Tài liệu Skkn một số giải pháp hiệu quả cho việc dạy kỹ năng nghe tiếng anh (some effective solutions for teaching english listening skill)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH TRƯỜNG THPT C NGHĨA HƯNG BÁO CÁO SÁNG KIẾN MỘT SỐ GIẢI PHÁP HIỆU QUẢ CHO VIỆC DẠY KỸ NĂNG NGHE TIẾNG ANH (SOME EFFECTIVE SOLUTIONS FOR TEACHING ENGLISH LISTENING SKILL) Tác giả: BÙI VĂN QUÂN Trình độ chuyên môn: Cử nhân Anh Văn Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THPT C Nghĩa Hưng Nghĩa Hưng, ngày 25 tháng 05 năm 2016 THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1 1. Tên sáng kiến: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HIỆU QUẢ CHO VIỆC DẠY KỸ NĂNG NGHE TIẾNG ANH (SOME EFFECTIVE SOLUTIONS FOR TEACHING ENGLISH LISTENING SKILL) 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến - Sáng kiến này áp được áp dụng đối với đối tượng học sinh các khối lớp (10, 11, 12). - Áp dụng cho việc dạy kỹ năng nghe ở bậc THPT, bổ trợ cho các kỹ năng khác. 3. Thời gian áp dụng sáng kiến Từ ngày: 24 tháng 08 năm 2009 đến 25 tháng 05 năm 2016 4. Tác giả - Họ và tên: BÙI VĂN QUÂN - Năm sinh: 1978 - Nơi thường trú: Đội 6, Nghĩa Thắng, Nghĩa Hưng, Nam Định - Trình độ chuyên môn: Cử nhân Anh Văn - Chức vụ công tác: Giáo viên - Nơi làm việc: Trường THPT C Nghĩa Hưng - Địa chỉ liên hệ: Trường THPT C Nghĩa Hưng - Điện thoại: 0944879181 - Tỉ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 5 % 5. Đơn vị áp dụng sáng kiến - Trường THPT C Nghĩa Hưng - Địa chỉ: Khu Đông Bình, thị trấn Rạng Đông, Nghĩa Hưng, Nam Định - Điện thoại: 0350 3728748 BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HIỆU QUẢ CHO VIỆC DẠY KỸ NĂNG NGHE TIẾNG ANH (SOME EFFECTIVE SOLUTIONS FOR TEACHING ENGLISH LISTENING SKILL) I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN Hiện nay, trước xu thế hội nhập quốc tế trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực kinh tế, văn hoá và giáo dục đòi hỏi mỗi quốc gia đều phải tự nhìn nhận, đánh giá lại thực trạng giáo dục của quốc gia mình từ đó đưa ra những sách lược phát triển cho phù hợp. Trong thời gian gần đây Việt Nam chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực giáo dục. Với ngoại ngữ nói chung và bộ môn tiếng Anh nói riêng, có thể nói học sinh Việt Nam rất giỏi trong việc sử dụng, vận dụng kiến thức ngữ pháp, từ vựng vào việc giải quyết các bài tập dạng trắc nghiệm và dạng viết. Tuy nhiên, khả năng sử dụng Ngoại ngữ để giao tiếp của học sinh chúng ta còn rất hạn chế bởi kỹ năng nghe, nói của đại đa số các em rất kém. Đảng và Nhà nước ta đã có những chiến lược, sách lược cho sự phát triển đất nước, kèm theo đó là những đề án nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Một trong những đề án quan trọng đó là đề án: “Dạy và học ngoại ngữ trong các nhà trường phổ thông, giai đoạn 2008 – 2020” cho ngành giáo dục - trong đó bộ môn Tiếng Anh giữ vai trò chủ đạo. Chúng ta cũng đã tạo ra được những sân chơi lý thú và bổ ích cho học sinh như việc tổ chức cuộc cuộc thi Olympic tiếng Anh trên Internet, Hội Thi hùng biện tiếng Anh các cấp, thi Olymic tài năng tiếng Anh cấp toàn quốc... Nhưng đó không phải là sân chơi cho tất cả các đối tượng học sinh. Xuất phát từ mục đích của việc học ngoại ngữ là để giao tiếp. Giao tiếp được thể hiện qua 4 kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. Tuy nhiên, hai kỹ năng nghe và nói có thể được coi là hai kỹ năng quyết định. Muốn giao tiếp tốt đòi hỏi chúng ta phải nghe tốt. Khi đã hiểu những gì người nói muốn, người nghe có thể phản hồi lại bằng lời nói. Vậy “Làm thế nào để người học có thể nghe tốt?” Đây là một bài toán nan giải không chỉ với những nhà hoạch định chính sách mà còn đối với những người thực hiện chính sách. Đã từ lâu chúng ta chỉ chú trọng đổi mới, thay sách giáo khoa, đề ra và áp dụng thang đánh giá chuẩn cho giáo viên tiếng Anh cũng như thang kiến thức chuẩn cho học sinh ở từng cấp học, nhưng rồi kết quả cụ thể vẫn chưa được đánh giá, kiểm chứng, thẩm định một cách rõ ràng. Bản thân tôi cho