Tài liệu Skkn một số biện pháp đưa rối vào trường mầm non cho trẻ 5 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đoàn Thị Thu Hiền 1 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I- PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trẻ em là chồi xanh của đất nước, những chồi xanh ấy liệu có trở thành những cây xanh tươi tốt, có ích cho xã hội, cho cuộc sống hay không, điều đó còn phụ thuộc vào người trồng và chăm sóc cây. Chính vì thế, ngay từ những buổi đầu của lứa tuổi mầm non, công tác giáo dục trẻ là rất quan trọng. Ở lứa tuổi này trẻ đang dần hình thành nhân cách, mỗi trẻ là một chủ thể tích cực, sự phát triển của trẻ mang bản chất văn hóa xã hội. Khi bước vào trường Mầm non, trẻ tiếp thu kiến thức, lĩnh hội kinh nghiệm thông qua các hoạt động tập thể, được hòa mình vào thế giới xung quanh và các chuẩn mực đạo đức dần dần xuất hiện Trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo nói riêng, một trong những môn học mang tính giáo dục và hình thành phẩm chất đạo đức cao nhất đó là: “Cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học”. Thông qua môn học này trẻ được tiếp xúc với thế giới các câu truyện cổ tích muôn màu, các bài thơ, câu đố và các con vật ngộ nghĩnh. Nhưng làm thế nào để chuyển tải được tất cả nội dung bài học đến trẻ một cách hấp dẫn nhất, hiệu quả nhất, điều đó còn phải phụ thuộc vào phương pháp giảng dạy và cách thức sử dụng đồ dùng trực quan của giáo viên. Và một trong những cách thức tôi muốn nói ở đây đó là hình ảnh những chú rối ngộ nghĩnh, đơn giản, đẹp mắt mô tả các nhân vật được đưa vào các tác phẩm Văn học gần gũi với trẻ. Chính vì vậy, tôi quyết định chọn đề tài: “Một số biện pháp đưa rối vào trường Mầm non cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học”. Đối với tôi, đây là đề tài rất hấp dẫn, phong phú, chưa có nhiều người nghiên cứu nên tôi muốn đi sâu vào khám phá, tìm hiểu và đưa ra những biện pháp hữu hiệu nhất nhằm đưa rối vào giảng dạy trong hoạt động “Cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học”. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Tôi chọn đề tài này nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cho trẻ mầm non và tìm ra những biện pháp đưa rối vào trường Mầm non cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học. Đoàn Thị Thu Hiền 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 3. THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM * Thời gian: - Xây dựng đề tài: Từ 05/9 đến 05/10/2009 - Xây dựng đề cương: Từ 01/10 đến 30/12/2009 - Viết đề tài: Từ 01/01/2010 đến 20/5/2010 - Hoàn thành đề tài: 21/5/2010 * Địa điểm: Lớp Mẫu giáo A9 ( 5 - 6 tuổi) Trường Mầm non Hoa Lan Thị trấn Mạo Khê - Đông Triều - Quảng Ninh 4- ĐÓNG GÓP MỚI VỀ MẶT THỰC TIỄN Trước kia các tác phẩm múa rối chuyển thể từ tác phẩm Văn học, mọi người muốn xem phải chờ đến hội hè, các ngày lễ lớn… mới được xem. Nhưng bây giờ thì khác, ngay từ lứa tuổi mầm non trẻ đã được tiếp xúc với loại hình nghệ thuật rối thông qua các môn học, các hoạt động trong trường mầm non. Tuy không phải là tất cả các loại hình của múa rối nước và múa rối cạn nhưng điều quan trọng mà trẻ hiểu được điều hay lẽ phải, tiếp thu kiến thức qua những chú rối đơn giản. Hiện nay, các loại rối mà trường Mầm non sử dụng là rối bàn tay, ngón tay, rối que, rối đẩy, rối dây, rối bóng, rối hình khối… việc đưa rối vào phần giới thiệu bài, phần nội dung hay phần kết thúc giúp trẻ dễ tiếp thu, ham thích học, tiết dạy cũng sôi động hẳn lên. Nhưng thực tế cho thấy hiện nay đưa rối vào Trường Mầm non không phải là việc dễ dàng, còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, những vấn đề này đã có một số nghệ sĩ, nghệ nhân quan tâm đến, điển hình là đạo diễn nổi tiến Chu Lượng của nhà hát múa rối Thăng Long đã đưa ý tưởng xây dựng sân khấu rối nước mini trong lớp học Mầm non nhằm giúp trẻ em được tiếp cận mới môn học này. Đó là ý tưởng và cũng là nguyện vọng rất lâu của giáo viên mầm non như tôi. Và trong năm học này, tôi dự định sẽ vận động phụ huynh, các cơ quan đoàn thể đóng góp kinh phí xây dựng một sân khấu rối nước mini trong lớp học của tôi để trẻ được tiếp xúc với các loại hình nghệ thuật rối. II- PHẦN NỘI DUNG 1. