PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KRÔNG ANA
TRƯỜNG MẦM NON EA NA
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TỐT CÁC HOẠT ĐỘNG
VẬN ĐỘNG CHO TRẺ 5- 6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON EANA
Họ và tên tác giả
: Nguyễn Thị Hải Yến
Đơn vị công tác
: Trường Mầm non Ea Na
Trình độ đào tạo
: Trung cấp
Môn đào tạo
: Sư phạm Mầm non
Ea Na, tháng 02 năm 2016
1
MỤC LỤC
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
3
1. Lý do chọn đề tài:
3
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
3
3. Đối tượng nghiên cứu
4
4. Giới phạm vi nghiên cứu
4
5. Phương pháp nghiên cứu
4
II. PHẦN NỘI DUNG
5
1. Cơ sở lý luận
5
2. Thực trạng 6
2.1. Thuận lợi - Khó khăn
6
2.2 . Thành công –hạn chế
7
2.3. Mặt mạnh - mặt yếu
8
2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
8
2.5. Phân tích đánh giá các vấn đề thực trạng
3. Giải pháp, biện pháp
10
11
3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
11
3.2 Nội dung và cách thức thực hiện
11
3.3 Điều kiện thực hiện các giải pháp, biện pháp
23
3.4 Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp
24
3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
24
4. Kết quả đạt được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của
vấn đề nghiên cứu.
24
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ .
26
1- Kết luận
26
2 - Kiến nghị
3 -Tài liệu tham khảo
26
27
2
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Trong chương trình giáo dục mầm non, giáo dục phát triển vận động là
một trong những nhiệm vụ nhằm góp phần phát triển toàn diện cho trẻ mầm non.
Dưới góc độ sinh lý học, vận động là sự chuyển động của cơ thể con người
trong đó có sự tham gia của hệ cơ, hệ xương, khớp, sự khéo léo, dẻo dai và sự
điều khiển của hệ thần kinh.Vận động dù ở mức độ đơn giản hay phức tạp là
điều kiện cho sự phát triển cho cơ thể con người ở nhiều phương diện khác
nhau.
Dưới tác động giáo dục, các hoạt động nhằm phát triển vận động cho trẻ
sẽ được nghiên cứu, lựa chọn và được tổ chức một cách khoa học để đạt được
mục tiêu của giáo dục đề ra.Thông qua các động tác là cơ hội phát huy năng lực
vận động tiềm ẩn của trẻ.Trẻ được vận động một cách phù hợp sẽ tạo điều kiện
thuận lợi cho sự phát triển của hệ thần kinh, giúp cho quá trình cảm giác, tri
giác, trí nhớ, tư duy phát triển tốt.
Đồng thời cũng cố cho trẻ những kiến thức về sự vật hiện tượng xung
quanh.Thông qua hoạt động phát triển vận động còn giúp trẻ phát triển tình cảm,
xã hội, vì vận động sẽ giúp trẻ nâng cao nhận biết của bản thân, phẩm chất đạo
đức như tinh thần tập thể, lòng mong muốn giúp đỡ lẫn nhau, tính thẳng thắn,
tính trung thực, tính khiêm tốn, công bằng.
Trẻ em ở lứa tuổi mầm non là thời kỳ quan trọng nhất để thực hiện các
hoạt động phát triển thể chất, giúp cơ xương ngày một săn chắc, việc luyện tập
các động tác vận động, khả năng giữ thăng bằng, sự phối hợp các giác quan và
vận động giữa các cơ với nhau. Đây chính là thời kỳ phát triển đa dạng các lĩnh
vực. Phát triển thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển tình
cảm và quan hệ xã hội, phát triển thẩm mỹ cho trẻ.
Vậy là một giáo viên mầm non bản thân tôi luôn nghí phải làm gì để phát
huy tính chủ động sáng tạo của trẻ, giúp trẻ thực hiện tốt lĩnh vực phát triển thể
chất, mang lại những kiến thức, sự mạnh dạn, tự tin đến cho trẻ, do đó tôi đã đi
sâu nghiên cứu và áp dụng “Một số biện pháp tổ chức tốt các hoạt động vận
động cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non Ea Na”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
Giáo dục phát triển vận động là nền tảng ban đầu để thực hiện mục tiêu
giáo dục và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ mầm non. Sự phát triển vận
động của trẻ trong độ tuổi mầm non đặt cơ sở cho sự phát triển thể lực suốt cuộc
đời sau này của trẻ, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển tâm lý và
nhân cách trẻ.
Giáo dục phát triển vận động là mục tiêu, nhiệm vụ có vai trò quan trọng
và cần thiết trong việc rèn luyện thể lực cho trẻ mầm non.
Thông qua một số biện pháp sư phạm như: Quan sát, khảo nghiệm, thực
hành nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục phát triển vận động là hướng đến hình
3
thành và phát triển cơ thể trẻ về sức nhanh, sức dẻo dai và sự khéo léo thông qua
việc tập luyện nhóm cơ hô hấp, vận động nhóm cơ lớn, nhóm cơ nhỏ và sự phối
hợp tay mắt.
Chính vì thế nhiệm vụ của mỗi giáo viên mầm non là phải lựa chọn nội
dung, xác định mục tiêu và đổi mới trong hình thức tổ chức hoạt động, nhằm lôi
cuốn sự tham gia tích cực vận động của trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
vận động, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Tôi sử dụng một số biện pháp:
* Biện pháp 1: Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân.
- Bồi dưỡng lý thuyết
- Lập kế hoạch thiết kế bài vận động và đội hình
- Bồi dưỡng qua thực hành
* Biện pháp 2: Tăng cường thiết bị, đồ dùng vận động và tạo môi trường
cho trẻ hoạt động tốt.
* Biện pháp 3: Thực hiện tổ chức tốt các hoạt động phát triển vận động
cho trẻ.
* Biện pháp 4: Lựa chọn bài tập và trò chơi phù hợp để rèn luyện thể lực
cho trẻ.
* Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp nội dung vận động vào các hoạt động
cho trẻ.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
- Một số biện pháp tổ chức tốt các hoạt động vận động cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường Mầm non Ea Na, theo hình thức luyện tập nhóm, lớp và mở rộng ra toàn
khối.
- Đối tượng nghiên cứu: Trẻ 5 – 6 tuổi trường Mầm non Ea Na.
-Thời gian thực hiện từ tháng 9/2015 - 2/2016 trong năm học 2015 – 2016
tại trường Mầm non Ea Na- xã Ea Na- huyện Krông Ana- tỉnh Đắk lăk.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Căn cứ vào đối tượng, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu trong đề tài tôi
chọn các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn qua quan sát - đàm thoại, trực quan
hành động.
- Phương pháp thực hành – luyện tập.
- Phương pháp điều tra - kiểm tra - thống kê.
4
II. PHẦN NỘI DUNG:
1. Cơ sở lý luận:
Cơ thể con người là một thể thống nhất, các cơ quan trong cơ thể có mối
liên quan mật thiết với nhau. Luyện tập vận động có tác dụng làm cho tổ chức
của các cơ quan trong cơ thể có sự thay đổi, đồng thời kéo theo sự thay đổi về
khả năng hoạt động. Thông qua hoạt động sự trao đổi chất trong cơ thể được
tăng cường, góp phần nâng cao sức khỏe.
Từ khi sinh ra đến độ tuổi sáu tuổi, trẻ luôn thích hoạt động và vận động
tích cực. Đó là điều kiện thuận lợi vì vận động là sự chuyển động của cơ thể con
người, trong đó có sự tham gia của hệ cơ, hệ xương và sự điều khiển của hệ thần
kinh, khi trẻ vận động, gân, cơ, khớp cùng phối hợp vận động và phát triển. Do
đó vận động có ý nghĩa đối với sự phát triển thể lực và giúp cho hệ thần kinh
của trẻ phát triển.
Để nâng cao chất lượng giáo dục Mầm non nói chung và chất lượng giáo
dục phát triển vận động nói riêng, đồng thời nâng cao tầm vóc và phát triển thể
lực của trẻ em Việt Nam. Thực hiện Quyết định số 641/QĐ –TTG ngày
28/04/2011 của thủ tướng chính phủ, vụ giáo dục mầm non đã xây dựng chuyên
đề “Nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường Mầm
non” và đã tổ chức triển khai thực hiện từ năm 2013 đến năm 2016.
Nhà sáng lập lý luận giáo dục ở nước Nga, ông P.ph.Lexgáp cho rằng, cơ
sở để lựa chọn bài tập vận động là phải tính đến những đặc điểm giải phẫu sinh
lý và tâm lý, mức độ khó dần và đa dạng của bài tập. Sự phát triển thể chất có
mối quan hệ với sự phát triển trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ và hoạt động lao động.
Quá trình thực hiện bài tập vận động, ông coi như là một quá trình thống nhất
giữa sự hoàn thiện tinh thần và thể chất. Ông nhấn mạnh, ý nghĩa của lời nói
hướng đến sự tự giác của trẻ, không được cho trẻ bắt chước một cách máy móc.
Ông yêu cầu giáo viên phải chuẩn bị và tiến hành có hệ thống các tiết học. Trong
quá trình dạy học, giáo viên cần tăng dần sức chịu đựng của cơ thể, thay đổi bài
tập và đa dạng hoá chúng.
Ông nghiên cứu lý luận và phương pháp tiến hành trò chơi vận động, coi
trò chơi vận động như là “Bài tập” mà nhờ đó trẻ chuẩn bị cho cuộc sống sau
này.Trong những trò chơi, trẻ lĩnh hội kỹ năng, thói quen, hành vi tính cách của
nó.Quy tắc của trò chơi có ý nghĩa như quy luật, thái độ của trẻ cần phải có ý
thức, tự giác và có trách nhiệm. Nhiệm vụ quy tắc này đặt ra đối với tất cả trẻ,vì
thế chúng có ý nghĩa giáo dục lớn, trò chơi làm phát triển những phẩm chất đạo
đức, tính kỷ luật, trung thực, công bằng, giúp đỡ lẫn nhau. Ông coi trò chơi như
phương tiện giáo dục nhân cách.
Đối với trẻ mầm non, trong nhiều thí nghịêm cho rằng đây là thời kỳ hình
thành tới 90% tế bào não, là thời kỳ phát triển hệ thần kinh, não, răng, xương,
cân nặng, chiều cao.Về phương diện phát triển kỹ thuật vận động là thời kỳ hình
thành khả năng tiếp thu những động tác liên quan đến vận động, không chỉ các
động tác cơ bản và động tác bổ trợ.
