Tài liệu Skkn nâng cao năng lực tiếng anh chuyên ngành cho học sinh lớp 11 thông qua tổ chức dạy song ngữ chủ đề khúc xạ ánh sáng _ v

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH TRƯỜNG THPT GIAO THỦY BÁO CÁO SÁNG KIẾN "NÂNG CAO NĂNG LỰC TIẾNG ANH CHUYÊN NGÀNH CHO HỌC SINH LỚP 11 THÔNG QUA TỔ CHỨC DẠY SONG NGỮ CHỦ ĐỀ KHÚC XẠ ÁNH SÁNG - VẬT LÝ 11 NÂNG CAO" Tác giả: Nguyễn Thị Thu Hằng Trình độ chuyên môn: Cử nhân sư phạm Chức vụ: Giáo viên Nơi công tác: Trường THPT Giao Thủy Nam Định, ngày 4 tháng 5 năm 2015 0 THÔNG TIN CHUNG VỀ BÁO CÁO 1. Tên báo cáo: "Nâng cao năng lực tiếng Anh chuyên ngành cho học sinh lớp 11 thông qua tổ chức dạy song ngữ chủ đề Khúc xạ ánh sáng _ Vật lí 11 nâng cao" 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Trong chương trình vật lý lớp 11 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 2 – 2 – 2015 đến ngày 14 – 04 – 2015. 4. Tác giả Họ và tên: Nguyễn Thị Thu Hằng Năm sinh: 1983 Nơi thường trú: Xã Bình Hòa, Giao Thủy, Nam Định Trình độ chuyên môn: Cử nhân sư phạm Vật lý Chức vụ công tác: Giáo viên Nơi làm việc: Trường THPT Giao Thủy Địa chỉ: Nguyễn Thị Thu Hằng – Trường THPT Giao Thủy, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định Điện thoại: 0943904103 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến : 100% 5. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị: Trường THPT Giao Thủy Địa chỉ: Thị trấn Ngô Đồng – Giao Thủy – Nam Định Điện thoại: 03503895126 1 BÁO CÁO SÁNG KIẾN I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN Ngày 30/9/2008, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định số 1400/QĐ-TT phê duyệt đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 – 2020” (gọi tắt là đề án 1400). [1] Ngày 24/6/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định số 959/QĐ-TT phê duyệt đề án “Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn 2010 – 2020” (gọi tắt là đề án 959). [2] Việc dạy môn Vật lý bằng tiếng Anh nói riêng và dạy các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh nói chung nằm trong kế hoạch tăng cường việc sử dụng tiếng Anh trong hệ thống giáo dục quốc dân. Các đề án nói trên nhằm mục tiêu đưa tiếng Anh thực sự trở thành một công cụ học tập và làm việc. Nâng cao năng lực tiếng Anh chuyên ngành cho học sinh là một trong nhiệm vụ quan trọng của giáo dục phổ thông trong công cuộc hội nhập ngày nay. Bởi vì nếu có năng lực tiếng Anh chuyên ngành tốt học sinh có thể tiếp cận những tài liệu chuyên ngành ở cấp học phổ thông và để phát triển năng lực cho học sinh thì đây là một trong công cụ, phương tiên để tăng khả năng, cũng như hứng thú cho học sinh trong quá trình tự học khi các em có thể tìm được nhiều tài liệu chuyên ngành được trình bày bằng tiếng Anh. Đây cũng là nền móng để học sinh nghiên cứu sau này ở cấp Cao Đẳng hoặc Đại Học. Bắt đầu từ năm học 2013 – 2014, Sở Giáo dục và Đào tạo Nam Định đã triển khai việc dạy các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh cho học sinh trong các trường THPT. Trong quá trình tham gia vào dạy tiết dạy các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh tôi và các đồng nghiệp gặp không ít khó khăn cả về năng lực ngoại ngữ của bản thân giáo viên, năng lực của học sinh cũng như tìm tài liệu tham khảo. Với sự hỗ trợ của các thầy cô ngoại ngữ, qua quá trình tìm hiểu sách báo và các đề tài về dạy song ngữ tôi cùng với các đồng nghiệp đã tổ chức được các giờ dạy Vật lý bằng tiếng Anh cho các em học, học sinh bên cạnh việc tham gia tích cực, chủ động, hứng thú để khám phá kiến thức vật lý mà còn giúp các em nâng cao năng lực tiếng anh chuyên ngành từ việc trang bị từ mới, cũng như khả năng nghe nói trong giờ học bằng tiếng Anh đến khả năng từ đọc và dịch các tài liệu và bài tập Vật lý bằng tiếng Anh. Vì những lý do trên, tôi chọn đề tài 2 "Nâng cao năng lực tiếng Anh chuyên ngành cho học sinh lớp 11 thông qua tổ chức dạy song ngữ chủ đề Khúc xạ ánh sáng _ Vật lí 11 nâng cao" II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP II. 1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến Đây là một trong những yêu cầu mới đặt ra đối với các môn khoa học tự nhiên. Trước khi tổ chức dạy học bằng Vật lý bằng tiếng Anh thì học sinh nói đến việc học tiếng Vật lý bằng một ngoại ngữ khác các em rất ngại và lo lắng vì các em chưa được tiếp cận bao giờ. Đa phần có đưa ra cho các em các tài liệu tham khảo bằng tiếng Anh thì các em cũng gần như không có khả năng hiểu vì thiếu các thuật ngữ chuyên ngành….. Bản thân tôi đã tiến hành khảo sát ở lớp học mà các em chưa tiến hành học một phiếu khảo sát với các vấn đề 1. Mức độ hứng thú của học sinh với giờ dạy Vật lý bằng tiếng Anh MĐ1: Hoàn toàn không thích MĐ2. Không thích MĐ 3: Bình thường MĐ4: Thích MĐ 5: Rất thích 2. Sự tự tin của các em khi học Vật lý bằng tiếng Anh MĐ1: Chắc chắn không tham gia được. MĐ2: Có thể tham gia. MĐ3: Tự tin tham gia. 3. Tần suất tham khảo các tài liệu Vật lý bằng tiếng Anh MĐ1: Chưa lần nào MĐ2: Thỉnh thoảng MĐ3. Thường xuyên 4. Khảo sát qua một bài kiểm tra 1. Bài tập trắc nghiệm 2. Bài tập đọc hiểu. Bên cạnh khó khăn của học sinh thì người giáo viên khi tham gia xây dựng giờ dạy Vật lý bằng tiếng Anh gặp không ít những khó khăn từ tìm tài liệu chuyên ngành, các thuật ngữ chuyên ngành vì hiện giờ chưa có một tài liệu nào được coi là chính thức cho chương trình dạy các môn khoa học bằng tiếng Anh, do đó người giáo viên thường dịch ngược từ sách tiếng Việt ra tiếng Anh đôi khi nghĩa của nó không còn như cũ. Còn về thuật ngữ chuyên ngành giáo viên rất khó tìm ra một bộ từ điển Vật lý bằng tiếng Anh và tổ chức cho học sinh tiếp cận với nó. Song song với quá trình trên chính là việc làm thế nào để tổ chức một giờ học Vật lý bằng tiếng Anh mà để học sinh chủ động tích cực tham gia vào quá trình 3 dạy học , chủ động nắm bắt kiến thức cũng như luyện tập năng lực ngoại ngữ của mình. Cuối cùng , một trong những khâu quan trọng của quá trình dạy học chính là củng cố và kiểm tra kiến thức. Khó khăn của người giáo viên chính là xây dựng được một hệ thống các bài tập phù hợp với năng lực của học sinh để giúp học sinh củng cố cũng như đánh giá được năng lực của mình. Đồng thời tạo ra hứng thú cho học sinh và tạo động lực để các em tiếp tục mang kiến thức được trang bị để áp dụng trong học tập cũng như cuộc sống. II. 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến Và để khắc phục những khó khăn nêu trên nhằm "Nâng cao năng lực tiếng Anh chuyên Ngành cho học sinh lớp 11 thông qua tổ chức dạy song ngữ chủ đề Khúc xạ ánh sáng _ Vật lí 11 nâng cao" tôi đã tiến hành II.2.1. Xây dựng một hệ thống các từ mới chuyên ngành của phần quang hình và tổ chức cho học sinh học từ mới Đây là khâu đầu tiên của quá trình tổ chức dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh. Vì các từ mới này còn nằm rải rác ở các sách khác nhau thiếu sự tập trung do đó giáo viên và học sinh khi bắt đầu quá trình dạy học thường rất mất nhiều thời gian và công sức. Trong khi đó những tài liệu Vật lý thì thiếu các phiên âm do đó các em học sinh có biết thì phát âm cũng chưa chuẩn. Cũng vì vậy sẽ hạn chế rất nhiều khả năng tham gia thảo luận bằng tiếng Anh khi gặp những từ mới chuyên ngành này. Chính vì vậy trước khi tổ chức cho các em học chủ đề về “Khúc xạ ánh sáng” tôi