rằng để việc dạy Ngoại ngữ đạt hiệu quả cao bên cạnh việc đổi mới nội dung chương trình sách giáo khoa, chúng ta phải đổi mới công tác quản lý. Bản thân mỗi giáo viên phải đổi mới thông qua việc sử dụng phương tiện dạy học, áp dụng những phương pháp mới, những thủ thuật mới và những giải pháp mới vào trong giảng dạy. Hiện nay Bộ Giáo Dục và Đào Tạo đã và đang thực hiện đổi mới nội dung chương trình SGK tiếng Anh cho tất cả các cấp học với việc đưa vào dạy sách giáo khoa thí điểm ở các trường học cùng với sự ưu tiên hàng đầu là phát triển kỹ năng, khả năng giao tiếp cho học sinh. Cùng với việc đổi mới về chương trình nội dung sách giáo khoa là sự thay đổi hàng loạt hình thức, phương pháp dạy học cũng như thi cử, kiểm tra đánh giá. Để đạt được những mục tiêu đề ra cho mỗi cấp học, mỗi giáo viên phải không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức cũng như kinh nghiệm giảng dạy. Trong quá trình giảng dạy bộ môn tiếng Anh tại Trường THPT C Nghĩa Hưng, một ngôi trường ở vùng nông thôn với đối tượng học sinh hầu như không có cơ hội sử dụng tiếng Anh trong 3 những tình huống giao tiếp thực tế, bản thân tôi đã tự đúc rút ra được một số bài học kinh nghiệm nhất định, thay đổi, cải tiến và đưa vào áp dụng một số thủ thuật trong việc giảng tiếng Anh nói chung cũng như từng kỹ năng nói riêng và đã gặt hái được những thành công nhất định. Những kinh nghiệm mà tôi tâm đắc nhất là những kinh nghiệm trong việc giảng dạy kỹ năng nói và kỹ năng nghe. Trong phạm vi của sáng kiến này tôi muốn được chia sẽ cùng với quý đồng nghiệp: Một số giải pháp hiệu quả cho việc giảng dạy kỹ năng nghe môn tiếng Anh. II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP 1. MÔ TẢ GIẢI PHÁP TRƯỚC KHI TẠO RA SÁNG KIẾN Theo phương pháp dạy học cổ truyền, giáo viên đóng vai trò chủ đạo, học sinh học tập một cách thụ động: chủ yếu ngồi nghe và ghi chép. Các em không có nhiều cơ hội tiếp cận và làm quen với các tình huống giao tiếp cụ thể. Các em chỉ có cơ hội nghe và làm quen với giọng đọc của một, hai hay ba thầy cô cùng với một chất giọng đọc xuyên suốt các đơn vị bài học trong băng đĩa mẫu. Chính vì vậy khi đi vào thực tế hay khi thi nghe học sinh gặp rất nhiều khó khăn khi nghe một chất giọng hoàn toàn mới lạ với những tín hiệu gây nhiễu. Đây chính là một rào cản trong quá trình giao tiếp hay làm bài tập trong bài thi nghe hiểu. Một thực tế có thể dễ dàng nhận thấy là học sinh Trường THPT C Nghĩa Hưng trước đây có kỹ năng nghe rất kém. Điều này có thể được nhận thấy qua sự so sánh về kết quả bài làm của các em học sinh tham dự thi kỳ thi chọn HSG cấp tỉnh, Hội thi hùng biện Tiếng Anh cấp tỉnh, mà trong các bài thi đó có phần thi nghe hiểu. Đa số các em mất điểm phần nghe nên kết quả tổng thể của các em không cao, dẫn tới kết quả bài làm thấp dù điểm các phần thi khác của các em tương đối cao. 2. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SAU KHI TẠO RA SÁNG KIẾN Quá trình dạy học đòi hỏi mỗi giáo viên phải không ngừng học hỏi, tìm tòi, sáng tạo và áp dụng những thủ thuật hay, những phương pháp dạy học mới có hiệu quả vào trong giảng dạy. Bản thân tôi trong quá trình giảng dạy cũng đã tự đúc rút ra cho bản thân những kinh nghiệm riêng cho bản thân mình. Trong phạm vi sáng kiến này tôi sẽ giới thiệu một số giải pháp cho việc dạy kỹ năng nghe. Sau khi áp dụng một số thủ thuật và một số phương pháp dạy nghe mà tôi tâm đắc vào trong giảng dạy kỹ năng nghe, bản thân tôi nhận thấy kết quả phần kiểm tra kỹ năng nghe trong các bài kiểm tra, các bài thi của học sinh có sự chuyển biến tích cực, đặc biệt là kết quả phần kiểm tra nghe hiểu trong các bài thi HSG, các bài thi nghe – từ vựng trong các Hội thi hùng biện tiếng Anh cấp trường, cấp tỉnh. Để đảm bảo dạy kỹ năng nghe có hiệu quả trước hết đòi hỏi mỗi giáo viên dạy tiếng Anh phải xác định được những khó khăn trong quá trình dạy nghe, nắm chắc các bước trong quá trình dạy nghe, các dạng bài tập cần giải quyết trước, trong và sau khi nghe. Bên cạnh đó giáo viên phải cung cấp đủ kiến thức