5
Với phương diện phát triển tình cảm xã hội thì đây là thời kỳ trẻ bỏ đi
những suy nghĩ về cái tôi và dần dần hình thành tính cộng đồng.
2. Thực trạng:
Trong những năm gần đây Giáo dục Mầm non có sự thay đổi rất lớn, yêu
cầu về chuyên môn và hiệu quả trên trẻ ngày càng cao. Mục tiêu của giáo dục
mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình
thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp 1, hình
thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất
mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy
và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp
học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Trẻ được tiếp xúc với cuộc sống và có
tích lũy kiến thức chủ yếu thông qua con đường chỉ dẫn của người lớn. Đặc biệt
là sự truyền thụ kiến thức tại Trường Mầm non. Phát triển vận động là hoạt động
thể hiện rõ nhất việc truyền thụ này.
Thế nhưng cùng với yêu cầu ngày càng cao thì chúng ta vẫn chưa đáp ứng
được nhu cầu thực tế. Cơ sở vật chất nghèo nàn, môi trường hoạt động vẫn còn
đơn giản, chưa thu hút sự chú ý của trẻ, giáo viên chưa đầu tư suy nghĩ lựa chọn
nội dung cho hoạt động dạy, đồ dùng đồ chơi chưa đẹp, cách dạy chưa có sự
sang tạo, vẫn chủ yếu đi theo lối mòn của chương trình đổi mới. Chính vì vậy
các tiết dạy chưa đạt kết quả cao, trẻ thụ động, không phát huy được tính tích
cực, nên đổi mới phương pháp giảng dạy, lấy trẻ làm trọng tâm.
Mục này chị nên nêu rõ thực trạng trường mình hiện tại đầu năm như
thế nào?
2.1 Thuận lợi – khó khăn:
* Thuận lợi:
Trường Mầm Non Ea Na là một trường đạt chuẩn quốc gia, một ngôi
trường khang trang, sạch đẹp nằm ở trung tâm xã Ea Na với điều kiện cơ sở vật
chất rất đầy đủ và đa dạng, địa điểm rộng rãi, thoáng mát, có đầy đủ các phòng
học theo tiêu chuẩn phòng ốc của quốc gia trong việc chăm sóc – giáo dục trẻ.
6
Lễ đón bằng công nhận chuẩn quốc gia cấp độ một
Trường luôn tạo điều kiện cho các giáo viên tham gia các lớp học tập
huấn về chuyên đề.
Ban giám hiệu trường luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn,
thường xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy.
Ngoài ra, phụ huynh lớp tôi còn rất thân thiện đã có sự phối hợp với các giáo
viên trong lớp trong công tác chăm sóc - giáo dục trẻ.
- Nhà trường có đội ngủ giáo viên trẻ, yêu nghề, mến trẻ, đoàn kết, luôn
sẵn sàng giúp đỡ hỗ trợ nhau về chuyên môn.
- Đội ngủ tổ trưởng chuyên môn, khối trưởng đều có năng lực chuyên
môn vững, nhiệt tình năng động.
- 100% cán bộ giáo viên có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn
* Số liệu khảo sát thực tế: nên để chỗ thực trạng
- Về đội ngũ giáo viên trường Mầm non Ea Na:
- Tổng số: 26 đồng chí.
- Trình độ chuyên môn: Đại học: 11 đồng chí
+ Cao đẳng: 3 đồng chí
+ Trung cấp:12 đồng chí (Đang theo học các lớp đại học)
- Nhà trường luôn được địa phương quan tâm và tạo điều kiện tốt về trang
thiết bị, cơ sở vật chất.
- Đa số trẻ đều khỏe mạnh và ngoan.Thích hoạt động vận động.
- Nhận thức của phụ huynh ngày được nâng cao.
- Tỉ lệ trẻ đi học chuyên cần chiếm 98%, 100% trẻ được ăn bán trú tại lớp.
- Có đồ dùng cho các lớp theo thông tư 02 và theo nhu cầu của lớp.
7
* Khó khăn:
Trẻ sinh ra trong rất nhiều gia đình có nhiều hoàn cảnh khác nhau nên một
số trẻ ảnh hưởng của yếu tố di truyền và yếu tố tâm sinh lý cũng khác nhau,
không phải trẻ nào sinh ra cũng được thừa hưởng sự may mắn, được khỏe mạnh
thông minh. Trong lớp vẫn có những trẻ chậm phát triển, tiếp thu bài chậm, nhút
nhát, thụ động nên không muốn vận động và hoạt động cùng các trẻ khác như
cháu (Y Sướng Bkrông, cháu Nguyễn Thị thanh Tâm, Phạm Văn chung ..... )
- Phân hiệu Tân Tiến của trường Mầm non Ea Na chưa có đủ bóng mát vì
các cây xanh còn nhỏ.
- Nhà trường chưa có phòng tập thể chất cho trẻ tập vào những hôm trời
nắng to (trời mưa).
- Về thể chất của trẻ:
Khảo sát tình hình sức khỏe của 22 trẻ lớp Lá 2 phân hiệu Tân Tiến đầu năm:
Phân loại khảo sát
Số lượng
Tỷ lệ
Trẻ ở kênh bình thường
20
91%
Trẻ SDD
2
9%
Trẻ thấp còi
1
4,5%
Trẻ nhẹ cân
1
4,5%
Trẻ béo phì
0
0%
2. 2. Thaønh coâng – Haïn cheá
*Thành công:
Giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong giáo dục mầm non tạo ra một
môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả cao của
quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt.