đã sưu tầm các từ mới liên quan tới để chủ đề khúc xạ ánh sáng và phần quang hình nói chung. Bên cạnh tìm nghĩa, sắp xếp các từ theo từng nội dung, tôi xây dựng cả phần phiên âm, môt số các từ liên quan tới hiện tượng thì tôi đã tìm hiều các cả định nghĩa về hiện tượng đó bằng tiếng Anh để các em có thể thấy sự linh hoạt của các từ, các hiện tượng với những cách diễn đạt khác nhau . Phần này được tôi phát cho các em trước một tuần trước khi bắt đầu học về chủ đề đó để về nhà các em tranh thủ tự tìm hiểu trước.Với việc có phần giải thích nghĩa Anh – Anh các em cũng bắt đầu có sự hình dung về các hiện tượng vật lý mà các em chuẩn bị học. Trước khi bắt đầu tiết dạy đầu tiên của chủ đề tôi dành một tiết vào cuối buổi học để các em tổ chức kiểm tra từ mới cũng như chỉnh sửa phát âm của các từ. Tuy nhiên sau giai đoạn này các em mới nhớ được 4 một số từ và chưa vận dụng thuần thục lắm vì các em chưa được luyện tập nhiều. Sau đó vào các tiết dạy song ngữ để các em có thể khắc sâu hơn nghĩa của các từ mới này trong phần giới thiệu từ khóa mới ở mỗi bài các từ mới sẽ xuất hiện kèm theo hình ảnh để các em dễ nhớ hơn. Ngoài ra ngay cả trong những tiết dạy bình thường khi có kiến thức liên quan đến những từ mới này tôi sẽ tranh thủ tổ chức cho học sinh nhắc lại. Để tạo điều kiện cho các em sử dụng thường xuyên tránh việc các em quên khi không sử dụng lại. English Optics (The scientific study of sight and the behaviour of light, or the properties of transmission anddeflection of other forms of radiation.) Geometrical optics Physical optics Light ray (A ray of light) Incidence ray Reflected ray Refracted ray Light beam Convergent beam Divergent beam /'ɔptiks/ /ʤiə'metrik 'ɔptiks/ /'fizikəl 'ɔptiks/ /lait rei/ /'insidəns rei/ /ri'flekt rei/ /ri'frækt rei/ / lait bi:m/ /kən'və:ʤənt bi:m / /dai'və:ʤənt bi:m / Parallel beam /'pærəlel bi:m/ Object /'ɔdʤikt/ Vietnamese Quang học Quang hình học Quang lí học Tia sáng Tia tới Tia khúc xạ Tia phản xạ Chùm tia sáng Chùm tia hội tụ Chùm tia phân kì Chùm tia song song Vật (A material thing that can be seen and touched) Virtual object Objective Real object Draw ray diagram Image /'və:tjuəl 'ɔbʤikt/ /ɔb'dʤektiv/ /riəl ɔbʤikt/ /drɔ: rei 'daiəgræm/ /'imiʤ/ Vật ảo Vật kính Vật thật Vẽ ảnh Ảnh 5 (An optical appearance or counterpart p roduced by light from an object reflected in a mirror orrefracted through a lens.) Virtual image Real image Inverted image Erect image Index of refraction Absolute index of refraction Relative index of refraction Normal Angle Refracting angle Critical angle Angle of refraction Deviation Minimum deviation Angle of reflection Angle of incidence Apparent size Reflection The throwing back by a body or surface of light, heat, or sound without absorbing it. the reflection of light Refraction /'və:tjuə 'imiʤ / /riəl 'imiʤ / /in'və:td 'imiʤ/ /i'rekt 'imiʤ / /'indeks əv ri'frækt/ /'æbsəlu:t 'indeks əv ri'frækt/ /'relətiv 'indeks əv ri'frækt/ /'nɔ:məl/ /'æɳgl/ /ri'fræktiɳ 'æɳgl / /'kritikəl 'æɳgl/ /'æɳgl əv ri'frækt/ /di:vi'eiʃn/ /'miniməm di:vi'eiʃn / /'æɳgl əv ri'flekt / /'æɳgl əv 'insidəns / /ə'pærənt saiz/ /ri'flekʃn/ /ri'frækʃn/ Ảnh ảo Ảnh thật Ảnh ngược chiều (với vật) Ảnh cùng chiều (với vật) Chiết suất Chiết suất tuyệt đối Chiết suất tỉ đối Pháp tuyến Góc Góc chiết quang Góc giới hạn Góc khúc xạ Góc lệch Góc lệch cực tiểu Góc phản xạ Góc tới Góc trông Phản xạ Khúc xạ (The fact or phenomenon of light, radio waves, etc. being deflected in passing obliquely through the interface between one medium and another or through a medium of varying density. Partial reflection / 'pɑ:ʃəl ri'flekʃn/ Phản