Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học

Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học MỤC LỤC TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 TÊN MỤC I. Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3. Đối tượng nghiên cứu 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu 5. Phương pháp nghiên cứu II. Phần nội dung 1. Cơ sở lý luận 2. Thực trạng 2.1. Thuận lợi, khó khăn 2.2. Thành công, hạn chế 2.3. Mặt mạnh, mặt yếu 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng 3. Giải pháp, biện pháp 3.1.Mục tiêu của giải pháp và biện pháp 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 3.3. Điều kiện để thực giải pháp, biện pháp 3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề Nghiên cứu III. Phần kết luận, kiến nghị 1. Kết luận 2. Kiến nghị Nguyễn Văn Vinh 1 TRANG 2 2 3 4 4 4 4 4 5 5 6 7 7 8 8 9 9 12 13 13 14 15 15 15 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Sau những giờ học căng thẳng trên lớp, trò chơi dân gian (TCDG) trong trường học sẽ là những “món ăn” bồi bổ tinh thần sảng khoái cho học sinh. Trò chơi dân gian là một sinh hoạt văn hóa do nhân dân sáng tạo trong quá trình lao động, sản xuất và được lưu truyền tự nhiên, rộng rãi trong cộng đồng Hướng đến mục tiêu “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, việc đưa trò chơi dân gian vào trường học mang nhiều ý nghĩa thiết thực. Nó không chỉ góp phần rèn luyện sức khỏe, kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm mà còn giúp học sinh rèn khả năng ứng xử văn hóa, không ra vào những games trực tuyến bạo lực vô bổ đang tràn lan và các tệ nạn xã hội. Như chúng ta đã biết, hoạt động chủ đạo của của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong trường học chính là việc tổ chức các hoạt động vui chơi cho học sinh. Các em không chỉ cần được chăm sóc sức khoẻ, được học tập, mà quan trọng nhất các em cần phải được thoả mãn nhu cầu vui chơi. Xuất phát từ vai trò quan trọng của hoạt động vui chơi đối với trẻ em nói chung, học sinh tiểu học nói riêng và nhu cầu hưởng thụ hoạt động này, tôi thấy việc tổ chức cho các em chơi các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết và rất có ý nghĩa. Di sản văn hoá truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau, trong đó có thể nói, trò chơi dân gian cũng là một di sản văn hoá quý báu của dân tộc. Nó được kết thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với học sinh tiểu học, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho các em nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của các em. Đúng như PGS. TS Nguyễn Văn Huy, giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nói: “ Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hoá dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước – đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ có ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê. Nguyễn Văn Vinh TH Hoàng Văn Thụ 2 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học Vì thế, giúp các em hiểu và quay về nguồn với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”. Đặc điểm chung của trò chơi dân gian được triển khai trong trường học là đơn giản, dễ chơi, dễ hòa nhập. Dù bất cứ nơi đâu, trong gia đình, tại trường học hay trên đường làng đều có thể tổ chức được các trò chơi dân gian phù hợp. Nếu sân nhà nho nhỏ thì các em chơi ô ăn quan, chơi cờ, đánh chuyền, chặt cây dừa chừa cây mận, bắt ve… Nếu diện tích rộng hơn thì có thể chơi rồng rắn lên mây, đá cầu, trốn tìm, bịt mắt bắt dê… Ở những bãi cỏ lớn thì có thể tổ chức các trò cướp cờ, đánh đu, đá gà, chồng bông sen, cờ chém Ở lứa tuổi học sinh tiểu học, vui chơi cũng là một trong những hoạt động chủ đạo của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.Thông qua hoạt động vui chơi, các em được phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho các em. Chính vì vậy, giáo viên cần tổ chức cho các em chơi các trò chơi nói chung và trò chơi dân gian nói riêng. Năm học 2008 – 2009, Bộ giáo dục và đào tạo phát động phong trào: “ Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực” trong đó có nội