về nội dung, chủ đề học sinh sắp nghe… Từ đó tìm ra những phương pháp, những thủ thuật dạy nghe hiệu quả hơn. 2.1. Xác định rõ những khó khăn trong quá trình dạy nghe Tiếng Anh Trước khi dạy kỹ năng nghe, mỗi giáo viên phải nhận thức rõ những khó khăn trong quá trình giảng dạy sau: 4 - Sự khác biệt giữa tiếng Việt và tiếng Anh: tiếng Việt có đặc điểm là ngôn ngữ đơn lập, âm tiết tính (ranh giới của hình vị trùng với ranh giới của một từ và trùng với ranh giới của một âm tiết, tức là mỗi một âm tiết là một hình vị là và là một từ). Trong lời nói, các âm tiết được phát âm tách rời nhau, độ dài khi phát âm của các âm tiết (từ) luôn ngang bằng nhau, đồng thời, trong lời nói, không có chuyện âm tiết này chồng lên âm tiết kia. Cũng bởi đặc điểm này mà người Việt thấy rất khó khi phải tiếp xúc với một ngôn ngữ có những đặc điểm hình thái - ngữ âm khác hẳn tiếng mẹ đẻ như tiếng Anh. Những đặc điểm khác biệt giữa tiếng Việt và tiếng Anh có thể kể ra như: tiếng Anh là ngôn ngữ đa âm tiết (multisyllabic) với sự tồn tại của trọng âm chính, trọng âm phụ khi từ có từ hai âm tiết trở lên. Bên cạnh đó là sự tồn tại của phụ âm cuối, tổ hợp phụ âm cuối (consonant/ consonant cluster) … - Sự hạn chế của khuôn khổ lớp học: Người học ngoại ngữ thường bị “nhiễu tín hiệu” khi nghe một phần vì họ quá thông minh và có rất nhiều kinh nghiệm trong quá trình tiếp nhận thông tin. Khi lần đầu nghe một thông tin nào đó, người nghe lập tức phải tra từ điển và tìm bằng được ý nghĩa của câu nói, của từ mới, nếu không thì họ sẽ khó có thể thể tiếp nhận được câu thông tin, hội thoại thứ hai. Vì thế phương pháp học tập của các em học sinh hiện nay là: nghe, tìm lại lời thoại (script) và tra từ điển sau đó tiếp tục nghe. Đây không hằn là một phương pháp sai mà vấn đề là học sinh nhiều khi quá phụ thuộc vào phương pháp học đơn thuần đó. - Tài liệu nghe cho học sinh có thể thu thập từ nhiều nguồn nhưng để có thể cho học sinh nghe tất cả và tiếp thu lượng kiến thức trong khoảng thời lượng là 45 phút vẫn là không đủ. Sự hạn chế của khuôn khổ lớp học khi học một ngoại ngữ là trên lớp các em có thể tiếp thu được các kiến thức cơ bản và khá thiết thực nhưng lại thiếu đi sự sinh động và chân thực của đời sống. Ngôn ngữ khi tách rời đời sống chỉ là một ngôn ngữ chết, nó vừa là công cụ để truyền đạt thông tin vừa là công cụ để biểu đạt cảm xúc. Điều mà khuôn khổ của lớp học không dễ dàng mang lại cho người nghe đó là tính sinh động cũng như tính đa dạng của ngôn ngữ. Chính vì những khó khăn trên nên người dạy phải dự tính trước được những vấn đề khó khăn mà học sinh có thể gặp phải trong quá trình nghe để có giải pháp thích hợp, có hướng giải quyết các vấn đề khó khăn của không chỉ người học mà còn cả của người dạy. 2.2. Các bước trong quá trình dạy nghe Trong việc dạy kĩ năng nghe, ngoài dạy cho học sinh kiến thức, giáo viên cần chú trọng tới việc dạy cho học sinh kỹ năng hoàn thành bài nghe. Một bài dạy nghe theo quan điểm của Underwood (1989: 30-78) phải trải qua ba bước đó là: * Pre-listening (Trước khi nghe): Mục đích của giai đoạn này là gợi mở hứng thú, đưa ra thành bài tập nghe và tạo được động lực nghe cho học sinh. Phương pháp được áp dung ở giai đoạn này là đưa ra các câu hỏi liên quan đến chủ đề nghe. Bên cạnh đó có thể cung cấp thêm các tài liệu để bổ sung kiến thức về ngôn ngữ cho chủ đề này. (Như tranh ảnh minh họa, bảng biểu, các bài báo…). Giáo viên dạy nghe có thể hướng học đến một ngữ cảnh và những chỉ dẫn để học sinh có thể đoán biết và nghe có định hướng. Giúp học sinh: - Tìm ra được keyword trong một đoạn và chủ đề của toàn bài nghe, từ đó có thể đoán nghĩa được cả câu thông qua ngữ cảnh. - Đoán nghĩa qua ngữ pháp - Đoán nghĩa qua nội dung diễn ngôn: Luyện tập nghe hiểu, đoán nghĩa qua ngữ cảnh diễn ngôn - Đoán nghĩa qua ngữ điệu và trọng âm 5 * While-listening (Trong khi nghe): Học sinh nghe và chủ động sử dụng kiến thức của bản thân cùng với những thông tin nghe được để xử lý, giải quyết các yêu cầu của bài tập từ đó hoàn thiện bài tập. Trong giai đoạn này giáo viên có thể dừng lại ở những đoạn cần thiết, nhắc lại những phần khó hoặc phần quan trọng. * Post-listening (Sau khi nghe) Mục đích cần đạt được của giai đoạn này là tổng kết, và nhấn mạnh lại một lần nữa. Và kiểm tra lại xem độ hiểu bài của học sinh tới đâu. Tổng kết về cấu trúc ngữ pháp, từ mới, pháp âm và có thể liên kết với một số kỹ năng khác. 2.3. Định dạng bài tập nghe Khi dạy nghe đòi hỏi mỗi giáo viên phải định dạng được các dạng bài tập nghe, qua đó giúp học sinh nắm được các kỹ năng cơ bản để giải quyết các bài tập khi nghe. Các bài tập nghe thường được thiết kế theo các dạng sau: (1) Nghe, chọn bức tranh phù hợp với các đoạn hội thoại (Listen and choose the correct picture for each conversation) (2) Nghe lời chỉ dẫn để tìm được vị trí của nơi đến/ tòa nhà (Listen and choose the correct place/ building…) Nghe lời chỉ dẫn để tìm được vị trí của nơi đến/ tòa building…) Listen and answer the question. 6 (3) Vẽ tranh trong khi nghe (Draw a picture while listening) Học sinh nghe đoạn hội thoại miêu tả về vị trí của người vật sau đó vẽ minh họa lại bằng tranh. Listen to the tape and draw a picture, depending the information you hear. (4) Nghe và sắp xếp lại các bức tranh theo thứ tự thời gian (Listen and rearrange the pictures in the correct order of time) Now we are going to listen to Mr. Lam, a cyclo driver, talk about his morning activities. The pictures in the textbook on page 16 describe his activities. Listen to the tape, then number the pictures in their correct order. 7 (5) Nghe và nối các nội dung liên quan lại với nhau (Listen and match/ tick…) (6) Nghe và hoàn thành bảng (listen and complete the table/ chart..) Học sinh phải nghe và hoàn thành chỗ trống trong bảng bằng thông tin nghe được từ bài nghe ( điền thông tin về thời gian, về lịch làm việc…) (7) Nghe những từ quan trọng của đoạn hội thoại như số điện thoại, địa chỉ, các con số để điền vào chỗ trống. (Listen and complete each blank with suitable information) 8 (8) Nghe và trả lời câu hỏi (Theo các nội dung chính của bài nghe) (Listen and answer the questions) (9) Nghe và chọn đáp án đúng sai (True/ false) (10) Nghe và chọn chủ đề của đoạn tin tức hoặc đoạn hội thoại (Listen and choose the main theme for for each conversation) 9 You will hear 5 conversations. Listen and choose the main theme for each conversation by matching each conversation with a suitable picture.(0) has been done á an example. Conversation 0 (Food) ……………………… …………………………….. …………………………. ……………………. …………………………. (11) Nghe để tìm ra từ chìa khóa (keyword) để hiểu được toàn bộ đoạn hội thoại hoặc chủ đề bài nghe (Listen and find the keyword…) (12) Nghe và dự đoán tình huống, kết quả có thể xảy ra (Listen and predict…) 10 Listen to the conversation between Mary and Peter and guess what is going to happen. (The electrician may get an electric shock) (13) Nghe để giải quyết vấn đề đề bài đưa ra sau khi nghe (Listen to.. and do the task(s) that follow(s)) (14) Nghe và giải quyết các yêu cầu cụ thể (Listen and …) - Tìm hiểu các yếu tố của đoạn thoại như địa điểm, thời gian nơi xảy ra cuộc thoại. - Đoán tâm trạng của người nói thông qua giọng nói hoặc ngữ điệu. - Chọn xem trong số những đoạn đã cho sẵn đâu là mở bài, thân bài, kết luận… (15) Nghe, ghi lại nội dung để thực hiện một yêu cầu (Listen and take note in order to…) - Chỉnh sửa, tóm tắt và ghi chép (ghi lại nội dung của cuộc hẹn và các yêu cầu trong bài hội thoại) (16) Nghe, tổng hợp thông tin và quyết định ý kiến (Listen, summarize and decide…). Học sinh có thể đưa ra ý kiến của mình về vấn đề trong bài nghe và bảo vệ chính kiến của mình. 2.4. Cung cấp kiến thức cho học sinh trước khi nghe Xu hướng phát triển, hội nhập hiện nay đòi hỏi học sinh phải có kiến thức tư duy đa lĩnh vực, đa văn hóa,… vì chính những kiến thức này sẽ giúp các em thích nghi tốt trong các hoàn cảnh xã hội, trong quá trình cộng tác làm việc nhóm, phát triển kỹ năng cộng tác với các cá nhân khác để cùng nhau giải quyết các vấn đề cụ thể. Vì vậy đòi hỏi mỗi giáo viên cần chủ động trong việc cung cấp cho học sinh các bài thực hành nghe trên mọi phương diện, sử dụng nhiều tài liệu mang tính thực tế gắn liền với các lĩnh vự văn hóa - xã hội khác nhau. 2.5. Các giải pháp cụ thể trong quá trình dạy nghe 11 2.5.1 Xác định trình độ đối tượng học sinh từng khối lớp, từng lớp học cụ thể (Identify the level of the students) Để tiết dạy nghe đạt hiệu quả cao đòi hỏi người giáo viên phải xác định rõ đối tượng học sinh của từng tiết dạy. Có như vậy giáo viên mới lựa chọn được nguồn tài liệu cũng như thiết kế được dạng bài tập nghe phù hợp. Đây là một trong những yếu tố then chốt tạo nên sự thành công cho tiết dạy. Nếu giáo viên chỉ nhất nhất tuân theo nội dung sách giáo khoa hay một giáo trình nhất định, điều này sẽ dẫn tới sự khô khan, nhàm chán cho đối tượng học sinh khá giỏi trong khi lại tạo ra sự quá tải đối với học sinh trung bình hoặc yếu kém. 2.5.2. Xây dựng nội dung các bài nghe dựa theo chủ đề bài học, dựa theo tài liệu sách giáo khoa. (Set up the content of the listening lessons depending on the theme of the unit) Giáo viên có thể biên soạn, xây dựng nội dung tiết dạy dựa theo nội dung sách giáo khoa hoặc xây dựng bài giảng dựa theo chủ đề sách giáo khoa nhưng độc lập về mặt nội dung và dạng bài tập, tùy theo đối tượng học sinh. Điều này ban đầu có thể tạo ra sự e ngại, dè dặt không những ở giáo viên mà còn cả ở đối tượng học sinh. Học sinh có thể đặt câu hỏi: “Tại sao thầy (cô) không dạy theo sách giáo khoa? Lỡ mai thi vào nội dung sách giáo khoa thì sao?”…Tuy nhiên, mỗi giáo viên nên nhớ rằng mục đích của học ngôn ngữ là để giao tiếp chứ không phải để đi thi, để đạt điểm trên trung bình. Nếu giáo viên vượt qua được rào cản này thì hiệu quả của các tiết dạy nghe sẽ được nâng lên rõ rệt. 2.5.3. Tìm nguồn tài liệu tương ứng, phù hợp nội dung, yêu cầu, kịch bản cho tiết dạy (Find the suitable sources of material) Muốn tìm một tài liệu hay, phù hợp theo chủ đề bài học đôi khi không dễ dàng gì, rất mất thời gian và tốn công sức. Do vậy mỗi giáo viên phải biết sắp xếp thời gian, có kế hoạch tiếp cận khai thác các nguồn tài liệu hay, đáng tin cậy như ở trong thư viện, ở hiệu sách và đặc biệt trên Internet. 2.5.4. Xây dựng nội dung, kịch bản cho bài tiết dạy nghe (Build the content and scenario for the listening lesson) Mỗi giáo viên không chỉ được coi như một cuốn từ điển bách khoa mà còn là một diễn viên, một đạo diễn chuyên nghiệp. Vì vậy, để có một tiết dạy hay, đầy lý thú và bổ ích cho học sinh, mỗi giáo viên phải lên kế hoạch về mặt nội dung theo chủ đề. Tiếp đó giáo viên phải xây dựng kịch bản cụ thể cho tiết dạy. Nếu kịch bản không hay, nội dung nhàm chán, giáo viên có xuất sắc đến đâu đi chăng nữa thì kết quả mang lại cũng chỉ là sự thờ ơ lãnh đạm của khán giả (học sinh). 2.5.5. Xây dựng, thiết kế giáo án cho tiết dạy (Design the leson plan for the listening lesson) Khi đã có tài liệu, có kịch bản cho tiết dạy, giáo viên có thể tiến hành thiết kế giáo án chi tiết cho tiết dạy. Để đảm bảo về mặt thời gian, nội dung cho tiết dạy giáo viên phải tiến hành tạo file âm thanh, file phim ảnh, cắt dán file cho phù hợp với nội dung định dạng thiết kế trong bài dạy (sử dụng các phần mềm làm phim, đổi định dạng phim: video converter, video studio, phần mềm cắt file âm thanh (Mp3 cutter)...) Khi xây dựng giáo án, giáo viên phải dự tính được các vấn đề khó khăn, những vấn đề phát sinh trong quá trình giảng dạy (anticipate problems) để có thể chủ động xử lý các tình huống nảy sinh trong tiết học. 2.5.6. Chuẩn bị các thiết bị trợ giảng cho tiết dạy (Prepare teaching-aids for the lesson) Thực tế đây là một khâu không quan trọng nhưng nó góp phần rất quan trọng, tạo nên sự thành công cho tiết dạy. Chúng ta sẽ không thể thành công khi trong tiết dạy nghe thiếu thiết bị nghe 12 nhìn. Chính vì thế, trước mỗi tiết dạy giáo viên phải chuẩn bị chu đáo các thiết bị hỗ trợ giảng dạy như máy tính, bút chỉ laser, đài đĩa, phiếu học tập… (cassette, laptop, worksheets, laser