xạ một phần 6 Total internal reflection The complete reflection of a light ray reaching an interface with a less dense medium when theangle of incidence exceeds the critical angle. /'toutl in'tə:nl ri'flekʃn/ Phản xạ toàn phần Thin lens /'ɔptikəl 'instrumənt /'ɔptikəl 'sistim/ /'kɔn'veks/ /'kɔn'keiv/ /'mirə/ /'sferikəl 'mirə / /'kɔn'veks 'mirə/ /'kɔn'keiv 'mirə/ /plein' mirə / /prism/ /prism 'toutl in'tə:nl ri'flekʃn / /lenz / /'dʌbl 'kɔn'veks lenz/ /'dʌbl 'kɔn'keiv lenz / /kən'və:ʤiɳ lenz / /'kɔn'veks-'kɔn'kei v lenz / /θin lenz / Plano - concave lens 'kɔn'keiv lenz / Plano - convex lens 'kɔn'veks lenz/ Diverging lens (Negative lens) Focal length Focal plane Focal point (focus) dai'və:dʒiɳ lenz/ /'negətiv lenz/ /'foukəl leɳθ/ /'foukəl plein/ Quang hệ Lồi Lõm Gương Gương cầu Gương lồi Gương lõm Gương phẳng Lăng kính Lăng kính phản xạ toàn phần Thấu kính Thấu kính hai mặt lồi Thấu kính hai mặt lõm Thấu kính hội tụ Thấu kính lồi lõm Thấu kính mỏng Thấu kính phẳng - lõm Thấu kính phẳng - lồi Thấu kính phân kì Tiêu cự Tiêu diện /'foukəl pɔint/ Tiêu điểm Optical instrument Optical system Convex Concave Mirror Spherical mirror Convex mirror Concave mirror Plane mirror Prism Prism of total internal reflection Lens Double convex lens Double concave lens Converging lens Convexo - concave lens Second focal point Principal focal point /'dʌbl 'foukəl pɔint/ /'prinsəpəl 'foukəl pɔint / Quang cụ Tiêu điểm ảnh Tiêu điểm chính 7 Secondary focal point First focal point Reversibility Stigmatism Principal axis Secondary axis Lens power Diopter Optical center Optical axis Radius Radius of curvature Radius of aperture Eye Pupil Near point Far point Accommodation Angular magnification Linear magnification Distance of most distinct Near - sighted (myopia) Presbyopia Far- singted Crystalline lens Magnifying glass Microscope Astronomical telescope /'sekəndəri 'foukəl Tiêu điểm phụ pɔint/ /fə:st 'foukəl Tiêu điểm vật pɔint/ Tính thuận /ri,və:sə'biliti/ nghịch Tính tương / 'stigmətizm/ điểm /'prinsəpəl 'æksis/ Trục chính /'sekəndəri 'æksis/ Trục phụ /lenz 'pauə/ / Độ tụ /dai'ɔptə/ Điôp /'ɔptikəl 'sentə/ Quang tâm /'ɔptikəl 'æksis/ Quang trục /'reidjəs/ Bán kính /'reidjəs əv Bán kính độ 'kə:vətʃə/ cong Bán kính độ /'reidjəs əv mở 'æpətjuə/ (Bán kính khẩu độ) /ai/ Mắt /'pju:pl/ Con ngươi /niə pɔint/ Điểm cực cận /fɑ: pɔint/ Điểm cực viễn /ə,kɔmə'deiʃn/ Điều tiết /'æɳgjulə Độ bội giác ,mægnifi'keiʃn/ /'liniə, Độ phóng đại mægnifi'keiʃn/ /'distəns əv moust Khoảng nhìn rõ dis'tiɳkt/ nhất /niə sait/ Cận thị ( /myopia/) /prezbi'oupjə/ Tật lão thị /fɑ: siɳd/ Tật viễn thị /'kristəlain lenz/ Thủy tinh thể /'mægnifaiiɳ Kính lúp glɑ:s/ /'maikrəskoup/ Kính hiển vi /æstrə'nɔmik Kính thiên văn 8 Ocular Medium Experiment Fiber optic Boundary Speed 'teliskoup/ /'ɔkjulə/ /'mi:djəm/ /iks'periment/ /'faibə 'ɔptik/ /'baundəri/ /spi:d/ Thị kính Môi trường Thí nghiệm Sợi quang học Mặt phân cách Tốc độ II.2.2. Hướng dẫn học sinh một số mẫu câu thường dùng trong quá trình học Quá trình dạy học Vật lý bằng tiếng anh, nếu mới cung cấp các từ mới cho học sinh các em cũng chưa biết cách sử dụng để có thể giao tiếp và trao đổi và giải quyết các nhiệm vụ bằng tiếng Anh. Do đó, trong quá trình học vật lý bằng tiếng Anh ngoài những câu vấn đáp thông thường của giữa giáo viên và học sinh. Để học sinh có thể chủ động hơn trong quá trình học, tôi xây dựng và cung cấp cho học sinh một số mẫu câu thông thường dùng trong quá trình học vật lý nói chung và trong chủ đề Khúc xạ ánh sáng nói riêng. Cụ thể là hai nhiệm vụ học sinh thường phải tự thảo luận và đưa ra ý kiến là mô tả thí nghiệm và mô tả một