dung đưa trò chơi dân gian vào trường học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được các em là một bài toán khó với các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên Tổng phụ trách kiêm nhiệm. ( Vì khả năng tập trung chú ý có chủ định của các em còn kém. Các em dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh chán, nhanh bỏ cuộc ). Là Phó hiệu trưởng, phụ trách các hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường, tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp để chỉ đạo tổ chức các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Chính vì vậy tôi chọn đề tài: “ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh trong trường tiểu học”. 2.Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam, là tổ chức nòng cốt trong các phong trào thiếu nhi, là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. Đội lấy 5 Điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng làm mục tiêu phấn đấu rèn luyện, phát triển mọi khả năng trong học tập, hoạt động và vui chơi. Chính vì vậy việc tạo ra một sân chơi mới lạ, thu hút đông đảo học sinh tham gia là một hoạt động thiết thực của tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Có thể nói hoạt động tổ chức các trò chơi dân gian là một trong những con đường giáo dục không thể thiếu trong quá trình giáo dục nhân cách cho các em, giúp các em phát triển toàn diện. tránh được những trò chơi trực tuyến, bạo lực… Vì vậy việc tổ chức các trò chơi dân gian trong trường học là vô cùng quan trọng và cần thiết. Đề tài “ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh trong trường tiểu học” giúp: Nguyễn Văn Vinh 3 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học - Tìm ra nội dung, hình thức tổ chức các trò chơi dân gian đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời phù hợp với đặc điểm tình hình tâm lý học sinh. - Thông qua việc tìm hiểu và tham gia các trò chơi dân gian giúp các em có thêm nhiều hiểu biết để hình thành những tình cảm tốt đẹp, lòng yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc, từ đó làm cho nhân cách của các em ngày càng hoàn thiện hơn. - Thông qua việc tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh giúp các em tránh được các trò chơi trực tuyến, các trò chơi bạo lực… 3. Đối tượng nghiên cứu Tôi tập trung nghiên cứu việc tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh trong trường vào các buổi sinh hoạt chủ điểm, các hoạt động chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước. Ngoài ra tôi còn tiến hành nghiên cứu việc triển khai và tổ chức các trò chơi dân gian của các Liên đội trên địa bàn xã Dur Kmăl và một số Liên đội gần địa bàn trường đóng. 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu - Do thời gian cũng như khả năng của bản thân nên phạm vi tiến hành thực hiện đề tài này là trường tiểu học Hoàng Văn Thụ –xã Dur Kmăl - Krông Ana ĐăkLăk. - Thời gian nghiên cứu: năm học 2015 -2016. 5.Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm . - Điều tra cơ bản về thực trạng tổ chức các trò chơi dân gian ở một số trường tiểu học trên địa bàn. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp so sánh, đối chiếu và khảo sát thực nghiệm. - Nghiên cứu qua những kinh nghiệm của bản thân và nhu cầu hoạt động của học sinh tiểu học. - Phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động. II. PHẦN NỘI DUNG 1.Cơ sở lý luận Bác Hồ nói: “Ngày nay chúng là nhi đồng, ít năm sau chúng sẽ là công dân, cán bộ. Vì vậy chính phủ, các đoàn thể và tất cả đồng bào có trách nhiệm giúp sức vào việc giáo dục nhi đồng.....”