Tài liệu Skkn một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường thpt nguyễn hữu cảnh.

BM 01-Bia SKKN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI TRƯỜNG THPT NGUYỄN HỮU CẢNH Mã số: ................................ (Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi) SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Người thực hiện: NGUYỄN THỊ MINH HUỆ Lĩnh vực nghiên cứu: - Quản lý giáo dục  - Phương pháp dạy học bộ môn: .............................  (Ghi rõ tên bộ môn) - Lĩnh vực khác: .......................................................  (Ghi rõ tên lĩnh vực) Có đính kèm: Các sản phẩm không thề hiện trong bản in SKKN  Mô hình  Phần mềm  Phim ảnh  Hiện vật khác Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. 2 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. BM02-LLKHSKKN SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: NGUYỄN THỊ MINH HUỆ 2. Ngày tháng năm sinh: 10- 01- 1965 3. Nam, nữ: Nữ 4. Địa chỉ: 803, khu 5, ấp 2, xã An Hòa, thành phố Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai. 5. Điện thoại: 061.3834289 (CQ)/ 6. Fax: (NR); ĐTDĐ: 0938.890590 E-mail: [email protected] 7. Chức vụ: Phó Hiệu trưởng 8. Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân - Năm nhận bằng: 1987 - Chuyên ngành đào tạo: Sư phạm Văn- Giáo dục Chính trị III.KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Quản lý trường học. Số năm có kinh nghiệm: 14 - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: o Một số phương pháp giảng dạy kiểu bài khái quát về tác gia văn học trong trường THPT (Cùng tham gia với Nguyễn thị Ngọc Hân) o Để dạy tốt tiết thực hành giáo dục công dân lớp 12: Ngoại khóa về các chính sách xã hội ở địa phương Đồng Nai. o Mô tô số biê nô pháp để nâng cao chất lượng học tâ pô bô ô môn văn cho học sinh lớp 12 o Công tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung Học Phổ Thông. o Một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai 3 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC HỌC SINH CHƯA NGOAN Ở TRƯỜNG THPT NGUYỄN HỮU CẢNH, BIÊN HÒA, ĐỒNG NAI. I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hiện nay, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, đầu tư phát triển sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo. Các lực lượng xã hội đã góp phần cùng nhà trường giáo dục đạo đức học sinh nói chung và giáo dục lại học sinh cá biệt nói riêng. Một trong những vấn đề cơ bản mà nhà trường đang lo giải quyết là việc nâng cao chất lượng toàn diện của học sinh. Nhằm đạt yêu cầu đó, việc đưa học sinh vào nề nếp là một vấn đề cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giáo dục học sinh. Đối với học sinh nói chung, nề nếp là một vấn đề hết sức quan trọng. Là một cán bộ quản lý, được phân công nhiệm vụ phụ trách quản lý nề nếp, trật tự kỷ luật học sinh của trường, bản thân nhận thức rõ nhiệm vụ được giao trong mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh hiện nay. Việc quản lý nề nếp trật tự kỷ luật, giáo dục đạo đức học sinh nhằm đảm bảo hoạt động giảng dạy đạt hiệu quả tốt nhất, vì không thể truyền đạt kiến thức cho học sinh tốt nếu không quản lý được nề nếp học tập, nề nếp trật tự kỷ luật. Xuất phát từ tình trạng đó, tôi chọn đề tài: Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai để trình bày những sáng kiến, kinh nghiệm của mình, đồng thời qua đây tôi tìm hiểu ở đồng nghiệp những phương pháp, kinh nghiệm trong việc rèn luyện nề nếp học sinh. 1. Thuận lợi - Nhà trường có truyền thống nhiều năm liền đạt danh hiệu đơn vị tiên tiến, xuất sắc. - Công tác giáo dục đạo đức học sinh được BGH quan tâm và đặt lên hàng đầu - Nhà trường đã xây dựng và duy trì được nền nếp tất cả các mặt từ nhiều năm. 4 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. - Học sinh được tuyển chọn chủ yếu là con em bộ đội, nông dân nên có bản chất hiền lành chất phác và có ý thức tự rèn luyện phấn đấu trở thành học sinh ngoan, giỏi. - Trường tiếp tục nhận được sự lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi của Đảng bộ, chính quyền địa phương đặc biệt của sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh. - Luôn được phụ huynh học sinh quan tâm theo dõi phối kết hợp với nhà trường trong việc giáo dục đạo đức con em mình. - Trường có đội ngũ giáo viên giỏi, phẩm chất đạo đức tốt, tận tụy với công việc. - Đội ngũ cán bộ đoàn là lực lượng chủ đạo trong việc giáo dục đạo đức học sinh là những người có lòng nhiệt tình cao, trẻ năng động. - Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm nhiệt tình hết