thiết bị ứng dụng của Vật lý. <1> Mô tả một thí nghiệm nên trả lời các câu hỏi sau (The description an experiment should answer these question) + What is it? + What do you need? + How are the parts connected? + What will you do? Example: The description the experiment an experiment to study refraction phenomenon. To study the path of light at the boundary between two media. We need a bracket , a light, a glass block and ruler graduated circle. Attach the light, the ruler graduated circle and a glass block on the bracket. I'll expose the light ray pass from air to the glass block and observe the path of light at boundary. <2> Mô tả một thiết bị nên theo các câu hỏi sau: The description an equiptment should answer these questions: + What is it called? + What is it used for? + What does it consist of? 9 + How are the parts connected? + How does it work? Example: The description an opical fiber They are optical fibers. An optical fiber consists of 3 layers: the first layer has absolute index of refaction n1, the second layer has absolute index of refaction n2 absolute index of refaction n2 is smaller absolute index of refaction n1. The outer layer is used to protect fiber. The light rays total internal reflected many times Cấu trúc này cũng được cung cấp cho học sinh vào buổi các em ôn tập từ mới để các em có thể làm quen với cấu trúc. Trong các giờ học tôi đã tổ chức cho học sinh thảo luận để thiết kế các thí nghiệm về định luật khúc xạ và phản xạ toàn phần. Sau khi các em thảo luận xong các em sẽ lên trình bày phương án thí nghiệm, cũng như trình bày cả ứng dụng của hiện tượng khúc xạ cũng như hiện tượng phản xạ toàn phần mà các em. Dựa trên cấu trúc đã cung cấp các em tương đối tự tin sử dụng các từ, các cấu trúc đã học để trình bày vấn đề Vật lý bằng tiếng anh. II. 2.3. Sử dụng tài liệu tham khảo để gây hứng thú cho học sinh trong quá trình học và tạo điều kiện các em tham khảo những tài liệu chuyên ngành bằng tiếng Anh. Để phát huy được tính tích cực chủ động của học sinh trong quá trình học đòi hỏi người giáo viên phải đặt học sinh trong tình huống có vấn đề bất kể là trong dạy học Vật lý thông thường cũng như dạy Vật lý bằng tiếng Anh. Bên cạnh mục tiêu tạo tình huống có vấn đề, để tạo thói quen cho học sinh tìm hiểu các tài liệu bằng tiếng Anh chuyên ngành trong quá trình dạy học tôi lồng ghép giới thiệu những Video, những bài báo về hiện tượng Vật lý bằng tiếng Anh mà tôi sưu tầm được để vừa gây hứng thú cho học sinh, cũng vừa tạo và luyện tập năng lực đọc, nghe tài liệu tiếng Anh chuyên ngành. Với những Video và những bài báo tìm được tôi có thể sử dụng cả trong phần đặt vấn đề cũng như trong quá trình dạy học cụ thể Trong quá trình dạy bài " KHÚC XẠ ÁNH SÁNG" tôi đã sử dụng các Video 1, 2. Với Video số 1 là phần đưa học sinh vào tình huống có vấn đề, sau khi hiện tượng khúc xạ tôi cho học sinh xem video 2 sau đó yêu cầu học sinh kể trình bày về ứng dụng của hiện tượng khúc xạ. 10 Trong quá trình dạy bài " PHẢN XẠ TOÀN PHẦN" tôi xây dựng bài giảng theo hướng giải quyết vấn đề với phần đặt vấn đề bằng Video 3 và phần nêu ứng dụng bằng Video 4. Với việc sưu tầm được các Video cũng đã góp phần tôi hoàn chỉnh chương trình dạy trên cơ sở tham khảo sách dạy của Mỹ và Úc. Bên cạnh đó với việc đưa video về ứng dụng Vật lý bằng tiếng Anh vào vừa có thể giải quyết được những vấn đề liên quan đến kiến thức chuyên ngành các em đã có thời gian cọ sát với những tài liệu bằng hình ảnh, tiếng bằng tiếng Anh. Từ đó không những gây hứng thú cho các em mà còn rèn luyện khả năng nghe, nói bằng tiếng Anh của các em khi các em có hình ảnh hỗ trợ. Ngoài ra