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN Đoàn Thị Thu Hiền 3 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1.1. Cơ sở lý luận Từ xa xưa, lịch sử đã cho thấy con người và thiên nhiên luôn gắn liền với nhau, hỗ trợ cho nhau, con người đã biết dựa vào thiên nhiên để sản xuất và đồng thời cũng để sáng tạo ra những loại hình nghệ thuật độc đáo và múa rối nước là loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống đầu tiên của dân tộc Việt Nam. Rối nước Khi xem những chú rối ngộ nghĩnh của Việt Nam biểu diễn, một tờ báo Pháp đã viết: “ Con rối được điều khiển như có phép thuật bằng sự khéo léo khó mà tưởng tượng” đó là nhận xét khách quan của người nước ngoài đối với nghệ thuật múa rối của Việt Nam, còn người Việt Nam thì sao? Dù thường xuyên được xem những chú rối biểu diễn nhưng trong mỗi vở kịch, mỗi tác phẩm luôn thấy được sự kì diệu, mới lạ lôi cuốn và sáng tạo của nghệ thuật múa rối bởi những chú rối không chỉ giúp con người thư giãn mà chúng còn mang giá trị Đoàn Thị Thu Hiền 4 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM giáo dục phẩm chất cao. Điều này rất cần thiết với lứa tuổi mầm non, tâm hồn trẻ ngây thơ như một tờ giấy trắng. Trẻ chưa hình thành những khái niệm về đạo đức, chưa biết tốt xấu, đúng sai. Qua môn “ Cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học” trẻ được tiếp xúc với các chú rối ngộ nghĩnh, bằng nghệ thuật nhân hoá các chú rối đưa trẻ nhập vào thế giới cổ tích với những nhân vật có tính cách đối lập nhau. Khai thác được những tính cách đó trẻ cảm nhận được điều hay, lẽ phải, biết được việc gì cần làm, việc gì không nên làm. Xuất phát từ mục tiêu đào tạo trẻ Mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo 5 tuổi nói riêng, thông qua các tác phẩm Văn học việc đưa rối vào trường Mầm non cho trẻ học tập là rất quan trọng, giáo viên cần tìm ra một số biện pháp hữu hiệu để trẻ 5 -6 tuổi được hoạt động với rối. 1.2. Cơ sở thực tiễn Như chúng ta đã biết đưa rối vào trường học là một loại hình giáo dục cực kỳ có hiệu quả. Hơn 70 nhân vật rối nhỏ nhắn, xinh xắn, đơn giản và rất gần gũi với đời sống trẻ thơ như: Bác nông dân, Ông lão đánh cá, Cô Tiên, Ông bụt, lão địa chủ, chú công an, con cáo, con vịt… qua những câu chuyện của thế giới lung linh huyền ảo đã giáo dục cho trẻ về môi trường, cuộc sống lao động, tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước, yêu con người… Trẻ 5 - 6 tuổi trường mầm non Hoa Lan thực sự hứng thú, chăm chú quan sát hành động và ngôn từ của các con rối khi được hoạt động với chúng bằng các tiết học “Làm quen với Tác phẩm Văn học” qua các con rối có thể dạy trẻ học toán, âm nhạc, môi trừng xung quanh… Nhưng trong thực tế để có một tiết dạy bằng rối, giáo viên phải làm được những con rối phù hợp với từng bải giảng. Tuy nhiên không phải giáo viên nào cũng có thể làm được, phải thực sự tâm huyết, yêu nghề, mến trẻ, tìm tòi khám phá mới có thể sáng tạo ra những con rối mang tính thẩm mĩ cao. Vả lại, để tạo ra một con rối còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ý thức làm việc của người giáo viên, khả năng tư duy tưởng tượng, sáng tạo, phải có thời gian, tính kiên trì và quan trọng nhất là kinh phí để mua nguyên vật liệu tạo ra chúng. Mặc dù chúng tôi được Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện rất Đoàn Thị Thu Hiền 5 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM nhiều nhưng là giáo viên mầm non Dân lập lương thấp, thời gian có hạn nên khó khăn trong việc đầu tư công sức, của cải làm đồ dùng đồ chơi phục vụ các tiết dạy trong ngày. Đây là thực tế làm ảnh hưởng đến quá trình đưa rối vào trường Mầm non cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học. Dựa vào cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn, tôi quyết định chọn đề tài này nhằm tìm ra một số biện pháp có hiệu quả nhất để đưa rối vào trường Mầm non Hoa Lan cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học. 2. CHƯƠNG II: NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 2.1. Thực trạng * Khảo sát và đánh giá tình hình: - Đối tượng: Lớp mẫu giáo A9 (5-6 tuổi) trường Mầm non Hoa Lan Mạo Khê - Đông Triều - Quảng Ninh. - Tổng số trẻ: 30 học sinh + Nam : 19 + Nữ : 11 - Tổng số giáo viên : 02 - Dân tộc : Kinh - Địa bàn cư trú : Mạo Khê - Đông Triều - Quảng Ninh * Đánh giá về đối tượng khảo sát: - Thuận lợi: + Trẻ đa số là con em công nhân mỏ than Mạo Khê, có điều kiện kinh tế tương đối ổn định, có ý thức quan tâm chăm sóc trẻ cả ở trường và ở nhà , điều này thuận lợi cho việc vận động phụ huynh ủng hộ kinh phí, nguyên vật liệu, phế liệu làm các con rối. + 3/4 số trẻ trong lớp đi học từ độ tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé nên có nhiều cơ hội tiếp xúc với các loại rối trong các môn học, trẻ có khả năng nhận thức tốt, tiếp thu nhanh. + 02 giáo viên trông lớp đều có bằng cấp Cao đẳng sư phạm Mầm non, trình độ giảng dạy tốt, khả năng sáng tạo cao, linh hoạt trong các tiết dạy, có ý Đoàn Thị Thu Hiền 6 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM thức, yêu nghề, mến trẻ, được Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện giúp đỡ trong mọi hoạt động. - Khó khăn: + Vẫn còn một số trẻ là con em nhiều thành phần như buôn bán , nội trợ, làm nông nghiệp nên khó khăn trong việc tuyên truyền ủng hộ kinh phí. + Một số gia đình không coi trọng việc cho trẻ đi học mẫu giáo nên ngày giờ đi học của trẻ không đảm bảo, không đều, trẻ nghỉ học nhiều ngày trong tuần nên cơ hội tiếp xúc với các con rối là rất ít. + Một số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn hoạt động tìm hiểu các con rối. + Cả 02 giáo viên trong lớp đều là giáo viên dân lập lương thấp, kinh phí hạn hẹp, có nhiều ý tưởng sáng tạo ra các con rối nhưng chưa thực hiện được. Ngoài ra giáo viên chúng tôi đều là phụ nữ, công việc ở trường dài thời gian, còn lại một ít thời gian phải dành để chăm sóc gia đình, con cái nên không có điều kiện làm đồ dùng đồ chơi nhiều. + Đôi lúc giáo viên chúng tôi còn lơ là trong việc giảng dạy, các tiết học thực sự chưa đạt hiệu quả cao nên hạn chế trong việc đưa rối vào cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học. * Điều tra tình hình: Để điều tra vấn đề đưa rối vào trường Mầm non cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học, tôi đã sử dụng phương pháp quan sát, thực nghiệm, đàm thoại và thống kê kết quả. - Thực nghiệm tiết dạy không có rối: + Thời gian: 8h30’ngày 15/11/2009 + Lớp Mẫu giáo A9 (5-6 tuổi) Trường mầm non Hoa Lan + Tên bài: Kể chuyện “Ba cô gái” + Chủ điểm: Gia đình + Người dạy: Giáo viên Đoàn Thị Thu Hiền a. Chuẩn bị: Đoàn Thị Thu Hiền 7 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Tranh truyện. - Tranh truyện chữ to. - Thẻ từ tên truyện - Trang phục đóng kịch - Giấy, sáp mầu. b. Mô tả cách tiến hành: 1) ổn định tổ chức: Trò chuyện về chủ điểm gia đình 2) Nội dung hoạt động: - Cô kể lần 1: + Bằng tranh truyện + Tóm tắt nội dung - Cô kể lần 2: + Bằng tranh truyện chữ to + Đàm thoại nội dung + Giáo dục trẻ - Dạy trẻ kể chuyện: Cô và trẻ thoại lời nhân vật theo tổ. - Đóng kịch sáng tạo: + Trẻ tự nhận vai và đóng kịch. 3) Kết thúc hoạt động: + Củng cố - nhận xét - tuyên dương + Vẽ về gia đình  Nhận xét tiết dạy: + Tiết dạy đơn điệu, trẻ không hứng thú, chưa chú ý vào bài dạy. + 60% trẻ tiếp thu được bài học đạo đức trong tác phẩm. Tiết dạy đạt hiệu quả chưa cao. - Thực nghiệm tiết dạy có rối: Ngày dạy: 19/11/2009 HOẠT ĐỘNG CHÍNH: HOẠT ĐỘNG BỔ TRỢ: Đoàn Thị Thu Hiền Kể chuyện: “Gà trống kiêu căng” 8 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Giáo dục phát triển ngôn ngữ - Giáo dục phát triển nhận thức - Giáo dục phát triển tình cảm xã hội I. MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU: 1/ Kiến thức: - Trẻ nhớ tên truyện, hiểu nội dung câu chuyện - Biết đặt tên truyện, tên nhân vật theo ý hiểu của trẻ - Biết thể hiện giọng nhân vật, đóng kịch câu chuyện 2/ Kỹ năng: - Rèn trẻ kỹ năng phát âm đúng, diễn đạt mạch lạc Kỹ năng tư duy, sáng tạo Kỹ năng kể chuyện diễn cảm Kỹ năng sử dụng máy vi tính 3/ Thái độ: - Giáo dục trẻ phải biết khiêm tốn, không kiêu căng đoàn kết, giúp đỡ mọi người. II. CHUẨN BỊ: III. TIẾN HÀNH: Mô hình trang trại bác nông dân Rối hình khối Tranh truyện chữ to Sile trình chiếu Máy vi tính, máy chiếu HOẠT ĐỘNG CỦA CÔ 1)Ổn định tổ chức- trò chuyện về chủ đề: “Động vật nuôi trong gia đình” +Sile 1: Chào mừng +Sile 2: Tên bài dạy - Các con ơi! Lại đây với cô nào!. Giờ trước cô và chúng mình đã cùng nhau đi tìm hiểu về những con vật sống trong gia đình rồi, để biết thêm về các con vật này hôm nay chúng mình sẽ cùng cô lên tàu đến với trang trại của bác nông dân ở vùng ngoại ô nhé. ( Cô và trẻ vừa đi vừa hát bài: “Mời anh lên tàu”) - Đến trang trại của bác nông dân rồi, các con thấy trang trại này có to, có đẹp không? - Bác nông dân nuôi những con vật gì? - Theo con nuôi những con vật này sẽ có lợi ích như thế Đoàn Thị Thu Hiền 9 HĐ CỦA TRẺ - Trẻ đến bên cô -Trẻ hát & đi theo cô - Trẻ trả lời - Trẻ kể SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM nào? - Các con hãy “Lắng nghe, lắng nghe!” Nghe xem có âm thanh gì phát ra từ trang trại của bác nông dân nhé. (Cô bật âm thanh tiếng gà gáy ò..ó..o..) - Đó là tiếng gáy của con vật nào? - Các con có muốn nghe gà trống kể chuyện không? Bây giờ cô mời các con trở về lớp để nghe gà trống kể chuyện về mình nhé. 2) Nội dung hoạt động: * Cô kể lần 1: Nhập vai anh gà trống kể bằng cử chỉ hành động. - Các bạn ơi! Tôi…tôi.. đau quá, tôi..tôi.. đã hối hận rồi. Các bạn hãy lắng nghe cô giáo kể lại câu chuyện của tôi và nhớ là đừng học tập theo tôi đấy nhé. *Cô kể lần 2: Chỉ tranh chữ to - Giảng nội dung: Câu chuyện kể về một anh gà trống rất kiêu căng, lúc nào cũng cho rằng tiếng gáy của mình là quan trọng nhất rồi đi gây sự với gà tồ và mèo vàng. Gà Tồ đã dạy cho gà trống một bài học, từ đó gà trống hiểu ra sự thật và không dám kiêu căng nữa. Câu chuyện có tên là gì? + Sile3: Tên truyện: “Gà trống kiêu căng” Cho trẻ đọc và tìm chữ cái đã học * Cô kể lần 3: Sử dụng rối hình khối - Các bạn rối thể hiện câu chuyện này có hay không? Đàm thoại nội dung: - Câu chuyện có tên là gì? - Trong truyện có những nhân vật nào? - Cô có một câu hỏi thử tài, các con hãy lên chọn đáp án đúng nhé: Trong câu chuyện này con vật nào có tính cách kiêu căng? + Sile 4: A. Gà Tồ B. Gà Trống C. Mèo vàng - Vì sao con biết gà trống có tính cách kiêu căng? - Nếu con là gà trống con sẽ làm gì? - Gà trống đã gây sự với ai? - Gà tồ đã làm gi? - Sáng hôm sau thức dậy gà trống nhận ra điều gì? - Trong câu chuyện này con học tập ai? Vì sao? - Giáo dục trẻ phải biết khiêm tốn, không nên tự kiêu, đoàn kết giúp đỡ bạn bè. Đoàn Thị Thu Hiền 10 - Trẻ trả lời theo ý trẻ - “Nghe gì, nghe gì?” - Con gà trống - Trẻ về tổ - Trẻ nghe - Trẻ nghe và quan sát - Trẻ đọc và tìm - Trẻ nghe - Trẻ đặt câu hỏi - Trẻ đặt câu hỏi - Trẻ chọn - Trẻ trả lời - Trẻ trả lời - Trẻ trả lời - Trẻ trả lời SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Cô có 3 cái tên được đặt phù hợp với tính cách của 3 nhân vật Gà trống, gà tồ và mèo vàng. + Sile 5: 1. Dũng cảm 2. Ngoan ngoãn, 3. Kiêu căng ( Cho trẻ đọc các cụm từ) Bạn nào giỏi lên chọn hình ảnh của con vật tương ứng với tính cách của nó. ( Trẻ nháy chuột vào hình ảnh con vật tương ứng