Tài liệu Skkn một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường mầm non cư pang

Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang I. Phần mở đầu 1. Lí do chọn đề tài “Mẫu giáo tốt, mở đầu cho nền giáo dục tốt”. Chính vì vậy mà người giáo viên mầm non được xem là người thợ đầu tiên đặt “viên gạch” nền móng cho việc đào tạo nhân cách cũng như tri thức cho những con người mới. Ở lứa tuổi mầm non tâm hồn trẻ ngây thơ, hồn nhiên trong sáng. Để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện ngoài việc trẻ được giáo dục ở gia đình thì ở trường mầm non qua các hoạt động dạy và học dưới nhiều hình thức giúp trẻ có một nền móng vững chắc tại trường mầm non. Đối với trẻ 5 tuổi sẽ phải trang bị thêm nhiều kĩ năng, kiến thức để bước tiếp vào một môi trường hoàn toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu học. Việc đến trường tiểu học được coi là một bước ngoặc quan trọng trong cuộc đời của trẻ, là một bước chuyển biến mang tính nhảy vọt, chính vì pthế mà trong tâm lý của trẻ có sự biến đổi vô cùng to lớn. Ở trường mầm non trẻ được sống trong môi trường với sự chăm sóc và giáo dục các cô giáo người mà được xem là người mẹ thứ hai của trẻ, nhưng khi bước vào lớp Một trẻ phải tiếp xúc với một môi trường mới, những hoạt động mới, một vị trí xã hội mới và những mối quan hệ mới của một người học sinh thực thụ. Chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên mầm non không chỉ giúp trẻ chiếm lĩnh được những kiến thức, những kĩ năng ở trường mầm non mà còn cần phải cho trẻ có một thể lực khỏe mạnh, trẻ mạnh dạn, tự tin vào bản thân và đặc biệt trẻ có một tâm thế vững vàn, sẵn sàng bước vào lớp Một. Bản chất của quá trình dạy và học giữa bậc học mầm non và bậc học tiểu học hoàn toàn khác nhau. Ở trường mầm non trẻ được học theo phương châm “Học bằng chơi, chơi mà học”, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ, ở trường tiểu học hoạt động học, tiếp thu và chiếm lĩnh những kiến thức là hoạt động đòi hỏi sự nghiêm túc, lúc này trẻ trở thành một người học sinh thực thụ, trẻ phải thực hiện nhiệm vụ của người học sinh...vì vậy mà trong giai đoạn này trẻ rất dễ rơi vào tình trạng lo sợ, hoang mang và có sự dao động mạnh về mặt tâm lý, với trẻ người kinh vấn đề trên đã là một khó khăn vậy đối với trẻ là người đồng bào dân tộc thiểu số thì vấn đề này lại càng khó khăn hơn nhiều. Do đặc điểm trường Mầm non Cư Pang đơn vị mà tôi công tác, nằm trong vùng đặc biệt khó khăn, học sinh là người dân tộc thiểu số chiếm hơn 90%. Để trẻ 5-6 tuổi vùng đồng bào dân tộc thiểu số được thuận lợi trong việc giao tiếp và tham gia vào các hoạt động ở trường lớp nói chung và chuẩn bị tâm thế cho trẻ lên lớp 1 nói riêng. Khắc phục mọi khó khăn giúp trẻ có một tâm thế sẵn sàng bước vào lớp 1. Xuất phát từ tầm quan trọng đó bản thân tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện 1 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp Một tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang” 2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài Mục tiêu: Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ; Hình thành cho trẻ những kĩ năng nói, đọc, kể, viết...; Phát triển khả năng giao tiếp hàng ngày giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và trẻ với mọi người xung quanh. Giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách, đồng thời trẻ mạnh dạn hơn, tự tin hơn, có lối ứng xử văn minh trong cuộc sống hàng ngày. Luyện cho trẻ có các kĩ năng nghe, hiểu, kể, nói các sự việc, trong cuộc sống và trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ một cách linh hoạt. Nhằm giúp trẻ đồng bào dân tộc thiểu số có một tâm thế tốt nhất để sẵn sàng bước vào lớp một một cách mạnh dạn, tự tin và trở thành một người học sinh thực thụ. Nhiệm vụ Nhiệm vụ của đề tài đặt ra nhằm cung cấp một số biện pháp giúp trẻ đồng bào dân tộc thiểu số mạnh dạn hơn, tự tin hơn và có một tâm thế tốt nhất để sẵn sàng bước vào lớp Một trở thành một người học sinh thực thụ. 3. Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp Một tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang. 4. Giới hạn của đề tài Khuôn khổ nghiên cứu: Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp Một tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang. Đối tượng khảo sát: Trẻ 5-6 tuổi lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8 năm 2016 đến tháng 02 năm 2017 5. Phương pháp nghiên cứu a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu: Tìm đọc và tham khảo các tài liệu về quá trình hình thành và phát triển tâm sinh lý của trẻ… b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 2 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Phương pháp quan sát hoạt động của trẻ: Phương pháp này giúp giáo viên nắm bắt được những hoạt động của trẻ để có kế hoạch cụ thể trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Thường xuyên nghiên cứu kỹ các đề tài trong chương trình giáo dục, lựa chọn nội dung, phương pháp phù hợp với bài soạn, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi trước khi tổ chức các hoạt động cho trẻ, phát hiện và sửa sai kịp thời cho trẻ. Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm: Đối với trẻ mầm non ghi nhớ có chủ định chưa cao, trẻ dễ nhớ và cũng nhanh quên, chính vì vậy cần cho trẻ hoạt động một cách tích cực để trẻ thể hiện được bản thân mình, điều này giúp trẻ nhớ lâu đồng thời cũng giúp hình thành và phát triển ở trẻ những kỹ năng trong cuộc sống của trẻ. c. Phương pháp thống kê toán học: Để theo dõi được mức độ phát triển của tất cả trẻ trong lớp, giáo viên không thể nhớ hết số liệu cụ thể của trẻ mà cần phải có sự theo dõi, thu thập, ghi chép, trình bày số liệu và tính toán cụ thể...Từ đó giúp người giáo viên nắm được số liệu cụ thể để thuận tiện trong việc theo dõi sự phát triển của trẻ. II. Phần nội dung 1. Cơ sở lí luận Thực hiện Nghị quyết số 29/NQTW ngày 4/11/2013 Hội nghị lần thứ VIII Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Thực hiện có hiệu quả chương trình giáo dục mầm non mới, chú trọng vào nhiệm vụ chăm sóc và giáo dục cho trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về đổi mới phương pháp giáo dục; củng cố, phát triển số lượng và chất lượng ở trường mầm non. Chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp Một là một trong những nhiệm vụ có vai trò quan trọng đối với việc phát triển toàn diện cho trẻ mầm non, là phương tiện giúp trẻ mạnh dạn, tự tin và sẵn sàng bước vào lớp Một. Phần lớn trẻ là người đồng bào dân tộc thiểu số quen với lối sống tự do, trẻ thiếu những kỹ năng giao tiếp xã hội, trẻ chưa quen với việc thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, khả năng tập trung, chấp hành những quy định chung và theo sự chỉ dẫn của người lớn còn nhiều hạn chế. Hầu hết các em chưa được gia đình xây dựng và hình thành thói quen tự giác học tập. Trẻ đồng bào dân tộc 3 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang thiểu số tâm lý nhút nhát, ngại giao tiếp với người lạ, các em luôn có tâm lý sẵn sàng cho việc theo bố mẹ tham gia hoạt động lao động hơn là hoạt động học tập. Trẻ chưa có tâm lý sẵn sàng cho một môi trường học tập mới. Đặc điểm ngôn ngữ là một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển loài người, ngôn ngữ tham gia vào mọi hoạt động của con người và ngôn ngữ cũng là thành tố quan trọng nhất về nội dung và cấu trúc của tâm lý người. Vốn từ tiếng việt của trẻ ít, khả năng nghe, nói và hiểu tiếng việt của trẻ còn hạn chế, trẻ chuẩn bị vào lớp một mà nhiều em chưa nghe và hiểu được tiếng Việt, dẫn đến việc trẻ gặp khó khăn trong giao tiếp, trong học tập khi tiếp thu lời giảng của cô…đây cũng là một yếu tố dẫn đến trẻ thiếu tự tin khi chuẩn bị bước vào lớp Một. Xuất phát từ lòng yêu trẻ là một giáo viên mầm non tôi cần lựa chọn các nội dung, phương pháp phù hợp với lứa tuổi của trẻ và tình hình thực tế của đơn vị nhằm cung cấp những kiến thức mới cho trẻ để nâng cao chất lượng dạy và học tại trường lớp mầm non. Đồng thời giúp trẻ có một tâm thế tốt để sẵn sàng bước vào lớp Một. Đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm của một người giáo viên trong giai đoạn mới hiện nay. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Trường Mầm non Cư Pang là một đơn vị đóng trên địa bàn xã Ea Bông thuộc xã đặc biệt khó khăn, trường có nhiều điểm lẻ nằm rãi rác trong các thôn buôn. Hơn 90% trẻ là người dân tộc thiểu số, hơn 50% trẻ thuộc hộ nghèo. Riêng lớp lá tôi chủ nhiệm phần lớn trẻ là người dân tộc thiểu số, đa số trẻ mới lần đầu đến trường, chưa học qua lớp 3 tuổi, 4 tuổi. Hầu hết trẻ chưa nói rõ tiếng Việt, trẻ giao tiếp chủ yếu sử dụng tiếng mẹ đẻ, ngôn ngữ giao tiếp tiếng Việt còn hạn chế. Năm học 2016-2017 là năm học tiếp tục hưởng ứng và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các cuộc vận động do nghành phát động, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục dạy và học. Riêng đối với trẻ 5 tuổi sẽ phải chuẩn bị kỹ hơn về mọi mặt để trẻ có thể bước tiếp vào một môi trường hoàn toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu học, việc đến trường tiểu học được coi là một bước ngoặc quan trọng trong cuộc đời của trẻ, là một bước chuyển biến mang tính nhảy vọt, chính vì thế mà trong trẻ có sự biến đổi vô cùng to lớn. Ở trường mầm non trẻ được sống trong môi trường với sự chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục của các cô giáo người luôn được coi là người mẹ thứ hai của trẻ. Khi bước vào lớp một trẻ phải tiếp xúc với một môi trường mới lạ với những hoạt động mới, một vị trí xã hội mới và với những mối quan hệ mới của một người học sinh thực thụ. Trẻ sẽ khó tiếp cận và thích nghi ngay được. Chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo 4 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang viên mầm non không chỉ giúp trẻ chiếm lĩnh được những kiến thức, những kĩ năng ở trường mầm non mà còn cần phải tạo cho trẻ có một tâm thế vững vàng, sẵn sàng bước vào lớp Một để trẻ có thể mạnh dạn, tự tin tiếp cận môi trường của trường tiểu học một cách nhanh nhất nhằm giúp trẻ tiếp thu kiến thức ở trường tiểu học một cách tốt nhất. Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát, thống kê trẻ ở lớp lá 1 với tổng số là 26 trẻ, kết quả như sau: Nội dung khảo sát Số trẻ đạt Tỉ lệ (%) Trẻ chưa đạt Tỉ lệ (%) Trẻ mạnh dạn 8/26 30,7 18/26 69,3 Trẻ nói rõ ràng 7/26 30 19/26 70 Trẻ giao tiếp tốt 8/26 30,7 18/26 69,3 Trẻ diễn đạt ý tốt 6/26 23 20/26 77 Nguyên nhân khách quan: Ưu điểm: Cơ sở vật chất: Có phòng học rộng rãi thoáng mát, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trẻ tương đối đầy đủ. Giáo viên trẻ, nhiệt trình, năng động sáng tạo, ham học hỏi, bộ phận chuyên môn luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề…Giúp nâng cao hơn nữa chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên; luôn cập nhập thông tin, xây dựng phương pháp đổi mới hình thức tổ chức các hoạt động theo chương trình mầm non mới, tạo mọi điều kiện cho giáo viên thực hiện và hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học. Một số cha mẹ học sinh quan tâm đến con em mình, luôn có sự phối hợp với giáo viên trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, thường xuyên ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cho các cháu. Hạn chế: Trang thiết bị đồ dùng đồ chơi tuy đã được trang bị nhưng vẫn chưa đáp ứng cho một số hoạt động, đặc biệt là hoạt động cho trẻ làm quen Văn học. Trẻ lớp lá đa số là con em dân tộc thiểu số, phần lớn các cháu lần đầu tiên đến trường nên việc tiếp xúc với ngôn ngữ tiếng Việt còn gặp nhiều khó khăn, đa số trẻ còn sử dụng ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ trong giao tiếp khi đến trường. Đời sống kinh tế của một số phụ huynh còn gặp nhiều khó khăn nên sự quan tâm, chăm sóc và giáo dục trẻ chưa cao. 5 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Nguyên nhân chủ quan: Ưu điểm: Trường có diện tích rộng rãi, không gian thoáng mát, môi trường học tập và vui chơi của trẻ sạch sẽ, an toàn, ngoài ra lớp còn được sự quan tâm chặt chẽ của lãnh đạo nhà trường. Giáo viên luôn nhiệt tình trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, đã tuyên truyền tới các bậc cha mẹ học sinh biết được tầm quan trọng của việc đưa trẻ đến trường đúng độ tuổi. Có kiến thức cơ bản về công tác giảng dạy, luôn học hỏi, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, biết lắng nghe, biết sửa sai, không bảo thủ nên chuyên môn nghiệp vụ ngày càng vững vàng hơn. Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động cũng như hứng thú với những đồ dùng, đồ chơi và sử dụng những đồ dùng, đồ chơi một cách tích cực, có hiệu quả; trẻ thích được thể hiện mình trong các hoạt động. Hạn chế: Các bậc cha mẹ học sinh chưa xác định được tầm quan trọng của việc cho con em đến trường Mầm non theo đúng độ tuổi. Kiến thức về chăm sóc cũng như kỹ năng nuôi dạy con của phụ huynh còn hạn chế. Do cha mẹ trẻ thường cho trẻ đi rẫy, không cho trẻ đến trường theo đúng độ tuổi, các gia đình ở trong buôn phần lớn là người dân tộc thiểu số, không có người kinh sinh sống. các hộ gia đình cách xa nhau làm hạn chế quá trình giao tiếp của trẻ với mọi người xung quanh, bên cạnh đó trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn, chưa tự tin vào bản thân. 3. Nội dung và hình thức giải pháp a. Mục tiêu của giải pháp Hình thành ở trẻ các kỹ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ tiếng Việt rõ ràng, mạch lạc. Hình thành cho trẻ kỷ năng tự nhận thức về bản thân; Kĩ năng biết hợp tác phối hợp với bạn; Kĩ năng thực hiện theo chỉ dẫn, yêu cầu của người lớn; Kĩ năng tự bảo vệ bản thân và mọi người xung quanh. Phát triển vốn từ tiếng Việt cho trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trẻ mạnh dạn, tự tin vào bản thân và sẵn sàng tham gia vào các hoạt động. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp Biện pháp 1: Tuyên truyền huy động trẻ đi học chuyên cần. 6 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Để thực hiện cũng như giải quyết vấn đề trên, trước hết chúng ta cần phải làm tốt công tác tuyên truyền và huy động trẻ đến trường. Tuyên truyền với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của việc cho các cháu đến lớp mầm non đúng độ tuổi. Là một giáo viên đứng lớp cô giáo cần tạo sự gần gũi với trẻ, tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình của từng trẻ, thường xuyên gặp nói chuyện và trao đổi với phụ huynh của trẻ, tuyên truyền đến cha mẹ trẻ tầm quan trọng của việc cho trẻ đến trường đúng độ tuổi. Trẻ đến trường sẽ được tham gia vào các hoạt động của chương trình giáo dục mầm non như: múa, hát, làm quen với các bài thơ, các chữ số, chữ cái, được nghe kể chuyện, tập vẽ, tập tô và nhiều hoạt động khác…qua các hoạt động đó sẽ giúp hình thành ở các cháu các kĩ năng cần thiết, đồng thời qua đó giúp hình thành nhân cách của các cháu một cách tốt nhất, và nhờ đó cũng giúp cho các cháu mạnh dạn hơn, tự tin hơn, giao tiếp tốt hơn, các cháu không còn bỡ ngỡ khi bước vào lớp Một… Bên cạnh việc tuyên truyền với phụ huynh giáo viên cần tạo sự gần gũi thương yêu trẻ, luôn tìm tòi học hỏi những kinh nghiệm, và nghệ thuật lên lớp làm cho trẻ hứng thú hơn mỗi khi đến trường, để trẻ cảm nhận được “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui” Cô giáo không ngừng học tập, nghiên cứu các tài liệu và tổ chức những hoạt động vui chơi hấp dẫn, sưu tầm và làm đồ dùng, đồ chơi đa dạng, phong phú phục vụ cho các hoạt động của trẻ nhằm thu hút trẻ đến lớp. Biện pháp2: Lập kế hoạch cho hoạt động tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý và ngôn ngữ của trẻ. Muốn biết được các đặc điểm tâm sinh lý cũng như ngôn ngữ của tất cả trẻ trong lớp, trước hết người giáo viên cần có một thời gian dài để tìm hiểu trẻ. Chính vì vậy ngay từ đầu năm học cô giáo đã xây dựng kế hoạch theo dõi và lựa chọn các nội dung luyện tập cho trẻ. Ví dụ: Tháng 8, tháng 9: Tìm hiểu trẻ thông qua hoạt động trò chuyện giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ, bên cạnh đó cô giáo gặp cha mẹ trẻ để tìm hiểu thêm về hoàn cảnh gia đình, tính cách, khả năng nhận thức và tình hình sức khỏe của trẻ ở nhà, bước đầu nắm bắt một số đặc điểm của trẻ tôi tiếp tục lựa chọn các bài tập phù hợp với trẻ. Tháng 10, tháng 11: Cô giáo tiến hành chọn những bài tập luyện nói và tai nghe cho trẻ, cho trẻ nghe những bài hát, những câu chuyện, những bài thơ, đồng 7 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang dao…theo chủ đề, sau đó cho trẻ hát, đọc, kể truyện để xem trẻ đã tiếp thu được những gì? Cô giáo tạo mọi tình huống cho trẻ tự giải quyết và hoạt