Rèn luyện vận động cho trẻ đã đáp ứng được mục tiêu giáo dục trong thời
kỳ đổi mới, đáp ứng được nhu cầu tự nhiên của cơ thể trẻ vì trong quá trình vận
động, trẻ được tập các bài tập thể dục phù hợp với lứa tuổi và chơi các trò chơi
vận động, nâng cao sức khỏe, cơ thể phát triển cân đối, hài hòa, hình thành và
phát triển các kỷ năng vận động ( đi, chạy, nhảy, bò, tung, ném, bắt....) nhanh,
mạnh, bền, khéo, dẻo dai, linh hoạt.
Các hoạt động phát triển thể chất còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, nhận
thức và hình thành củng cố kỉ năng sống cơ bản cần thiết cho trẻ mầm non . trẻ
có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể tự bắt
gặp trong thực tế. Giúp trẻ có cái nhìn phong phú hơn, hiểu biết hơn về môi
trường tự nhiên và xã hội, từ đó trẻ sẽ phát triển toàn diện hơn về tư duy, trí tuệ,
8
kỹ năng sống cũng như mọi mặt của nhân cách con người, vì trẻ được cô hướng
dẫn đồng thời trẻ trao đổi với cô và các bạn, trẻ được nghe và học các từ mới,
các trò chơi vận động được thực hiện mọi lúc mọi nơi, là cơ hội tốt cho trẻ thực
hiện vốn hiểu biết của mình hình thành cho trẻ kỉ năng tưởng tượng, sáng tạo,
mạnh dạn, kiên trì.... thông qua vận động, trẻ được tương tác với các bạn để thực
hiện nội dung luyện tập qua đó hình thành cho trẻ kỉ năng hợp tác, chia sẽ, tự
tin, trung thực.
*Hạn chế
Giáo dục thể chất thông qua các vận động là điều kiện thuận lợi và cần
thiết cho trẻ phát triển toàn diện nhưng đôi khi giáo viên lựa chọn nội dung chưa
phù hợp với độ tuổi chưa có tính vừa sức, vận động chưa khoa học còn làm cho
trẻ không được thoải mái, dẫn đến trẻ không hứng thú trong vận động.
2.3. Maët maïnh – Maët yeáu
*Mặt mạnh:
Bản thân tôi là một giáo viên có kiến thức và trình độ về nghiệp vụ
chuyên môn.Yêu nghề, mến trẻ, năng động trong các hoạt động, có ý thức tốt
trong học tập, nên tôi thấy dễ dàng hơn khi thiết kế một bài dạy về vận động thể
chất của mình.
Cụm chuyên môn số 3 xã Ea Na thường xuyên tổ chức chuyên đề chuyên
môn, chuyên đề về vận động cả hai hình thức lý thuyết và thực hành nên tôi thấy
tự tin về chuyên môn trong đó có lỉnh vực phát triển thể chất.
*Maët yeáu:
Trẻ cùng một độ tuổi trong lớp phát triển không đồng đều, vì thế tôi chưa
nắm bắt được hết các góc độ tâm sinh lý của trẻ để hình thành và phát triển các
tố chất vận động của trẻ.
2. 4. Caùc nguyeân nhaân, caùc yeáu toá taùc ñoäng .
Hiện nay, tốc độ phát triển của trẻ lứa tuổi mầm non rất mạnh mẽ và
nhanh chóng, vai trò của giáo viên mầm non cũng ngày càng trở nên quan trọng.
Những khả năng mới mẻ và ưu việt của các bài tập vận động đã nhanh chóng
làm thay đổi cách tổ chức, cách thực hiện, cách vận động tạo, cách tư duy và
quan trọng hơn cả là cách ra cái thiện mỹ của cơ thể con người. Chính do tốc độ
tăng trưởng của nhu cầu xã hội mà đã có tác động to lớn về mặt nhận thức, cách
vận động thể chất của trẻ và toàn diện đến xã hội loài người, hiển nhiên tác động
mạnh mẽ trực tiếp đến giáo dục, đặc biệt là ngành giáo dục mầm non.
Vì thế việc tìm ra những sáng kiến mới về vận động trong các hoạt động
chăm sóc - giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non sẽ làm thay đổi môi trường giáo dục
cho trẻ tạo ra một môi trường hiện đại cung cấp tối đa khả năng tự học, tự rèn
luyện để lĩnh vực phát triển thể chất được nâng cao, luyện tập những kỹ năng
cần thiết và năng lực tự giải quyết các vấn đề. Góp phần phát triển tính sáng tạo,
khả năng tư duy độc lập, tạo ra một con người nhân cách toàn diện.
9
Vận động là nhu cầu tự nhiên của cơ thể, đặc biệt là cơ thể đang phát triển
như trẻ mầm non. Vai trò vận động đối với cơ thể trẻ đã được các nhà khoa học
khẳng định ngay từ thế kỉ XVIII: “Cơ thể không vận động giống như nước trong
ao tù”. “Nguyên nhân chậm phát triển của cơ thể hài nhi là do thiếu vận động”.