lòng vì mái trường và vì học sinh thân yêu nên rất quan tâm tới vấn đề giáo dục đạo đức cho các em. 2. Khó khăn - Một số học sinh là con em nông dân nên trình độ nhận thức về mọi mặt còn thấp. Một số học sinh có hoàn cảnh đặc biệt, gia đình không hạnh phúc, bố mẹ ly hôn, vì vậy các em chán nản dẫn đến việc bê trễ trong học tập cũng như rèn luyện, thậm chí tâm lý không ổn định. - Trường ở khu vực ngã ba Vũng Tàu, học sinh cấp II từ các địa phương khác nhau nhập học cấp III, nên khác nhau về nề nếp sống, nề nếp sinh hoạt dẫn đến khó hòa đồng với nhau ngay được. - Cán bộ lớp hay ngại va chạm nên kết quả giáo thực hiện việc giáo dục đạo đức cho các đoàn viên thanh niên trong các chi đoàn vẫn chưa đạt được kết quả cao. - Tệ nạn xã hội gia tăng nhanh chóng với đủ các loại hình hấp dẫn như điện tử, cờ bạc, ma túy, mại dâm…..tác động thường xuyên liên tục đến học sinh. - Cơ chế thị trường ảnh hưởng đến các hoạt động của nhà trường, vì vậy nếu không định hướng tốt sẽ xói mòn những giá trị đạo đức được xây dựng từ 5 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. trước, nảy sinh một số mâu thuẫn thậm chí trái ngược với bài giảng của giáo viên nhà trường. - Có những học sinh ngại tham gia vào các hoạt động tập thể hay hoạt động chiếu lệ chỉ chăm chú vào học các môn văn hóa không muốn tham gia các hoạt động khác vì cho rất mất thời gian. Nhiều học sinh nhận thức về việc học tập chưa đúng đắn, còn trốn học, nghỉ học không phép. - Kinh phí cho hoạt động ngoại khóa rất ít, thời gian bố trí cho các hoạt động ngoại khóa và học văn hóa còn chồng chéo nên rất khó khăn cho việc thực hiện tốt các hoạt động ngoài giờ. - Trường đang trong quá trình xây dựng thêm phòng học và các phòng chức năng nên hạn chế về cơ sở vật chất thiết bị phục vụ cho dạy học nói chung và hoạt động giáo dục đạo đức nói riêng. Ví dụ: không có phòng thi đấu bóng bàn, cầu lông, bể bơi…… - Hệ thống giáo viên chủ nhiệm thường xuyên thay đổi theo từng năm nên rất khó nắm vững tâm lý và tính cách của các em. Một số giáo viên chưa thực sự tận tâm với công tác giáo dục đạo đức học sinh. Từ những thuận lợi và khó khăn cơ bản trên, được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu, các cấp lãnh đạo và Ban Đại diện Hội Cha Mẹ học sinh, trường đã xây dựng được một môi trường nề nếp về học tập và trật tự kỷ luật, xây dựng tác phong, chuẩn mực đạo đức học sinh theo quy định của Điều lệ trường THPT và nội quy của trường đề ra. Tuy nhiên, vẫn có hiện tượng vi phạm nội quy nhà trường: lười biếng, trốn học, vi phạm quy chế thi, vô lễ với thầy cô và đánh nhau ở một số ít học sinh cá biệt. Vì vậy, bên cạnh việc xây dựng nề nếp, trật tự, kỷ luật cho học sinh thì Đoàn trường, Ban quản sinh, GVCN phải quan tâm tìm hiểu nguyên nhân và hoàn cảnh gia đình những học sinh hay vi phạm, đưa ra những giải pháp cụ thể để giáo dục lại các em học sinh cá biệt là điều cần thiết nhằm đạt mục tiêu giáo dục toàn diện. Và qua nhiệm vụ này, chúng ta mới có thể xây dựng môi trường sư phạm tích cực – học sinh thân thiện. 6 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. II. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1. Cơ sở lý luận Thanh thiếu niên là tương lai của mỗi dân tộc, mỗi quốc gia và toàn thế giới. “Trẻ em hôm nay là thế giơí ngày mai”. Trẻ em phải được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục toàn diện để trở thành người chủ tương lai của đất nước, điều nầy đã được thể hiện rõ trong “Công ước quốc tế về quyền trẻ em” và “Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em” của Việt Nam. Trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội là tạo ra môi trường sống an toàn về vật chất, lành mạnh, phong phú về tinh thần, thuận lợi cho sự phát triển nhân cách của các em học sinh đang tuổi mới lớn. Ở nước ta, từ ngày chuyển sang nền kinh tế thị trường, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao, nhưng bên cạnh đó những tiêu cực của cơ chế thị trường đã tác động đến một bộ phận thanh niên, học sinh. Do rất nhiều nguyên nhân khác nhau từ phía nhà trường, gia đình và ngoài xã hội đã dẫn đến một bộ phận thanh thiếu niên học sinh chưa ngoan, cá biệt, khó giáo dục, vi phạm chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực pháp luật do xã hội quy định như: lối sống thực dụng, thiếu ước mơ và hoài bão, không có lý tưởng rõ ràng. Vấn đề gây nhiều nỗi lo cho nhà trường, cho các bậc phụ huynh và cho xã hội là đạo đức nhân cách và lối sống của nhiều thanh thiếu niên xuống cấp nghiêm trọng. Bên cạnh đó, những tệ nạn xã hội và ma túy đã và đang xâm nhập