động một cách tích cực, cho trẻ tham gia các trò chơi như “nghe thấu đoán tài, tai ai thính, ai đoán giỏi…” những trò chơi này cũng góp phần vào quá trình phát triển lời nói và tai nghe cho trẻ. Tháng 12, tháng 1: Cô giáo tập trung vào việc phát triển và tăng vốn từ cho trẻ. Lời nói của giáo viên cần phải chuẩn mực, nói diễn cảm, rõ ràng, giải thích nghĩa của từ khó giúp cho trẻ hiểu, nhớ và vận dụng được từ để đặt câu. Để đẩy mạnh sự phát triển khả năng vận động các cơ quan phát âm cần tập cho trẻ các bài tập luyện cơ quan phát âm thích hợp. Tháng 2 tiếp tục với hai nhiệm vụ trên nhưng chú trọng sâu vào vấn đề luyện trí nhớ cho trẻ qua các hoạt động. Gợi ý cho trẻ sử dụng những loại câu đơn giản, đủ nghĩa để diễn đạt nội dung cần trao đổi. Tháng 3, tháng 4: Tiếp tục xây dựng những trò chơi cho trẻ trãi nghiệm giúp trẻ mạnh dạn, tự tin vào bản thân. Ví dụ: Tổ chức cho trẻ tham gia chương trình giao lưu âm nhạc, trẻ có thể tự lên giới thiệu về bản thân mình, thể hiện bài hát mình yêu thích hay cho trẻ tham gia các hoạt động trãi nghiệm ngoài trời, trẻ thu thập các hiện tượng xung quanh trẻ và cùng nhau trao đổi theo hình thức thảo luận nhóm… Khi trẻ đã có một số lượng vốn từ phong phú trẻ sẽ tự tin hơn trong mọi hoạt động. Biện pháp 3:Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí và đặc điểm ngôn ngữ của trẻ 5-6 tuổi. Trên thực tế cho ta thấy trẻ đồng bào dân tộc thiểu số luôn có tâm lý sẵn sàng cho hoạt động lao động hơn là hoạt động học tập. Trẻ đồng bào dân tộc thiểu số tâm lý hay nhút nhác, luôn sợ hãi, ngại giao tiếp với người lạ, chưa có tâm lý sẵn sàng cho hoạt động học tập ở trường, thích theo bố mẹ đi rẫy…bên cạnh đó môi trường giao tiếp xã hội của trẻ dân tộc thiểu số còn hạn hẹp, có những trẻ chưa được học qua chương trình lớp 3 tuổi, 4 tuổi, trẻ dân tộc thiểu số tuy còn nhỏ nhưng đã phải tham gia vào các hoạt động tại gia đình như cõng em, chăn gia súc, nấu cơm, đi rẫy… 8 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ hoàn toàn khác nhau, mỗi trẻ có những đặc điểm riêng, bên cạnh những trẻ nhút nhát có những trẻ mạnh dạn. Vì vậy chúng ta cần tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để từ đó có kế hoạch cũng như biện pháp giáo dục cụ thể phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ. Để hiểu được trẻ muốn gì? Trẻ cần gì? Trước hết người giáo viên phải gần gũi với trẻ, luôn lắng nghe tâm tư nguyện vọng của trẻ. Song song với việc tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ cô giáo cần chú ý đến đặc điểm ngôn ngữ của trẻ. Đặc điểm phát âm: Trẻ thường phát âm sai hoặc phát âm bị mất dấu như: con mèo – con meo, đi học – đi hoc...nắm bắt được những lỗi trong quá trình trẻ phát âm giáo viên đã sữa sai kịp thời cho trẻ, hướng dẫn trẻ phát âm đúng từ ngữ tiếng Việt. Đặc điểm vốn từ: Vốn từ của trẻ bước đầu tuy còn nghèo nàn song đã có sự phát triển rõ rệt nhờ vào hoạt động tăng cường tiếng Việt cho trẻ mọi lúc mọi nơi của giáo viên. Đặc điểm ngữ pháp: Câu trẻ dùng đã chính xác và dài hơn, trẻ hạn chế sử dụng câu cụt. Ví dụ: Khi cô hỏi trong câu truyện Chú Dê đen có những nhân vật nào thì trẻ cũng đã biết trả lời: Thưa cô trong câu truyện có Dê đen, Dê trắng, Chó sói…Nắm được đặc điểm tâm lý và đặc điểm ngôn ngữ của trẻ, giáo viên có những chuẩn bị tốt hơn về nội dung, phương pháp phù hợp với các hoạt động của trẻ giúp trẻ phát triển một cách tốt nhất. Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tâm lý là điều vô cùng quan trọng, trẻ có một tinh thần tốt, luôn thoải mái, vui vẽ, hứng thú tham gia mọi hoạt động, và giải quyết tốt nhiệm vụ cô giao, điều này sẽ giúp trẻ có một niềm tin khi tham gia vào các hoạt động ở trường. Biện pháp 4: Khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ và chuẩn bị cho trẻ về thể lực Hiện nay vấn đề dinh dưỡng, sức khỏe của trẻ mầm non luôn được quan tâm hàng đầu, nếu tình trạng sức khỏe của trẻ không tốt cũng như thể lực không đảm bảo thì chắc chắn trẻ tham gia vào các hoạt động hiệu quả không cao. Để trẻ có thể tham gia các hoạt động một cách chủ động và tích cực đòi hỏi trẻ phải có một thể lực tốt, khỏe mạnh, làm được điều đó trước hết cô giáo cần có một kế hoạch cụ thể ngay từ đầu năm hoc, kết hợp với nhân viên y tế trong trường cân 9 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang đo và khám sức khỏe định kỳ cho trẻ, theo dõi và chấm biểu đồ tăng trưởng, nắm được tình hình sức khỏe của trẻ để đưa ra biện pháp khắc phục, trao đổi với phụ huynh về tình hình sức khỏe của trẻ trong kỳ họp phụ huynh đầu năm học, cô giáo thường xuyên trao đổi với cha mẹ trẻ những lúc đón trẻ, trả trẻ…giúp gia đình trẻ nắm bắt được tình hình sức khỏe của con em mình từ đó gia đình và cô giáo có sự phối hợp tìm những biện pháp phù hợp khắc phục tình trạng sức khỏe của trẻ, giáo viên có thể cung cấp cho phụ huynh một số kiến thức cơ bản về vệ sinh, chăm sóc sức khỏe cho trẻ, để phụ huynh có thể chăm sóc cho con em mình khi trẻ ở nhà. Ở lớp, cô giáo cần tạo cho trẻ tâm trạng thoải mái khi tham gia các hoạt động. Trong giờ ăn, giờ ngủ, không áp đặt cũng như gây áp lực cho trẻ, cô nên vỗ về, động viên trẻ khi trẻ biếng ăn, trẻ ăn hết suất cô, khen, khuyến khích trẻ, cô giáo thường xuyên chú ý theo dõi tình hình trẻ một cách sâu sát, không nên thờ ơ với trẻ vì có như vậy thì chúng ta mới phát hiện sớm những biểu hiện khác thường của trẻ về sức khỏe, tâm lý… Cùng với sự quan tâm đến chế độ ăn uống của trẻ thì giấc ngủ của trẻ đóng vai trò không nhỏ trong quá trình phát triển thể chất của trẻ. Trẻ cần