Tài liệu Skkn một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5

Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 MỤC LỤC TT Mục Trang 1 I. Phần mở đầu 2 2 1. Lí do chọn đề tài 2 3 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 2 4 3. Đối tượng nghiên cứu 2 5 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 2 6 5. Phương pháp nghiên cứu 3 7 II. Phần nội dung 3 8 1 .Cơ sở lí luận 3 9 2. Thực trạng 4 10 3. Giải pháp, biện pháp 5 11 a. Mục tiêu của giải pháp 5 12 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp 6 13 c. Mối quan hệ giữa các giải pháp 12 14 d. Kết quả khảo nghiệm 12 15 III. Kết luận, kiến nghị 13 16 1. Kết luận 13 17 Kiến nghị 14 Trường TH Lê Hồng Phong 1 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Tiểu học là bậc học nền móng trong hệ thống giáo dục quốc dân.. Đây là bậc học quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em, thời gian hình thành nhân cách và năng lực (trí tuệ và thể chất). Nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản khác. Việc đào tạo, giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học luôn được đặt lên hàng đầu. Ở Trường Tiểu học Lê Hồng Phong chúng tôi cũng như vậy! Chúng tôi luôn quan tâm, chú trọng việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho các em. Muốn đạt được điều đó thì việc đầu tiên phải làm chính là duy trì sĩ số học sinh, đảm bảo tỉ lệ chuyên cần. Có đi học chuyên cần thì các em mới có điều kiện tiếp cận và lĩnh hội kiến thức một cách đầy đủ và mang lại kết quả học tập tốt. Nhưng với điểm trường mà tôi đã dạy, học sinh phần đa là con em người dân tộc thiểu số, gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Cha mẹ các em phải lo bữa ăn hàng ngày cho gia đình, một số phụ huynh ít quan tâm đến việc học tập của các em nên việc các em nghỉ học, bỏ học ảnh hưởng đến việc tiếp thu bài và kết quả học tập là điều không tránh khỏi. Chính vì lẽ đó mà sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn trăn trở và đặt cho mình một câu hỏi: “Làm thế nào để duy trì sĩ số, đảm bảo tỉ lệ chuyên cần?”. Do đó, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài là nghiên cứu các biện pháp để thấy được một số khó khăn và đưa ra một số giải pháp tối ưu, có tính khả thi để khắc phục có hiệu quả tình trạng học sinh bỏ học. Nhằm giữ vững và duy trì tốt sĩ số học sinh của lớp, trường, góp phần thực hiện tốt công tác phổ cập giáo dục tiểu học tại địa bàn. Góp phần giữ gìn và phát huy kết quả đạt được của phổ cập giáo dục tiểu học cho địa phương. 3. Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp nhằm duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, xã Ea Na, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk. 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Để nghiên cứu đề tài này, tôi tập trung tìm hiểu và đưa ra một vài kinh nghiệm về duy trì sĩ số học sinh lớp 5E, năm học 2015-2016 Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, xã Ea Na, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk. Từ đó rút ra một số bài Trường TH Lê Hồng Phong 2 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 học và đề xuất một số biện pháp tăng tính hiệu quả về công tác duy trì sĩ số trong giai đoạn hiện nay. 5. Phương pháp nghiên cứu a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu. b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: - Phương pháp điều tra. - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục. - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm. c) Phương pháp thống kê toán học: II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận Theo Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT ngày 30/10/2010 và Thông tư số 50/2012/TT-BGDĐT ngày 18 tháng 12 năm 2012 của Bộ Giáo dục và Đào tạo Sửa đổi, bổ sung Điều 40 của Thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ Trường Tiểu học quy định độ tuổi của học sinh tiểu học từ sáu đến mười bốn tuổi (tính theo năm). Đây là lứa tuổi các chưa làm chủ được bản thân, chưa nhận thức được điều gì là đúng và điều gì là sai, hay bắt chước và chịu tác động của mọi việc xảy ra xung quanh mình. Khả năng tiếp thu kiến thức nhanh hay chậm của từng nhóm đối tượng học sinh cũng khác nhau. Ở số đông các em, ý thức học tập chưa cao, chưa hiểu rõ mục đích của việc học. Các em đi học phần nào là do sự bắt buộc của gia đình, chỉ một phần nhỏ là ham thích đi học (vì đi học được mặc quần áo đẹp, được gặp gỡ và vui chơi cùng các bạn, được cô giáo khen,…). Do đó, ý thức tự giác học tập của các em chưa có nên thiếu sự