với từng cụm từ ) Dạy trẻ kể chuyện: - Cô cho trẻ đóng kịch câu chuyện - Trẻ tự nhận vai - cô dẫn truyện - Đóng kịch theo ý hiểu của trẻ 3) Kết thúc hoạt động: - Củng cố bài học - Giáo dục trẻ biết chăm sóc bảo vệ các con vật nuôi trong gia đình. - Cô và trẻ cùng hát - vận động bài hát: “Gà trống, mèo con và cún con” - Trẻ trả lời - Trả lời theo ý hiểu - Trẻ đọc - Trẻ chọn - Trẻ đóng kịch - Hát và vận động Nhận xét đánh giá tiết dạy: + Chuẩn bị: Đồ dùng phong phú, các chú rối sáng tạo, có tính thẩm mĩ cao. + Phương pháp: thực hiện đầy đủ các bước + Nội dung: Tiết học sôi nổi, trẻ hứng thú học tập. + Kiến thức: Trẻ tiếp thu được rất tốt, giờ học đạt hiệu quả cao. - Sau khi được xem xong vở kịch rối: “ Gà trống kiêu căng” tôi đã dùng phương pháp đàm thoại, trao đổi với trẻ về các con rối, thống kê kết quả như sau: STT 1. Họ và tên Nguyễn Ngọc Ánh Đoàn Thị Thu Hiền Trẻ Trẻ Trẻ thích Trẻ rút ra không không các con được bài thích các rút ra rối biểu học đạo con rối được bài diễn đức biểu diễn học gì x x 11 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Trương Ngọc Ánh Trần Mai Anh Bùi Minh Đức NguyễnThảo Hằng Nguyễn Đức Duy Nguyễn Khánh Linh Cao Thùy Linh Trần Hà Hải Nguyễn Hồng Phúc Nguyễn Thu Trang Trần Văn Hải Cao Việt Hoàng Bùi Hoa Thúy Châu Minh Anh Vũ Thị Trường Bùi Duy Thành Vũ Công Kiện Văn Đỗ Giang Tô Thùy Linh Nguyễn Đức Anh Trịnh Minh Quân Vũ Trung Công Phạm Khánh Ly Vũ Văn Nam Đồng Xuân Tuất Mai Ngọc Lan Bùi Đức Thăm Nguyễn Văn Thắng Nguyễn Đức Triệu Tổng số: x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 30/30 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 27/30 03/30  Kết quả: + Trẻ thích các chú rối biểu diễn : 30/30 đạt 100% + Trẻ rút ra được bài học đạo đức sau khi xem : 27/30 đạt 90% + Trẻ không rút ra bài học được gì : 03/30 đạt 10%  Nhận xét chung: + Đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, được tiếp xúc, xem các chú rối biểu diễn trẻ rất thích thú, chăm chú quan sát từng cử chỉu, hành động, lời nói của các Đoàn Thị Thu Hiền 12 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM chú rối. Nếu như bạn được chứng kiến không khí im lặng đến nghẹt thở của các bé khi xem và phản ứng dữ dội với tên địa chủ độc ác khi cô hỏi, bạn sẽ thấy được hiệu quả tiết dạy đó như thế nào. 90% trẻ rút ra được bài học đạo đức khi tôi hỏi: “ Trong câu chuyện này con học tập ai, vì sao?” Chỉ còn lại một số trẻ nhút nhát chưa trả lời được. Điều này cho thấy tác dụng của việc đưa rối vào trường mầm non mang tính chất giáo dục rất cao. Hình thành ở trẻ những phẩm chất đạo đức tốt có giá trị về sau. - Trao đổi với giáo viên: + Thời gian trao đổi: 30 phút + Họ và tên giáo viên được trao đổi: Đoàn Thị Tuyết Hồng + Nội dung trao đổi: Dùng phương pháp đàm thoại để hỏi đáp về vấn đề đưa rối vào trường mầm non cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học. Nội dung trao đổi Giáo viên trả lời - Chị vui lòng cho biết một tuần ở lớp - Ở lớp tôi theo thời khóa biểu chung có mấy tiết học cho trẻ làm quen với của Phòng GD&ĐT và của Trường, tác phẩm Văn học? vào thứ mấy? một tuần chỉ có 1 tiết cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học vào thứ sáu. - Các cháu có đi học đều vào ngày này - Do phụ huynh không coi trọng việc không? học mẫu giáo, chỉ nghĩ lớp học mẫu giáo đi học là giữ trẻ nên số lượng trẻ đi học không đều, còn nghỉ nhiều. - Tại sao chị không giải thích cho họ - Có chứ! Tôi có giải thích nhưng chỉ hiểu? có một số ít gia đình họ tin và đưa con đi học đều còn đa số là họ không tin. - Có, tuần nào chúng tôi cũng phải dạy - Thế các ngày thứ sáu trong tuần chị theo chương trình và có sự giám sát có thường xuyên dạy trẻ học các tác của nhà trường. phẩm Văn học không? - Chủ yếu là tranh ảnh có sẵn trong tập - Đồ dùng trực quan chị sử dụng trong truyện, thơ trẻ 5 - 6 tuổi và một số Đoàn Thị Thu Hiền 13 