học đường và có xu hướng gia tăng. Tệ nạn sử dụng ma túy trong học sinh đã làm hủy hoại thể lực, trí tuệ, đạo đức của thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước. Sự du nhập văn hóa phẩm đồi trụy, phim ảnh, các trang web “ đen”… làm ảnh hưởng đến những quan điểm về tình bạn, tình yêu, tình dục và cách nghĩ trong lứa tuổi học sinh… mà nhất là các em chưa được trang bị và thiếu kiến thức về những vấn đề này. Đặc biệt vấn nạn bạo lực học đường đã trở thành một hiện tượng nguy hiểm. Những vụ học sinh đánh nhau và tính chất vụ việc ngày càng nặng tính "côn đồ" đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý và sức khoẻ, thậm chí cả tính mạng của 7 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. học sinh. Vấn nạn bạo lực học đường do ảnh hưởng của nhiều yếu tố như: ảnh hưởng của môi trường xã hội, do các bậc cha mẹ thiếu sự quan tâm nhưng quan trọng nhất có lẽ do việc giáo dục đạo đức cho học sinh, thanh niên hiện nay chưa đi đúng hướng, chưa phát huy hết tác dụng của nó. Hiện hiện tượng sa sút về mặt đạo đức của học sinh phổ thông đang được báo động trên các phương tiện thông tin đại chúng, nó diễn ra trên toàn quốc ở lứa tuổi thanh thiếu niên, lứa học sinh phổ thông ( 15- 17 tuổi ). Hiện tượng học sinh lười biếng, trốn học, vô lễ với cha mẹ, thầy cô; không có động cơ học tập; nhiều hiện tượng đánh nhau vì những lý do đơn giản và vô lý nhất. Các trường hợp học sinh cá biệt đều hay rơi vào các em có hoàn cảnh gia đình không thuận lợi để quan tâm, chăm lo cho các em học tập và hoàn thiện tốt nhân cách của mình. Những gia đình không hòa thuận, ly hôn, hoàn cảnh gia đình nghèo khó, cha mẹ bận mưu sinh không có thời gian quan tâm đến con cái và việc học hành, các em có hoàn cảnh mồ côi cha ( mẹ ) hoặc cả cha lẫn mẹ, được ông bà hay cô dì chú bác nuôi dạy. Các em lười học dẫn đến mất căn bản về trình độ văn hóa, từ đó sợ đến lớp, tụ tập rủ nhau trốn học lang thang trong giờ học, vào các tiệm internet để lên mạng vào các trang web đen hoặc chat ( đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến đánh nhau ). Ảnh hưởng từ phim ảnh sách báo không lành mạnh, những hành vi bạo lực và ảnh hưởng từ những thực tế xảy ra trong xã hội: những tệ nạn, cũng tác động đến tâm lý lứa tuổi của các em. Một số phụ huynh chưa thật sự quan tâm sâu sát đến việc giáo dục đạo đức và quản lý giờ giấc học hành sinh hoạt của học sinh, giao phó việc dạy dỗ con em cho nhà trường, chưa nhiệt tình hợp tác với nhà trường trong việc giáo dục con em. Một số phụ huynh do buông lỏng quản lý con em trong giai đoạn học trung học cơ sở, để các em quá tự do trong việc giao du với những bạn bè ngoài xã hội, dần dần đã bị nhiễm những thói xấu của những đối tượng này, đến khi phát hiện ra thì bất lực trong việc giáo dục quản lý con em, chỉ trông nhờ vào sự gíao dục của nhà trường. 8 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. Một số phụ huynh chưa nêu gương tốt cho con em trong giao tiếp, hành xử, nếp sống sinh hoạt…. Giữa nhà trường và gia đình đôi khi chưa thống nhất trong mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục học sinh. 2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài Giáo dục học sinh chưa ngoan, chậm tiến là quá trình giáo dục lại nhằm làm thay đổi, làm từ bỏ những cái cũ kỹ, sai lầm trong nhân cách của học sinh so với những yêu cầu phát triển mới, phù hợp với các chuẩn mực xã hội. Như vậy, việc giáo dục lại bao gồm cả việc giáo dục học sinh lưu ban, học sinh vô kỷ luật, gắn liền nhiều hơn với những học sinh có biểu hiện của tính chất khó dạy, những trẻ có nhiều thiếu sót, sai lầm đã trở thành nét nhân cách, cần sửa chữa, gọi chung là trẻ khó dạy. Những học sinh chưa ngoan ( học sinh cá biệt) có thể biểu hiện ở các dạng cụ thể, là:  Học sinh có những hành vi chống đối vô lễ với giáo viên.  Học sinh có xu hướng giải quyết xung đột với bạn bè bằng vũ lực.  Học sinh có những hành động kỳ quặc, khiến cho lớp học luôn trong trạng thái bất ổn.  Học sinh có thái độ xem thường bạn bè, Thầy Cô...  Học sinh thường xuyên ăn nói thô tục, hay la hét ...  Học sinh thường xuyên không tham gia các hoạt động học tập của lớp.  