có một giấc ngu ngon và ngủ sâu, để có được điều đó thì giáo viên cần làm tốt công tác vệ sinh phòng ngủ cho trẻ, đảm bảo ấm về mùa đông và thoáng mát về mùa hè, tránh cho trẻ ngủ nơi cửa có gió lùa mạnh…đối với những trẻ khó ngủ, ít ngủ, cô cần tìm hiểu nguyên nhân để từ đó có biện pháp khắc phục. Ngoài thực hiện tốt công việc theo dõi sức khỏe của trẻ, cho trẻ ăn, ngủ thì giáo viên cần phải có chế độ tập luyện, vận động cho trẻ hợp lý vì trẻ vận động sẽ góp phần tiêu hao năng lượng sẽ kích thích thèm ăn và khi ăn sẽ có cảm giác ngon miệng, cũng như khi ngủ sẽ có giấc ngủ sâu. Vậy để thực hiện được những công việc trên đòi hỏi cô giáo phải linh động, giờ nào việc nấy, không bắt trẻ ngồi thụ động một chổ hoặc tránh tình trạng trẻ hoạt động quá nhiều gây mệt mỏi. Thực hiện tốt những công việc trên đồng nghĩa với việc chúng ta đã khắc phục được tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ và chuẩn bị tốt về mặt thể lực cho trẻ. Biện pháp 5: Chuẩn bị về mặt ngôn ngữ tiếng Việt, kiến thức, kĩ năng cho trẻ thông qua các hoạt động Hoạt động mọi lúc mọi nơi 10 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Cô giáo luôn gần gũi, trò chuyện và giao tiếp với trẻ tạo cho trẻ sự gần gũi, yêu thương. Cô giáo có thể tạo mọi tình huống cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ: Khi trẻ đến lớp trẻ chào cô, cô nên khen bé ngoan, có thể hỏi trẻ: Hôm nay ai đưa con đi học? sáng nay mẹ cho con ăn gì?...nếu trẻ chưa trả lời được thì cô giáo có thể giúp trẻ, cô trả lời trước và cho trẻ nhắc lại theo cô..hoặc trong giờ hoạt động ngoài trời cô có thể tổ chức cho các cháu đi dạo trong sân trường, đặt câu hỏi theo chủ đề đang thực hiện để trẻ trả lời, nếu trẻ chưa trả lời được cô mời trẻ khác trả lời và cho trẻ đó nhắc lại. Ví dụ: Chủ đề Thế giới động vật cô tổ chức cho trẻ tham quan mô hình Trang trại nhà bé, cô đặt câu hỏi gợi ý để trẻ trả lời Đây là con gì, là động vật sống ở đâu?... Đa số trẻ đều dùng tiếng mẹ đẻ trả lời, trước tình huống đó cô giáo đã cho cháu biết tên của con vật đó đồng thời khuyến khích các cháu gọi tên con vật bằng tiếng Việt. Những lúc tổ chức cho các cháu chơi trò chơi dân gian hay chơi tự do cô giáo tìm và lựa chọn những bài thơ, bài vè, ngắn dễ đọc, dễ nhớ có trong chương trình, phù hợp với chủ đề để dạy cho các cháu, cô luôn khuyến khích các cháu đọc, sửa sai cho những cháu đọc chưa đúng, đối với các cháu đọc chưa rõ ràng thì cô dạy cho các cháu đọc từng câu…qua những lúc trò chuyện với các cháu như vậy đã giúp tcô giáo biết được cháu nào còn rụt rè nhút nhát, cháu nào còn sử dụng câu cụt hay cháu nào chưa phát âm rõ… từ đó cô dành nhiêu thời gian gần gũi trò chuyện và tập cho cháu phát âm nhiều hơn, đồng thời giúp các cháu mạnh dạn giao tiếp với bạn, với cô và mọi người xung quanh. Hoạt động khám phá khoa học Đây là một môn học mà đòi hỏi người giáo viên phải tìm ra những nghệ thuật để lên lớp, vì môn học này sử dụng phương pháp quan sát và đàm thoại, mà trẻ người dân tôc thiểu số thì rất hạn chế về ngôn ngữ tiếng việt. Trẻ chỉ có thể trả lời theo sự gợi ý của cô hoặc trả lời bằng câu cụt… Môn Khám phá khoa học là một trong những môn học giúp trẻ phát triển nhận thức và ngôn ngữ tích cực nhất, vì vậy chúng ta cần phát huy hết tác dụng của môn học này để dạy trẻ. Nhưng không nhất thiết phải đặt nặng vấn đề đây là một tiết học và bắt các cháu phải thực hiện, cô có thể biến tiết học thành một cuộc thi tài hay một chuyến tham quan… Ví dụ: Trong chủ đề: Động vật. Đề tài: những con vật đáng yêu. Cô giáo có thể tạo tình huống và dẫn dắt cho trẻ tham gia chương trình đố vui có thưởng, cô đố trẻ đây là con gì? hoặc có thể sử dụng hình thức bốc thăm và đọc câu hỏi: 11 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Con chó là động vật sống ở đâu? Trẻ nào biết thì lắc xắc xô và được quyền trả lời, nếu trẻ trả lời đúng cô khen trẻ tặng quà cho trẻ, trẻ chưa trả lời được thì mời bạn khác trả lời giúp, và cho trẻ nhắc lại, nếu trẻ vẫn không trả lời được thì cô có thể gợi ý và cho trẻ nhắc lại... Hoạt động làm quen với toán Khi trẻ bước vào lớp một, kiến thức sơ đẳng nhất là trẻ phải biết đếm, thêm bớt, chia nhóm, tạo nhóm trong phạm vi 10, trẻ nhận biết các hình, các khối, biết thực hiện các thao tác đo...Để trẻ làm được điều đó trước hết người giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học phù hợp với chủ đề với đề tài điều này rất cần thiết vì nó tạo cho trẻ sự hứng thú, lôi cuốn hơn khi được nhìn ngắm những đồ dùng đẹp, mới lạ và đặc biệt là được hoạt động với những đồ dùng đó. Ví dụ: Chủ đề Gia đình, đề tài Đếm đến 6, nhận biêt nhóm đồ dùng có 6 đối tượng, chữ số 6. Với đề tài này cô giáo chuẩn bị nhiều đồ dùng gia đình như ly, chén, đũa …cô tạo tình huống cho các cháu gọi tên của từng đồ dùng, cho trẻ xếp đồ dùng theo yêu cầu của cô: Cháu hãy xếp hết số chén ra trước mặt với yêu cầu này thì trẻ phải lấy đúng chén xếp ra cho cô, nếu trẻ xếp được thì có nghĩa là trẻ đã hiểu được lời nói của cô, cô khuyến khích khen trẻ, nếu trẻ chưa xếp được cô cần gợi ý giúp trẻ và sữa sai cho trẻ. Hoạt động làm quen văn học: Ở trẻ mầm non sự tập trung chú ý của trẻ chưa cao, chưa có ý thức trong hoạt động học tập. trước tình hình đó cô giáo đã không ngừng tìm tòi và sưu tầm những nghệ thuật lên lớp tạo ra mọi tình huống bất ngờ, hồi hộp, hay vui nhộn để lôi cuốn sự tập trung chú ý của trẻ vào tiêt học, khơi gợi tính tò mò, thích tìm hiểu và khám phá ở trẻ. Ví dụ: Để dẫn dắt trẻ vào câu truyện Dê con nhanh trí cô tạo tình huống “Cốc ! cốc! cốc Dê con ngoan ngoãn mau mở cửa ra mẹ đã về rồi cho các con bú”. (cô giả giọng chó sói hung ác) …và muốn biết đó có phải là Dê mẹ không thì chúng mình hãy thật im lặng và lắng nghe câu chuyện Dê con nhanh trí nhé. Với giọng điệu lúc trầm lúc bổng, lúc hồi hộp, lúc gây cấn của cô đã lôi cuốn được trẻ vào giờ học và từ đó trẻ chăm chú lắng nghe cô kể và tiếp thu được lời kể của cô giáo. Cô giảng nội dung câu chuyện ngắn gọn dể hiểu nhằm giúp trẻ nắm được nội dung câu chuyện. Để cháu nhớ và hiểu câu chuyện sâu hơn, cô có thể kể nhiều lần bằng nhiều hình thức như qua tranh minh họa, mô hình hoặc rối… khi kể cô thể hiện cử chỉ, điệu bộ, giọng nói, hành động của từng nhân vật một cách rõ ràng, phù hợp với tính cách của từng nhân vật để trẻ 12 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang có thể hiểu và cảm nhận được đâu là nhân vật hiền lành, đâu là nhân vật hung dữ… Đối với hoạt động dạy thơ cô luôn tạo cho trẻ sự chú ý tập trung bằng giọng đọc thơ diễn cảm, cử chỉ điệu bộ, tiến hành cho trẻ đọc thơ bằng nhiều hình thức (cả lớp đọc, thi tài giữa các tổ, các nhóm, các nhân, đọc nối đuôi…) cô chú ý sữa sai cho trẻ và đồng thời khuyến khích, tuyên dương khi trẻ độc đúng. Với những hình thức như trên vốn từ tiếng Việt của trẻ đã tăng lên một cách rõ rệt và đó cũng là một động lực to lớn thúc đẩy cô giáo tiếp tục tìm tòi các biện pháp khác để áp dụng vào dạy trẻ nhằm giúp trẻ tiếp thu và tăng vốn từ tiếng Việt. Hoạt động âm nhạc Các cháu dân tộc thiểu số rất thích hát, múa, tận dụng được ưu điểm đó mà trong giờ hoạt động âm nhạc cô giáo đã dạy cho các cháu hát những bài hát theo chủ đề cũng như những bài hát trong chương trình mầm non. Tổ chức các hoạt động như: Biểu diễn văn nghệ cuối tuần hay cuộc thi Đồ Rê Mi… tập cho các cháu đóng vai làm ca sĩ lên giới thiệu về bản thân, sở thích… và biểu diễn cho các bạn xem, cứ lần lượt như vậy và tất cả các cháu đều được tham gia. Bước đầu các cháu chỉ thuộc lời của bài hát và tiếp đến các cháu đã dần cảm nhận được giai điệu của bài hát và hiểu được nội dung của bài hát điều này cho thấy các cháu có khả năng nghe và hiểu tiếng Việt tốt. Hoạt động làm quen chữ cái Nội dung của hoạt động này là giúp trẻ nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái, bên cạnh đó còn giúp trẻ đọc đúng các từ, hiểu được nội dung các từ, từ đó giúp trẻ sử dụng từ đã biết để diễn đạt ý mình muốn nói. Cô giáo tạo tình huống nhằm lôi cuốn trẻ hứng thú hơn vào hoạt động. Cô giới thiệu chữ cái, phân tích cấu tạo của chữ và cho trẻ phát âm chữ cái đó. Cô cho trẻ quan sát và nắm được đặc điểm của chữ cái và để khắc sâu hơn về đặc điểm, cấu tạo và nhận biết chính xác các chữ cái, cô giáo thiết kế các trò chơi phù hợp với nội dung để tổ chức cho trẻ nhằm giúp trẻ nắm được các chữ cái, không những vậy mà còn giúp cho trẻ phát âm các chữ cái một cách chính xác hơn, Ví dụ: Trò chơi Chiếc nón kỳ diệu hay bánh xe chữ cái…trẻ quay vào trúng chữ cái nào cho trẻ phát âm chữ cái đó nếu trẻ phát âm chính xác cô tuyên dương và cho cả lớp cùng phát âm theo, nếu trẻ phát âm chưa chính xác cô có thể giúp trẻ bằng cách cô phát âm và cho trẻ phát âm lại. 13 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Trẻ dân tộc thiểu số vốn từ tiếng Việt còn hạn chế. Khả năng nhận thức và tiếp thu chậm, vì vậy trong quá trình chuẩn bị ngôn ngữ tiếng việt, kiến thức, kỹ năng trẻ giáo viên cần phải có sự kiên nhẫn, nhẹ nhàng, tạo cho trẻ tâm thế thoải mái trong mọi hoạt động, không áp đặt trẻ, cho trẻ được tự do thảo luận hay nói những suy nghĩ của trẻ. Biện pháp 6: chuẩn bị về mặt tâm lý cho trẻ Trên thực tế cho ta thấy trẻ đồng bào dân tộc thiểu số luôn có tâm lý sẵn sàng cho hoạt động lao động hơn là hoạt động học tập. Trẻ đồng bào dân tộc thiểu số hay nhút nhát, ngại giao tiếp với người lạ, chưa có tâm lý sẵn sàng cho hoạt động học tập ở trường, thích theo bố mẹ đi rẫy…Bên cạnh đó môi trường giao tiếp xã hội của trẻ dân tộc thiểu số còn hạn hẹp, có những trẻ chưa được học qua chương trình lớp 3 tuổi, 4 tuổi, trẻ dân tộc thiểu số tuy còn nhỏ nhưng đã phải tham gia vào các hoạt động tại gia đình như cõng em, chăn gia súc, đi rẫy… Trước những khó khăn trên là một cô giáo trực tiếp chăm sóc và giáo dục trẻ điều trước tiên cần tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của trẻ trong lớp, sau khi đã nắm được hoàn cảnh gia đình của từng trẻ, cô đã gặp và trao đổi với bố mẹ trẻ, tuyên truyền đến họ về tầm quan trọng của việc cho trẻ đến trường mầm non, cung cấp cho cha mẹ trẻ những kiến thức cơ bản về nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ, cha mẹ cần tạo mọi điều kiện cho trẻ đến trường, không bắt trẻ làm những việc quá sức, luôn tạo cho trẻ có một tâm lý thoải mái khi ở nhà cũng như khi đến lớp. Với những trẻ nhút nhác, rụt rè, sợ hãi cô cần tạo sự gần gũi, thân thương với trẻ, thường xuyên trò chuyện và lắng nghe những suy nghĩ của trẻ, cho trẻ một cảm giác ấm áp, an toàn khi ở bên cô, không phân biệt đối xử với trẻ, dành tình thương cho trẻ để trẻ cảm nhận được khi đến trường cô giáo thương yêu mình cũng giống như mẹ. Với những trẻ sẵn sàng tâm lý cho hoạt động lao động hơn hoạt động học tập thì chúng ta nên giao nhiệm vụ tương tự như những việc trẻ thường làm trong hoạt động lao động ở nhà. Ví dụ: Thực hiện chủ đề Gia đình khi trẻ tham gia hoạt động góc cô có thể tạo tình huống như ở gia đình trẻ, trẻ có thể giúp mẹ dỗ em bé, bế em, hay trẻ có thể giúp mẹ nấu cơm, quét nhà…và khi được giao những nhiệm vụ đó trẻ sẽ làm được vì đây là việc làm hàng ngày trẻ làm ở nhà, khi