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM các tiết dạy đó là gì? tranh truyện tôi tự vẽ. - Việc làm ra các con rối là rất khó, - Vậy khi nào các tiết dạy xuất hiện các phải có thời gian, kinh phí đầu tư thì con rối? mới làm được. Chỉ khi nào có mục dự giờ, thao giảng, dạy chuyên đề hay trong các kỳ thi mới có thời gian làm các con rối. - Cũng muốn lắm chứ nhưng thời gian - Sao chị không làm những con rối đơn không có nhiều mà còn phải sổ sách giản như rối que, rối đẩy để tuần nào soạn giáo án, đánh giá trẻ, ghi nhật ký các cháu cũng được hoạt động với các cá nhân… nhiều sổ sách lắm vả lại còn con rối? một ít thời gian cho gia đình nữa. Chỉ thỉnh thoảng mới làm được thôi. - Chị có vận động phụ huynh ủng hộ - Có, mỗi lần kết thúc chủ điểm tôi đều kinh phí, nguyên vật liệu làm rối và đồ thông báo với phụ huynh và nhờ họ dùng đồ chơi không? Thái độ của họ sưu tâm đồ dùng đồ chơi liên quan đến như thế nào? chủ điểm mới nhưng số người đóng góp là rất ít, còn được vận động kinh phí để tạo ra những con rối thì khó khăn lắm, cứ nói đến đóng góp họ lại cằn nhằn nên chúng tôi rất ngại. - Vậy chị có muốn mỗi câu chuyện, - Được thế thì tốt quá, tôi cũng chỉ mỗi bài thơ, câu đố trong các tác phẩm mong đưa được kiến thức đến các cháu Văn học sẽ có một bộ rối khác nhau có một cách có hiệu quả nhất và trẻ hứng sẵn để giảng dạy không? thú học, cô cũng hứng thú dạy. - Vậy chị có kiến nghị gì với ngành - Như mọi người đã biết được học tập giáo dục, BGH nhà trường về vấn đề với rối các cháu rất thích, nhưng để có đưa rối vào trường Mầm non không? được các con rối lại rất khó khăn, tôi mong muốn ngành GD&ĐT tạo điều Đoàn Thị Thu Hiền 14 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM kiện nâng cao mức tiền lương so với hiện tại cho chúng tôi hoặc có thể cho giáo viên dân lập lâu năm thi và hưởng chế độ biên chế, điều này khích lệ chúng tôi thân tiết với nghề hơn và kinh tế ổn định sẽ yên tâm công tác, cống hiến sức lực cho sự nghiệp giáo dục. - Vâng cảm ơn chị. Kết quả trao đổi và nhận xét: Sau một thời gian ngắn trò chuyện với cô giáo Đoàn Thị Tuyết Hồng, tôi thấy vấn đề đưa rối vào trường mầm non Hoa Lan cho trẻ 5- 6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học là rất khó khăn, mặc dù nhà trường đã tạo điều kiện cho giáo viên nhưng do thời gian hạn hẹp, kinh phí không có nhiều nên trẻ rất ít được tiếp xúc với những chú rối ngộ nghĩnh, cần phải có biện pháp giải quyết vấn đề này để trẻ hoàn thiện nhân cách của mình một cách nhanh nhất và dễ hiểu nhất. - Trao đổi với phụ huynh + Thời gian trao đổi: 15 phút + Họ và tên phụ huynh: Nguyễn Thị Mai + Phụ huynh cháu: Nguyễn Đức Triệu + Lớp mẫu giáo: A9 - Trường Mầm non Hoa Lan + Nội dung trao đổi: Trò chuyện với phụ huynh về vấn đề đưa rối vào trường mầm non cho trẻ. Giáo viên Phụ huynh - Chị ơi! Về nhà chị có bao giờ nghe - Có, thỉnh thoảng tôi thấy cháu về nhà thấy cháu kể về những con rối được kể lể say mê về câu chuyện được học học ở lớp không? về các con rối đóng kịch câu chuyện đó. Tôi nghĩ chắc là hôm đó cháu được học với các con rối. - Chị thấy số lần cháu kể về các con rối - Cũng không nhiều lắm, chỉ thỉnh Đoàn Thị Thu Hiền 15 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM có nhiều không? thoảng thôi. - Chị thấy thái độ của cháu như thế - Rất thích thú nào? - Cháu có ảnh hưởng nhiều bởi các câu - Có, tôi thấy cháu ngoan hơn nhiều, truyện cổ tích không? biết điều gì nên làm, điều gì không nên làm giống như những câu truyện cổ tích cháu kể. - Vậy chị có muốn con em mình - Tất nhiên là có, cha mẹ ai chẳng thường xuyên tiếp xúc với các câu muốn những điểu tốt đẹp đến với con chuyện mang tính giáo dục, nhất là lại cái mình. được thể hiện bằng những chú rối ngộ nghĩnh không? - Thế chị có biết một tuần ở lớp có mấy - Tôi cũng chẳng biết nữa chắc là một tiết học làm quen với tác phẩm Văn hai tiết gì đấy. học