Học sinh lười biếng học tập, không chuyên cần, nghỉ học tùy tiện. Học sinh cá biệt, yếu kém, chưa ngoan có đặc điểm chung là những học sinh có sự thất thường về tính cách, không có động cơ học tập, tâm lý không ổn định. Theo quy chế đánh giá xếp loại học sinh THCS và học sinh THPT ban hành kèm theo quyết định số 40/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 10 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo thì xếp loại yếu về hạnh kiểm là những học 9 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. sinh không đạt tới mức trung bình theo tiêu chuẩn, có những biểu hiện yếu, kém, chậm tiến bộ… những biểu hiện của loại học sinh yếu về hạnh kiểm là : - Chuyên cần kém, trễ và nghỉ học bất thường. - Tác phong học sinh không nghiêm túc, thường không chấp hành các quy định về trang phục. - Sai phạm với tính chất nghiêm trọng hoặc lặp đi lặp lại nhiều lần việc thực hiện nội quy nhà trường, các nhiệm vụ học tập. - Vô lễ, xúc phạm danh dự nhân phẩm, xâm hại thân thể của giáo viên, nhân viên nhà trường. - Gian lận trong học tập, kiểm tra, thi cử. - Xúc phạm danh dự, nhân phẩm của bạn bè hoặc người khác, đánh nhau gây rối trật tự trị an trong nhà trường hoặc ngoài xã hội. - Đánh bạc, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng ma túy, vũ khí, chất nỗ, chất độc hại, lưu hành văn hóa phẩm đồi bại, đồi trụy hoặc tham gia tệ nạn xã hội. Qua nhiều năm giảng dạy và phụ trách công tác quản lý nề nếp trật tự kỷ luật học sinh, nắm bắt hoàn cảnh cụ thể của học sinh và rút kinh nghiệm qua các trường hợp xử lý học sinh vi phạm nội quy, nề nếp trật tự kỷ luật của bản thân và của các đồng nghiệp, tôi rút ra được một số kinh nghiệm, giải pháp để áp dụng vào công tác của mình. a - Về phía nhà trường: Tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức tuân thủ pháp luật cho các em, coi trọng việc giáo dục những giá trị đúng đắn, các hành vi xã hội tích cực, giáo dục kỹ năng sống để trang bị cho học sinh khả năng thích ứng với môi trường và xử lý tình huống đúng đắn nhất trước những hiện tượng phức tạp xảy ra trong xã hội. Thực hiện công tác thi đua hàng tuần trong học sinh nhằm tạo không khí thi đua học tập sôi nổi gữa các lớp và thi đua đối với từng học sinh. Hoạt động thi đua được phổ biến công khai trước cờ, từ đó giảm bớt các vi phạm của học sinh về kỷ luật, nội quy nhà trường. 10 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. Những trường hợp học sinh vi phạm nội quy có hệ thống, hoặc vi phạm kỷ luật nghiêm trọng như vô lễ, đánh nhau…, cần được kiểm điểm tại lớp và đưa ra Hội đồng kỷ luật xử lý. Thành phần của Hội đồng kỷ luật gồm đại diện BGH, Đoàn thanh niên, Ban ĐDCMHS, GVCN, cán bộ lớp, ban quản sinh, PHHS và học sinh vi phạm. Thông qua cuộc họp Hội đồng kỷ luật, sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và các tổ chức đoàn thể trong việc giáo dục đạo đức học sinh chưa ngoan càng chặt chẽ hơn. Quyết định của Hội đồng kỷ luật không những có tác dụng xử lý đối với học sinh vi phạm kỷ luật mà còn có tác dụng răn đe đối với những học sinh khác. Quan tâm đến công tác giáo dục lại đối với học sinh cá biệt. Chú trọng và nâng cao hơn nữa công tác giáo dục học sinh cá biệt, xem đây là một hoạt động vô cùng quan trọng trong công tác giáo dục đạo đức của nhà trường. Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt trong nhà trường phải được thực hiện một cách chuyên biệt. Giáo dục lại về nhận thức, tình cảm và hành vi của học sinh đối với các chuẩn mực xã hội quy định, thể hiện cụ thể qua các nội dung giáo dục đạo đức, thẩm mỹ, thể chất, lao động cụ thể ở nhà trường phổ thông. Phê phán có phân tích các biểu hiện sai lệch trong nhận thức, tình cảm, hành vi của học sinh. bồi dưỡng ý thức tự giáo dục rèn luyện. Cụ thể, những học sinh phải ra Hội đồng kỷ luật, ngoài việc rèn luyện hạnh kiểm trong năm học, các em phải rèn luyện trong hè. Trong kế hoạch hoạt động hè, nhà trường xây dựng kế hoạch dạy phụ đạo cho học sinh yếu, kém về học lực và học sinh yếu về hạnh kiểm phải rèn luyện trong hè. Đội ngũ những nhà quản lý giáo dục, giáo viên, giáo viên chủ nhiệm phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc tầm quan trọng của hoạt động giáo dục cá biệt cũng như tính chất phức tạp, khó khăn lâu dài của hoạt động này, từ đó có đủ phẩm chất và năng lực sư phạm để thực hiện hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh chưa ngoan. Tổ chức các hoạt động vui chơi lành mạnh, khơi dậy các mặt tích cực trong hoạt động của học sinh chưa ngoan. Tổ chức lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp nhằm xây dựng môi trường 11 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. thân thiện, tích cực. Qua công tác lao động, học sinh thêm yêu quí ngôi trường, có trách nhiệm hơn với ngôi trường mình đang học tập và rèn luyện. Tổ chức những hoạt động ngoại khóa có nội dung giáo dục, khơi dậy lòng yêu thương con người tính nhân văn, lòng yêu thương nhân loại cụ thể như: tổ chức cho học sinh thăm