cần cù, sự cố gắng vượt qua khó khăn để học tập, dễ sinh ra lười biếng, ham chơi và dẫn đến học yếu, chán học và rồi bỏ học… Có một hiện tượng khá phổ biến hiện nay là nhiều trường đưa ra rất nhiều phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh mà quên đi việc bồi lấp lỗ hổng kiến thức cho học sinh yếu, học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Các em không có đủ thời gian cho học tập, điều kiện thiếu thốn; tâm lý không ổn định, thiếu tự tin trong học tập; ngôn ngữ tiếng Việt bị hạn chế; thiếu sự quan tâm, chăm sóc của gia đình và sự hỗ trợ của cộng đồng. Vì vậy nên người giáo viên cần nắm bắt tốt các công văn chỉ đạo của các cấp (CV 9890/BGDĐT-GDTH về việc hướng dẫn nội dung, phương pháp giáo dục cho học Trường TH Lê Hồng Phong 3 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 sinh có hoàn cảnh khó khăn) để có hướng điều chỉnh nội dung, phương pháp và hình thức dạy học sao cho phù hợp với học sinh của lớp. Những đặc điểm nêu trên nếu không được quan tâm giáo dục kịp thời có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tương lai của trẻ, nhưng nó cũng chính là điều kiện tốt để giáo viên tạo sự hứng thú cho các em. Nếu hàng ngày, khi đến trường các em được thầy cô ân cần chỉ bảo. Trong học tập, các em được hoạt động nhóm, được làm thí nghiệm, chơi các trò chơi học tập,… thì các em sẽ ham học hơn và thích đi học hơn. Và trong mỗi giai đoạn phát triển khác nhau của học sinh chúng ta cũng không thể áp dụng một cách cứng nhắc, dập khuôn trong giai đoạn đó mà còn tuỳ thuộc vào tố chất, năng lực, thể lực của học sinh đó cũng như những tác động của gia đình và xã hội của mỗi một cá nhân học sinh mà ta có những cách thức giáo dục thích hợp nhất cho chúng để chúng có thể phát triển một cách hài hoà trong học tập, nhận thức và thể hiện hành vi đúng đắn khi tham gia vào các mối quan hệ với cộng đồng xã hội trong tương lai. Chúng ta phải tìm ra những giải pháp thích hợp để giáo dục đối với từng đối tượng trẻ em, định hướng đúng đắn cho trẻ trong các hoạt động giáo dục, dạy học và vui chơi của trẻ một cách phù hợp nhất, tạo một bầu không khí, môi trường thật thân thiện để mỗi học sinh thấy vui thích và trông đợi được đến trường, xem trường lớp như ngôi nhà thứ hai của mình và để mỗi ngày đến trường với các em là một ngày vui. 2. Thực trạng Là giáo viên làm công tác chủ nhiệm ở tiểu học thì bất cứ ai cũng mong muốn lớp mình phụ trách không có học sinh bỏ học. Nhưng thực tế thì không phải giáo viên nào, trường nào cũng đảm bảo được công tác duy trì sĩ số 100% khi trường đó ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trước khi tôi thực hiện đề tài này, cũng có những đồng nghiệp đã nghiên cứu và ứng dụng trong công tác nhưng hiệu quả chưa cao. Có thể do nhiều yếu tố chủ quan, khách quan mang lại. Tôi cũng có học hỏi và vận dụng nhưng kết quả không như mong muốn. Từ đó, tôi nghiền ngẫm và quyết định tìm hiểu mọi biện pháp để thu hút các em đến lớp, đến trường đảm bảo công tác duy trì sĩ số. Khi nghiên cứu đề tài này tôi cũng phần nào dựa trên một số biện pháp mà đồng nghiệp của mình đã nghiên cứu trước đó nhưng có phần cải biến cho phù hợp với đối tượng học sinh, hoàn cảnh gia đình và thời đại,… Trường Tiểu học Lê Hồng Phong có tất cả 3 điểm trường. Điểm trường nơi tôi làm công tác chủ nhiệm là buôn Eana với đại đa số dân cư là người dân tộc thiểu số. Hằng năm vẫn xảy ra tình trạng học sinh bỏ học. Các giáo viên và nhà trường cũng tìm mọi cách để những học sinh đó trở lại trường nhưng cũng chỉ được một thời gian sau đó lại nghỉ (Ví dụ: Em Y Hoàng bỏ học năm học 2014 – 2015). Bên cạnh đó, lớp học mà tôi phụ trách cũng gặp phải những khó khăn nhất định: Trường TH Lê Hồng Phong 4 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Học sinh là người dân tộc thiểu số tại chỗ chiếm 1/2 số học sinh của lớp. Vốn tiếng Việt của các em còn hạn chế. Văn hóa, lối sống khác nhiều so với những gì thực tế học tập từ sách vở. Kết quả học tập chưa cao. Một số em điều kiện kinh tế gia đình khó khăn, bố mẹ mải đi làm thuê kiếm sống không quan tâm đến việc học tập của con, phó mặc hết cho nhà trường và thầy cô giáo. Lớp có một em bố mẹ bỏ nhau, bố và mẹ không nuôi nên em ở với bà ngoại. Vì thế, việc học tập phần nào bị lơ đễnh. Có 3 em bố mẹ đi làm ăn nơi xa, các em sống với ông bà. Có 1 em ham chơi, bị bạn bè xấu lôi kéo vào các trò game online thành nghiện. Một số em nhà ở xa trường học, đường sá đi lại khó khăn. Phần lớn học sinh rất thụ động, kĩ năng sống chưa được chú trọng, kĩ năng giao tiếp chưa tốt, kĩ năng giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh trường lớp, ý thức bảo vệ của công và ý thức kỉ luật khi tham gia hoạt động tập thể, đặc biệt là tính tự giác, tích cực học tập,… hạn chế. Với những thực trạng trên, để duy trì sĩ số học sinh ở lớp chủ nhiệm, đặc biệt là học sinh ở khối lớp 5có nhiều học sinh dân tộc thểu số là một nhiệm vụ bắt buộc đối với cá nhân tôi. Việc duy trì sĩ số học sinh nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, không bắt buộc theo một khuôn mẫu nào cả nên tôi vừa học, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm. 3. Nội dung và hình thức của giải pháp: a. Mục tiêu của giải pháp: Mục tiêu chủ yếu và quan trọng nhất của giải pháp, biện pháp duy trì sĩ số học sinh là tạo cho các em niềm vui khi đến trường . Từ đó, các em có cơ hội tiếp thu bài một cách đầy đủ nhất, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện về mặt kiến thức, năng lực và phẩm chất của học sinh trong quả trình dạy học một cách chủ động, dễ dàng và chắc chắn. Việc phổ biến và đề ra nội quy ngay từ đầu năm học giúp các em định hướng được nhiệm vụ của bản thân trong năm học. Quan tâm, giúp đỡ học sinh khắc phục khó khăn trong học tập, thoát khỏi sự tự ti, mặc cảm và học sinh có hoàn cảnh khó khăn thì sẽ các em vững tin vào bản thân hơn. Qua đó thêm yêu trường lớp, thầy cô và bạn bè. Phối hợp chặt chẽ với các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay và Tổng phụ trách Đội giúp giáo viên nắm bắt kịp thời, chính xác tình hình học tập, rèn luyện và cả những thay đổi bất thường mỗi học sinh trong lớp. Từ đó có hướng điều chỉnh phù hợp trong dạy học và giáo dục. Trường TH Lê Hồng Phong 5 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Tận dụng tối đa sự tác động của môi trường xã hội tạo mối liên hệ gắn kết giữa nhà trường – gia đình – cộng đồng để giáo dục học sinh phát triển một cách toàn iện nhất. Tổ chức tốt tiết sinh hoạt tập thể - sinh hoạt lớp, tạo môi trường giáo dục tốt giúp các em hứng khởi hơn trong học tập, gắn bó học sinh với học sinh; học sinh với giáo viên; học sinh với trường lớp,… b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp Thứ Nhất: Phổ biến nội quy ngay từ đầu năm tới học sinh - phụ huynh Tổ chức học nội quy lớp ngay tuần đầu của năm học. Quy định rõ: học sinh phải đi học đều và đúng giờ, nghỉ học phải có lí do và được cha mẹ xin phép. Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm, thông báo cho phụ huynh biết về quy định và nhờ phụ huynh hàng ngày theo dõi, nhắc nhở. Học sinh đến trường đều tự mình đánh dấu vào Bảng theo dõi “Ngày em đến lớp”. Gọi điện thoại liên lạc trực tiếp với phụ huynh đối với những trường hợp học sinh tự ý bỏ học. (Tôi đã nắm được 20/25 số điện thoại của phụ huynh học sinh trong lớp). 5 em (Y Sa Muel Niê, H Nang Êban, Y Truyền Byã, Y Khuyến Byã, Y Huy Byã) không có vì bố mẹ không dùng điện thoại nên phải đến tận nhà tìm hiểu nguyên nhân và trao đổi cách khắc phục. Chính nhờ thế mà những học sinh ở lớp tôi chủ nhiệm chỉ nghỉ học 1 ngày không phép thì đến hôm sau đi học lại bình thường, nên năm 2015-2016 lớp tôi chủ nhiệm không có hiện tượng học sinh bỏ học giữa chừng. Thứ hai: Giúp học sinh khắc phục khó khăn trong học tập: Bản thân giáo viên phải luyện nói (tăng cường tiếng Việt) cho học sinh trong mỗi tiết học, mọi lúc, qua việc trò chuyện, tâm sự với các em; mỗi tuần một tiết sinh hoạt tập thể, hoạt động ngoài giờ lên lớp và hướng dẫn học sinh đọc thêm sách báo tại thư viện của lớp, học ở nhà cùng với việc phân công học sinh khá cùng đọc hỗ trợ đối với những học sinh gặp khó khăn trong nói và đọc. (Ví dụ: Có em Y Sa Muel Niê nói và viết hay sai lỗi chính tả nhiều. Mỗi khi đọc bài, các bạn góp ý nhiều khiến Muel bực bội, đến buổi chiều là nghỉ học luôn. Tôi đã đến nhà động viên Muel trở lại lớp. Trên lớp, mỗi giờ luyện đọc, luyện viết, tôi đều đến gần động viên, nhận xét, hướng dẫn để Muel khắc phục những lỗi hay gặp phải một cách nhẹ nhàng và hài hước giúp em ấy hòa đồng cùng các bạn trong nhóm, trong lớp. Mặt khác, tôi cũng gặp và họp riêng với những học sinh trong nhóm của Muel. Hướng dẫn các em cách giúp bạn. Dần dần Muel cũng khá hơn và đi học đều.) Trường TH Lê Hồng Phong 6 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Giáo viên hướng dẫn học sinh gặp khó khăn trong tính toán về cách nhận dạng kiến thức, củng cố kiến thức bằng cách ôn luyện theo mỗi ngày. Quan tâm đặc biệt đến các em, hướng dẫn những học sinh khá, giỏi cùng học với các em. Hoặc trực tiếp cùng gia đình phối hợp hướng dẫn các em