pointer…) 2.5.7. Tiến hành dạy theo kế hoạch đã đề ra (Teaching the lesson as planned) Sau khi đã có giáo án, tài liệu, các thiết bị trợ giảng…, giáo viên phải tiến hành khâu quan trọng nhất là tiến hành giảng dạy. Tiết dạy phải đảm bảo yêu cầu các bước của một tiết dạy nghe với những phương pháp đặc trưng, những thủ thuật phù hợp với từng định dạng bài tập. 2.5.8. Đánh giá, rút kinh nghiệm, chỉnh sửa nội dung bài dạy cho phù hợp hơn; thiết kế lại bài dạy cho lớp học khác nếu cần thiết. (Evaluate and draw experience through each teaching lesson; adjust the content so that it is more suitable than the old one; redesign the listening lesson if necessary) Mặc dù đã dạy song tiết dạy, nhưng việc xem xét, nhìn nhận, đánh giá rút kinh nghiệm sau tiết dạy là một phần không thể thiếu trong quá trình dạy học, bởi nó giúp cho giáo viên có thể điều chỉnh và hoàn thiện bản thân về phương pháp, củng cố, bổ sung kiến thức về chuyên môn, điều chỉnh kịp thời cho những tiết dạy sau… 2.6. Một số bài dạy minh chứngcụ thể * Dựa theo nội dung sách giáo khoa: ENGLISH 10: Unit 1. A DAY IN THE LIFE OF... Lesson 3: C. Listening I. Aim Listening for details about a cyclo driver’s morning activities. II. Objectives By the end of the lesson, students will be able to - know what a cyclo driver does in the morning. - retell the story of the cyclo to the class. III. Language focus 1. Vocabulary: cyclo, pedal, purchase, occupation. 2. Grammar: Present simple tense. IV. Methods of teaching - Eliciting - Communicative approach - Vocabulary translation V. Anticipated problems Ss may have difficulty in retelling Mr. Lam’s story to the class. VI. Teaching- aids: Textbook, stereo, pictures, chart, laser pointer… VII. Procedure Stage/ Time Warm- up (5’) Teacher’s activities Students’ activities - Greeting & checking participants. - Leading Ss in a game * SHARK ATTACK - Have Ss guess the word: DRIVER - Greeting - Answer the teacher’s questions. . This word consists of 6 letters. . It tells you about a job. - Take part in the game 13 . Each time Ss can guess one letter. Each time Ss can guess only one letter. If it is correct, the student can stand in his own position. If it is wrong, he has to go down one step. In 3 stepss, if they can’t find the word, they loose the game. - Listen to the teacher to understand the rules of the game. - Find the word by guessing letters one by one. Prelistening (5’) - Lead Ss in the news lesson. * Before you listen - Have Ss work in pairs, asking and answering the questions given. - Listen to the teacher. . What can you see in the picture? . Have you ever traveled by cyclo? . When was it? . Is it interesting to travel by cyclo? . Which do you prefer, going by bicycle or by cyclo? Give reason(s)? * Pre-teach vocabulary . district (n): giving examples: Nghia Hung district, Thanh Xuan district - Work in pairs, asking and answering the questions given. 14 Whilelistening (22’) . pedal (n, v): explanation . purchase (n): a thing a person buys. - Ask Ss to listen and repeat all the words given. - Pay Ss attention to these words because they will appear in the listening text. * While you listen Task 1. Now we are going to listen to Mr. Lam, a cyclo driver, talk about his morning activities. The pictures in the textbook on page 16 describe his activities. Listen to the tape, then number the pictures in their correct order. - Have Ss listen to the tape. - Ask Ss share their answers with their friends. - Call on some Ss to give their answers. - Give feedback& comments. Answer key: 1-e; 2-f; 3-a; 4-c; 5-b; 6-d Task 2. True/ false - Let Ss read the Statements carefully. - Play the tape again and ask Ss to listen and decide whether statements are true or false. 1. Mr. Lam lives in District 1 2. Mr. Lam usually gets up early 3. After Mr. Lam gets up, he rides his cyclo from District 5 to District 1. 4. Mr. Lam first passengers are two pupils. 5. Mr. Lam has lunch at home with his family. 