoa thơm bướm lượn”. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 8 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN Ví dụ: Với những bài hát về dân ca, tôi đưa hình ảnh về các lễ hội ngày hội chợ măng non: Kéo cưa lừa sẻ, thằng Bờm có cái quạt mo, cô giáo em là hoa ê ban. “Thằng Bờm có cái quạt mo” Với các bài hát về Bác Hồ, khi nghe bài hát “Ai yêu nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh” kết hợp cho trẻ xem các hình ảnh, clip về Bác Hồ với các cháu thiếu nhi trẻ sẽ thấy Bác Hồ rất hiền từ giống như một người ông rất gần gũi với các cháu. Ví dụ: Các trò chơi âm nhạc, tôi sưu tầm những âm thanh gần gũi trong thực tế như các hiện tượng thiên nhiên: Tiếng suối chảy róc rách, tiếng mưa rơi rì rào, tiếng gió thổi vi vu, tiếng chim hót véo von. Những âm thanh trong cuộc sống (tiếng còi tàu, tiếng còi ô tô, tiếng gà gáy), để phát triển sự nhạy cảm và tai nghe cho trẻ. Biện pháp 5: Sử dụng các loại nhạc cụ đa dạng - Khi trẻ khai thác hết, chơi liên tục, trẻ cảm thấy chán tôi sẽ thay đổi không khí ngay. Ví dụ như: Dùng lời kích thích trẻ : “Hôm nay góc âm nhạc có đồ dùng đồ chơi mới, các con hãy đến thử xem”. Mỗi lần nên thay đổi 3- 4 đồ dùng, đồ chơi. Giáo viên khuyến khích trẻ trải nghiê êm, tìm tòi, khám phá những đồ dùng đồ chơi mới, cô để trẻ tự khám phá đồ dùng, đồ chơi. Ví dụ: như dưới sự giúp đỡ của cô trong quá trình trẻ chơi, trẻ tự phát hiê ên ra âm thanh của chén sành chén sứ khi chứa lượng nước khác nhau, thì các chén tạo ra âm thanh khác nhau. Giáo viên gợi ý cho trẻ biết phối hợp những đồ dùng đồ chơi cũ với đồ dùng đồ chơi mới, gây hứng thú cho trẻ. Ví dụ: Để gõ đê m ê cho mô êt bài hát, gợi ý trẻ sử dụng trống lắc, phách trẻ kết hợp với viê êc sử dụng đũa gõ những ly thủy tinh có lượng nước khác nhau tạo ra mô êt tổ hợp âm thanh hài hòa, rất hay. Trong quá trình trẻ chơi tại góc âm nhạc, giáo viên có thể tâ ên dụng để giới thiê êu cho mô êt số đàn dân tô êc trẻ biết. Ví dụ về đàn tranh, sau khi cô giới thiê êu chọn tiếng đàn tranh trong đàn organ, cô cho trẻ nghe mô tê bài hát quen thuô êc giúp trẻ dễ cảm thụ. - Ngoài những dụng cụ mua sẵn như hoa vải, hoa nhựa, phách tre, trống lắc…Giáo viên cần cung cấp nhiều nguồn âm thanh: các loại lon, thùng thiếc, thùng giấy chứa đậu, hột hạt, gạo, các loại đá, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng sành. Có thể để giấy báo hay những loại giây phế liệu có kích cỡ lớn, tạo điều kiện cho trẻ sáng tạo ra các kiểu áo váy… theo tư tưởng các nhân vật, phục vụ chơi vũ hội hóa trang, nhảy múa tự do. Giáo viên cần sưu tầm thể hiện phong phú các thể loại băng nhạc thiếu nhi, mầm non, dân ca, nhạc cổ điển… các loại nhạc cụ dân tộc. Nếu có điều kiện dùng đàn thật hay có thể sử dụng mô hình, tranh cho trẻ quan sát. Ngoài ra cần có một số đồ dùng khuyến khích trẻ sáng tạo trong vận động theo nhạc như: khăn choàng, cờ đuôi nheo, v òê ng đeo tay, chân, những con búp bê bằng vải hay thú nhồi bông làm bạn nhảy cùng trẻ. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 9 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN Tất cả những đồ dùng, đồ chơi trên đều phải ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy và sử dụng. Ví dụ: Nắp sữa làm trống lắc, chia ly nhựa bỏ hạt – hột vào, muỗng…và chú ý trang trí đa dạng màu sắc để thu hút trẻ. - Để kích thích tính t êò mò, ham hiểu biết lôi cuốn trẻ vào góc chơi âm nhạc, giáo viên phải chú ý thay đổi chất liệu, những thiết bị tạo âm thanh khác nhau định kỳ, tạo điều kiện cho trẻ sử dụng tối đa. Ví dụ: Cái nắp xoong, úp xuống ta sẽ đánh âm thanh khác so với khi ta ngửa ra, hay đánh trên đỉnh âm thanh khác với khi ta đánh để ngửa nắp. Biện pháp 6: Sử dụng các loại trang phục gây hứng thú cho trẻ Để tạo cho trẻ các trang phục biểu diễn hấp dẫn, bắt mắt, tôi dùng các trang phục làm từ ruy băng, giấy màu các loại, trang kim, xốp các màu, phế liệu. Cô và trẻ cùng nhau trang trí để làm trang phục kích thích trẻ tham gia hoạt động. Trẻ được mặc bộ quần áo do chính mình tham gia trang trí sẽ phấn khởi và hứng thú hơn với hoạt động âm nhạc. Rèn nề nếp kỹ năng cho trẻ: Qua các tiết học và hoạt động, tôi rèn cho trẻ biết thực hiện theo hiệu lệnh, khẩu lệnh tạo cho trẻ có cảm giác tự tin, mạnh dạn khi lên biểu diễn. Tìm cách vào bài sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ. Ví dụ: chủ điểm “động vật” khi dạy với đề tài: “Gà trống thổi kèn”, tôi hóa trang và đóng chú gà trống đang thổi kèn để gây sự hứng thú cho trẻ. Ví dụ: chủ điểm “nghề nghiệp” khi dạy với đề tài: “Ba em là công nhân lái xe” tôi sẽ dùng trang phuc của em bé đang hát về ba của mình làm nghề lái xe Bài hát: “Ba em là công nhân lái xe”. Biện pháp 7: Kết hợp âm nhạc với các môn học khác - Theo phương pháp dạy tích hợp các bộ môn âm nhạc có thể lồng ghép, kết hợp với tất cả các bộ môn khác và còn giúp cho các bộ môn khác trở nên sinh động hơn. Ví dụ: Môn Làm quen văn học Đề tài: “ Chú thỏ tinh khôn” cô có thể tổ chức cho trẻ vận động theo bài: “Trời nắng- Trời mưa”. Ví dụ: Môn tạo hình: Đề tài: “Vẽ hoa mùa xuân” cô cho trẻ hát bài “Màu hoa” Môn MTXQ Đề tài: Động vật nuôi trong gia đình, có các bài hát “Một con vịt”, “Gà trống, mèo con, và cún con”, “Con gà trống”. Môn toán H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 10 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN Đề tài: “Cao hơn – thấp hơn” có bài hát “Năm ngón tay ngoan”. Biện pháp 8: Tổ chức ôn luyện mọi lúc mọi nơi và ôn luyện thông qua lễ hội - Trong những giờ ổn định tổ chức, hay chuyển hoạt động, tôi ổn định trẻ bằng những bài hát mà trẻ thích, chơi các trò chơi dựa trên nội dung bài hát. - Thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội tôi tổ chức hoạt động âm nhạc theo một chương trình biểu diễn văn nghệ mà 100% trẻ được tham gia nhằm giúp trẻ hứng thú với bộ môn âm nhạc cho trẻ. Ví dụ: ngày Khai giảng, lễ hội 20/11, Noel, tết Dương lịch, mừng ngày 8/3 và Lễ Tổng kết. Biện pháp 9: Chú ý rèn nề nếp, rèn kỹ năng cho trẻ Trẻ biết thực hiện các kỹ năng cần thiết cho lứa tuổi: Vỗ, gõ múa (với những vận động cơ bản) trẻ có cảm giác tự tin, mạnh dạn, nhanh nhẹn và linh hoạt qua việc trẻ thực hiện hoạt động âm nhạc. Thường xuyên chú ý đến việc giúp trẻ cảm thụ âm nhạc trong cuộc sống theo bản năng vốn có và kỹ năng yêu thích âm nhạc của từng cá nhân trẻ. Rèn thêm cho trẻ một số động tác múa như: nhún chân, cuộn tay, lắc mông nhịp nhàng theo lời bài hát. Vận động và múa sáng tạo là cách làm trẻ vui thích để phát triển kỹ năng thể chất. Múa tạo cơ hội để trẻ giải tỏa năng lượng, kích thích trí tưởng tượng và phát huy tính sáng tạo. Múa sáng tạo bao gồm những cử động thân thể nhằm truyền đạt một nội dung hình ảnh (ví dụ một cơn gió), một ý tưởng (ví dụ một cuộc hành trình) hoặc một cảm giác. Tạo điều kiện cho trẻ tự thỏa thuận và tự chọn các vận động theo ý thích và sự sáng tạo của trẻ. Cô có thể dùng lời để khuyến khích, động viên trẻ thực hiện các hoạt động sáng tạo khác nhau mà không trùng với vận động của bạn. Biện pháp 10: Trao đổi với phụ huynh Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quyết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu để chúng tôi làm đồ dùng của các góc, nhất là góc làm quen với âm nhạc. Ngay đầu năm học tôi đã tổ chức họp phụ huynh, tuyên truyền với phụ huynh về tầm quan trọng của việc cho trẻ đến trường để trẻ được làm quen với trường lớp, với các bạn, giao lưu với các bạn. Ngoài ra tôi còn trao đổi với phụ huynh về vấn đề chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường cũng như ở nhà để cô giáo và phụ huynh cùng kết hợp dạy trẻ. Đặc biệt tôi đề cập đến tầm quan trọng của bộ môn “Làm quen với âm nhạc” vì đây là môn học giúp trẻ phát triển thẩm mĩ. Đối với những trẻ tiếp thu chậm tôi trực tiếp trao đổi với phụ huynh để cùng đưa ra những biện pháp để trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 11 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp Các biện pháp đã nêu trong đề tài có mối quan hệ mật thiết với nhau, nó bổ sung cho nhau, tạo thành một mối liên kết với nhau (vd: muốn trẻ biết hát, biết cảm nhận những giai điệu êm dịu của ban nhạc thì chúng ta không những chỉ dạy trẻ ở trường mà chúng ta phải biết phối hợp với phụ huynh của trẻ ở nhà, nhờ họ tạo điều kiện khi trẻ ở nhà cũng có thể cho trẻ làm quen với âm nhạc như hát ru cho trẻ ngủ, hát cho trẻ nghe, dạy trẻ hát, múa…). Bằng sự cố gắng của bản thân, luôn ham học hỏi và mạnh dạn áp dụng những biện pháp trên, nhằm phát triển thẩm mĩ cho trẻ thông qua hoạt động làm quen với âm nhạc, tôi nhận thấy việc kết hợp và sử dụng nhiều hình thức khác nhau để phát triển tính cảm thụ âm nhạc cho trẻ là một phương pháp hữu hiệu để đạt được kết quả cao nhất phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của trẻ. d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu - Kết quả khảo nghiệm: Qua một vài kinh nghiệm tôi tự nghiên cứu và áp dụng cho các cháu ở lớp tôi tuy chỉ trong một thời gian ngắn nhưng tôi thấy có sự chuyển biến một cách rõ rệt và đạt kết quả như sau: Số trẻ Khả năng ca hát của trẻ Tốt 60h/s 30h/s= 50% Khá 20h/s = 33,5% Trung bình 10h/s =16,5% - Giá trị khoa học: Với kết quả trên cho thấy khả năng ca hát tốt của các cháu đã tăng