học ở nhà, ở trường. Đồng thời động viên, tuyên dương kịp thời những em có tiến bộ rõ nét, khuyến khích các em có sự phấn đấu cao hơn, cụ thể: + Em Phạm Tuấn Vũ hỗ trợ em Y Sa Muel Niê. + Em Phạm Văn Huy hỗ trợ em Y Huy byã. + Em Nguyễn Thị Minh hỗ trợ em Vũ Quang Tiến Do vậy, kết quả học tập của những đôi bạn cùng tiến trên có sự tiến bộ rõ rệt. Thứ ba: Giúp học sinh thoát khỏi sự tự ti, mặc cảm: Lúc này vai trò của giáo viên hết sức quan trọng đối với tâm hồn trẻ. Người thầy có thể là cha mẹ hoặc là người bạn và sự điều này giúp cho các em vượt qua khó khăn. Chính vì vậy, mỗi người thầy là người tương tác với các em trong việc học tập, sinh hoạt và cốt yếu là luôn cân bằng giữa tư cách là người giữ kỷ cương, là người bạn tâm tình mỗi khi các em cần sự giúp đỡ. Do vậy, mỗi lời hỏi thăm, mỗi cử chỉ chăm sóc của cô thầy sẽ giúp các em thoát khỏi mọi tự ti, mặc cảm. Có em Vũ Quang Tiến chuyển từ trường khác về lớp 5E từ đầu năm học 2015-2016. Lúc mới về em luôn mặc cảm bởi hoàn cảnh nhà nghèo, nói cà lăm và lại làm quen với mô hình trường học mới (VNEN), bởi nơi em theo học trước đó là chương trình hiện hành, lực học của em cũng không được tốt lắm. Tôi đã luôn quan tâm đến em, hướng dẫn em hòa nhập với mô hình học mới, bạn mới,…. Tôi hỏi han em giống như một người mẹ, người chị, người bạn. Tiếp xúc nhiều với cô, với các bạn em dần quen và trở nên mạnh dạn hơn. Có những giờ học Tiến trở nên xuất chúng khiến nhiều bạn ngạc nhiên với câu trả lời khá hoàn hảo và sáng tạo của mình. Những lúc đó tôi đã tuyên dương khích lệ tinh thần của em. Tiến cảm thấy rất phấn khởi và thêm yêu trường lớp, thầy cô giáo và các bạn mới. Từ đó đến nay, Tiến đã mạnh dạn và tự tin hơn nhiều, em luôn đi học đều và đúng giờ. Có khi bị ốm, bố mẹ điện thoại xin phép cô giáo rồi nhưng Tiến cũng chỉ nghỉ một buổi đi khám bệnh, buổi chiều vẫn lên lớp học. Thứ tư: Quan tâm đến học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn: Rà soát, nắm bắt những học sinh có hoàn cảnh nghèo, gia cảnh khó khăn đăng kí cho các em được nhận dụng cụ, sách vở, quần áo do Nhà trường và Liên đội và các tổ chức từ thiện hỗ trợ ngay từ đầu năm. Mua sẵn bút chì, thước, ruột bút kim,… để trong cặp. Khi các em cần thì đã có ngay để dùng. Trường TH Lê Hồng Phong 7 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Kêu gọi các học sinh trong lớp dành tặng bạn một số quần áo cũ và tranh thủ sự hỗ trợ từ một số giáo viên, phụ huynh có khả năng để trang bị thêm những dụng cụ còn lại cho những em có hoàn cảnh khó khăn để các em được yên tâm đến trường, không phải mặc cảm vì nhà nghèo, thiếu thốn. (Ví dụ: Trong lớp, có em Trần Văn Tài theo bố đi câu mực ở biển Nghệ An, mẹ mải mê chơi cờ bạc nên Tài đã đến lớp tập trung muộn hơn các bạn. Khi đến lớp, không có một loại sách vở, dụng cụ học tập nào. Tôi đã liên lạc và gặp mặt mẹ Tài để trao đổi tìm cách giúp em. Mẹ Tài sẽ phải mua sắm vở và đồ dùng học tập cho em còn tôi thì xin với Nhà trường tạo điều kiện cho em mượn một bộ sách hướng dẫn học. Được sự giúp đỡ của Ban Giám hiệu và sự phối hợp của phụ huynh, Tài đã có đầy đủ các loại sách vở và dụng cụ học tập cần thiết khi đến lớp). Thứ năm: Phối hợp chặt chẽ với các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay và Tổng phụ trách Đội: Trường Tiểu học lê Hồng Phong chúng tôi thực hiện dạy 9 buổi/tuần. Giáo viên làm công tác chủ nhiệm thực hiện dạy 23 tiết/tuần. Như vậy, với những số tiết còn lại là giáo viên chuyên và giáo viên dạy thay. Vì vậy nếu không có sự phối hợp chặt chẽ giữa các giáo viên chuyên, giáo viên dạy thay với Tổng phụ trách Đội và giáo viên chủ nhiệm để duy trì tốt sĩ số thì việc học sinh nghỉ học, bỏ tiết là điều khó tránh khỏi. Đầu năm học 2015-2016, lớp 5E tôi dạy có mấy trường hợp (Nguyễn Văn Đức, Y Khuyến Byã, Y Huy Byã, Y Sa muel Niê,…) cứ đến tiết chuyên (Tiếng Anh, Tin học, Đạo đức, Kĩ Thuật,…) là nghỉ học, bỏ tiết hoặc tùy tiện đổi chỗ trong lớp. Những buổi sau đến lớp, nghe học sinh trong lớp và giáo viên bộ môn phản ánh lại tôi thấy khá bức xúc. Tôi liền trao đổi với các giáo viên chuyên cùng phối hợp để chấn chỉnh kịp thời những điều đó. Tiếp đến, tôi gắn trực tiếp sơ đồ chỗ ngồi, những lưu ý của học sinh mà giáo viên cần giúp đỡ trên bàn giáo viên để các giáo viên đến dạy đều nắm rõ được tên và vị trí của từng em. Về lớp, tôi nhắc nhở và phân tích để các em thấy được tầm quan trọng của việc đi học đều, học đúng, học đủ các môn học và hoạt động giáo dục. Sau đó, tình trạng này đã chấm dứt hoàn toàn. Tất cả học sinh đều tự giác, tích cực trong các tiết học, môn học và các em đều thể hiện lòng tôn kính của mình với thầy cô.