6. After lunch Mr. Lam immediately goes back to work. Answer key: 1. F 2. T 3. F After Mr. Lam gets up, he rides his cyclo from District 5 to District 1. 4. F Mr. Lam first passenger is an old man. - Listen to the teacher. - Listen and repeat. - Copy. - Listen and repeat. - Listen to the teacher. - Listen to the teacher. - Look at the picture and talk about them. - Listen to the tape and number the pictures. - Share their answers with their friends. - Present their answers and give reasons. - Copy the correct answers. - Read the statements carefully. - Listen and check. - Compare their answers with their friends. - Present their answers and explain them. - Take note if necessary. 15 5. F Mr. Lam has lunch at a food Stall near Ben Thanh Market. 6. F After lunch he takes a short rest. Post* With good Ss: teacher may ask them to listening repeat the whole sentences. (10 mins) * After you listen - Have Ss work in pairs to ask and answer about Mr. Lam’s activities, using the cues given. - Have some Ss retell Mr. Lam’s story to the class. Consolidatio - Give marks& comments. n - Give comment about the lesson & about the (1’) participants. . Ask Ss to write a passage about Mr. Lam’s Homework activities & prepare for the next lesson (Unit (2’) 1. Lesson 4: D. Writing) - Work in pairs, asking and answering about Mr. Lam’s activities. - Retell the story silently. - Retell Mr. Lam’s story to the class. - Listen to the teacher. - Write down in their note books FEEDBACK ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………. Theo phương pháp dạy học truyền thống, giáo viên chỉ giải thích yêu cầu của bài nghe, cung cấp một số từ vựng cần thiết, sau đó tiến hành cho học sinh nghe. Học sinh rất thụ động trong khi nghe, đôi khi không biết mình sẽ sử dụng những thông tin mà thầy cô cung cấp để làm gì. Vì vậy học sinh thường cảm thấy buồn chán mỗi khi đến giờ nghe. Tuy nhiên khi giáo viên áp dụng một số thủ thuật mới vào tiết dạy nghe, học sinh sẽ hứng khởi hơn, kích thích được trí tưởng tượng của các em về nội dung mà chúng sắp nghe. Học sinh luôn muốn biết mình sẽ nghe gì trong bài học sắp tới, đối tượng trong bài nghe là ai, đến từ đâu… bởi các em đã có cơ hội đoán biết, thảo luận, tìm hiểu về nội dung bài nghe trước khi nghe. Hơn nữa học sinh có thể chuyển hoạt động nghe thành hoạt động nói hay viết sau khi nghe bởi các em đã được tiếp cận vấn đề trước khi nghe, giải quyết vấn đề trong khi nghe. Ví dụ trước khi cho học sinh nghe để sắp xếp các bức tranh theo trật tự đúng theo nội dung bài nghe, giáo viên cho học sinh tìm hiểu, hỏi và trả lời về các hoạt động đang diễn ra trong tranh, từ đó có thể đưa ra những phán đoán mang tính logic. 16 VD: Picture a: A: What is he doing? B: He is taking a woman to somewhere. Picture b: A: What is he doing? B: He is having breakfast/ lunch… Picture c: A: What is he doing? B: He is taking two students (a girl and a boy) to school/ home. Picture d: A: What is he doing? B: He is having a rest. Picture e: A: What does he do? B: He gets up. Picture f: A: What is he doing? B: He is taking a man to somewhere. ð Prediction: Order: 1 – c 2 - … Nếu giáo viên không thiết kế, tổ chức các hoạt động dạy học phù hợp thì học sinh sẽ gặp khó khăn trong khi nghe, đặc biệt là đối tượng học sinh yếu kém sẽ không thể nghe được. Các em thường sợ sệt khi bị giáo viên gọi trình bày kết quả nghe trước lớp dẫn tới bầu không khí lớp học trầm lắng với những ánh mắt nhìn thầy cô đày vẻ sợ sệt, hay kết quả chỉ là sự cúi đầu. Sau khi áp dụng những thủ thuật này vào trong việc giảng dạy kết quả cho thấy có sự khác biệt rõ rệt. Có đến 90% số học sinh muốn được trình bày kết quả sau khi nghe, giờ học trở lên sôi nổi hơn và kết quả nghe của các em cao hơn nhiều so với những tiết học chưa có sự áp dụng ngững phương pháp, những thủ thuật mới này. Điều đáng nói hơn là các em học sinh khá không những tìm được ý chính mà các em còn tóm tắt được nội dung bài nghe khá tốt. Hoạt động sau khi nghe cũng là một hoạt động quan trọng vì nó giúp học sinh có thể phát triển đồng thời các kỹ năng