lên. Các cháu rất yêu thích và có hứng thú tham gia các hoạt động âm nhạc. Sau khi vận dụng một số biện pháp trên tôi thấy trẻ còn phát triển tốt một số kỹ năng như: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thể hiện cảm xúc, kỹ năng thẩm mỹ, kỹ năng nhận thức. - Kỹ năng giao tiếp: Khi tham gia hoạt động âm nhạc trẻ được hoạt động cùng với bạn, khi biểu diễn trẻ học cách trình bày, giới thiệu. - Kỹ năng thể hiện cảm xúc: Trẻ biết cách thể hiện cảm xúc theo nội dung bài hát. khi biểu diển trẻ biết giao lưu tình cảm với khán giả. - Kỹ năng thẩm mỹ: Trẻ biết yêu âm nhạc, biết yêu quý cái đẹp. Biết thể hiện những sắc thái, động tác minh họa đẹp. - Kỹ năng nhận thức: Tạo điều kiện để trẻ có thêm những hiểu biết xã hội, những kiến thức văn hóa, hay môi trường xung quanh trẻ. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 12 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN + Qua một vài kinh nghiệm tôi tự tìm tòi, nghiên cứu và áp dụng cho các cháu ở lớp tôi tuy chỉ trong một thời gian ngắn nhưng tôi thấy có sự chuyển biến một cách rõ rệt, có hiệu quả, và đạt được kết quả rất cao. - Trẻ hứng thú, tích cực trong hoạt động âm nhạc, trẻ tham gia chơi tự tin, mạnh dạn đạt: 100% - Trẻ hát đúng lời, đúng nhạc bài hát đạt: 100% - Trẻ vận động đúng theo bài hát: Tự tin, mạnh dạn đạt: 99% - Trẻ thích đi hoc, đến lớp ngoan, nghe lời cô đạt 100% - Giáo viên lên lớp nhẹ nhàng, linh hoạt, tự tin, các tiết dạy đạt: 95% - Giáo viên lồng ghép nhiều âm nhạc vào các hoạt động có chủ đích khác. - Giáo viên tham gia tích cực vào các hoạt động sưu tầm, sáng tác các trò chơi âm nhạc. + Giá trị khoa học: Với đề tài trên tuy tôi chỉ áp dụng một vài biện pháp nhỏ nhưng nó đã mang lại cho lớp tôi những kết quả rất lớn trong việc phát triển thẩm mỹ cho trẻ, nhờ đó trẻ tích cực tham gia cac hoạt động văn nghệ hơn, chuẩn bị tâm thế cho trẻ lên lớp 1. III. Phần kết luận - kiến nghị 1. Kết luận Qua bản sáng kiến “Một số biện pháp cho trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường mầm non”. Bản thân tôi thấy rằng, việc làm quen với âm nhạc cho trẻ 5 - 6 tuổi là một trọng tâm những nội dung lớn của chương trình giáo dục cho trẻ Mầm non. Nhằm phát triển ngôn ngữ, tính thẩm mỹ và các mặt phát triển khác của nhân cách toàn diện, góp phần quan trọng vào việc chuẩn bị cho trẻ học ở phổ thông sau này. - Trong quá trình làm đề tài, bản thân chú trọng về nội dung giúp trẻ tự học tốt bộ môn âm nhạc, áp dụng thực tế ngay tại lớp học của mình, tập trung tìm hiểu về trí tuệ, năng khiếu sáng tạo của trẻ, với những nội dung bài học trong chương trình tôi thấy những gì áp dụng đối với trẻ đều phù hợp, các bài hát, bài múa có nội dung phong phú và gần gũi với trẻ. Với kinh nghiệm trên tôi đã áp dụng kịp thời bồi dưỡng cho trẻ có năng khiếu và nhân rộng ra những trẻ khác. - Qua tìm hiểu tâm sinh lý trẻ giúp tôi hiểu được trẻ muốn gì? trẻ thích gì? trẻ có thể làm được gì? (qua quan sát, trò chuyện, trao đổi với phụ huynh trẻ, với trẻ) từ đó tôi lựa chọn các nội dung, các hoạt động văn nghệ phù hợp vào các mạng nội dung chủ điểm cũng như mạng nội dung của các loại hình hoạt động âm nhạc của trẻ. - Việc giúp trẻ học tốt và hứng thú môn âm nhạc là điều mà giáo viên nào cũng mong đạt được. Vì vậy cần tận dụng các phương pháp, biện pháp, lồng ghép các bộ môn khác sao cho phù hợp và gây được hứng thú với trẻ. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 13 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN - Cần cố gắng trao đổi, học hỏi thêm kinh nghiệm của đồng nghiệp cũng như của người đi trước và không ngừng luyện tập các bộ môn âm nhạc. - Giáo viên cần gần gũi để phát hiện sự sáng tạo của trẻ, khen ngợi , động viên sửa sai kịp thời và tạo môi trường học tốt cho trẻ. - Lắng nghe ý kiến đóng góp xây dựng, biết sửa chữa khuyết điểm và phát huy ưu điểm của bản thân. Bản thân cũng tự rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động để giúp trẻ phát triển tốt hơn. - Đồng thời thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh. 2. Kiến nghị - Nhà trường cần tạo điều kiện cho giáo viên được tham quan học tập ở các đơn vị khác để trau dồi, học hỏi kinh nghiệm, học hỏi dự giờ những tiết dạy mẫu, dạy giỏi để nâng cao trình độ chuyên môn. - Bổ sung hỗ trợ tài liệu để giáo viên được học hỏi, tiếp cận những cái mới. - Chuyên môn tạo nhiều điều kiện cho giáo viên chúng tôi được tham dự các lớp tập huấn cũng như tổ chức các buổi chuyên đề về chương trình mầm non mới, giúp cho giáo viên chúng tôi trao dồi thêm kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ để chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ tốt hơn. - Để phát triển đầy đủ các mặt phát triển cho trẻ được tốt hơn thông qua hoạt động làm quen âm nhạc, tôi mong nhà trường tạo mọi điều kiện để đồ dùng dạy học và đồ chơi của trẻ được phong phú, đa dạng hơn. Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi đưa ra còn nhiều hạn chế mong được các cấp lãnh đạo, chị em đồng nghiệp góp ý kiến, bổ xung và nhận xét để bài viết của tôi được phong phú, sáng tạo và hiệu quả hơn nữa. Tôi xin chân thành cảm ơn! EaBông, ngày 20 tháng 01 năm 2017 Người viết H’ Ngoăc Hmõk H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 14 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 15 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên Mầm non chu kỳ II năm 2004- 2007. 2. Tài liệu về biện pháp nâng cao chất lượng trẻ làm quen với hoạt động âm nhạc ở trẻ mầm non 3. Tài liệu tập huấn chuyên đề giáo dục mầm non mới 4. Chuyên đề đặc san giáo dục mầm non 5. Tài liệu về một số bài sáng kiến kinh nghiệm của Bộ giáo dục mầm non. 6. Luật Giáo dục – Nhà suất bản chính trị quốc gia. 7. Một số vấn đề quản lý giáo dục Mầm non – Nhà xuất bản Đại học quốc gia – Hà nội. 8. Bộ Giáo dục và Đào tạo- vụ GDMN- Trung tâm Nghiên cứu GDMN. Hướng dẫn thực hiện công tác chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Nhà xuất bản Hà Nôi. Năm 2001. H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 16 Một số biện pháp cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc ở trường MN H’ Ngoăc Hmõk – trường Mầm non Hoa Sen Trang 17