những trại trẻ mồ côi, khuyết tật; người già neo đơn, gia đình những học sinh có hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn vươn lên, cố gắng vượt khó trong học tập, thăm và tặng quà cho cô giáo có hoàn cảnh khó khăn. Quyên góp và tặng quà cứu trợ thiên tai trong những đợt vận động cho đồng bào bị thiên tai, lũ lụt.. . Qua những chuyến đi thực tế, trực tiếp tận mắt chứng kiến những mảnh đời bất hạnh, những hoàn cảnh khó khăn, các em có những chuyển biến tích cực trong suy nghĩ, trong nhận thức, từ đó các em có động cơ học tập, giao tiếp ứng xử và hành động đúng đắn hơn. Tổ chức các buổi sinh hoạt truyền thống giáo dục đạo đức tư tưởng trong nhà trường, ôn lại lịch sử truyền thống cách mạng, những anh hùng trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ; tổ chức giao lưu với những anh chị cựu học sinh thành đạt ở các khóa trước…. là tấm gương để các em phấn đấu, đặt mục tiêu phấn đấu cho bản thân. Phát động cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương Đạo đức Hồ Chí Minh sâu rộng đến học sinh, hội thi kể chuyện Bác Hồ và kể chuyện tấm gương điển hình làm theo gương Bác, được tổ chức hàng tuần dưới sân cờ. Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề giáo dục đạo đức, pháp luật, luật giao thông đường bộ cho các em qua các hình thức: Tổ chức các hoạt động tuyên truyền việc chấp hành luật giao thông đường bộ, không sử dụng xe gắn máy khi chưa có giấy phép lái xe và các hình thức xử lý nếu vi phạm. 12 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. Tuyên truyền an toàn giao thông trước cờ bằng hình thức sân khấu hóa. b - Về phía Giáo viên chủ nhiệm ( GVCN). GVCN triển khai cụ thể đến từng học sinh Điều lệ trường Trung học, nội quy của nhà trường, bản cam kết hợp đồng trách nhiệm giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục học sinh. Cụ thể cam kết về việc giáo dục học sinh không vi phạm an toàn giao thông, không vi phạm ma túy và các tệ nạn xã hội; không vi phạm nội quy nhà trường. Sâu sát với học sinh, nắm bắt kịp thời những diễn biến tâm lý và mâu thuẫn trong học sinh ( nếu có) để kịp thời giải quyết, ngăn chặn các vụ việc dẫn đến xích mích, đánh nhau. Để nắm bắt được thông tin tình hình cụ thể nhanh nhất, mỗi GVCN phải xây dựng được bộ máy ban cán sự lớp hoạt động có hiệu quả. Hàng tuần, hàng ngày GVCN có gặp gỡ, trao đổi với ban cán sự lớp để nắm thông tin, làm công tác cố vấn, tháo gỡ những vướng mắc cho cán bộ lớp. GVCN cũng thường xuyên nhắc nhở, yêu cầu mỗi thành viên trong ban cán sự lớp phải thực sự gương mẫu trong mọi hoạt động, ngoài việc thực hiện tốt nhiệm vụ của một người học sinh, cán bộ lớp phải xung phong, đứng mũi chịu sào trong các hoạt động chung của lớp, của trường và Đoàn thanh niên. Một tập thể có ý thức tự quản tốt hay không trước tiên phụ thuộc vào ý thức của các thành viên trong lớp và sự hoạt động tích cực của ban cán sự lớp. Trong xử phạt phải công bằng không có sự thiên vị cho bên nào để tạo sự tin tưởng của các em vào thầy cô và nhà trường. 13 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. Công việc đầu tiên ở mỗi năm học là GVCN phải hướng dẫn học sinh công tác tổ chức lớp, hoàn thiện cơ cấu tổ chức từ lớp trưởng, lớp phó đến các tổ trưởng, các cán sự bộ môn. Khi tổ chức bộ máy đã hoàn thành, GVCN giúp các em lập kế hoạch hoạt động của lớp, đề ra các chỉ tiêu, nhiệm vụ phấn đấu, các tiêu chuẩn thi đua, xây dựng các biểu mẫu, sổ sách theo dõi các hoạt động của lớp, hướng dẫn tổ chức các đại hội, các cuộc họp, các buổi sinh hoạt tập thể, lập báo cáo, theo dõi nề nếp trật tự lớp, phương cách tổ chức các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi lao động, vui chơi giải trí, tham gia thể dục thể thao, văn nghệ của trường… Giáo viên chủ nhiệm phải phối hợp với Đoàn TN giúp các em thảo luận về nội quy trường lớp đầu năm và bồi dưỡng các em phương pháp tự đánh giá, nhận xét, phê bình, tuyên dương những hoạt động của lớp. Trên cơ sở đó, tập thể lớp tự suy nghĩ, rút ra những bài học kinh nghiệm, mặt mạnh, mặt yếu của lóp để phấn đấu. Trong quá trình hoạt động tự quản, thầy cô giáo không được làm thay mà phải đóng vai trò tư vấn, hướng dẫn, tổ chức, gợi mở… cho các em thực hiện. Qua đó, từng bước hình thành ở các em thói quen chủ động, tích cực, độc lập tự quản và độc lập giải quyết các vấn đề, các phong trào của lớp. Hàng ngày, cán bộ lớp và tổ trưởng nhắc nhở, có sổ ghi chép việc theo dõi các thành viên trong tổ, trong lớp (coi trọng lấy nhắc nhở làm chính để ngăn ngừa vi phạm nội qui). Vào tiết sinh hoạt lớp cuối tuần, GVCN giao