ngôn ngữ khác: nói, viết. Ví dụ trong chương trình tiếng Anh lớp 12, bài 12 (Unit 12. WATER SPORTS), học sinh phải nghe một người phụ nữ nói về môn thể thao Bơi nghệ thuật và hoàn thành các bài tập, sau đó tóm tắt lại nội dung bài nghe dựa vào những gợi ý đã cho. ENGLISH 12: Unit 12: WATER SPORTS Lesson 3: C. Listening I. Objectives: 1. Educational aim: By the end of this lesson, students will understand synchronized Swimming 2. Knowledge: 17 - General knowledge: Students learn more about synchronized swimming - New words: Words related to synchronized swimming 3. Skills: - Listening and choosing multiple-choice questions - Listening and understanding comprehension questions II. Methods of teaching: Integrated, mainly communicative, eliciting III. Anticipated problems: Ss may have difficulty in summarizing the content of the listening asage IV. Teaching aids: Student’s book, Cassette, CD, charts… V. Procedure 18 Stages/ Time Warm-up (3’) Prelistening (8’) Teacher’s activities - Greeting - Checking participants. - Lead Ss in the topic of the lesson Before you listen - Ask students to close the books - Ask some questions: Students’ activities - Greeting - Answer teacher’s questions. - Close the books - Listen to the teacher - Answer freely - It is like ballet. It is the combination of diving and gymnastics. - Read in chorus then individually 1. Where are they playing? 2. What are the special features of this sport? 3. Is it a popular sport? - Let students read some new words first in chorus then read individually - Call on some students to read new words - Correct Ss’pronunciation Whilelistening (20’) While you listen Task 1. Listen to a woman talking about synchronized swimming and circle the most appropriate option (A, B or C) to complete each of the following sentences. - Ask students to read 5 multiplechoice questions in the books first and underline key words - Plays the tape 2 times and lets students to do the task - Checks the answers and asks students to give evidences - Gives feedback Task 2. Listen angain and answer the questions. - Ask students to read questions to understand the content - Ask students to listen to the tape once again to answer the questions - Have Ss work in groups of four or - Read questions - Listen to the tape carefully and then do the task - Give answers: 1-B- 2-C- 3-A- 4-B5-A - Read the questions first - Listen to the tape and write down the information as quickly as possible. - Discuss in groups to answer the 19 questions. FEEDBACK ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… Sau khi nghe, nếu giáo viên chỉ để học sinh nói một cách đơn điệu dựa vào những gợi ý trong sách giáo khoa thì học sinh khó có thể nói hay, nói trôi chảy, đặc biệt là những học sinh trung bình và những học sinh yếu kém, dẫn tới hiện tượng các em tự tách mình ra khỏi hoạt động nhóm hoặc có tham gia chỉ là hình thức chiếu lệ. Vấn đề đặt ra ở đây là làm thế nào để học sinh có thể thực hiện tốt yêu cầu mà bài tập đề ra? Giáo viên chỉ cần một thủ thuật nhỏ mang tính gợi mở (eliciting) kết hợp phương pháp lấy ý kiến của học sinh (brainstorming) giúp học sinh có thể nói ra được các cụm động từ gắn liền với các mốc thời gian đã cho: 1923/ Katherine Curtis/ found a water ballet club 1907/ Annette Kellerman/ first perform in a glass tank Synchronized swimming 1946/ first formal national championships/ conduct 1984/ synchronized swimming/ become an Olympic event Học sinh có thể dựa vào sơ đồ để hoàn thành nhiệm mà bài học đặ ra. Tiết dạy do giáo viên tự thiết kế dựa theo chủ đề bài học: ENGLISH 12: Theme: ENVIRONMENT Unit 10. NATURE IN DANGER Lesson 3: C. Listening I. Aim Listen for details about Nature in danger in a sppeech II. Objectives By the end of the lesson, students will be able to - Listen and choose the theme for the speech - Listen for some specific information III. Language focus - Vocabulary: fight, generation, - Grammar: Present tenses. IV. Methods of teaching - Eliciting - Communicative approach 20