Ngày nay khoa học đã chứng minh được rằng: Phần lớn những trẻ ít vận
động thì các vận động phức hợp và chức năng thần kinh thực vật thường kém
phát triển, hoạt động hệ tuần hoàn và hệ hô hấp bị hạn chế, khả năng lao động
chân tay giảm sút, trọng lượng cơ thể tăng nhanh.Vận động có vai trò hết sức
quan trọng đối với sự phát triển của cơ thể, ở mỗi một giai đoạn thì nhu cầu vận
động của trẻ là khác nhau.
Vì vậy khi lập chương trình giáo dục thể chất nhằm phát triển vận động
cần dựa trên những cơ sở sau:
+ Các bài tập vận động phải phù hợp với từng độ tuổi làm sao gây được
hứng thú cho trẻ
+ Các bài tập vận động có tác dụng chung đến toàn bộ cơ thể, kích thích
được nhiều cơ bắp tham gia thúc đẩy sự hoạt động của toàn bộ các hệ cơ quan
trong cơ thể.
+ Cùng với việc dạy trẻ các bài tập vận động chúng ta cũng phải chú ý
đến việc phát triển các kỹ năng, tố chất vận động.
+ Cần tăng cường ưu tiên các nhóm cơ bắp còn yếu về mặt sinh lý và giáo
dục tư thế đúng cho trẻ, giúp trẻ có một thân hình cân đối, các động tác nhẹ
nhàng chính xác.
+ Sự phát triển vận động được thực hiện thông qua nhiều hình thức phong
phú phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ Mầm non như trò chơi vận động,
thể dục sáng, tiết học thể dục, dạo chơi, các trò chơi thể thao lao động. Do đó
phát triển tính tích cực vận động trong giáo dục thể chất cho trẻ em cần được
tiến hành một cách mạnh mẽ, toàn diện, cần được sự quan tâm ủng hộ của toàn
xã hội, tạo điều kiện cho trẻ phát triển tốt nhất.
2. 5. Phân tích, đánh giá các vấn đề thực trạng mà đề tài đã đặt ra.
Giáo dục mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc
dân, chiếm vị trí quan trọng, trong giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng
những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành thể chất và nhân cách
con người.
Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của cả dân tộc, việc
bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mọi người mà là
của toàn xã hội và của cả nhân loại đây là thời điểm quan trọng nhất, thời điểm
này tất cả mọi việc đều bắt đầu: Bắt đầu ăn, bắt đầu nói, bắt đầu nghe, nhìn và
vận động bằng đôi chân, đôi tay của mình, tất cả những cử chỉ đó đều làm lên
nhưng thói quen, kể cả thói xấu.
10
Chính vì vậy chúng ta đã bước sang thế kỷ 21 thế kỷ nền văn minh trí
tuệ, của nền khoa học hiện đại, do vậy con người cần phải phát triển không
những nhận thức mà thể lực, không kém phần quan trọng, cần có thể lực tốt mới
năng động sáng tạo để phù hợp với sự phát triển của thời đại. Chăm sóc giáo dục
trẻ em ngay từ những tháng năm đầu tiên của cuộc sống là một việc làm hết sức
cần thiết và có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong sự nghiệp chăm lo đào tạo và
bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những con người tương lai của đất nước. Việt
Nam đang có một bước chuyển mình mạnh mẽ trên con đường đi đến xây dựng
cuộc sống ấm no, văn minh và hạnh phúc.
Vâng “Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”, trẻ em sinh ra có quyền được
chăm sóc và bảo vệ, được tồn tại, được chấp nhận trong gia đình và cộng đồng.
Giáo dục con người ở lứa tuổi mầm non vừa là quyền lợi, vừa là nghĩa vụ của
mỗi con người đối với xã hội, đối với cộng đồng. Trẻ em là công dân của xã hội,
là thế hệ tương lai của đất nước nên ngay từ thủa lọt lòng chúng ta cần chăm sóc
giáo dục trẻ thật chu đáo.
Đặc biêt giáo dục thể chất cho trẻ càng có ý nghĩa quan trong hơn bởi
trong nghị quyết Trung ương IV về những vấn đề cấp bách của sự nghiệp chăm
sóc và bảo vệ sức khỏe của nhân dân có ghi rõ: “Sức khỏe là cái vốn quí nhất
của mỗi con người và của toàn xã hội, là nhân tố quan trọng trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc” Giáo dục thể chất là một bộ phận quan trong của giáo
dục phát triển toàn diện, có mối quan hệ mật thiết với giáo dục đạo đức, thẩm
mỹ và lao động.
Hơn nữa giáo dục thể chất cho trẻ Mầm non càng có ý nghĩa quan trọng
hơn bởi cơ thể trẻ đang phát triển mạnh mẽ, hệ thần kinh, cơ xương hình thành
nhanh, bộ máy hô hấp đang hoàn thiện, cơ thể trẻ còn non yếu dễ bị phát triển
lệnh lạc, mất cân đối nếu không được chăm sóc giáo dục đúng đắn thì có thể gây
nên những thiếu sót trong sự phát triển cơ thể trẻ mà không thể khắc phục được.