. Lời dạy của Bác cho đến nay vẫn rất gần và sống động trong thực tiễn công tác Đội và phong trào thiếu nhi, đòi hỏi người cán bộ phụ trách Đội phải luôn lấy lời dạy của Bác làm kim chỉ nam cho hoạt động của mình, nghĩa là bên cạnh việc dạy chữ cũng cần phải tổ chức cho các em vui chơi. Vui chơi cũng là một hình Nguyễn Văn Vinh 4 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học thức giáo dục vui vẻ, nhẹ nhàng mà hiệu quả. Giáo dục cho thiếu nhi phải kết hợp cả ba yếu tố đức dục, trí dục, thể dục mà mục tiêu cao nhất là: “Cách dạy trẻ cần làm cho chúng biết yêu Tổ quốc, thương đồng bào, biết giữ gìn vệ sinh, giữ gìn kỷ luật, học văn hóa”. Hiểu được ý nghĩ sâu sắc từ câu nói đó và bằng cả tấm lòng tôn kính Bác, tôi đã tìm hiểu để nắm bắt được yêu cầu về nội dung phương pháp giáo dục, nắm bắt được đặc điểm về tâm sinh lý lứa tuổi của các em: Hiếu động, dễ nhớ, dễ quên, thích tìm hiểu, khám phá nhưng cũng chóng nhàm chán, tâm lý thích: “Học mà chơi, chơi mà học” của các em để đưa ra những nội dung phù hợp trong mỗi chương trình, tạo sự hấp dẫn, thu hút các em tham gia đồng thời tạo cho các em sự vui vẻ, hoạt bát, hồn nhiên. Thông qua việc tổ chức các trò chơi dân gian, các em phát huy được tính sáng tạo, tính năng động, tự chủ của mình, được hoà mình vào tập thể, được giao lưu học tập để từ đó hướng các em tới những chuẩn mực về đạo đức, những hiểu biết về văn hoá mà các cấp, ngành làm công tác giáo dục mong muốn. - Việc tổ chức các trò chơi dân gian trong trường học là một việc làm khoa học và sáng tạo, đòi hỏi người phụ trách phải kiên nhẫn bền bỉ và thường xuyên trau dồi kinh nghiệm, luôn tìm tòi học hỏi từ bạn bè đồng nghiệp, nghiên cứu tài liệu. - Một Liên đội có phong trào Đội phát triển mạnh là do cách tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nói chung và tổ chức các trò chơi dân gian nói riêng thường xuyên có tính sáng tạo, phù hợp với lứa tuổi và có hiệu quả. 2. Thực trạng 2.1 Thuận lợi, khó khăn a. Thuận lợi - Luôn đựơc sự hướng dẫn và chỉ đạo sát sao về chuyên môn của Phòng giáo dục, của Hội đồng đội các cấp và sự quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt của lãnh đạo nhà trường. Nhà trường đã xây dựng lịch trình tổ chức giao lưu trò chơi dân gian ở từng khối lớp. - Học sinh mạnh dạn, tự tin, thông minh, thích tham gia vào các trò chơi, đặc biệt là các trò chơi dân gian. - Bản thân tôi đã được trang bị một số kiến thức về tổ chức các trò chơi dân gian khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Chính vì vậy, bản thân cũng đã tích lũy được một số kinh nghiệm tổ chức trò chơi dân gian. - Tôi rất thích các trò chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất nhiều trò chơi dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với các em học sinh đặc biệt là học sinh tiểu học. b. Khó khăn - Giáo viên phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về các trò chơi dân gian. Nguyễn Văn Vinh 5 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học - Việc tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh đòi hỏi phải có sự linh hoạt và tính sáng tạo cao. - Mức độ khó hay dễ của các trò chơi không giống nhau. Có những trò chơi vô cùng đơn giản nhưng cũng có những trò chơi phức tạp, đòi hỏi người chơi phải tư duy trong quá trình chơi. - Thời gian tổ chức cho học sinh chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn ra trong suốt cả một hoạt động của các em mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích hợp vào các hoạt động mà thôi. - Khả năng chú ý có chủ định của các em nhất là các em ở các lớp nhỏ còn kém. Các em dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú. - Trong lớp còn một số em rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và không thích tham gia vào các hoạt động tập thể. - Là một trường nằm trên địa bàn có điều kiện kinh tế- xã hội đặc biệt khó khăn, trường có nhiều điểm trường, đa số học sinh là con em dân tộc thiểu số nên việc tổ chức cho các em tham gia các trò chơi dân gian gặp nhiều khó khăn. - Thời gian, không gian, các dụng cụ để tổ chức trò chơi thường gặp nhiều khó khăn, trở ngại. 2.2 Thành công - hạn chế a. Thành công Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm của bản thân vào việc tổ chức cho học sinh tại trường tham gia các trò chơi dân gian, tôi đã thu được nhiều kết quả tốt: - 100% các em học sinh rất hứng thú và yêu thích các trò chơi dân gian. - 100% các em được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về các trò chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc. - Các em đã biết tự tổ chức chơi các trò chơi dân gian với các bạn trong lớp. - Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi dân gian, nhận thức và thể lực của các em học sinh trong trường ngày càng được nâng cao rõ rệt. Các em nhanh nhẹn, năng động, tự tin và hồn nhiên trong giao tiếp với mọi người. - Trò chơi dân gian còn giúp các em học sinh trong nhà trường thêm gắn bó với nhau, nâng cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của các em. - Qua việc tham gia các trò chơi dân gian tại trường các em đã tránh được các trò chơi trực tuyến trên mạng internet, các trò chơi bạo lực… - Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian tại trường, hoạt động này đã thu hút 100% các em trong nhà trường tham gia nó không những tạo cho các em sự thoải mái, không nhàm chán mà còn giúp các em chăm chỉ, hăng say, phấn đấu, rèn luyện học tập trở thành con người phát triển toàn diện xứng đáng là chủ nhân tương lai của đất nước. b. Hạn chế Nguyễn Văn Vinh 6 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học - Khi vận dụng đề tài này vào thực tế của đơn vị thì phải có kế hoạch từ rất sớm, cần phải thu hút được toàn bộ giáo viên cũng như học sinh và cha mẹ học sinh cùng tham gia. - Cần phải có điều kiện về kinh phí để trang bị các thiết bị phục vụ cho các hoạt động được hiệu quả. - Để vận dụng đề tài này thì Giáo viên – Tổng phụ trách cần phải nghiên cứu kỹ tài liệu, cần có sự chuẩn bị chu đáo từ trong những ngày đầu tiên của năm học mới. 2.3 Mặt mạnh, mặt yếu khi vận dụng đề tài này a. Mặt mạnh - Khi vận dụng đề tài này tại đơn vị thì đã tạo nên một bầu không khí vui tươi, phấn khởi của cả học sinh và giáo viên khi tham gia. - Nó cũng là cầu nối thu hút sự tham gia ủng hộ của cha mẹ học sinh đối với các hoạt động của nhà trường nói chung và hoạt động ngoài giờ lên lớp nói riêng. - Khi vận dụng đề tài này nó cũng góp phần kích thích, tạo hứng thú tốt cho học sinh khi tham gia. b. Mặt yếu - Đề tài này khi áp dụng cần phải chuẩn bị kỹ về cơ sở vật chất cũng như thu hút được nhiều nguồn kinh phí để phục vụ cho các hoạt động. 2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động a. Nguyên nhân - Là một trường có truyền thống phong trào hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đạt hiệu quả cao. - Được sự quan tâm, chỉ đạo thường xuyên của các cấp lãnh đạo như: Phòng giáo dục và Đào tạo, Hội đồng đội huyện và Hội đồng đội xã Dur Kmăl… - Sự quan tâm tạo điều kiện và chỉ đạo sát sao của chi bộ, ban giám hiệu, sự phối hợp của chi đoàn thanh niên và các đồng chí giáo viên chủ nhiệm. - Có sự giúp đỡ và tham gia thường xuyên của các tổ chức khác ngoài nhà trường… - Sự nhiệt tình và nỗ lực của bản thân đồng chí giáo viên – Tổng phụ trách để tìm ra những trò chơi phù hợp với học sinh của đơn vị mình. - Sự tham mưu tích cực có giải pháp và hiệu quả với ban giám hiệu, của đồng chí tổng phụ trách để tổ chức hoạt động cũng như có điều kiện về kinh phí để hoạt động. - Bản thân các em học sinh rất ham học hỏi, sáng tạo, trách nhiệm để có kết quả hoạt động tốt nhất. b. Các yếu tố tác động - Nhiều em còn chưa nhận được sự quan tâm tạo điều kiện của gia đình để tham gia hoạt động và bản thân các em chưa nhận thức đúng đắn về ý nghĩa và tác dụng khi tham gia các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Nguyễn Văn Vinh 7 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học - Do điều kiện kinh tế gia đình của nhiều em còn quá khó khăn nên phần nào ảnh hưởng đến việc tham gia của các em. - Vẫn còn một số học sinh chưa mạnh dạn tham gia các trò chơi, một số em khi tham gia còn mang tính gượng ép nên kết quả chưa cao. - Trường có nhiều điểm trường nên việc tổ chức các hoạt động gặp nhiều khó khăn. 2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng đề tài đặt ra Trường tiểu học Hoàng Văn Thụ những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tốt trong các hoạt động phong trào nói chung và các hoạt động ngoài giờ lên lớp nói riêng. Có được kết quả này chính là đuợc sự quan tâm, tạo điều kiện của Ban giám hiệu nhà trường, sự ủng hộ của các tổ chức xã hội và đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo của các cấp. Để đưa ra được các giải pháp, biện pháp để nhằm hạn chế những mặt tồn tại thì vấn đề chúng ta cần