( Em Nguyễn Văn Đức sau đó có sự tiến bộ rõ rệt về nhiều mặt: đi học chuyên cần, học tập tốt, chấp hành tốt các quy định của lớp, của trường,…Em còn được các thầy cô nhận xét, khen ngợi nhiều hơn trong vở.) Và tôi cũng không còn nghe thấy các thầy cô phàn nàn về học sinh của lớp mình nữa mà thay vào đó là những lời khen: Lớp học ngoan, chăm chỉ; các em rất lễ phép, tích cực trong học tập và hoạt động giáo dục. Thứ sáu: Tận dụng tối đa sự tác động của môi trường xã hội: Có nhiều học sinh bộc phát nhân cách của mình một cách nhanh chóng mà bề ngoài khó nhận biết. Trường TH Lê Hồng Phong 8 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Ở trường, việc học tập của các em có dấu hiệu của một sự khủng hoảng như: học không vào, trốn học, không hài lòng với sự nhắc nhở của thầy cô, nhất là sự nổi lên rầm rộ của phong trào chơi game đang diễn ra phổ biến. Ở nhà, các em làm cho cha mẹ phải trăn trở, lo lắng và không nghe lời dạy dỗ của cha mẹ, hay lơ đễnh không thèm để ý bất cứ chuyện gì cả. Đối với những trường hợp trên, giáo viên cần linh động các biện pháp giải quyết, bảo đảm mối quan hệ gắn bó giữa gia đình, nhà trường, tăng cường biện pháp thuyết phục mà không chê trách, răn đe, trách phạt. Để hướng các em hòa nhập cùng tập thể lớp, có thể phân công các em đảm trách một nhiệm vụ nào đó trong lớp hay ghi tên, động viên các em tham gia vào đội tuyển của các môn thể thao hay các phong trào khác trong hoạt động của lớp học, của nhà trường. Từ đó, sự say mê trong nhiệm vụ mới, được sự tin yêu của bạn bè, được sự thương mến của thầy, cô sẽ giúp em vượt qua mọi thị hiếu do môi trường tác động. Cụ thể, trong lớp tôi có em Nguyễn Văn Đức ở thôn Tân Lập. Nhà nghèo, đông anh em, bố ham rượu chè, mẹ suốt ngày đi làm thuê kiếm tiên nuôi cả nhà. Ngay cả các khoản đóng góp theo quy định của trường, của lớp gia đình cũng không có để nộp. Bản thân em Đức lại thích chơi game nên việc em nghỉ học không có lí do diễn ra liên tục trong một thời gian dài khiến tôi khá vất vả. Khi đến lớp, cô giáo hỏi lí do thì em không khi nào nói thật. Tôi đã tìm hiểu qua các giáo viên chủ nhiệm trước, các giáo viên chuyên,…Tiếp theo, tôi đến nhà và gặp được mẹ của em Đức. Tôi và mẹ của Đức phối hợp với nhau để giúp Đức đi học chuyên cần hơn. Hôm nào Đức nghỉ học là tôi điện thoại báo cho phụ huynh, một lúc sau thấy Đức đã lên lớp. Hỏi ra mới biết mẹ đã tìm Đức từ quán internet. Có lần khác, Đức nghỉ học, tôi điện thoại cho mẹ em nhưng mẹ lại đang đi làm thuê cho người ta ở nơi xa thế là tôi chạy ra các quán internet để tìm em vào giờ giải lao. Những ngày sau đó, dường như Đức cũng phần nào cảm thấy có lỗi nên không nghỉ học nhưng thái độ hợp tác trên lớp có vẻ miễn cưỡng không thật sự thoải mái. Cuối buổi học, tôi gặp riêng Đức hỏi chuyện, phân tích cho em thấy những cái được cái mất của việc nghỉ học,… Những buổi học trên lớp, tôi luôn quan tâm đến Đức một cách tự nhiên, hài hòa. Giao cho em phụ trách vị trí Phó ban Thư viện của lớp. Khi đảm nhận trọng trách này, em sẽ có cơ hội tiếp cận nhiều hơn với các tài liệu có trong thư viện của lớp mà không phải qua khâu trung gian. Các bạn khác muốn mượn tài liệu phải thông qua em, như vậy em thấy được mình cũng có vai trò quan trọng đối với tập thể mà cố gắng. Càng ngày, em càng muốn chứng tỏ khả năng của mình với các bạn nên không còn nghĩ đến chuyện nghỉ học nữa. Cũng có những buổi em nghỉ học nhưng đều có lí do chính đáng do người lớn xin phép. Những buổi học sau lên lớp, em rất tích cực học hỏi bạn về bài đã học hôm trước để theo cho kịp các bạn. Việc đưa được Đức đến lớp đều là thành công lớn nhất trong ngần ấy năm dạy học của tôi. Ngạc nhiên hơn nữa là cuối năm học, Đức đã hoàn thành khá tốt các bài kiểm tra, đặc biệt là môn Tiếng Việt đạt 8 điểm. Các khoản đóng Trường TH Lê Hồng Phong 9 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 góp tôi cũng xin với nhà trường miễn hết cho em. Các khoản của lớp, bản thân tôi hỗ trợ cho em phần nào còn nữa là sự hỗ trợ của cả tập thể lớp. Mặt khác, đối với những em có mặc cảm do có sự khác biệt về thành phần dân tộc (Kinh, Ê-đê …) hoặc do chưa thích nghi với môi trường như: chuyển trường, lưu ban thì lúc này vai trò của giáo viên rất quan trọng. Giáo viên sẽ lồng ghép giáo dục khi dạy một số bài Địa lí lớp 4, bài Dân cư nước ta (Địa lí lớp 5) . Giáo viên cũng có thể kể câu chuyện “Kinh và Ba na đều là anh em” để hướng tới sự đoàn kết là một. Bên cạnh đó, những cử chỉ, giọng