không? - Ở lớp có thời khóa biểu mà - Tôi chẳng để ý chăng biết nó treo ở chỗ nào nữa. - Chị có thấy giáo viên vận động phụ - Tôi có thấy nói vào đầu năm học và huynh ủng hộ kinh phí làm đồ dùng đồ cũng có đónh góp nhiều khoản tiền lắm chơi và làm rối không? nhưng không biết có tiền đó không? - Gần đây chị có thấy giáo viên vận - Có, tôi cũng nghe nói nhưng không rõ động ủng hộ kinh phí để làm rối dạy là đóng góp tiền để các cô làm rối, chuyên đề không? cũng chẳng biết rối như thế nào, các cô chỉ nói chung chung nên ít người ủng hộ lắm. - Vậy nếu biết các con rối giúp các - Có chứ, nhưng chúng tôi phải được cháu học tập tốt hơn, chị có ủng hộ nhìn tận mắt mới biết được. không? - Vâng, cảm ơn chị! Đoàn Thị Thu Hiền 16 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM  Kết quả trao đổi và nhận xét Khi trao đổi với phụ huynh cháu Hằng và một số phụ huynh khác nữa về việc đưa các con rối vào lớp học mầm non thì 100% các gia đình đều thích con em mình được học tập thường xuyên với những con rối, nhưng do nhà trường, giáo viên chưa có biện pháp tuyên truyền tới phụ huynh giúp họ hiểu những khó khăn khi làm các con rối và sử dụng chúng nên vận động ủng hộ kinh phí là rất khó khăn, cần phải có biện pháp nào đó để giúp phụ huynh và nhà trường có mối liên hệ chặt chẽ hơn. 2.2. Các biện pháp đưa rối vào trường Mầm non cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học. Qua một thời gian ngắn nghiên cứu, khảo sát, đánh giá trao đổi với giáo viên, phụ huynh và trẻ ở trường Mầm non Hoa Lan, tôi đã tìm ra nguyên nhân khó khăn của việc đưa rối vào trường Màm non cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học và tôi xin đề xuất một số biện pháp sau: 2.2.1. Đối với giáo viên: * Bồi dưỡng nâng cao nhận thức: Để đưa được rối vào trường Mầm non một cách có hiệu quả nhất, mỗi giáo viên phải có ý thức bồi dưỡng nâng cao nhận thức, học hỏi đồng nghiệp, tìm hiểu cách làm những con rối và sử dụng các con rối thông qua các phương tiện đại chúng như: sách báo,đài, tivi, mạng Internet.. - Giáo viên cần phải tham gia các lớp học tập huấn làm rối do phòng GD&ĐT tổ chức. - Tham gia cuộc thi làm đồ dùng đồ chơi, múa rối do ngành, trường tổ chức . * Luyện kỹ năng thực hành: - Giáo viên phải thường xuyên luyện tập các phương pháp sử dụng các loại rối khác nhau để có kỹ năng nhuần nhuyễn, không lúng túng khi vào bài dạy, không bị đứt quãng khi nhập vai các tác phẩm Văn học. - Thường xuyên luyện tập giáo viên sẽ đúc kết được kinh nghiệm khi sử dụng các con rối. Đoàn Thị Thu Hiền 17 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Hàng tuần giáo viên phải làm các con rối để tạo thói quen, tạo ý thức cho bản thân. Ông cha ta đã từng nói: “Chăm hay không bằng tay quen” như vậy trẻ cũng có nhiều cơ hội tiếp xúc với các chú rối và dần dần hoàn thiện nhân cách của mình. - Tham gia các hội thi làm đồ dùng đồ chơi, làm rối và cuộc thi múa rối chuyển thể từ tác phẩm Văn học do ngành, trường tổ chức. * Tăng cường cơ sở vật chất: - Giáo viên phải vận động các ban ngành, đoàn thể, BGH nhà trường ủng hộ kinh phí làm rối, nâng cao cơ sở vật chất, đồ dùng trang thiết bị giảng dạy các môn học. - Các bộ rối được làm cần phải giữ gìn và bảo quản cẩn thận để những năm sau có thể sử dụng được tiếp. * Kiểm tra đánh giá: - Giáo viên phải thường xuyên kiểm tra đánh giá chất lượng và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ thông qua môn học “Cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học” cần có biện pháp bồi dưỡng những trẻ yếu, những trẻ nhút nhát tiếp cận nhiều hơn với các con rối. * Phê phán, rút kinh nghiệm. - Giáo viên phải có tinh thần phê và tự phê bình, phải biết lắng nghe nhận xét của đồng nghiệp và tự rút ra kinh nghiệm cho bản thân để nâng cao trình độ giảng dạy của mình. 2.2.2. Đối với phụ huynh - Phải có thời khóa biểu treo ở chỗ dễ nhìn, có tranh ảnh, panô áp