khi giao nhiệm vụ về nhà cho các em thì một trong nhiệm vụ là mỗi nhóm phải tìm được, dịch được ít nhất một đoạn tài liệu bằng Tiếng Anh về hiện tượng các em vừa học. II. 2.4. Tổ chức củng cố cho học sinh bằng những bài tập trắc nghiệm và tự luận bằng tiếng Anh. Một trong những khâu quan trọng của quá trình dạy học dạy học là củng cố kiến thức cũng như kiểm tra đánh giá. Trong quá trình xây dựng một giờ dạy tôi cố gắng đi tìm và xây dựng một hệ thống các bài tập từ trắc nghiệm khách quan đến trắc nghiệm tự luận để giúp học sinh vận dụng các kiến thức vừa học. Và đây là cơ sở đánh giá kết quả học tập của học sinh. Hệ thống bài tập củng cố gồm: II. 2.4.1. Bài tập trắc nghiệm: (Học sinh vận dụng được các thuật ngữ chuyên ngành để dịch đề đồng thời vận dụng được các kiến thức vật lý để giải quyết các bài tập) Question 1. The refractive index of glass is 1.5. Which of the following statements is/are correct? (1) Speed of light in glass  1.5 Speed of light in air (2) For a ray of light passing from air to glass, the angle of incidence is greater than the angle of refraction. (3) The critical angle of glass is 41.8o. 11 A. C. (1) only (1) and (2) only B. D. (2) only (2) and (3) only Question 2. A beam of light traveling in air has an angle of incidence of 40.0º when it enters a medium which has an index of refraction of 1.53. What is the angle of refraction of the beam inside the medium? A. 60.0 B. 24.8 C. 65.2 D. 30.0 Question 3. The diagram shows a beam of light passing through a block of transparent plastic. There is a spherical air bubble trapped in the block as shown. Which of the rays, A, B, C or D correctly shows the direction of the light beam in the bubble? A. Ray A C. Ray C B. Ray B D. Ray D Question 4. The figure shows the refraction of a ray of light by a rectangular glass block of refractive index 1.5. What is the angle of emergence (angle a in the figure)? A. 20o B. 25o C. 30o D. 60o Question 5. A ray of light enters a transparent rectangular block and travels along the path as shown in the figure. What is angle ? A. C. 15o B. 33o 57o D. 59o Question 6. A long chain of length l is hung from the centre of a circular disc of diameter d floating on water as shown. If the critical angle for water is c, what is the shortest value of l in order that the whole chain can be seen by an observer above the water surface? A. C. (d /2) sin c (d /2) tan c B. D. (d /2) cos c d /(2 tan c) Question 7. Absolute index of medium A is 2, and medium B is 1,6. Find the critical angle of the rays coming from the medium A to B A. igh = 370 B. igh = 570 C. igh = 530 D. igh = 750 Question 8. The absolute index of water is 4/3, benzene is 1.5 and flin glass is 1.8. The total reflection only happens when the light passes from: A. Water in to flin glass. B. The vacuum in to flin glass. C. Benzene in to water. D. Benzene in to flin Glass Question 9. The figure shows a light ray passing from a liquid to air. What is the critical angle of the liquid? 12 D. A. 35.4o 45o B. 40.7o C. 41.8o Question 10. Pairing each content in the left column with the corresponding content in the right column: 1. When a refracted ray travels A) both phenomena obey the law close to the boundary between two of light reflection. environments, we can conclude 2. Total reflection and normal B) there can be no total reflection reflection similar in the following when reversing transmission light characteristics: 3. If there is total reflection when C) conditions for total reflection. light passes from one environment to environment 2, it can be concluded 4. Light passing from one D) the angle of incidence’s value ia environment to a photorefractive considered as equal as the critical environment and the angle of angle. incidience is greater than the critical angle E) always happens without extraction conditions. 