nói của giáo viên tạo nên sự gần gũi giữa hai mối quan hệ là rất cần thiết. Một cái xoa đầu, một lời hỏi thăm là bản thân giáo viên đã tạo cho học sinh một sự tin tưởng, dễ gần. Lòng cảm mến của học sinh đối với giáo viên, giúp các em xóa đi những mặc cảm, tự ti để hòa nhập với tập thể tốt hơn và ý định chán nản, bỏ học, nghỉ học sẽ dễ dàng xóa đi trong đầu óc non nớt của các em. Có các em: Y Sa Muel Niê, Y Huy Byã, H Nang Êban,… những ngày đầu nhận lớp, thấy các em có vẻ rụt rè. Tôi âm thầm theo dõi và tìm hiểu nguyên nhân thì được biết hoàn cảnh của các em ấy khá phức tạp. Y Huy có bố mẹ đã li dị, em ấy ở với bà ngoại và dì ruột đang học THCS. Y Sa Muel, bố mẹ đi làm ở Thành phố Hồ Chí Minh, em ở với bà ngoại. H Nang gia đình thuộc hộ nghèo, em còn thường xuyên bị chảy mồ hôi ở tay và chân, …Học lực của 3 em đều ở mức yếu (qua bài kiểm tra khảo sát đầu năm). Thỉnh thoảng các em ấy lại nghỉ học mà không có lí do. Tôi đã trò chuyện riêng với từng em, hỏi han về mọi chuyện và động viên các em. Bên cạnh đó tôi cũng gặp trực tiếp dì của Y Huy, mẹ của H Nang cùng tìm biện pháp giúp các em tiến bộ. Riêng với Y Sa muel, tôi đến nhà nhưng đều không gặp được bà của em (gia đình không ai dùng điện thoại). Tôi đã nhờ đến Hội phụ huynh của lớp, nhờ phụ huynh của những học sinh gần nhà giúp đỡ. Trên lớp, tôi phân các học sinh khá giỏi giúp đỡ các em. Cho các em tham gia vào đội quản Sao, hướng dẫn các học sinh lớp 1, 2 xếp hàng tập thể dục đầu giờ (có sự hướng dẫn của GVCN). Cả ba thấy mình có uy với các em nên khá mạnh dạn khi làm nhiệm vụ được giao. Các em hồ hởi nói về những em nhỏ mà mình phụ trách. Những ngày sau đó, các em rất nhớ nhiệm vụ của mình. Biết được vai trò của mình như thế nào nên các em đều rất cố gắng. Khi có cơ hội là tôi đưa ra những lời khen với các em. Các em cảm thấy được quan tâm, tin tưởng nên việc nghỉ học không lí do đã hoàn toàn không còn. Và việc học tập của các em cũng có sự tiến bộ rõ rệt. Cuối năm, cả ba em đều hoàn thành chương trình. Thứ bảy: Tổ chức tốt tiết sinh hoạt tập thể - sinh hoạt lớp Phối hợp với Đội thiếu niên tổ chức các buổi sinh hoạt ngoài giờ lên lớp vui tươi, sinh động, hấp dẫn để các em thấy gần gũi hơn với mọi người. Tuyên dương, khen thưởng kịp thời những cá nhân, nhóm đạt duy trì sĩ số suốt cả tuần để làm gương cho lớp và khen những em có tiến bộ về mặt học tập để Trường TH Lê Hồng Phong 10 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 các em thấy nhiệm vụ học tập của mình và mỗi ngày đến trường thật sự là một ngày vui. Đối với những mặt học sinh còn hạn chế, nhắc nhở nhẹ nhàng kèm theo hướng dẫn, uốn nắn cho các em để tuần sau các em thực hiện tốt hơn. Ngoài ra, cần nêu gương các anh, chị học sinh những năm trước dù đầu năm còn yếu kém nhưng nhờ sự kiên trì, cố gắng đến cuối năm cũng đã đạt loại Khá, Giỏi để củng cố lòng tin nơi các em. Mời cha mẹ học sinh tham gia vào tiết sinh hoạt lớp để nắm bắt được tình hình học tập và rèn luyện của con em mình. Ví dụ: Trong năm học, tôi có tổ chức tiết sinh hoạt tập thể theo nhu cầu của đông đảo học sinh trong lớp. Thay vì múa hát, tìm hiểu lịch sử,… tôi tổ chức thi đấu một số nội dung thể thao theo sở thích của các em như nhảy dây, đá cầu, cầu lông,…. Các em rất hào hứng và luôn mong muốn được cô tổ chức như thế nên ngoài việc hăng say học tập thì các em cũng tích cực rèn luyện ở lớp, ở nhà. Từ đó, một số em quên hắn những trò chơi vô bổ và ham đến trường hơn. Thứ tám: Tạo môi trường giáo dục tốt Cùng học sinh trang trí lớp học, các góc học tập thật sinh động., khuyến khích lấy ý tưởng của các em. Mỗi ngày bước vào lớp, tôi đều quan sát cả lớp. Thấy các em có mặt đầy đủ là lòng tôi rất vui. Nhất là những hôm thời tiết khắc nghiệt như: mưa, gió, … Những hôm ấy, tôi cho lớp hoan nghênh bằng một tràng pháo tay để động viên khích lệ tinh thần các em. Trong giờ dạy, tôi đầu tư soạn giảng phân hóa theo đối tượng học sinh sao cho phù hợp với trình độ mọi học sinh trong lớp - nhất là những em học yếu nhằm kích thích học sinh hứng thú học tập, tiếp thu bài nhanh hơn. Lồng ghép những câu chuyện thực tế mang tính giáo dục vào các tiết dạy để tạo hứng thú cho các em trong mỗi giờ học. Tôi cũng thật sự hòa nhập cùng các em trong giờ dạy hoạt động ngoại khoá hay trò chơi của đố vui qua hình thức Giải ô chữ trong các tiết Ôn tập … Với trường lớp khang trang như hiện nay, đội ngũ giáo viên nhiệt tình, sự quan tâm của Ban Giám hiệu, sân chơi rộng rãi thoáng mát, “lớp học như là nhà” đó là một thuận lợi rất lớn để xây dựng môi trường học tập tốt