quyền cho tổ trưởng và ban cán sự lớp tiến hành nhận xét, tuyên dương kịp thời, phê bình đối với các thành viên trong tổ, trong lớp một cách công khai. Trên cơ sở việc theo dõi thực hiện nội qui, đến tiết sinh hoạt cuối tháng, tổ trưởng và ban cán sự lớp tiến hành bình bầu hạnh kiểm, thi đua của từng bạn trong lớp. Lớp sẽ có phần thưởng để động viên đối với những học sinh có thành tích cao. Trên cơ sở nắm bắt kế hoạch hành động của Đoàn trường hàng tuần/ tháng, ban cán sự lớp tiến hành xây dựng kế hoạch hành động thích ứng, cụ thể. Những kế hoạch này được thảo luận dân chủ, cởi mở, được đông đảo thành viên trong lớp tích cực góp ý, đề xuất nội 14 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. dung lẫn giải pháp thực hiện và được biểu quyết nhất trí thông qua với tỉ lệ tuyệt đối. Hễ còn có điều gì băn khoăn thì cả lớp phải tìm cách giải quyết nốt băn khoăn đó để đạt được sự đồng thuận cao. Để tạo động lực cho thi đua, CN chỉ đạo BCS lớp thường xuyên cho các tổ đăng kí thi đua trên cơ sở thảo luận, trao đổi, bàn bạc công khai. Làm như vậy sẽ phát huy được sở trường và khả năng của các thành viên trong tổ, trong lớp và nhận được sự đồng thuận hưởng ứng cao. Từ đó học sinh nhận thức được vai trò, trách nhiệm của mình đối với tổ, đối với lớp, qua đó mà hình thành và phát triển lòng tự tin, niềm phấn khởi hứng thú trong mỗi một cá nhân cá nhân. Để giúp học sinh thực hiện tốt công tác tự quản, vươn lên làm chủ bản thân mình, GVCN chủ động giúp các em xây dựng một thời khóa biểu hoạt động trong thời gian ở gia đình. Qua đó, GVCN giúp cha mẹ học sinh quản lý mối sinh hoạt, học tập, vui chơi giải trí của các em ngoài giờ học. Đặc biệt, với các em học sinh cá biệt, GVCN cần cố vấn, hỗ trợ tập thể lớp cùng nhau giúp bạn mình tiến bộ, quan tâm, thăm hỏi lẫn nhau, tạo điều kiện cho bạn mình thuận lợi trong việc học tập, động viên khi bạn gặp khó khăn cũng là cách giúp các em tự điều chỉnh nhân cách. Trong quá trình hoạt động tự quản, GVCN phải lưu ý và phát hiện các cá nhân có vai trò “thủ lĩnh” của lớp, bồi dưỡng các em này có khả năng chỉ huy, điều chỉnh lớp theo định hướng, ý định của GVCN. Những em này có ảnh hưởng rất lớn trong việc tác động đến các học sinh chưa ngoan của lớp bởi năng lực và khả năng lôi cuốn tất cả các thành viên vào các phong trào hoạt động tập thể. Đồng thời, với sức mạnh tập thể, các em “thủ lĩnh” sẽ chống lại những biểu hiện tiêu cực, vi phạm nội quy trường lớp, từng bước đưa các cá nhân chậm tiến bộ nầy hòa nhập vào các hoạt động tích cực của lớp, làm cho lớp trở thành khối đoàn kết, nhất trí trong mọi hoạt động. Tập thể lớp vừa là môi trường, vừa là phương tiện giáo dục học sinh cá biệt. Do đó, GVCN phải tranh thủ sự hỗ trợ của giáo viên bộ môn, Đoàn TN để xây 15 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. dựng một tập thể lớp vững mạnh, một tập thể lớp có khả năng tự quản tốt đủ sức giúp GVCN kiên quyết với mọi hành vi ảnh hưởng đến sự thi đua của lớp. Hoạt động tự quản của học sinh rất đa dạng, phong phú gồm các hoạt động tự quản về nề nếp học tập, sinh hoạt tập thể, vui chơi giải trí, tham gia các phong trào thi đua của nhà trường, tự kiểm tra và đánh giá mọi hoạt động của lớp hàng tháng, hàng tuần, tổ chức các hội thảo, thảo luận của lớp, tham gia các hoạt động lao động, học tập nhóm ở trường hay ở gia đình… trong tất cả các hoạt động này, GVCN định hướng cho các em bàn bạc nội dung, cách thực hiện, phương pháp sao cho hợp với tình hình đặc điểm lớp mình, giúp các em tự quyết định những vấn đề liên quan đến tập thể lớp, tránh sự chủ quan áp đặt của người lớn không phù hợp với đặc điểm, tâm sinh lý các em. GVCN phối hợp với Đoàn TN giúp các em tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo kế hoạch của trường, lớp. Các hoạt động giáo dục phải được kết hợp với các hoạt động vui chơi giải trí sao cho các hoạt động phảI hết sức thoải mái, tự nhiên, tạo bầu tâm lý thân thiện giữa các em với trường lớp, giữa các học sinh với nhau, với tinh thần và thái độ tự nguyện. Qua đó, GVCN sẽ nhận thấy tính cách của học sinh để có định hướng giáo dục cụ thể với từng học sinh nói chung và học sinh chưa ngoan nói riêng. Đây cũng là dịp để GVCN hiểu rõ hơn được học sinh của mình, kịp thời chấn chỉnh những sai lệch trong hành vi, suy nghĩ của các em, hướng các em đến cái chân, cái thiện, cái mỹ theo quan điểm xã hội mới, xây dựng và nuôi dưỡng những mầm mống tốt đẹp ở chính bản thân các em, giúp các em biết ước mơ, hoài bão phù hợp với định hướng xã hội, hun đúc trong tâm hồn các em ý chí phấn đấu học tập