pích các hoạt động ở lớp để phụ huynh và mọi người biết được một ngày đến lớp trẻ được học những gì và đồ dùng học tập phải có là gì. - Cần phải đưa kiến thức, hiểu biết của ngành học để truyền tải đến phụ huynh. - Điều cần thiết là giáo viên phải cho phụ huynh xem những sản phẩm rối đã làm được để phụ huynh biết được những khó khăn, vất vả khi làm ra những chú tối ngộ nghĩnh, phục vụ cho con em họ. - Cần phải cho phụ huynh biết được tác dụng của việc đưa rối vào trường mầm non có tác dụng như thế nào đối với việc hoàn thiện nhân cách của trẻ. Đoàn Thị Thu Hiền 18 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Tổ chức các cuộc họp, tuyên truyền phụ huynh ngay từ đầu năm học, vận độn họ ủng hộ kinh phí làm đồ dùng đồ chơi. 2.2.3. Đối với nhà trường - Mỗi tác phẩm Văn học ở mỗi độ tuổi trong chương trình nhà trường nên kết hợp với giáo viên của các lớp đặt hoặc làm các loại rối khác nhau phục vụ từng tiết dạy và mở riêng phòng trưng bày rối, một phần để bảo quản các loại rối, một phần để phụ huynh và mọi người thăm quan và tìm hiểu về nghệ thuật rối. - Nhà trường nên đầu tư những sân khấu rối cơ bản nhất là đầu tư được sân khấu rối nước để trẻ được tiếp xúc với nghệ thuật múa rối nước là tốt nhất. - Tham mưu với Phòng GD&ĐT tạo mọi điều kiện thuận lợi để giáo viên đưa rối vào trường Mầm non một cách hiệu quả nhất. - Nhà trường cần tạo điều kiện cho giáo viên đi tập huấn các lớp học làm rối, đưa giáo viên đi thăm quan giao lưu học hỏi kinh nghiệm ở trường bạn. - Nên tổ chức các cuộc thi làm rối, biểu diễn rối. Tuyên dương khen thưởng những giáo viên sáng tạo, có ý thức trong công tác giảng dạy làm đồ dùng, đồ chơi. - Thường xuyên dự giờ các tiết dạy, đóng góp ý kiến bổi sung để trình độ giảng dạy của giáo viên nâng cao . - Nhà trường cần tạo điều kiện về thời gian và kinh phí để giáo viên chuyên tâm sáng tạo ra các loại rối khác nhau. 2.2.4. Đối với trẻ: Giáo viên cần động viên để trẻ đi học đều, đúng giờ cần phải tạo mối liên hệ gần gũi giữa cô và trẻ. - Hàng tuần cho trẻ tiếp xúc với các loại rối trong các tác phẩm văn học để trẻ dần hoàn thiện nhân cách của mình, - Trẻ và cô kết hợp làm ra những con rối đơn giản giúp trẻ hiểu thêm về các loại hình rối. - Cho trẻ sử dụng các loại hình rối và nếu có thể sẽ tổ chức các cuộc thi diễn rối do chính trẻ dàn dựng. Đoàn Thị Thu Hiền 19 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.3. Kết quả sau khi thực hiện các biện pháp đưa rối vào trường mầm non cho trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học. 2.3.1. Tiêu chí đánh giá. * Đối với giáo viên: Các giờ dạy cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học phải đạt loại khá trở lên. - Thường xuyên cho trẻ được tiếp xúc với các loại rối thông qua các tác phẩm Văn học. - Phải tham mưu được phụ huynh đóng góp kinh phí làm rối, làm đồ dùng đồ chời từ 5.000đ/1 người trở lên. - Phải đăng ký dạy chuyên đề, thao giảng và dự thi giáo viên giỏi cấp cơ sở đạt hiệu quả cao với mô hình rối dây sáng tạo. * Đối với trẻ: - Trẻ phải đi học đều, đúng giờ. - Trẻ phải rút ra được các bài học đạo đức sau khi học xong các tác phẩm Văn học. - Phải có sản phẩm rối của trẻ làm từ những phế liệu. 2.3.2. Kết quả sau khi đánh giá. * Kết quả làm được: - Sau khi được BGH nhà trường quan tâm giúp đỡ đến cô và trò lớp mẫu giáo A9 thì kết quả đạt được như sau: - 100% các giờ dạy cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học đạt loại khá trở lên. - Một tuần trẻ được tiếp xúc 1 lần với các loại hình rối khác nhau thông qua môn “Cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học”. - Tham mưu với phụ huynh ủng hộ kinh phí làm rối và đồ dùng đồ chơi lên tới 50.000đ/1 người/ 1 năm. - Tham gia tất cả các tiết dạy chuyên đề thao giảng của nhà trường được xếp loại tốt, đồng nghiệp đánh giá cao các tiết dạy - 97% trẻ đi học đều , đúng giờ. Đoàn Thị Thu Hiền 20