Nhận thức được điều đó Đảng và Nhà nước ta trong những năm gần đây
đã đặc biệt chú trọng tới công tác chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Vậy phát
triển vận động cho trẻ là một trong những nội dung giáo dục quan trọng của nhà
trường nhằm đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển một trí tuệ, cường tráng về
thể chất, phong phú về tinh thần và trong sáng về đạo đức. Trong quá trình tăng
cường phát triển vận động cho trẻ Mầm non, các nhiệm vụ giáo dục thể chất
được hoàn thành bằng các hình thức khác nhau.
Hình thức giáo dục thể chất ở trường mầm non là sự tổng hợp giáo dục
về những hoạt động vận động nhiều dạng của trẻ, mà cơ bản là tính tích cực vận
động của chúng. Sự tổng hợp những hình thức đó tạo nên một chế độ vận động
nhất định, cần thiết cho sự phát triển đầy đủ về thể chất và củng cố sức khỏe cho
trẻ. Ở trường mầm non sử dụng hình thức giáo dục thể chất qua các tiết học thể
dục. Thể dục sáng và các tiết thể dục được tiến hành với tất cả các lớp mầm non,
nhưng trong các hình thức đó đòi hỏi giáo viên phải chọn lọc những bài tập vận
động và phương pháp tiến hành với từng độ tuổi nhất định.
11
Ngoài ra giáo viên cần chú ý hướng đến việc giáo dục trí tuệ, cảm xúc,
điều khiển hành vi vận động ở trẻ, giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của nhiệm vụ do
giáo viên đề ra và tích cực vượt qua khó khăn xuất hiện trong hoạt động của
mình.
3. Giải pháp, biện pháp:
3.1. Muïc tieâu cuûa giaûi phaùp , biện pháp .
Nâng cao chất lượng giáo dục là mục tiêu hàng đầu của toàn xã hội. Và
Mầm non là ngưỡng cửa đầu tiên mà các bé được tiếp xúc để học hỏi những cái
hay, cái đẹp của nền giáo dục nước nhà. Trong công cuộc đổi mới nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục thì việc thực hiện các mục tiêu phát triển vận động
trong các hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non là một trong
những biện pháp góp phần tạo nên điều đó.
Tăng cường sự tham gia hứng thú của trẻ trong các hoạt động giáo dục ở
lớp, trong nhà trường cũng như ở nhà, mọi lúc mọi nơi để nâng cao hiệu quả khi
tập luyện. Phát huy sự chủ động, sáng tạo của các giáo viên đáp ứng yêu cầu về
đổi mới phương pháp giáo dục trong điều kiện hội nhập quốc tế .
Giúp trẻ khỏe mạnh, cân nặng và chiều cao phát triển bình thường theo
lứa tuổi. Thực hiện được các vận động cơ bản một cách vững vàng, đúng tư thế,
có khả năng phối hợp các giác quan và vận động, vận động nhịp nhàng, biết
định hướng trong không gian, có kỉ năng trong một số hoạt động cần sự khéo léo
của đôi bàn tay.
3.2. Noäi dung vaø caùch thöùc thực hieän caùc giaûi phaùp vaø bieän phaùp:
Tập các động tác phát triển cơ hô hấp, tập luyện các kỹ năng vận động cơ
bản và phát triển các tố chất trong vận động. Tập các cử động của bàn tay, ngón
tay, phối hợp tay mắt và sử dụng một số đồ dùng, dụng cụ.
Trên cơ sở nội dung chính, trong chương trình có phân chia cụ thể nội
dung giáo dục phát triển vận động theo độ tuổi.
* Biện pháp 1. Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân.
Tôi luôn tìm hiểu và được chuyên đề về yêu cầu và phương pháp dạy hoạt
động vận động cho trẻ đây là điều kiện rất cần thiết và thường xuyên. Chính vì
vậy tôi đã bồi dưỡng chuyên môn của mình bằng những biện pháp sau:
a. Bồi dưỡng lý thuyết.
Trước khi vào năm học tôi đã tìm hiểu kĩ mục tiêu phương hướng đặt ra
trong giai đoạn phát triển giáo dục của ngành và của đơn vị đề ra, bản thân tôi
được đi học chuyên đề các lớp bồi dưỡng chuyên môn do huyện, trường tổ chức
với hình thức tổ chức theo cụm.
Tìm hiểu về nội dung phát triển vận động bao gồm:
- Phát thiển các nhóm cơ: cơ hô hấp, cơ tay, cơ lưng, cơ bụng…
12
- Phát triển các vận động cơ bản (vận động thô) Đi, chạy, nhảy, ném, bật,
leo trèo nhanh, chậm, thăng bằng…
Trẻ vận động các vận động theo nhạc, nhịp điệu và hiệu lệnh bằng nhạc,
với các dụng cụ như vòng, bóng, gậy, dây nơ, ghế thể dục, thang leo, quả
bông…
Phát triển các vận động tinh: Vận động khéo léo của bàn tay, các ngón tay,
phối hợp vận động mắt – tay và kỹ năng sử dụng các đồ dùng như: Bút, kéo, đồ
dùng, đồ chơi.
+ Được chuyên môn cụm, và chuyên môn trường, tổ khối bồi dưỡng về
phương pháp tổ chức các hoạt động như cách xây dựng kế hoạch theo chủ đề,
tạo góc vận động cho trẻ. Hướng dẫn tích hợp lồng ghép vào trong các hoạt
động.