rèn luyện để lập thân, lập nghiệp sau này. Một trong những tình hình đưa đến tình trạng học sinh chưa ngoan là bởi sự tiêm nhiễm các hành vi xấu ngoài xã hội và những tụ điểm giải trí không lành mạnh. Vì vậy, vai trò tập thể của học sinh, bạn học, đoàn viên cùng trường, cùng lớp là yếu tố tích cực trong việc điều chỉnh nhân cách các em thuộc đối tượng này. Những hoạt động vui chơi phù hợp với tâm sinh lý học sinh như dã ngoại, cắm trại, 16 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. tìm hiểu di tích lịch sử… do Đoàn TN hoặc GVCN tổ chức giúp các em gần gũi, hòa đồng và khuyên nhủ lẫn nhau, cùng nhau hướng đến cái thiện, cái đẹp, giúp các em xa lánh bạn bè xấu ngoài xã hội. “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, các em học sinh chưa ngoan, chậm tiến bộ sẽ phần nào giảm bớt những hành vi, thói quen xấu để hòa nhập vào tập thể với những hoạt động lành mạnh và tích cực trong lớp của mình. GVCN cần có một nhận thức đúng đắn và sâu sắc về vị trí, yêu cầu đối với chính bản thân mình và công việc. Không chỉ trang bị cho mình những kiến thức cần thiết cho việc giảng dạy, những vốn sống sâu sắc về con người, cuộc đời, … người GVCN cũng cần phải rèn luyện cho chính mình đạt những phẩm chất đạo đức có tính chuẩn mực để trên cơ sở đó, mới có thể nhắc nhở, uốn nắn học sinh. Từ hành vi, ngôn ngữ, cách cư xử, cách suy nghĩ, đánh giá những sự việc trong cuộc sống, những thói quen trong sinh hoạt… tất cả luôn cần được người GVCN tự xem xét, điều chỉnh để có thể không ngừng hoàn thiện mình trong mắt học trò. Đơn giản một sự việc là, khó có thể yêu cầu các em sống đẹp nếu bản thân người GVCN chưa là một “hình mẫu” đối với các em. Giáo dục một con người là một quá trình không có điểm cuối cùng, đó là công việc kéo dài cả một đời người chứ không phải là chuyện của ngày một, ngày hai. Vì thế, người GVCN không bao giờ được chủ quan, nóng vội. Một câu nói vô tình, một hành xử thiếu cân nhắc đôi khi gây tổn thương và - biết đâu đó - các em sẽ mang theo vết thương kia thành một ám ảnh khôn nguôi!... Trước mọi sai lầm, vi phạm của học sinh, GVCN cần hết sức bình tĩnh, bao dung và độ lượng để xem xét, giải quyết, xử lý vấn đề. Với một học sinh lười, một học sinh chưa ngoan, chúng ta không nên ảo tưởng là các em sẽ tiến bộ ngay sau vài lần nhắc nhở hay xử phạt của GVCN. Có khi, các em vẫn tiếp tục lười, tiếp tục phạm lỗi lầm với mức độ liên tục hơn, nghiêm trọng hơn - như một cách thách thức, một cách khẳng định mình với bạn bố, với thầy cụ, với mọi người. Chính ở những khoảnh khắc này, người GVCN cần thể hiện rõ bản lĩnh và năng lực sư phạm - trong đó - có cả năng lực "chịu 17 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. đựng" của mình. Cần tạo được ở các em, trước hết là sự tôn trọng và sau đó là một sự gần gũi, cảm thông. Một trong những kỹ năng quan trọng của người GVCN là nắm vững tâm lý học sinh. Ở hầu hết các lớp học đều có nhiều vấn đề cần suy nghĩ. Các em học sinh bậc THPT đang ở lứa tuổi có nhiều biến đổi tâm sinh lý. Không còn là trẻ con để cần được vỗ về chăm sóc, nhưng cũng chưa là người lớn để tự mình giải quyết mọi tình huống. Để khẳng định mình, các em dễ có những hành xử bột phát, bất ngờ mà chính các em cũng chưa ý thức một cách đầy đủ hậu quả sẽ đến. vì vậy, một sự định hướng đúng đắn để giúp các em hình thành tính cách của mình sau này, Là điều hết sức quan trọng khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường. Không chỉ truyền đạt kiến thức trong học tập, các em cần được trao đổi mọi điều về chính bản thân, về những gì chân – thiện – mỹ trong cuộc sống. Đằng sau tất cả mọi kiến thức, kỹ năng cần trang bị và rèn luyện, cũng lại là một yêu cầu tuy không được đặt ra trong các văn bản nhưng nó lại chi phối tất cả, đó chính là cái “TÂM” của người giáo viên. Không có một tấm lòng, mọi công việc sẽ chỉ là hình thức. Và như vậy, yêu thương chăm sóc các em không chỉ là mệnh lệnh mà còn là một nhu cầu không thể thiếu của trái tim người thầy cô giáo, đặc biệt là người GVCN. Nếu Giáo viên bộ môn chỉ là người truyền thụ kiến thức đơn thuần thì GVCN là người gắn kết mối quan hệ giữa thầy và trò. Để thực hiện được tốt vai trò của GV CN, Hiệu trưởng phải chỉ đạo GVCN nắm được cụ thể số lượng học sinh cá biệt của lớp mình, hiểu rõ được hoàn cảnh, nắm được đặc điểm tâm sinh lý của từng em. Từ đó, căn cứ vào kế hoạch chung của nhà trường, soạn kế hoạch giáo dục lại học sinh cá biệt của lớp mình phụ trách, GVCN bám sát kế hoạch của nhà trường cũng như kế hoạch của lớp, báo cáo cụ thể cho lãnh đạo nhà trường thông