trẻ thực hiện tốt các nhiệm vụ trên cô giáo khen động viên khuyến khích trẻ, đây sẽ là động lực cổ vũ cho trẻ hứng thú hơn khi tham gia hoạt động, tương tự cô giáo luôn tạo mọi tình 14 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang huống trong các hoạt động để trẻ giải quyết, điều này sẽ góp phần giúp trẻ luôn có tâm lý sẵn sàng cho cả hoạt động lao động cũng như hoạt động học tập, không những vậy mà trong quá trình giải quyết nhiệm vụ cũng giúp trẻ phát triền những đức tính tốt như: rèn luyện tính tự giác, ý thức tổ chức kỹ luật, tính tự lập, mạnh dạn, tự tin vào bản thân mình. Nhưng đức tính này rất cần thiết cho lứa tuổi trẻ mẫu giáo song nó cũng không kém phần quan trọng với trẻ khi trẻ lên lớp Một, vì bản chất của hai bậc học khác nhau, ở trường mầm non trẻ luôn được gần gũi bên cô, cô cùng trẻ tham gia các hoạt động, nhưng khi lên tiều học thì không phải lúc nào trẻ cũng ở bên cô mà có lúc phải tự giải quyết nhiệm vụ một mình, hoặc trẻ tự chơi hay chơi tự do với các bạn mà không có cô giáo bên cạnh. Chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt tâm lý là điều vô cùng quan trọng, trẻ có một tinh thần tốt, luôn thoải mái, vui vẽ, hứng thú tham gia mọi hoạt động, và giải quyết tốt nhiệm vụ cô giao, điều này sẽ giúp trẻ có một niềm tin cũng như sẵn sàng tâm thế để bước vào lớp Một. c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp Các biện pháp nêu trong đề tài đều có mối quan hệ mật thiết với nhau, nó bổ trợ cho nhau, tạo thành một chuỗi liên kết, nhằm hòa quyê nê các nô êi dung lại với nhau để đi đến mô êt thể thống nhất là tìm ra các giải pháp tối ưu, hiệu quả nhưng vẫn đảm bảo được tính chính xác, khoa học và lô gíc giữa các giải pháp và biê ên pháp. d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả ứng dụng Kết quả khảo nghiệm Qua một thời gian tôi sử dụng các biện pháp trên áp dụng cho các cháu ở lớp lá Một, tôi thấy có sự chuyển biến một cách rõ rệt và kết quả có sự chênh lệch giữa tỉ lệ trước khi thực hiện đề tài và sau khi thực hiện đề tài như sau: Nội dung khảo sát Trẻ mạnh dạn Trước khi áp dụng đề tài Sau khi áp dụng đề tài Số trẻ đạt 8/26 Tỉ lệ (%) trẻ chưa đạt Tỉ lệ (%) Số trẻ đạt 30,7 18/26 69,6 20/26 15 Ghi chú Tỉ Trẻ Tỉ lệ chưa lệ (%) đạt (%) 77 6/26 23 Tăng 46,3% Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Trẻ nói rõ ràng 7/26 30 19/26 70 23/26 88 3/26 12 Tăng 40% Trẻ giao tiếp tốt Trẻ diễn đạt ý tốt 8/26 30,7 18/26 69,6 21/26 80,7 5/26 19,3 Tăng 50% 6/26 23 20/26 77 22/26 84,6 4/26 15,4 Tăng 61,6% Với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, giáo viên là người hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi tìm tòi khám phá. Trẻ hoạt động không bị áp đặt, gò bó để phát huy năng lực bản thân, trẻ hứng thú say mê, tích cực tham gia vào các hoạt động nhằm giúp trẻ phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ... đồng thời giúp trẻ phát triển toàn diện. Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự đồng thuận hợp tác của tập thể sư phạm, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ học sinh đã giúp tôi đạt được một số kết quả trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp Một thể hiện ở các kết quả sau: Chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ được nâng cao. Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi, lao động... Vốn từ tiếng Việt của trẻ tăng đáng kể, trẻ đến lớp giao tiếp với nhau chủ yếu bằng tiếng Việt, biết sử dụng câu có nghĩa để giao tiếp với mọi người... Bản thân là một giáo viên khi thực hiện đề tài này cũng đã rút ra được rất nhiều kinh nghiệm như: Chọn các nội dung, phương pháp và đề tài cho các hoạt động phù hợp và mang tính vừa sức với trẻ; Không ngừng học hỏi, bồi dưỡng thêm những kỹ năng giáo dục trẻ, nâng cao nghiệp vụ sư phạm, tạo được mối quan hệ thân thiết gần gũi với trẻ và lòng tin yêu của cha mẹ học sinh; Tìm tòi, lựa chọn nguyên vật liệu, nghiên cứu làm ra những đồ dùng đồ chơi cho trẻ đẹp, sáng tạo, có đồ bền, đảm bảo an toàn cho trẻ phù hợp với các hoạt động dạy và học của trẻ. Cha mẹ đã quan tâm đến trẻ nhiều hơn, tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục học sinh ở nhà trường, đã có sự liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức gặp trực tiếp, theo dõi bảng tin...Cha mẹ cảm thấy hài lòng với sự phát triển của con mình, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường, chia sẻ những khó khăn 16 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang cùng cô giáo, cung cấp nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi, phụ giúp giáo viên trang trí lớp, dọn vệ sinh và các hoạt động khác ở trường. Từ kết quả trên cho thấy việc tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào các hoạt động ở trường đã góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ năm học, đảm bảo mục tiêu giáo dục toàn diện cho trẻ mầm non. Đặc biệt đề tài trên góp phần không nhỏ vào việc phát triển nhận thức, trí tuệ, thẩm mỹ...đồng thời giúp trẻ phát triển toàn diện. Trẻ tự tin hơn trong giao tiếp, mạnh dạn thể hiện mình trước đám đông...và sẵn sàng tâm thế để bước vào lớp Một. III. Phần kết luận và kiến nghị 1. Kết luận Việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ là người đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp Một là một việc làm lâu dài và liên tục. Vì vậy đòi hỏi cô giáo phải là người tâm huyết với nghề, yêu mến trẻ luôn cho trẻ cảm giác gần gũi, yêu thương, tạo cho trẻ một lòng tin yêu, trẻ có thể cảm nhận được cô giáo như người mẹ thứ hai. Chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ được nâng cao. Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động. Vốn từ tiếng Việt của trẻ tăng đáng kể, trẻ đến lớp giao tiếp với nhau chủ yếu bằng tiếng Việt, biết sử dụng câu có nghĩa để giao tiếp với mọi người... Với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, giáo viên là người hướng dẫn, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động vui chơi tìm tòi khám phá. Trẻ hoạt động không bị áp đặt, gò bó phát huy được năng lực bản thân, trẻ hứng thú say mê, tích cực tham gia vào các hoạt động nhằm giúp trẻ hình thành những kĩ năng, phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ... Thông qua các hoạt động trẻ nhận biết được sự giống và khác nhau giữa các sự vật hiện tượng trong thiên nhiên, trong xã hội, nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình huống trong cuộc sống hằng ngày của trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. 2. Kiến nghị Đối với Phòng giáo dục Xây dựng trường lớp, đầu tư trang thiết bị phục vụ cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, chuyên đề với nội dung chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp Một để giáo viên có thêm kinh nghiệm trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ. 17 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang Đối với nhà trường Đầu tư, bổ sung trang thiết bị nhằm phục vụ cho các hoạt động, tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các buổi chuyên đề, các lớp tập huấn do Phòng Giáo dục tổ chức. Thường xuyên cho giáo viên tham quan, học hỏi trường bạn nhằm nâng cao hơn nữa trình độ chuyên môn nghiệp vụ trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Trên đây là một số kinh nghiệm mà bản thân tôi rút ra được từ tình hình thực tế của lớp tôi chủ nhiệm, tôi không chỉ dừng lại ở kết quả đạt được mà cố gắng tiếp tục học hỏi để tìm ra những giải pháp tối ưu nhằm đáp ứng yêu cầu cao hơn trong việc phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. Tôi rất mong nhận được sự góp ý giúp đỡ của Hội đồng sáng kiến các cấp, của bạn bè đồng nghiệp để tôi có kinh nghiệm tốt hơn trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Tôi xin chân thành cảm ơn EaBông, ngày 04 tháng 01 năm 2017 Người viết Võ Thị Hiền ơ NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG Hiệu trưởng 18 Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang TÀI LIỆU THAM KHẢO STT 1 Tên tài liệu Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên dành cho giáo viên mầm non (2004-2007) - Module 3: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo. - Module 18: Lập kế hoạch giáo dục trẻ 36 tuổi Tác giả Bồi dưỡng thường xuyên giáo viên Mầm non (Ban hành kèm theo Thông tư số 36 /2011/TT- BGDĐT ngày 17 tháng 8 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) 2 Tâm lý học trẻ em lứa tuổi Mầm non 3 Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cán bộ Nhà xuất bản giáo dục quản lý và giáo viên mầm non năm học Việt Nam 2015-2016 và năm học 2016-2017 4 Tài liệu học ĐH Sư phạm Hà Nội (Khoa Mầm non) 5 Sách hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo 5-6 tuổi 6 Tài liệu về phương pháp tăng cường tiếng việt cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số. 7 Tài liệu về công tác tuyên truyền dành cho người đồng bào dân tộc thiểu số 8 Các tạp chí giáo dục mầm non 19 Nguyễn Thị Ánh Tuyết – NXB Giáo dục 1994 Khóa học 2011-2015 Nhà xuất bản giáo dục Người thực hiện: Võ Thị Hiền Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp 1 tại lớp lá 1 trường Mầm non Cư Pang MỤC LỤC I. MỞ ĐẦU...............................................................................................................1 1. Lí do chọn đề tài....................................................................................................1 2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài................................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................................2 4. Phạm vi nghiên cứu...............................................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................2 II.NỘI DUNG............................................................................................................3 1. Cơ sở lí luận .........................................................................................................3 2. Thực trạng.............................................................................................................4 3. Nội dung và hình thức của giải pháp.....................................................................6 a. Mục tiêu của giải pháp..........................................................................................6 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp...........................................................6 c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp..........................................................7 e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu............................7 III. KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ....................................................................................7 1. Kết luận.................................................................................................................7 2. Kiến nghị...............................................................................................................7 Tài liệu tham khảo…………………………………………………………....19 20 Người thực hiện: Võ Thị Hiền