phân tích, đánh giá ở đây là những khó khăn và yếu kém. + Thứ nhất, sự quan tâm của GVCN đối với học sinh lớp mình trong việc tham gia các hoạt động phong trào nói chung còn nhiều hạn chế. Đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp hiệu quả khi tham gia các phong trào cũng như việc tiếp thu các kỹ năng tham gia các trò chơi của các em học sinh. + Thứ hai, các thầy cô giáo làm Tổng phụ trách Đội không được đào tạo về Đoàn Đội, các thầy cô giáo được đào tạo các môn khác để giảng dạy nhưng phải chuyển qua làm Tổng phụ trách Đội. Chính vì vậy mà cách tổ chức các phong trào nói chung và các trò chơi dân gian cho các em chưa phù hợp và chưa vui nhộn đối với các em. + Thứ ba, các dụng cụ, cơ sở vật chất phục vụ cho việc tổ chức các trò chơi dân gian còn rất nhiều thiếu thốn chưa đáp ứng cho nhu cầu thực tế ( ví dụ muốn tổ chức trò chơi “Nhảy bao bố” điều kiện sân bãi không đảm bảo) và ứng dụng công nghệ thông tin trong việc tổ chức các trò chơi còn hạn chế (ví dụ muốn tổ chức sinh hoạt chủ điểm về việc tìm hiểu các trò chơi dân gian cho toàn trường có sử dụng máy chiếu thì rất khó khăn nếu tổ chức trong hội trường thì không đủ chỗ ngồi cho học sinh, còn nếu tổ chức ngoài trời thì không nhìn thấy các hình ảnh trên máy chiếu). Chính vì vậy, khi tổ chức Tổng phụ trách Đội vừa biên soạn, tập huấn cho các em vừa phải giải quyết những trục trặc về phương tiện…tốn khá nhiều thời gian của cả thầy và trò. + Thứ tư, đó là việc trường có nhiều điểm trường nên khi tổ chức các phong trào nói chung và trò chơi dân gian nói riêng việc đi lại để tham gia của các em gặp rất nhiều khó khăn. + Thứ năm, là một trường nằm trên địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc bịêt khó khăn, đa số các em là con em đồng bào dân tộc thiểu số nên việc tham gia của các em còn nhiều hạn chế, ít được sự quan tâm của cha mẹ. 3. Giải pháp, biện pháp: Nguyễn Văn Vinh 8 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Tìm ra phương pháp, cách thức tổ chức các trò chơi dân gian nhằm nâng cao hiệu quả khi tổ chức các trò chơi dân gian trong trường tiểu học. 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp a. Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của học sinh từng khối lớp. Kho tàng các trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với độ tuổi của các em. Vì thế, giáo viên nên có sự cân nhắc lựa chọn cho các em chơi các trò chơi có luật chơi và cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu. Bên cạnh đó, trong trường tiểu học lại có sự phân chia các em học sinh theo nhiều độ tuổi. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau. Chính vì thế, các trò chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù hợp với từng độ tuổi học sinh và theo từng khối. Cụ thể như sau: * Với các em học sinh khối lớp 1 và 2 khả năng chú ý có chủ định còn kém, nhận thức còn đơn giản. Vì vậy các em chỉ có thể chơi được các trò chơi đơn giản như: “Bịt mắt bắt dê”, “Ném bóng vào giỏ”, “Đập lon”, “Ô ăn quan”, “Thỏ vào hang”… * Với các em học sinh từ khối lớp 3- 4 -5 khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của các em đã cao hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Vì thế, các em có thể chơi được các trò chơi dài hơn và khó hơn. Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho các em học sinh ở các khối lớp này, tôi thực hiện theo các tiêu chí sau: - Trò chơi không quá đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp. - Dụng cụ để phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ làm. - Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho các em. - Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của các em. - Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp. Từ những tiêu chí trên, tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho các em khối lớp 3 – 4 - 5: “ Kéo co”, “ Ném còn”, “ Cướp cờ” , “Đi cà kheo” , “Nhảy bao bố”… b. Chuẩn bị dụng cụ, địa điểm trước khi tổ chức cho các em tham gia vào các trò chơi dân gian * Chuẩn bị dụng cụ cho các trò chơi dân gian Dụng cụ của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại dụng cụ tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được. Nguyễn Văn Vinh 9 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học Ví dụ như trò: “ Kéo co” đòi hỏi phải có dây kéo co, trò chơi “ Nhảy bao bố” không thể diễn ra nếu thiếu bao bố … Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho các em chơi một trò chơi dân gian nào đó, giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không có đồ dùng phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi. * Dạy các em đọc thuộc lời ca ( đối với những trò chơi có lời đồng dao ) Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi các em không bao giờ chỉ hùng hục thực hiện các vận động của mình mà các em thường vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho không khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của các em. Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi các em đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tôi thường cho các em làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn các em chơi vào các thời điểm trong ngày của các em như: hoạt động ngoài trời, các tiết thể dục, sinh hoạt lớp, sinh hoạt sao nhi… Khi các em đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho các em chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, các em chơi rất hứng thú và tích cực tham gia chơi. * Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như “ Kéo co”, “ Rồng rắn lên mây”, “ Thả đỉa ba ba”, “ Trồng nụ trồng hoa”…Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, các em hay chơi theo các nhóm nhỏ như “ Chi chi chành chành”, “ Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “ Chuyền thẻ”, “ Ô ăn quan”…Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi. c. Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất của hoạt động Mỗi hoạt động của các em đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế, hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức nhằm cung cấp các kiến thức cho các em thì hoạt động ngoài trời lại giúp các em được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát triển thể chất. Chính vì vậy, giáo viên cần chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng hoạt động. *Với HĐ ngoài trời: tận dụng không gian rộng và thoáng, giáo viên nên tổ chức cho các em chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho các em như: “Bịt mắt bắt dê”, “ Nhảy dây”, “Nhảy lò cò”, “ Thả đỉa ba ba”… *Với hoạt động sinh hoạt chủ điểm: nên tổ chức cho các em chơi các trò chơi mang tính tập thể cao và rèn luyện thể lực như : “ Kéo co”, “ Nhảy bao bố tiếp sức ”, “ Ném còn”, “ Cướp cờ”, “ Bịt mắt đập niêu”, “ Đẩy gậy”, … Nguyễn Văn Vinh 10 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học d. Động viên tất cả các em tham gia vào trò chơi Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất cả những ai muốn chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người chơi nhất định. Vì vậy tôi luôn khuyến khích, động viên tất cả các em tham gia chơi càng đông càng vui. Nếu chơi “ Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào thêm, vòng chỉ rộng ra một chút chứ trò chơi không thay đổi. Còn trò chơi “ Rồng rắn lên mây” thì thêm một người, “ cái đuôi” sẽ dài ra một chút và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy như nhau. Những trò chơi “ Thả đỉa ba ba”, “ Chi chi chành chành”, “ Nhảy lò cò”, “Nhảy dây”… cũng tương tự như vậy. Trong khi chơi, các em đều bình đẳng như nhau. Nếu em nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng cách không cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể của các trẻ được nâng lên rất nhiều. Một số hình ảnh học sinh chơi các trò chơi dân gian trong nhà trường Học sinh chơi trò chơi “Ô ăn Quan” trong giờ ra chơi Nguyễn Văn Vinh 11 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học Học sinh thi “Kéo co” nhân ngày 22/12 Học sinh thi “Nhảy bao bố” nhân ngày 22/12 3.3 Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp - Xuất phát từ những thực trạng trên ở Liên đội Trường Tiểu học Hoàng Văn Thụ với yêu cầu ngày càng đòi hỏi chất lượng của hoạt động ngoài giờ lên lớp đáp ứng với sự phát triển của xã hội. Vấn đề