Ví dụ: Vận động “Đuổi bóng”
Tư thế chuẩn bị: Đứng trước vạch xuất phát, chân trước, chân sau, tay cầm
bóng khi có hiệu lệnh của cô trẻ cúi xuống lăn và đuổi theo bóng cho đến khi
nào bóng cứ như thế cho đến khi bong về tới đích.
Hình ảnh giáo viên thực hành kết hợp tập nói cách
hướng dẫn hoạt động vận động trong buổi chuyên đề chuyên môn.
Các hình thức nhằm phát triển vận động cho trẻ trong giờ thể dục buổi
sáng, giờ thể dục, trò chơi vận động, dạo chơi, thăm quan, cụ thể như:
+ Thể dục buổi sáng: Là hoạt động không thể thiếu trong sinh hoạt hàng
ngày, tập thể dục buổi sáng giúp trẻ ham thích thể dục, thể thao, ham thích vận
động, kỹ năng sử dụng đồ dùng theo từng chủ đề. Buổi sáng trẻ được tập thể dục
sẽ nâng cao hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, phát triển kỹ năng vận động
13
cần thiết tạo cho trẻ trạng thái sảng khoái, vui tươi. Thể dục sáng giúp trẻ khôi
phục khả năng làm việc của toàn bộ các cơ quan, cuốn hút trẻ vào các hoạt động.
Đặc biệt khi trẻ được tham gia thể dục sáng thường xuyên sẽ giúp trẻ tự
tin, mạnh dạn hơn trong cuộc sống, trong học tập, nâng cao tinh thần tập thể, ý
thức lao động tinh thần trách nhiệm với công việc cho trẻ.
Muốn tổ chức được hoạt động thể dục sáng thì phải chủ động sáng tạo
đưa ra các hoạt động gây hứng thú cho trẻ. Trước giờ thể dục sáng tôi thường trò
chuyện với trẻ về ngày hội ngày lễ, chủ đề trẻ đang học, đặc điểm thời tiết ngày
hôm đó, Như vậy đã giúp trẻ hiểu sâu hơn ý nghĩa ngày hội ngày lễ, nhớ lại
những kiến thức đã học và chuẩn bị kiến thức cho một ngày mới.
Hình ảnh trẻ tập thể dục buổi sáng
+ Dạo chơi, thăm quan: Tổ chức cho trẻ đi bộ trong trường.
14
Trên đường đi giáo viên có thể cho trẻ dừng chân tập các bài tập như
nhảy qua rãnh nước, bật qua suối chơi các trò chơi vận động, chơi với bóng, tắm
nắng, hay chơi với các trò chơi ngoài trời.
Các hình thức trên đều góp phần rèn luyện và phát triển vận động cho trẻ,
trong đó trò chơi vận động là hình thức phát triển vận động có hiệu quả nhất vì.
Trò chơi vận động thu hút nhiều trẻ cùng tham gia và còn có tác dụng
hoàn thiện kỹ năng vận động cho trẻ, vì vậy giáo viên cần quan tâm đến trò chơi
vận động một cách tối đa
Ví dụ: Để hoàn thiện vận động chạy cho trẻ, tôi có thể củng cố bằng trò
chơi “Ô tô và chim sẻ”;
Ngoài ra trò chơi vận động còn tạo điều kiện để trẻ rèn luyện các tố chất
và phát triển thể lực
Ví dụ: Trò chơi Mèo đuổi chuột, Trò chơi đuổi bắt, Thi ai nhanh hơn, kéo
co, tạo dáng…..
Qua trò chơi trẻ được rèn luyện tính nhanh nhẹn, khéo léo.
15
b. Lập kế hoạch thiết kế bài vận động và đội hình.
Để xây dựng kế hoạch thiết kế di chuyển đội hình trong vận động phù
hợp tôi đã làm khảo sát thực tế của lớp mình về đồ dùng vận động, khả năng
vận động của trẻ để nắm được những trẻ hiếu động, có thể lực tốt, những trẻ có
thể lực yếu.
Khi lên tôi dựa vào khả năng đặc điểm lứa tuổi để đưa ra cách vận động
cho phù hợp và cách chuyển đội hình thực hiện những bài tập từ nhẹ nhàng dễ
thực hiện đến tăng dần độ khó, vận động tinh xảo khéo léo.
Ví dụ: Với bài tập đội hình đội ngũ:
* Đối với trẻ từ 5 – 6 tuổi:
+ Xếp hàng dọc, hàng ngang theo cổ.
- Chuyển hàng: 1 hàng dọc thành 2 hàng dọc và ngược lại
- 1 hàng ngang thành 2 hàng ngang và ngược lại
- 1 vòng tròn thành 2 vòng tròn và ngược lại.
Với sự chỉ đạo của cụm chuyên môn, chuyên môn của trường tôi đã lựa
chọn chủ đề dựa trên nguyên tắc từ dễ đến khó, phù hợp với từng chủ đề và độ
tuổi theo chỉ số phù hợp.
c. Bồi dưỡng qua thực hành.
Qua mỗi đợt chuyên đề tôi tự xây dựng đề tài về thực tập tại lớp mình, và
chuyên đề lại cho đồng nghiệp dự giờ để cùng nhau đưa ra giải pháp tốt nhất
phát triển vận động cho trẻ, qua các đề tài.