1- D; 2 – A; 3 – B; 4 - C II. 2.4.1. Bài tập tự luận: (Học sinh vận dụng được các thuật ngữ chuyên ngành để dịch đề, viết và trình bày lời giải bằng tiếng anh) Question 11. Refractive indexe of water is 4/3. Find the angle or refraction for each of the following graphics. If angle of incident is 400 1. A light ray passes from air into water 2. A light ray passes from air into water Suggested answer 1. Solution n2 sin i  n1 sin r n1.sin i 1.sin 400 s in r   n (4 / 3) r  28,80 13 Angle of refration is 28,80 2. Solution n2 sin i  n1 sin r n1.sin i (4 / 3).sin 400 s in r   n 1 r  40.30 Angle of refration is 40.30 Question 12. The figure shows a small coin C placed at the centre of the bottom of a can. The coin cannot be seen by the eye. After pouring in some liquid until the can is full, the coin can just be seen. (You may regard the coin as a point.) 1. Explain why the eye cannot see the coin if the can is empty. 2. Draw a ray diagram to show why the coin can be seen after the liquid is poured in the can. a. Mark on your diagram the apparent position of the coin using the letter C'. b. Calculate angle ABD. c. Calculate angle CBD Hence, or otherwise, find the refractive index of the liquid. 6. Suggested answer 1. Light travels in straight lines. Light from C to the eye is blocked by the cup. Hence the coin cannot be seen. 2. a. 14 b.  10  tan 1    10  = 45o 3. a. Angle ABD = 5 tan 1    10  = 26.6o b. Angle CBD = sin 45 0  1.58 0 c. Refractive index = sin 26.6 Question 13. The figure on the answer sheet shows a section of an optical fibre made of perspex. A light ray is incident at an angle θ as shown. 1. Calculate the critical angle of perspex. (Refractive index of perspex = 1.6) 2. On your answer sheet, draw a ray diagram in each of the following cases to show the path of ray if a. θ = 60o, b. θ = 30o. Calculate the angles that the ray makes with the normal at the point where the ray is turned. 3. Find the greatest value of θfor the ray to be trapped inside the optical fibre. 4. Name one application of optical fibre. Suggested answer 15 1. sin c = 1/n sin c = 1/(1.6) c = 38.7o 2. a) If  = 60o, angle of incidence = 30o < 38.7o, refraction occurs. sin 30o / sin r = 1/1.6 r = 53.1o b) If  = 30o, angle of incidence = 60o > critical angle, so total internal reflection occurs for total internal reflection 3. For trapped inside the optical fibre, the light ray in Perspex should be incident at critical angle. So  + c = 90o  = 90o- 38.7o = 51.3o 4. Endoscope / telecommunication Question 14. Two light rays, 1 and 2, are incident normally onto a semi-circular glass block of radius 10 cm and refractive index 1.50 as shown in the figure. O is the center of the semi-circular glass. 1. Calculate the critical angle of glass. 2. On the answer sheet, show the paths of light rays 1 and 2 until they emerge from the block at the curved surface. 3. Light ray 2 is displaced gradually towards the left, i.e. towards the edge. It is found that at a certain position, the emergent ray (ray passed out of the block) suddenly disappears. Explain why this happens and calculate the distance of the light ray from O when such a change occurs. Suggested answer 16 1. sinc = 1/n = 1/1.50 = 0.667 c = 41.8o 2. 1A for ray 1. 