đặt ra là nghiên cứu để hoàn chỉnh các giải Nguyễn Văn Vinh 12 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian trong nhà trường cụ thể là: - Nâng cao nhận thức cho giáo viên, gia đình, xã hội. - Phối hợp với giáo viên phụ trách tổ chức và tham gia có hiệu quả các phong trào. - Thường xuyên kiểm tra đánh giá qua các đợt tổ chức sinh hoạt chủ điểm. - Tập huấn nghiệp vụ cho các anh chị phụ trách. - Huy động cộng đồng cùng tham gia. 3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp - Các giải pháp, biện pháp có mối quan hệ chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau tạo nên một thể thống nhất. 3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu * Kết quả khảo nghiệm: - Ngay từ đầu năm học tôi đã thăm dò ý kiến học sinh khi tham gia chơi các trò chơi dân gian. * Kết quả điều tra đầu năm học trước khi thực hiện đề tài. TT KHỐI TỔNG SỐ HS Thích tham gia Không thích tham gia SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % 01 1 66 48 72,7% 18 27,3% 02 2 69 44 63,7% 25 36,3% 03 3 87 64 73,5% 23 26,5% 04 4 60 42 70% 18 30% 05 5 64 44 68,7% 20 31,3% * Giá trị khoa học - Qua việc tổ chức các trò chơi dân gian đã tạo ra mối quan hệ thân thiện gắn bó giữa thầy và trò, giảm bớt áp lực đối với học sinh, giúp các em hăng say trong học tập, không còn tránh né giáo viên mỗi khi mắc sai lầm khuyết điểm... Học sinh cảm thấy mình sống hòa đồng gần gũi với tập thể và tự giác sửa chữa những sai lầm khuyết điểm”. Nguyễn Văn Vinh 13 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học - Trong sinh hoạt có lồng ghép tổ chức các trò chơi dân gian đã rèn luyện và trang bị cho các em kỹ năng sống, hoạt động tập thể vui tươi lành mạnh, qua đó khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học sinh một cách tự nhiên, từ đó góp phần cho việc dạy và học có hiệu quả hơn. - Đề tài này có thể được vận dụng có hiệu quả trong các trường tiểu học nói chung và vận dụng vào các buổi sinh hoạt chủ điểm của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, trong các buổi sinh hoạt ngoài trời hay sinh hoạt lớp… 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu Với việc vận dụng một số biện pháp của đề tài ,từ điều kiện và tình hình thực tế của nhà trường, tôi đã áp dụng được một số hình thức trên vào việc chỉ đạo tổ chức các trò chơi dân gian cho các em học sinh. Kết quả cho thấy hầu hết các em tham gia các trò chơi sôi nổi, sự mạnh dạn của các em đã tăng dần, sự chuẩn bị của các em cao hơn. Các em đã tự ý thức được mình trong việc vui chơi, tính tự quản cao. Tinh thần đoàn kết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau học tập, vui chơi và rèn luyện đạo đức ngày càng tiến bộ. * Kết quả sau khi thực hiện đề tài TT KHỐI TỔNG SỐ HS Thích tham gia Không thích tham gia SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ % 01 1 66 66 100% 0 0% 02 2 69 69 100% 0 0% 03 3 87 87 100% 0 0% 04 4 60 60 100% 0 0% 05 5 64 64 100% 0 0% - Tổ chức thành công phần Hội trong lễ khai giảng năm học mới. - Tổ chức thành công hội thi “Trò chơi dân gian và kỹ năng” nhân các ngày lế lớn trong năm (22/12; 26/3...). - 100% các em học sinh tích cực tham gia các trò chơi dân gian do Liên đội tổ chức. - 100% các em được mở rộng kiến thức và có thêm nhiều hiểu biết về các trò chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc. Nguyễn Văn Vinh TH Hoàng Văn Thụ 14 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học - Các em có thể tự tổ chức các trò chơi dân gian với các bạn ở lớp cũng như ở nhà. - Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi dân gian, nhận thức và thể lực của các em được nâng cao rõ rệt. Các em nhanh nhẹn, năng động, tự tin trong giao tiếp. - Qua việc tham gia các trò chơi dân gian các em thêm gắn bó, nâng cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể. III. KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 1. Kết luận: - Trò chơi dân gian có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển của các em học sinh. Trò chơi dân gian vừa giúp các em thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vừa góp phần nâng cao nhận thức, phát triển các giác quan, tăng