cho học sinh vui chơi, học tập. Phải tùy hoàn cảnh cụ thể, tạo khung cảnh giáo dục tốt làm cho học sinh ngồi trong lớp học thấy vui tươi, thích thú và được bày tỏ ý kiến của mình với bạn, với cô, không nặng nề, sợ sệt. Luôn cùng nhau chăm sóc, lao động, làm vệ sinh, trang trí trường lớp. Giờ ra chơi, tôi tổ chức hướng dẫn các em vui chơi tập thể, đọc sách báo trong thư viện của lớp của trường để tạo sự gắn bó thương yêu trong học sinh và sự gần gũi Trường TH Lê Hồng Phong 11 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 thân mật giữa học sinh với giáo viên nhà trường….Trong những năm qua, bằng hình thức này tôi đã tạo cho các em sự vui thích, tìm tòi tham gia tích cực cho phong trào của lớp, của trường, của huyện tổ chức. Ngoài ra: để ngăn ngừa, khắc phục và phát huy sự thành công của nghệ thuật thuyết phục học sinh trở lại trường lớp sau khi nghỉ, bỏ học thì bản thân giáo viên cần kết hợp chặt chẽ nhiều mặt khác như: Lập kế hoạch giáo dục cá nhân để cung cấp kiến thức, phát triển năng lực và hạn chế tối đa những khó khăn của học sinh như đã nêu, giúp các em hòa nhập một cách tốt nhất với các bạn. Bố trí chỗ ngồi thuận lợi, quan tâm và dành nhiều thời gian trò chuyện tiếp xúc với các em. Đồng thời, luôn tạo ra các tình huống mà từng học sinh đều có thể thệ hiện mình trong đó, còn giáo viên thì cổ vũ, khuyến khích mọi thành công của các em dù là những thành công rất nhỏ nhất. Phối hợp với Đội Thiếu niên, Công đoàn trong nhà trường để có sự hỗ trợ và thường xuyên trao đổi với phụ huynh về kế hoạch giáo dục, thuyết phục các em. Động viên các em tham gia vào các câu lạc bộ văn nghệ, thể thao của lớp, của trường để tạo sự thích thú cho các em . Hợp tác với Ban tự quản lớp lập ra “Đôi bạn cùng tiến” và đề ra những hình thức thi đua khen thưởng để khích lệ tinh thần học tập của các em. c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp: Mỗi biện pháp có chức năng, vai trò riêng nhưng giữa chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, biện pháp này hỗ trợ, bổ sung cho biện pháp kia. Tất cả tạo thành một mắt xích không thể tách rời nhau. Đi sâu vào phân tích ta thấy việc phổ biến nội quy trường lớp tới học sinh và phụ huynh ngay từ đầu năm các em sẽ có ý thức đi học đều. Từ đó các em có thể khắc phục được những khó khăn trong học tập để rồi thoát khỏi sự ti, mặc cảm. Những em có hoàn cảnh khó khăn được sự quan tâm của thầy cô, bạn bè khi tham gia các tiết sinh hoạt tập thể, trang trí lớp,… các em sẽ được thể hiện năng khiếu, năng lực, sở thích của bản thân. Và đó cũng chính là những giải pháp thiết thực giúp duy trì sĩ số học sinh. Tất cả cần được thực hiện xen kẽ, nhịp nhàng trong mỗi hoạt động giáo dục của quá trình giáo dục. d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu: Kết quả năm học 2015-2016: Kết quả năm học Sĩ số Nữ Dân tộc Tỉ lệ chuyên cần/ngày Duy trì sĩ số Đầu năm học 25 10 12 92- 96% 100% Cuối năm học 25 10 12 99-100% 100% Trường TH Lê Hồng Phong 12 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Qua quá trình thực hiện, ý thức học tập và kết quả giáo dục của các em học sinh đã được nâng cao rất nhiều. Các em không còn ý định bỏ học, không còn tìm lí do để trốn học và học tập tiến bộ hơn. Nhờ sự tác động tư tưởng của giáo viên mà gia đình phụ huynh học sinh đã nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của việc học và trách nhiệm của mình trong việc quản lí, giáo dục các em. Cụ thể trong năm học 2015 – 2016, sĩ số học sinh lớp dù có biến động nhưng cuối cùng đã được giữ vững. Kết quả đạt được như sau: + Về Chuẩn KTKN: Hoàn thành 100% + Về năng lực: Đạt 100%. + Về phẩm chất: Đạt 100%. + Cuối năm: Hoàn thành chương trình lớp 5: 100% Không có học sinh nào bỏ học giữa chừng. Như vậy, với các giải pháp và biện pháp duy trì sĩ số học sinh đã phát huy tính tự giác, tích cực trong việc thực hiện chuyên cần, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của lớp lên một cách rõ rệt. Học sinh đạt thành tích cao hơn về mặt kiến thức; có năng lực và phẩm chất ngày càng phát triển đáp ứng được nhu cầu học tập ở các lớp học cao hơn. Các em ngày càng hào hứng mỗi khi đến trường, tự tin hơn trong giao tiếp, mạnh dạn bày tỏ các ý kiến của bản thân trước tập thể,… Những giải pháp đề ra nhằm duy trì sĩ số học sinh, nâng cao chất lượng giáo dục. Với những giải pháp đó còn có tác dụng tranh thủ sự tham gia của phụ huynh vào quá trình giáo dục học sinh. Và theo đánh giá của bản thân, tôi thấy các giải pháp này có thể áp dụng vào tất cả các lớp học, cấp học; theo chương trình VNEN