- “Đi nối gót tiến lùi - Trò chơi vận động ném bóng vào rổ”
- “ Ném xa bằng một tay- chạy nhanh 10m”
- “ Bò bằng bàn tay cẳng chân theo đường dích dắc – Trò chơi lăn và bắt
bóng
16
Tôi đã dần hoàn thiện bài dạy của mình nhờ góp ý của lảnh đạo trường,
chuyên môn, tổ khối và đồng nghiệp.
* Biện pháp 2: Tăng cường thiết bị, đồ dùng vận động và tạo môi
trường cho trẻ hoạt động tốt.
Đối với trẻ mầm non đồ dùng đồ chơi rất quan trọng, đặc biệt là đồ dùng
cho trẻ vận động theo thông tư 02. Chính vì vậy trước khi vào năm học ban giám
hiệu đã triển khai nội dung họp phụ huynh đến giáo viên cần phải tuyên truyền
phòng chống suy dinh dưỡng, giảm nguy cơ béo phì ở trẻ. Song song với các
chuyên đề khác năm học 2015 – 2016 nhà trường đã tổ chức đi sâu vào thực
hiện chuyên đề phát triển vận động. Sau khi đã thông qua kế hoạch của nhà
trường được phụ huynh ủng hộ.
Ảnh đồ dùng đồ chơi của hai lớp Lá 2 và Lá 3 phân hiệu Tân Tiến.
Ngoài những đồ dùng đồ chơi mua sẵn nhà trường còn phát động giáo
viên làm đồ dùng tự tạo bằng các vật liệu, phế liệu phụ huynh và giáo viên mang
đến.
Ví dụ: Làm túi cát, quả bông bằng dây li lông, dây nơ bằng vải vụn, quả
tạ bằng bóng nhựa và ống nước, đường dích dắc bằng ống nước…
Cách làm: Dùng đoạn ống dẫn nước bằng nhựa số 27 để trẻ cầm vừa tay,
dùng 2 quả bóng nhựa xâu vào 2 đầu của ống tạo thành quả tạ cho trẻ cầm; Khâu
máy tạo thành túi cát; nắp ghép và dán ống nhựa để tạo đường dích dắc cho trẻ
đi; Dùng dây ni lông để tạo thành quả bông; dùng các bông tắm tạo thành hoa để
17
trẻ cầm tập, tạo ra những món quà theo chủ đề để tặng trẻ sau mỗi lần trẻ thực
hiện đúng yêu cầu của bài tập....
Ảnh chụp đồ dùng vận động của lớp
Ảnh góc vận động cho trẻ
* Biện pháp 3. Thực hiện tổ chức tốt các hoạt động phát triển vận
động cho trẻ.
Khi tổ chức các hoạt động phát triển vận động cần cho trẻ có thời gian để
trẻ luyện tập và kiên trì theo đuổi một hoạt động nào đó mà trẻ muốn trải nghiệm
thành công. Trẻ ở giai đoạn này rất hiếu động nhưng chúng ta không thể coi rằng
trẻ đã phát triển tất cả các kỹ năng vận động một cách tự nhiên. Khi hướng dẫn
cho trẻ, không nhất thiết một nội dung nào giáo viên cũng phải thực hiện đầy đủ
18
các bước như tập mẫu, cho 1, 2 trẻ lên tập thử, lần lượt từng cá nhân, từng nhóm,
từng tổ lên thực hiện, mà căn cứ vào khả năng của trẻ, giáo viên có thể lựa chọn
các bước để tổ chức thực hiện cho phù hợp, tạo điều kiện cho trẻ được tham gia
vận động tích cực, thoải mái. Tránh để trẻ phải đứng chờ đợi theo thứ tự mới đến
lượt được tham gia vận động. Những trò chơi trẻ đã hiểu luật chơi. Sau khi gọi tên
trò chơi giáo viên chỉ cần giải thích sơ lược và nhắc lại những điều cơ bản của trò
chơi, có thể đưa thêm một số yêu cầu cao hơn trước để trẻ thực hiện.
Đối với trẻ nhút nhát, rụt rè giáo viên cần chia nhỏ nhiệm vụ và thực hiện
cùng với trẻ, giúp trẻ hứng thú, mạnh dạn, tự tin.
Với những hoạt động khó, giáo viên có thể hạ thấp mức độ để trẻ được tận
hưởng cảm giác thành công và hứng thú đến với những hoạt động khác.
Để giúp trẻ được tham gia tập thể ở các hoạt động trong ngày tôi đã đưa
nội dung tổ chức các hoạt động giao lưu giữa các lớp trong khối, trong khu vào
các ngày không có hoạt động vận động để tránh sự quá sức đối với trẻ. Các trò
chơi trong hoạt động giao lưu được xen kẽ hoạt động “ Động và tĩnh”. Các hoạt
19
động tĩnh thường phát triển nhiều các cơ nhỏ như trò chơi chuyền bóng, lăn
bóng và di chuyển theo bóng, trò chơi dân gian “ Cắp cua bỏ giỏ”
Ảnh tổ chức trò chơi Cắp cua bỏ giỏ
Các trò chơi nhằm phát triển cơ lớp như: Nhảy cao, Nhảy xa, nhảy lò cò,
chạy... các trò chơi dân gian như: Nhảy bao bố; Kéo co; Ném bóng rổ; Đua
thuyền…
Trẻ chơi trò chơi dân gian kéo co
20
- Xem thêm -