qua hệ thống email nội bộ hàng tuần để kịp thời chấn chỉnh những mặt yếu, phát huy những mặt mạnh, rút ra được những kinh 18 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. nghiệm trong công tác giáo dục học sinh cá biệt để thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ của mình. Hiệu trưởng phải chỉ đạo giáo GVCN thường xuyên nghiên cứu, tìm hiểu học sinh về tâm sinh lý, về tất cả mối quan hệ của học sinh chưa ngoan để có những tác động hiệu quả. Thành công trong công tác giáo dục học sinh cá biệt chính là hiểu được các em, những suy nghĩ, rung cảm, động cơ và hành vi cũng như tất cả mối quan hệ của các em. Việc nghiên cứu này GVCN phải tiến hành thường xuyên, đồng thời với sự phối hợp giúp đỡ của giáo viên bộ môn, cha mẹ học sinh, Cán bộ Đoàn TN. Định kỳ, Hiệu trưởng tổ chức tập huấn, hội thảo cho đội ngũ GVCN về những nguyên tắc ứng xử sư phạm, về chức năng, nhiệm vụ, phương pháp và kỹ năng chủ nhiệm với các nội dung sau: xây dựng tập thể lớp đoàn kết thân ái, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức, pháp luật, các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng học tập, các hoạt động lao động và hướng nghiệp, các hoạt động giáo dục thể chất, thẩm mỹ, các hoạt động rèn luyện kỹ năng sống, … Hiệu trưởng chỉ đạo GVCN phối hợp với các lực lượng trong nhà trường để cùng nhau theo dõi, uốn nắn hành vi của các em. Đánh giá, động viên khen thưởng kịp thời những HS có tiến bộ. Thống nhất các biện pháp giáo dục, đánh giá xếp loại đạo đức các em một cách công bằng, không cảm tính và có tính chất động viên, bao dung. GVCN phải thường xuyên quan hệ, trao đổi với GV bộ môn về tình hình học tập. Những dấu hiệu bất thường của học sinh cá biệt, những biểu hiện sa sút về học tập, rèn luyện đạo đức cần phải được nắm bắt kịp thời thông qua giáo viên bộ môn hàng ngày lên lớp. Cũng thông qua giáo viên bộ môn, GVCN cùng tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của các em về học tập và ngược lại, GVCN cũng đề đạt những kiến nghị hợp lý của các em đến GV bộ môn về nội dung giảng dạy, phương pháp truyền thụ để các em kịp tiếp thu, tiếp thu dễ dàng hơn, hứng thú hơn. Hiệu trưởng chỉ đạo GVCN phối hợp với Đoàn TN để xây dựng phong trào tự quản trong lớp học, kết hợp giáo dục cho các em về lý tưởng của Chủ nghĩa 19 Nguyễn Thị Minh Huệ Một số giải pháp quản lý giáo dục học sinh chưa ngoan ở trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, Biên Hòa, Đồng Nai. Cộng Sản về ước mơ hoài bão, lòng yêu nước, tự hào dân tộc, về ý thức tự vươn lên của cá nhân trong tập thể lớp thông qua những buổi sinh hoạt Đoàn TN, giao lưu, dã ngoại, cắm trại, văn nghệ. Ngoài ra, Hiệu trưởng còn phải chỉ đạo cho GVCN phối hợp chặt chẽ với Ban đại diện cha mẹ học sinh ( BĐDCMHS) và cha mẹ học sinh trong công tác giáo dục học sinh cá biệt, lưu giữ thường trực số điện thoại của gia đình các em để liên hệ ngay khi cần thiết. BĐDCMHS và cha mẹ học sinh cần phải nắm bắt được tình hình học tập, rèn luyện của con em chưa ngoan của mình để theo dõi và nhắc nhở. Ngược lại, cha mẹ học sinh có nhiệm vụ phản ánh tình hình sinh hoạt, học tập, rèn luyện của con em mình cho GVCN. Trên cơ sở phối hợp đó, GVCN và cha mẹ học sinh cùng bàn bạc thống nhất các nội dung, yêu cầu giáo dục đối với học sinh. c. Đối với giáo viên bộ môn ( GVBM). Đây là thành phần cơ bản và chính yếu của nhà trường, lực lượng đông đảo, hàng ngày lên lớp giảng dạy học sinh, là lực lượng góp phần đắc lực cho nhà trường trong việc vừa “dạy chữ” vừa “dạy người”. GVBM trong giờ lên lớp được giao trách nhiệm toàn quyền xử lý mọi hoạt động của lớp theo kế hoạch giảng dạy. Nhà trường hạn chế mọi hành vi hay tác động làm ảnh hưởng đến giờ dạy của GVBM. Tuy nhiên, những biểu hiện hành vi vi phạm của học sinh chưa ngoan trong giờ dạy thường xuyên xảy ra, nhưng có giáo viên bộ môn thường không quan tâm uốn nắn, thậm chí có một số giáo viên dùng uy quyền để phạt quỳ, phạt đứng, hoặc đuổi ra khỏi lớp mà không chỉ ra cái đúng, cái sai cho các em sửa chữa. Do đó, Hiệu trưởng cần phải chỉ đạo các tổ trưởng bộ môn, GVBM cần phải quan tâm phối hợp thực hiện kế hoạch giáo dục học sinh cá biệt và thường xuyên theo dõi nhắc nhở giáo viên thuộc tổ mình. Mỗi bộ môn đều có đặc trưng, có thế mạnh riêng trong việc lồng ghép nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh. Tổ bộ môn phải yêu cầu GV BM tùy theo đặc điểm tâm sinh lý của các em mà có cách giáo dục đạo đức các em trong các tiết dạy sao cho phù hợp, khoa học, tự nhiên, tránh gượng ép, máy móc mà phải vận 20 Nguyễn Thị Minh Huệ