cường thể lực cho các em, giúp các em trở thành những người lao động tài giỏi trong tương lai. - Những em học sinh chơi một cách hăng hái, hoạt động nổi bật trong khi chơi thường cũng chính là những em học sinh thông minh, tháo vát và biết tổ chức trong cuộc sống. - Cần phải tổ chức cho các em chơi các trò chơi dân gian để phát triển ở các em tinh thần tập thể, biết nhường nhịn bạn bè, biết giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm của mình với bạn khác. - Khi tổ chức trò chơi dân gian cho học sinh giáo viên cần tìm hiểu kỹ cách chơi, luật chơi và chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết để tiến hành trò chơi. - Những kinh nghiệm của tôi rất đơn giản, giáo viên có thể dễ dàng thực hiện. - Một số giáo viên và cả phụ huynh học sinh trong trường đã áp dụng kinh nghiệm của tôi trong việc tổ chức cho các em chơi các trò chơi dân gian và đạt được kết quả tốt. - Bằng việc tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi dân gian, tôi đã giúp các em được thỏa mãn nhu cầu vui chơi, đồng thời bảo tồn được một di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc, góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “ Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực”. 2. Kiến nghị a. Đối với Phòng giáo dục và Hội Đồng Đội huyện: - Thường xuyên tổ chức và mở các lớp tập huấn triển khai trò chơi dân gian cho đội ngũ giáo viên chuyên trách đặc biệt là giáo viên – Tổng phụ trách Đội. - Cần tổ chức nhiều hơn nữa các mô hình tổ chức trò chơi dân gian phục vụ mục đích “ Học mà vui – Vui mà học” trong học sinh. Từ đó giúp cho giáo viên – Tổng phụ trách có điều kiện nghiên cứu, học hỏi tích lũy thêm kiến thức, kinh nghiệm cho bản thân cũng như tổ chức hoạt động Đội của liên đội mình ngày càng đạt hiệu quả cao. Nguyễn Văn Vinh 15 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học b. Đối với Các nhà trường: - Tuyên truyền kịp thời với cha mẹ học sinh về tác dụng, tầm quan trọng của hoạt động ngoài giờ lên lớp mà đặc biệt là việc tham gia các trò chơi dân gian để cha mẹ học sinh tạo điều kiện cho con em tham gia các hoạt động tập thể lớn. - Hiệu trưởng cần quan tâm bồi dưỡng lực lượng trẻ, lực lượng đoàn viên thanh niên làm nòng cốt trong các hoạt động và tiếp tục kế thừa, phát triển các thành quả của trường. - Quán triệt kỹ tinh thần nội dung, chương trình tổ chức các trò chơi dân gian cho đội ngũ. Không coi hoạt động này chỉ là hoạt động vui chơi giải trí đơn thuần làm mất thời gian hoặc chạy theo hình thức . - Có các giải pháp thiết thực để tổ chức trò chơi dân gian đạt hiệu quả cao. - Có những giải pháp thiết thực hỗ trợ kinh phí cho việc triển khai và tổ chức các trò chơi dân gian trong nhà trường. - Trang bị các phương tiện, cơ sở vật chất cho việc tổ chức các trò chơi dân gian đạt hiệu quả cao. Tóm lại : Việc triển khai và tổ chức các trò chơi dân gian trong trường tiểu học hiện nay không ngoài mục đích nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đạt được những điều mà quan điểm giáo dục cuả Đảng đã đề ra cho ngành giáo dục. Mỗi một cán bộ quản lý, nhất là Hiệu trưởng cần có nhận thức đầy đủ đúng mức tầm quan trọng của việc tổ chức các trò chơi dân gian trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị trong nhà trường, nhiệm vụ dạy và học mới có thể khắc phục các khó khăn để tổ chức các trò chơi dân gian có hiệu quả . Dur Kmăl, ngày 18 tháng 01 năm 2016 Người viết Nguyễn Văn Vinh NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Nguyễn Văn Vinh 16 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN (Ký, ghi rõ họ tên) NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN (Ký, ghi rõ họ tên) Nguyễn Văn Vinh 17 TH Hoàng Văn Thụ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học TÀI LIỆU THAM KHẢO - Tìm hiểu qua các loại sách báo. - Tìm hiểu tình hình của một số trường trên địa bàn xã Dur Kmăl và các Liên đội khác. - Tìm hiểu thực tế nhà trường và của địa phương. - Cẩm nang tổ chức các trò chơi dân gian. - Hướng dẫn tổ chức các trò chơi dân gian. - Trò chơi dân gian và kỹ năng. - Bác Hồ Với thiếu nhi – NXB Giáo dục. Nguyễn Văn Vinh 18 TH Hoàng Văn Thụ