1A for ray 2 3. As the light ray moves to the left, when the angle of incidence at the glass air boundary is greater than critical angle, total internal reflection occurs. The emergent ray (or refracted ray) no longer exists. This occurs when sin 41.8o = OP / 10 OP = 8.94 cm III. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN MANG LẠI Sau khi tổ chức dạy học chủ đề " Khúc xạ ánh sáng" tôi tiến hành phiếu khảo sát và kiểm tra lớp tôi đã tiến hành dạy, thông kê kết quả để có điều chỉnh kịp thời. Phiếu khảo sát được tiến hành triển khai tại hai lớp có sức học ngang nhau trong đó có lớp 11B2 là lớp không dạy chính thức một tiết dạy song ngữ mà các từ mới chuyên ngành chỉ được cung cấp một cách xen kẽ vào quá trình dạy, còn tại lớp 11B8 là lớp mà tôi đã tiến hành tổ chức dạy học Vật lý bằng tiếng Anh với những giải pháp như trên thì thấy kết quả: Với câu hỏi 1 về "Mức độ hứng thú của học sinh với giờ dạy Vật lý bằng tiếng Anh" so sánh mức độ hứng thú của học sinh với giờ dạy Vật lý bằng tiếng Anh tại lớp 11B8 sau khi đã tổ chức dạy học song ngữ là cao hơn. Hình 1: So sánh mức độ hứng thú của học sinh với giờ dạy vật lý bằng tiếng Anh 17 Từ kết quả trên có thể thấy học sinh không hề ngại việc học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh nói chung và môn Vật lý bằng tiếng anh nói riêng, quan trọng là tạo hứng thú cho học sinh. Với câu hỏi 2: Sự tự tin của các em khi học Vật lý bằng tiếng Anh. Phiếu hỏi đã khảo sát tại cả 2 lớp, riêng lớp 11B8 tiến hành hỏi trước khi dạy và sau khi được cung cấp hệ thống các từ mới và thuật ngữ chuyên ngành. Hình 2: So sánh sự tự tin của học sinh với giờ dạy vật lý bằng tiếng Anh Từ kết quả này có thể thấy nếu học sinh được trang bị đầy đủ các thuật ngữ chuyên ngành thì các em có thể tham gia vào giờ dạy một cách tự tin Với câu hỏi thứ 3: "Tần suất tham khảo các tài liệu Vật lý bằng tiếng Anh" thì kết quả khảo sát tai lớp 11B2 và lớp 11B8 trước thì 91% các em trả lời là chưa lần nào. Còn kết quả hỏi tại lớp 11B8 Hình 3: Tần suất tham khảo tài liệu Vật lý bằng tiếng Anh của lớp 11B8 18 Như vậy việc tổ chức dạy học môn Vật lý bằng tiếng Anh đã góp phần thúc đẩy sự tự học và tự tìm hiểu tài liệu chuyên ngành bằng tiếng Anh của học sinh. Điều này giúp ích rất nhiều cho sự phát triển của các em đặc biệt trong thời đại hiện nay với sự phát triển như vũ bão của khoa học thế giới, đúng theo mục tiêu phát triển năng lực toàn diện cho học sinh. Ngoài ra, trong quá trình dạy học và sau khi dạy tôi cũng đã tiến hành kiểm tra đánh giá học sinh của lớp 11B8 về sự tích cực, chủ động khả năng nắm bắt kiến thức chuyên ngành cũng như năng lực về tiếng Anh của các em, thì thấy các em tham gia tích cực chủ động vào giờ học, năng lực về chuyên môn cũng như năng lực tiếng Anh chuyên ngành của các em đã tăng lên rõ rệt. Ngoài ra với hệ thống các từ mới, file video và bài tập ở trên hi vọng đây cũng là nguồn tài liệu giúp các thầy cô trong quá trình dạy học chủ đề Khúc xạ ánh sáng. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều với việc tham khảo một lượng lớn các tài liệu Vật lý bằng tiếng Anh, tuy nhiên trong phần trình bày báo cáo trên không tranh được những thiếu sót, tôi rất mong sự góp ý kiến của các quý thầy cô. Tôi xin chân thành cảm ơn ! IV. CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM BẢN QUYỀN - Tôi xin cam kết bản trình bày trên không vi phạm bản quyền CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN (xác nhận) Giao Thủy, tháng 05 năm 2015 Tác giả sáng kiến ....................................................................... ........................................................................ ........................................................................ Nguyễn Thị Thu Hằng (Ký tên và đóng dấu) 19