hay hiện hành đều tốt, nó sẽ mang lại một kết quả giáo dục tốt. Cần tạo được môi trường thân thiện trong nhà trường. Sự gắn bó mật thiết giữa thầy với thầy, thầy với trò, giữa học sinh với học sinh,...tạo được không khí vui vẻ học tập, vui chơi trong suốt thời gian ở trường thì chắc chắn các em sẽ đến lớp đến trường đều đặn, bằng sự tự giác, tích cực và sẽ cảm thấy tiếc nuối khi phải bỏ học, nghỉ học. III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: Trong công việc duy trì sĩ số học sinh, muốn thành công hay không thì khi tổ chức, nên thực hiện đến nơi, đến chốn, phải kiên trì, không nóng vội chạy theo thành tích. Khi thực hiện, Ban Giám hiệu phải thường xuyên theo dõi kiểm tra việc duy trì sĩ số và động viên giáo viên kịp thời để điều chỉnh khi có sự chệch hướng. Trường TH Lê Hồng Phong 13 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Để thực hiện tốt công tác duy trì sĩ số học sinh, bản thân giáo viên phải luôn đóng vai trò là người tổ chức, hướng dẫn và tạo cơ hội cho học sinh được tham gia tiếp xúc với mọi người, tham gia hoạt động và học tập với các bạn để được lĩnh hội những kiến thức văn hóa, hình thành những kỹ năng sống phù hợp với lứa tuổi. Tạo sự sôi nổi, vui vẻ trong giờ học luôn đem đến cho học sinh những cảm giác thoải mái, đồng thời giúp đưa học sinh vào hoạt động học một cách tự nhiên mà không phải gò bó. Sự động viên thật là quan trọng đối với chúng ta, nhất là đối với lứa tuổi học sinh tiểu học. Do vậy, thầy cô giáo không thể quên rằng một chức năng không thể thiếu được trong các chức năng của nghề giáo là động viên, khích lệ trẻ. Khi thất bại cũng không nản lòng, dù vấp phải khó khăn trở ngại cũng không bi quan, phải luôn tin ở học trò, yêu thương các em thực sự, đem hết khả năng và lòng nhiệt huyết của mình để giảng dạy, tự phấn đấu vươn lên hoàn thành nhiệm vụ. Việc tham mưu với các cấp chính quyền địa phương, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động tới gia đình học sinh, tranh thủ sự ủng hộ của các lực lượng trong toàn xã hội để học sinh đi học chuyên cần. Duy trì sĩ số học sinh không phải là kinh nghiệm mới mẻ. Và để có kinh nghiệm làm tốt đề tài này đòi hỏi người giáo viên phải có lương tâm nghề nghiệp cộng với lòng yêu nghề mến trẻ, là tấm gương sáng để học sinh noi theo. Tôi tin rằng với những biện pháp mà bản thân đã thực hiện tại lớp chủ nhiệm trong những năm học vừa qua sẽ đem lại thành quả tốt cho việc giáo dục toàn diện học sinh ở Trường Tiểu học lê Hồng Phong nói riêng và các trường tiểu học nói chung. 2. Kiến nghị: Để đảm bảo được công tác duy trì sĩ số, nâng cao chất lượng giáo dục và tiến tới mục tiêu phổ cập giáo dục Tiểu học đúng độ tuổi. Cần có sự quan tâm hỗ trợ đúng mức của toàn xã hội. Tôi xin mạnh dạn có một số đề xuất như sau: * Đối với Đội thiếu niên: - Tổng phụ trách Đội cần tăng cường hơn nữa những buổi sinh hoạt ngoài giờ cho các điểm trường lẻ (phân hiệu) * Đối với nhà trường: - Có hình thức khen thưởng kịp thời đối với lớp, đối với giáo viên chủ nhiệm không có học sinh bỏ học. * Đối với chính quyền các cấp: Trường TH Lê Hồng Phong 14 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 Luôn tạo mọi điều kiện giúp đỡ về vật chất cho những em học sinh nghèo và những em có hoàn cảnh khó khăn để các em được đến trường như các bạn khác và tham gia vận động học sinh bỏ học đi học lại cùng với giáo viên chủ nhiệm. Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ mà tôi đã đúc kết được trong quá trình công tác. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của Hội đồng Giám khảo và toàn thể đồng nghiệp để đề tài của tôi tiếp tục được hoàn thiện hơn./. Ea na, ngày 17 tháng 3 năm 2017 Người viết Nguyễn Thị Kim Anh Trường TH Lê Hồng Phong 15 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tạp chí giáo dục (trên mạng internet). 2. Chỉ thị 11-CT/TW của Bộ chính trị khóa X. 3. Thông tư 36/2009/TT-BGDĐT. 4. Công văn số 9890/BGDĐT-GDTH. 5. Điều lệ Trường Tiểu học. 6. Giáo dục học đại cương – Nhà xuất bản Giáo dục 1998 – Đặng Vũ Hoạt. 7. Tâm lí học Tiểu học - Nhà xuất bản Giáo dục 2003 – Bùi Văn Huệ. 8. Kim chỉ nam nhân cách học trò - Phạm Khắc Chương. 9. Luật Giáo dục sửa đổi năm 2005. Trường TH Lê Hồng Phong 16 GV: Nguyễn Thị Kim Anh Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh lớp 5 NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SKKN CẤP TRƯỜNG ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SKKN CẤP HUYỆN ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... Trường TH Lê Hồng Phong 17 GV: Nguyễn Thị Kim Anh